ප රෙ වි ස න්දෙශ කාව්ය වර්ණනා-මාර්ග වර්ණ නා-3
86 ත ල වැ ද සසල සිහිලඹ රළ ග ලා යා
ම න න ද කරන පළ හෙළ වැලි ත ලා යා
මු ව ර ද වගල ඉවුරස තුරු නි ලා යා
ස කි ස ඳ වඩින් ලනුමෝදර බ ලා යා
ප: යො:- නල වැද සසල ගලායා සිහිල් අඹරළ මනනද කරන පළහෙළ වැලිතලායා මුවරද වගල ඉවුරස තුරු නිලායා ලනුමෝදර බලායා සකිසඳ වඩින්.
ප: ග: ස:- නල වැද, මාරුතය වඳිමින්; සසල, චඤචල වූ; ගලායා, ගලාගෙන යන්නා වූ; සිහිල්, සිතල වූ; අඹරළ, ජල තරඞගයන්ගෙන් යුත් වූ; මනනද කරණ මනොනන්දයා කරන්නා වූ; පළ, පැතිරීගියා වූ; හෙළ, ධවල
වූ; වැලිතලායා, වාලුකාතල ඇත්තා වූ; මුවරද වගළ, මකරන්‍දයන් විසිරුණා වූ; ඉවුරස, ජලාස තීරාසන්න භූමින්හි වූ; තුරු, වෘක්ෂව පඞක්තීන් කරනකොට ගෙන; නිලායා, නීලවර්ණවව ගියා වූ; ලනුමෝදර, ලනුමෝදර නම් ග්රාෙමය; බලායා, බලාලා; වඩිනු මැනවි, ප්රියා‍ණය කිරීම යහපත් වේ.
87 ප ල් ල ව බැබලි නා තුරැ ගිනිසිළු සදි සි
නි ල් ල ව ගිලී පෙති වැලි අගුරු අලු රැ සි
ලොල් ල ව බලා මෙ විලස බිය නො වැස තො සි
පොල් ල ව මදක් සැතපී යන් නොවී ලැ සි
ප: යො:- නා තුරු බැබලි පල්ලව ගිනිසිළු සදිසි නිල්ලව ගිලි පෙති වැලි අගුරු අලු රැසි මෙ විලස පොල්ලව ලොල්ලව බලා නොව සතොසි මදක් සැතපී ලැසි නොවී යන්.
ප: ග: ස:- නා තුරු, නාග වෘක්‍ෂයන්ගේ; බැබලි, භ්රාිජිත වූ; පල්ලව, ලාපත්ර යන්; ගිනිසිළු සදිසි, ගිනිදලු හා සමානව වූ ද; නිල්ලව, නීලවර්ණ යට පැමිණ; ගිලි, ගලිත වූ; පෙති, පත්රභ ඇත්තා වූ ද; වැලි, වාලුකාවන් හා; අඟුරු අලුරැසි, අඞගාර හා අලුරාශි වලින් යුක්ත වූ ද; මෙ විලස, මෙයාකාර විලාසයෙන් යුත්; පොල්ලව, පොල්ලව නම් ග්‍රාමය; ලොල්ලව, ලොලතාවයෙන් යුක්තව; බලා, නිරීක්‍ෂණය කොට; බිය නොව, භීතියට නො පැමිණ; සතොසි, සන්තෝෂයෙන්; මදක් සැතපී, ස්වල්ප වේලාවක් සන්තපීණයවී; ලැසි නොවී, අලස භාවයට නොපැමිණ; යන්, යමනය කරන්.
88 පෑ ක ර වනා නෙත් මද පස් වැනි ස ර ය
සේ ක ර උවම් පැහැසර වත් මන හ ර ය
ආ ක ර යුරු පිහිටි ලිය මිණි ඇම ව ර ය
පෝක ර පිටිය බලමින් යව මහ තු ර ය
ප: යො:- නෙත් මද පස්වැනි සරය පෑකරවනා සේකර උවම් පැහැසර වත් මනහරය ලිය මිණි ඇමවරය පිහිටි ආකර යුරු පෝකරපිටිය බලමින් මගතුරය යව.
ප: ග: ස:- නෙත්, නෙත්රුයන් කරනකොට ගෙන; මද, අනඞගයාගේ; පස් වැනි, පඤචම වූ; සරය, බාණසංඛ්යාඋත වූ ශරය; පෑකරවනා, ප්රලකාශ කරවන්නා වූ; සේකර උවම්, ච‍න්ද්රොණපම වූ; සැහැසර, ප්රගභාසාර වූ; වත්, චක්ත්රචයන් කරන කොට ගෙන; මනහරය, මනොහර වූ; (සිත් පැහැරගන්නා සුලු වූ)
ලිය මිණි, කාන්තා නමැති රත්නයන්ට; ඇම වරය, සියලු කල්හි; පිහිටි ආකාරයුරු, ප්ර්කෘති ආකරයක් හා සමාන වූ; පෝකර පිටිය, එනම් ග්රාිමය; බලමින්, නරඹමින්; මගතුරය, මාර්ගාපන්තරයෙහි, යට, ගමනය කරව.
89 ක ර කැ වි යා නොම දෙන සත පටු දෙ ළෙ න
කු සු ම’ වි යා සැව් දිය මෙන් බැම ලෙ ළෙ න
ති සු ල’ වි යා කල් බද කල් බඳ කෙ ළෙ න
ම හ නැ වි යා පොකුණට වදු කෙළි දෙ ළෙ න
ප: යො:- සත කරකැවි යා නොම දෙන පටු දෙළෙන කුසුම් අවියා සැව් දිය මෙන් ලෙළෙන බැම තිසුලවියා කල් බද කල් බඳ කෙළෙන මහනැවියා පොකුණට කෙළි දෙලෙන වදු.
ප: ග: ස:- සත, දුටු ජනයන් හට; කරකැවි, ආපසු හැරී යා නොම දෙන, යාමට සිත් ඇති නොවන්නා වූ; පටු දෙළෙන, පටුවූ ලලාටයෙන් යුක්ත වූ; කුසුම් අවියා, අනඞගයාගේ; සැව්, චාපයෙහි; දිය මෙන්, රැහැන් වැනි වූ; ලෙලෙන, ලීලා ගෙන දෙන්නා වූ ස්වභාවයෙන් යුත්; බැම, භ්රැදලතා ඇත්තා වූ; තිසුලවියා, ඊහ්වරයාගේ; කල්බද, (පාථිති) කාන්තාව හා සමාන වූ; කල්බද කාන්තාවන්; කෙළෙන, ක්රී,ඩා කරන්නා වූ; මහනැවියා පොකුණට, මහනැවියා නම් වූ පුෂ්කරණියට; කෙළි දෙළෙන, ක්රීවඩා ධුරයෙන් යුක්තව; වදු, ප්රගවිෂ්ට වෙව.
(ඔ) තවද, විකසිත කුමුදු කුවලය කමල කල් භාරාදි කුසුම සමූහයෙන් හා හංස කාදම්බ කාරණ්ඩවාදී විවිධ පක්‍ෂි ජාතීන්ගෙන් මනොහර වූ පුෂ්කරණියෙහි.
(ඔ) තවද, මේ හැර; විකසිත, පිපීගියා වූ; කුමුදු, කෞමදය; කුවල්යණ, උත්පලය; කමල, පද්මය; කල්නාරාදි, හෙල නෙළුම් ආදී වූ; කුසුම සමූහයෙන් හා මාලා රාශියෙන් ද; හංස, තිසරය; කාදම්බ, විල්කැකුළු (කාලහංස) ය; කාරණඩවාදි, එනම් පක්‍ෂි විශේෂය ආදී වූ; විවිධ පක්ෂී ජාතීන්ගෙන්, අනෙක විධ පක්‍ෂි වර්ග්යා කරනකොට ගෙන; මනොහර වූ, සිත් පැහැර ගන්නා සුලුවූ ඒ පුෂ්කරණියෙහි, යථෝක්ත මහනැවියා නම් පොකුණෙහි.
90 පු ලා තුරු කුසුම් කඩමින් කෙළ ඇවි ද
ම ලා නිකව ඩා බිඳු පෙණුනු පද බ ඳ
නි ලා කෙස් වැටිය බැඳ රත් වයන් ඇ ඳ
බ ලා සිටුව දිය කෙළිනා ලඳුන් සො ඳ
ප: යො:- පුලා තුරු කුසුම් කඩමින් කෙළ ඇවිද මලානිකව බඳ ඩා බිඳු පෙණුනු සඳ නිලා කෙස් වැටිය බැඳ රත් වසන් ඇද දිය කෙළිනා සොඳ ලඳුන් බලා සිටුව.
ප: ග: ස:- පුලා, පිපී ගියාවූ; තුරු, වෘක්‍ෂයන්හී, කුසුම් කඩමින්, පුෂ්පයන් නෙලමින්; කෙළ ඇවිද, ක්රී,ඩා කොට සැරි සරා; මලානිකව, මලාන භාවයට පැමිණ; බඳ, ශරීරයෙහි; ඩා බිඳු, සෙව ද බින්දූන්; පෙණුනුසඳ, පෙනෙන්ට වූ කල්හි; නිල්, නීලවර්ණිවූ; කෙස් වැටිය, කේශ කලාපය; බැඳ, බන්‍ධනය කොට; රත් වසන් ඇඳ, රක්ත වර්ණෙ වස්ත්ර,යන් අව්ඡාදනයකොට; දිය කෙළිනා, ජල ක්රීරඩා කරන්නාවූ; සොඳ, සුන්දරවූ; ලඳුන් කාන්තාවන්; බලා, අවලෝකනය කොට; සිටුව, නවතුව.
91 ම න් තොස කර නරඹා කොමලඟක ව ත
දු න් රසවත් රස පහරින් පිය උර ත
ව න් සිහ නිය ඇත් කුඹුතල උරිරු යු ත
මෙ න් මුතු දිසි දිය බිඳු සහ කොකුම් මු ත
ප: යො:- කොමලගක වත නරඹා මන් තොසකර පිය උරත දුන් රසවත් රස පහරින් සිහ නියවන් ඇත් කුඹු තල උරිරු යුත මුතු මෙන් කොකුම් සහ මුත දියබිඳු දිසි.
ප: ග: ස:- කොමලඟනක වත, කොමලාඞගියකගේ වක්ත්රවය; නරඹා, නිරික්‍ෂණය කොට; මන් තොස කර, චිත්ත සන්තෝෂය උපදවා; පිය, ප්රිකයයා විසින්; උරත, වක්‍ෂස්ථලයට; දුන්, දානය කලාවූ; රසවත්, රසාන්විත වූ; රසපහරින්, දියපහර කරණකොට ගෙන; සිහ, සිංහයන්ගේ; නියවන්, නඛපඤ්ජරය වැදීගිය; ඇත්, හස්තීන්ගේ; කුඹුල ත , කුමහස්ථලයෙහි; උරිරු යුත, රුධිරය හා යුක්ත වූ; මුතු මෙන්, (ගජ) මුක්තාවන් මෙන්; කොකුම් සහ, කුංකුමාලෙපය සහිතව; මුතු, මුක්ත වූ; දිය බිඳු, ජල බින්දු; දිසි, දෘශ්යහමාන විය.
92 සි රි ම ත් මතඟනනක දුන් දිය පහරක ට
ග ම නොත් බමරු ගුම්කර නොසතුටිනෙවි ට
පැ මි නෙ ත් ඔවුන් හිමි සවනත් නිලුපුල ට
වැ ද ග ත් ගැහැට ගිය වැනි පමුණන ලෙස ට
ප: යො:- සිරිමත් මතඟනක දුන් දිය පහරකට නො සතුටින් එවිට ගුම් කර ගමන ඔත් බමරු ඔවුන් හිමි සවණත් නිලුපුලට පැමිනෙත්, වැදගත් ගැහැට පමුණන ලෙසට ගිය වැනි.
ප: ග: ස:- සිරිමත්, ශ්රී මත්වූ; මතඟනකට, මත්තාඞගනාවක් විසින්; දුන්, දානය කරනලද; දිය පහරකට, ජල ප්රරහාරයක් නිසා; නොසතුටින්, අසන්තුෂ්ටියෙන්; එවිට, එක්‍ෂණයෙහි; ගුම්කර, ඝොෂා කොට; ගමනඔත්, ගමනප්රා ප්තවූ; බමරු භෘඞගයෝ තුමු; ඔවුන්, ඒ මත්තාඞගනාව සහිත; හිමි, ස්වාමීන්ගේ; සවණත්, ශ්රපවණාන්තයෙහිවූ; නිලුපුලට, නීලොත්පලයට; පැමිණෙත්, ප්රාඑප්ත වෙති. (ඒ වනාහි, වැදගත්) සිදුවී ගියාවූ; ගැහැට, හිරි හැරය; පමුණන ලෙස, පැමි‍ණිලි කරන පරිද්දෙන්; ගිය වැනි, ගියාක් වැනි වෙයි.
93 දි ය රළ වැදී නෙත් තම පිය තම ක රණ
නි ය රද කොකුම් කලලින් මුසු වත පො රණ
සි ය සන් විලස් නො හැඳින දැක රත කි රණ
ලි ය අන් සමඟ සැකැ දිග සක් වූ උ රණ
ප: යො:- දිය රළ වැදී තම පිය තම කරණ පොරණ නිය රද කොකුම් කලලින් මුසු වන දිගැසක් සිය සන් විලස් නො හැඳින රත කිරණ දැක අන් ලිය සමග සැකැ උරණ වූ.
ප: ග: ස:- දිය රල, ජල තරඞගයක්; වැනි, ඝට්ටනවී; තමපිය තම, ස්වකීය ප්රිසයයාගේ; කරණ, ශරීරය; පොරණ, පෞරාණික වූ; නිය රද, නඛරාජින් සම්බන්‍ධ; කොකුම් කලලින්, කුංකුම කදිමයෙන්; මුසුවන, මිශ්ර ණය වනකල්හි; දිගැසක්, කාන්තාවක් තොමෝ, සිය සන් විලස්, ස්වකීය හැඟීම් ආකාරය; නො හැඳින, හැඳින ගත නොහී; රත කිරණ, රක්ත ප්ර්භාව; දැක, දර්ශ;නය කොට; අන් ලිය සමග, අන්යි කාන්තාවන් හා; සැක සංකිතව; උරණ වූ, කොප වූවාය.
94 ප හ ර ත කෙළි රිසින් පිය තම ලියක ව ත
සි ලි ල ත ගිලුණු නෙතිනෙත දිය බිඳු දිමු ත
දැ ක ප ත වසර කිසි කල කපට ලෙස ඇ ත
ලොව ස ත රැකෙනු සැබ විය සමහරු විප ත
ප: යො:- කෙළි රිසින් පිය තම ලියක වත පහරත සිලි ලත ගිලුණු තැනින් දිමුත දිය බිඳු එත කපට ලෙස ඇත කිසි කල අවසර දැක පත සමහරු විපත ලොව සත රැකෙනු සැබ විය.
ප: ග: ස:- කෙළි රිසින්, ක්රී ඩාභිලාෂයෙන්; පිය තම, වල්ලභයා; ලියක වත, කාන්තාවක වක්ත්රසයට; පහරත, ප්ර භා රය දුන් කල්හි; සිලිලත, සලිලාන්තරයෙහි; ගිලුණු තැනින්
නිමග්ලන වූ ස්ථානයෙන්; දිමුත, දීප්තිමත් වූ; දියබිඳු, ජල බින්දූන්; එත, පැමිණෙන කල්හි; කපට ලෙස, චඤචාකාර විලාසය; ඇත, ඇත්තා වූ කිසි කල, යම් කිසි කාන්තාවක්; අවසර, අවකාශය; දැක, දර්ශ නය කෙට; පත, ප්රායප්ත විනි. සමහරු, සමහර කෙනෙකුගේ; විපත, විපත්තියෙහිදී; ලොව, ලොකයෙහි; සත, අන්යර සත්ව කෙනෙකුන්; රැකෙනු, රක්‍ෂාවීම; සැබවිය, සත්ය කාරණයෙකි.
95 දිය කෙළිනා ලෙස දකිමින් කලුන් න ඳා
පොකුණු අඹද සමගව උන් කෙළින ස ඳා
කලදෝ සිලිලයයි ඇරගත් විතින් එ දා
සිතේ දුටුව පැළඹෙන හස පියුම් මැ දා
ප: යො:- කලුන් දිය කෙළිනා ලෙස දකිමින් නදා පොකුණු අඹද උන් සමගව එදා කෙළින සදා පියුම් මැදා පැලඹෙන හස දුටුව විතින් ඇරගත් කලදෝ සිලිලයයි සිතේ.
ප: ග: ස:- කලුන්, කාන්තාවන්; දිය කෙළිනා ලෙස, ජල ක්රීතඩා කරන ලීලාව; දකිමින්, දර්ශකනය කරමින්; නඳා, සන්තුෂ්ටව; පොකුණු අඹද, පුෂ්කරණි නමැති අම්බිකාවද; උන් සමගව, ඒ කාන්තාවන් හා එක්ව; එදා, ඒ දවස්හි; කෙළින සදා, ක්රීසඩා කරන කල්හි; පියුම් මැදා, පද්මයන් මධ්යඹයෙහි; පැලඹෙන, ප්රිලම්බමාන වන්නා වූ; හස දුටුව, හංසයන් දර්ශටනය කළහොත්; විතින්, විෂකයෙන්; ඇරගත්, හැරගන්නා ලද; කල දෝ සිලිලයයි, කලධෞත ජලයයයි; සිතේ, චින්තනය වේ.
96 හස රද සරණ පස හිරිදී සිලිල් පි ට
මේ මේ තොපටයයි දෙන වැනි සියොතුන ට
දියකා කෙවෙති එහි යුග පිය විදා සි ට
දුන මැනවැයි යන වැනි මෙ පමණක් ම ට
ප: යො:- පස හිරිදී සිලිල් පිට සරණ හසරද මේ මේ තොපටය යි සියොතුනට දෙන වැනි, එහි දියකා කෙවෙනි යුගපිය විදා සිට මට මෙපමණෙක් දුන මැනවැයි යන වැනි.
ප: ග: ස:- පස හිරි දී, පක්‍ෂ රෙඛාවන් අපදවමින්; සිලිල් පිට, ජලය මතු භාගයෙහි; සරණ, සඤචාරය කරන්නා වූ; හස රද, හංස රාජ සමූහයා; මේ මේ තොපටය යි, මේ මේ ස්ථානයන් තොපටය කියා; සියොතුනට, පක්‍ෂීන් හට; දෙන වැනි, වෙන් කර දෙන්නාක් මෙනි; එහි, ඒ තාඩාගයෙහි; දියකා, වාතක සමූහයා;
කෙවෙනි, කොයි ආකාරය (කීවොත්); යුග පිය, පක්‍ෂ යුගලය; විදා සිට, දිගහැර සිටිමින්; මට, තමන් හට; මෙ පමණෙක්, මේ ප්රපමාන අවකාශයක්; දුනමැනවැ යි, දුනහොත් යහපතැ යි කියා; යන වැනි, ගමන් කරන්නාක් මෙනි.
97 රත් සර කැකුලකට තුඩුදී හසෙක් මො ළ
සිත් සර තොසින් දෙස විදහා පුබුදු ක ළ
පත් නු අනග රස අඟනකට කර ලො ල
මත් සලෙලකු ගිය වැනි අචල කෙළි කෙ ළ
ප: යො:- මොළ හසෙක් රත් සර කැකුලකට තුඩුදී සිත් සහ තොසින් සෙද විදහා පුබුදු කළ අනග රස පත්නු අගනකට ලොල කර මත් සලෙලකු අචළ කෙළි කෙළ ගිය වැනි.
ප: ග: ස:- මොළ ගසෙක්, චණ්ඩ වූ හංසයෙකු; රත්සර කැකුලකට, රක්ත පද්ම කුංමලයකට; තුඩුදී, චඤ්චුදානය කොට; සිත් සහතොසින්, චිත්ත සන්තෝෂයෙන්; සෙද, වහා; විදහා, විස්තීර්ණනකොට; පුබුදු කළ, ප්ර්බුද්ධ කළාවූ ආකාරය; අනග රඟ පත්නු, අනඞග රසයකට පත්නොම වූ; අඟනකට, අඞගනාවකට; ලොලකර, ලොභ උපදවා; මත් සලෙලකු, මතත සල්ලාලයෙකු; අචල කෙළි කෙළ, රති ක්රීලඩාවෙන් ක්රීකඩාකොට; ගිය වැනි ගියාක් මෙනි.
98 පි ය කර ලකර වන් තම ගතට ඇම ක ලි
නි ය තම දැක සිඳින බව පියුමක් එක ලි
සි ය හිමි හට කියනුවස් විල් කත් සස ලි
සි ය පත් අතින් ගණනෙව් පෙතියෙන් ඇඟි ලි
ප: යො:- තම ගතට ඇම කලි පියකර ලකර වන් පියුමක් එකලි සිඳින බව නියතම දැක සසලි විල් කත් සිය හිම හට කියනුවස් සිය පත් අතින් පෙතියෙන් ඇඟිලි ගනනෙව්.
ප: ග: ස:- තම ගතට, ස්වකීය ශරීරයට; ඇම කලි, සියලු කල්හි; පියකර ලකර වන්, ප්රි:යඞකර අලඞකාරයක් වැනි වූ; පියුමක්, පද්මයක්; එකලි, එම කාලයෙහි; සිඳින බව, ඡින්දූනය කරන බව; තියතම, නිශ්චිත වශයෙන්ම; දැක, දර්ශසනය කොට; සසලි, චඤ්චල භාවයට ප්රාතප්ත වූ; විල් කත්, සරසී කාන්තා තොමෝ; සිය හිමි හට, ස්වකීය ස්වාමියා හට; කියනු වස්, කථනය කරනු පිණිස; සියපත් අතිනි, ශතපත්රය නමැති අගසතයෙන්; පෙතියෙන්, පත්රි කා‍වන් කරනකොටගෙන; ඇගිලි ගනනෙව්, අංගුලීන් ගණින්නාක් මෙනි.
99 කෙළි තු සිලිල් මෙවිලස මනකල් කලු න
දි මු තු දසන් පැහැසර දර පෑ නෙති න
ග නු තු රත තඹර නිලුපුල් සල නෙලෙ න
අ මු තු ලදින් දිය සිරි රඟනෙව් තොසි න
ප: යො:- මේ විලස මනකල් කලුන සිලිල් කෙළිතු දිමුතු දසන් සර අදර පැහැ නෙතින රත තඹර නිලුපුල් ගනුතු නෙලෙන සල දිය සිරි අමුතු ලදින් තොසින රඟනෙව්.
ප: ග: ස:- මෙ විලස, යථොක්තාකාරයෙන්; මනකල්, මනොඥ වූ; කලුන, කාන්තාවන්; සිලිල් කෙළිතු, ජලයෙහි ක්රී ඩා කරන කාලයෙහි; දිමුතු දසන්, දීප්තිමත් දන්තයන්ගෙන්ද; සර, සේවත පද්මයන්ගෙන්ද; අදර පැහැ, අධරයන්ගේ ප්ර්භා වෙන්ද; නෙතින, නෙත්රයයෙන්ද; රත තඹර, රක්ත තාමරසයන් හා; නිලුපුල්, නිලොත්පලයන්ද; ගණුතු, ගණන් ගන්නා කල්හි; නෙලෙන, මාරුතයෙන්; සල, චඤ්චල වූ; දිය සිරි, ජලයාගේ ශ්රිකය; අමුතු ලදින් (එක දෙක වෙලා) ආගන්තුක ලාභයෙන්; තොසින, සන්තෝෂයෙන්; රඟනෙව්, නෘත්යල කරන්නාක් මෙන් වි.
100 පැ ළ දිගු සුනිල් මිණි තර යුතු බිතෙහිල ඹා
ප ළ පැහැ පළොල් වන් මිණිතල් වැටක සු බා
අ ළ සඳ අසඳ බිඹු සොඳ සපිරි සිහිල ඹා
කෙළ අවසනය පත් වන පියඹ ලෙස ලො බා
ප: යො:- සුනිල් මිණි තර යුතු පැල දිගු බිතෙහි ලඹා පොළොල් වන් පැහැ පල මිණි තල් වැටෙක සුබා අසඳ බිඹු අළ සඳ පියඹ සොඳ සපිරි සිහිලඹා කෙළ අවසානය පත්වන.
ප: ග: ස:- සුනිල්, අති නීලවර්ණ වූ; මිණි තර, මාණික්යූ රශ්මින්; යුතු, යුක්තවූ; පැල දිගුබිතෙහි, පශ්චිම දිශා නමැති භිත්තියෙහි; ලඹා, ලම්බමාන වූ; පළොල් වන් පැහැ, පාටලී වර්ණි ප්රමභායෙන්; පළ, පැතිර ගියාවූ; මිණි තල් වැටෙක, මාණික්යැ තාල වෘත්තයක; සුබා, ශොභාව; අසඳ බිඹු, සූය්ය්ූා බිම්බය; අල සඳ, එලවූ කල්හි; පියඹ, ප්රි යාම්බිකාවන්; සොඳ, සුන්දරවූ; සුපිරි, සම්පූර්ණඳ වූ; සිහිලඹා, සීතල ජලයෙහි, කෙළ, ක්රී;ඩා කොට; අවසනය පත්වත, අවසානය ප්රායප්ත වන කාලයෙහි හෙවත් සන්‍ධ්යාල කාලයෙහි.
101 ස ඳැ වෙල වසන් නීල’ඹර මුහුලසිති බ ඳ
සොඳ පෙරදිගු දිගු නෙත සැදි නලල් මැ ද
සද න තලාවක සිරි ගත සුපුන් ස ඳ
ර ඳ ම මිතුර අග්බෝ වෙහෙර මනන ඳ
ප: යො:- සඳැ වෙල වසන් නිල’ඹර බඳ මුහුලසිනි සොඳ පෙරදිගු දිගු නෙත නලල් මැද සැදි සඳන තලාවක සිරි සුපුන් සඳ ගත ම මිතුර මනනද අග්බෝ වෙහෙර රඳ. ප: ග: ස:- සඳෑ වෙල, සන්‍ධ්යාප වලාහක නමැති; වසන්, වස්ත්රරයෙන් හා; නිලඹර, නීලාම්බර නමැති; බඳ, බන්‍ධනය කරන ලද්දා වූ; මුහුලසිනි, කෙශ කලාපයෙන් යුත්; සොඳ, සුන්‍දර වූ; පෙරදිගු, පූථිදිසා නමැති; දිගු නෙත, දීර්ඝාුක්‍ෂියෙන් නලල් මැද, ලලාට මධ්යනයෙහි; සැදි, සර්ජිතවූ; සඳන තලාවක, චන්‍දන තිලක වෘත්තියක; සිරි, ශොභාව; සුපුන් සඳ, සම්පූර්ණස චන්‍ද්රපන තිලක වෘත්තියක; සිරි, ශොභාව; සුපුන් සඳ, සම්පූර්ණූ චන්‍ද්රුයා; ගත, ග්ර්හණය කල කල්හි; ම මිතුර, මාගේ මිත්රපය; මනනද, මනොනන්‍දනවූ; අග්බෝ වෙහෙර, අග්රරබෝධි විහාරයෙහි; රඳ, රඳව.
102 පෙර දිග නිරිඳු පැහැසර දිගු රැහැන ගෙ න
හල නීලඹරෙහි ගන රන ගස් පතක් මෙ න
බබලන ලහිරු මොහොතක් මුනි ගුණ මෙනෙ න
සිහිකර නැමද සෙද යාගන් ගුවනති න
ප: යො:- පෙරදිග නිරිඳු පැහැසර දිගු රැහැන ගෙන නිලඹරෙහි හල ගන රන් අහස් පතක් මෙන ලහිරු බබලත මුනි ගුණ මොහොතක් මෙතෙන සිහිකර නැමද සෙද ගුවනතින් යාගන්. ප: ග: ස:- පෙරදිග නිරිඳු, පූර්වෙදිශා නමැති නරෙන්‍ද්රපයා; පැහැසර දිගු රැහැන්, ප්ර්භාශ්වර නමැති දීර්ඝඳ රජ්ජුන්; ගෙන, ග්රාහණය කොට; නිල් අඹරෙහි, නීලවර්ණග ආකාශයෙහි; හළ, හරන ලද්දා වූ; ගන රන්, ඝන කනකමය වූ; අහස් පතක් මෙන, ආකාශ පත්ර යක් මෙන්; ලහිරු, බාල සූය්ය්; දයා; බබලත, භ්රාහජ මානවන කල්හි; මුනි ගුණ, සර්ව,ඥ ගුණය; මොහොතක්, මුහුර්තකයක්; මෙනෙන, චිත්තයෙන්; සිහිකර, ස්මරණය කොට; නැමද, නමස්කාර කොට; සෙද, සීඝ්රමව; ගුවනතින, ආකාශයෙන්; යාගන්, යාත්රාර ග්රාහණය කරන්.
103 දි ලි හෙ ම් පබලු මුතු මිණි වන් පැහැ විහි දි
බ ලි න ම් පසිදු විප් වෙස් අද දනන් රැ ඳි
ගෙ ළි ද ම් තිසර බරණින් හෙබි ලියන් සැ දි
වැ ලි ග ම් පටුන වදු සව් සිරි පිරි වොරැ ඳි
ප: යො:- පැහැ විහිදි දිලිහෙම් පබලු මුතු මිණි අවන් බලිනම් පසිදු විප් වෙස් ඈ දනන් රැඳි හෙළිදම් තිසර බරණින් සැදි ලියන් හෙබි සව් සිරි පිරි වොරැඳි වැලිගම් පටුන වදු.
ප: ග: ස:- පැහැ විහිදි, ප්රඳභාවෙන් විස්තීර්ණරවූ; දිලි, ජ්වලිත වූ; හෙම්, ස්වර්ණුය; පබලු, ප්රිවාලය; මුතු, මුක්තාය; මිණි, මාණික්ය්ය යන වස්තුන්ගෙන් යුත්; අවන්, ආපණ ශාලාවන් ඇති; බලිනම්, බලවත් නාමයන්ගෙන්; පසිදු, ප්ර සිද්ධවූ; විප් වෙස් ඈ, බ්රාතහ්මණ වෛශ්ය, ආදීවූ; දනන් රැඳි, ජනයන්ගෙන් රඤ්ජිතවූ; ගෙළිදම්, ශ්රීවවාදාමයෙන් හා; තිසර බරණින්, මෙඛලා භරණයෙන්ද; සැදි, සැරසුනාවූ; ලියන් හෙබි, කාන්තාවන්ගෙන් ශොභිත වූ; සව් සිරි පිරි, සකලෛශ්වය්ය්‍වෙයෙන් පූර්ණවවූ; වෙරැඳි, විරාජමාන වූ; වැලිගම් පටුන, එනම් තොවමුණු නගරයට; වදු, ප්රරවිෂ්ට වෙව.
104 පැ හැ යෙ න් නැහැස් මෙන් අගයෙන්ද කිරුමෙ න
මේ ඇ මි න් මදින් මද සැලසීමෙන් රැගෙ න
ඉ සු රෙ න් පසිදු දිය දිසි වෙ‍සවුණු සෙයි න
වෙ ළ ඳු න් බලත් මග සල්පිල් වල හිඳි න
ප: යො:- පැහැයෙන් නැහැස් මෙන් අගයෙන් ද කිරුමෙන මෙ ඇමන් මදින් මද රැගෙන සැලසීමෙන් ඉසුරෙන් පසිදු වෙස වුණු සෙයින දිය දිසි මග සල්පිල් වල හිඳින වෙළඳුන් බලන්.
ප: ග: ස:- පැහැයෙන්, ප්රසභාවෙන්ද; නැහැස් මෙන්, නිකස පාෂාණ ඝට්ටනයෙන් හෙවත් උරගලට තැබීමෙන්ද; අගයෙන්, වටිනාකමින්ද; කිරුමෙන, බර බැලීමෙන්ද; මෙ ඇමින්, මේ සියල්ලෙන්, යොජිත කිරීම හේතුකොට ගෙන; ඉසුරෙන් පසිඳු, ඓශ්වය්ය්මින සම්පත්තියෙන් ප්ර සිඬ භාවයට පත්ව; වෙසෙ වුණු සෙයින, වෛශ්රෙවණයා පරිද්දෙන්; දිය, ලොකයෙහි; දිසි, ද්යදශ්යයමානවූ; මග, මාර්ගටයෙහි; සල්පිල්වල, ආපණ ශාලාවන්හි; හිඳින, තිෂීදනය කරන්නාවූ; වෙළඳුන්, වාණිජ්යා ජනයන්; බලන්, අවලොකනය කරන්.
105 තරා දියෙහි ලු කස්තුරි සෙ වෙළඳු න
ප රා හිඳින ගුම් නැති බමරු සමගි න
කි රා දෙතත වැද උන් දැක ඉගිල ය න
ත රා ස වන බල පිටිසර ගැහැවිය න
ප: යො:- වෙළඳුන තරාදියෙහි ලු කස්තුරි සෙ පුරා හිඳින ගුම් නැති බමරු සමගින කිරාදෙත අතවැදි ඉගිල යන උන් දැක තරාසවන පිටිසර ගැහැවියන බල
ප: ග: ස:- වෙළඳුන, වානිජ්යි ජනයා විසින්; තරාදියෙහි ලු, තුලාවෙහි බලා ලනලද; කස්තුරි සෙ, මෘග මදය මෙන්; පුරා, පූරණය කොට; හිඳින, හිඳින්නාවූ; ගුම් නැති, ඝොෂා නැත් තාවූ; බමරු සමගින, භ්රරමරයන් සමගින්; කිරා, තුලනය කොට; දෙත, දානය කරනා කල්හි; අත වැද, හස්තය ස්පර්ශලය වී; ඉගිල යන, ඉගිලී යන්නා වූ; උන්, ඒ භ්ර මරයන්; දැක, දැකලා; තරාස වන, ත්රාස්ත වන්නා වූ; උන්, ඒ භ්රනමරයන්; දැක, දැකලා; තරාස වන, ත්රිස්ත වන්නා වූ; පිටිසර, නගරයන්ගෙන් දුර ප්රරදේශයන්හි; ගැහැවීයන, ගෘහපතියන්; බල, නිරීක්‍ෂණය කරව.
106 ත ල් අ තු සොලවමින් කර කල කල නින ද
ග ල් ම තු ගගුල් හැලි විහිගුම් ගිගුම් ඇ ද
ම ල් ව තු පෙළින් එන මද සුවඳ නල වි ඳ
පොල් ව තු මෝදරින් යාගන්න සකි ස ඳ
ප: යො:- තල් අතු සොලවමින් කල තිනද කර ගල් මතු ගඟුල් හැලි විහිඟුම් ගිගුම් ඇද මල් වතු පෙළින් එන මද සුවඳ නල විඳ පොල්වතුමෝදරින් සකි සඳ යාගන්න.
ප: ග: ස:- තල් අතු, තාල ශාඛාවන්; සොලවමින්, චඤ්චල කරමින්; කල කල නිනද කර, කල කල යන අනුකරණ නාදය පවත්වා; ගල් මතු, ශෛල මස්තකයෙහි; ගඟුල් හැලි, නිර්ඣරයන් සම්බඣි වූ; විහිඟුම්, විශේෂයෙන් උසස් වූ; ගිගුම්, ඝෝෂා‍වන්; ඇද, ආකර්මනණය කොට; මල් වතු පෙලින්, පුෂ්පොද්යරන පංතියෙන්; එන, එන්නා වූ; මඳ සුවඳ නල, මන්‍ද සුගඣ මාරුතය; විඳ, වින්‍දනය කොට; පොල්වතුමෝදරින්, එනම් ග්රාවමයෙන්; සකි සඳ, මත්රො ත්තමය; යාගන්න, යාත්රාඳග්ර හණය කරන්න.