කතිකාවත් සඟරා - ii
කතිකාවත් සඟරා ______________
නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මා සම්බුද්ධස්ස
1
මහාපරාක්රභමබාහු කතිකාවත
අප බුදුන් කල්ප ශතසහස්රාකධික චතුරසංඛ්යු පරිමිත කාලයක් සමතිස් පැරුම් පුරා මාරසංග්රාරමභූමිවූ මහාබොධි පය්ය්ප න්කාරූඪ වැ දුර්‍වීාර සපරිවාර මාරපරාජය කොටැ සර්ව්ඥපදප්රාූප්ත වැ පන්සාලිස් හවුරුද්දක් දවස් චාතුර්ද්විපක මහාමෙඝයක් සෙයින් වැඩැ සිටැ අනෙක කල්පකොටිශතසහස්රායෙහි ක්ලෙශාග්නීන් දග්ධවෙමින් සිටි සත්වුයන් ධර්මකමාමෘත වර්ෂාරයෙන් නිවමින් සකල බුද්ධ කෘත්ය නිමවා කුසිනාරානුවරැ අබියෙස්හි මල්ලරාජයන්ගෙ සාලවනොද්යාානයෙහි නිරුපධිශෙෂ නිර්වසවාණධාතුයෙන් පිරිනිවී සාරසිය සූපනැස් හවුරුද්දක් ගිය කලැ වළගම් අභා මහරජු දවසැ පටන් එක්වාදහස් දෙසිය සූපනැස් හවුරුද්දක් හින්නනිකාය වැ ශාසනය පිරිහෙමින් සිටි කල්හි මහාසම්මතාදි පරම්පරායාත සූය්ර්ප‍යවංශොද්භූත රාජාධිරාජ නෛකදිගභිව්යාප්ත යශොමරරිවීන් විරාජමාන ශ්රීරසංඝබොධි පරාක්රවම බාහු මහරජාණන් සකල ලංකාතෙලෙහි එක රාජ්ය්භිෂෙකයෙන් අභිෂික්ත වැ විජෘම්භිත පුණ්යනර්ද්ධි ඇති වැ රාජ්යමසුඛානුභව කොටැ වසනුවන් අඥාන දුරුඥාන මූලක අප්රවතිපත්ති දුෂ්ප්ර්තිපත්ති විෂවෙග විහත වැ අපායා(ප)න්නවන ශාසනාවවර කුලපුත්රරයන් දැකැ සුපරි ශුද්ධ බුද්ධශාසනයෙහි මා වැනි ආඥාචක්රකවතීතියක්හු මෙවැනි කිලුටක් දැකැ දැකැ උදාසීන වුවහොත් බුදුසස්න නස්සි බොහෝ සත්හුදු අපායභාග් වෙති පස්වාදහසක් පවත්නා බුදුසස්නට මා වහල් වුව මැනවැයි ප්ර්ඥාපුරස්සර කරුණායෙන් සර්වොදිත හෘදය ඇති වැ මෙසේ නට සසුන් කවුරුන් වහල් කොටැ අපගත කලංක වැ පස්වාදහසක් පවත්නා පරිද්දෙන් කෙරෙම්දෝහොයි සිතා අඛඬාච්ජිද්රැතාදි විවිධ ගුණගණාඟ සඟන කොටැ රක්ෂි ත වර්ධිත පොෂිත ශිලස්කන්ධා්දි ලෞකික ගුණරත්නාලංකාරයෙන් සමලංකෘතවූ උදුම්බරගිරි නිවාසී මහාකාශ්ය ප මහාස්ථවිර ප්රඋමුඛ මහාවිහාරාධිවාසී භික්ෂූු සංඝයා දැකැ
2 1- මහාපරාක්රපමබාහු කතිකාවත
ඔවුන් වහල් කොටැ බුදුන් විසින් අනුඥාන බුද්ධකල්ප මොග්ගලිපුත් තිස් මහතෙරුන් වහල් කොටැ පාප භික්ෂූ නිර්ම්මථනය කොටැ දුරුලබ්ධි මැඩැ ශාසනමල විශොධා තෘතීය ධර්මිමසංගායනා කැරැවූ ධර්මමමාශොක මහරජහු මෙන් අනෙක ශත පාප භික්ෂූයන් ශාස්තෘ ශාසනයෙන් අපගත කොටැ ෂඩහිඥාද්යොනෙක ගුණගණොපෙත මහාක්ෂීූණාශ්රසවයන් ඇති කල්හි පවා පූර්වකවාරාජයන් විසින් මහොත්සාහ යෙනුදු සමඟ කොකොටැ ගතහුණු තුන්තකා සමඟ කිරීමෙන් එක් තකා කොටැ ජෙතවන මහාවිහාරාදි නොඑක් මහ ඇගි විහාර ලක්දිවැ තන්හි තන්හි කරවා එහි සහස්රර සංඛ්යාඇතික්රාකන්ත මහාසංඝයා වාසකරවා නිරන්තර ප්ර වෘත්ත ධර්මනමාමිෂදානයෙන් උපස්ථාන කෙරෙමින් සංඝ දර්ශවන ප්රධභව ප්රි්තිප්රාරමොද්යං රසාස්වාදයෙහි ලොල වැ කාලානු කාලයෙහි පෞෂථාගශීල සමුපෙත වැ විහාරයට එළැබැ සන්නිපතිත සංඝමධ්යමගත වැ තද්දශීතප්රලසූත ප්රීෙතිප්රාැමොද්යංරසාස්වාද කොට මා විසින් මහොත්සාහයෙන් සාධිතවූ මෙ සංඝ සාමග්රිවය පස්වාදහසක් අභින්න වැ පවත්නා පරිද්දෙන් මතුවන සංඝයා ද අප්ර්මාද වැ ග්රින්ථ විදර්ශසනා ධූරයෙහි යෙදී අල්පෙච්ඡතාදි ගුණෙන් යුක්ත වැ වසනා පරිද්දෙන් අවවාදානුශාසනා කොටැ ශාසනය රක්‍ෂා කළ මැනැවැයි යුක්තව්ය්ක්ත ගුණොපෙත වැ කරන ආරාධනා ද අසා මහාකාශ්යැප මහාස්ථවිරප්ර‍මුඛස්ථවිරවරයන් මැ විසින් ප්රමමාදවිහාරීන් අවකාශ නොලබන සඳහා ධර්මපමවිනය සංසන්දරනය කොටැ ඇදුරොල් ද නො විහිදැ කළ කතිකාවති. ෴
ගණදෙටු තෙරවරුන් විසින් තම තමා නිසා වසන අන්තෙවාසික සඬ්විහාරිකයන් අතුරෙහි නිසදෙන්නට නිසයෙන් මි‍ඳෙන්නට යොගය වැ වසන්නවුන් පමා නො වියැදී ග්රනන්ථධූරයෙහි යොදා යැටත්පිරිසෙයින් විනයෙන් කුදුසිඛ හා පාමොක් ද සුතතින් දසධර්මරසූත්රැය හා අනුමානසූත්රකය ද වන පොත් පිරිහෙළීයැ නොදී ගණසංගණිකාදීන් දුරු කොටැ ග්රමන්ථරධූරයෙහි යෙදෙන්නවුන් විසිනුදු සත්තයෙන් විවෙකවත් පිරුව මානැවැයි වදාළ බැවින් තුන්වේලෙහි ඉරියවු (සමනා) පිරිසුදු කොටැ කාගියාසී ආදිවූ කමටහනෙක්හි යෙදී දෙතුන්පලගක් හුණුගන්වා දවස කඩ නො කොටැ විවෙකවත් පුරවා “අත්තානමෙව පඨමං පතිරූපෙ නිවෙසයෙ 1” යි වදාළ බැවින් තම තමාද මෙකී ගුණාඟයෙහි වෙසෙසින් යෙදී අත්වැඩ පරවැඩ සාධමින් කීපරිද්දෙන් ග්රීන්ථෙර්ධෙරයෙන් වැඩියක් කොටගත නොහෙන අන්තෙවාසික සඬ්විහාරිකයන් ලවා මුල්සිඛ
1 ධම්මපද : අත්නවග්ග , 2 වැනි ගාථාව.
1 - මහාපරාක්රදමබාහු කතිකාවත 3
සෙඛියා වනපොත්කරවා සිඛවළඳවිතිස අස්වා සමසින් සමසැ අද්යා න්න කොටැ සමනා විචාළ තැනක් කියන්නට පොහොසත් කරවා දසධම් සතතයෙන් මෙනෙහිකරවා යටකී විවෙකවතුදු පුරවා ශක්ති පමණක් හදාරා නිම්කලැ චරිතානුකූල කමටහනක් උගන්වා විදර්ශ නා ධූරයෙහි මැ යොදා චතුස්මපජඤ්ඤකථායෙහි වදාළ පරිද්දෙන් දවස් යවනු කොටැ පැවැත්වියැයුතු.
හෙරණනුදු හෙරණසිඛ සෙඛියා දසධම්සුතත් වනපොත් කොටැ අසා නොපිරිහෙළා පරිහරණ කරනු කොටැ යොදා විවෙක වතුදු පුරවා හික්මැවියැයුතු.
මෙවුන් හැමදෙනමැගෙ නොහැම්මෙන වැදැ මව්පිය දෙදෙනා හා මෙසේ මැ එක්කුසහොත් කණවැන්දැඹු නගුන් බූතන් හා සබ්රෙම් සරුන් හා මෙහෙකරුවන් පිණිසැ අහර සිඟා යන ගමනක් හා මෙකීවවුන් මැ රොගී වුව බෙහෙදක් හා සබ්රසම්සරුන්ට බෙහෙත් පස සිඟා යන ගමනක් හා පැවැරූ තැනකට පිරිතට යන ගමනක් මුත් මෙයින් පිටත් කටයුත්තකට කාලවිකාලයෙහි ඇත්ගමට සමු නො දියැයුතු ගිලානාදි කෘත්යකයෙන් පිටතට යන්නවුන්ට සමු දෙත්හොත් අව්යදක්තයනට සමු දෙන උපාධ්යානයන්ට දුකුළා ඇවැත් වදාළ බැවින් හුදු අව්ය‍ක්තයනට මැ සමු නො දී පොහො පවුරුණු හා ආපත්ත්ය් නාපත්ති මාත්රයයක් දන්නා ව්ය ක්ත සඟකෙනකුන් මුල් කොට සමු දියැයුතු.
නන් ගණයෙකින් ආ සඟකෙනකුන් තමා සමීපයෙහි වසවත් හුන්තැනැ ගණදෙටුයෙන් පත්කඩක් හෝ පැවිදිකෙනකුන් දැකැ මුත් නොවැසැවියැයුතු.
ස්ථවිර නව මධ්යකම හැම සඞ්ඝයා විසින් මැ මැඳිම්යමැ සතිසම්පජඤ්ඤයෙන් යුත් නිදි සෙවුමින් සිරුරු සතපා අලුයැමැ නැඟී කමටහන්හි යෙදී හිඳෑ සිටැ සක්මන් කිරීමෙන් දවස් ගෙවා පුහුණු ගත් පිරිවහා සිවුරු සකසා හැඳැ පෙරවැ දැහැටි කිස නිමවා දහගබ් මාඹො අඟණවතුදු ඇදුරුවත්තෙරවත් ගිලන්වත් සෙනසුන්වත් ඈ කඳවතුදු සපයා උපනහොත් බොජුන්හල් එළැබැ කැඳිති වළඳා බොජුන්හලැ වතාවත් නිමවා එක්බිත්තෙහි පත්පොත් බලනුවන් ගෙත්තම් රජන්නම් කරනුවන් පස බෙදනුවන් ඈ ඉක්මන් කටයුතු ඇතියවුන් මුත් සෙස්සවුන් කැඳිති වැළැඳු ඉක්බිත්තෙහි කමටහන්හි යෙදී දවස්යවා පස්බත්හිදු කී නියායෙන් ග්රඉන්ථ විදර්ශවනාධූරයෙහි යෙදී ගිහිමිනිස් පැවිජියන් හා සංසන්ධනොවැ
4 1 - මහාපරාක්ර්මබාහු කතිකාවත
වත්වේලා දක්වා දවස් යවා ඉරියව් නොපොහොනා කරුණක් ඇතමුත් වත් පිරිතට ලැබී රැස්වුවන් විසිනුදු “ සන්නිපතිනානං වො භික්ඛවෙ ද්වයං කරණීයං ධම්මී වා කථා අරියො වා තුණ්හී භාවො” 1 යි වදාළ බැවින් ධමර්මංකථා මනස්කාරදෙකින් පිටත් තිරශ්චීන කථා හා කාමවීතර්කාාදි පාපවිතර්ක්යෙන් නොයෙදී පෙරැ යැමැද බණ කියන කියවන අසන ධරන ‘ධර්මකමකථා කිරීම් ඈ නොසිස් පියෙවීන් හා විදර්ශනනාධූරයෙන් ගෙවා මැඳිම්යැමැ සපත් සැඳැ සතිසම්පජඤ්ඤයෙන් යුත් නිඳි සෙවියැයුතු.
පිටතවියැයුතු කටයුත්තෙකින් එළබෙන මඟි පැවිජියන් විසින් පසිලි පැල් පිළිමගෙ ඈ කැපතැනෙක්හි ලැගුම්ගත යුතු.
හැමැ වේලෙහි මැ කිපි සිතින්වත් කෙළි සිතින්වත් නොසරුප් තෙපුල් කිසිවක්හු හා නොබිණියැයුතු.
මවුනුදු වුව විෂභාගයන් හා ද, මලකුදු වුව ළදරුබාලයකු හා ද රහසගත නොබිණියැයුතු.
වැඩිමහල්ලවුන් නොදන්වා මෙහෙකරුවන්ට දැහැවිලි නොවියැයුතු.
තමා අයනියකුදු මහල්ලන් අනුනොදන්වා අන්නට නොදියැයුතු.
ගමන්යන්නක්හු විසින් මහලු සඟුන්ගෙ තෙමී නස්නට සුදුසු පිරිකරක් අත්හි ඇත්මුත් අතුරෙහි වැසි අවද පියවි ගමනින්මැ නොතෙමෙන තැන් එළැබියැයුතු - එබඳු පිරිකරක් ඇතද සරුප වෙලෙවියකින්මැ යායුතු.
“ ...................................................................................................... චට්ටතී” 2 යි වදාළ බැවින් සිනාවට නිසි කරුණෙක්හිදු හිඬ නොවිහිදැ මුව වසා සතුටු පමණක් දැක්වියැයුතු.
තමා වසන වෙහෙර සන්හිඳෙන අධිකරණ බැහැර නොපහළ කටයුතු. අන්වෙහෙර සන්හිඳෙන අධිකරණ තමා නොඉසිලියැයුතු.
“සල්ලෙඛං අච්චජ‍න්තෙන අප්පමත්තෙන භික්ඛුනා. කප්පියෙපි න කාතබ්බං ආමිසත්ථානය ලොලතා” 3 යි වදාළ බැවින් කැප පසයෙහිදු ලොල්බැව් නොකටයුතු.
1. මජඣම්නිකාය 3 වග්ග අරියපරියෙසනසුත්ත
2. මෙහි පාළිපාඨය ශිලාලිපියෙහි මැකී ගොස් තිබේ.
3. සමන්තපාසාදිකා කඨිනවග්ග නවමසික්ඛාපදවණ්ණනා.
1 - මහාපරාක්රගමබාහු කතිකාවත 5
දහගබ් මහඹො දෑ වඳිමින් ගඳ දුම් මල් ඈ පුදමින් දැවුටු වළඳමින් පා කස්සෙහි ලමින් නොබිණියැයුතු.
ඇත්ගම්හි ගිහිමිනිසුන් හා පස පිළිබඳ කථා ද විසභාග කථා ද නොකටයුතු.
“ඉධෙකච්චො සංඝගතොපි අචිත්තීකාරකතො ථෙරෙ භික්ඛු ඝට්ටයන්තොපි තිඪති ඝට්ටයන්තොපි නිසීදති ඨිතකොපි භණති බාහාවික්ඛෙපකොපි භණති කුමාරකස්සපි සිරං පරා මසති” 1 යී අනාචාරනිර්දෙොශයෙහි වදාළ බැවින් සඟවැඳට එළබියහු විසිනුදු වෙරින්එව් සිවුරෙන්ළුව් නොඝැටියැයුතු.මහලු සඟුන් හා බිණුවමනා කරුණක් ඇත ආදර දක්වා ඉතා නොළං වැ නැමී සිටැ අත් නොවනා බිණියැයුතු.කිසිතැනෙක්හිදු කොමරුන් වෙරැ අත්ලා නොසැනැවියැයුතු.පධන් ඝෙරෙහි වසනු වනට විඛෙවු නොකොටැ හැදෑරියැයුතු .
“පබ්බජෙන්තා සොධෙත්වා පබ්බජෙථ සොධෙත්වාර උප සම්පාදෙථ සොධෙත්වාජ නිස්සයං දෙථ එකොපි හි කුලපුත්තො පබ්බජ්ජං ච උපසම්පදං ව ලභිත්වාා සකලම්පි සාසතං පතිඨාපෙති” 2 යූ බැවින් පිරික්සා පැවිජිකටයුතු.පිරික්සා උපසම්පත්ති කටයුතු.පිරික්සා නිස දියයුතු.තමා යෙහෙන පමණක් දුගහ සමාදන් වියැයුතු.
මෙකීතාක් වතැ නොරිසින් පවතුතුදු අයුණු නොකියැයුතු. යම්කෙනෙක් මෙ කළ තකිකාවත්හි නොහික්මැ වරදවා පවතිත්නම් තුන් යැලක් දක්වා වරදට නිසි දඬුවම් කරවා අවවාද කොටැ නැවැතැ ද එසෙමැ පවතිත්නම් නිස නොදී මසක් දක්වා හිඳුවා විනයානුකූල පැවැත්මක් නැතහොත් උන්කෙරෙහි නොබැඳී හැරැවියයුතු. ගණදෙටු තෙරවරුන් විසිනුදු තමන් තමන්ට යෙදූ ධූරයෙහි පමා වැ සංඝයා හික්මවා නොලුලත්හොත් මහතෙරවරුන් යෙදූ දඬුවම් කටයුතු.
__________
1 විසුද්ධිමග්ග සීලනිද්දෙස කායික අනාචාරවණ්ණනා. 2 සමත්තපාසාදිකා චුල්ලවග්ග සෙනාසනග්ගාභවිතිව්ජය වණ්ණනා.
2
දඹදෙණි කතිකාවත
අප බුදුන් කල්පශතසහස්රා ධික චත්රසරසංඛ්යජපරිමිත කාලයක් සමතිස් පැරුම් පුරා මාරසංග්රාසමභූමිවූ මහාබො‍ධිපය්ය්ණ න්කාරූඪ වැ දුර්වාපර සපරිවාර මාර පරාජය කොටැ සර්වසඥපදප්රාූප්තවැ පන්සාලිස් අවුරුද්දක් චාතුරීද්වීපක මහාමෙඝයක් සෙයින් වැඩැ සිටැ අනවරාග්රවසංසාරවෘත්තායෙහි ක්ලෙශාග්නීන් දග්ධවෙමින් සිටි සත්වැයන්‍ ධර්මාමාමෘත වර්ෂාකයෙන් 1 නිවමින් සකල බුද්ධකෘත්යස නිමවා කුසිනාරා නුවර අබියෙස්හි මල්ල2 රාජයන්ගේ සාල වනොද්යාකනයෙහි නිරුපධිශෙෂ . නිර්ව වාණධාතුයෙන්3 පිරිනිවී 4 සාරසිය සූපනස් හවුරුද්දක් ගියකලැ වළගම්අභා මහරජහු දවස පටන් එක්වාදහස් දෙසිය සූපනස් හවුරුද්දක් භින්න නිකාය වැ ශාසනය පිරිහෙමින් සිටි කල්හි මහාසම්මතාදි 5 පරම්පරානුයාත සූය්ය්ක වංශොද්භූත රාජාධිරාජ නෛකදික්හි ව්ය්ප්ත යශොමරීචීන් විරාජමාන ශ්රීරසංඝබොධි ශ්රී පරාක්රදමබාහු මහරජාණන් සකල ලංකාතෙලෙහි එකරාජ්යනභිෂෙකයෙන් අභිෂික්තවැ විජෘම්භිත පුණ්යිර්ධි ඇති වැ රාජ්යෙසුඛානුභව කොට වසනුවන් අඥාන දුර්ඥාන මුලක අප්රපතිපත්ති දුෂ්ප්රෙතිපත්ති විෂවෙග විභත වැ අපාය ව්යුසනාපන්න වන ශාසනාචවර කුල පුත්ර්යන් දැකැ සුපරිශුද්ධ බුද්ධශාසනායෙහි මාවැනි ආඥාචක්ර්වර්තචතියක්හු මෙවැනි කිලුටක් දැකැ කැදැ උදාසීන වුවහොත් බුදුසස්න නස්සි බොහෝ සත්හුදු අපායභාග් වෙති පස්වාදහසක් පවත්නා බුදුසස්නට මා වහල් වුව මැනැවැයි ප්රභඥාපුරස්සර කරුණයෙන් සර්වොදිත හෘදය ඇති වැ මෙසේ නට සසුන් කවුරුන් වහල් කොට වචා පස්වාදහසක් පවත්නා පරිද්දෙන් කෙරෙම්දෝහෝයි සිතා අඛණ්ඩාච්ජිද්රාතාදි විවිධ ගුණ ගණාංග සංගත කොට රක්ෂි්ත වර්ද්ධිත පොෂිත ශිලසකන්ධාවදි ලෞකික ගුණරත්නාලංකාරයෙන් සමලංකෘතවූ උදුම්බරගිරිනිවාසී මහාකාශ්ය ප මහාස්ථවිර ප්රිමුඛ මහාවිහාරාධිවාසී මහා භික්ෂූී සංඝයා දැකැ ඔවුන් වහල් කොට බුදුන් විසින් අනුඥාත මොග්ගලි පුත්තතිස් මහතෙරුන් වහල්කොට අනෙක සහස්රව පාපභික්ෂූගන් නිර්මහමථනය කොට දුලිබ්ධි මැඬැ ශාසන මල විශොධා 6 තෘතීය ධර්මිමසංගායනා කැරැවූ ධර්මමමාශොක මහරජහුමෙන් 7 අනෙක ශත පාපභික්ෂූෘන්
1 වර්ෂාගවෙන 2 මල්ය 3 ධාතුවෙන් 4 පිරිනිවැතැන්පටන් 5 මහාසම්මත 6 මලය සොධා 7 “අනෙකසහස්රට...................ධම්මාශොක මහරජහුමෙන්” යන මේ පාඨ කැබැල්ල ඇතැම් පොත්හි ඌනයි.
2 - දඹදෙණි කතිකාවත 7
ශාස්නෘශාසනයෙන් අපගත කොට ෂඩහිඥාද්ය.නෙක 1 ගුණගණො පෙත මහාක්ෂීාණාශ්ර වයන් ඇති කල්හිදු පවා පූර්වමරාජයන් විසින් මහොත්සාහයෙන් සමඟ කොට ගත නුහුණු තුන්නකා 2 සමඟ කිරීමෙන් එක්නකා 2 කොට ජෙතවනමහාවිහාරාදි නොඑක් මහ ඇගි විහාර ලක්දිවැ තන්හි තන්හි කරවා එහි අනෙක සහස්රද සංඛ්යා්ඇති 3 මහාසඞ්ඝයා වාස කරවා 4 නිරන්තර ප්ර්වෘත්ත ධර්මඅමාමිෂ දානයෙන් උපස්ථාන කෙරෙමින් සංඝදර්ශ්න ප්රවභව ප්රී4තිප්රාපමොද්යත රසාස්වාදයෙහි ලොල වැ කාලානුකාලයෙහි පෞෂථාඟ 5 ශීල සමුපෙත වැ විහාරයට එළබැ සංඝමධ්යකගත වැ තත්දශිනප්රලසූත ප්රීාතිප්රා‍මොද්ය් රසාස්වාද කොට මා විසින් මහොත්සාහයෙන් සාධිත වූ සංඝ සාමග්රිදය 6 පස්වාදහසක් අභින්න වැ පවත්නා පරිද්දෙන් මතුවන සංඝයාද අප්රිමාද වැ ග්රරන්ථභ විදර්ශ නාධුරයෙහි යෙදී අල්පෙච්ඡතාදි ගුණයෙන් යුක්ත වැ වසනා පරිද්දෙන් අවවාද අනුශාසනාකොට ශාසනය රක්ෂාචකළමැනැවැයි යුක්තව්යාක්ත 7 ගුණොපෙත වැ කරන ලද ආරාධනා අසා මහාකාශ්යාප මහාස්ථවිරප්ර්මුඛ ස්ථවිර වරයන් විසින් ප්රදමාදවිහාරීන් අවකාශ නොලබනු සඳහා ධර්ම්මවිනය සංසන්දවනයකොට ඇජරොල් නොවිහිදැ කළ කතිකාවත 8 එම මහරජාණන් ස්වර්ගවස්ථ සංවත්සරයෙහි පටන් සතිස් හවුරුද්දක් ඇතුළත ඔවුන් වැනි ශ්රරද්ධාබුද්ධි සම්පන්න මධ්යිස්ථ ශාසන පක්ෂමපාත අන්කිසි රජක් හුගේ නොපැළඹීමෙන් යටවූ දවසට වඩා පැමුණුණු 9 අඥාන දුර්ඥාන මූලක අප්රළතිපත්තිදුෂ්ප්රැතිපත්තිවිෂවෙගාතිශයෙන් වඩා විහත වැ 10 අපාය ව්යරසනාපන්නවන ශාසනාවචර කුලපුත්රතයන්ගේ බාහුල්ය ය 11 දැකැ ඔවුන්ට වියයුතු වැඩ තකා තත්කාලානුකූල අමුතු කතිකාව තින් සරහා ලොකශාසන විලොපකාරීවූ දෙමළ සේනාවෙහි භයින් පුලස්ති 12 පුරාදි පුරාතන ස්ථානයෙන් ඉගිළැ බොහෝසේ පත්පොත් ආදි පිරිකර තුබූ තැන හැරැ ශරණාත්වෙකෂි වැ මායාරටට පැමැණි මහාසංඝයාවහන්සේ කෙරෙහි උපන් නොඑක් විවාද මහොත්සාහයෙන් සන්හිඳවීමෙන් හා දළදා පාත්රාඑ ධාතුන්වහන්වසේ මහත් උපාය උත්සාහ ශක්තීන් ගෙනැ හැරැ නානාචිත්රායෙන් විචිත්රව කොට
1. නෛක 2. තිකා. 3. සංඛ්යාහත 4. වාසයකරවා 5. උපෞස්ථාග 6. සාමාග්රිටය 7. බ්යයක්ත 8. කතිකාවතව 9. පැනුණු 10. විහනය 11. බාහුල්ලය 12. පුලස්ථි
8 2 - දඹදෙණි කතිකාවත
කරවනලද ත්රෛ භූමක 1 දංෂ්ට්රා ධාතුමන්දිනරයෙහි වඩා හිඳුවා නිරන්තර කරන පූජා සත්කාරයෙන් හා ආඪ්යෙ දරිද්රට අනෙක ශතප්ර්මාණ කුලයන් සුදුසු 2 පරිද්දෙන් රැකිමෙන් හා ලොකශාසනයට මහොපකාරීවූ විජයබාහු වත්හිමියන් විසින් තන්හි තන්හි කරවනලද විහාරයන් අතුරෙන් විජයසුන්දිරාරාමවිහාරයෙහි වැඩැහිඳැ ශාස්තෘ ශාසනා භ්යුනදයකාරී ශාරීපුත්රය මහාස්වාමි ශිෂ්යා තත්කාල ශාසනානුශාසක සංඝරක්ෂිාත මහාස්වාමී මෙධංකර මහාස්ථවිර ප්ර්මුඛ ග්රාහමවාසීවූද උදුම්බරගිරි නිවාසී මෙධංකර මහාස්ථවිර ප්රමමුඛ ග්රාරමවාසීවූද උදුම්බරගිරි නිවාසී මෙධංකර මහාස්ථවිර ප්රෙමුඛ වනවාසිකවුද මහා සංඝයා විසින් ධර්මවමවිනය සංසන්ද නය කොට ඇජරොල් නොවිහිදැ කළ කතිකාවත බොහෝසේ සංඝයාවහන්සේ පවතිමින් සිටිකල්හි එ මැ විජයබාහු වත්හිමියන්ගේ අතිජාත පුත්රවවූ ශත්රැසපඞ්ක සවිශෙෂ විශොෂණයට ශරත් මාර්තජතණ්ඩ මණ්ඩලවූ ජිනශාසන ක්ෂීරරසමුද්රැ සමුල්ලාසයට පූර්ණ්චන්ර්ුත නුකාරිත්වායෙහි සාතිශ්යස සමත්ථිණ ඇති පරාක්රෂම බාහු මහරජාණෝ තමන්ගේ පුණ්යාර්ධි 3 ප්රණභාවයෙන් නොයෙක් ද්ර විඩ 4 කෙරල යාචකාදි වියවුල් සන්හිඳුවා සකල ලංකාතලය හස්ත ගතකොට රාජ්යරශ්රීම අනුභව කෙරෙමින් ශ්රීලවර්ධ න පුරාදි නානා ස්ථාන යෙහි ප්රෙතිමාගෘහ ප්රායසාද වංක්ර මණ ප්රා්කාර ගොපුරාදීන් සමෘද්ධවූ සංඝාරාම කැරැවීමෙන් හා බොහෝ සඞ්ඝයාවහන්සේට චීවර පිණ්ඩපාත සෙනාසන ගිලානප්රරත්යදය ප්රෝදානයෙන් හා විසිතුරුකොට කරවනලද රජතමය චෛත්යගබ්භ්යමන්තරයෙහි නානා රත්නවිභූෂිත ස්වණිකරණඩයෙහි දළදා පාත්රා ධාතුන්වහන්සේ වඩා සතතයෙන් කරනලද පුෂ්පධූපාදී පූජායෙන් හා තමන්ටද බොහෝ ගෘහස්ථ ප්රයව්රෂජිතයන්ටද අපරිමිත පුණ්යහරාශි වර්ධ නය කෙරෙමින් වසනුවෝ ඒ ඒ තැන ප්රයමාදව වසන ශාසනාවවර බොහෝ පුද්ගලයන්ගේ ශාසන පරිහානිකරවූ අප්රෙතිපත්ති දුෂ්ප්රවතිපත්ති බාහුල්ය ය දැනැ වත්හිමියන්වහන්සේ විසින් මහොත්සාහයෙන් සෙමෙහි තබාලූ ශාසනය මා දවස මෙලෙස වීම අනුචිතවේදැයි සිතා ග්රාාමාරණ්යවවාසී කරකසංඝයා වහන්සේ රැස්කරවා සංඝ මධ්යිගතවැ කල්යාලණාධ්යාවශයෙන් යෙදී ශාසනාභිවෘද්ධිය පිණිස ආරාධනා කොළෝය. ඒ අසා ශාසනොපස්තම්භකාරී අර්ථානුගත වනරතනාභිධාන
1. ත්රෛැභූමික 2. සුදුසු සුදුසු
3. පුණ්ය සෘද්ධි 4. ද්රා මිඪ - දාමිඩ.
2 - දඹදෙණි කතිකාවත 9
බුද්ධවංශ මහාස්ථවිරපාදයන්වහන්සේගේ ප්ර9ධාන ශිෂ්යන තත්කාල ශාසනානුශාසක ආරණ්යරක මෙධංකර මහාස්වාමි ප්රනමුඛ ග්රාකමාරණ්යද වාසී කාරක මහාසංඝයාවහන්සේ විසින් පූර්වම කතිකාවත් බහා අමුතුකළ කතිකාවත මෙසේ දතයුතු ෴
“පබ්බාජෙන්තා 1 සොධෙත්වාව පබ්බජෙථ සොධෙත්වාක උපසම්පාදෙථ සොධෙත්වාා සිස්සයං දෙථ එකොපි හි කුලපුත්තො පබ්බජ්ජං උපසම්පදං ච ලහිත්වාා සකලම්පි සාසනං පතිඪාපෙති” 2 යි වදාළ වැවින් ප්රචව්ර‍ජ්යාහපෙක්ෂද වැ ආ කුලපුත්ර‍යකු ඇත ඔහු ඇණවුම් සකස්කඩ සතර බණවර ධම්පියා පුහුණුකරවා ලියන කියවනසේ සකසා උගන්වා ගණසංගණිකා භස්සරාමනාදියෙන් තොරකොට 3 වත පිළිවෙත යොදා එදා මහණවූ කෙනකුන් කෙරෙහිද බලවත් ආදර ගෞරව ඇතිකොට කිසි නුගුණයක් නොඅසනලෙස ශික්ෂි තකොට වඩා යටත්පිරිසෙයින් තෙර තුන්නමක් ඇතුළුවූ සෙසු උපයුක්ත සංඝයා මධ්යවයෙහි ජාතිගොත්රත විචාරා විධානයෙහි සිටියවුන් දැක්වූ කල උන් විසින් සියල්ල විචාරා රොග බලා ලිම් කියවීම් බලා නායක තැන් දක්වා සියල්ල සැලකොට කුලදොෂයක් ක්රිමයාදොෂයක් නැතියි දන්නා සහ කෙනකුන් ප්ර තිඥාකළකල ගම්වාසයට යටත් පිරිසෙයින් දොළොස් හැවැරිදි වයස්වූ 4 හවුරුද්දට හා වනවාසයට තුදුස් හැවිරිදි වයස්වූ හවුරුද්දට වැදවූකල නායක තැනින් උපධ්යායය වියයුතු තැනට සුදුසු අවවාද කියා පාවාදිය යුතු.
නො සම්ම‍තයේ මහණකළ තෙරුන්වහන්සේ කෙරෙන් මහණකළ නම අනික් තැනක 5 ලියයුතු. නැත උත්තේ දඬුවම් කැරවිය යුතු. ප්රකතිඥාවිරොධයක්6 දුට විනය‍විරොධයට සුදුසු සංවාස සම්භොග වළකා උත්තේ දඬුවම් කරවා බඩතුරු සුදුසු තෙතකට පාවාදියයුතු.
උන් විසින් ඒ පඬුපලාසයා කාගියාසී සෙඛියා චතුපාරිසුද්ධි සීල සතරකමටහන් පුහුණුකරවා අස්වා ශික්ෂිාතකොට පඬුපලාසයන් කෙරෙහි බුදුන් වදාළලෙස පිළිපැද කල්පිරුණුකල ඒ ගෙණෙහි සංඝයා රැස්කරවා මහණ කතිකාවත කියවා ගුණ උපන්කල මහණ කටයුතු.
“උපජ්ඣායමුලිකා පබ්බජ්ජා ච උපසම්පදා ච උප්ජඣායොච 7 තත්ථු ඉස්සරො න ආචාරියො” 8 යනු හෙයින් තමහට භාර බැවින්
1 පබ්බජෙන්තාපි 2 සමන්නපාසාදිකා චුල්ලවග්ගසෙනාසනග්ගාහ විනිච්ඡයවණ්ණනා 3 දුරුකොට 4 හවුරුදු වයස් වුව. 5 තැනකම 6 ප්රසඥාචරොඛ 7 සොච 8 සමත්තපාසාදිකා මහාවග්ගවණ්ණනා. 10 2 - දඹදෙණි කතිකාවත
අපුමාදව උන් 1 අභිසමාචාරාදියෙහි විශෙෂයෙන් යොදා හෙරණසිඛ පුහුණුකරවා අස්වා හෙරණසිඛ යෙහි කීපරිද්දෙන් හික්මවා ග්රදන්ථප විදර්ශ්නා ධූරයෙහි අප්රසමාදකොට වස්වා මතු බුදුසස්න රක්නාලෙස වර්ධරනය කටයුතු.
හවුරුද්දට අඩුකලක් සමීපයෙහි විසුවද බොහෝ දෙනා දන්නා පරිද්දෙන් සැපත් හැර සැදැහැයෙන් පැවිදිවියටිවැ 2 ආ කෙනෙක්වු නම් ඇණවුම් 3 සකස්කඩ සතර බණවර ධම්පිියා පුහුණුකරවා පෙරකී ලෙසම ජාතිගොත්ර විචාරා රොග බලා නායකතැන් දක්වා වදවා කතිකාබණ පුහුණුකරවා පැවිදි දියයුතු.
පසුව හෙරණසිඛ වනපොත් කොට එයින් කාගියාසී සතර කමටහන් සෙඛියා වතුපාරිසුද්ධි සීලයත් සකස් කොට වනපොත් තබා පොහොයෙන් පොහොයේ වනපොත් දී සිල්ගත යුතු.
පසුව කල්බලා සමාදන්වූ ධූතාංගයෙන් යටත්පිරිසෙයින් තුනක් විවර රැකැ තමහට 4 නිසි වත්පි‍ළිවෙත් නොපමාව වැඩියෝ නම් යටත් පරසෙයින් හවුරුද්දක් බඩතුරේ විසූනම් ග්ර‍න්ථළවිදර්ශැනා ධූරයෙහි අප්රවමාදවූ නම් ඒ ශෙණෙහි සංඝයා මධ්යායෙහි මහලු පැවිදි කතිකාවත කියවා ගුණ උපන්කල මහලු පැවිදි කටයුතු. එවට ම ප්රවථම සංඝාදිසෙසය ද පටිග්ගහණ සිඛය ද ඉගැන්වියයුතු.
උපසම්පදාව නම් ශාසනස්ථිතියට මුලවූ ගරුකර්මසමයක් බැවින් තත්කාලශාසනානුශාසක තැන් මැදවැ හෝ 5 එතැන් විසින් ඇණවන ලද ව්යමක්ත විනයධරයන් ඇතිවැ රාජසම්මතයෙන් මිස නානා ස්ථානයෙහි උපසම්පදාව නො කටයුතු.
හෙරණුන්ට හෙරණසිඛ වනපොත් කොට අසා නිමවනතුරු මහලු පැවිද්දන්ට මහලු පැවිදි බණ වනපොත් කොට අසා නිමවන තුරු සන්නිකාවවර කටයුතු බැවින් ඔබ්බකට සමු නොදියයුතු.
මහලු පැවිද්දන් විසින් මුල්සිඛ කතිකාබණ සකස්කොට වන පොත් තබා පොහොයෙන් පොහොයේ වනපොත්දී සිඛවළඳවිනිස 6 අසා නිමවා සමසින් සමස ආද්ය න්තකොට සමනා විචාළ තෙතක් කියනලෙස සකස්කොට සිතට නගා පරිහරණ කටයුතු.
නිශ්රරයමුක්ත බාහුශ්රැ ත්යකයට සුදුසු බණ සථීකාකොට අසා නිමවා කල්පිරුණහොත් ගුරුන් විසින් උන්ගේ ධූතාංගධරත්වාලදි බොහෝ 1 උපන් 2 පැවිදියැටිව 3 ඇතැම්පොත්හි ඌනයි 4 තමන්ට 5 වැදවහොත් 6 සිඛවළඳන විනිය 2 - දඹදෙණි කතිකාවත 11
ගුණ කියා නායක තැනට පාවාදුන්කල 1 උභය ප්රාවතිමොක්ෂ් කුදුසිඛ අර්ථසඞ්ග්රවහ පරිහරණ කරන ව්යාාකරණ 2 සුතුරු ධාතුපාඨාර්ථයෙහි 3 අසම්මුඪවැ ඉගෙන වනපොත් දුන් කල කංඛාවිතරණියෙන් තුන් තැනක් හා ඉතිරි සත්පොතින් එකි එකී තැන් පරීක්ෂාිගෙනැ නිශ්ර ය මුක්තාංග වනපොත් ගෙනැ මෙසේ ගුණනුවණ පරීක්ෂාීකොට නිශ්රෙය මුක්ත සම්මුති දියයුතු. සම්මුති ලත්පසු එතැන්පටන් ප්රාෂතිමො‍ක්ෂා දී යටකී බණ වනපොත් තබා කලින් කල සඟමැද වනපොත් දියයුතු
“භවිස්සන්ති භික්ඛවෙ භික්ඛු අනාගතමද්ධානං අභාවිතකායා අභාවිතසීලා අභාවිතවිත්තා අභිවිතපඤ්ඤා තෙ අභාවිතකායා සමානා අබාවිතසීලා අබාවිතචිත්තා අභාවිතපඤ්ඤා අඤ්ඤෙ උප සම්පාදෙස්සන්ති. තෙපි භවිස්සන්ති අභාවිතකායා අභාවිත සීලා අභාවිතචිත්තා අභාවිතපඤ්ඤා” යනාදීන් වදාළ බැවින් භාවිතකා යත්වාභදියෙන් යෙදී “භවිස්සන්ති භික්ඛවෙ භික්ඛු අනාගතමද්ධානං අභාවිතකායා - පෙ - අභාවිතපඤ්ඤා තෙ අභාවිතකායා සමානා - පෙ - අභාවිතපඤ්ඤා ථෙරා භික්ඛු බාහුලිකා භවිස්සන්ති සාථලිකා ඔක්කමනෙ පුබ්බංගමා පවිචෙකෙ නික්ඛිත්තධූරා තෙසං පච්ඡිමා ජනතා දිඨානුගතිං ආපජ්ජන්ති” යනාදීන් වදාළබැවින් බාහුලික සාථලාකාදී වීමෙන් පශ්චිමජනතාව දෘෂටානුගතියට නොපමුණුවා හැමලෙසින් ගුණවත්වැ සිල්වත්වැ පර්ෂාදුපස්ථාපක බාහුශ්රැ ත්ය යෙන් සම්පන්නවැ විසුවහොත් උන්ගේ ධූතංගධරත්වාත දි බොහෝ ගුණකියා ගුරුන්විසින් නායක තැනට පාවාදුන්කල යටත් පිරිසෙයින් තෙර බණ සටීකාකොට අසා නිමි පස්වනු හවුරුදු යටකි උභය ප්රාිති මොක්ෂාසදී වනපොත් ගෙනැ පරිජි පචිති දෙපොතින් තුන්තුන් තැන්හා ඉතිරි පස් පොතින් එකි එකී තැන් පරීක්ෂාචගෙනැ ස්ථවිරාංග වනපොත් ගෙනැ මෙසේ ගුණනුවණ බලා ස්ථවිර සම්මුති දී ගණ පරිහරණයෙහි යොග්ය වුවහොත් ගණ පාවාදියයුතු. පසුව යටකී උභය ප්රාතතිමොක්ෂාෙදි බණ වනපොත් නොපිරිහෙළා කලින්කල සඟ මැද වනපොත් දියයුතු.
ස්ථවිර නව මධ්යයම ඇමදෙනාවිසින්මැ අනුමානසූත්රනයහා 4 දස ධර්ම මසූත්රවය දවසකට එක්විටෙකවීනමුත් බාධානොකොට මෙනෙහි කටයුතු.
කලෙක කටයුතු අවවාද පමණක්පවා තකා 5 උපායාන්තරයෙන් නොතරමුන්ගේ 6 ප්රතවෙශ පරිත්යාාගය පිණිස “ අනුජානාමි භික්ඛවෙ
1 කල්හි 2 අත්ථ‍සඞ්ග්රාහපරිහරණකරණ ව්යා“කරණයෙහි 3 ධාතුපාඨ පාඨාර්ථයෙහි 4. හෝ 5. නකා 6. නොතරුමුන්ගේ
12 2 - දඹදෙණි කතිකාවත
අඨහංගෙහි සමන්තාගතං භික්ඛුං භික්ඛුනොවාදකං සම්මන්තිතුං සීලවා හොති” 1 යනාදීන් වදාරා දුකසේ සුදුස්සවුන් සොයා ලබන පරිද්දෙන් තබා වදාළබැවින් මේවිනයයුක්තීන් ප්රාදතිමොක්ෂක සංවර ශීලය බඩාදිභාවයට නොපමුණුවා රක්ෂිණයෙන් සමන්තාගතවැ ෂච්ඡාජිවක පටිසෙධක වෙළුදානාදි රහිත අචාරයෙන්ද ශ්‍රද්ධාසම්පන්න් කුලාදි ගොවරයෙන් ද සම්පන්න සත්පුරුෂ සංසෙවා 2 සදාදරයෙන් පිටකත්ර ය ඉගැන්ම තැතිවැ පිටකත්ර ය පරිහානියෙන් ශාසන පරිහානිවෙමින් සිටිබැවින් සද්ගුරුන් කෙරෙන් සත්ථිනක්ථාර පිටකක්රිය ඉගැන්මෙන් බහුශ්රැ‍තවැ ඒ ශ්රැ‍තය අනන්ය කාය්ය් වැ ළෙහිලා ධෑරී මෙන් ශ්රැාතධවැ ඒ ධාරිතය විරකලයෙනුදු අවිනාශනයෙන් ශ්රැරත සන්නිවයමැ -
“පියො ච කරුභාවනීයො වත්තා ව වචනක්ඛමො ගම්භීරං ච කථාං කත්තා නො පඪනෙ නියොජයො” 3 යි
කියන ලද පරොපදෙශක ගුණයෙන් නොපිරිහී අචල කායවාක් සමාචාරයෙන් සමෘද්ධැ බාහුලික සාථලාකාදි නො වැ කම්මාරාම හස්සාරාම නිද්දාරාම ගණසංගණිකාරාමයෙන් විරතවැ විවෙකකාමිවැ
“අත්තානමෙව පඨමං පතිරූපෙ නි‍වෙස්යෙ අථඤ්ඤ මනුසාසෙය්යම න කිලි‍ස්සෙය්යා පඬිකො” 4 යි
වදාළ ලෙසින් පිළිපැදැ මධ්ය ස්ථවැ නායක තැනට අනුකූලවැ වසන කෙනකුන් විසිපස් 5 පිරුණහොත් තුන්රජයේ සංඝයාගේ අනුමති 1 අනුජානාමි සික්ඛවෙ අට්ඨහඞ්ගේහි සමන්තාගතං භික්ඛුං භික්ඛුතො වාදකං සම්මන්නිතුං සිලවා හොති පාතිමොක්ඛසංවරසංවුතො විහරති ආචාරගොවර සම්පන්නො අණුමත්තෙසු වජ්ජෙසු භයදස්සාවි සමාදාය සීක්ඛති සික්ඛාපදෙසු. බහුස්සුතො හොති සුතධරො සුතසන්තිචයො යෙ තෙ ධම්මා ආදිකාල්යාාණා මජ්ඣෙකල්යාොණා පරියොසානකල්යා ණා සාත්ථංප සබ්යනජනං කෙවලපරිපුණ්ණ පරිසුද්ධං බ්රාහ්මචරියං අභිවදන්ති තථාරූපස්ස ධම්මා බහුස්සුතා හොත්ති ධාතා චචායා පරිචිතා මනසානුපෙක්ඛිතා දිඨියා සුප්පටිඩිද්ධා උභයානි ඛො පනස්ස පාතිමොක්ඛානි වත්ථාපරෙන ස්වාගතානි හොන්ති සුවිභත්තානි සුප්පවත්තිනී සුවී තිව්ජිතානි සුත්තසො අනුබ්යතජනසො. කල්යාොණවාවො භොති කල්යා්ණවාක්ක රණො යෙගුය්යෙසන භික්ඛුනීතං පියො හොති මනාපො පටිබලො හොති භික්ඛු තියො ඔවදිතුං න ඛො පන්තෙ භගවන්තං උද්දිස්ස පබ්බජිතාය කාසායවත්ථත වසනාය ගරුධම්මං අජ්ඣාපන්නපුබ්බො හොති. විසිතිවස්සො වා හොති අතිරෙක වීසති‍ව‍ස්සො වා - අනුජානාම් භික්ඛවෙ ඉමෙහි අටඨහඬ්ගෙහි සමන්තාගතං භික්ඛුං භික්ඛුනොවාදකං සම්මන්තිතුන්ති - පාවිත්තියපාළි ඔවාදසික්ඛාපද 2 සංසෙවය 3 විසුද්ධිමග්ගකම්මට්ඨානගහණනිදෙදස. මෙහි අගපද “නියොජකො” යිද පැනේ 4 ධම්මපද: අත්තවග්ග , 2 ගා. 5 විසින්වස්.
2 - දඹදෙණි කතිකාවත 13
යෙන් ත්රිමසංහලයට එකාතපත්රාවැ රජ කරන 1 මහරජාණන් ලවා වඳවා මහා ස්ථවිරපදෙවිය 2 දී ගම්වාසයට මාහිමියන් වහන්සේට ඉක්බිති කොට තිබියයුතු.
මෙකී ගුණනුවණ ඇතිවැ ආරණ්යදක සියල්ලන්ට වඩා ආරණ්යඉක 3 ප්රීතිපත්තියෙහි යෙදී සියලු ආරණ්යනක සංඝයාට ආදශර්වැ සිට උන් ඒ ඒ පිළිවෙත යොදාලි‍යහෙන තෙතක් යටකී පරිද්දෙන් මහතෙර කොට වනවාසයට මාහිමියන්වවහන්සේට ඉක්බිතිකොට තිබියයුතු.
බහුනායකත්වවය නම් ශාසනවිලොපයට එකාන්තු හෙතු බැවින් මේ මහතෙර දෙතෙන 4 මුත් අන් කිසියම්ම තෙනක් මහතෙර නො කටයුතු.
මාහිමිතෙන අයාමෙක වුවමනා වී නම් මේ දෙතෙතින්ම යෙදෙන තෙතක් එලෙසින් මාහිමි කටයුතු.
ගුණනුවණ ඇති දරුගම් වඩනා පස ආදියේ 5 නුහුණු ලාභ ගරුකරනොවන ශාසනපක්ෂ පාත තූන් රජයෙහි සංගමු ගණවැසි ගම් ප්රොසිද්ධ බැවින් ඒ ගම්හි අඛණ්ඩ සන්තතීන් ආ ශික්ෂිහත තෙර තනතුරු පත් කෙනකුන් නායකතෙන අදහසින් සංඝ සම්මුති රාජ සම්මුතීන් අයතැනට පැමිණවිය යුතු.
මේ තරම්වැ තෙතක් නිශ්රමයමුක්ත වු ව ද මුළ කැමැති වුව ද අය තැන් වැළතට හා ම‍ාතෙරුන් මුළ තැඳී 6 පිරිවෙන් ආදිවූ බලවත් පිරිවෙනටද සංඝ සම්මුති රජ සම්මතීන් ම තැකියයුතු.
සෙසු නොයෙක් දරුගම් වටනා පස ඇති ප්රිවෙනට සුදුසු ගුණ නුවණ ඇති පඩතුරු අභිසමාවාරිකයෙහි යොදා හික්මවිය හෙන තෙරනිසමුක්ත තෙනක්ම නායකතැන් දක්වාලිය යුතු.
ගණදෙටු තෙරුන් විසින් තමතමා නිසා වාසය කරන අනෙත් වාසික සද්ධිවිහාරිකයන් අතුරෙන් නිස දෙන්නට නිසයෙන් ටයකී උභයප්රානති මොක්ෂාිදිය ප්රිහෙළියනොදී ගණසංගණිකාදීන් දුරුකොට ග්රින්ථධූරයෙහි යෙදෙන්නවුන් විසිනුදු සතතයෙන් විවෙකවත් පිරුව මානැවියි වදාළ බැවින් තුන්වේලෙහි ඉරියවු සමනා කාගියාසී 1 එකාන්තපත්ර කරන 2 පදවිය 3 අරණ්යික 4 දෙනම 5 ආදියෙන් හුණු 6. නැදී 7 වඩනවුන්
14 2 - දඹදෙණි කතිකාවත
ආදිවු කමටහනෙක්හි යෙදී අත්වැඩ පරවැඩ සෑධියයුතු. කීපරිද්දෙන් ග්රවන්ථධූරයෙන් වැඩියක් කොටගත නො හෙන අන්නෙවාසික සන්ද්විහාරිකයන් ලවා යටකී විවේකවත් පුරවා හක්තිපමණින් 1 හදාරා නිමිකල චරිතානුකූලවු කමටහන් උගන්වා විදර්ශහනාධූරයෙහි යොදා චතුසම්පජඤ්ඤ තඛායෙහි වදාළ පරිද්දෙන් කැරවියයුතු.
ස්ථවිර නව ම්ය්ාය ම හැමදෙනා විසින් ම වැදූ මවුපියන් දෙන්නාට හා ඔවුන්ගේ ම කුසෙහි ඔත්තවුන් ඇත ඔවුන්ට හා තමා හා එක කුසෙහි හොත් කනවැන්දඹු නගුන් බුනුන්ට හා සබ්රාම්සරුන් මෙහෙ කරුන් පිණිස අහර සිඟායන ගමනක් හා මෙකීවුන් රොගීවුව උන්ට බෙහෙත් හා සම්බුම්දරින්ට බෙහෙත් පස සිඟායන ගමනක් හා පැවරූ තෙතකට පිරිතට යන ගමනක්මුත් අන් කිසි කටයුත්තකට කාල විකාල‍යෙහි ඇත්ගමට නො යායුතු. ගිලානාදි කෘත්යියෙන් සමු දෙත්හොත් අව්යකක්තයන්ට 2 සමුදෙන ආචාය්ය්ෘත උපාධ්යාියන්ට දුකුළා ඇතැත් වදාළ බැවින් පොහෝ පවුරුණු ආපත්ති අනාපත්ති මාත්රුයක් දන්නා ව්ය්ක්ත 3 සඟකෙනකුන් 4 මුල්කොට සමුදියයුතු.ඔවුනොවුන්ට රක්ෂානවන ලෙස වැඩිමාලු තෙතක් ඇතිවමුත් බාලයන් හැර ගෙනැ ඒ ඒ තෙතනට නො යායුතු.
නන් ගණයෙකින් ආ සඟකෙනකුන් තමා කෙරෙහි විස්වත් හොත් ගෙණෙහි තෙරුන්ගෙන් සම්මාතයක් හො පත්කඩක් හෝ පැවැදිකෙනකුන් ඇකමුත් 5 නො රැඳවිය යුතු. කටයුත්තකින එළඹෙන මගී පැවැද්දන් විසින් පසිලිපැල් පිළිම‍ගේ ඈ කැපතෙනෙක්හි ම ලැගුම් ගතයුතු
හැමවේලෙහිම කිපි සිතින්වත් කෙළනා සිතින්වත් කිසි වක්හු හා නොබිණියයුතු.
මවුනුදු වුව පිළිසන් තෙතකවත් 6 පි‍ළියෙහිවත් විසභාග යන්නා 7 තනිවැ සිට නොබිණියයුතු.
යටත්පිරිසෙයින් ඔවුන් කන තුබූ පතකුදු භාණ්ඩාගාරික ශිර්ෂියෙන් පටිසාමනය නොකටයුතු.
වැඩිතරම් කටයුත්තකමුත් දෙමසින්වඩා ආචාය්ය්ික 3 උපාධ්යපයන් කෙරෙමින් වියෝවැ ස්වෛරීවාස 9 නොකටයුතු
1 ශක්ති පමණක් 2 අබ්යනක්තයන්ට 3 ව්යදක්ත 4 සඟනමක් 5 නොදැකමුත් 6 වත 7 විසභයන්හා 8 ආචාරි 9 සෛරවාස
2 - දඹදෙණි කතිකාවත 15
සම්මතයක් ලද තෙනක්මුත් ඒ ඒ තෙන අසමර්ථ1වැ බණ නොකියයුතු.
ගෘහස්ථයන්ට සොලෝ ආදිය බැඳ නොකියයුතු.
කාව්යථ නාටකාදී ගර්හිත විද්යාථ තමා නූගතයුතු අනුනුත් නූගැන්වියයුතු.
වැඩිමහල්ලන් නොදන්වා මෙහෙකරුවන්ට දැහැවිලි නොවියයුතු.
තමා අයති දෙයකුදු මහල්ලන් අනුනොදන්වා අනුන්ට නොදිය යුතු.
ගමන් යන්නක්හු විසින් මහලු සබ්රදම්සරුන්ගේ තෙමී නස්නට නිසි පිරකරක් අත්හි ඇත්මුත් අතුරෙහි වැසි ඇතද පියවි ගමනින්ම නොතෙමෙන තෙනකට එළබියයුතු. එබඳු පිරිකරක් ඇතද සරුප් වෙලෙවියකින්ම යායුතු.
“කොමාරකමිදං භික්ඛවෙ අරියස්ස විනයෙ අතිවෙලං යදිදං දන්තවිදංසක හසිතං” 1 යි වදාළ බැවින් සිනාවට නිසි කරුණෙක්හි බාලයන්සේ දත් වැහැරැ 2 හඬවිහිද සිනානොසී මුව වසා සතුටු පමණක් දැක්විය යුතු.
තමා වසන වෙහෙර සන්සිඳෙන අධිකරණ බැහැරට නොපහළ කටයුතු. අන්වෙහෙර සන්හිඳෙන අධිකරණ තමා නොඉසිලියයුතු.
“සල්ලෙඛං අච්චජන්නෙන අප්පමත්තෙත භික්ඛුතා කප්පියෙපි ත කාතබ්බා අමිසත්ථාතය ලොලතා” 3 - යී
වදාළ බැවින් කුපපසයෙහිදු ලොල්බව නොකටයුතු.
දහගබ් මහබෝ අමඳිමින් ගඳදුම්මල් 4 ඈ පුදමින් දැහැටු වළඳමින් පා කස්සේ ලමින් සිට නොබිණියයුතු.
ඇත්ගම්හි ගිහිමිනිසුන් හා පස පිළිබඳ කථාද පිටත් කථාද 5 නොකටයුතු.
“ඉධෙකව්වො සඞ්ඝගතොපි අචිත්තීකාරකතො ථෙරෙ භික්ඛු ඝට්ටයන්තොපි නිසීදති ඨිතකොපි භණති බාහා වික්ඛෙපකොපි
1 අඞිගුත්තර සම්බොධිවග්ග පවම සුත්ත 2 වැර. 3 සමත්තපාසාදිකා කඨිනවග්ග තවම සික්ඛාපද වණ්ණනා. 4 ගඳ දුම්මල් පහන්, 5 විස භාගකථාද 16 2 - දඹදෙණි කතිකාවත
භණති - පෙ - කුමාරකස්සපි සිරං පරාමසති” 1 යි අනාචාර නිර්දෙ ශයෙහි වදාළ බැවින් සඟමැදට එළබියහු විසින් සබ්රුම්සරුන් වෙරින් එව් සිවුරෙන් එව් නොඝැටියයුතු. මහලු සඟුන් හා බිණුවමනා කරුණක් ඇත ආදර දක්වා නොළංවැ නැමී සිට අත්නොවනා බිණියයුතු කිසිතෙනෙක්හිදු කුමරුන් වෙර අත්ලා නොසැනවියයුතු.
බොහෝ තෙනින් බස් උපන් පමණින් ප්රුස්තුත කාය්ය්රුන සිද්ධිය 2 යුහුව නොවන බැවින් නායක තෙතින් උපන් ධර්මුමවිනයානුකූල වචනයට තනිවැ සුදුසු ලෙසමුත් ඉස් වටා නොබිණියයුතු.
පොහෝවිනා චාතුර්වලගීකරණිය කර්මසයක් යටත්පිරිසෙයින් අට නමක් ඇතිවැ කටයුතු. පවුරුණු විනා පංචවර්ගම කරණිය කර්මඅය යටත්පිරිසෙයින් අසනමක් ඇතිවැ කටයුතු. විංශතිවර්ග් කරණිය කර්මකය තිස්නමක් හෝ පන්තිස්නමක් අතිවැ කටයුතු.
දහගබ් මහබෝ ආචාය්ය්කට උපාධ්යායය මහලු සබ්රටම්සරුන් කෙරෙහි බලවත් ගෞරව එළවා තුන්වේලෙහි වැන්දයුතු.
පොහෝකරන දවස් ඒ ඒ ගෙණෙහි සඟුන් 3 හුන් හුන් තෙනින් ගුරුන් සමීපයට එළැබ සියලු පොහෝවත් සපයා දහගබ් මහබෝ මහලු සබ්රනම්සරුන් පත්කඩ තබා වැඳ බලවත් ගෞරව එළවා ධර්මා්සනය පනවා ප්රාඩතිමොක්‍ෂොද්දෙශකයන් වඩා හිඳුවා හැමඅතින්ම උන්ට අභිමුඛවැ හිඳ ආදරයෙන් පාමොක් ඇසියයුතු. වදාළ අන්තරායක් නැතහොත් පාමොක් විස්තරයෙන්ම උදෙසියයුතු.
යාවකාලික යාමකාලිකයන් සැකනැතිකොට පිළිගත් කැප කිළියෙකම4 තබා අනුභව කටයුතු.
ලාභාශායෙන් පොලොබන පිණිස තමා‍ෙග් ඇති නැති හෝ ගුණ ගොතා සොලෝ ආදිය කිකල සතුටුවැ ශ්රගද්ධාදෙයවිතිපාතයෙන් වන ඇවැත් නොබලා දානාධ්යාෝශය විනා වස්ත්රාගදි පරිත්යාපගයෙන් තමාත් නාන්දිෙතවැ පශ්චිම ජනතාවත් උත්පථයෙහි නො යෙදියයුතු.
කෙළින් සිවුරක් ලද වැළඳගතඇකි 5 තරමේම රඳා අතුළයුතු. කඨිනචීවරුප්පාදයෙහි පටන් ආතිසංසමාසාවසානය දක්වා අතුරෙහි විරිද්ධ ප්රනතිපත්තීන් වන පාරාජිකාවසාන ආදීනව මහත් බැවින් කෙළින් සිවුරෙහි පවත්නා විධිද විවිධ පළිබොධයද අෂ්ටවිධවූ කඨිනොඬාර මාතෘකාවද පංචවිධ ආතිසංසයද සකස්කොට ඉගෙනැ උගන්වා පැවැත්තයුතු. 1 විසුද්ධිමග්ග සීලනිද්දෙස කායික අනාචාර වණ්ණනා 4 පිළියෙකම 2 කාරියසිද්ධිය 3 සඟුරුවන් 5 හැකි 2 - දඹදෙණි කතිකාවත 17
වැඩිතරම් ලාභයක් ලද තැන් විසින් ඒ ලාභයෙන් අන්තෙවාසිකාදින්ට සිවුපසයෙන් ඵාසුකොට පය්යාවිසිප්ති ප්රනතිපත්තියෙහි යොදා තමාත් බුදුසස්නත් රක්නාලෙස කරත්මිස ක්රයයවික්රභය කොට කැප අකැපදෙය රැස්කොට තමාත් ඇසුරුකළවුනුත් නොනැසියයුතු.
දැස්දස් කෙත්වත් වැ‍වු ගෙරි මී ආදියක් පිළිගන්නාකල ලජ්ජී පෙශල ශික්ෂා්කාමී නුවණැති කෙනෙක් හා කථාකොට ඒතැන් කී පරිද්දෙන් පිළිගතයුතු.
උපාසකවරුන්ගේ පසය වළඳාවත් නොවළඳාවත් කෙළිත් සිවුරු අටපිරිකර ආදි කිසිවක් ගෙත්තම් රැඳීම් ආදී කොට නොදියයුතු.
ගම ගෙවල් පිළිගෙන එකරැයකුදු වාසනොකටයුතු.
සිවුරු ආදි කිසිවක් ක්රකයවික්රුය නොකටයුතු.
යම් කෙනකුන්ගේ ප්ර්මාදයෙක් පෙනේනම් ඇමදෙනා එක්වැ ගෙනැ උන් ප්රකමාදයෙන් වළක්නාලෙස කරත්මුත් දෙපක්ෂ්ව ගෙනැ උන්ටත් සස්නටත්1 අවැඩවනලෙස නොකටයුතු.
උපාසක ජනයාට පිළියම් ආදි ආවර මේවර කොට කුල දූෂණය නොකටයුතු.
වටවිල් ආදි කස් ලෝ වට ලොහ භාණ්ඩ සාංඝික කොට විහාරයේ තබා අනුභව කරත්මිස යන එන තෙනට ගෙනැගොස් පරිභොග නොකටයුතු.
සිරක්නා සිරක්නී උපාසක උපාසිකාවරුන්ට ගුණසාගරය දාන පතිය යනාදි නම් තිබීමෙන් පොලොබාගෙන එතෙත පටන් යම්ම ලාභයක් අනික් තෙනකට පිරිනැමුවාත් නොනැමුවාත් තමාටම එළවන නියායෙන් කොට ජිවිකා කිරීමෙන් තමාත් තමා ඇසිරුකළ වුනුත් නොනැසියයුතු.
හුදැලු වෑ පොරෝ ආදිය පුද්ගලික කොට පරිහරණය නොකට යුතු. දෝලි ආදි යානයන් පුද්ගලික කොට අනුභව නොකටයුතු.
නොයෙක් විකාරඇති කිලිලවට අඳුන්කරඬු ආදිය පරිහරණය නොකටයුතු. මොනරපිල් ආදියෙන් පිරියම්කළ වහන් ඒ නිරවශෙෂ කොට හැරැමුත් පරිභොගනොකටයුතු 1 සෙස්සන්ටත්. 3 18 2 - දඹදෙණි කතිකාවත
කුලදරුවන් මහණ කරවම්හයි ශාසනසමය නොදන්නා සැදැඇති කුලයන් පොලොබාගෙන සිවුරු පිලී ආදිය ලැබගෙනැ ඉන් 1 සිවුරු කොට හෝ නොකොට හෝ මහණකරවා ගෙනැ එතැන්පටන් සිවුරු පිලී දුන්නවුන් දෙමපිය තනතුරේ තබා දීමෙන් කෑමෙන් සුවදුක් බැලීම් ආදිය කරවා මහණවු සඟුනුත් තමාත් පශ්චිම ජනතාවත් නසා ශාසන දූෂණය නොකටයුතු.
මහලු සබ්රමම්සරුන් කෙරෙහි පිරියයුතු වත් බුදුන් වදාළ ලෙස පුරා වාසකටයුතු. අන්තෙවාසික සෘද්ධිවිහාරිකයන් විසින් ආචාය්ය්්සම උපාධ්යාජයන්ට කළමනා වත් නොපමාව කටයුතු. ගිලන්වුව උන්ට 2 කළමනා වතුත් ආචාය්ය් උපාධ්යාතයන් නොපමාව කටයුතු.
මහලු පැවිදි තෙර නිසමුක්ත පිරුවන් මුළු පූජාකරවම්හයි නුසු දුසු පරිද්දෙන් නොඑක්දෙන සමාදන්කරවා වියන් පිලි බෙර ආදිය නොසැපවියයුතු.
චීවරාදියෙහි ආශායෙන් මහණ මහලු පැවිදිකොට අනුන්ට නොදියයුතු.
ගිහීපටිසංයුත්තයතම් ගිහින් ක්ෂපමාකරවා දෙසුව මනා බැවින් යටත්පිරිසෙයින් සමීපයෙහි වසන අභියුක්තයාටත් ජාත්යාවදීන් ඝටා නොබිණියයුතු.
අරුණින් පරිච්ඡන්තවූ යම්ම විනයසූත්රාතන්තගත පිළිවෙතක් පුරණකල කාය්යා් වසානයෙහි යටත්පිරිසෙයින් එක් දෙපැයකින් අරුණුනැඟෙනලෙසමුත් අරුනොද්ගමනාසන්නයෙහි නොකටයුතු.
යම් තෙනක ලැගුම්ගෙයක් කරවා ඉඳුත්හොත් විහාර පරික්ෂෙ පය හා ග්රාතමපරික්ෂෙරප මධ්යවයෙහි යටත්පිරිසෙයින් දෙකටසනක් 3 පමණ අවසර හ රැ කරවාගෙන විසියයුතු. එසේ වසනකලත් ඇතුළෙහි පිටත සිටියවුන් ඔවුනොවුන් නොපෙනෙනසේ ඒ ඒ තෙතින් මැඩගෙන වැද්ද නොඇකිසේ ඝන කොට උස්නොව පරික්ෂෙේප කරවා නොවේලෙහි දොරටුවෙන් වදනා කෙනකුන් තෙරුවන්වහන්සේ දක්වා 4 මිස නොවදනා ලෙස කටයුතු.
රජ යුවරජ ආදි ග්රහහස්ථයන් සමීපයෙහි සබ්රවම්සරුන්ගේ ගුණ නුවණ කියා පස නොඑළවියයුතු. එසේ එළවූ පසය උන් විසිනුත් දැනැ නොවැළඳියයුතු.
1 ඊ 2 ගීලන්වුවන්ට 3 දෙකඩසනක් . 4 දැකැ.
2 - දඹදෙණි කතිකාවත 19
යටත්පිරිසෙයින් තමානිසා වසන මිනිසකුත් ප්ර ඥාප්තිශික්ෂාී පදයෙන් හෝ අවවාද ශික්ෂාතපදයෙන් හෝ තෙලේ නොවටනේයයි කීකල ඌ කෙරෙහිවත් ඌ කී ධර්මියෙහිවත් අනාදර නොකටයුතු.
මාතුපිතුපළිබොධයකීන් හෝ එතෙන නොසන්හිදෙන කිසි රොගයකින් හෝ ග්රතන්ථීවිදර්ශනනාධූරයක් නොලබන්නෙන් හෝ 1 අනික් ලජ්ජිපෙශල නුවණැති තෙරකෙනකුන් සමීපයට සමු ඉල්වූ අන්තෙවාසික සඬ්විහාරිකයන්ට බාධා නොකොට එතෙන වැස තොපගේ කටයුතු සපයාගනුවයි අවවාදකොට සමුදියයුතු.
ඔවුනොවුන් කෙරෙහි රොෂයක් ඇතිවැ එකදවසකුත් නොව සම්හයි සිහිනුවණ එළවා විසියයුතු.
මහණකොට ගන්නා කැමැතිවැ අකුරුකරවක්මිස උපාසක වරුන්ගේ දරුවන් අකුරුකරවා පරිහරණකොට උන් දෙන පසය නොවැළඳියයුතු.
උපන් රොගයනිසා යකුන්කෙළවීම් බලිතිබීම් බලිබත් කියවීම් ආදි නොසරුප් දැ නොකටයුතු.
බොහො කලක් නට පැවිදි ඇතිවැ ග්රිහස්ථ ප්රිව්රනජිතයන්ගේ වැඳීම් ඉවසා උන් දෙන පසය නිර්භීතව අනුභවකොට නට හිරි ඔතප් ඇතිවැ විසූ කෙනෙක් එම වෙස සිටවත් ගමට‍ගොස් අවුත් වත් හෙරණ පැවිද්දෙහි සිටිනා කැමැතිවූ නම් බොහො කලක් ආසෙ විත පාපයෙන් විරමණය බැරි බැවින් උන් මහණ නොකළමනා නියාව දතයුතු. හෙරණ පැවිදි කෙනෙක එසේම විසූනම් උන් නැවත හෙරණ පැවිද්දත් මහලු පැවිද්දත් ලදින් රැක පියති යනු සැකකටයුතු බැවින් උන් කෙරෙහි උදාසීනවියයුතු.
මණ්ඩනසීලීනොව බැලු බැලුවනට රිසියෙන කාය වාක් සමාචාරයෙන් යෙදී විසියයුතු.
තමා යෙහෙන පමණක් ධූතාඞ්ග සමාදන්වියයුතු. ත්රියවිධ සන්තොෂයෙන් එක්තරා සන්තොෂයකින් සන්තුෂ්ටවියයුතු. ඇති ශීල ශ්රැයතාදි ගුණ පතළකිරීමයයි කියනලද මහෙච්ඡතාවද නැති ගුණ පහළකිරීම කරන පපෙච්ඡතාවද ලද ලද දෙයක් තබා අනිකෙක අතිකෙක තෘෂ්ණාවයයි කියනලද අත්රිෙච්ඡතාවද විශෙෂයෙන්ම දුරු කටයුතු. එක්විසි අත්වෙයෂණයද දෙතිස් වැදෑරුම් තිරශ්චීන කථාද සත්විසි මදයද සිල් වෙළොගන්නා සූතිස් යොධයන්ද පුහුණුකොට වනපොත් තබා ඒ පාපයෙන් දුරුව විසියයුතු. 1 ෙනාලබන්නෙ හෝ. 20 2 - දඹදෙණි කතිකාවත
ස්ථවිර නව මධ්ය්ම හැම සංඝයා විසින්ම චතුසම්පජඤ්ඤයෙන් යුක්ත නිදිසෙවුමින් සිරිරු සතපා අලුයම නැඟී සිල්බලා කමටහන්හි 1 යෙදී හිඳ සිට සක්මන් කිරීමෙන් දවස්යවා පුහුණුගත් පිරිවා සිවුරු සකසා හැඳ පෙරවැ දැහැටි කිස නිමවා දහගබ් මහබෝ අඟනා වතුදු ඇදුරුවත් තෙරවත් ගිලන්වත් සෙනසුන්වත් ඈ වතුදු සපයා උපතහොත් බොජුන්හල් එළබැ කැඳිති වළඳා බොජුන්හල්වත් සපයා ඉක්බිති පත් පොත් බලනුවන් ගෙත්තම් රජන්නම් කරනු වන් ඈ ඉක්මන් කටයුත්තක් ඇත්තවුන් මුත් සෙස්සවුන් කැඳිති වැළඳ ඉක්බිත්තෙහි කමටහන්හි යෙදී දවස්යවා2 පස්බත්හිදු කී නියායෙන් ග්රනන්ථම විදර්ශ්නා ධූරයෙහි යෙදි ග්රාහස්ථ ප්ර්ව්රයජිතයන් හා සංසංධනොවැ වත්වේලා 3 දක්වා දවස්යවා ඉරියවු නොපෝනා කරුණක් ඇත්මුත් වත් පිරිතට එළැබී රැස්වූවන් විසිනුදු “සන්නිපතිතානං වො භික්ඛවවෙ ද්වයං කරණියං ධම්මිවාකථා අරියොවා තුණිහී භාවො” 4 යී වදාළ බැවින් ධර්මංමකථා මනස්කාර දෙකින් පිටත් තිරශ්චීන කථා හා කාමවිතර්ක කාදි පාපවිතර්කධයෙහි නොයෙදී පෙර යමද බණ කියන කියවන අසන ධර්මකමකථාකිරීම් ඈ නොසිස් පියොවින් හා විදර්ශහනා ධූරයෙන් ගෙවා මැඳිම්යම සැපත්සඳ චතුසම්පජඤ්ඤයෙන් යුත් නිඳිසෙවියයුතු.
පොහොයෙන් පොහොය හැමදෙනාම කතිකාවත කියවියයුතු. මේ කතිකාවත යම්කෙනෙක් දැනැ දැනැ නොපවතිත් නම් ගණදෙටු තැන් විසින් අපත්තිකර දෙයට ආපත්ති දෙස්වා දඬුවම් කරවා සෙසු ආචාර විපත්තියටද දඬුවම් කරවා නැවැත එලෙස නොකරන ලෙසට තරයේ අවවාදකොට සබ්රපම් සරුන් නිවන් අවසන්කොට ඇති උභය‍ෙලාකාත්ථිො සිද්ධිය වන ලෙස කටයුතු.
කතිකාවත නිමි. _______
ලජ්ජින්වහන්සේ නිසා බුදුසසුන් රැකෙතී දන්නා සංඝ පරිණායකතැන් එක්තැන්ව මහලු පැවිදි කැමැති හෙරණ පැවිද්දාන් සංඝ මද්ධ්ය යට එළවා උපාධ්යාවයන් විසින් මුත් උපසම්පදාවට සුදුස්සෝයයි ප්රමතිඥාකොට පාවාදුන්කල මෙසේ විචාරා ගතයුතු.
“මේ පැවිද්දෝ සම්පූර්ණත විංශතිවර්ෂුයෝද ? බුද්ධාදිරත්නත්ර යෙහිද තමන් විසින් පිරියයුතු ශික්ෂාණයෙහිද ශ්රිද්ධාසම්පත්තීන් යෙදී වෙසෙද්ද ? සුවචයෝද ? යටත්පිරිසෙයින් අවුරුද්දක් පමණ කල් තමන් ගුරුන් නොහැරැ වෙසෙමින් සිටියෝද ? තමන් විසින්
1 කමටහනින් 2 යවනු 3 පසවේලා 4 මජඣිමතිකාය 3 වග්ග අරියපරියෙසන සුත්ත.
2 - දඹදෙණි කතිකාවත 21
සමාදන්වූ ගුණධර්මදම ඛණ්ඩාදි භාවය නොපමුණුවා සොත්සාහීවැ රක්ෂා්කෙ‍රෙද්ද ? තමන් යෙහෙන පමණක් ධූතාංග සමාදානයකොට වෙසෙද්ද? හෙරණසිඛ වනපොත්කොට අසා නිමවූද ? කතිකාබණ වනපොත් කොට අසා නිමවූද ? මහලු සබ්ර ම්සරුන් කෙරෙහි පිළි පාරාජිකායෙන් සංසයක් නූපදවා විසූද ? උපන් අධිකරණයක් වෙහෙසනොදී ප්ර කාශකෙරෙද්ද ? කලහකාරී නොවෙද්ද ? මණ්ඩනසීලි නොවෙද්ද ? චතුර්විධ ප්රාත්යකයෙහි වදාළ සන්තොෂයෙන් තමන්ට සුදුසුලෙස සන්තුෂ්ටවෙද්ද ? ගුරුන් ආදීන්ට කළමනාවත් පිළිවෙත් සරුවෝද ? තමන්ට ප්රුතිනියතවූ ග්රළන්ථකධූර විදර්ශතනාධූරයෙහි නොපමාව වෙසෙද්ද ? රාජහට නොවෙද්ද ? සිවුරු නොහළුවෝද ? විචාර යෙන් මහණවුද ? ජාතිගොත්රෙ විරොධයෙක් නැද්ද ? නිරෝගියෝද ? කතිකා බණ වනපොත් නියාදැ” යි මෙසේ විචාරා තුන්හවුරුද්දක් උපාධ්යාචයන් සමීපයෙහි වසම්හයි ප්රොතිඥාකරවා උන්ට මහලු පැවිදි දී ශාසනාභිවෘද්ධි කටයුතු.
මහණවන පඬුපලාසයන් අවුරුද්දක් සමීපයෙහි වස්වා මහණ කරනකල ගෙණහි සංඝයාවහන්සේ රැස්කරවා සඟමැදට එළවා ගුණකියා පාවාදුන්කල මෙසේ විචාරාගතයුතු.
මේ දරු ප්රාත්ය.යෙහි ලොල්බවක් නැත්තෝ ද? ලදදෙයකින් යැපෙද්ද ? කලහකාරීනොවෙද්ද ? පංචශිලය අඛණ්ඩකොට රක්ෂාද කෙරෙද්ද ? මහාසංඝයාවහන්සේ කෙරෙහි ආදර ගෞරව ඇත්තෝද ? නුසුදුසු කාරියෙක නොයෙදී වෙසෙද්ද ? ක්රිතඩාපර නොවෙද්ද ? අකුරුකීමෙහි නොපමාව වෙසෙද්ද ? කතිකා බණ පුහුණුකොට නිම වුදැයි විචාරා ගුණකියා ගෙණෙහි සංඝයා පාවාදුන්කල මහණ කටයුතු.
ආචාය්ය්ා 1 උපාධ්යායයන් විසින් තිසබණ තෙරබණ පරීක්ෂාා දෙන්නවුන් ගුණකියා නායකතැන් සමීපයට එළවූකල වස් පිරිණිදැයි විචාළයුතු. පාරාජිකා සංඝාදි‍සෙෂයෙක් ඉපැද නොසන්හුන් වස්තුයෙක් නැද්දැයි විචාළයුතු. ඇසූ බණ විචාළයුතු. වනපොත්බණ විචාළයුතු. ඇසූබණ සටීකාකොට ඇසුයේ ඇද්දැයි විචාළයුතු. අසන තැන් කී ගුරුන් විචාළයුතු. සිලි හා පරිනිර්වාචණ සුත්රගය ඇසුයේ ඇද්දැයි විචාළයුතු. මෙසේ විචාරා වනපොත් ගතයුතු. බණ තුන් තුන් තැනින් වනපොත් ගෙනැ කතිකාවූ පරිද්දෙන් පරීක්ෂාාගෙනැ ශාසනාභිවෘර්ධී කටයුතු. __________
1 ආචාරි.
3 - කීර්තිශ්රී රාජසිංහ කතිකාවත
_______
අප බුදුන් කල්පශතසහස්රාශධික චතුරසංඛ්යංපරිමිත කාලයක් සම්තිස් පැරුම් පුරා මාරසංග්රාාමභූමිවූ මහාබොධිපය්යාාව කාරූඪව දුර්වා්ර සපරිවාර මාර පරාජය කොට සර්වරඥපදප්රාරප්තව පන්සාලිස් අවුරුද්දක් චාතුර්ද්වීපක මහාමෙඝයක් සෙයින් වැඩසිට අනවරාග්ර සංසාරවෘත්තයෙහි 1 ක්ලෙශාග්නීන් දග්ධ්වෙමින් සිටි සත්වියන් ධර්මාමාමෘත වර්ෂා්යෙන් නිවමින් සකල බුද්ධකෘත්යප නිමවා කුසිනාරා නුවර අබියෙස්හි මල්ලරාජයන්ගේ සාල වනොද්යාෂනයෙහි නිරුපධි ශෙෂ නිර්වවවාණධාතුයෙන් පිරිනිවී සාරසිය සූපනස් හවුරුද්දක් ගිය කල වළගම්අභා මහරජහු දවස පටන් එක්වාදහස් දෙසිය සූපනස් හවුරුද්දක් භින්නතිකායව ශාසනය පිරිහෙමින් සිටි කල්හි මහා සම්මතාදි පරම්පරානුයාත සූය්ය්ික වංශොද්භූත රාජාධිරාජ නෛකදික්හි ව්යරප්ත යශොමරීචීන් විරාජමාන ශ්රීනසංඝබොධි ශ්රීංපරාක්රිමබාහු මහරජාණන් සකල ලංකාතෙලෙහි එකරාජ්යකභිෂෙකයෙන් අභිෂික්තව විජෘම්භිත පුණ්යමර්ධි ඇතිව රාජ්යකසුඛානුභව කොට වසනු වන් අඥාන දුර්ඥාන මූලක අප්රවතිපත්ති දුෂ්ප්ර‍තිපත්ති විෂවෙග විහත ව අපාය ව්යාසනාපන්නවන ශාසනාවවර කුලපුත්ර යන් දැක සුපරිශුද්ධ බුද්ධ ශාසනයෙහි මාවැනි ආඥාවක්රනවතීතියක්හු මෙවැනි කිලුටක් දැක දැක උදාසීන වුවහොත් බුදුසස්න තස්සී බොහෝ සත්හුදු අපාය භාග් වෙති. පස්වාදහසක් පවත්නා බුදුසස්නට මා වහල් වුව මැනැ වැයි ප්ර ඥාපුරස්සර කරුණායෙන් සංවොදිත හෘදය ඇති ව මෙසේ නට සසුන් කවුරුන් වහල් කොට එවා පස්වාදහසක් පවත්නා පරිද්දෙන් කෙරෙම්දෝහොයි සිතා අඛණ්ඩාච්ඡිද්රදතාදි විවිධ ගුණ ගණාංග සංගත කොට රක්ෂිචත වර්ඬිත පොෂිත ශීලස්කන්ධාදදි ලෞකික ගුණරත්නාලංකාරයෙන් සමලංකෘතවූ උදුම්බරගිරිනිවාසී මහාකාශ්ය ප මහාස්ථවිර ප්රංමුඛ මහාවිහාරාධිවාසී මහා භික්ෂූල සංඝයා දැක ඔවුන් වහල් කොට බුදුන් විසින් අනුඥාත මොග්ගලි පුත්තතිස් මහතෙරුන් වහල්කොට අනෙක සහස්රු පාපභික්ෂූොන් නිර්ම්මථනය කොට දුලිබ්ධි මැඩ ශාසන මල වි‍සොධා 2 තෘතීය ධර්මගමසංගායනා කැරැවූ ධර්මකමාශොක මහරජහු මෙන් අනෙක ශත පාපභික්ෂූනන් ශාස්තෘශාසනයෙන් අපගත කොට ෂඩහිඥාද්යනනෙක ගුණගණොපෙත
1 අනමතාග්ර සංසාරවෘත්තයෙහි 2 මලය සොධා.
3 - කීර්තගතිශ්රීෘරාජසිංහ කතිකාවත 23
මහාක්ෂී්ණාශ්ර්වයන් ඇති කල්හිදු පවා පූර්වවරාජයන් විසින් මහොත්සාහයෙන් සමඟ කොට ගතනුහුණු තුන්නකා සමඟ කිරීමෙන් එක් නකා කොට ජෙතවනමහාවිහාරාදි නොඑක් මහ ඇඟි විහාර ලක්දි නන්හි තන්හි කරවා එහි අනෙක සහස්රහ සංඛ්යාහ ඇති මහාසංඝයා වාස කරවා නිරන්තර ප්රයවෘත්ති ධර්ම මාමිෂදානයෙන් උපස්ථාන කෙරෙමින් සංඝදර්ශාන ප්ර්භව ප්රීධතිප්රාඟමොද්යක රසාස්වාදයෙහි ලොල්ව කාලානු කාලයෙහි පෞෂථාඟශීල සමුපෙත ව විහාරයට එළබ සංඝමධ්යකගත ව තත්දශීන ප්රමසූත ප්රිඑතිප්රාරමොද්ය රසාස්වාද කොට මා විසින් මහොත්සාහයෙන් සාධිතවූ සංඝසාමග්රි‍ය පස්වාදහසක් අභින්න ව පවත්නා පරිද්දෙන් මතුවන සංඝයාද අප්රතමාද ව ග්ර න්ථප විදර්ශනනාධූර යෙහි යෙදී අල්පෙච්ඡතාදි ගුණෙන් යුක්ත ව වසනා පරිද්දෙන් අවවාද අනුශාසනාකොට ශාසනය රක්ෂාිකළවැනැවැයි යුක්තව්ය්ක්ත ගුණොපෙත ව කරනලද ආරාධනා අසා මහාකාශ්ය‍ප මහාස්ථවිර ප්රයමුඛ ස්ථවිරයන් විසින් ප්රනමාදවිහාරීන් අවකාශ නොලබනු සඳහා ධර්ම‍මවිනය සංසන්ද්නයකොට ඇජරොල් නොවිහිද කළ කතිකාවත එම මහරජාණන් ස්වර්ගවස්ථ සංවත්සරයෙහි පටන් සතිස් හවුරුද්දක් ඇතුළත ඔවුන් වැනි ශ්රසද්ධාබුද්ධි සම්පන්න ම්ය්් සස්ථ ශාසන පක්ෂාපාත අන්කිසි රජක්හුගේ නොපැලඹීමෙන් යටවූ දවසට වඩා පැණුනු පූර්වොමක්ත අඥාන දුර්ඥාන මූලක අප්රෙතිපත්තිදුෂ්ප්රනතිපත්ති විෂවෙගා නිශයෙන් වඩා විගත ව අපායව්ය සනාපන්නවන ශාසනාවවර කුල පුත්ර්යන්ගේ බාහුල්යිය දැක ඔවුන්ට වියයුතු වැඩ කතා තත්කාලානු කූල අමුතු කතිකාවතින් සරහා ලොකශාසන විලොපකාරීවු දෙමළ සේනාවෙහි භයින් පුලස්තිපුරාදි පුරාතන ස්ථානයෙන් ඉගිළ බොහෝසේ පත්පොත් ආදි පරිකර තුබු තුබු තැන හැර ශරණාන්වෙෂිව මායාරජයට පැමිණි මහාසංඝයාවහන්සේට චීවරාදි චතුර්විධ ප්රනත්ය්ය ප්රාදානයෙන් හා පය්යාේට ප්ති ප්රවතිපත්තිදෙක්හි යෙදීමට උපනිශ්රපසවීමෙන් හා සංඝයාවහනසේ කෙරෙහි උපන් නොඑක් විවාද මහොත්සාහයෙන් සන්හිඳවිමෙන් හා ශත්රැවමධ්යහගත දලදාපාත්රාන ධාතූන්වහනසේ මහත් උපාය උත්සාහ ශක්තින් ගෙනහැර නානා චිත්ර‍යෙන් විචිත්රලකොට කරවනලද ත්රෛාභූමක දංෂ්ට්රාචධාතුමන්දිනරයෙහි වඩා හිඳුවා නිරන්තර කරන පූජාසත්කාරයෙන් හා ආ‍ඪ්යර දරිද්රද අනෙක ශතප්රිමාණ කුලයන් සුදුසුපරිද්දෙන් රැකීමෙන් හා ලොක ශාසනයට මහොපකාරිවු විජයබාහු වත්හිමියන් විසින් තන්හි තන්හි කරවලද විහාරයන් අතුරෙහි විජයසුන්දහරාරාම විහාරයෙහි වැඩහිඳ ශාස්තෘ ශාසනාභ්යුදදයකාරී ශාරීපුත්ර් මහාස්වාමී ශිෂ්යෙ තත්කාල ශාසනානුශාසක සංඝරක්ෂිාත මහාස්වාමී මෙධංකර මහාස්ථවිර ප්රමමුඛ
24 3 - කීර්ත තිශ්රීවරාජසිංහ කතිකාවත
ග්රාකමවාසීවූද උදුම්බරගිරි නිවාසී මෙධංකර මහාස්ථවිර ප්රකමුඛ වනවාසි කවුද මහා සංඝයා විසින් ධර්මසමවිනය සංසන්දවනයකොට ඇජරොල් නොවිහිද කළ කතිකාවත බොහෝසේ සංඝයාවහන්සේ පවතිමින් සිටිකල්හි එම විජයබාහු වත්හිමියන්ගේ අතිජාත පුත්රේවූ ශත්රැ පඬ්ක සවිශෙෂ විශොෂණයට ශරත් මාතීතණ්ඩමණ්ඩලවු ජිනශාසනක්ෂීපර සමුද්ර්සමූලලාසයට පූර්ණණචන්රානශ නුකාරිත්වමයෙහි සාතිශ්යෂ සාමර්ත්ය්ර ඇති පරාක්රවම බාහු මහරජාණෝ තමන්ගේ පූණ්යණර්ධි ප්රතභාව යෙන් නොයෙක් ද්රවවිඩ කෙරල යාචකාදී වියවුල් සන්හිඳුවා සකල ලංකාතලය හස්තගතකොට රාජ්යභශ්රීෙ අනුභව කෙරෙමින් ශ්රීිවර්ධතන පුරාදි තානා ස්ථානයෙහි ප්රරතිමාගෘහ ප්රා්සාද වංක්රතමණ ප්රාාකාර ගොපුරා දීන් සමෘද්ධවූ සංඝාරාම කැරවීමෙන් හා බොහෝ සංඝයා වහන්සේට චීවර පිණ්ඩපාත සෙනාසන ගිලානප්රරත්ය ය ප්රහදානයෙන් හා විසිතුරු කොට කරවනලද රජතමය චෛත්යනභ්යරන්තරයෙහි නානා රත්න විභූෂිත ස්වර්ණාකරණඩයෙහි දළදාපාත්රාය ධාතූන්වහනසේ වඩා සතතයෙන් කරනලද පුෂ්පධූපාදී පූජායෙන් හා තමන්ටද බොහෝ ගෘහස්ථ ප්රවව්රතජිතයන්ටද අපරිමිත පුණ්යනරාශි වර්ධපනය කෙරෙමින් වසනුවෝ ඒ ඒ තැන ප්රනමාදව වසන ශාසනාවවර බොහෝ පුද්ගලයන්ගේ ශාසනපරිහානි කරවූ අප්ර්තිපත්ති දුෂ්ප්රොතිපත්ති බාහුල්යිය දැන වත්හිමියන් වහන්සේ විසින් මහොත්සාහයෙන් සෙමෙහි තබාලු ශාසනය මා දවස මෙලෙස වීම අනුචිතවේදැයි සිතා ග්රා්මාරණ්යාවාසී කාරකසංඝයා වහන්සේ රැස්කරවා සංඝ මධ්යචගතව කල්යාරණාධ්යාරශ යෙන් යෙදී හාසනාභාවෘද්ධිය පිණිස ආරාධනා කොළෝය. ඒ අසා ශාසනොපස්තම්භකාරී අර්ත්ථාහනුගත වනරත්නාභිධාන බුද්ධවංශ මහා ස්ථවිරපාදයන්ව හන්සේගේ ප්රරධාන ශිෂ්ය තත්කාල ශාසනානුශාසක ආරණ්යවක මෙධංකර මහාස්වාමි ප්ර්මුඛ ග්රාධමාරණ්යය වාසී කාරකමහා සංඝයාවහන්සේ විසින් පූර්වධ කතිකාවත් බහා අමුතුකළ කතිකාවත සංඝයාවහනසේ පවතිමින් සිටි කල්හි එයින් මැතභාගයෙහි කෝට්ටේ නුවර ශ්රීස පරාක්රකමබාහු මහරජදවස ශාසනය අභිවෘද්ධියට පමුණුවා නොයෙක් පරිද්දෙන් ශාසනොපකාරිය පැවැත්වූපසු දැන් මෙකල් දක්වා මෙදැතුර ඔවුන් වැනි ශ්රපද්ධාබුද්ධිසම්පන්න ශාසනපක්ෂවපාත අන්කිසි රජක්හුගේ නොපැලඹීමෙන් ක්ර‍මක්රධමයෙන් පිරිහීගොස් සියලු ලක්දිව එකභික්ෂූ නමකුත් නැතිව සාමණෙර ගණනක් අව ශෙෂව එයිනුදු සමහර ලජ්ජිපෙශල ශක්ෂාීකාමී තැන් හැර සෙසු බොහෝදෙන නක්ෂශත්රු වෛද්යකකර්මකය යක්ෂිප්ර‍ලය ආදිවූ බුදුන් විසින් එපාකරවදාළ නින්දිුත ශාසත්රූ ඉගැන්මෙන් රාජ රාජ මහාමාත්යෂ සෙවනයෙන් ග්රාුමක්ෂෙ ත්රානදි තනතුරු ලබා ගැන්මෙන් ගොවිතැන් වෙණෙඳාම් ආදිවූ නොයෙක් අකර්තරතව්යෙයෙහි යෙදී ඤාතිකුලසංසථාව
3 - කීර්තවතිශ්රීඅරාජසිංහ කතිකාවත 25
පුත්රුදාර පොෂණශීලීව ශාසන පිළිවෙත් පිරිහීගොස් විනාශමුඛ ප්රා ප්තව සිටිකල්හි අන්ධාකාරයෙහි පැනනැගි තෙජො කදම්බයක් මෙන් 1 ශ්රීර බුද්ධවර්ෂ යෙන් දෙදාස් දෙසිය අනූවන වර්ෂ්යෙහි ලංකාරාජ්යා ශ්රී්යට පැමිණ වදාළාවූ ප්රනවර සූය්ය්ෙස වංශ උදයාවලොදිත සුය්ය්ජ් මණ්ඩලාසමානවූ ශ්රීළමත් ශ්රීක කීර්තවතිශ්රීනරාජසිංහාභිධාන අප මහරජාණන් පූර්වොලපචිත කුශලානුභාවයෙන් එකච්ඡත්ර නංවා අසදෘශාඥාතෙජොබල පරාක්රහම සමන්විත සෙංඛණ්ඩශෛලාභාධාන ශ්රීාවර්ධොන පුරප්රනවරයෙහි වසමින් ජිනවර ශ්රීඑ දන්තධාතුන්වහනසේ උදෙසා සුරෙන්ර්වර කිරීට ප්රරතිභාග මුක්තාමාණික්යාීදී නෛකරත්ත කර්මනමා‍න්තොජ්වලිත මාහැගි රුවන්කරඬු රත්නාභරණ ග්රාතමක්ෂෙසත්රී හස්ත්යාශ්වාදී අවිඥානක සවිඥානක වස්තු පරිත්ය‍ගයෙන් මහත් උදාරතර පූජොත්සව පැවැත්වීමෙන් හා මහ්යං ගත සමන්තකූට පර්වසත අනුරාධපුරාදි නොයෙක් සිද්ධස්ථානවල පූජාසත්කාර පැවැත්වීමෙන්ද සද්ධර්මුමශ්රිවණ ලෙඛාපන ධාරණාදිවූ අනෙකප්රදකාර ස්වර්ගාරපවර්ග් සම්පත්ති ප්රධදායක අපරිමිත කුශල රාශි වර්ධානයෙහි යෙදී වදාරා වසනුවන් පූර්වොමක්තක්රරමයෙන් ශාසනාධාර උපසම්පදා සංඝයාවහන්සේ නැතිහෙයින් බුද්ධශාසනයාගේ නොපැවැත්ම හෙතුකොටගෙන අපායභාග්වන ලංකාද්වීපවාසි අශෙෂජනතාව කෙරෙහි පැවැති මහත් කරුණාධ්යාකශයක් ඇතිව ලංකාධිපති පූර්වතනරවිරයන් විසින් මහොත්සාහයෙන් පවත්වා ආ සර්ව ඥශාසනය මා දවසත් එසේම වර්ධවන කොට පැවැත්වියයුතුය යන ශ්රවද්ධාපූර්ව ඟම මහත් රාජාභිමාන උපදවා පස්වාදහසක් පවත්නා විශුද්ධ බුද්ධ ශාසනයට සහායව පවත්වාලමි යන ප්රඟඥාපුරස්සර උදාරාධ්ය්ශයෙන් යෙදී වදාරා ශාසනාභිවෘද්ධියට පටන්ගෙන මහාවංශයෙහිවූ එසිය එක්වන ශාසනාභාවාද්ධි පරිච්ඡෙදයෙහි කී ක්රනමයෙන් නොයෙක් දහස් ගණන් කුලදරුවන් මහණ මහලු පැවිදි කරවා ලක්දිව නානා ස්ථානවල ගංගාරාම විහාරාදි නොයෙක් විසිතුරු විහාර සංඝාරාම ඇතිකොට එහි වසන මහාසංඝයාවහන්සේට වහවතුරුසේ පවත් වනලද චීවරාදිප්රඑත්යායදානයෙන් සංග්රඝහ කිරීම් ආදි වශයෙන් අප්රීමාණ කුශලරාශි වර්ධවනයෙන් යෙදී වසමින් මෙසේ මාදවස මහොත්සාහයෙන් දුකසේ මා විසින් ඇතිකරගත් භික්ෂූාන්වහන්මසේ අප්රසතිපත්ති දුෂ්ප්රූතිපත්තීන් දුරුව මනා ප්රවතිපත්තියෙහි පිහිටා ශාසනය නිර්ම්මලව පැවැත්වී ම විනය පය්යාන් ප්තිය මුල්වම වනහෙයින් ඇම දෙනාවහනසේම සමගිව විනයපෙළ අටුවා සහිතව බලා සාකච්ඡා කිරීමෙන් පූර්වහකතිකා වතුන් බලාගෙන මෑතභාගයෙහි වරදවාගෙන පැවත ආ නුසුදුසු කාරණවලින් දුරුවනසැටින් එහිම ඇතුළත්කොට 1. තෙජො කඳක්මෙන්.
4
26 3 - කීර්තිතිශ්රීවරාජසිංහ කතිකාවත
ලියාගෙන ඒ කතිකාවතවූලෙස මනා පිළිවෙත්හි යෙදී ශාසනය නිර්මිමලවම පැවැත්වියයුතුය යනාදී බොහෝ අවවාද වදාරා හැම සංඝයා වහන්සේම ග්රැන්ථනවිදර්ශ නාධූරයෙහි යෙදී අල්පෙච්ඡතාදි ගුණ සම්පන්න ව ශාසනය රක්ෂාඟ කළ මැනැවැයි යුක්තව්ය‍ක්ත ගුණො පෙතව සංඝමධ්ය ගතව කරන ආරාධනාව අසා ප්රවමාදවිහාරීන්ට අවකාශ නොදෙන පිණිස තත්කාල ශාසනානුශාසක සංඝරාජ ධූරන්ධුර සරණංකරාභිධාන මහාස්ථවිර ප්රතමුඛ ග්රාකමාරන්යනවාසී කරකමහාසංඝයාවහන්සේ විසින් පවත්නාලෙස නියමවූ කතිකාවත මෙසේ දතයුතු. ෴
පබ්බාජෙන්තා සොධෙත්වා෴ පබ්බාජෙථ - පෙ† - වත්පිරිතට එළබ රැස්වූවන් විසිනුදු “ සන්නිපතිතානං වො භික්ඛවෙ ද්වයං කරණියං ධම්මී වා කථා අරියො වා තුණ්හීභාවො” යි වදාළ බැවින් ධම්මකථා මනසකාර දෙකින් පිටත් තරශ්චීන කථා හා කාම විතර්කා දි පාප විතර්කකයෙහි නොයෙදී පෙරයමද බණකියන කියවන අසන ධර්මකකථා කිරීම් ඈ නොසිස් පියෙවින් හා විදර්ශහනා ධූරයෙන් ගෙවා මැඳිම්යම පත්සඳ චතුසම්පජඤ්ඤයෙන් යුත් නිඳිසෙවියයුතු.
පැවිදිතැන්විසින් දෙමවුපියන්ට උපකාරකිරීම අනුදත් බැවින් පතා හිටිත් නම් තමා නිසා ලද කැප ප්රිත්යරයෙන් සංග්රතහ කිරීමත් සෙසු නෑයන්ට අනුදත් ලෙස විනයානුකූල ව ඖෂධයෙන් පමණක් කරන සංග්ර‍හයක් හැර සෙසු රන් රිදී තඹ මිල වළලු මුඳු ආදි පලඳනා ද ගම් බිම් කෙත් වත් ගව මහිෂ දාසි දාස ධාන්යතජාතීන් හා කැති උදැලු වෑ පොරෝ තඹ - ලොහො - පාත්තල භාජන ද ඇඳ පුටු කළාල් පැදුරු කොට්ට කුලිච්චම් පිළීපත් ආදි කැප අකැප දෙයින් නෑ නොනෑයන් දහම් වරදවා සංග්ර්හ කිරීමෙන් සද්ධාදෙය්ය විතාපාත නො කටයුතු.
පැවිදිතැන් අයති පොත් පත් සිවුරු පිරිකර ආදිවූ දෙය ඒ ඒ ආරාමවල තබා ශිෂ්ය්පරම්පරාවට අයති වීමෙන් ඉදිරි ශාසනයට ම උපකාර වන ලෙස කිරීම මිස උවදුරක් නැති ව නෑ නොනෑ කෙනකුන්ගේ ගම්වල තබා ඔවුනුත් ඒ ප්රීත්ය්යත් නො නැසිය යුතු.
පැවිදිතැන් අයති පොත් පත් සිවුරු පිරිකර ආදි සියල්ල ගිහි වීමෙන් ද කාලක්රිැයා කිරීමෙන් ද සංඝසන්තක වන බැවින් සිවුරු හැර ගිහීභාවයට පැමිණෙනතැන් විසින් පැවිදි ව සිට ලත් දෙයින් කිසිවක් ගෙන නො යා යුතු.
* මෙහි දඹදෙණි කතිකාවතට ඇතුළත්වූ කොටස පෙය්යාෙල මුඛයෙන් දැක්වීමු. 9 - 19 පිටු බලනු.
3 - කීර්ත තිශ්රීළරාජසිංහ කතිකාවත 27
භික්ෂූමන්විසින් කැප අකැප වස්තු දි ගම් කුඹුරු මිලයට උකහට ගැනීම ද ඇමැතිආදීන්ට කියා අමුතු ගම් කුඹුරු ඉල්වා ගැනීමද ප්රුත්යහය පිණිස වැව් අවුණු බැඳ ඇළ වේලි නඟා කුඹුරු අස්වැද්දිම ද සී සෑවිම් වැපිරවීම් ආදිය නො කටයුතු.
ඒ ඒ විහාරවලට නියත වූ විහාරලාභගම් ඒ ඒ විහාරවල කටයුතු පිරිමසා එහි ම හිඳ ප්රනයොජන විඳීම මිස අමුතු තැනකට ගෙන්වා ගෙන නොගතයුතු.
සිවුපසය පිණිස මෙ ගම දෙමි කියා දුන් ගම් බිම් ද ඵල ප්රවයොජන පිණිස මෙ වතු පිටි ඵල රුක් දෙමි කියා දුන් වතු පිටි ඵල රුක්ද පස්ගෝරස පිණිස මෙ ගව මහිෂයන් දෙමි කියා දුන් ගව මහිෂයන් ද කැප බස් කියා දුන් බැවින් භික්ෂූමන්විසින් ප්රනයොජන වින්ද යුතු.
දායකයන්විසින් කැපබසින් නො කියා නුඹවහන්සේට මෙ ගම දෙමි මෙ වතු පිටි දෙමි මෙ ගව මහිෂයන් දෙමි කියා අකැපලෙසින් දුන් ගම් බිම් ආදිය ප්ර යොජන විඳීම හැම සංඝයාටම අකැපහෙයින් නො වළඳා හැ‍රිය යුතු.
රාජ රාජ මහාමාත්යා දි උපාසකකෙනෙකුන්විසින් භික්ෂූහන් වහන්සේට මෙ රන් - රිදී - තඹ මිලයෙන් කැප දෙයක් ගෙන දෙව යි කියා ආරාමිකයකු අතට හෝ උපාසකයකු අතට හෝ දී නැවත භික්ෂූයන් වහන්සේ කරා එළබ අසවල් කැපකරුවා අත් මෙ පමණ මිලයක් අපවිසින් දීලා ඇත. නුඹවහන්සේට කැප දෙයක් ඕහට දැන්වු විට ගෙන දෙන්නේය.ඕහට දැන්වූව මැනැවැයි කී කල එලෙසින් දන්වා ඔහු ගෙන දුන් කැප දෙයක් ප්රටයොජන විඳිනවා මිස කොයිලෙසිනුත් රන් රිදී නො පිළිගත යුතු.
සියලු ම සාමණෙර උපසම්පදාතැන්විසින් තමතමන්ට පින් පිණිස ධර්මයය ලියනවා මිස බරපැන් පිණිස කොයි යම් නමක් වත් පොත් පත් නොලිය යුතු.
ලියන්ට ම නිසි කරුණක් පරමිණියේ වී නම් සංඝසම්මුතියෙන් ම ශාසනයට ම වන ප්රරයොජනයක් ම සලකා ආරාධනාවෙන් වි නමුත් පොත් ලිය යුතු. පොහොයෙන් පොහොයේ හැම දෙනා ම කතිකාවත කියවිය යුතු.
මෙ කතිකාවත යම් කෙනෙක් දැනදැන නො බවතිත් නම් ගණ දෙටුතැන්විසින් ආපත්තිකර දෙයට ආපත්ති දෙස්වා දඬුවම් කර සෙසු ආචාරවිපත්තියට දඬුවම් කරවා නැවත නැවත එලෙස නො කරන ලෙසට තරයේ අවවාදකොට සබ්රමම්සරුන්විසින් නිවන් අවසන් කොට ඇති උභයලොකාර්ත්‍ථසිද්ධිය වන ලෙසට කටයුතු. _________ 4 - රාජාධිරාජසිංහ කතිකාවත ___________
අප බුදුන් සාරාසංඛ්ය් කප්ලක්ෂකයක් මුළුල්ලෙහි දසපාරමිතා වන් පුරා ලොවුතුරා බුදුව සියලු බුද්ධාකෘත්ය්යන් නිමවා කුසිනාරා නුවරදී පිරිනිවී දෙසිය සතිස්වන වර්ෂුයෙහි ලක්දිව සසුන් පිහිටි තැන් පටන් වළගම් අබා රජු දක්වා නිර්මවලව පැවත එ රජු දවස භින්නනිකායව එතැන්පටන් එක්වාදහස් දෙසිය සූපනස් වර්ෂෂයක් ගිය පසු පොළොන්නරුපුර රජසිරිපත් මහලු පැරකුම්බා මහරජාණන් දවස මහොත්සාහයෙන් ශාසනය ශුද්ධ කරවා සංඝසාමග්රිතකොට මතු පවත්නා පිණිස අමුතු කතිකාවත කුදු කරවා පැවැත්වූහ. ඉන්පසු රාජසිරිපත් පෘථුවිපාලයන් විසිනුදු එකලට පැවැති ශාසනාර්බුද ශුද්ධකොට කෝට්ටේ භුවනෙකබාහු මහරජාණන් දක්වා පැවැත්වූහ. ඉන්පසු ශාසන මාමක ශ්රතද්ධාවන්ත රජදරුවන්ගේ අභාවයෙන් සමහර ශාසනාවචර පුද්ගල කෙනකුන් නක්ෂ‍ත්රත වෛද්යා යක්ෂනප්රගලයාදි අකතීව්යප කිරීමෙන් ශාසනය පිරිහී සාමණෙර ගණනක් අවශිෂ්ටවූ පසු අශරණ ශරණ කරුණා මෛත්රිය ගුණොපෙත විශුද්ධ බුද්ධාංකුරවූ උතුම් කීර්තාතිශ්රීාරාජසිංහ දෙවිමහරජාණන් ශ්රීෘ බුද්ධ වර්ෂශයෙන් දෙදාස් දෙසිය අනූවෙනි වර්ෂියෙහි සිරිලක රජපැමිණ හාත්පසින් පරිහානියටපත් බුදුසසුන් දැක ශාසන මාමක අශරණ ශරණ ශරණංකරාභාධාන සාමණෙරවහන්සේ සහායකොට ගෙන ශාසනාභිවෘද්ධි කෙරෙමී යන උදාරාධ්යා්ශයෙන් යෙදී මාහැඟි පඞුරු පාක්කුඩම් සහිත ඇමතිවරුන් දෙශාන්තරයවා සියාම් දෙශයෙන් මහාසංඝයා වහනසේ වඩාගෙනවුත් ලක්දිව් වාසී සියගණන් කුලදරුවන් මහණ මහලුපැවිදි කරවා ශාසනාභාවෘද්ධිකොට තමන් විසින් මහොත්සාහ යෙන් දුකසේ තනාගත් බුදුසස්න තමන් දවසම පළමුසිට පැවත ආ නක්ෂවත්රු වෛද්යු යක්ෂ ප්රතලය ආදී අකතීව්යබ ක්රි්යාවන් උගත් සමහර ශ්රවද්ධානැති ශාසනාවචර පුද්ගලයන් දැක ඔවුන්ගේ පරිත්යා‍ගය පිණිස පුරාතන කතිකාවතකුදු පවත්වා පන්තිස් හවුරුද්දක් රාජ්ය් ශ්රීව වළඳා ස්වර්ගයස්ථවූ පසු එම රජතුමාණන්ගේ සහෝදර භ්රාුතෘවූ ශ්රනද්ධා ශ්රැ ත ත්යා‍ග ප්රෙඥාදි විවිධ ගුණරත්නාභරණ විභිසිතවූ උතුම් ශ්රීර රාජාධි රාජසිංහ අප දෙවිමහරාජොත්තමයාණන් ශ්රීු බුද්ධ වර්ෂජයෙන් දෙදාස් තුන්සිය සූවිසිවන වර්ෂමයෙහි සකල නගර ශ්රීරන් විරාජමාන ශ්රීෙවර්ධුන පුරයෙහි අසදෘශ රාජ්යහශ්රී පදප්රා‍ප්තවූ සත්වෙනි වර්ෂරයෙහි ශාසන වතාර සමහර ශ්රරද්ධානැති හිරිඔතප් රහිත පුද්ගලයන්ගේ බාහුල්යීතා
4 - රාජාධිරාජසිංහ කතිකාවත 29
යෙන් ශාසන දුෂණ වන පරිදි අසා එබඳු අප්ර තිපත්ති දුෂ්ප්රරතිපත්ති හැරවීම අනන්ත පරිමෙය බුදුවරයන්ගේ කෘත්යඳයක් බැවින් මම ද ඒ බුද්ධ කෘත්යතයට ඇතුළත්වෙමියි යන කරුණාධ්යාඳශයෙන් යෙදී උභය විහාර වාසී මහාසංඝයාවහනසේ මංගලමද්වීපයට රැස්කරවා එබඳු දුෂ්ප්ර තිපත්ති හරවන පිණිස යෙදුණු ධර්මලමවිනයානුකූල මහ ආඥාව මුල්කොට උභයවිහාරවාසී මහාසංඝයාවහනසේ විසින් ව්යමවස්ථා කරනලද කතිකාවත මෙසේ දතයුතු ෴
උපසම්පදා සාමණෙර කොයියම් තැනක්වත් ග්රථන්ථක විදර්ශසනා ධූරද්වයෙන් එකෙක යෙදී නිසගන්ට නිසිකෙනෙක්ඇත නිස ගෙන ගුරුකෙනකුන් ආශයකොට වසනවාමිස නිසමුක්තිඟ සම්පුර්ණග නොවනතුරු සෙරිචාරීව නොවැසිය යුතු. එසේ වසන තැන් විසිනුදු වතට පිරිතට එළබෙමින් ගුරු උපාධ්යයයන් වහන්සේලාට සුවච කීකරුව විසියයුතු.
කාලවිකාලයෙහි ඇතුළුගමට යනකල නායක අනුනායක ආදි දැනමිති තැනකට අසවල් කරුණනිසා යනවාය කියා දන්වා දෙනමක්ම යායුතු.
මහවාසලට සැලකරන දෙයක් රදළවරුන් ඉදිරියේ කියන කරන දෙයක් නායක අනුනායක තැන් ලවා කියවනබවමුත් නොදන්වා නොකියයුතු.
පංච සහධාම්මිකාදී විනයෙහි පෙනීතිබෙන අයට කරන වෙද කමක් මිස පිටත් කෙනකුන්ට වෙදකම් නො කටයුතු.
තකත්කීම් ආදි එක්විසි අන්වෙෂණයෙන් ජිවත් නොවියයුතු.
මීට පළමුවෙන් මේ එක්විසි අන්වෙෂණයෙන් උපන් ප්රයත්ය යක් ඇත විෂමිශ්රව භොජනයක් මෙන් දුරු කටයුතු.
ස්ථවිර නවක මධ්ය ම සාමණෙර යන කොයිනමක් විසින්වත් රන්රිදී ආදිය කැපකරුවන් විසින් කරදෙන දෙයක් ප්රකයොජන විඳිනවා මිස අකැප වස්තු පිළිනොගතයුතු.
කැපකරුවන් විසින් කරදෙන දෙයක් මුත් කැප අකැප වස්තු උකහට පොළියට නොදියයුතු.
කැපකරුවන් විසින් ණයට පොළියට දුන් දෙය තම තමන් විසින් අයකරනොගතයුතු.
30 3 - කීර්තයතිශ්රී රාජසිංහ කතිකාවත
නෑ නොනෑ ගිහීන් ප්රයතිබද්ධ කොයියම්ම කෙනකුන්ගේ වත් නඩුහබ කියන පිණිස වලවුවලට නොයායුතු.
යම්කෙනකුන්ගේ ප්රලමාදයක් පෙනේනම් හැමදෙනා එක්වගෙන ඔවුන් ඒ ප්රකමාදයෙන් වළක්නාලෙස කරත්මුත් දෙපක්ෂාවගෙන උන්ටත් සස්නටත් අවැඩවනලෙස නොකටයුතු. ඔවුන් විසිනුදු එසේම සමගිව කීකළදෙය පිළිගතයුතු.
යක්ෂග ප්රුලයකිරීම අඦනම්එළීය ඇරීම් මන්ත්රවපුරවා සොරුන් ඇල්වීම් නිමිති පේන කීම් ආදි ගර්භිත විද්යාඅ නොකටයුතු නූගතයුතු.
කැපකරුවන් කැපලෙසින් කරදෙන දෙයක් මිස තම තමන් විසින් කෘෂි වණිගාදි කර්මපමාන්ත නොකටයුතු.
දැන දැන මේ ව්යනවස්ථා වරදවා හැසිරෙන නමක් ඇත්නම් ඒ නම බුද්ධාඥා රාජාඥා දෙකම ඉක්මවා වසන හෙයින් එබඳු හිරිඔතප් නැති තැන් ශාසන වෙෂධාරීව සිටින්ට අවසර නොදියයුතු.
_________