ගිරා සන්දේශ විස්තර වර්ණනා-13
121, 122, 123, 124, 125
අර්ථය - ඥානයට ඇසක් වැනි වූ මුළු ලෝකයේ ආඥා චක්රසය ප්ර5කාශ කළ පඬි රජු විරුද්ධ (රාජ) සමූහය ජය ගත්තේකැයි ඔහුගේ විශේෂයක් කියති.
චෝළ, පාණ්ඩ්යය, ලාට රට, ගුජ්ජර, තුළුවර, මහා රාෂ්ට්ර්, තෙලිඟු, වංග ආදි රටවල සිට පැමිණි ජනයා තිම තමන්ගේ රටවල විරුද්ධ රජවරුන් ජය ගෙන, සියලුම දිළින්දන් සතුටු කර නන්දන වූ සියලු ශ්රීර විඳ රජවරුන් රජ කරන ආකාරය කියන කල්හි, අප රජුගේ කීර්තිය නොකියා ඔවුන් සාහසික ලෙස පවසන වචන අසා උසස් නුවණ ඇති ජනයා, විශේෂයෙන් සූර්ය වංශයට අග තැන් පැමිණියා වූ රජවරුම යහපත් වෙති. ඒ නිසා අප රජුගේ ප්රූවෘත්ති අසවයි මෙසේ කියති.
විස්තර - පඬි - පාණ්ඩ්ය දකුණු ඉන්දියාවේ පිහිටි ප්රවධාන දෙමළ රාජ්ය් තුනෙන් එකකි. අනික් දෙක සොළී හා කේරළයි.
නැණසක් - වෙනත් සංස්කරණවල මෙයට අර්ත කියා ඇත්තේ ඥාන නමැති ඇස් කියායි. එහෙත් ඥානයට ඇසක් බඳු යන්න වඩා ගැළපේ යයි සිතමු.
විරුදුසක් - විරුද්ධ චක්ර ය, සතුරු සමූහය
සොළී - චෝල දේශය, මෙය චෝළ මණ්ඩල හෙවත් කොරමන්ඩල් වෙරළෙහි පිහිටියේය.
ලාට රට - ඉන්දියාවේ නැෙඟනහිර මෙන්ම බටහිරද ලාට රට නමින් ප්හිදේශයක් තිබුණි.
ගුජර - වර්තමාන ගුජරාටය
තුළුවර - තුළු නම් ද්රුවිඩ ගණයට අයත් භාෂාව කතා කරන වැසියන් සිටින ප්රුදේශය.
මහරට - මහා රාෂ්ට්රව හෙවත් මරාඨ දේශය
තෙළිඟු - වර්තමාන ආන්ධ්රාු ප්රාදේශය
වගු - වංග හෙවත් බෙංගාලය
සහසා - සාහසික ලෙස
දිනමිණි කුල - සූර්ය වංශයයි. ලංකාවේ රජවරු නොයෙක් විට තමන් සූර්ය වංශයට අයත් බව ප්රබකාශ කර සිටියහ.
126, 127
අර්ථය - තේජසින් සූර්ය බිම්බය හා සමාන වූ පරාක්ර මබාහු රාජොත්තමයා සතුරන් නමැති සමුද්රසය කළඹා වීරත්වය නමැති ශ්රීා කාන්තාව තම බිරිඳ බවට පත් කෙළේය.
උතුම් වූ අපගේ මේ රජතුමා මනුනීති චාරිත්රත සම්පූර්ණ කොට සතර සංග්ර හය අත නොහැර නිරන්තරයෙන් ලෝකයාට සත්කාර කෙරෙයි.
විස්තර - රිවි බිම්බා - සූර්ය බිම්බය හෙවත් රිවි මඬල
කුල’ම්බි - කුල + අම්බා = කුල කාන්තාව - සංස්කෘතයෙහි අම්බා යනුවෙන් හැඳින්වෙනුයේ මවය. එහෙත් සිංහලයෙහි මෙය භාර්යාව සඳහා භාවිතා කරනු ලැබේ.
මනු නය - මනු නීතිය - මෙය මනුස්මෘති, මානවධර්ම ශාස්ත්ර- යන නම්වලින්ද හැඳින්වෙන නීති ග්ර න්ථයකි. පුරාණ රජවරුන් රාජ්යව කිරීමේදී අනුගමනය කළ යුතු වූ චාරිත්රන වාරිත්රන මෙහි දැක්වේ.
128, 129
අර්ථය - අපේ මෙම රජතුමා රාජධර්මය සිතෙහි රඳවා ගෙන සන්තෝෂ නමැති සාගරයෙහි ගිලුණේ බොහෝ බ්රාමහ්මණයන්ට නිතර දන් දෙයි.
නව නිධානය ලැබුණු කල්හි මෙන් පාපය අතුරුදහන් කොට තමාගේ සිත සතුටු කර අවුරුදු පතා මහ දන් දෙයි.
විස්තර - නවනදන් - වෛශ්රටවණයා සතුව, කොතෙක් ගත්තද අඩුවක් නොවන මහා නිධාන නවයක් ඇතැයි කියනු ලැබේ. ඒවා නම් පද්මය, මහාපද්මය, ශංඛය, මකරය, කක්ෂපය, මුකුන්දය, නීලය, ඛර්වය යනුයි.
130
අර්ථය - ප්ර සිද්ධ වූ සූර්ය වංශයට පැමිණියා වූ මෙරජු නිතර ප්රතශංසා කිරීමෙන් මුළු ලොවට හිංසාවක් නොවේ.
විස්තර - මෙම පද්යයට ව්යාරඛ්යාණනකරුවන් දී ඇති අර්ථය මඳක් පැටලිලි සහිත බව පෙනේ. අප දී ඇති අර්ථය වුවද එතරම් පැහැදිලි නැති බව කිව යුතුය. කෙසේ වුවද ප්ර ශංසාවට නුසුදුසු තැනැත්තෙකු වෙනුවෙන් කරන බොරු ප්රේශංසා මුළු ලෝකයාටම හිරිහැරයක් වන බව අප විසින් සලකා ගෙනය මෙම අර්ථකථනය කරන ලද්දේ.