ගිරා සන්දේශ විස්තර වර්ණනා-8

71

පහත සඳහන් විස්තර කියවූ කල්හි අන්වය මෙන්ම අර්ථයද පැහැදිලි වෙයි.

විස්තර - (1) පැපිලියාන ළඟට ගිරවාට හමු වන ස්ථානය අත්තිඩියයි. අත්තිඩියේ පිරිමින් රජුගේ යුද හමුදාවේ සේවය කළ බව මින් පැවසෙයි. ඔවුන්ට හොඳින් පඩි ලැබේ. ඉන් ගෘහිණියන්ගේ සිත් සතුටු වෙයි. ඔවුන් මාත්රාන වැඩියෙන් ගී ගායනා කරන්නේ ඒ නිසාය. සාමාන්යුයෙන් මාත්රාඔ වැඩි කොට ගී ගයන්නේ මන මතින් නොව සු‍රා මතිනි. එහෙත් සු‍රා ගැන මෙහි කියවෙන්නේ නැත.

(2) ලද ලිය - තරුණ ස්ත්රීගන්

72

මෙයද පහසුය.

විස්තර - ගව මී රළ - එළ හරක් මී හරක් රංචු. ගිගිළියෙන් - ගිගිරීමෙන්, පෙරට යන හරකුන් නඟන නාදයෙන්.

මොරටු එළිය - මෙ පෙදෙස දැනට මොරටුව නමින් ප්ර සිද්ධය.

73

අන්වය - බොහෝ දුරටම පද්යපයට අනුගතය.

විස්තර - (1) පද්යය බන්ධනයෙහිලා ගිරාකරු කොතරම් ශූර දැයි මෙවැනි කවිවලින් පෙනී යයි. මෙම පද්ය1ය රචනා කර ඇත්තේ සාමාන්යෙ ගද්යක පාඨයක් ලියා ගෙන යන තරම් පහසුවෙනි. වෘත්තිය හා එළිසමය රැකීම සඳහා පද මාරු කර ඇත්තේ ස්වල්ප වසයෙනි.

(2) නොකමසේ - අතරක්, ඉඩක් නොතබා

74

අර්ථය - නිල් ආකාශයෙහි හැසිරෙන්නා වූ වලාකුළු ආකාරයට මුහුදු තීරයෙහි යන එන නැව් ඔබට පෙනෙයි. ශරීරයට ඇති වන දුක් පීඩා නොසිතා තදින් පියාපත් සලා පානදු‍රේ ගඟින් එතෙරව එපිට යන්න.

විස්තර - (1) මෙයද අපූරු නිර්මාණයකි. ගොඩ සිට මූදුකරයට එන පක්ෂියා කලින් පද්යතයේ කී පරිදි දුටුවේ සරුවට වැවී ඇති පොල් වතු සමූහයයි. ඉන් ඔබ බලන ඔහුට දැන් මූදේ යන එන නැව් පෙනෙයි. ඒවා කොයි තරම් සංඛ්යාදවෙන් මෙන්ම ප්රටමාණයෙන්ද විශාලද යතහොත් අහ‍ෙස් පාවෙන වලාකුළු වැන්න.

(2) නීල’ඹරේ - නීල + අඹරේ - නිල් අහසේ; නීල යන සංස්කෘත පදයත් අඹර සිංහල පදයත් මෙහි සන්ධි වී ඇත. මෙවැනි තැන් භාෂාවේ තවත් බොහෝ ඇත.

පෑර තරේ - තරයේ පැහැර; පැහැර යන්නෙහි ‘හ’ ලෝප වී ‘ඇ’ දීර්ඝ වීමෙන් පෑර කියා සෑදෙයි.

75

අන්වය - මිතුර, කන උපුල් ලා, කෙස් වැටිය මල් ගවසා, පොකුරු අකුරු බිඳලා මුතු හර සැටිය කර ගවන් බැඳලා ගවපලු ලියන් වෙත සිටිය පොතුපිටිය තො බලා යන්.

අර්ථය - මිත්රපය, කනෙහි මහනෙල් පැළඳ, කෙස් වැටියෙහි මල් ගවසා, නෙළුම් අංකුර කඩා මුතු හරක් ලෙස සාදා, ගවයන් බැඳ උන් වෙත සිටිය ගවපලු ලියන් බලා ගෙන ඔබ යන්න.

විස්තර - උපුල් - මානෙල්

පොකුර’කුරු - නෙළුම් අංකුර

බිඳලා - කඩා

ගවන් - ප්ර්කෘතිය ‘ගව’ බැවින් මෙය ගවයන් විය යුතුය. එහෙත් මෙය ව්යා කරණ විරෝධි නොවේ. ‍ලියන්, දනන් ආදි යෙදුම්ද විමසන්න.

තො බලා යා-ගන් - සමහර පිටපත්වල නොබලා යැයි සඳහන් වෙයි. එහෙත් ගමන් ප්රරමාදයට හේතු නොවන මෙබඳු දර්ශන බලා ගෙන යන්නටම කියවෙන බැවින් ‘තො-බලා’ යන යෙදුම මැනවි.

76

අන්වය - දුල් පුටු නළල් තලාය තලාය දී පුල් රතු උපුල් මලාය සවන ලාය ගල් කුළු මුදුන්වලාය සිටි කලාය ඇල් ගෙවිලියන් බලාය තෝ පලාය.

අර්ථය - බබලන පටු නළල් තලයෙහි තිලකය ඇඳ පිපුණු රතු මානෙල් කනෙහි ලා ගල්කුළු මුදුන්වල සිටි සිත් ඇද ගන්නා ඇල්ගෙවිලියන් බලා ඔබ යන්න.

විස්තර - (1) තල=තලාය; මල්=මලාය ආදි වසයෙන් මෙහි පද විකෘත කර ඇත. ඇතැම් කවිවල අර්ථය වැදගත් වන අතර තවත් ඒවායේ ශබ්දය වැදගත් වෙයි. මේ එබඳු කවියකි. පද විකෘත කිරීමේ හිලව්වට මෙහි ශබ්ද මාධුර්ය වර්ධනය වී ඇත. මේ වනාහි ගී යුගයෙන් පසුව සිංහල කවියේ ඇති වූ වර්ධනයකි.

(2) තලා - තිලකය

කලා - කල්ය-, මනස්කාන්ත; කල් යනු කාන්තාව හා කාලය සඳහාද යෙදේ.

මුදුන්වලාය - මුදුන්වල, සිංහලයෙහි බහු වචනාර්ථය දීම සඳහා 10 වැනි සියවසෙහි සිට ‘වල්’ ප්ර්ත්යුයද යෙදෙන බව පෙනේ. එය දෙමළ ‘කල්’ ප්රුත්යටයෙන් ලැබුණකැයි කියති.

ඇල්ගෙවිලියන් - ඇල් (වී) කුඹුරු රැක බලා ගන්නා කාන්තාවන්ය.

77

අන්වය - මග දෙපිට වෙනේ මියුරු පල රස විඳ සෙනේ වඩා සිය නෑ සිය වෙතට වැද ගිමන් දුක් දුරු කරමින් ගිය තොපට මෙගොඩ කළුතොට සොඳුරු පලතුරු පෙනේ.

අර්ථය - දුෂ්කර නැත.

විස්තර - සිය නෑ සිය - තමන්ගේ ඥාති සමූහයා, මෙහි මුල සිය යන්න තම යන තේරුමද අග සිය යන්න සමූහය යන තේරුමද දෙයි.

සොඳුරු පලතුරු - ගිරවාගේ ප්රුධාන ආහාරය පලතුරු බැවින් එයට මෙසේ අවධානය යොමු කෙරිණි.

විමර්ශනය - ගිරවා දැන් සිටින්නේ පාර දෙපස වනයේ පලතුරු අනුභව කොට ශරීරයෙහි දුක නැති කර නෑසියන් වෙත ගොස් මනසෙහි දුකද දුරු කරගෙනය. මේ අවස්ථාවේදී නැවතත් පලතුරු පෙනෙන බව කීම අනවශ්යකය.

78

පේළි දෙකක්ම ඇත්තේ නාම ලේඛනයක් හැටියටය. එහෙයින් අන්වය පහසුය. අර්ථය පහත සඳහන් විස්තර අනුව අවබෝධ කර ගත හැකිය.

විස්තර - කලත් - කෝල්ලු

මාරුතු - මෙනේරි

                 තණ - තණ හාල්

විවග - විවිධ වර්ග

දෝතලු - පුවක් වර්ගයකි.

රඹ - කෙසෙල්

උගු - උක්

මනරඟ - සිත් සතුටු කරන යන තේරුම මෙන්ම සිතේ අයුරු යන තේරුමද මෙහි ඇත. මෙහි එය පළමුවැනි අර්ථයෙන්ද 70 පද්යෙයේ දෙවෙනි අර්ථයෙන්ද යෙදී ඇත.

79

අන්වය - අවසන් වචන තුන හැරුණු විට පද්යනයේ එන පරිදිමය.

අර්ථය - ලංකාව නමැති කාන්තාව සමනල කන්ද නමැති හිසින් ගොතා හැරියා වූ මනහර මල්ලිකා මල්දමින් යුත් කෙස් වැටිය මෙන් (දිය) හැලි සිය ගණනකින් ඉතාමත් දිලිසෙන කළු ගඟ ළඟට ගොස් ශරීරයෙහි ගිමන හරින්න.

විස්තර - (1) ලංකාව කාන්තාවකි. ඇගේ හිස සමන්කුළය. කළු ගඟ ගොතන ලද ඇ‍ගේ කොණ්ඩයයි. ග‍ෙඟහි ඇලි හේතු කොට ගෙන සුදු පෙණ නැඟි. ඒවා කෙස් වැටියෙහි ඇමුණූ දැසමන් මල් වැනිය.

(2) මලිගිය මල් - මාලතී මල්

80

අර්ථය - සිසිල් වූ දිය බින්දු වැදී ග්රීසෂ්මය අවසන් කරන්නා වූ එහා මෙහා පියාසර කරන මී මැස්සන්ගේ නාදය සමග මල් සුවඳ ඇද ගෙන හමන්නා වූ මෘදු මන්ද මාරුත ස්පර්ශය විඳිමින් ඔබේ සිත සතුටු කරන්නා වූ ගසි මුදුනක සිට

විස්තර - නිමන - සියුම් ප්රුභේදයක් පමණක් ඇතිව අවසන් කරන, නැති කරන යන තේරුම් දෙකම මෙහි ඇත. ඉන් ව්යුක්ත ව්යයවහාරයේ පවතින්නේත් මෙතැන ගත යුත්තේත් පළමු වැනි තේරුමයි.

තරඟ රොන් - කුඩා දිය බින්දු අදහස් කෙරිණ.