කව්මුතුහර-අන්වය හා අර්ථ විවරණය i

කව් මුතු හර

1. පිරිවර මින් රැසි න සසල තරඟැති හැම දි න සඳ රැසින් වළඳ න වඳිවි බුදු කිරි සයුර සුබැති න

අන්වය:-

සඳ රැසින් වළඳන, හැමදින පිරිවර මින් රැසින සසල තරඟැති, බුදු කිරි සයුර සුබැතින වඳිමි.

අර්ථය:-

‍ස‍ිඳේ රැසින් වැළද ගනු ලබන, නිතර පිරිවර මසුන් සමූහයෙන් සෙලවෙන දිය රැළි ඇති, කිරි සයුර වැනි බුදු රජානන් වහන්සේට මම මහත් භක්ති,යෙන් වදිමි.

2. ලොව තම දුරැ කර න පුබුදු කර සව් සඟ ග න නිරොද රස උසුල න වදිම් සඳහම් දිනිඳු හැම දි න

අන්වය:- ලෝව තම දුරු කරන,සව් සග ගන පුබුදු කර නිරොද රස උසුලන,සදහම් දිනිදු හැමදින වදිම්.

අර්ථය:- ලෝකයෙහි පවත්නා (අනුවණ බව නමැති) අඳුර දුරු කරන, සියලු භික්ෂුයන් සමුහයා ප්රයබොධමත් කරන, නිර්‍වාණ රසය දරන්නාවූ, සදධර්මවය නමැති හිරු හැම දා වදිමි.

3. සමවත කඳ පත ර දැරු නෙක සුරන් නිරතු ර අමපල ගතු පව ර වඳිමි මහසත අනගි සුරතු ර

අන්වය:- සමවත කඳ පතර, නිරතුර නෙක සුරන් දැරු, පවර අමපල ගත්,අනගි මහ සඟ සුර තුර වඳිම්.

32 කව් මුතු හර

අර්ථය:-

සමාන වටවු කඳකින් යුක්තවු, නිතර නොයෙක් දෙවියන් උසුලනු ලබන, අමෘතය නමැති ඵල ඇති, ඉතා අගනා මහා සංඝයා නම් වු දිව්ය් ‍වෘක්ෂතය වඳිමි.

(ප්රවසතාවනාව බලන්න)

4. සිව්වන සක සක ත හර ගුරු බරත දියනෙ ත මෙදෙව් ඈ නෙසුග ත කෙරෙත්වා මුළු ලොවට සුබ සෙ ත

අන්වය:-

              සිව් වත, සක, සකත, හර, ගුරු, බරත, දියනෙත මෙදෙවි ඈ නෙසුගත මුළු ලොවට සුබ  සෙත කෙරෙත්වා.

අර්ථය:-

          මහ බ්රවහමයාය, ශක්ර්යාය, විෂ්ණුය, ඊශවරය, බ්රරහස්පතීය, භරත සෘෂිය, සූය්ය්ොව යාය, යන මේ දෙවිවරු ද නොයෙකුත් යහපත් ශරීර ඇත්තෝ ද (දෙවි වරු ද)  මුළු ලෝකයට යහපත ද ශාන්තිය ද කෙරෙත්වා.

5. තුන්ලෝ තිලක ව න තුනු රුවන් වැඳ මෙලෙසි න යලි සුරන් යැද ගෙ න සියලු ලෙවුසත් රකින විලසි න

අන්වය:-

මෙලෙසින තුන් ලෝ තිලක වන තුනුරුවන් වැඳ යළි සියලු ලෙව්සත් රකින විලසින සුරන් හැදගෙන-

අර්ථය:-

මේ ආකාරයෙන් තුන් ලෝකයට තිලක වු තුනුරුවන් වැඳ, නැවත සියලු ලෝක සත්ව යින් ආරක්ෂාය කරන ලෙස දෙවියන්ට යාඥ කර-

 					කව් මුතු හර                                            33                                                               

6. පොරණ දඹදිව් ත ල දෙව් පිත් නමිනි රදක ල පාපුද සහ උදු ල කසුං දේවි වතද මන ක ල

අන්වය:-

                පොරණ දඹදිව් තල දෙවිපින් නමිනි රද කල පා පුද සහ උදුල මන කල කසුං දෙවි තව ද-

අර්ථය:-

            පුරාණ කාලයේ දඹදිව දේවපුත්ර  නම් රජහුගෙ කාල යෙහි වු පාත්ර  පූජාව හා බබලන්නා වු සිත් සතුටු කරන්නා වු කඤවන දේවිය ගේ කථා වද -

7. නෙක සතට අපම න වැඩවන පිණිස කුළුණෙ න කවු කෙරෙමි සැකෙවි න ‍ අසවු සුදනෙනි නමා දෙසව න

අන්වය:-

නෙක සතට අපමණ වැඩවන පිණිස කුළුණෙන සැකෙවින් කවු කෙරෙමි. සුදනෙනි දෙසවන නමා අසවු.

අර්ථය:-

නොයෙක් සත්වණයින්ට බොහෝ යහපත සිද්ධවන සේ කරුණායෙන් යුතුව කොටින් කවියට නඟමි. යහපත් මනුෂ්යොයිනි, කන් දී අසන්න.

  8.       පවර	දසබල මෙඅප සත්සර ලොවිඳු ගොයුමා සිරිස 	රා
            පවර	දස විද පෙරුම් සමතිස් කෙළ පැමිණ 

සොඳ ලෙසින් පසු රා

            පවර	දසවිද නේසිරින් පිරි තොසිත නම්වු දෙව් පු	රා
            පවර	යසබල විකුම් පරසිදු දෙව්ව සැප වඳිනාත	රා

2

34 කව් මුතු හර

අන්වය:- පවර සිරිසරා දසබල සත්සර ලොවිඳු මෙඅප ගොයුමා, පවර දස විද සමතිස් පෙරුම් සොඳ ලෙසින් සපුරා කෙළ පැමිණ, පවර දස විද නේ සිරින් පිරි තොසින නම් වු දෙව් පුරා, පවර යස බල විකුම් පරසිදු දෙවිව සැප විඳනාතරා - අර්ථය:-

උතුම් වු, ඉසුරුමත් වු, බල දසයක් ඇති, පුරුෂ ශ්රේෂඨ ලෝක සවාමි වු අපේ ගෞතමයන් වහන්සේ උතුම් වු දස ආකාර සමතිස් පෙරුම් යහපත් සේ සම්පූර්ණසයෙන් පුරා නිමකර, උතුම් වු දස ආකාර නොයෙක් සැපතින් පිරුණු තුසිත නම් වු දෙව් ලොවෙහි, උතුම් වු කීර්තියෙන් බලයෙන් හා වික්රනමයෙන් ප්රරසිද්ධ දෙවියකු වි සැප විඳින අතර-

   	 9. 	දසදහස් ලෝ තුලෙහි වසනා සමත බඹමුරු කැලන්   පවරා    

රසද සුමියුරු බසින් බුදුවෙන ලෙස අයැද වැද පදස රා එසඳ මහසත් බැලුම් පස්හබලා පෙරබුදු සිරිත් නොහැ රා නෙසඳ පරසිදු පවර දඹදිව කපිලවත් නම් සෙට පු රා

අන්වය:- දස දහස් ලෝතුලෙහි වසනා සමත පවරා බඹ මුරු කැලන් පදසරා වැඳ රස ද සුමියුරු බසින් බුදු වන ලෙස අයැද එසඳ මහසන් පෙර බුදු සිරිත් නොහැරා පස් මහ බැලුම් බලා, නෙසඳ පරසිදු පවර දඹදිව කපිලවත් නම් සෙ පුරා- අර්ථය:- දස දහසක් ලෝකවල වාසය කරන සියලු බ්රරහම හා දිව්ය සමුහයා (තමාගේ) පාද නමැති නෙළුම් මල් වැද රසවන් වු ඉතා මිහිරි වු වචනයෙන් බුදුවන ලෙස යාච්ඤා කළ විට බෝසත් තුමා පෙර සිටි බුදුවරුන් සිරිත් කඩ නොකර පස් මහා බැලුම් බලා නොයෙක් අවස්ථාවන්හි ප්රසසිද්ධ වු උසස් වු දඹදිව කපිලවස්තු නම් උතුම් වු නගරයෙහි-

කව් මුතු හර 35

10. ඉ පි ද වැඩි විය පැමිණ මර සැප දිනු පස්කම් සුසැප විදිමි න නො ම ද පින්සර රහල් කුමරිඳු දිනු දිනකර මහබිණික්ම න අ ම ද මෙත් මහ කුළුණු වැඩි කර සහවුරුද්දක් දරුණු දුක් ගෙ න නො ම ද සැඩ රුදු පස් මරුන් බිඳ බුදුව සවුනේ ගෙවා දැනැදි න

අන්වය:-

             ඉපිද වැඩිවිය පැමිණ මරසැප දිනු සු පස්කම් සැප විඳිමින නොමද පින්සර රහල් කුමරිඳු දිනු දින මහ බිනික්මන කර අමද මෙත් මහ කුළුණු වැඩිකර සහවුරුද්දක් දරුණු දුක් ගෙන නොමඳ සැඩ රුදු පස් මරුන් බිඳ මවුනේ ගෙවා දැනැඳින බුදුව -

අර්ථය:-

             ඉපදී තරුණ වයසට පැමිණ දිව්යහ සැපත ජය ගත් යහපත් වු පංචකාම පම්පත් විඳිමින්, මහත් වු පින් ඇති උතුම් රාහුල කුමරු උපන් දිනයෙහි ගිහි ගෙය හැර ගොස්, නිවන් දෙන මෛත්රිකය හා මහා කරුණාව ද වඩා, අවුරුදු සයක් දරුණු දුක් ගෙන, අඩු නැතිව දරුණු රෞද්රා මාරයින් පස් දෙනා පරදවා, සියලු ‍ලෝක ධර්මඅ සම්පූර්ණ යෙන් දැනගෙන බුදු වි-

 11.	ති	‍ලො	ව	සව් සත් සසර දුරු ‍ෙගාර

සතර’පා මහ දුකින වැළපු න න ළ ව නා පිය සුතන් පෙම් බර මවක සේ අම නිවන් දීමෙ න බ ල ව මිසදිටු නපුරු දිටු බිඳ අනත සැප සිරි දෙමින් තුල ව න නි ලො ව එක දිය මඟුල් හල සේ

                                                                   සදා දහමා බෙදා දීමෙ	න

36 කව් මුතු හර

අන්වය:-

          බලව, රුදු ගොර සසර සතර’පා මහ දුකින් වැලපුන තිලොව සව්සත්, පිය සුතන් නලවන පෙම්බර මවක සේ අම නිවන් දීමෙන, මිසදිටු නපුරු දිටු බිඳ, දහමා බෙදා දීමෙන, අනත සැප සිරි දෙමින් තිලොව එක දිය මඟුල් හල සේ සදා -

අර්ථය:-

           බලන්න, නපුරු වු බියකරු  වු සංසාරයේ සතර  අපාවල මහා දුකින් වැලපුන තුන් ලෝකයේ සියලු සත්ව යින්ට තම ආදරණිය පුතුන් නළවන පෙම්බර මවක මෙන් අමෘත නිර්වාදණය දීමෙන්, වැරදි ඇදැහීම් හා නපුරු ඇදහීම් නැතිකර දර්මතය බෙදා දීමෙන් කෙළවරක් නැති සැප සම්පත් දී, තුන් ලෝකයම එක ජය මඟුල් ශාලාවක් සේ සදා -

 12.	අ	න	ත	සමවන මහ කුළුණු ඈ	

සතර බඹ විහරණින් මන න ඳ ස ම ත බුදු කිස නිවා පන්සාළිසක්

                                                                  වස් වැස පිරීනිවි ස	ඳ

දි ය ත පන්දහසක් ම අවුරුදු

                                                       මුනි සසුන් පවතිනසෙ සොද ‍ෙල	ද

සු ග ත අදිටන් විලස පවතින

                                                          පොරණ දඹදිවු තලග පත් සො	ඳ

අන්වය:-

           අනන මහ කුලුණු සමවත් ඈ මනනඳ සතර බඹ විහරණින පන්සාලිස් වස් වැස, සමන බුදු කිස නිවා පිරිනිවි සඳ, පන්දහසක්ම අවුරුදු දියත පවතින සෙ සුගත අදිටන් විලස, මුනි සසුන් සොඳ ලෙද පොරණ දඹදිව් තල’ග පත් සොඳ -

‍අර්ථය:-

        අනන්ත මහ කරුණා සම්පතති ආදි සිත් සතුටු කරන සතර ශ්රෙටෂ්ඨ පැවැත්මෙන් (යුතුව) අවුරුදු හතලිස් පහක් වාසය කර, සියලු බුද්ධ කාය්ය්සත යන් නිම කර පිරිනිවන් පෑ 

කව් මුතු හර 37

කල අවුරුදු පන්දහසක්ම කල් සකල ලෝකයෙහි පවතින සේ බුදු රජානන් වහන්සේ අධිෂ්‍ඨාන කළ විලසින් ම බුදුසස්න යහපත් සේ පවත්නා වු පැරැණි දඹදිව් තලයෙහි පිහිටියා වු-

        13.      සි  වු ව ත්	 අත්සරවත් සහ අදිය		                                 ස

ලෙවු ව ත් සව් නැටි කරමින් දසදෙ ස මැ ව් සි ත් ලෙස එව් මා හැගි නු දො ස දෙ ව් පු ත් නුවරෙක් විය පිරි නෙක ය ස

අන්වය:-

         සිවුවන් ලෙව් දස දෙස මාහැගී අත්සරවත් සව්වත් සහ අදියස කැටි කරමින්, සිත් ලෙස මැව් එව්, නෙක යස පිරි නු  දොස දෙව්පුත් නුවරෙක් විය.

අර්ථය:-

           මහ බඹ තෙමේ ලෝකයේ දස දිසාවෙහි ම වටිනා සියලු වස්තු රිසිසේ  එක් කරමින්, සිත් ලෙස මැවුවාක් වැනි නොයෙක් සම්පත් වලින් පිරුණු, දොසක් නැති දේව පුත්ර  නම් නගරයෙක් විය.

      14.	සුර	පති	  පුරවන් මෙනුවර සිරිස			ර

සිරි පති යුරු තද විකුමෙන් වැඩිත ර නර පති දස රද දම් රැකි හැමව ර තුරු පති සේ මුදු ගුණයෙන් වු ති ර

  අන්වය:-

               සුරපති පුරවන් සිරිසර මෙනුවර සිරිපති යුරු තෙද, විකුමෙන් වැඩුතර, හැම වර නරපති දසරද දම් රැකි, තුරු පති සේ මුදු ගුණයෙන් තිර වු.

අර්ථය:-

           ශක්ර යාගේ පුරය (තව්තිසාව) මෙන් සැප සම්පත් වලින් යුක්ත වු මේ නගරයෙහි, විෂ්ණු දෙවියන් වැනි දැඩි වු තේජසින් හා වික්රරමයෙන් හා යුක්ත වු, හැම විට ම රජුන්ගේ දස රාජ ධර්මයය රකින, චන්ර්ියලයා වැනි මෘදු ගුණයෙන් යුක්ත වු-

38 කව් මුතු හර

   15.     	මුදු	මෙත් 	දස කුසලින් තොර නොව 	නා

ඉදු සි ත් බැති තුනුරුවනෙහි දියු ණා යහ ප ත් ගුණ නැණයෙන් ලෙව් රකි නා දෙවි පුත් නම් නිරිදෙක් විය සොබ නා

අන්වය:-

          මුදු මෙත් දස කුසලින් තොර ‍ෙනාවනා ඉඳු සිත්, තුනු රවනෙහි බැති දියුණා, යහපත් ගුණ නැණයෙන් ලෙව් රකිනා, සොබනා, දෙව් පුත් නම් නිරි‍ඳෙක් විය.

අර්ථය:-

            මෘදු වු, මෛත්රි යෙන් යුක්ත වු, දස කුසල්හි නියැලුණා වු සෘජු සිතක් ඇත්තා වු, ත්රි්විධ රත්නය කෙරෙහි භක්තිය දියුණු වු, යහපත් ගුණයෙන් හා නුවණින් ලෝකය රකින්නා වු ශෝභන වු දේව පුත්රල නම් නරපතියෙක් වුයේ ය.

    16.	සැ	දැ	හැති තුනුරුවනෙහි ඒ නර ප	ති

සොද එනුවර සිවුකුල මහ දන ඇ ති ර ද යුවරද මැති විප් සිටු දනු මැ ති සොඳ අණදි රැස්කර සිත කර රු ති

අන්වය:-

           තුනුරුවනෙහි සැදැහැති ඒ නරපති සිත රුති කර සොඳ අණ දී එනුවර සිවු කුල මහ දන ඇති දැනු මැති රද යුවරද මැති විප් සිටු රැස් කර-

අර්ථය:-

             තුනුරුවන් කෙරෙහි ශ්ර-ද්ධාව ඇති ඒ රජ සිත ප්රී තියෙන් යහපත් වු නියමයක් කර යහපත් වු ඒ නගරයෙහි කුල හතරෙහි මහා ධනය ඇති බුද්ධිමත් රජුන් යුව රජුන් මන්ත්රීසන්, බමුණන් හා සිටු වරුන් රැස් කරවා -

               				    කව් මුතු හර                                                             39            

   17.     	පස	මුව	සේ වඩු රන්කම් දත් සො	ඳ

දස දෙස පරසිදු කැඳවා සිපි සො ඳ යස සක් රතය සෙ සත්රුවනින් සො ඳ අස දිස රතයක් සදවා මනන ඳ

අන්වය:-

පස මවු සේ සොද වඩු රන්කම් දත් , දස දෙස පරසිදු සොඳ සිපි කැඳවා, යස සක් රතකය සෙ සොඳ සත්රුවනින් මනනඳ අසදිස රතයක් සදවා -

අර්ථය:-

විශ්වුකර්ම දිව්යස පුත්රොයා වැනි මනා සේ වඩු කර්මාකතනය හා රත්රන් කර්මා නතය දන්නා දිශාවෙහි ම ප්ර සිද්ධ වු යහපත් ශිල්පීන් ගෙන්වා කිර්තිමත් වු ශක්ර යාගේ රථය මෙන්, මනා සත් රුවන් වලින් සිත් අඳින සුලු අසමාන වු රථයක් සාදවා -

 	18. 	කි	රි	සි	ඳු  රළ ඉඳු රැස්වන් සුදු සු	දු

ප ර සි දු පස් කලණින් දිළි හය යෙ දු පි රි සි දු ඒ එතමත මිණි කැන් සැ දු සු ර ඉ ඳු කිරුළ සෙ මිණි මුතුකම් රැ දු

අන්වයා:-

             කිරි සිඳු රළ සුදු සුදු ඉඳු රැස් වන්, පරසිදු පස් කලණින් දිළි හය යෙදු, මිණි කැන් සැදු, පිරිසිදු ඒ රත මත සුර ඉඳු කිරුළ සෙ මිණි මිණි මුතු කම් රැඳු-

අර්ථය:-

කිරි මුහුදෙහි රළවලට වැදුණු සුදෝ සුදු සඳ රැස් වැනි, ප්රකසිද්ධ පඤ්වම කළ්යානණයෙන් බබලන අශ්වයන් යොදන ලද මාණික්යළ කාන්තියෙන් යුක්ත පිරිසිදු ඒ රථය උඩ ශක්රුයාගේ ඔටුන්න සේ මැණික් හා මුතු කර්මාලනත ඇති-

19. අ ට දස අත් උස හුණයට මුදුන ත සෙට වන ලොනා පාදා කර ප ත ව ට කොට මිණි මුතු දැල් බඳවා න ත අ ට නෙත කිරුළෙව් තබමින් තුල ර ත

40 කව් මුතු හර

අන්වය:-

අට දස අත් උස හුණයට මුඳුනත, සෙට වන ‍ලෝනා පාදා පත කර වටකොට නත මිණිමුතු දැල් බඳවා අට නෙත කිරුළෙව් රත තුල තබමින්.

අර්ථය:-

දහ අට රියනක් උස ඇති උණ ලිය මුදුනෙහි ශ්රෙ.ෂ්ඨ වු ලෝකනාථයන් වහන්සේ ගේ පාත්රන ධාතුව තබා, එය වටකර බොහෝ මැණික් හා මුතු දැල් බඳවා, මහා බ්රතහමයාගේ වොවුන්න සේ රථය තුළ තබා-

20. දි නු සුරපුර යස සිරි සැප නොවි ත ර එ නු වර සිටුමහවේ සොඳ සුදු ක ර කි ණු වැලි මත හෙළ වැල්ලෙන් ගන ක ර උ නු නොව ලද පස්මල් ඉස වැඩි ක ර

අන්වය:-

   		නොවිතර යස සිරි සැප සුර පුර දිනු, සොඳ එනුවර සිටුමහ වේ සුදුකර කිණු වැලි මත හෙළ වැල්ලෙන් ගන කර ලද පස් මල් උණු නොව වැඩි කර ඉසි.

අර්ථය:-

අඩු නොවු කීර්තියෙන් ශ්රී යෙන් හා සැපතින් දිව්යට පුරය ජයගත්. යහපත් වු ඒ නගරයෙහි ප්ර ධාන මාර්ගය හතර සුදු කරවා, කළු පැහැති වැලි උඩට සුදු වැලි ඝනව අතුරා මල් පස් වගීය ඉස-

21. දොර දොර රන්යටගෙහි රන්දද බැ ඳ ත ර ස ර රණමිණිරඹ නෙතොරන් බැ ඳ සු ර පු ර ලෙස නෙක සැරසිලි කර ‍සො ඳ පු ර ‍දොර දක්වා නෙරි කුඩන් බැ ඳ

අන්වය:-

දොර දොර රන් යටගෙහි රන්දද බැඳ, නරසර රණමිණි රඹ නෙතොරන් බැඳ, සුරපුර ලෙස නෙක සොඳ සැරසිලි කර, පුර දොර දක්වා නෙරි කූඩන් බැඳ-

                                          කව් මුතු හර                                                  41                                      

අර්ථය:-

දොරක් දොරක් පාසා රන් පොලු අග රන් කොඩි බැඳ, දැඩිවු, වටිනා රන් (තොරන්) මැණික් (තොරන්) කෙසෙල් තොරන් ආදි නොයෙක් තොරන් වර්ගි බැඳ දිව්යන පුරය ලෙස නොයෙක් යහපත් සැරසිලි කර නගරයේ දොරටුව දක්වා විසිතුරු මඩු බැඳ-

22. මිණි වැට දඬු වැට දිව් කැලගත් සො ඳ පිනි දිය උරපිය කස්තුරු මුව ම ද මිණි බඳුනෙහි ලා ඉස ඉස ‍සොඳ ලෙ ද මිණි බරණින් සැරසුණු පුර සොඳ ලෙ ද

අන්වය:-

මිණි වැට, දඬු වැට, සොඳ දිවි කැල ගත්, පිනි දිය උරපිය කස්තුරි මුව මද මිණි බඳුනෙහි ලා සොඳ ලෙද ඉස ඉස, පුර සොඳ ලෙද මිණි බරණින් සැරසුණු-

අර්ථය:-

මැණිකෙන් හා ලියෙන් කළ මනා වැට පහන් දරමින් පිනි දිය, සඳුන් හා කස්තුරි, මැණික් බඳුන්වල දමා මනාසේ ඉසිමින් නගරයේ යහපත්සේ මැණික් ආභරණ වලින් සැරසුණු-

23. සුර පුර සර වන් පස්කලණින් පිරි සර දර සිරි සර ලෙස අත්සර පිරි වෙරදර මිණිමුතු රණ බරණින් පිරි සුර සර බැතිපෙම් වැඩි කර සිත් පිරි

අන්වය:-

සුර පුර සරවන් පස්කළණින් පිරි, සරදර සිරිසර ලෙස අත්සර පිරි වෙරදර මිණිමුතුරණබරණින් පිරි, සුරසර සිත් පිරි බැති පෙම් වැඩි කර-

42 කව් මුතු හර

අර්ථය:-

         දෙව්ලොව අගනන් බඳු පඤචළ්යා ණයෙන් පිරුණු සිරි කත‍ගේ සම්පත් ලෙස මහඟු වසතු පිරුණු, (හෝ) පියුම් දරන්නා වු සිරිකත මෙන් අත්වල බොහෝ පියුම් ඇතිව, ශරීරයෙහි පැළඳගත් මැණික් මුතු හා රත්රන් ආභරණවලින් පිරුණු, දෙව්ලියන් කෙරෙහි සිතෙහි පිරුණු භක්තිය හා ප්රේ මය ද වැඩි කර-

‍ 24. සුවඳ කලල් සුවඳ සුණුද සුවඳ දියෙන් සුම නා සුවඳ නෙමල් සුවඳ දුම්ද සුවඳ කපුරු සොබ නා සුවඳ කරඬු සුවඳ පිරූ නෙරම් මල් ද අග නා සුවඳ මලින් සැදි පුරඟන පුදමින් බෝ තුටි නා

අන්වය:-

           සුවඳ මලින් සැදි පුරඟන සුමනා සුවඳ කලල්, සුවඳ සුණුද සුවද දියෙන් සොබනා සුවඳ නෙමල්, සුවඳ දුම්ද, සුවඳ කපුරු, අගනා සුවඳ කරඬු, සුවඳ පිරූ නෙරම් මල් ද බෝ තුටිනා පුදමින්-

අර්ථය:-

සුවඳ මල්වලින් සැරසුණු නගරයේ කාන්තාවන් ඉතා යහපත්වු සුවඳ කල්කය, කුඩු හා සුවඳ ජලයද, අලංකාරවු සුවඳ ඇති නොයෙක් මල් වර්ග , සුවඳ දුම් හා ඡලයද,ඉතා වටිනා සුවඳ කරඬු, සුවඳ පුරවන ලද නානා වර්ගංවල රත්රන් මල් (යන මේවා) බොහෝ සන්තෝෂයෙන් පූජා කරමින් -

25. අ න ත සුකැන් විප් වෙස් ඈ සිටි සිරිවන් කුමාරි සොඳු රු ති නෙ ත පියඹ දිනු සිරින් පැළඳ බරණ නෙරන් වතු රු සු ග ත පුදට තිලොඅගපත් නේපුදවන්

				                                          අතින් සුදැ	රු

නු මු ත බැතින් අමත පතා පුදකෙරෙමින් තුටුලෙන් පි රු

                                       කව් මුතු හර                                        43

අන්වය:-

නෙරන් බරණ වතුරු පැළඳ තිනෙත් පියඹ දිනු සිරින් සිටි අනත් සුකැන් විප් වෙස් ඈ සිරිවන් සොඳුරු කුමරි, තිලොඅගපත් සුගත පුදට අතින් සුදැරු නේ පුදවන් ලෙන් පිරු තුටු නුමුත බැතින් අමත පතා පුද කෙරෙමින්-

අර්ථය:-

නොයෙකුත් රත්රන් ආභරණ හ වස්ත්රග පැළඳ ඊශ්වරයාගේ ප්රිනයාව (උමාව) ජය ගන්නා ආකාරයෙන්වු බොහෝ රජ, බමුණු, වෛශ්යප ආදී කුලවල ශ්රීඋයා කාන්තාව වැනි කුමරියන් තුන් ලොවට අග පැමිණි බුදුන්ට පූජා කිරීමට අතින් ගත් නොයෙක් පුජා වස්තූන් හද පිරි සතුටින් හා අඩු නො වු භක්තියෙන් යුක්තව නිවන් පතා පූජා කොට -

      26.	මල්	මිණිමුතු සේසත් කොඩී කුඩ තොරන්ද නෙක කම් දි	ලි

මල් මුවරැදි කලදෝ රන්පිරි කුඹුපෙළ හිසින් ඉසි ලි වල් විදුනා විජිනි ලකළ තල් වැට නිලිගෙළුන් සුපි ලි මල් රන්මුතු දැලින් සුසැදි සෙල්නුබ වියනෙන් ද සුදි ලි

අන්වය:-

මල් මිණි මුතු සේසත් කොඩි කුඩ මල් මුවරැදි කලදෝ රන්පිරි කුඹුපෙළ හිසින් ඉසිලි නෙක කම් දිලි තොරන් ද, වල් විදුනා විජිනි ලකල් තල් වැට සුපිලි නිළිගෙළුන් මල් රන්මුතු දැලින් සුසැදි සුදිලි සෙල් නුබ වියවෙන් ද-

අර්ථය:-

මල්, මැණික්, මුතු, සුදුකුඩ, කොඩි ආදිය ද කටෙහි මල්රැඳැ වු රිදී හා රන් පුන් කලස් මුදුනෙහි වු නොයෙක් කර්මා්න්තයන්ගෙන් බබලන ‍තොරන් ද, චාමර, අලංකාර පවන්පත්, මනා පිල්වලින් බබලන මොනරුන්, මල් රත්රන් හා මුතු දැල්වලින් මනා කොට සාදන ලද බබලන්නාවු උඩු වියන්වලින් ද,

44 කව් මුතු හර

   27.    	මෙ	කී	පවර සමන පුදෙන් ගොඩපත් සමුදුර විලස	ට

දැ කී ම පිය දිව ගඳඹන් ලෙසින් අසිරිමත් කර සි ට මැ කී යන සෙ සිවු වේ බිම අතන අනන් පද පහස ට නොකී අනත පුද පෙරහර සමඟ එරද අණ විලස ට

අන්වය:-

එ රද අණ විලසට පිය දිව ගඳඹන් දැකීම ලෙසින් අසිරි මත් කර සිට, සමුදුර ‍ෙගාඩපත් විලසට මෙකී පවර සමත මුදෙන් අනත දනන් පද පහසට සිටු වේ බිම මැකී යනසෙ නොකී අනත පුද පෙරහර සමඟ-

අර්ථය:-

ඒ රජු‍ගේ නියමය අනුව ප්රිදය වු දිව්යව ගාන්ධ ර්වකයන් ගේ දර්ශරනය සේ ආශ්ව ය්ය් බබමත් කර, මුහුද ගොඩ ගැලුවා සේ මේ කියන ලද සියලු පූජාවලින්, බොහෝ ජනයාගේ පාද ස්පර්ශ්යෙන් මාර්ග හතරේ බිම මැකී යන ආකාරයෙන් බොහෝ පූජා සමඟ-

   28.	සු ර ප ති	 වන් සිරි ඇති ඒ නරපති මැති ගණ සමගි 	න

නිම නැති නුවරුන් ඇතුළුව ගම්රටවල වසන සුද න කන රුති වන පසතුරු නද අනත රැඟුම් ගී කියමි න පෙ මැ ති සිතින් පුද කරමින් නුවරද පැදකුණු කරමි න

අන්වය:-

සුරපති වන් සිරි ඇති ඒ නරපති මැතිගණ සමගින, නිමනැති නුවරුන් ඇතුළුව ගම් රටවල වසන සුදන කනරුති වන පසතුරු නද අනත රැඟුම් ගී කියමින, පෙමැති සිතින් පුද කරමින් නුවරද පැදකුණු කරමින.

අර්ථය:-

            ශක්ර යා මෙන් සම්පත් ඇති මේ රජතුමා ඇමැති සමුහයා හා බොහෝ නාගරිකයන් ඇතුළු ගම්වල වාසය කරන යහපත් මනුෂ්යනයන් සමඟ කන් පිනවන පඤ්වතූර්යබ නාදය කරමින් බොහෝ නැටුම් පා ගීතිකා කියමින් ආදර සිතින් පූජා කරමින් නගරය ද පැදකුණු කර-

                                  කව් මුතු හර                                                           45                                              

   29.	එ	නු	ව	ර	මැද සදම් සබාවට අපහස කළ විලසි	න

ම න හ ර මිණි කසුන් කමින් නිමු මණඩපතුළෙහි සොබ න සි රි ස ර නව රතන එරන්කමින් දිලෙන අසුන් මුදු න සැ ම ව ර අමසිරිසැප දෙන පාදාවර තබා පෙමි න

අන්වය:-

	එ නුවර මැද සුදම්සබාවට අපහස කළ විලසින මනහර මිණිකසුන්කමින් නිමු මණඩප තුළෙහි සොබන සිරිසර නවරතන එරන්කමින් දිලෙන අසුන් මුදුන සැමවර අමසිරි සැප දෙන පාදාවර පෙමින තබා-

අර්ථය:-

ඒ නගරය මැද සුද්ධර්ම් නම් දිව්ය සභාවට අපහාස කළ ආකාරයෙන් ඉතා සිත් කළු ලෙස මැණික් හා රත්වන් කර්මානනතයෙන් සාදන ලද මණ්ඩප ඇතුළෙහි අලංකාර වු, ශ්රී මත් වු, නව රත්නයෙන් හා රත්රන් කර්මා්න්තයෙන් බබලන ආසනය මුදුනෙහි, හැම විට අමෘත සුවය හා සැප දෙන උතුම් පාත්ර ධාතුව ප්රේකමයෙන් යුක්තව තබා-

   30.	නැ	ටු	ම්	පිනුම් කරනම් සහ කෝලම් ඉඳුදැල් කරමි	න

පි ඹු ම් කවෙන් තුති කියමින් තාලම් සක් නද කරමි න නෙළු ම් සමන් කුසුම් දමින් පහන් සුවඳ දියෙ න වැ ඳු ම් පිදුම් පහන්සිතින් මේ පාමහපුද කෙරෙමි න

අන්වය:-

නැටුම් පිනුම් කරනම් කෝලම් ඉඳුදැල් ඈ කරමින, පිඹුම් කවෙන් තුති කියමින් තාලම් සක් නද කරමින, නෙළුම් සමන් කුසුම් දමින් පහන් දුමින් සුවඳ දියෙන පහන් සිතින් වෑඳුම් පිදුම් මේ පාමහපුද කෙරෙමින්-

අර්ථය:-

නැටීම, පැනීම, කරනම් ගැසීම, කෝලම්, ඉන්ද්රඳජාල ආදිය කරමින්, පිඹිමෙන් හා කවියෙන් ස්තුති (ගී) කියමින්, තාලම් හා හක්ගෙඩිනාද කරමින්, නෙළුම් සමන් ආදි මල් වැල්

46 කව් මුතු හර

වලින් ද, පහන්, වලින් සුවඳ දුමෙන් හා සුවඳ ජලයෙන් ද, ප්රුසන්න සිතින් යුක්තව පූජා කරමින් හා වඳිමින් මේ පාත්ර මහා පූජාව කරමින්-

    31.	නි ව	ටු	නෙමිසදිටු දිටු බිඳ ‍ලොවිදු සසුන් කළ දියු	ණා

දැ ම ටු සුගුණදම් සමගින් දම දිවියේ ලොව රකි නා කු මු ටු සැදැ මහ මුහුදේ පිණැති උතුම් එම නර නා සු දි ටු තිලෝනා වදහළ අනගි දහම් අම දෙව නා

අන්වය:-

නිවටු නෙමිසදිටු බිඳ ලොවිඳු සසුන් දියුණා කළ, දැමිටු සුගුණදම් සමගින් තම දිවියේ ලොව රකිනා, සැදැ මහ මුහුදේ කුමුටු, පිණැති උතුම් එම නරනා සුදිටු තිලෝනා, වදහළ ‍අම දෙවනා අනගි දහම්- ‍ අර්ථය:-

නිඝණ්ඨයන්ගේ නොයෙක් වැරදි ඇදහීම්, දර්ශපන නැති කර, ලෝක ස්වාමි බුදුන් ගේ සසුන දියුණු කළ ධර්මිෂ්ඨ වු, මනා ගුණ ධර්මර ඇතිව තමාගේ පණ මෙන් ලෝකය ආරක්ෂාස කරන, ශ්ර ද්ධා මහ මුදේ කිමිදුන, පින්වත් වු ඒ රජතුමා නිවැරදි දෑකිම් ඇති බුදු රජානන් වහන්සේ දෙශනා කළ නිවන් දෙන අගනා ධර්මදය-

    32.    	දෙස	න	විලස 	මුළු රැය තුළ ඇයද උතුම් යති‍ඳෙක් හ	ට

සොබන එරද පිරිවර සහ සතුටින් පින පිනා සොඳ ට ස ව න දහම් සවනය කර පැතූ නිවන් දකින ලෙස ට එ බ ණ දෙසු රඟ මෙලෙසින් කියමි අසටු වෙමින් සතු ට

අන්වය:-

මුළු රැය තුළ දෙසන විලස උතුම් වති‍ඳෙක් හට අයැද, සොබන එරද පිරිවර සහ සතුටින් පිනපිනා, සොඳට දහම් සවනය කර නිවන් දකින ලෙසට පැතූ, එබණ දෙසු රඟ මෙලෙසින් කියමි. සතුටු වෙමින් අසවු.

                                    කව් මුතු හර                                                        47                                                                

අර්ථය:-

මුළු රාත්රි කාලය තුළ ම දේශනා කරන ලෙස උතුම් භික්ෂු න් වහන්සේ, නමක්හට යාඥ කර, සෝබන වු ඒ රජ තුමා පිරිවර සමඟ සතුටින් පිරි ‍ෙහාඳින් බණ අසා නිවන් දකාන ලෙස පැතී. ඒ බණ දෙසු අයුරු මෙසේ කියමි. සත්තෝෂයෙන් අසන්න.

33. සැම අකුසල් නොකරන සහ බවන ද අම දෙන නෙක පින් රැස් කර ගැන්ම ද තම සිත සැක හැර පිරිසුදු කරනු ද සැම මුනිඳුන් ගේ මෙ‍මනුස්සුන සො ඳ

අන්වය:-

සැම අකුසල් නොකරන සහ බවන ද, අම දෙන නෙක පින් රැස් කර ගැන්ම ද, තම සිත සැක හැර පිරිසිදු කරනු ද, සැම මුනිඳුන්ගේ මෙ’මනු සසුන සොඳ-

අර්ථය:-

සෑම පවක් නොකිරිම හා භාවනා වැඩීම ද නිවන් සුවය දෙන නොයෙක් පින් රැස් කර ගැනීම ද,තමාගේ සිතෙහි සැක දුරු කර එය පිරිසුදු කිරීම ද යන සෑම බුදුවරුන් ගේ ම මේ යහපත් වු අනුශාසනය -

34. කෙලෙසට ඉන් අකුසල් දුරු කරනෙ ද මො නවට කෙබඳුව පින් රැස් කරනෙ ද තර කොට සිත පිරිසුදුවනු කෙබඳු ද මෙලෙසට එම දනු පිළිවෙල නොම සි ඳ

අන්වය:-

කෙලෙසට ඉන් අකුසල දුරු කරනෙ ද, මොනවට කෙබඳු පින් රැස් කරනෙ ද තරකොට සිත පිරිසුදු වනු කෙබඳු ද මෙලෙසට පිළිවෙල නොමසිඳ එය දනු-

48 කව් මුතු හර

අර්ථය:-

           කවර ආකාරයෙන් එයින් අකුසල් දුරු කරන්නේ ද?  කුමකට කෙසේ පින් රැස් කරන්නේ ද? ස්ථිරව සිත පිරිසිදු වනුයේ කවර ආකාරයෙන්ද?  මෙසේ පිළිවෙල කඩ නොකර එය දැන ගන්න.

35. ගොර තර එක්සිය සතිසක් අවි ව ල ක ර ද ර දුක් විඳ වසනා සත් කැ ල සු ර පු ර යාමට මග වැනි නො පැකි ල ව ර ත ර පින්කම් කෙරෙත් ද කොයි ක ල

අන්වය:-

ගොරතර එක්සිය සතිසක් අවිවල කරදර දුක් විඳ වසනා සත් කැල නොපැකිල සුරපුර යාමට මග වැනි වරතර පින්කම් කොයි කල කෙරෙත් ද?

අර්ථය:-

              දරුණු වු එක් සිය තිස් හයක් බ්රැහ්මලොකවල කරදර හා දුක් විඳ ජිවත්වන සත්ව  සමුහයා, පැකීලීමක් නොමැතිව දිව්යණ ලෝකයට මාග්ර්යබක් වැනි වු, මහත් වු පින්කම් කවදා කරත් ද?

36. ඇ තු ල ත ගිනිගත් සිදුරු රුකක් ලෙ ද හ ද ව ත සාගින්නෙන් දන සැම ස ඳ සි ය ග ත පිළිකුල් පේසත දුක් ත ද සැ ම සෙත දෙන පින් කෙරේතද කොයි ලෙ ද

අන්වය:-

ඇතුලත ගිනි ගත් සිදුරු රුකක් ලෙද, ‍හදවත හැම සඳ සාගින්නෙන් දන, සියගත පිළිකුල් තදදුක් පේසත සැම සෙත දෙන පින් කොයි ලෙද කෙරෙද්ද?

අර්ථය:-

ඇතුලත ගිනි ගන්නා සිදුරු වු ගසක් අයුරු හදවත සෑම විටම කුස ගන්නෙන් දැවෙන තම ශරීරය (පවා) පිළිකුල් වු තද දුක් විඳින ප්රේෙත සත්වරයා, සියළු ශාන්තිය දෙන පින් කම් කෙසේ කරත්ද? කව් මුතු හර 49

  37.	‍ෙගා න්	බළු 	ආදී තිරිසන් යෝනි	ද

න න් දුක් විඳ පසුවන නේසත්හු ද ය ම් කිසි ‍‍හොඳ නරකක් නොම දත් ස ඳ උ න් කරණා පින්කම් නම් කවරෙ ද

අන්වය:-

ගොන් බළු ආදි තිරිසන් යෝනි ද, නන් දුක් විඳ පසු වන නේසත්හු ද, යම් කිසි ‍හොඳ නරකක් නොම දත් සඳ උන් කරණා පින්කම් නම් කවරෙ ද?

අර්ථය:-

ගොනුන්, බල්ලන් ආදි තිරිසන් ‍යෝනියෙහි උපන් නෝ ද, නොයෙක් දුක් විද ජිවත්වන නොයෙක් සත්වඋයෝ ද, යම් කිසි හොඳක් හෝ නරකක් නොදන්නා කල්හි ඔවුන් කරන පින්කම් නම් මොනවා ද?

     38.	රුව	නැති	සිත නැති යම් බඹතලව	ල

කම නැති ආයුස වළඳන සත් කැ ල තම රුති ලෙස සිත කය දෙක නැති ක ල ‍ලොව ඇති පින් කම් කෙරෙද්ද මන ක ල

අන්වය:-

රුව, නැති සිත නැති යම් බඹතලවල කම නැති අයුස වළඳන සත් කැල සිත කය දෙක නැති කල; තම රුති ලෙස ලොව ඇති මනකල පින්කම් කෙරෙද් ද?

අර්ථය:-

රූපය නැති සිත නැති යම් යම්- බ්රනහම ලෝකවල වැඩක් නැති අයු වළදන සත්වන සමුහයා සිත හා ශරීරය යන දෙක නැති බැවින් තමන්ගේ කැමැත්ත පරිදි ලෝකයෙහි ඇති සිත් සතුටු කරන පින්කම් කෙසේ කරත් ද?

    39.    	සි රි	දෙන තුන් රුවනෙහි නම පමණ	ත්

කි සි කල නැති පිට සක්වල උපන ත් නි සි පින්කම් මේ යයි නොදනි ත් කි සි පිණකුත් ඉන් උන් සැම නොකර ත්

50 කව් මුතු හර

අන්වය:

සිරි දෙන තුන් රුවනෙහි නම පමණක් කිසි කල නැති පිට සක්වල උපනත්, නිසි නිසි පින්කම් මේ යයි නොදනිත්, ඉන් උන් කිසි පිනකුත් නොකරත්,

අර්ථය:

සම්පත් දෙන ත්රිුවිධ නකරත්නයෙහි නම පමණක්වත් කිසි කලක නැති පිට සක්වල උපන් විටද, සුදුසු වු පින්කම් මේවා යයි ‍ෙනාදනිත්. එනහෙයින් ඔහු කිසි පිනක් නො කෙරෙති.

      40.  	අ 	ඳ	ගොළු බිහිරිව පිළුව උපන් හ	ට

ත ද ලසොවින් දුක් වෙනු මිස සැමවි ට ම ද පින් කමකුදු කර පින් ගැනුම ට කොද අවසරයක් ඉඳුරන් නැති කො ට

අන්වය:

           අඳ ගොළු බිහිරිව පිළුව උපන් හට සැම විට තද ලසොවින් දුක්වෙනු මිස- ඉඳුරන් නැති කොට මඳ පින් කමකුදු කරපින් ගැනුමට අවසරයෙක් කොද?

අර්ථය:-

            අන්ධ්යින්, ගොළුවන්, බිහිරන් හෝ කොරුන් වි උපන් අයට සෑම  විට තදබල සිත් වේදනාවෙන් දුක් වනු විනා- ඉන්රි කො යයන් නැති බැවින් ස්වල්ප වු පින්කමක් වත් කර පින් ලබා ගැනීමට ඉඩක් ‍කොහි ද?

      41.	මෙ‍ලොවද	පරලොව පින් පව් දෙක නැ	ත

මු නි ර ද දම් සහ මවුපියනුත් නැ ත මෙම ලෙද තද මිසදිටු ගත් සවුස ත සැ ම ස ද පව් මිස පින්කම් නොකෙරෙ ත

අන්වය:

           මෙලොව ද, පරලොව පින් පව් දෙක නැත, මුනි රද දම් සහ මවුපියනුත් නැත. මෙම ලෙස තද මිසදිටු  ගත් සවු සත, සැම සඳ පව් මිස පින්කම් නො කෙරෙත්.

                                                              කව් මුතු හර                                                  51

අර්ථය:-

            මේ ලෝකයත්, පරලොවත් පින් පව් දෙකත් නැත, බුදුරජානන් වහන්සේගේ ධර්ම ය සහ මා පියන් ද නැත. (යන)  මේ අකාරයෙන් තද මිත්යාත න දෘෂටිය ගත් සියලු සත්ව යෝ හැම කල්හිම පව් මිස පින්කම් නොකරති.

     42.	සි	ය	ගණනක් කප්  ගියත් ඇතැම් ක	ල

දි ය පිය ‍ උතුමෙක් නොමවෙයි දස බ ල දි ය තෙහි ඉපදුණු සියලුම සත් කැ ල කි ය තත් කරතත් පව්මය හැම ක ල

අන්වය:-

            ඇතැම් කල කප් සිය ගණනක් ගියත් දිය පිය දසබල උතුමෙක් නොම වෙයි. දියතෙහි ඉපදුණු සියලුම සත් කැල හැම කල කියතත් කරතත් පව්මය.

අර්ථය:-

            සමහර කාලවල කල්ප සිය ගණනක් ගෙවුනත් ලෝක යට පියෙකු වු දස බල ඇති උතුමෙක් (බුදු වරයෙක්)  පහළ නොවෙයි. (ඒ කාලයේ) ලෝකයෙහි ඉපදුණු සියලුම සත්වද සමුහයා හැම විටම කියන්නෝ ද කරන්නෝ ද, පව්මය.

     43.	මෙ බඳු	අටක් නපුරට පත් සත්ත 	ට

කෙබඳු ලෙසින්වත් බැරි පින් කරන ට එ බ ඳු දෙයින් මිදි සුදනනි සහතු ට ලොව්ඳු දහම් පිළිපැද පවතිවු සෙ ට

අන්වය:-

           මෙබඳු අටක් නපුරට පත් සත් හට කෙබඳු ලෙසින් වත් පින් කරනට බැරි සුදනනි! එබඳු දෙයින් මිදි සහතුට සෙට ලොවිඳු දහම් පිළිපැද පවතිවු.

52 කව් මුතු හර

අර්ථය:-

              මෙවැනි නපුරු අටකට භාජන වු සත්ව යාට කොයි ලෙසවත් පින් කිරිමට ‍නොහැකි ය. යහපත් මනුෂ්ය යිනි! එවැනි දෙයින් වැලකී සන්තෝෂයෙන් උතුම් වු ‍ ලෝකෝතතමයාගේ ධර්මසය පිළිපැද ජිවත් වන්න.

         44.	නොලැබ	හැකිකප  කෙළගණනකින්

‍උතුම් මෙමිනිස් කය ල බා දු ල බ මුනිදම්සඟරුවන් යනතෙරුවනද එම ලෙස ල බා එ ළ ඹ සදහම් දන්නවුන් වෙත්

     			                                    කුසල් අකුසල් අසා නර 		ඹා

අ ල බ වෙයි පිනු නොකොට හැරියොත්

                                                                   රුදුරු සිවුඅවයට නො		බා

අන්වය:-

           කප කෙළ ගණනකින් නොලැබ හැකි උතුම් මෙ මිනිස් කය ලබා, එම ලෙස දුලබ මුනි දම් සඟරුවන් යන තෙරු වන ද ලබා, සදහම් දන්නවුන් වෙත් එළඹ කුසල් අකුසල් අසා නරඹා, රුදුරු සිවු අවයට නොබා පින් ‍නොකොට හැරි යොත් අලබ වෙයි.

අර්ථය:-

          කල්ප කෝටි ගණනකින් ලැබිමට අපහසු වු උතුම් වු මේ මිනිස් ශරීරය ලබා, එසේ ම දුර්ලුභ වු බුදධ, ධර්ම , සඩඝ යන ත්රිතවිධ රත්නය ද ලබා (තිබියදී)  ධර්ම‍යක දන්නා අය වෙතට පැමිණ පින් පව් අසා බලා (නොකර)  සතර අපායට බය නොවි පින් නොකර සිටියොත් හානි සිදු වේ.

     45.	‍තොප  විසින් රුදු  නරකවල

දුක් විඳින නිරිසත් නුදුටුව ත් පෙර ප වි න් ගත කුණුව සැම තැන

                                                       පිළිකුල්ව මැසි පිරිවරැ	ත්

ඉණ ව ටි න් රෙදි වැරලි එල්වා

                                                 වෙවුලා වෙවුලා සිඟා ඇවිද	ත්

කුස යැපෙන් නට නොලැබ දුක් විඳි

                                                     අයෙක් දුටුවා ඇති තෙපි                      ත්

                                 කව් මුතු හර                                               53

අන්වය:-

            තොප විසින් රුදු නරකවල දුක් විඳන  නිරිසත් නුදුටු වත් පෙර පවින් ගත කුණුව සැම තැන පිළිකුල්ව මැසි පිරිවරුන්, ඉළ වටින් රෙදි වැරලි එල්වා වෙවුලා වෙවුලා සිඟා ඇවිදින් කුස යැපෙන්නට නොලැබි දුක් විදි අයෙක් තෙපිත් දුටුවා ඇති.

අර්ථය:-

           තොප විසින් දරුණු වු අපායවල දුක් විඳින නිරිසතුන් නුදුටුවත්, පෙර පව් වලින් ශරීරය කුණු වි සෑම තැනම පිළිකුල්ව මැස්සන් පිරිවර කොට ඇතිව ඉණ වටා රෙදි වැරහැලි එල්වා ගෙන වෙවුලා වෙවුලා සිඟා ඇවිදින කුසට ප්රපමාණවත් වන පරිදි (ආහාර) ‍නොලැබ’ දුක් විදින තැනැත්තන් තොප දැක ඇත්.

   46.     	ත 	ව	ද	අත  පය කොරව බිහිරිව ගොළුව

දැහැ නැතිව ම ‍කොහො ත් නි බ ද ‍සෝදිය සැරව වැගිරෙන

                                                             කොඩොල් ඇති බරවා මහ	ත්

නොම ද පිළිකුල් කරන දස අට

                                                        කුෂටසුල ද ඇති නෙස	ත්

ම දි ද දුටුවා කුසල් කරතොත් නරක වල දුක් නුදුටු ව ත්

අන්වය:-

            තවද, කුසල් කරතොත්, නරකවල දුක් නුදුටුවත්, අත පය කොරව, බිහිරිව, ගොළුව කොහෙත් දැහැ නිතිව ම නිබඳ සෝදිසි සැරව වැගිරෙන කොඩොල් ඇති මහත් බරවා නොමද පිළිකුල් කරන දස අට කුෂ්ට සුල ද ඇති නෙසත් දුටුවා මදිද?

අර්ථය:-

            තවද, පින් කරන්නෙහි නම් අපායවල ඇති දුක් නො පෙනුනත්, අතපය කොර වී , බිහිරි වී, ගොළු වී, කොහෙත්ම ඇස් දෙක නොපෙනෙන, නිතරම සොටු දිය හා සැරව

54 කව් මුතු හර

වැගිරෙන කුණ්ඩලාභරණ ඇති මහත් වු බරවා ඇති බොහෝ පිළිකුල් සහිත කුෂ්ඨ ආදි තුවාල ද ඇති බොහෝ මනුෂ්ය්යින් දුටුවා මදි ද?

    47. 	ර	න්	රුවසෙ දිලි කදිම කය ඇති අයෙක් 
                                                                     විසුළුව ගිය ක	ලා

දු න් න ලෙස වකගැසි දත්හි කෙස් පැසී

                                                                   ඇඟ කොරල දී 	ලා

මෙන් න මුත්තගෙ හැටි කියාලා විසුළු

                                                           පානාවුන්ට කිපී 	ලා

උ න් න සැටි දුටුවාද බොක්කේ අළුගොඩේ වත් එබී ලා

අන්වය:-

         රන් රුවසෙ දිළි කදිම කය ඇති අයෙක් විසුළුව ගිය කල, දුන්න ලෙස වක ගැසී, දත් හී, කෙස් පැසී, ඇඟ කොරල දීලා, මෙන්න මුත්තගෙ හැටි කියාලා, විසුළු පානාවුන්ට කිපිලා,  බොක්කේ අළු ගොඩේවත් එබීලා උන්න සැටි දුටුවාද?

අර්ථය:-

           රත්රන් රූපයක් මෙන් බැබලුණු කදිම ශරීරයක් ඇති අයෙකු ජරාවට පත් වු කල දුන්නක් ලෙස දත් වැටි කෙස් පැහි ඇ‍ඟේ කොරල සෑදී “මෙන්න මුතතගෙ, හැටි” යනුවෙන් විහිළු කරන අය සමඟ කෝපවී ලිප ළඟ අළු   ගොඩේවත් එබී සිටින අයුරු දුටුවා ද?

     48. 	රු ව නි සා	සලෙළුන් විසින් සිය දහස්
                                                              ගණනක් දී, නමු	ත්

රුති ලෙසා සිත් ගන්ට නොයෙදන අනගී සුරඟන සදිසි ක ත් කු ද ග සා ඇඟ රැළි ගැසී සැම දත් වැටි

				                                    මහලුව ගියො	ත්

කෙළ ගසා සී සී කියා යෙති ළඟදි දුටුවොත් කොයි අය ත්

                                                             කව් මුතු හර                                                               55

අන්වය:-

            රුව නිසා සලෙළුන් විසින් සිය දහස් ගණනක් දී නමුත් රුති ලෙසා සිත්ගන්ට නොයෙදෙන, අනගි සුරඟන සදිසි කත් කුද ගසා ඇඟ රැළි වැටි සැම දත් වැටී මහළුව ගියොත්, ළඟදී දුටු‍වොත් කොයි අයත් කෙළ ගසා සී සී කියා යෙති.

අර්ථය:-

           රූපය නිසා සල්ලාලයන් විසින් සිය දහස් ගණන් ධනය දීමෙන් වුවද කැමති පරිදි සිත ගැනීමට හැකි නොවන, දෙව් ලියක් වැනි කාන්තාව කුදු ගැසී, ඇඟ රැළි වැටි, සියළු දත් වැටි, මහළු වයසට පැමිණියොත්, ළඟදී දක්නට ලැබුනේ නම් කවරෙක් වුවද කෙළ ගසා “චි! චී!” කියා යති.

49. අ න ඟ දෙව්පින් දිනුව රුව ඇති

                                                            අනතවත් නැණ  ඇති අය	ත්

ලො ව ග දනවත් අයද සිවුසැටකලා

                                                           සිප් තෙරපත් නෙස	ත්

ස ම ඟ අන්සත් නියම ආයුස නොලැබ

                                                                    ‍කොයි කොයි විඩෙක ව	ත්

නෙ ර ඟ සිය මින් හඬව හඩවා දෙමින්

				                                   තද දුක් මැරී පෙරළෙ	ත්

අන්වය:-

          අනඟ දෙව් පිත් දිනුව රුව ඇති, අනතවත් නැණ ඇති අයත්,  ලොවග දනවත් අය ද, සිවු සැට කලා සිප් තෙරපත් නෙසත්, අන්සත් සමඟ නියම ආයුෂ නොලැබ, කොයි කොයි විටෙකවත් සිය මින් නෙරඟ හඩව හඩවා තද දුක් දෙමින් මැරී පෙ‍රළෙත්.

අර්ථය:-

            අනංග දිව්යි පුත්රදයා ජය ගන්‍නා තරම් රූපය ඇති, බොහො නුවණ ඇති අයද, ලෝකයේ ධනයෙන් අඟ පැමිණි අයද, සැට සතරක් කලා ශිල්ප කෙලවර දක්වා උගත් බොහෝ සත්ව යෝද, අන්යර සත්වනයන් සමඟ නියම ආයුෂ නොලැබී, කවර අවස්ථාවක හෝ ස්වකීය මිත්ර යන් නොයෙක් ආකාරයෙන් හඬවමින් බොහෝ දුක් දෙමින් මැරි යති.

56 කව් මුතු හර

    50.     මෙ	බ ඳු	   ගොරතර රුදුරු ජරමර විය
                                                             බියෙන් නොපෙලෙන කෙනෙ	ක්

ප සි ඳු තුන් ලෙව්තුලෙහි නැත්මය

                                                          ඇතිව උපනොත් නම් රුව 	ක්

එ යි දු සිතමින් රෝග ජරමර තුනම මටනියමය උද ක් නෙ රු දු සසරින් මිදෙනු එබැවින්

                                                         සිතා නොකරව් කිසි පව	ක්

අන්වය:-

         රුවක් ඇතිව උපනොත් නම් මෙබඳු ගොරතර රුදුරු ජරමර විය බියෙන් නොපෙලෙන කෙනෙක් පසිඳු තුන් ලෙව් තුලෙහි තැත්මය. එයිදු රෝග ජරමර  තුනම මට උදක් නියම නියමය සිතමින් එබැවින් සසරින් මිදෙනු සිතා කිසා පවක් නොකරව්.

අර්ථය:-

            ශරීරයක් ඇතිව උපන්නේ නම් මෙවැනි දරුණු වු නපුරු  වු ජරා, මරණ, රෝග යන භයවලින් නොපෙළෙන කෙනෙක් ප්රීසිද්ධ වු තුන් ලෝකයෙහි ම නැත. එහෙයින්ද රෝග, ජරා, මරණ තුනම මට විශේෂයෙන් නියම යයි සිතා ඒ නිසා සංසාරයෙන් ගැලවෙන්නට (සිතා)  කිසි පවක් නොකර සිටින්න.

     51.	බුදු	ප	සේ   බුදු මහරහත්හුද ඉසිහු සක්විති නරව	රා

මර ප සේ බැ‍ඳෙනා විසින් තුනිලෙව්හි

                                                         නොමැරෙන අයෙක් කව	රා

මි රි ඟු සේ තිර නොවෙන පස්කම්රසෙහි

                                                                  ලොබ සිඳ බිඳ හැ	රා

මර මෙසේ වෙයි සිතා අපටත් දුරු කරව් පව් හැමව රා

අන්වය:-

          බුදු පසේ බුදු මහ රහත්හුද. ඉසිහු සක්විති නරවරා, මර පසේ බැ‍ඳෙනා විසින් තුන් ලෙව්හි නොමැරෙන අයෙක් කවරා? අපටත් එසේ මරවෙයි සිතා මිරිඟු සේ තිර නොවන පස්කම් රසෙහි ‍ලොබ සිඳ බිඳ හැරා හැමවරා පවු දුරු කරවු.

                                                            කව් මුතු හර                                                                57

අර්ථය:-

         බුදුවරු පසේ බුදුවරු මහ රහත්හු සෘෂිහු සක්විති රජවරු (ආදිහුද) , මර උගුලේ බැ‍ඳෙනා බැවින් තුන් ලෝකයේ නොමැරෙන  අයෙක් නම් කවුද?  අපටත් මෙසේ මරණය පැමිණේ යයි සිතා මිරිඟු මෙන් ස්ථිර නොවන පඤචකාම රසයෙහි ලොභය නැතිකර දමා හැම විටම පවු නැති කරමු. 

   52.      ම  ර  ණ	කොයි විට වේද යන නියමයක්
                                                               කාටත් නැති නි	සා

සොදින මර දැන් දැන්ම පැමිණෙයි සිතා සැම පවු දුරග ස‍ා ක ර ණ පින්කම ඉතාමත් සොඳ

                                                         සැදැහැයෙන් කොට සහතො	සා

‍නොවන කිසිදුක් උතුම් සැප ඇති නිවන්පුර යවු නොව ල සා

අන්වය:-

        මරණ කොයි විට වේද යන නියමයක් කාටත් නැති නිසා, මර දැන් දැන් ම පැමිණෙයි සිතා සොදින සැම පවු දුර ගසා, කරණ පින්කම් ඉතාමත් ‍සොඳ සැදැහැයෙන් සහතොසා කොට, කිසි දුක් නොවන උතුම් සැප ඇති නිවන් පුර නොවලසා යමු.

අර්ථය:-

        මරණය කවර අවස්ථාවක වේද යන නියමයක් කිසිවෙකුට නැති බැවින්, මරණය දැන් දැන් ම සිදුවේ යයි සිතා, යහපත් සේ සියළු පව් දුරු කර, කරන පින්කම ඉතාමත් යහපත් ශ්රදද්ධාවෙන් හා සන්තෝෂයෙන් කර කිසිදු දුකක් නොලැබෙන උතුම් වු සැප අති නිවන් පුරයට ඉක්මනින් යන්න.

     53.	බො හෙ ම	සම්පත් ඇති කෙනෙක් කිසි
                                                       පිනක් නොමකොට තමත් සතු ද 	න

එ ‍හෙ ම තිබැදී මැරි ගියකල වට පිටින්

                                                                  ඇවිදින් නොයෙක් දෙ	න

කොහොම මු මේ සරි කළාදෝ කියා

                                                                 බැණ බැණ යති බෙදා ගෙ	න

මෙ හෙ ම අනුවණකමුත් අත්හැර පින් කරවු මොක් ලබන විල සි න

58 කව් මුතු හර

අන්වය:-

       බොහොම සම්පත් ඇති කෙනෙක් කිසි පිනක් නොමකොට තමන් සතු දන එහෙම තිබැදී මැරි ගියකල. නොයෙක් දෙන වටපිටින් ඇවිදින්, “කො‍හොම මු මේ සරි කළාදෝ” කියා බැණ බැණ බෙදා ගෙන යති.  මෙහෙම  අනුවණකමුත් අත් හැර මොක් ලබන විලසින පින් කරවු. 

අර්ථය:-

            බොහෝ සම්පත් ඇති තැනැත්තකු කිසි ම පින්කමක් නොකර තමා සතු ධනය එසේ ම තිබියදි මිය ගිය විට, නොයෙක් දෙනා අවටින් අවුත්  “කෙසේ මොහු මේ ධනය සැපයිද” යනු කියා බනිමින් (ඒ ධනය)  බෙදා ගෙන යති. මෙවැනි අනුවණ කම් ද අත් හැර නිවන් ලබා ගනු පිණිස පින් කරමු.

    54.	‍කොයි	දිනුකවත් තනිව කෙළිනා පුතාදැක මව එමක 	ලා

ඇ යි අනේ පුතු තනි කළෝදැයි ගෙදර

                                                                කාටත් බැණ දොඩා	ලා

දොයි කියා නලවන එපුතු මැරුණාම බැද්දේ දමා ලා කොයි කෙනෙක් වත් ලඟට නොමයෙන්

                                                                 බළු කපුටු කති ඉරා	ලා

අන්වය:-

          කොයි දිනකවත් තනිව කෙළිනා පුතා දැක මව එම කලා ඇයි අ‍නේ පුතු කළෝදැයි ගෙදර කාටත් බැණ දොඩාලා දොස් කියා නලවන ඒ පුතු මැරුණා ම බැද්දේ දමාලා කොයි කෙනෙක්වත් ළඟට නොමයෙත්, බළු කපුටු ඉරාලා කති.

අර්ථය:-

        කවර දිනයෙක හෝ තනිව ක්රි ඩා කරන පුතා දකින මව එවිට “ඇයි අනේ පුතා කළා නේද?” ගෙදර කාටත් බැණ දොඩා  ‘දොයි’ කියා නළවයි. ඒ පුතා මළ විට  කැලයෙහි දමා කවුරු හෝ ළඟට  නොයෙත්. බල්ලෝ සහ කපුටෝ (ඒ පුතා ගේ ශරීරය)  ඉරා කති.

කව් මුතු හර 59

    55.    	සි	ය	දහස් පිරිවරින් ඇවිදින කෙනෙක්
                                                                 ලෙඩවු කල දි	රා

පි ය ඹ පමණක් ලංනොවිමෙන් බොහෝ

                                                               දුක විඳ මැරුණ අත	රා

ගි ය කෙනෙක් කවුරුවත් එතනට මිනිය

                                                                සොහොනට ඇදිව	රා

සි ය ගණන් බලු කපුටු කැණහිල් මෑසිය

                                                                  එතකොට පිරිව	රා

අන්වය:-

         සිය දහස් පිරිවරින් ඇවිදින කෙනෙක් දිරා ලෙඩවු කල  පියම පමණක් ළං නොවිමෙන් බොහෝ දුක විඳ මැරුණ අතරා. එතනට ගිය කවුරුවත් කෙනෙක් මිනිය සොහොනට ඇදිවරා, එත‍කොට පිරිවරා සිය ගණන් බලු කපුටු කැනහිලි මැසිය.

අර්ථය:-

      සිය දහස් ගණන් පිරිවර ඇතිව ඇවිදින තැනැත්තකු දුර්විල වි රෝගී වු කල, පිය භාය්යා ලෝ ව පමනක්වත් සමිපයට නොයාමෙන් බොහෝ දුක් විඳ මිය ගියාට පසු ඒ ස්ථානයට ගිය කවරකු ‍ හෝ තැනැත්තකු මෘත ශරිරය  සො‍හොනට ඇද දාමු කල එවිට පිරිවර වනුයේ සිය ගණන් බල්ලන් කපුටන් කැනහිලුන් හා මැස්සන් ය.

    56.	සු	ව	ඳ	සඳුනෙන් මලින් බරණින් සැරසු
                                                                ගත ඇති යම් අයෙ	ක්

නොම ඳ පිළිකුල් කරණ වණ පිළියල්

                                                                    ලෙඩට පැමිණි නැත	ක්

දු ග ඳ විඳ හිඳ මැරි කුණු වි ගිය කලට

                                                                       ගද මැයි උද 	ක්

මොක ද පෙර ගෑ සුවඳ සඳුනෙන් පිහිට

                                                                     පින්සුවඳම මිස‍	ක්

60 කව් මුතු හර

අන්වය:-

        සුවඳ සඳුනෙන් මලින් බරණින් සැරසු ගන ඇති යම් අයෙක් නොමද පිළිකුල් කරන නැතක් වණ පිළියල් ලෙඩට  පැවිණි දුගද විද හිඳ මැරී කුණු වි ගිය කලට උදක් ගඳ මැයි. පින් සුවඳ ම මිසක් පෙර ගෑ සුවඳ සඳුනෙන් පිහිට මොකද?

අර්ථය:-

         සුවඳ සඳුන් වලින් මල්වලින් හා ආභරණ වලින් සරසන ලද ශරීරය ඇති යම් අයෙක් බොහෝ පිළිකුල් කරන නමක් නැති වණ පිළිකා සැදි ලෙඩ වී දුර්ගන්ධවය විඳිමින් මැරී කුණු වි ගිය කල උදක් ගඳමය. (කරන ලද)  පින්වල සුවඳ ම මිස පෙර ගාන ලද සුඳ සඳුන් වලින් ඇති පිහිට කුමක් ද?

     57. 	රු	දු	රු 	මෙසසර අනත ‍ගොරතර මෙබඳු
                                                                      දුක  ඇති  බව වි	නා

මි තු රු නෑසිය දැසි දසුන්ගෙන් කවර

                                                                පිහිටද මළ නෑ	නා

අ තු රු නැතුවම ඇසින් දකිනා සියලු දුක් දැනි සතුන් විඳි නා සොඳු රු මොක්පුර යනසෙ විගසින් කරවු

                                                                   දසවිද කුසල් යෙහෙ	නා

අන්වය:-

         රුදුරු මෙසසර අනත ගොරතර මෙ බදු දුක ඇති බව විනා මළ තැනා මිතුරු නෑ සිය දැසි දසුන්ගෙන් කවර පිහිට ද? අතුරු නැතුව ම ඇසින් දකින සතුන් විඳිනා සියලු දුක් යෙහෙනා දැන විගසින් සොඳුරු මොක්පුර යනසෙ  දසවිද කුසල් කරමු.

අර්ථය:-

           දරුණුවු මේ සංසාරයේ කෙළවරක් නැති දරුණු වු මෙවැනි දුක් තිබෙනු මිස මරණයට පැමිණියාට පසු මිත්රණ යන්ගෙන්, නෑදැයින්ගෙන් හා දැසිදසුන්ගෙන් කවර

                               කව් මුතු හර                                   	                          61	

පිහිටක් ද? කෙළවරක් නැතිවම ඇසින් දකින සත්ව්යින් විඳින සියළු දුක් හොඳින් දැනගෙන ඉක්මනින් යහපත් වු නිවනට පැමිණෙනු පිණිස දස කුසල් කරමු.

   58.	ඉ  තා ම ත්	 හොඳ වංස ඇත්තෙමි වැඩි තරම්	
                                                                  තනතුරුද ලද්දෙ	මි

ක ථා ව ත් සොඳ ලෙසට නිපුනව සෑම

                                                          සිල්පම නිමා දන්නෙ	මි

ගොතාවත් බොරුවක් කිම් නම් එබස

                                                                කාටවත් සෑබෑ කරනෙ	මි

සි තා ග ත් යම් දෙයක් ඇත්නම් එදෙය

                                                                  සිදුකර මිසක් නොහරි	මි

අන්වය:-

       ඉතාමත් හොඳ වංස ඇත්තෙමි. වැඩි තරම් තනතුරුද ලද්දෙමි. කථාවත් සොඳ ලෙසට නිපුනව සෑම සිල්පම නිමා දන්නෙමි. ගොතාවත් බොරුවක් කීම් නම් එබස කාටත් සෑබෑ කරනෙමි. සිතා ගත් යම් දෙයක් ඇත්නම් එදෙය සිදුකර මිසක් නොහරිමි.

අර්ථය:-

         ඉතාමත් හොඳ වංසයක් ඇත්තෙමි. උසස් තනතුරු ද ලැබුයෙමි. කථාව ද සොඳ සේ නිපුන වීමි. සෑම ශිලපයක් කෙළවරට දනිමි. ගොතා හෝ බොරුවක් කියුවෙමි නම් ඒ වචනයට කාටත් සැබෑ කරමි. සිතා ගත් යම් කටයුත්තක් වේ නම් ඒ දෙය සිද්ධකර මිස අත් නොහරිමි.

     59.	එ	යි	න්	අන්හට වඩා මම දැන් නැණින්
                                                             බලයෙන් දනින් සහ වෙ	න

කොයි න් වත් මට අඩු දෙයක් නැත සැමට

                                                              වැඩියෙමි සිතා මත් ව	න

බු දු න් දම්සඟ මවුපියන් ගුරු කුලදෙටුන නැදිමයිල් දකිමි න ත ම න් වඳිනා තබා වෙන අය වැන්ද කල

                                                                      බොහො කවට කරමි	න

62 කව් මුතු හර

අන්වය:-

    එයින් අන්හට වඩා මමත් නැණින් බලයෙන් සහ දනිත් සැමට වැඩියෙමි. වෙන කොයින්වත් මට අඩු දෙයත් නැත සිතා මත් වන, බුදුන් දම් සඟ මවු පියන් ගුරු කුල දෙටුන් නැදි මයිල් දකිමින, තමන් වඳිනා වෙන අය වැන්ද කල බොහො කවට කරමින-

අර්ථය:-

        එහෙයින් අනෙක් අයට වඩා මා දැන් ඥණයෙන් බල යෙන් සහ ධනයෙන් සියල්ලට ම වැඩිය, වෙන කවර දෙයකින්වත් මට අඩු කිසිවක් නො මැති යයි සිතා මත්වන බුදුන් දහම් සඟ යන ත්රිකවිධරත්නයට ද, මා පියන් ගුරුවරුන් කුල දෙටුවන් නැදි මයිලන් යන මේ අය, දිකන විට තමන් වඳිනු තබා අනෙක් අය වඳින විට ද බොහෝ කවට කම් කරමින්-

     60.	හි	ඳි	න	අසුනුත් නොදී මග නොහරිමින්
                                               ඔහුනට ගරුත් නොමකො	ට

ත දි න මන්ගත් එසත් මියගොස් නරක

                                                          දුක් විඳ අනෙක කල් සි	ට

එ යි න සැම නරලෙවුහි සුනකව සැඩොල්

                                                          කුල පිද විඳිති නෙගැහැ	ට

සෙ දි න මෙකරුණ ඇසු සුදනති හරිව

                                                            මානය කොහෙන් නැති කො	ට

අන්වය:-

         ඔවුනට හිඳින අසුනුත් නොදී මග නොහරිමින් ගරුත් නොමකොට, තදින් සන් ගත් එසත් මිය ගොස් නරක දුක් විඳ අනෙක කල් සිට එයින සැව නර ලෙවුහි සුනකව සැඩොල් කුල ඉපිද නෙගැහැට විඳිති. මෙකරුණ ඇසු සුදනෙනි, සෙදින මානය කොහෙත් නැතිකොට හරිවු.

අර්ථය:-

           ඔවුනට හිඳින ආසනත් නොදි මග නොහැර, ගෞරව ද නොකර, තද මානය ඇතිව සිටි ඒ සත්වනයා මිය ‍ගොස් අපා

                                                           කව් මුතු හර                                                                 63

දුක් විඳිමින් බොහෝ කලක් සිට එයින් ඉකුත්ව මිනිස් ලොව බල්ලන් වි රොඩි කුලවල ඉපදි නොයෙක් පීඩා විදිත් මේ කරුණු ඇසු යහපත් මනුෂ්ය යිනි, වහාම මානය සම්පූර්ණතයෙන් ම නැතිකර දමව්.

  61.   ස ම  න	වන එම ජාති ඇති අය සමඟ
                                                         නෑසිය මිතුරු නේ ස	ත
          ස ම  න	‍නොමවෙයි සිතා තමහට තදබිමන්
                                                           කොට නුවණ මඳ ස	ත
          ගි දි  න	කනබොන කිරිය වෙන් කොට

නුළුන මඳ බමුණන් සෙවුව ත

          ක ර ණ	අය  කපි බලුව ඉපදී විදින දුක දැන
                                                                  හරිවු මන් සි	ත

අන්වය:-

          නුවණ මඳ සත සමන වන එම ජාති ඇති අය සමඟ නැසිය මිතුරු නේ සත තමහට සමන නොවෙතියි සිත තදබිමන් කොට හිඳින කන බොන කිරිය වෙන්කොට නුවණ මඳ බමුණන් සෙවුවත කරන අය කපි බලුව ඉපදි විඳින දුක දැන මන් සිත හරිවු.

අර්ථය:-

         නුවණ අඩු මනුෂ්යියන්, සමාන වු එකම ජාති ඇති නෑයන් මිතුරන් හා නොයෙක් මනුෂ්ය යන් සමඟ ඔවුන් තමාට සමාන නැතැයි  සිතා තද අභිමානයෙන් යුක්තව, හිඳිම, කෑම බිම, ආදිය වෙන් කරගෙන නුවණ මඳ බමුණන්ගේ පැවැත්ම අනුගමනය කොට වඳුරු බලු ආදීන් වි ඉපද විඳින දුක දැන ගෙන අහංකාර සිත අත හරින්න.

   62.	අ	ප	බුදුන් කල තෝදෙයිය නම් දදෙක්
                                                             මන් ගෙන දවස් ඇර	ලා

එ ම පවින් බලු යොන්හි ඉපදි නැතක් දුක්

                                                                          විඳ මිය ගොසිල්	ලා

එ ම ලෙසින් දුක් වැඩී අවීචිය ඉපිද අදවන

                                                                      තුරුම  නො ව 	ලා

ඔහු තදින් දුක් විඳි ඒ බැවින් හරිවු මානය

                                                             සිතෙන්  උගු	ලා

64 කව් මුතු හර

අන්වය:-

         අප බුදුන් කල තෝදෙයිය නම් දදෙක් මන් ගෙන දවස් ඇරලා, එම පවින් බලු යොන්හි ඉපදි නැතක් දුක් විඳ මිය ගොසිල්ලා එම ලෙසින් දුක් වැඩි අවිචිය ඉපිද අදවන තුරු ම නොවලා ඔහු තදින් දුක් විඳි එබැවින් මානය සිතෙන් උගුලා හරිවු.

අර්ථය:-

        අ‍පගේ බුදුන් ගේ කාලයෙහි තෝදෙය්ය නම් බමුණෙක් අහංකාරය ඇතීව දවස් යවා, ඒ පාපයෙන් බලු යොනියෙහි ඉපදි බොහෝ දුක් විඳ මිය ගොස් එසේ ම දුක් වැඩි අවීචි මහා අපායෙහි ඉපදී අදවන තුරුම බොහෝ විඳී එහෙයින් අහංකාරය සිතෙන් ඉවත් කරන්න.

   63.	පෙ	ර	අනඳ සිටු අසු කෙළදන ලදින්

ලොබයෙන් පිනක් නොම කො ට තොර රුදුරු රවුරව නිරය පිද

                                                      විදි දුක් අද වනතුරු ව	ට

තොරව ඉන් තිරිසන්ව පේතව නෙදුක් ලැබෙවා බැවින් ඕ හ ට ත‍ ර ව සැම පවුවලට මුල්වන

                                               ලේබ  හරු නො තබාම සිත ය	ට

   අන්වය:-

              පෙර අනඳ සිටු කෙළ දන ලදින් ලොබයෙන් පිනක් නොම කොට ‍ගොර රුදුරු රවුරව නිරය ඉපිද අද වනතුරා වට දුක් විඳි. ඕ හට ඉන් තොරව තිරිසන්ව පේතව නෙදුක් ලැබෙනා බැවින් තරව සැම පවිවලට මුල්වන ලෝබ සිතයට නොතබාම හරු.

අර්ථය:-

        පුරාණයේ ආනන්ද සිටුවරයා අසුකෝටියක් ධනය ලැබි ලෝභකමින් පිනක් නොකර දරුණු වු, රෞද්ර  වු, රවුරව නිරයෙහි ඉපදී අද වනතුරු දුක් වඳී. ඔහුට එයින් ඉකුත් වු පසු 

                                                             කව් මුතු හර                                                             65  

තිරිසන් වි, ප්රේ ත වී නොයෙක් දුක් ලැබෙන බැවින් ස්ථිරවම සෑම පාපයකට ම මුල්වන ලෝභකම සිතයට තබා නො ගෙන ම අත්හරින්න.

     64.	මෙහෙණියක්   පෙර රාගයෙන්
                                              මැටි රූපයක් දෙස බැලු පමණි	නි

පි ය ව ර ක් වත් ‍නොගොස් එතනම

                                                         මැරී වැටෙමින් දුකට පැමුණි	නි

එ ප ම ණ ක් නොව රාගයෙන් රත්

                                                            සියලු සත් සිවුඅවෙහි වෙසෙසි	නි

ඉ පි ද දු ක් විඳිනාහ එබැවින්

                                                        රාග සිත දුරු කරවු විගසි	නි

අන්වය:-

      පෙර මෙහෙණියක් මැටි රූපයක් දෙස රාගයෙන් බැලු පමණිනි, පියවරක්වත් නොගොස් එතැන ම මැරි වැටෙමින් දුකට පැමුණිනි. එපමණක් නොව රාගයෙන් රත් සියලු සත් වෙසෙසිනි, සිවුඅවෙහි ඉපිද දුක් විඳිනාහ. එබැවින් රාග සිත විගසිනි දුරු කරවු.

අර්ථය:-

         පුරාණයේ මෙහෙණක් මැටි ‍රූපයක් දෙස කාමුක සිතින් බැලු පමණින් පියවරක්වත් නො‍ගොස් එතන ම මැරි වැටෙමින් දුකට පැමිණියා ය. එපමණක් නොවේ. කාම යෙන් රත්වු සියලු සත්වොයෝ විශෙෂයෙන් සතර අපාවල ඉපදී දුක් විඳින්නාහ. එහෙයින් කාමුක සිත ඉක්මණින් දුරු කරන්න.

   65.	පෙ ර පි  ය  න්   ගමු වෙහෙ‍ර විසු
                                                     උනුනුන් කෙරෙහි වෙර 	බැ ඳ

සැව ගො සින් රුදු කුණල්විල පිද නයිව

                                                       සත්යෙන් සතිය හැම 	ස ඳ

ත ද රොසින් උනුනුන් කකා දුක් විඳිති අද වන තුරුම ‍ගොර ත ද සැම ලෙසින් නෙක පවට මුල් වන

                                                        කොප සිත හැර එයින් සිඳ	බි ඳ

66 කව් මුතු හර

අන්වය:-

      පෙර පියන්ගමු වෙහෙර විසු සඟ දෙනම උනුනුන් කෙරෙහි වෙර බැඳ සැව ගොසින් කණල් විල රුදු නයිව ඉපිද සැම සඳ සතියෙන් සතිය නද ‍රොසින් උනුනුන් කකා අද වනතුරු ම තද ගොර දුක් විඳිති. සැම ලෙසින් නෙක පවට මුල්වන කෝප සිත එයන් සිඳ බිඳ හරු.

අර්ථය:-

      පුරාණයේ පියන්ගමු විහාරයේ වාසය කළ භික්ෂුුන් දෙනම ඔටුනොවුන් කෙරෙහි වෙර බැඳ එයින් චුත වි ගොස් කුණාල විලෙහි රෞද්රි වු නාගයින්ව ඉපදී හැමවිට ම සතියෙන් සතිය තද කෝපයෙන් ඔවුනොවුන් කා ගනිමින් අද වන තුරු ම නපුරු දරුණු දුක් විඳිති. සියලු ආකාර යෙන්ම නොයෙක් පාපයනට මුල්වන කෝප සිත ඒ නිසා විනාශ කර දමන්න.

    66.    ත	ව	ද	අග මුල කුසල් අකුසල්
                                                       නොදන්නේ මෝහයයි නම් ල	ද

නි බ ඳ කරණා සියලු පවටම

                                                        එකී මෝහය මුල්ව වෙයි සෙ	ද

නො ම ද පව්කම් මෝහ බලයෙන්

                                                            කරපු සත් සිවුඅවෙහි රුදු ත	ද

නෙලෙද දුක් විඳපුහ එබැවින්

                                                      මෝහ සිත දුරු කරවු හැම  ස	ද

අන්වය:-

     තවද අග මුල කුසල් අකුසල් නොදන්නේ මෝහයයි නම්ලද නිබඳ කරනා සියලු පවට ම එකී මෝහය සෙද මුල්ව වෙයි. නොමඳ පව්කම් මෝහ බලයෙන් කරපු සත් සිවු ආවෙහි රුදු තද නෙලෙද දුක් විඳපුහ. එබැවින් හැම  සඳ මෝහ සිත දුරු කරමු.

                                                            කව් මුතු හර                                                                 67

අර්ථය:-

        තවද අග මුල පින් පව් නොදැනීම මෝහ නම් වේ. නිතර කරන සියලු පාප ක්රි යාවලට එකී මෝහය වහා මුල් ‍වේ. බොහෝ පාපයන් මෝහ බලයෙන් කරන ලද සත්වතයෝ සතර අපායෙහි නපුරු වු දරුණු වු නොයෙක් අකාර දුක් වින්දෝය. එහෙයින් හැම විට ම මෝහ සිත දුරු කරන්න.

    67.	මු	ණ 	ඉදිමෙන තරම් රෑ දාවල්හි වැඩිතර නිදාගැන්මෙ	න

මා න ඇති මන්සිතින් අන්හට අනෙක

                                                            අවමන් බැණ දෙඩි මෙ	න

දා න යදිහට නොදී වැඩිතර මසුරු

                                                        බාවෙන් වස්තු උපය	න

පා න රහමෙර ඉතා සතුටින් කරන ජඩසත නුවණ මද ව න

අන්වය:-

        මුණ ඉදිමෙන තරම් රෑ දාවල්හි වැඩිතර නිදා ගැන්මෙන මාන ඇති මන් සිතින් අන්හට අනෙක අවමන් බැණ දෙඩී මෙන, යදිහට දාන නොදී වැඩිතර මසුරු බාවෙන් වස්තු උපයන, ඉතා සතුටින් රහමෙර පානකරන නුවණ මඳ වන ජඩසත-

අර්ථය:-

       මුණ ඉදිමෙන් තරමට රෑ දාවල්හි බොහෝ කොට නිදා ගැනීමෙන් ද, අහංකාර වු අභිමාන සිතින් අන්ය යාට නොයෙක් නින්දා බිණිමෙන් ද, යාචකයින් හට දන් නොදී බොහෝ මසුරු කමින් වසතු සොයන්නා වු ද, ඉතා ප්රීිතියෙන් සුරා පානය කරන්නා වු ද නුවණ නැති මෝඩ මනුෂ්යාත-

     68.    සැ	ප	ට	ලොබ බැඳ  කසිවණික් දෙක 
                                                     නොකොට දහමින් අලස වැඩි කො	ට

ගෙ ය ට වැද අවු සුළං සීතල

                                                    ‍ෙනාවදිනා ලෙස හිදින සුන් පි	ට

ප ව ට නපුරට දෙලොව අවැඩට

                                                          කොහෙත් භය නැති මෙකී සත් හ	ට

නි ව ට දුප්පත් වෙලා මළ කළ

                                                    නිරා දුක් පැමිනේය. වැඩිකො	ට

												 
                                                      

68 කව් මුතු හර

අන්වය:-

        සැපට ‍ලොබ බැඳ දහමින් කසිවනක් දෙක නොකොට අලස වැඩි කොට ගෙයට වැද අවු සීතල සුලං නොවදිනි ලෙස අසුන් පිට හිඳින පවට නපුරට දෙලොව අවැඩට කොහෙත් බය නැති මෙකී සත්හට නිවට දුප්පත් වෙලා මළ කල වැඩි‍කොට නිරා දුක් පැමිණේය.

අර්ථය:-

         සැපයට ලෝභ වී ධර්මපයෙන් ගොවිතැන වෙළඳාම යන දෙක නොකර අලසකම වැඩිකර ගෙය තුල වැදී අව්ව හා සීතල සුළං නොවදින සේ ආසන පිට සිටින, පාපයට නපුරට හෝ දෙලොව අයහපතට කො‍ෙහත්ම බය නැති මේ කියන ලද මනුෂ්යටයාට නිවට වී දුප්පත් වී ගියකල බෙහෙවින්ම අපාදුක් පැමිණෙන්නේ ය.

    69.   	පො	ර	ණ	කතෙක් එළුදෙනකුගෙ
                                                           හිස්කැපු අකුසල් බලයෙ	න

නො මි න අවීචියෙඉපදී කප් කෙළගණනක් දුක්ගෙ න එ දෙ න ඇ‍ඟෙහි ලොම් ගණනින්

                                                             හිස් සිඳුනා ලදුය එ ගැ	න

මෙ බ ණ අසා දිවි ඇතිතෙක් පණිවා

                                                                  නොකරව කුලුණෙ	න

අන්වය:-

            පොරණ කතෙක් එළුදෙනකුගෙ හිස් කැපු අකුසල් බලයෙන් අවීචියෙ ඉපදී කප්කෙළ ගණනක් නොමින දුක් ගෙන ඒ ගැන එදෙන ඇඟෙහි ‍ලොම් ගණනින් හිස් සිඳුනා ලදුය. මෙබණ අසා කුලුණෙන දිවි ඇති තෙක් පණිවා නොකරව.

අර්ථය:-

          පුරාණ කාලයේ කානතාවක් එළු දෙනකුගේ හිස කැපු පාපයෙන් අවීචි මහා නරකයෙහි ඉපදී කල්ප කෝටි ගණනක් බොහෝ, දුක් විඳ, ඒ නිසාම ඒ දෙනගේ ශරීරයෙහි 

                                                                 කව් මුතු හර                                                          69

ලෝමවල ප්ර මාණයට හිස් සිඳිණු ලැබුවා ය. මේ බණ අසා කරුණායෙන් යුතුව ජිවිතය තිබෙන තුරු සතුන් මැරීම නොකරන්න.

    70.	ක  ව  ට  පිණිස  අඳින  වනක්  සඟවා  ගත් කතෙක්  පො ර ණ

රු ව ට දෙවිව උපන් කලද අඳිනට සළු නොලත් සෙයි න ග ත ට දෙතිස් කම්කටුලක් රදුන් විසින් කරණ බැවි න ප ණ ට දයාවක් ඇත ‍හොත් සොරකම්

                                                                    ‍ෙනාකරව   කුලුණෙ      න

අන්වය:-

           ‍ෙපාරණ කවට පිණිස අඳින වතක් සඟවා ගත් කතක් රුවට දෙවිව උපන් කල ද අඳිනට සළු නොලත් සෙයින රදුන් විසින් ගතට දෙතිස් කම්කටුලක් කරණ බැවින පණට දයාවක් ඇතහොත් කුලුණෙන සොරකම් නොකරව.

අර්ථය:-

        පුරාණ කාලයේ විහිළුවට අඳින ඇඳුමක් සඟවා ගත් කාන්තාවක ශෝභන ලෙස දෙවියකුව ඉපදී ද ඇඳීමට සළු නොලැබිණ.  ඒ  නිසාද, රජවරුන් වධ තිස් දෙකක් දෙන නිසා ද, ජිවිතයට ආදරයක් තිබේ නම් කරුණායෙන් යුතුව සොරකමින් වලකින්න.