ත්‍රිපිටක පොත් වහන්සේ/සූත්‍ර පිටකය/මජ්ක්ධීම නිකාය/කකචුපම සුත්‍රය
1. මා විසින් (මේ සුත්‍රය) මෙසේ අසල ලදී. එක් කලෙක්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත්නුවර සමීපයෙහිවු ජෙතවන නමි අනේපිඩු මහ සිටුහුගේ ආරාමයෙහි වැඩ වාසය කරති.
එකල්හි මොලියඵග්ගුණ භික්‍ෂුව වෙිලාව ඉක්මවා භික්‍ෂුණින් හා එක්ව වාසය කරන්නේය.
ඉදින් කිසි භික්‍ෂුවක් මොලියඵග්ගුණ භික්‍ෂුව ඉදිරියෙහි ඒ භික්‍ෂුණීන්ගේ අගුණ කියාද‚ මොලියඵග්ගුණ භික්‍ෂුව ඒ භික්‍ෂුව හා කිපියේ නොසතුටු වුයේ (විනය ධර භික්‍ෂුන් ඉදිරියෙහි) නඩුද පවරයි. ඉදින් කිසි භික්‍ෂුවක් ඒ භික්‍ෂුණීන් ඉදිරියෙහි මොලියඵග්ගුණ භික්‍ෂුවගේ නුගුණ කියාද‚ ඒ භික්‍ෂුණීහු ඒ භික්‍ෂුව සමග කිපියාහු නොසතුටු සිත් ඇත්තාහු ( විනයධර භික්‍ෂුන් ඉදිරියෙහි ) නඩුද කියත්. මොලියඵග්ගුණ භික්‍ෂුව මෙතරමි භික්‍ෂුණීන් හා එක්ව වාසය කරයි.
ඉක්බිති එක්තරා භික්‍ෂුවක් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යමි තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ‚ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ‚ එක්පැත්තක හුන්නේය. එක්පැත්තක උන්නාවු ඒ භික්‍ෂුතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙසේ සැලකළේය. ,සවාමින් වහන්ස‚ මොලියඵග්ගුණ භික්‍ෂුව වෙිලා ඉක්මවා භික්‍ෂුණීන් හා එක්ව වාසය කරයි. සවාමින් වහන්ස‚ ඉදින් යමි භික්‍ෂුවක් මොලියඵග්ගුණ භික්‍ෂුව ඉදිරියෙහි ඒ භික්‍ෂුණීන්ගේ නුගුණ කියාද‚ එයින් මොලියඵග්ගුණ භික්‍ෂුව කිපියේ නොසතුටු සිත් ඇත්තේ නඩුද කියයි. ඉදින් කිසි භික්‍ෂුවක් ඒ භික්‍ෂුණීන් ඉදිරියෙහි මොලියඵග්ගුණ භික්‍ෂුවගේ නුගුණ කියාද‚ එයින් ඒ භික්‍ෂුණීහු‚ කිපුනාහු නොසතුටු සිත් ඇත්තාහු නඩුද කියත්. සවාමින් වහන්ස‚ මොලියඵග්ගුණ භික්‍ෂුව මෙතරමි භික්‍ෂුණීන් සමග එක්ව වෙසේය,යි (කීය.)
2. ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ එක්තරා භික්‍ෂුවක් කැඳවා‚ ,මහණ මෙහි එව‚ මගේ වචනයෙන් ‘ශාසතෘාන් වහන්සේ ඔබ කැඳවන්නේය’යි කියා මොලිබඵග්ගුණ භික්‍ෂුව කැඳවා එව,යි වද්‍රළහ. ඒ භික්‍ෂු තෙම ‘එසේය සවාමීනි‚’ කියා භාග්‍යවතුන්වහන්සේට පිළිතුරු දී මොලියඵග්ගුණ භික්‍ෂුව යමි තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ‚ මොලියඵග්ගුණ භික්‍ෂුවට මෙසේ කීය. ‘ඇවැත්නි‚ ඵග්ගුණය‚ ශාසතෘාන් වහන්සේ ඔබ කැඳවනසේකැ’යි කීය. ‘ඇවැත්නි‚ එසේය’යි කියා මොලිය ඵග්ගුණ භික්‍ෂුතෙම ඒ භික්‍ෂුහට පිළිතුරු දී භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යමි තැනෙකද එතැනට ගියේය. ගොස්‚ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ‚ එක්පැත්තක හුන්නේය. එක්පැත්තක උන්නාවු මොලියඵග්ගුණ භික්‍ෂුවට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වද්‍රළහ.
,ඵග්ගුණය‚ තෝ වෙිලා ඉක්මවා භික්‍ෂුණීන් හා එක්ව වාසය කරන්නෙහිය. ඉදින් කිසි භික්‍ෂුවක් තොප ඉදිරියෙහි ඒ භික්‍ෂුණීන්ගේ නුගුණ කියාද‚ එයින් කිපියේ නොසතුටු සිත් ඇත්තේ නඩුද කියන්නෙහිය. ඉදින් කිසි භික්‍ෂුවක් ඒ භික්‍ෂුණීන් ඉදිරියෙහි තොපගේ අගුණ කියාද‚ එයින් ඒ භික්‍ෂුණීහු කිපියාහු නොසතුටු සිත් ඇත්තාහු නඩුද කියත්. ඵග්ගුණය‚ තොප මෙපරිද්දෙන් භික්‍ෂුණීන් සමග මිශ්‍රව වාසය කෙරෙහිය යනු සැබෑද?,
,සවාමීනි‚ එසේය., ,ඵග්ගුණය‚ තොප ශ්‍රඞාවෙන් ගිහිගෙන් නික්ම පැවිදිවු කුලපුත්‍රයෙක් නොවෙහිද?,
,එසේය‚ සවාමීනි,
,ඵග්ගුණය‚ යමි හෙයකින් තොප භික්‍ෂුණීන් සමග වෙිලාව ඉක්මවා එකතුව වාසය කරන්නේහිද‚ මෙි විහරණය ශ්‍රඞාවෙන් ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනහෙි පැවිදිවු කුල පුත්‍රයෙකුට නුසුදුසුය.
,එහෙයින් ඵග්ගුණය‚ ඉදින් කිසිවෙක් තොප ඉදිරියෙහි ඒ භික්‍ෂුණීන්ගේ නුගුණ කියාද ඵග්ගුණය‚ තොප එහිදු පංච කාම ගුණය ආශ්‍රය කොට ඇති ආශාවෝ වෙත්ද‚ පංචකාම ආශ්‍රය කොට ඇති යමි කල්පනාවෝ වෙත්ද ඔවුන් දුරුකරව. ඵග්ගුණය‚ එහිදු ‘මගේ සිත නොපෙරළේවා‚ ලාමක වචන නොකියන්නෙමි. හිතවත්ව අනුකමිපා කරමින් මෛත්‍රී සිත් ඇත්තේ ෙවෂ සිත් නැත්තේ වාසය කරන්නෙමි’යි මෙසේ හික්මිය යුතුයි. ඵග්ගුණය‚ මෙසේ වනාහි තොප විසින් හික්මිය යුතුයි. ඵග්ගුණය‚ එහෙයින් මෙහි තොප ඉදිරියෙහි කිසිවෙක් ඒ භික්‍ෂුණීන්ට අතින් පහර දෙන්නේද කැටයකින්‚ ආයුධයකින්‚ දඬුවෙන්‚ පහර දෙන්නේද‚ ඵග්ගුණය‚ තොප එහිදු යමි පංචකාම සහගතවු ආශාවෝ වෙත්ද‚ පංචකාම සහගතවු කල්පනාවෝ වෙත්ද‚ ඔවුන් දුරු කරව. ඵග්ගුණය‚ එහිදු තොප විසින් මෙසේ හික්මිය යුතුයි. ‘මාගේ සිත නොපෙරළේවා‚ ලාමක වචන නොකියන්නෙමි. හිතවත්ව අනුකමපා ඇත්තේ‚ මෛත්‍රී සිත් ඇත්තේ‚ ද්වෙෂ සිත් නැත්තේ වාසය කරන්නෙමි’යි ඵග්ගුණය‚ මෙසේ වනාහි තොප විසින් හික්මිය යුතුයි.
3. ඵග්ගුණය‚ එහෙයින් මෙහි තොපට කිසිවෙක් අගුණ කියන්නේ නමි ඵග්ගුණය‚ එහිදු තොප පංචකාම සහගතවු ආශාවෝ වෙත්ද‚ පංචකාම සහගතවු කල්පනාවෝ වෙත්ද‚ ඔවුන් දුරු කරව. ඵග්ගුණය‚ තොප එහිදු මෙසේ හික්මිය යුතුයි. ‘මාගේ සිත නොපෙරළේවා. ලාමකවු වචන නොකියන්නෙමි‚ හිතවත්ව අනුකමිපා ඇත්තේ මෛත්‍රී සිත් ඇත්තේ‚ ද්වෙෂ සහගත සිත් නැත්තේ වාසය කරන්නෙමි’යි ඵග්ගුණය‚ මෙසේ වනාහි තොප හික්මිය යුතුයි.
,ඵග්ගුණය‚ එහෙයින් මෙහි තොපටද‚ කිසිවෙක් අතින් පහර දෙන්නේද‚ කැටකින් පහර දෙන්නේද‚ දණ්ඩකින් පහර දෙන්නේද‚ ආයුධයකින් පහර දෙන්නේද‚ ඵග්ගුණය‚ තොප එහිදු පංචකාම සහගතවු යමි ආශාවෝ වෙත්ද‚ පංචකාම සහගතවු යමි කල්පනාවෝ වෙත්ද‚ ඔවුන් දුරු කරව‚ ඵග්ගුණය‚ තොප එහිදු මෙසේ හික්මිය යුතුයි. ‘මාගේ සිත නොපෙරළේවා. ලාමකවු වචනද නොකියන්නෙමි. හිතවත්ව අනුකමිපා ඇත්තේ මෛත්‍රී සිත් ඇත්තේ ද්වෙෂ සහගත සිත් නැත්තේ වාසය කරන්නෙමි’යි ඵග්ගුණය‚ මෙසේ වනාහි තොප විසින් හික්මිය යුතුය,යි‚ වද්‍රළහ.
4. ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ භික්‍ෂුන් ඇමතු සේක. ,මහණෙනි‚ එක් කාලයක (ප්‍රථම බොධි කාලයෙහි) භික්‍ෂුහු ඒකාන්තයෙන් මාගේ සිත සතුටු කළාහුය. මහණෙනි‚ එකල්හි භික්‍ෂුන් ඇමතුයෙමි. (අමතා) ‘මහණෙනි‚ මම වනාහි එක් වෙිලේ වලඳන ආහාරය වළඳමි. මහණෙනි‚ එක් වෙිලේ වළඳනා භොජනය වළඳන්නේ නිරොගි බවද උපද්‍රව රහිතව ශරීරයාගේ සැහැල්ලු පැවතුමි ඇති බවද කාය බලයද සැප විහරණයද විදිමි. මහණෙනි‚ එවි‚ තොපිත් එක් වෙිලේ වළඳවි.
,මහණෙනි‚ එක් වෙිලේ වළඳන තෙපිද අල්පාබාධ ඇති බවද‚ නිරොග බවද‚ ශරීරයාගේ සැහැල්ලු බවද‚ ශරීර බලයද‚ සැප විහරණයද විඳින්නහුයයි කීයෙමි.
,මහණෙනි‚ එකල භික්‍ෂුන්හට මා විසින් අනුශාසනාවක් කළයුතු නොවීය. මහණෙනි‚ ඒ භික්‍ෂුන්හට මා විසින් සිහි ඉපදවීම පමණක් ප්‍රමාණවත් විය. මහණෙනි‚ සමබිමක සතර මංසන්ධියක ආජානීය අසුන් යෙදු රථයක් පහසුවෙන් ගත හැකි සේ තබන ලද කෙවිටි ඇතිව තැබුයේ වෙයිද‚ අශවයන් දමනය කිරිමෙහි දක්‍ෂවු අශවාචාය්‍ර්‍යයෙක් තෙම ඒ මේ රථයට නැහ වමතින් රැහැන් ගෙන දකුණතින් කැවිටි ගෙන කැමැත්තේ යමි මාර්‍ගයකින්ද කැමැත්තේ යමි ගමනක්ද එසේ ඉදිරියට එළවන්නේය. ආපසුද එළවන්නේය.
,මහණෙනි‚ එපරිද්දෙන්ම ඒ භික්‍ෂුන් කෙරෙහි මා විසින් අනුශාසනාවක් කළ යුතු නොවීය. මහණෙනි‚ ඒ භික්‍ෂුන්හට සිහි ඉපදවිම පමණක්ම ප්‍රමාණවත් විය.
,මහණෙනි‚ එහෙයින් තෙපිත් අකුසලය දුරු කරවි. කුසල ධර්‍මයන්හි යෙදෙවි‚ මෙසේ ඇති කල්හි තෙපිත් මෙි ශාසනයෙහි (ශීලයෙන් ) අභිවෘඞියටද (මාර්‍ගයෙන්) වැඩීමටද (නිර්‍වාණයෙන්) විපුල බවටද පැමිණෙන්නහුය.
5. ,මහණෙනි‚ ගමට හෝ නියමිගමට හෝ නුදුරෙහි මහත් සල් වනයක් වෙයි. ඒ සල් වනයද සල්ගස් දුෂණය කරන පිළිලයෙන් ගැවසුනේය. ඒ සල් වනයට යහපත කැමැත්තාවු හිත කැමැත්තාවු නිර්‍භය බව කැමැත්තාවු කිසියමි පුරුෂයෙක් තෙම පහළවන්නේද හෙතෙම වක්වු ඔිජාව ගලා බස්නාවු යමි ඒ තරුණ සල්පැල වෙත්ද‚ ඔවුන් සැස පිටතට දමන්නේද‚ ඇතුල් සල් වනය මනාව ශුඞ කරන්නේද‚ සෘජුව හටගත්තාවු මනාව හටගත්තාවු යමි ඒ තරුණ සල් පැල වෙත්ද‚ ඔවුන් මනාකොට වඩන්නේද‚ මහණෙනි‚ මෙසේ ඇති කල්හි ඒ සල්වනය වෘඞියටද වැඩිමටද විපුල බවටද පැමිණෙන්නේය.
,මහණෙනි‚ එපරිද්දෙන්ම තෙපිත් අකුසල දුරු කරවි නමි‚ කුසල ධර්‍මයන්හි යෙදෙවි නමි‚ එසේ ඇති කල්හි තෙපිදු මෙි ශාසනයෙහි වෘඞියටද වැඩිමටද විපුල බවටද‚ පැමිණෙන්නාහුය.
6. ,මහණෙනි‚ පෙර වුවක් කියමි. මෙි සැවැත්නුවරම වෙදෙහිකා නමිවු ගෘහිණියක් වුවාය. මහණෙනි‚ ‘වෙදෙහිකා ගෘහපතිනිය‚ ප්‍රිය වචන කියන්නීය‚ උඩහු නොවුවාය‚ සංසුන් සිත් ඇත්තීය’යි වෙදෙහිකා ගෘහපතිනියගේ මෙබදුවු ගුණ කීර්ති ශබිදයක් පළව ගියේය.
,මහණෙනි‚ වෙදෙහිකා නමි ගෘහිණියගේ දක්‍ෂවු අලස නුවු හොඳින් වැඩපල කරන්නාවු කාලි නමි ද්‍රසියක් වුවාය. මහණෙනි‚ එකල්හි කාලී නමි ද්‍රසියට මෙබඳු අදහසක් විය. ‘වෙදෙහිකා නමි ගෘහපතිනිය ප්‍රිය වචන කියන්නීය. උඩහු නොවුවාය. සංසුන් සිත් ඇත්තීය’යි ‘මාගේ ආය්‍ර්‍යාව පිළිබඳව කීර්ති රාවයක් පැතිර ඇත්තේය. කිමෙක්ද්‍රේ මාගේ ආය්‍ර්‍යාව තමා තුළ ඇත්තාවුම කොපය පහළ නොකරන්නීද‚ කෝපය නැති නිසාම කෝපයක් පහළ නොකරන්නීද‚ නැතහොත් හොඳන් මා වැඩපල කරන නිසා තමා තුළ ඇති කෝපය පහළ නොකරන්නීද‚ අඞ්‍යාත්මයෙහි කොපයද නැති නිසා පහළ නොකරන්නීද කියා මම ආය්‍ර්‍යාව වමසන්නෙමි නමි යෙහෙකැ’යි සිතුවාය.
,මහණෙනි‚ ඉක්බිති කාලී ද්‍රසි තොම දවල් වී අවදි වුවාය. මහණෙනි‚ එකල්හි වෙදෙහිකා ගෘහපතිනිය කාලී ද්‍රසියට මෙසේ කීවාය. ‘බොල කාලිය’‚ ‘ඇයි ආය්‍ර්‍යාවෙනි’‚ ‘කුමක් නිසා දවල්ව නැගිටිටෙහිද?’ ‘ ආය්‍ර්‍යාවෙනි‚ කිසිත් නැත. ‘බොල පවිකාරිය‚ කිසිත් නැත්නමි දවල්වී අවදි වුයේ ඇයිදැ’යි කියා කෝප වුවා නොසතුටු සිත් ඇත්තී මුහුණ හකූඑවා ගත්තාය.
,මහණෙනි‚ ඉක්බිති කාලි නමි ද්‍රසියට මෙබඳු අදහසක් විය. ‘මාගේ ආය්‍ර්‍යා තොමෝ තමා කෙරෙහි ඇත්තාවුම කොපය පහළ නොකරන්නීය. නැත්තාවු කොපයක් නොවෙි. මා විසින්ම වැඩපළ හොඳින් කරනලද හෙයින් මාගේ ආය්‍ර්‍යා තොමෝ තමා කෙරෙහි ඇත්තාවුම කොපය පහළ නොකරන්නීය‚ නැත්තාවු කොපයක් නොවෙි. මම තව දුරටත් ආය්‍ර්‍යාව විමසන්නෙමි නමි යෙහෙක’ කියායි. මහණෙනි‚ ඉක්බිති කාලි ද්‍රසි තොමෝ බොහෝ දහවල්වී නැගිටිටාය. මහණෙනි‚ ඉක්බිති වෙදෙහිකා ගෘහපතිනිය කාලිද්‍රසියට මෙය කීවාය. ‘බොල කාලිය’‚ ‘කිමෙක්ද? ආය්‍ර්‍යාවෙනි’‚ ‘බොල කුමට ඉතා දවල්වී නැගිටිටෙහිදැයි ඇසීය. ‘ආය්‍ර්‍යාවෙනි‚ කිසිත් නැත.’ ‘බොල කාලකන්නිය‚ කිසිවක් නැත්නමි වඩාත් දවල්වී අවදි වුයේ කුමටදැ’යි කෝප වුවා‚ නොසතුටු සිත් ඇත්තී නොසතුටු වචන කීවාය.
‘මහණෙනි‚ ඉක්බිති කාලි නමි ද්‍රසියට මෙබඳු සිතක් විය. ‘මාගේ ආය්‍ර්‍යා තොමෝ තමා කෙරෙහි ඇත්තාවුම කෝපය පහළ නොකරන්නීය. නැති කෝපයක් නොවෙි. මා විසින් මෙි වැඩපල මනාව කරනලද හෙයින් මාගේ ආය්‍ර්‍යා තොමෝ තමා කෙරෙහි ඇත්තාවුම කොපය පහළ නොකරන්නීය. නැතිවුවක් නොවෙි. මම වැඩියක්ම ආය්‍ර්‍යාව විමසන්නෙමි නමි‚ යෙහෙකැ’යි කියායි.
,මහණෙනි‚ ඉක්බිති කාලී ද්‍රසි තොමෝ තවත් වඩා දහවල්වම අවදි වුවාය. මහණෙනි‚ එකල්හි වෙදෙහිකා නමි ගෘහපතිනිය‚ කාලි ද්‍රසියට මෙසේ කීවාය. ‘එමිබල කාලිය‚’ කිමෙක්ද ආය්‍ර්‍යාවෙනි‚’ ‘කිමෙක්ද‚ එමිබල කාලිය‚ තී ඉතා දහවල්වී අවදි වුයේ කවර හෙයින්ද?’ ‘ආය්‍ර්‍යාවෙනි‚ කිසිවක් නැතැයි‚’ කීය. ‘බොල‚ පවිටු ද්‍රසිය‚ කිසිවක් නැත් නමි කවර හෙයින් ඉතා දහවල් වී නැගිටිටෙහිදැ’යි කිපී ද්‍රෙරපොල්ල ගෙන හිසට පහරක් දුන්නාය. හිස පැලුනේය. මහණෙනි‚ කාලි නමි ද්‍රසිය පැලුණු හිසින් ගලන්නාවු ලෙයින් යුක්තව අසල් වැසියන්හට මෙසේ නුගුණ කීවාය. ‘ආය්‍ර්‍යාවෙනි‚ ප්‍රිය වචන ඇති ස්ත්‍රියගේ වැඩක හැටි බලවි‚ උඩහුනොවු තැනැත්තියකගේ වැඩක හැටි බලවි‚ සංසුන් සිත් ඇත්තියකගේ වැඩක හැටි බලවි‚ එක් ද්‍රසියක් දහවල්වී නැගිටියායයි කිපී නොසතුටු සිත් ඇතිව‚ ද්‍රෙරපොල්ල ගෙන හිසට පහරදී පලන්නේදැ’යි (කීවාය.)
,මහණෙනි‚ ඉන් පසු කාලයෙහි වෙදෙහිකා ගෘහපතිනිය සමිබන්ධයෙන්‚ වෙදේහිකා ගෘහපතිනිය නපුරුය‚ වෙදෙහිකා ගෘහපතිනිය උඩහුය‚ වෙදෙහිකා ගෘහපතිනිය දරුණුයයි ලාමකවු අපකීර්තියක් පැනනැංගේය.
,මහණෙනි‚ එපරිද්දෙන්ම මෙි ශාසනයෙහි ඇතැමි මහණෙක් යමිතාක් ඔහුට අමනාපවු වචන අසන්ට නොලැබෙද්ද ඒතාක් ඉතා යහපත් වෙයි. ඉතා යටහත් පැවතුමි ඇත්තේ වෙයි. ඉතා සංසුන් පැවතුමි ඇත්තේ වෙයි. මහණෙනි‚ යමි හෙයකින් භික්‍ෂුවහට අමනාපවු වචන අසන්ට ලැබේද එකල්හිම යහපත් භික්‍ෂුවකැයි යටත් පැවතුමි ඇති භික්‍ෂුවකැයි ශාන්තවු භික්‍ෂුවකැයි දතයුත්තේය.
7. ,මහණෙනි‚ යමි භික්‍ෂුවක් සිවුරු ආහාර සෙනසුන් ගිලන්පස බෙහෙත් පිරිකර හෙතුකොට සුවච වෙිද සුවච බවට පැමිණේද‚ ඔහු සුවචයෙකැයි මම නොකියමි. ඊට හේතු කවරේද? මහණෙනි‚ ඒ මහණ තෙම ඒ චීවර‚ පිණ්ඩපාත‚ සෙනාසන‚ ගිලන්පස බෙහෙත් පිරිකර නොලබන්නේ සුවච නොවෙයි‚ සුවච බවට නොපැමිණෙයි.
,මහණෙනි‚ යමිකිසි භික්‍ෂුවක් ධර්‍මයම සලකමින්‚ ධර්‍මයම ගරු කරමින්‚ ධර්‍මයම පුදමින් සුවචවෙිද‚ සුවච බවට පැමිණේද‚ මම ඒ භික්‍ෂුව සුවචයයි කියමි. මහණෙනි‚ එහෙයින් මෙි ශාසනයෙහි මෙසේ හික්මිය යුතුයි. ධර්‍මයම සලකමින්‚ ධර්‍මයම ගරු කරමින්‚ ධර්‍මයම පුදමින්‚ සුවච වන්නෙමි‚ සුවච බවට පැමිණෙන්නෙමියි මෙසේ වනාහි තොප විසින් හික්මිය යුතුයි.
,මහණෙනි‚ කල්හි හෝ නොකල්හි හෝ සත්‍යයෙන් හෝ් අසත්‍යයෙන් හෝ මෘදුව හෝ රළුව හෝ අර්‍ථ සහිතව හෝ අනර්‍ථ සහිතව හෝ මෛත්‍රී සහගත සිත් ඇතිව හෝ කිපි සිත්
ඇතිව හෝ අන්‍යයන් තොපට කියන්නාවු මෙි වචන පසක් වෙත්. මහණෙනි‚ අන්‍යයෝ තොපට කල්හි හෝ නොකල්හි හෝ කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ තොපට අන්‍යයෝ සත්‍යයෙන් හෝ අසත්‍යයෙන් කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ අන්‍යයෝ තොපට මෘදුව හෝ රළුව කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ අන්‍යයෝ තොපට අර්‍ථ සහිතව හෝ අනර්‍ථ සහිතව හෝ කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ තොපට අන්‍යයෝ මෛත්‍රී සිත් ඇතිව හෝ කිපි සිත් ඇතිව හෝ කියන්නාහුද එහි තොප විසින් මෙසේ හික්මිය යුතුයි. අපගේ සිත නොපෙරළේවා‚ ලාමක වචන නොකියන්නෙමු අනුකමපාවෙන් යුක්තව මෛත්‍රී සහගත සිත් ඇතිව නොකිපි සිත් ඇතිව වාසය කරන්නෙමු. ඒ පුද්ගලයා කෙරෙහි මෛත්‍රී සිත පතුරවා වාසය කරන්නෙමු. මුළු ලෝකයම ඒ මෛත්‍රී චිතතයාගේ අරමුණ කොට මහත්වු මහත් බවට ගියාවු අප්‍රමාණවු වෛර නැත්තාවු දෙවෂ නැත්තාවු මෛත්‍රී සහගත සිතින් යුක්තව වාසය කරන්නෙමුයි‚ මහණෙනි තොප විසින් මෙසේ හික්මියයුතු.
8. ,මහණෙනි‚ යමිසේ පුරුෂයෙක් තෙම උදැල්ලක් හා කුඩයක් ගෙන එන්නේය. හෙතෙම ,මම මෙි මහ පොළොව නොපොළොවක් කරමි,යි කියන්නේය. හෙතෙම මහ පොළොව නොපොළොවක් වෙිවා‚ නොපොළොවක් වෙිවා යි කියමින් ඒ ඒ තැන සාරන්නේය. ඒ ඒ තැන පස් විසුරු වන්නේය. ඒ ඒ තැන කාරා දමන්නේය. ඒ ඒ තැන මුත්‍ර කරන්නේය. මහණෙනි‚ කුමක් සිතන්නහුද‚ ඒ පුරුෂයා මෙි මහපොළොව නොපොළොවක් කරන්නේයයි සිතන්නහුද?,
,සවාමීනි‚ එසේ නොසිතන්නෙමු. ඊට හෙතු කවරේද? සවාමිනි‚ මෙි මහා පෘථිවිය වනාහි ගැඹුරුය‚ අති විශාලය‚ ඒ පෘථිවිය නොපොළොවක් කරන්නට නොහැකිය. ඒ පුරුෂයා නමි කලානතයටද වෙහෙසටද හිමි වන්නේය.,
,මහණෙනි‚ කල්හි හෝ නොකල්හි හෝ සත්‍යයෙන් හෝ අසත්‍යයෙන් හෝ මෘදුව හෝ රළුව හෝ අර්‍ථ සහිතව හෝ අනර්‍ථ සහිතව හෝ මෛත්‍රී සහගත සිත් ඇතිව හෝ කිපි සිත් ඇතිව හෝ අන්‍යයන් තොපට කියන්නාවු මෙි වචන පසක් වෙත්. මහණෙනි අන්‍යයෝ තොපට කල්හි හෝ නොකල්හි හෝ කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ තොපට අන්‍යයෝ සත්‍යයෙන් හෝ අසත්‍යයෙන් හෝ කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ තොපට අන්‍යයෝ මෘදුව හෝ රළුව හෝ කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ තොපට අන්‍යයෝ අර්‍ථ සහිතව හෝ අනර්‍ථ සහිතව හෝ කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ තොපට අන්‍යයෝ මෛත්‍රී සිත් ඇතිව හෝ කිපි සිත් ඇතිව හෝ කියන්නාහුද‚ එහි තොප විසින් මෙසේ හික්මිය යුතුයි ‘අපගේ සිත නෙපෙරළේවා‚ ලාමක වචන නොකියන්නෙමු‚ අනුකමිපාවෙන් යුක්තව මෛත්‍රී සහගත සිත් ඇතිව නොකිපි සිත් ඇතිව වාසය කරන්නෙමු. ඒ පුද්ගලයා කෙරෙහි මෛත්‍රී සිත පතුරුවා වාසය කරන්නෙමු. මුළු ලෝකයම ඒ මෛත්‍රී චිත්තයාගේ අරමුණ කොට මහත්වු මහත් බවට ගියාවු අප්‍රමාණවු වෛර නැත්තාවු ද්වෙෂ නැත්තාවු මෛත්‍රී සහගත සිතින් යුක්තව වාසය කරන්නෙමු’යි‚ මහණෙනි‚ තොප විසින් මෙසේ හික්මිය යුතුයි.
9. ,මහණෙනි‚ පුරුෂයෙක් තෙම ලාකිරි හෝ කහපාට හෝ නිල්පාට හෝ මදටියපාට හෝ ගෙන එන්නේය. හෙතෙම මෙසේ කියන්නේය. මම මෙි අහසෙහි රූපයන් අඳින්නෙමි. රූප පහළකරන්නෙමි. මහණෙනි‚ ඒ පුරුෂයා මෙි ආකාශයෙහි රූප අඳින්නේය රූප පහළකරන්නේයයි සිතන්නහුද?,
,සවාමීනි‚ එසේ නොසිතන්නෙමු. ඊට හේතු කවරේද‚ මෙි ආකාශය රූප රහිතය‚ දැකීමි රහිතය‚ එහි රූප ඇඳිම රූප පහළකිරීම පහසු නොවෙයි. ඒ පුරුෂයා නමි වෙහෙසීමට දුකට කොටස්කාරයෙක් වන්නේය.,
‘මහණෙනි‚ කල්හි හෝ නොකල්හි හෝ සත්‍යයෙන් හෝ අසත්‍යයෙන් හෝ මෘදුව හෝ රළුව හෝ අර්‍ථ සහිතව හෝ අනර්‍ථ සහිතව හෝ මෛත්‍රී සහගත සිත් ඇතිව හෝ කිපි සිත් ඇතිව හෝ අන්‍යයන් තොපට කියන්නාවු මෙි වචන පසක් වෙත්. මහණෙනි‚ අන්‍යයෝ තොපට කල්හි හෝ නොකල්හි හෝ කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ තොපට අන්‍යයෝ සත්‍යයෙන් හෝ අසත්‍යයෙන් හෝ කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ තොපට අන්‍යයෝ මෘදුව හෝ රළුව හෝ කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ තොපට අන්‍යයෝ අර්‍ථ සහිතව හෝ අනර්‍ථ සහිතව හෝ කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ තොපට අන්‍යයෝ මෛත්‍රී සිත් ඇතිව හෝ කිපි සිත් ඇතිව හෝ කියන්නාහුද‚ එහි තොප විසින් මෙසේ හික්මිය යුතුයි. ‘අපගේ සිත නොපෙරළේවා‚ ලාමකවචන නොකියන්නෙමු‚ අනුකමපාවෙන් යුක්තව මෛත්‍රී සහගත සිත් ඇතිව නොකිපි සිත් ඇතිව වාසය කරන්නෙමු. ඒ පුද්ගලයා කෙරෙහි මෛත්‍රී සිත පතුරවා වාසය කරන්නෙමු. මුළු ලෝකයම ඒ මෛත්‍රී චිත්තයාගේ අරමුණ කොට මහත්වු මහත් බවට ගියාවු අප්‍රමාණවු වෛර නැත්තාවු ද්වෙිෂ නැත්තාවු මෛත්‍රී සහගත සිතින් යුක්තව වාසය කරන්නෙමු’යි‚ මහණෙනි තොප විසින් මෙසේ හික්මිය යුතුය.
10. ‘මහණෙනි‚ පුරුෂයෙක් ඇවිලෙන්නාවු තණසුලක් ගෙන එන්නේය. හෙතෙම මම මෙි ඇවිලෙන්නාවු තණ සුලෙන් ගංහානම නදිය උණුකරන්නෙමි‚ කකාරවන්නෙමියි කියන්නේය. මහණෙනි‚ ඒ පුරුෂයා ඇවිලගත්තාවු තණ සුලෙන් ගංහානමි නදිය උනුකරන්නේය කකාරවන්නේයයි සිතන්නහුද?,
,සවාමීනි‚ එසේ නොසිතන්නෙමු. ඊට හේතු කවරේද‚ සවාමීනි‚ ගංහා නදිය ගැඹුරුය‚ අප්‍රමාණය ගංහා නදිය ඇවිල ගත්තාවු තණ සුලෙන් උණු කරන්නට කකාරවන්නට පහසු නොවෙි. ඒ පුරුෂයා නමි වෙහෙසට දුකට කොටස්කාරයෙක් වන්නේය.,
,මහණෙනි‚ කල්හි හෝ නොකල්හි හෝ සත්‍යයෙන් හෝ අසත්‍යයෙන් හෝ මෘදුව හෝ රළුව හෝ අර්‍ථ සහිතව හෝ අනර්‍ථ සහිතව හෝ මෛත්‍රී සහගත සිත් ඇතිව හෝ කිපි සිත් ඇතිව හෝ අන්‍යයන් තොපට කියන්නාවු මෙි වචන පසක් වෙත්. මහණෙනි‚ අන්‍යයෝ තොපට කල්හි හෝ නොකල්හි හෝ කියන්නාහුද මහණෙනි තොපට අන්‍යයෝ සත්‍යයෙන් හෝ අසත්‍යයෙන් හෝ කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ තොපට අන්‍යයෝ මෘදුව හෝ රළුව හෝ කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ තොපට අන්‍යයෝ අර්‍ථ සහිතව හෝ අනර්‍ථ සහිතව හෝ කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ තොපට අන්‍යයෝ මෛත්‍රී සිත් ඇතිව හෝ කිපි සිත් ඇතිව හෝ කියන්නාහුද‚ එහි තොප විසින් මෙසේ හික්මිය යුතුයි. ‘අපගේ සිත නොපෙරළේවා‚ ලාමක වචන නොකියන්නෙමු. අනුකමිපාවෙන් යුක්තව මෛත්‍රී සහගත සිත් ඇතිව නොකිපි සිත් ඇතිව වාසය කරන්නෙමු. ඒ පුද්ගලයා කෙරෙහි මෛත්‍රී සිත පතුරවා වාසය කරන්නෙමු. මුළු ලෝකයම ඒ මෛත්‍රී චිත්තයාගේ අරමුණ කොට මහත්වු මහත් බවට ගියාවු අප්‍රමාණවු වෛර නැත්තාවු ද්වෙිෂ නැත්තාවු මෛත්‍රී සහගත සිතින් යුක්තව වාසය කරන්නෙමු’යි මහණෙනි‚ තොප විසින් මෙසේ හික්මිය යුතුයි.
11. මහණෙනි‚ මදින ලද්ද්‍රවු මනාව මදින ලද්ද්‍රවු මෘදුවු පුලුනක් වැනිවු සර සර යන ශබිද නැති බර බර‚ යන ශබිද නැති බළල් සමින් කළ පසුමිබියක් වෙයි. ඉක්බිති දණ්ඩක් හෝ ගල්කැටයක් හෝ ගෙන පුරුෂයෙක් එන්නේය. හෙතෙම මෙසේ කියන්නේය‚ ‘මම මෙි මදිනලද මොනවට මදිනලද හාත්පස මදිනලද මෘදුවු පුළුන් වැනිවු සර සර යන ශබිද නැති බර බර යන ශබිද නැති බළල් සමින් කළ පසුමිබිය දණ්ඩෙන් හෝ ගල්කැටයෙන් හෝ සර සර යන ශබිද ඇත්තක් කරන්නෙමි. බර බර යන ශබිද ඇත්තක් කරන්නෙමි’යි‚ (කියායි.) මහණෙනි‚ ඒ පුරුෂයා මදිනලද මනාව මදිනලද හාත්පස මදිනලද මෘදුවු ශබිද නැති පුළුන් වැනිවු සර සර බර බර යන ශබිද නැති මෙි බළල් සමින් කළ පසුමිබිය දණ්ඩකින් හෝ කැටකින් හෝ සර සර යන ශබිද ඇත්තක් කරන්නේද? බර බර යන ශබිද ඇත්තක් කරන්නේද?, ,සවාමීනි‚ මෙය එසේ නොකළ හැකිය. ඊට හේතු කවරේද? සවාමීනි‚ ඒ බළල්සමින් කළ පසුමිබිය මදිනලද මනාව මදිනලද හාත්පස මදිනලද‚ මෘදුවු පුළුනක් වැනිවු සර සර යන ශබිද නැති බර බර යන ශබිද නැති දෙයක් වන්නේය. එය කැටකින් හෝ දණ්ඩකින් හෝ සරසර යන ශබිද ඇත්තක් කරන්නට බර බර යන ශබිද ඇත්තක් කරන්නට පහසු නොවන්නේය. ඒ පුරුෂයා නමි වෙහෙසට දුකට කොටස්කාරයෙක් වන්නේය.,
,මහණෙනි‚ කල්හි හෝ නොකල්හි හෝ සත්‍යයෙන් හෝ අසත්‍යයෙන් හෝ මෘදුව හෝ රළුව හෝ අර්‍ථ සහිතව හෝ අනර්‍ථ සහිතව හෝ මෛත්‍රී සිත් ඇතිව හෝ කිපි සිත් ඇතිව හෝ අන්‍යයන් තොපට කියන්නාවු මෙි වචන පසක් වෙත්. මහණෙනි‚ තොපට අන්‍යයෝ කල්හි හෝ නොකල්හි හෝ කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ තොපට අන්‍යයෝ සත්‍යයෙන් හෝ අසත්‍යයෙන් හෝ කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ තොපට අන්‍යයෝ මෘදුව හෝ රළුව හෝ කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ අන්‍යයෝ තොපට අර්‍ථ සහිතව හෝ අනර්‍ථ සහිතව හෝ කියන්නාහුද‚ මහණෙනි‚ තොපට අන්‍යයෝ මෛත්‍රී සිත් ඇතිව හෝ කිපි සිත් ඇතිව හෝ කියන්නාහුද‚ එහි තොප විසින් මෙසේ හික්මිය යුතුයි. ‘අපගේ සිත නොපෙරළේවා‚ ලාමක වචන නොකියන්නෙමු. අනුකමපාවෙන් යුක්තව මෛත්‍රී සහගත සිත් ඇතිව නොකිපි සිත් ඇතිව වාසය කරන්නෙමු. ඒ පුද්ගලයා කෙරෙහි මෛත්‍රී සිත පතුරවා වාසය කරන්නෙමු. මුළු ලෝකයම ඒ මෛත්‍රී චිතතයාගේ අරමුණ කොට මහත්වු මහත් බවට ගියාවු අප්‍රමාණවු වෛර නැත්තාවු ද්වෙෂ නැත්තාවු මෛත්‍රී සහගත සිතින් යුක්තව වාසය කරන්නෙමු’යි මහණෙනි‚ තොප විසින් මෙසේ හික්මිය යුතුය.
12. ,මහණෙනි‚ පහත් ක්‍රියා කරන්නාවු සොරු දෙපස දඬු ඇති කියතකින් ශරීර අවයව කපන්නාහුද යමෙක් ඒ සිය සිරුර කපන සොරුන් කෙරෙහිද හිත දුෂ්‍යකර ගනීනමි එයින් හෙතෙම මාගේ අවවාදයට අනුව පිළිපදින්නෙක් නොවෙයි. මහණෙනි‚ එහිදු මෙසේ හික්මිය යුතුයි. ‘අපගේ සිත නොපෙරළේවා‚ ලාමක වචනද නොකියන්නෙමු‚ හිතානු කමිපා ඇතිව මෛත්‍රී සිත් ඇතිව ඇතුළත තරහ නැතිව වාසය කරන්නෙමු. ඒ පුද්ගලයා කෙරෙහිද මෛත්‍රී සහගත සිත පතුරුවා වාසය කරන්නෙමු. මුළුලොකයද ඒ මෛත්‍රී සහගත සිතේ අරමුණ කොට විපුලවු මහද්ගතවු අප්‍රමාණවු අවෛරවු නිදුක්වු මෛත්‍රී සහගත සිතින් පතුරුවා වාසය කරන්නෙමු’යි (හික්මිය යුතුයි.) මහණෙනි‚ මෙසේ වනාහි තොප විසින් හික්මිය යුතුයි.
,මහණෙනි‚ තොප මෙි කකචුපමොවාද ධර්‍මය නිතර මෙනෙහි කරවි. මහණෙනි‚ තෙපි යමි හෙයකින් නොඉවසන්නාවු අල්ප සාවද්‍යවු හෝ මහා සාවද්‍යවු හෝ යමි වචනයක් දක්නහුද?, ,නැත‚ සවාමීනි.,
,මහණෙනි‚ එහෙයින් තෙපි මෙි කකචුපමොවාද ධර්‍මය නිතර මෙනෙහි කරවි. ඒ මෙනෙහි කිරීම තොපට බොහෝ කාලයක් මුළුල්ලෙහි වැඩ පිණිස සැප පිණිසද වන්නේය,යි මෙි සුත්‍රධර්‍මය භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වද්‍රළහ. සතුටුවු ඒ භික්‍ෂුහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ දෙශනාව සතුටින් පිළිගත්තාහුය.
පළමු වැනිවු කකචුපම සුත්‍රය නිමි.
උපුටා ගැනීම - උතුම් ශ්‍රී සද්ධර්මය ( dahamsithum.wordpress )