ත්‍රිපිටක පොත් වහන්සේ/සූත්‍ර පිටකය/මජ්ක්ධීම නිකාය/දක්ඛිණවිභංග සූත්‍රය
1. මා විසින් මෙසේ අසනලදි. එක් කලෙක්හි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ශාක්‍යජනපදයන්හි කිඹුල්වත් පුරයෙහිවූ නීග්‍රොධාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල්හි වනාහි මහා ප්‍රජාපතී ගෞතමී තොමෝ අළුත්වූ වස්ත්‍ර දෙකක් ගෙණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙක්හිද එතනට එළඹියාය. එළඹ, භාග්‍යවතුන් වහන්සෙට වැඳ එකත්පසක හුන්නීය. එකත්පසක හුන්නාවූ මහාප්‍රජාපතී ගෞතමී තොමෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය සැලකළාය.
2. ,ස්වාමීනි, මාගේ මේ අළුත්වූ වස්ත්‍ර යුවළ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ උදෙසා තමන් විසින්ම කටින ලදි. තමන් විසින්ම වියන ලදි. ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මාගේ ඒ වස්ත්‍ර යුවළ අනුකම්පා පිණිස පිළිගන්නා සෙක්වා, යනුයි. මෙසේ කී කල්හී භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මහාප්‍රජාපතී ගෞතමියට මෙය වදාළේය. ,ගෞතමිය, සංඝයාට දෙව. තී විසින් සංඝයාට දූන් කල්හී, මමද පුදනලද්දේ වන්නෙමි, සංඝයාද (පුදනලද්දේ ) වන්නේය යනුයි. දෙවනුවද මහාප්‍රජාපතී ගෞතමී තොමෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය සැලකළාය. ,ස්වාමීනි, මාගේ මේ අළුත්වූ වස්ත්‍ර යුවළ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ උදෙසා තමන් විසින්ම කටින ලදි. තමන් විසින්ම වියන ලදි. ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මාගේ ඒ වස්ත්‍ර යුග්මය, අනුකම්පා පිණිස පිළිගන්නා සේක්වා, යනුයි. දෙවනුවද භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මහාප්‍රජාපතී ගෞතමියට මෙය වදාළේය. ,ගෞතමිය, සංඝයාට දෙව, තී විසින් සංඝයාට දූන් කල්හී, මමද පුදනලද්දේ වන්නෙමියි, සංඝ තෙමේද පුදනලද්දේ වන්නේය යනුයි. තුන්වෙනුවද මහාප්‍රජාපතී ගෞතමී තොමෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය සැලකළාය. ,ස්වාමීනි, මාගේ මේ අළුත්වූ වස්ත්‍ර යුවළ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ උදෙසා තමන් විසින්ම කටින ලදි. තමන් විසින්ම වියන ලදි. ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මාගේ මේ වස්ත්‍ර යුග්මය, අනුකම්පා පිණිස පිළිගන්නා සෙක්වා, යනුයි. තුන්වෙනුවද භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මහාප්‍රජාපතී ගෞතමියට මෙය වදාළේය. ,ගෞතමිය, සංඝයාට දෙව, තී විසින් සංඝයාට දූන් කල්හී, මමද පුදනලද්දේ වන්නෙමියි, සංඝ තෙමේද පුදනලද්දේ වන්නේයි,.
3. මෙසේ වදාළ කල්හී ආයුෂ්මත් ආනන්ද ස්ථවිරතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය සැලකෙළේය. ,ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මහාල්‍රජාපතී ගෞතමියගේ අළුත් වස්ත්‍ර යුවළ පිළිගන්නා සේක්වා. ස්වාමීනි, මහාප්‍රජාපතී ගෞතමී තොමෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට බොහෝ උපකාර ඇත්තීය. මව්ගේ සහෝදරිය. අත් පා වැඩූ තැනැත්තීය, පොෂණය කළ තැනැත්තීය, කිරි දූන් තැනැත්තීය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැද්‍ර මව කළුරිය කළ කල්හී කිරි පෙව්වාය. ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේද මහාප්‍රජාපතී ගෞතමියට බොහෝ උපකාර ඇත්තේ වේ. ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නිසා මහාප්‍රජාපතී ගෞතමී තොමෝ බුදූන් සරණ කොට ගියාය. ධර්‍මය සරණ කොට ගියාය. සංඝයා සරණ කොට ගියාය. ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නිසා මහාප්‍රජාපතී ගෞතමී තොමෝ සතුන් මැරීමෙන් වැළකුනීය, හොරකම් කිරීමෙන් වැළකුනීය, කාමයන්ගෙන් වරදවා හැසිරීමෙන් වැළකුනීය, බොරු කීමෙන් වැළකුනීය, රහමෙර පානය කිරීමෙන් වැළකුනීය. ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේනිසා මහාප්‍රජජාපතී ගෞතමී තොමෝ බුදූන් කෙරෙහි අචලවූ ප්‍රසාදයෙන් යුක්ත වූවාය. ධර්‍මය කෙරෙහි අචලවූ ප්‍රසාදයෙන් යුක්ත වූවාය. සංඝයා කෙරෙහි අචලවූ ප්‍රසාදයෙන් යුක්ත වූවාය. ආය්‍ර්‍යයන් කැමැතිවූ සීලයෙන් යුක්තවූවාය. ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නිසා මහාප්‍රජාපතී ගෞතමී තොමෝ දූක්ඛ සත්‍යයෙහි සැක නැති වූවාය. දූක්ඛ සමුදය සත්‍යයෙහි සැක නැති වූවාය. දූක්ඛ නිරොධ සත්‍යයෙහි සැක නැති වූවාය. දූක් නිරුද්ධ කිරීමට පිළිපදින්නාවූ මාර්‍ග සත්‍යයෙහි සැක නැති වූවාය. ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේද මහාප්‍රජාපතී ගෞතමියට උපකාර ඇති සේකැයි,, (සැලකෙළේය )
4. ,ආනන්දය එය එසේය, ආනන්දය, එය එසේය. ආනන්දය, යම් පුද්ගලයකු නිසා පුද්ගලයෙක් තෙම බුදූන් සරණ කොට ගියේ වේද, ධර්‍මය සරණ කොට ගියේ වේද, සංඝයා සරණ කොට ගියේ වේද, ආනන්දය, මේ ආචාය්‍ර්‍යවූ පුද්ගලයාට මේ අතවැසිවූ පුද්ගලයා විසින් ප්‍රතිඋපකාර කළ නොහැක්කේයයි, කියමි. එනම්, වැඳීමය, දැක හුනස්නෙන් නැගිටීමය, ඇඳිලි කිරීමය, ගරු බුහුමන් කිරීමය, සිව්රුය, පිණ්ඩපාතය, සයනාසනය, ගිලන්පස බෙහෙත් පිරිකරය, යන මොවුන් දීමෙනි. ආනන්දය, යම් පුද්ගලයකු නිසා පුද්ගලයෙක් තෙම සතුන් මැරීමෙන් වැළකුනේ වේද, සොරකම් කිරීමෙන් වැළකුනේ වේද, කාමයන්හි වරදවා හැසිරීමෙන් වැළකුනේ වේද, බොරු කීමෙන් වැළකුනේ වේද, මදයට හා ප්‍රමාදයට කරුණුවූ රහමෙර පානය කිරීමෙනි වැළකුනේ වේද, ආනන්දය, මේ ආය්‍ර්‍යවූ පුද්ගලයාහට මේ අතවැසිවූ පුද්ගලයා විසින් ප්‍රත්‍යූපකාර ( උපකාරයට උපකාර ) කළ නොහැකියයි කියමි.
,එනම්, වැඳීමය, දැක හුනස්නෙන් නැගිටීමය, ඇඳිලි කිරීමය, ගරුබුහුමන් කිරීමය, සිවුරුය, පිණ්ඩපාතය, සේනාසනය, ගිලන්පස, බෙහෙත් පිරිකර දීමෙනි. ආනන්දය, යම් පුද්ගලයකු නිසා පුද්ගලයෙක් තෙම බුදූන් කෙරෙහි, අචල ප්‍රසාදයෙන් යුක්තවූයේ වේද, ධර්‍මය කෙරෙහි අචල ප්‍රසාදයෙන් යුක්තවූයේ වේද, සංඝයා කෙරෙහි අචල ප්‍රසාදයෙන් යුක්තවූයේ වේද, ආය්‍ර්‍යයන් කැමැතිවූ සීලයෙන් යුක්තවූයේ වේද, ආනන්දය, මේ ආචාය්‍ර්‍යවූ පුද්ගලයාහට මේ අතවැසිවූ පුද්ගලයා විසින් ප්‍රත්‍යුපකාර කළ නොහැකියයි කියමි. එනම්, වැඳීමය, දැක හුනස්නෙන් නැගිටීමය, ඇඳිලි කිරීමය, ගරුබුහුමන් කිරීමය, සිවුරුය, පිණ්ඩපාතය, සේනාසනය, ගිලන්පස, බෙහෙත් පිරිකර දීමෙනි. ආනන්දය, යම් පුද්ගලයකු නිසා පුද්ගලයෙක් තෙම දූක්ඛ සත්‍යයෙහි සැක නැත්තේ වේද, දූක්ඛ සමුදය සත්‍යයෙහි සැක නැත්තේ වේද, දූක්ඛ නිරොධ සත්‍යයෙහි සැක නැත්තේ වේද, දූක් නිරුද්ධ කිරීමට පිළිපදින්නාවූ මාර්‍ග සත්‍යයෙහි සැක නැත්තේ වේද, ආනන්දය, මේ ආචාය්‍ර්‍යවූ පුද්ගලයාහට අතවැසිවූ පුද්ගලයා විසින් ප්‍රත්‍යුපකාර කළ නොහැකියයි කියමි. එනම්, වැඳීම, දැක හුනස්නෙන් නැගිටීම, ඇඳිලි කිරීම, ගරුබුහුමන් කිරීම, චීවර, පිණ්ඩපාතය, සයනාසන, ගිලන්පස, බෙහෙත් පිරිකර දීම යන මෙයිනි.
5. ,ආනන්දය, පුද්ගලික දාන මේ දහහතරක් වෙත්. අර්හත් සම්‍යක් සම්බුද්ධවූ තථාගතයන් වහන්සේ කෙරෙහි දානය දේද, මේ පළමුවන පුද්ගලික දානයයි. පසේ බුදූන් කෙරෙහි දානය දේද, මේ දෙවන පුද්ගලික දානයයි. තථාගත ශ්‍රාවකවූ රහතන් වහන්සේ කෙරෙහි දානය දේද, මේ තුන්වන පුද්ගලික දානයයි. අර්හත් ඵලය ප්‍රත්‍යක්‍ෂ කිරීම පිණිස පිළිපන්නහු කෙරෙහි දානය දේද, මේ සතරවන පුද්ගලික දානයයි. අනාගාමි පුද්ගලයකුට දානය දේද, මේ පස්වන පුද්ගලික දානයයි. අනාගාමි ඵලය ප්‍රත්‍යක්‍ෂ කිරීමට පිළිපන්නහු කෙරෙහි දානය දේද, මේ සවන පුද්ගලික දානයයි. සකෘදාගාමි පුද්ගලයකුට දානය දේද, මේ සත්වන පුද්ගලික දානයයි. සකෘදාගාමි පුද්ගලයකුට දානය දේද, මේ සත්වන පුද්ගලික දානයයි. සකෘදාගාමි ඵලය ප්‍රත්‍යක්‍ෂ කිරීමට පිළිපන්නහු කෙරෙහි දානය දේද, මේ අටවන පුද්ගලික දානයයි. සෝවාන් පුද්ගලයෙකු කෙරෙහි දානය දේද, මේ නවවන පුද්ගලික දානයයි. සෝවාන් ඵලය ප්‍රත්‍යක්‍ෂ කිරීමට පිළිපන්නකු කෙරෙහි දානය දේද, මේ දසවන පුද්ගලික දානයයි. සස්නෙන් බැහැරවූ කාමයන්හි පහවූ රාග ඇත්තකු කෙරෙහි දානය දේද, මේ එකොළොස්වන පුද්ගලික දානයයි. පෘථග්ජන සීලවන්තයකු කෙරෙහි දානය දේද, මේ දොළොස්වන පුද්ගලික දානයයි. පෘථග්ජන දූශ්ශීලයකු කෙරෙහි දානය දේද, මේ දහතුන්වන පුද්ගලික දානයයි. තිරිසන් ගතවූවකු කෙරෙහි දානය දේද, මේ දහහතරවන පුද්ගලික දානයයි.
6. ,ආනන්දය, ඔවුන් අතුරෙන් තිරිසන් ගතවූවකු කෙරෙහි දානයදී සියයක් අනුසස් ඇත්තාවූ දානය කැමැති විය යුත්තේය. පෘථග්ජන දූශ්ශීලයකු කෙරෙහි දානයදී, දහසක් අනුසස් ඇත්තාවූ දානය කැමැති විය යුත්තේය. පෘථග්ජන සීලවන්තයකු කෙරෙහි දානයදී ලක්‍ෂයක් අනුසස් ඇත්තාවූ දානය කැමැති විය යුත්තේය. ශාසනයෙන් පිටත්හිවූ කාමයන්හි පහවූ රාගය ඇත්තකු කෙරෙහි දානයදී කෝටිලක්‍ෂයක් අනුසස් ඇත්තාවූ දානය කැමැති විය යුත්තේය. සෝවාන් ඵලය ප්‍රත්‍යක්‍ෂකිරීම පිණිස පිළිපන්නකු කෙරෙහි දානයදී සංඛ්‍යාවක් නැත්තාවූ, ප්‍රමාණයක් නැත්තාවූ අනුසස් ඇති දානය කැමැති විය යුත්තේය. සෝවාන් පුද්ගලයෙකු කෙරෙහි කියනුම කවරේද ? සකෘදාගාමි ඵලය ප්‍රත්‍යක්‍ෂ කිරීමට පිළිපන්නහු කෙරෙහි කියනුම කවරේද ? සකෘදාගාමි පුද්ගලයෙකුට කියනුම කවරේද ? අනාගාමි ඵලය ප්‍රත්‍යක්‍ෂ කිරීමට පිළිපන්නහු කෙරෙහි කියනුම කවරේද ? අනාගාමි පුද්ගලයෙකුට කියනුම කවරේද ? අර්හත් ඵලය ප්‍රත්‍යක්‍ෂ කිරීමට පිළිපන්නහු කෙරෙහි කියනුම කවරේද ? තථාගත රහතන් වහන්සේ කෙරෙහි කියනුම කවරේද ? පසේබුදූන් කෙරෙහි කියනුම කවරේද ? අර්හත් සම්‍යක් සම්බුද්ධවූ තථාගතයන් වහන්සේ කෙරෙහි (දූන් දනෙහි අනුසස් ) කියනුම කවරේද ?
7. ,ආනන්දය, මේ සංඝික දාන සතක් වෙත්. කවර සතක්දයත් ? බුදූන් ප්‍රධාන (භික්‍ෂු භික්‍ෂුණී යන ) උභතො සංඝයා විෂයෙහි දානය දේද, මෙය පළමුවන සංඝික දානයයි. තථාගතයන් වහන්සේ පිරිනිවි කල්හී උභතො සංඝයා විෂයෙහි දානය දේද, සෙය දෙවන සංඝික දානයයි. භික්‍ෂු සංඝයා විෂයෙහි දානය දේද, මේ තුන්වන සංඝික දානයයි. භික්‍ෂුණී සංඝයා විෂයෙහි දානය දේද, මේ සතරවන සංඝික දානයයි. මෙතෙක් භික්‍ෂුහුද භික්‍ෂුණීහුද මට සංඝයා කෙරෙන් දෙනු මැනවැයි ලබාගෙන දානය දේද, මෙය පස්වන සංඝික දානයයි. මෙතෙක් භික්‍ෂුහු මට සංඝයා කෙරෙන් දෙනු මැනවැයි ලබාගෙන දානය දේද, මෙය සයවන සංඝික දානයයි. මෙපමණ භික්‍ෂුණීහු මට සංඝයා කෙරෙන් දෙනු මැනවැයි ලබාගෙන දානය දේද, මෙය සත්වන සංඝික දානයයි. ආනන්දය, මතු කාලයෙහි ශ්‍රමණ ගොත්‍රය පමණක් ඇත්තාවූ, ලාමක ස්වභාව ඇත්තාවූ, කාසාවකණ්ඨ නම් දූශ්ශීලයෝ වන්නාහුමය. ඒ දූශ්ශීලයන් කෙරෙහි සංඝයා උදෙසා දානය දෙන්නාහුය. ආනන්දය, එකල්හිද මම සංඝගත දානය සංඛ්‍යාවක් නැති, ප්‍රමාණයක් නැති අනුසස් ඇත්තකැයි කියමි. ආනන්දය, කිසියම් ආකාරයකින් සංඝික දානයට වඩා පුද්ගලික දානය අතිශයින් මහත්ඵල ඇත්තේයයි නොමකියමි.
8. ,ආනන්දය, මේ දාන විසුද්ධීහු සතරක් වෙත්. කවර සතරක්දයත් ? ආනන්දය, දායකයා කෙරෙන් පිරිසුදූ වේද, ( මහත්ඵල වේද ) ප්‍රතිග්‍රාහකයා කෙරෙන් පිරිසිදූ නොවේද, එබඳු දානයක් ඇත්තේය. ආනන්දය, ප්‍රතිග්‍රාහකයා කෙරෙන් පිරිසිදූ වේද, දායකයා කෙරෙන් පිරිසිදූ නොවේද, එබඳු දානයක් ඇත්තේය. ආනන්දය, දායකයා කෙරෙන් පිරිසිදූ නොවේද, ප්‍රතිග්‍රාහකයා කෙරෙන් පිරිසිදූ නොවේද, එබඳු දානයක් ඇත්තේය. ආනන්දය, දායකයා කෙරෙනුත් පිරිසිදූ වේද, ප්‍රතිග්‍රාහකයා කෙරෙනුත් පිරිසිදූ වේද, එබඳු දානයක් ඇත්තේය.
9. ,ආනන්දය, කෙසේ නම් දානය දායකයා කෙරෙන් පිරිසිදූ වේද, ප්‍රතිග්‍රාහකයා ප්‍රතිග්‍රාහකයා කෙරෙන් පිරිසිදූ නොවේද, ආනන්දය, මේ ශාසනයෙහි දායකතෙම සිල්වත්වූ යහපත් ස්වභිව ඇත්තෙක් වේද, ප්‍රතිග්‍රාහකයෝ දූශ්ශීලවූ ලාමක ස්වභාව ඇත්තෝ වෙත්ද, ආනන්දය, මෙසේ වනාහී දානය දයකයා කෙරෙන් පිරිසිදූ වේ. ප්‍රතිග්‍රාහකයා කෙරෙන් පිරිසිදූ නොවේ.
10. ,ආනන්දය, කෙසේ නම් දානය ප්‍රතිග්‍රාහකයා කෙරෙන්පිරිසිදූ වේද, දායකයා කෙරෙන් පිරිසිදූ නොවේද, ආනන්දය, මේ ශාසනයෙහි දායකතෙම දූශ්ශීලවූ ලාමක ස්වභාව ඇත්තෙක් වේද, ප්‍රතිග්‍රාහකයෝ සිල්වත්වූ යහපත් ස්වභාව ඇත්තාහූ වෙත්ද, ආනන්දය, මෙසේ වනාහී දානය ප්‍රතිග්‍රාහකයා කෙරෙන් පිරිසිදූ වේ. දායකයා කෙරෙන් පිරිසිදූ නොවේ.
11. ,ආනන්දය, කෙසේ නම් දානය දයකයා කෙරෙනුත් පිරිසිදූ නොවේද, ප්‍රතිග්‍රාහකයා කෙරෙනුත් පිරිසිදූ ? ආනන්දය, මේ ශාසනයෙහි දායක තෙමේද දූශ්ශීලවූ ලාමකවූ ස්වභාව ඇත්තෙක්වේ. ප්‍රතිග්‍රාහකයෝද දූශ්ශීලවූ ලාමක ස්වභාව ඇත්තාහූ වෙත්. ආනන්දය, මෙසේ වනාහී දානය දායකයා කෙරෙහිද පිරිසිදූ නොවේ. ප්‍රතිග්‍රාහකයා කෙරෙන්ද පිරිසිදූ නොවේ.
12. ,ආනන්දය, කෙසේ නම්, දානය දයකයා කෙරෙනුත් පිරිසිදූ වේද, ප්‍රතිග්‍රාහකයා කෙරෙනුත් පිරිසිදූ වේද ? ආනන්දය, මේ ශාසනයෙහි දායක තෙමේත් සිලවත් යහපත් ස්වභාව ඇත්තෙක් වේද, ප්‍රතිග්‍රාහකයෝත් සිලවත් යහපත් ස්වභාව ඇත්තාහූ වෙත්ද, ආනන්දය, මෙසේ වනාහි දානය දයකයා කෙරෙනුත් පිරිසිදූ වේ. හෙවත් මහත්ඵල වේ. ප්‍රතාග්‍රාහකයා කෙරෙනුත් පිරිසිදූ වේ.
13. ,ආනන්දය, මොහු වනාහී දාන විසුද්ධීහූ සතරවෙත්යයි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වදාළේය. සුගතයන් වහන්සේ මෙය වදාරා, ශාස්තෲන් වහන්සේ නැවතද මෙසේ වදාළෙය.
1. සිලවත්වූ යමෙක් දැහැමින් ලද දෙයින් මනා පහන් සිත් ඇත්තේ, මහත්වූ කර්මඵලය අදහමින් දූශ්ශීලයන් කෙරෙහි දානය දේද, ඒ දානය දායකයා කෙරෙන් පිරිසිදූ වේ.
,2. යම් දූශ්ශීලයෙක් අධර්මයෙන් ලද දෙයින් ප්‍රසන්නවූ සිත් නැත්තේ මහත්වූ කර්මඵලය නොඅදහමින් සීලවන්තයන් කෙරෙහි දානය දේද, ඒ දානය ප්‍රතිග්‍රාහකයා කෙරෙන් පිරිසිදූ වේ.
,3. යම් දූශ්ශීලයෙක් තෙම අධර්මයෙන් ලදදෙයින් අප්‍රසන්න සිත් ඇත්තේ, මහත්වූ කර්මඵලය නොඅදහමින් දූස්සීලයන් කෙරෙහි දානය දේද, ඒ දානය දෙපසින්ම පිරිසිදූ නොවේ.
,4. යම් සීලවන්තයෙක් තෙම දැහැමින් ලද දෙයින් ප්‍රසන්නවූ සිත් ඇත්තේ මහත්වූ කර්මඵලය අදහමින් සීලවන්තයන් කෙරෙහි දානය දේද, ඒකාන්තයෙන් ඒ දානය මහත්වූ විපාක ඇත්තේයයි කියමි.
,5. .යම් පහවූ රාග ඇති පුද්ගලයෙක් දැහැමින් ලදදෙයින් යහපත් ප්‍රසන්නවූ සිත් ඇත්තේ මහත්වූ කර්මඵලය අදහමින් රහතුන් විෂයෙහි දානය දේද, ඒකාන්තයෙන් ඒ දානය ආමිස දාන අතුරෙන් අග්‍රයයි, කියමි.
දක්‍ෂිණ විභංග සූත්‍රය නිමි.
උපුටා ගැනීම - උතුම් ශ්‍රී සද්ධර්මය ( dahamsithum.wordpress )