ත්‍රිපිටක පොත් වහන්සේ/සූත්‍ර පිටකය/මජ්ක්ධීම නිකාය/බ්‍රහ්මායු සූත්‍රය
1. මා විසින් මෙසේ අසන ලදී.එක් සමයෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙදෙහ ජනපදයන්හි පන්සියයක් පමණ භික්‍ෂූන් සමග චාරිකාවෙහි හැසිරෙති. එකල්හි වනාහි ජරාවට ගියාවූ, මහලුවූ, කාලය ගෙවී ගියාවූ, වයසට පැමිණි උත්පත්තියෙන් එක්සිය විසි අවුරුදුවූ, නාම නිණ්ඩු ක්‍රියා කල්ප විකල්ප ශික්‍ෂා නිරුක්ති යන ප්‍රභෙදයන් ඇති ඉතිහාස පස්වැනි කොට ඇති තුන් වේදයේ කෙළවරට ගියාවූ, පද හා ව්‍යාකරණ හදාරන්නාවූ ලොකායන ශාස්ත්‍රයේත් මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණ ශාස්ත්‍රයේත් දක්‍ෂවූ බ්‍රහ්මායු නම් බ්‍රාහ්මණයෙක් මියුලුනුවර වාසය කෙරෙයි. ශාක්‍ය පුත්‍රවූ ශ්‍රමණ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ ශාක්‍ය කුලයෙන් නික්ම පැවිදිව පන්සියයක් පමණ මහත් භික්‍ෂු සංයා සමග වෙදෙහ ජනපදයන්හි චාරිකාවෙහි හැසිරෙන්නාහුයි, බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයා ඇසීය. ´ඒ භාග්‍යවත් ගෞතමයන් වහන්සේගේ වනාහි මෙසේ යහපත්වූ උස්ව පැන නැගි කීර්ති ශබ්ද ඇත්තේය. ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ මේ කාරණයෙන්ද අර්‍හත්හ, සම්‍යක් සම්බුද්ධයහ, විදර්‍ශනා ඥානය ආදී ඥාන අටෙන්ද, සීල සංවරය ආදී (චරණ) හසුරුවන ධර්‍ම පහළොවෙන්ද යුක්තයහ. යහපත් ගති ඇත්තාහ. සියලු ලෝකයන් දන්නාහ. ශ්‍රෙෂ්ඨයහ, හික්මවියයුතු පුරුෂයන් දමනය කිරීමෙහි රියැදුරෙකු වැනි වූහ. දිව්‍ය මනුෂ්‍යයන්ට ගුරුවරයෙක්වූහ. බුද්ධයහ, භාග්‍යවත්හ, ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දෙවියන් සහිතවූ මරුන් සහතවූ, බඹුන් සහිතවූ, මහණ බමුණන් සහිතවූ, රජුන් හා මිනිසුන් සහිතවූ සත්‍ව වර්‍ගයා ඇතුළු සියලු ලොකය තමන් වහන්සේම මනාව පැහැදිලිකොට දැන ප්‍රකාශ කරණසේක. උන්වහන්සේ මුල මැද අග යන තුන් තන්හි යහපත්වූ, අත්‍ර්‍ථ සහිතවූ, දස ආකාරයෙන් නියම විදියට වචන ශබ්ද කිරීම ඇත්තාවූ, සම්පූර්‍ණවූ පිරිසිදුවූ ධර්‍මය ප්‍රකාශ කරණ සේක. එබඳුවූ රහතුන්ගේ දැකීමක් වේනම් ඒ යහපත්මැයි´ කියායි.
2. ´´එකල්හි වනාහි බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයාහට නාම නිණ්ඩු ක්‍රියා කල්ප විකල්ප ශික්‍ෂා නිරුක්ති යන ප්‍රභෙදයන් ඇති ඉතිහාසය පස්වැනි කොට ඇති තුන් වේදයේ කෙළවරට ගියාවූ, පද හා ව්‍යාකරණ හදාරන්නාවූ විතණ්ඩ ශාස්ත්‍රයේත් මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණ ශාස්ත්‍රයේත් දක්‍ෂවූ උත්තර නම් තරුණ ශිෂ්‍යයෙක් විය. ඉක්බිති බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ උත්තර තරුණයා ඇමතීය. ( මෙසේ කීය. ) ´´දරුව උත්තරය, මේ ශාක්‍යපුත්‍රවූ ශාක්‍ය කුලයෙන් නික්ම පැවිදිවූ ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේගේ පන්සියයක් පමණවූ මහා භික්‍ෂු සමූහයක් සමග වෙදෙහ ජනපදයන්හි චාරිකාවෙහි හැසිරෙති. ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙබඳුවූ යහපත් කීර්තිරාවයක් උස්ව නැංගේය. (කෙබඳුවූද යත් ) ´මේ මේ කාරණයෙනුදු ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අර්‍හත්හ, සම්‍යක් සම්බුද්ධයහ, විදර්‍ශනා ඥානය ආදී ඥාන අටෙන්ද, සීල සංවරය ආදී (චරණ) හසුරුවන ධර්‍ම පහළොවෙන්ද යුක්තයහ. යහපත් ගති ඇත්තෝ වූහ. සියලු ලෝකයන් දන්නාහ. ශ්‍රෙෂ්ඨවූවාහු, හික්මවියයුතු පුරුෂයන් දමනය කිරීමෙහි රියැදුරෙකු වැනි වූහ. දිව්‍ය මනුෂ්‍යයන්ට ගුරුවරයෙක්වූහ. බුද්ධයහ, භාග්‍යවත්හ, ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දෙවියන් සහිතවූ මරුන් සහිතවූ, බඹුන් සහිතවූ, මහණ බමුණන් සහිතවූ, රජුන් හා මිනිසුන් සහිතවූ සත්‍ව වර්‍ගයා ඇතුළු සියලු ලොකය තමන් වහන්සේම මනාව පැහැදිලිකොට දැන ප්‍රකාශ කරණසේක. උන්වහන්සේ මුල මැද අග යන තුන් තන්හි යහපත්වූ, අත්‍ර්‍ථ සහිතවූ, දස ආකාරයෙන් නියම විදියට වචන ශබ්ද කිරීම ඇත්තාවූ, සම්පූර්‍ණවූ පිරිසිදුවූ ධර්‍මය ප්‍රකාශ කරණ සේක. එබඳුවූ රහතුන්ගේ දැකීමක් වේනම් ඒ යහපත්මැයි´ කියායි.
´දරුව, උත්තරය එව, නුඹ ශ්‍රමණ ගෞතමයන් යම් තැනෙක්හිද එහි යව. ගොස් ඉදින් ඒ භවත් ගෞතමයන්ගේ ඇති සැටියක් නිසාම කීර්ති ශබ්දයක් පැතිර ගියේද, නොවේ නම් එසේ නුවූවක් පිළිබඳවද, ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ එබඳුද, නැත්නම් නොවේදැයි, එපරිද්දෙන් මහණ ගොයුම්හු ( සොයා ) දනුව. නුඹගේ තීරණය අනුව අපි ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ දැනගනුම්හ.´´ ´´පින්වත, ඉදින් ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේගේ ඇත්තාවූ ගුණයන් නිසාම මේ කීර්ති ශබ්දය පැතිර ගියේද, ඉදින් එසේ නොවේද? ඉදින් ඒ භවත් ගෞතමයෝ එබඳුද? ඉදින් එසේ නොවේදැ යි මම කෙසේ දැන ගන්නෙම්ද?´´
3.´´දරුව, උත්තරය, අපගේ වේද මන්ත්‍රයන්හි දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණ ආවේමය. ඒ ලක්‍ෂණයන්ගෙන් යුක්තවූ මහා පුරුෂයාහට ගති දෙකෙක්ම වෙති. අනිකෙක් නැත. ඉදින් ( හෙතෙම ) ගිහිගෙයි වසයි නම් රජෙක්වූ සතර දිවයිනට අධිපතිවවූ දිනන සුලුවූ ජනපදයන්හි ( කිසිවෙකු විසිනුදු නොසෙල්විය හැකි සේ ) ස්ථිරවූ රත්න සතකින් යුක්තවූ සක්විති රජ වෙයි. මොවුහු ඔහුගේ රත්න සත වෙත්. කවරහුදයත්? චක්‍ර රත්නය, හස්ති රත්නය, අශ්ව රත්නය, මානික්‍ය රත්නය, ස්ත්‍රී රත්නය, ගෘහපති රත්නය, සත්වැනිවූ පුත්‍ර රත්නයද යන රත්න සතයි. ශූරවූ දිව්‍ය පුත්‍රයන්ට සමානවූ, නොහොත් වීය්‍ර්‍ය සම්පන්නවූ ශරීර ඇත්තාවූ පරසතුරු සේනාවන් මර්දනය කරන්නාවූ දහසකටත් අධිකවූ පුත්‍රයෝ ඒ සක්විති රජුට වෙත්. හෙතෙම සයුර කෙළවර කොට ඇති මේ පෘථිවිය දඬුවම් කිරීම් නැතිව, යුද්ධ කිරීම් නැතිව, ධර්‍මයෙන් හැම දෙන දිනා අධිපතිව වෙසෙයි. ඉදින් හෙතෙම ගිහිගෙන් නික්ම පැවිදි වෙයි නම් ලෝකයේ කෙලෙස් වැස්ම දුරුකළාවූ අර්‍හත්වූ සම්‍යක් සම්බුද්Ȁdධ වෙයි. දරුව, උත්තරය, මම වනාහි වේද මන්ත්‍ර උගන්වන්නා වෙමි. නුඹ වේද මන්ත්‍රයන් ඉගෙන ගන්නා වෙයි.´´
4.´´එසේය ස්වාමීනි,´´ යි උත්තර මානවකයා බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයාහට උත්තර දී, හුනස්නෙන් නැගී, බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයාහට පැදකුණු කොට වේදෙහ ජනපදයෙහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද, එතැනට ගියේය. පිළිවෙලින් චාරිකාවෙහි යමින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙක්හිද, එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමග ( සුවදුක් විචාරීම් ආදියෙන් සතුටු විය. සතුටු විය යුතු වූත්, සිහි කටයුතු වූත්, කථාව කොට නිමවා එක් පසෙක උන්නේය. එනත් පසෙක උන්නාවූ උත්තර තරුණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශරීරයෙහි දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණ සෙවීය. උත්තර මානවකයා වනාහි භාග්‍යවතුන්ගේ ශරීරයෙහි ලකුණු දෙකක් හැර බොහෝ සෙයින් දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණ දුටුවේය. කොසොහිත වත්‍ථගුය්හ ලක්‍ෂණය හා පහුතජිව්හතා ලක්‍ෂණය යන මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණ දෙකෙහි සැකකරයි. විමති උපදවයි. ඒ සැකයෙන් නොමිදෙයි. නොපැහැදෙයි. එකල්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙබඳු සිතක් පහලවිය. ´මේ උත්තර තරුණයා මාගේ ලක්‍ෂණ දෙකක් හැර බොහෝ සෙයින් මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණ දකීද, කොසොහිත වත්‍ථගුය්හ ලක්‍ෂණය හා පහුතජිව්හතා ලක්‍ෂණය යන මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණ දෙකෙහි සැක උපදවයි. විචිකිච්ඡා කෙරෙයි. ඒ සැකයෙන් නොමිදෙයි. නොපැහැදෙයි.´ ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ උත්තර මානවකයා භාග්‍යවත්හුගේ කොසොහිත වත්‍ථගුය්හ ලක්‍ෂණය යම්සේ දකීද, එබඳු ඎද්ධියක් පෑහ. අනතුරුව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දිව බැහැරකොට කන් සිදුරු දෙක පිරිමැද්දාහ. නාස් සිදුරු දෙක පිරිමැද්දාහ. මුළු නලල් තලයම දිවෙන් වැසූහ.
5. එකල්හි උත්තර මානවකයාට මෙබඳු සිතක් පහලවිය. ´ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණ වලින් සමන්විතවූ සේක. මම ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ පස්සෙන් යන්නෙම් නම්, උන්වහන්සෙගේ යාම් ඊම් ආදී ඉරියව් දකින්නෙම් නම්, මැනවි කියායි. ඉක්බිති උත්තර තරුණයා සත් මසක් නොහැර ගමන් කරන සෙවනැල්ලක් මෙන්, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පසුපස ඇවිද්දේය. එකල්හි උත්තර මානවකයා වේදේහ ජනපදයන්හි සත්මසක් ගතකිරීමෙන් පසු මියුලු නුවර යම් තැනෙකද, එතනට ගියේය. පිළිවෙලින් ගොස් මියුලු නුවර යම් තැනෙකද, බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ යම් තැනෙකද, එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, බ්‍රහ්මායු බ්‍රහ්මණයා වැඳ එක් පසෙක හුන්නේය. එක් පසෙක හුන්නාවූ උත්තර මානවකයාට බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ මෙසේ කිය. ´කිමෙක්ද? දරුව, උත්තරය, ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේගේ ඇති ගුණයන් නිසාම මේ කීර්ති ශබ්දය පැතිර ගියේද, අන් අයුරකින් නොවේද, කිමෙක්ද? ඒ භවත් ගෞතමයෝ එබඳුද, එසේ නොවේද?´´
6. ´´ස්වාමීනි, ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේගේ ඇති ගුණයන් නිසාම මේ කීර්ති ශබ්දය පැතිර ගියේය, අන් අයුරකින් නොවේ. ස්වාමීනි, ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ එබඳුමය. වෙනස් ආකාරයක් නැත. ස්වාමීනි, ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයන්ගෙන් යුක්තවූ සේක. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි මනාව පිහිටි පා ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයක් වෙයි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේගේ යට පා තලයන්හි දහසක් දැති ඇති නිම් වලලු සහිතවූ නැබ සහිතවූ සියලු අයුරින් සම්පූර්‍ණවූ චක්‍රයෝ වූහ. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි දික්වූ විළුම් ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි දික්වූ ඇඟිලි ඇත්තේ වෙත්. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි මෘදුවූ ලපටිවූ අතුල් පතුල් ඇත්තේ වෙත්. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ දැල් කවුළුවකට බඳු අතුල් පතුල් ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි පිරුණු ගොප් මසැති පා ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි ( ඕලු ) එනම් මුවන්ගේ බඳු කෙන්ඩා ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි සිටියේම නොනැමී දෙඅත්තලවලින් දනහිස් පිරිමදින සේක. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි කොෂය තුල සැඟවුණු පුරුෂව්‍යඤජනය ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි රන්වන් වූයේ වෙත් මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ රන්වන්වූ සිවි ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ සියුම්වූ සිවි ඇත්තේ වෙයි. සියුම්වූ සිවි ඇති බැවින් ශරීරයෙහි දූලි කුණු නොතැවරෙන්නේ වෙත්. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි එක එක ලොම් ඇත්තේ වෙයි. රෝම කූපයන්හි එක් එක් ලොම් හටගන්නේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි උඩුකුරු අක් ඇති රෝම ඇත්තේ වෙයි. හටගත් ලොම් උඩුකුරුයි. නිල්වන්ය. අඳුන්වන්ය, කුණ්ඩලයක් මෙන් කරකැවුනේ වෙයි. දකුණට කරකැවුනේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි කෙලින් පිහිටි සිරුර ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි සත් තැන උස්වූයේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි සිංහයෙකුගේ පෙර කය මෙන්, සම්පූර්‍ණ සිරුර ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි පිට දෑලවර මැද පිරුනේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි නුගරුකක් සේ පිරිමඩුලු ඇත්තේ වෙයි. උන්වහන්සේගේ ශරීරය යම් පමණ වේද, බඹයත් එපමණය. උන්වහන්සේගේ බඹය යම් පමණ වේද, ශරීරයත් එපමණය. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි සමවූ, වටවූ ග්‍රීවය ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි සත් සියයක් රස නහර ඇත්තේ වෙත්. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි සිංහයෙකුගේ යටිහක්ක මෙන් සම්පූර්‍ණ උඩු යටි දෙහකු ඇත්තේ් වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි සමසතලිසක් දත් ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි සමවූ දත් ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි විවර නැතිවූ දත් ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි දිලිසෙන ඉතා සුදු දත් ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි මෘදු දික් පුළුල් දිව ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි බ්‍රහ්මස්වර ඇත්තේ වෙයි. කුරවී රාවය බඳු රාවය ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි පිරිසිදු නිල්වන් පෑ ඇස් ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි උපන් කෙණෙහි වස්සෙකුගේ බඳු ප්‍රසන්න ඇස් ගුලි ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි දෙබැම අතර සුදුවූ, මෘදුවූ, පුලුන් පෙදක් වැනි දකුණට කරකැවී නළල් මැද පිහිටි රෝමයක් වූයේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණයෙකි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි පිරුණු නළල සහිත සම්පූර්‍ණ හිස ඇත්තේ වෙයි. මෙයද ඒ භවත් ගෞතමවූ, මහා පුරුෂයන් වහන්සේගේ මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණය වෙයි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ මේ දෙතිස් මහා පුරිස් ලකුණින් සමන්විතවූ සේක.´´
7. ´´ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ යන සේක් දකුණු පයින් පළමුව යන සේක. උන්වහන්සේ ඉතා දුර පාදය නොඔසවන සේක. ඉතා ළඟ පාදය නොතබන සේක. උන්වහන්සේ ඉතා ඉක්මණින් නොවඩින සේක. ඉතා සෙමින් නොවඩින සේක. දණහිසින් දණහිස ගටමින් නොවඩින්නාහ. ගොප් ඇටයෙන් ගොප් ඇටය ගටමින් නොවඩින්නාහ. උන්වහන්සේ වඩින සේක් කලවය උඩට නොනැමෙයි, කලවය පහළට නොනැමෙයි, කලවය දැඩිකොට පය නොතබයි, කලවය එහා මෙහා නොසලවයි. වඩින්නාවූ ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේගේ යට කයම සෙලවෙයි. කයින් වෙර ගමනින් නොවඩිත්. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි හැරී බලනසේක් සියලු කයම හරවා බලයි. උන්වහන්සේ උඩ නොබලනසේක. යට නොබලනසේක. වට පිට බලමින් නොවඩිත්. වියදඬු පමණම බලත්. ඉන් එහා උන්වහන්සේගේ කිසිම ආවරණයක් නැති ඤාණයෙන් බැලීම වෙයි. උන්වහන්සේ ගෙයක් තුලට ඇතුල්වන්නේ කය උඩට නොඔසවන සේක. කය පහළට නොනමත්, කය දැඩිකොට නොතබයි. කය එහා මෙහා නොසොළොවයි, උන්වහන්සේ ඉතා දුර ඉතා ළංවද ආසනයට නොයත්.
´´අතින් .තදකොට ආසනයෙහි නොඉඳිත්. ආසනයෙහි කය නොහෙලත්, උන්වහන්සේ ඇතුළුගෙහි හුන්නේ හස්ත විකාර නොකරත්. පාද විකාර නොකරත්. පයක් පිට පයක් දමා නොහිඳිත්. ගොප්මස පිට ගොප්මස ( බත්කෙන්ඩ) නගා නොඉඳිත්. නිකට අත තබා නොහිඳිත්. උන්වහන්සේ ඇතුළුගෙහි බියවූ ස්වභාවයෙන් නොඉඳිත්. කම්පා නොවෙත්. නොසෙල්වෙත්. තැති නොගනිත්. උන්වහන්සේ භය නොවූ කම්පා නොවූ නොසෙල්වෙන තැති නොගෙන පහවූ ලොමු දැහැගැනීම් ඇතිව නිවන් ඇසුරු කරන සිත් ඇතිව ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ ඇතුළු ගමෙහි වැඩ හිඳිත්.
8. ´´උන්වහන්සේ පාත්‍රයට වතුර පිළිගන්නේ පාත්‍රය උඩට නොඔසවත්. පාත්‍රය පහලට නොනමත්. පාත්‍රය දැඩිකොට නොතබත්. පාත්‍රය එහා මෙහා නොසොළොවයි. උන්වහන්සේ පාත්‍රයට වතුර වැඩියත් නොව අඩුවත් නොව පිළිගන්නා සේක. උන්වහන්සේ ´´බුල් බුලු´´ යන ශබ්ද නගිනසේ පාත්‍රය නොසෝදන සේක. පෙරල පෙරලා පාත්‍රය නොසෝදන්නාහ. පාත්‍රය බිම තබා අත් නොසෝදන්නාහ. අත් සේදූ කල්හි පාත්‍රය සෝදන ලද්දේ වෙයි. පාත්‍රය සේදූ කල්හි අත් සෝදන ලද්දේ වෙයි. උන්වහන්සේ පාත්‍ර ජලය ඉතා දුරත් නොව ඉතා ළඟත් නොව දමනසේක. උන්වහන්සේ බත් පිළිගන්නා සේක් පාත්‍රය උඩට නොනමත්. පාත්‍රය පහලට නොනමත් පාත්‍රය තදකොට නොතබත්. පාත්‍රය එහා මෙහා නොසොළොවත්. උන්වහන්සේ බත් වැඩිත් නොව අඩුත් නොව පිළිගන්නා සේක.
9. ´´ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ බතින් හතරෙන් කොටසක් පමණ ව්‍යඤජන පිළිගන්නා සේක. බත් ආලොපය ව්‍යඤජනයෙන්ම වැඩිමනත් නොකරන්නාම. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ මුඛයෙහි බත්පිඩු දෙතුන් වරක් පෙරලා වළඳන සේක. උන්වහන්සේගේ කිසි බත් උලක් නොබිදී කයට නොපැමිණෙයි. උන්වහන්සේගේ මුඛයෙහි කිසි බත් උලක් ඉතුරු නොවෙයි. ඉක්බිති නැවතද බත් පිඩක් මුඛයට පමුණුවයි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ රසය දැන ගනිත්. ආහාර වළඳන සේක. රස තෘෂ්ණාවෙන් රස විඳිමින් නොවළඳන සේක. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වනාහි අංග අටකින් යුක්තවූ ආහාරය වළඳන සේක. මල්ලව පොර බැදීම පිණිස, මද වැඩීම පිණිස, ශරීරයේ අඩුතැන් පිරවීම පිණිස, අලඞ්කාරය පිණිස නොවළඳන සේක. යම්තාක් මේ ශරීරයාගේ පැවැත්ම පිණිස, යැපීම පිණිස, දුක් නැතිකර ගැනීම පිණිස, බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යාවට අනුග්‍රහ පිණිස වළඳන සේක. ´මෙසේ පුරාණ වේදනා නසමි. අලුත් වේදනා නූපදවන්නෙමි. මාගේ ජීවිත යාත්‍රාවද වන්නේය. වරද නැති බවද, පහසු විහරණයද වන්නේහ´ යන අදහසින් වළඳන සේක. උන්වහන්සේ වළඳා අවසන්ව පාත්‍රයට වතුර පිළිගන්නාසේක් පාත්‍රය උඩට නොනමන සේක. පාත්‍රය පහලට නොනමන සේක. පාත්‍රය නොඔබන සේක. පාත්‍රය එහා මෙහා නොසොළොවත්. උන්වහන්සේ පාත්‍ර ජලය ඉතා වැඩිත් නොව අඩුත් නොව පිළිගන්නා සේක. උන්වහන්සේ ´´ බුලු බුලු ´´ යන ශබ්ද නගන සේ පාත්‍රය නොසෝදන සේක. පෙරළ පෙරළා පාත්‍රය නොසෝදන සේක.
10. ´´පාත්‍රය බිම දමා අත නොසෝදන්නාහ. අත සේදූ කල්හි පාත්‍රය සෝදන ලද්දේ වෙයි. පාත්‍රය සේදූ කල්හි අත සෝදන ලද්දේ වෙයි. උන්වහන්සේ පාත්‍ර ජලය ඉතා දුරද ඉතා ළඟද නොදමන්නාහ. උන්වහන්සේ වළඳා අවසන්ව පාත්‍රය ඉතා දුරද, ඉතා ළඟද, බිම නොතබන සේක. පාත්‍රයෙහි බලාපොරොත්තුව අත්හරින්නේද නොවෙත්. සීමාව ඉක්මවා රක්නේද නොවෙත්. උන්වහන්සේ වළඳා අවසන්ව මොහොතක් නිශ්ශබ්දව හිඳින සේක. අනුමෝදනාවට කාලය නොඉක්මවන සේක. උන්වහන්සේ වළඳා අවසානව අනුමෝදනා කරණ සේක. ඒ බතට නින්දා නොකරන සේක. අන් බතක් බලාපොරොත්තු නොවන සේක. ධර්‍ම කථාවෙන්ම ඒ පිරිසට දක්වයි. කුශල ධර්‍මයෙහි සමාදන් කරවයි. උත්සාහවත් කරවයි, සතුටු කරවයි. උන්වහන්සේ ඒ පිරිසට ධර්‍මකථාවක් දක්වා, කුසල ධර්‍මයෙහි සමාදන් කරවා, උත්සාහවත් කරවා, හුනස්නෙන් නැගිට වඩින සේක.
11.´´උන්වහන්සේ ඉතා ඉක්මනින්ද නොවඩින සේක. ඉතා සෙමින්ද නොවඩිත්. පිරිසෙන් වෙන්ව නොවඩිත්. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේගේ කයෙහි සිවුර හනු ඇටයෙන් උඩට පොරවා උදරය පෙනෙනසේ නොවඩියි. එක් උරයක් පොරවා තනය පෙනෙනසේ නොවඩියි. කයෙහි සිවුර දහඩියෙන් ඇලෙන සේ තදකොටද නොවඩින සේක. සිවුර කයින් වෙන්වූයේද නොවේ. ඒ භවත් ගෞතමයන්ගේ කයින් සිවුර වාතයෙන් ඉවතට නොයවයි. ඒ භවත් ගෞතමයන්ගේ කයෙහි රජස් දැලි නොගැල්වෙයි. උන්වහන්සේ ආරාමයට වැඩියේ පැනවූ අස්නෙහි වැඩ හිඳින සේක. හිඳ පාදයන් සෝදන්නාහ. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ පාදයන් සැරසිීමෙහි නොයෙදෙන සේක. උන්වහන්සේ පාදයන් සෝදා පය්‍ර්‍යයඞ්ක බැඳ කය කෙලින් තබා සිහිය එළවාගෙන වැඩ හිඳින සේක. උන්වහන්සේ තමාහට විනාශය පිණිස අනුන් පෙළන්නේ විනාශය පිණිස නොසිතන සේක. දෙදෙනාගේම විනාශය පිණිස නොසිතන සේක. තමාට හිතවූවක් අනුන්ට හිතවූවක් දෙදෙනාටම හිතවූවක් සියලු ලොකයටම හිතවූවක් ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ සිතමින් වැඩ හිඳින සේක. උන්වහන්සේ ආරාමයට වැඩියේ පිරිසට ධර්‍මය දේශනා කරනසේක. ඒ පිරිස උසස්තන්හි ලා කථා නොකරන සේක. ඒ පිරිස පහත් තන්හි ලා කථා නොකරන සේක. ධර්‍ම කථාවෙන්ම ඒ පිරිස දක්වත්. කුසල් දහම් සමාදන් කරවත්. උත්සාහවත් කරවත්. සතුටු කරවත්. පැහැදිලි බවද, දැනීමෙහි පොහොසත් බවද, මිහිරි බවද, කනට සුව බවද, විහිදී නොයන බවද, නොවිසිරෙන බවද, ගැඹුරු බවද, බොහෝ නාද ඇති බවද, යන අංග අටෙන් යුක්තවූ ාෙෂයක් ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේගේ මුවින් පිටවෙයි. පිරිසේ පමණට ශබ්ද නගන ස්වරයන් වූ සේක. උන්වහන්සේගේ ාෙෂය පිරිසෙන් පිටතටද නොයයි. ඒ භවත් ගෞතමයන් විසින් ධර්‍මකථාවෙන් දක්වන ලද්දාවූ කුසල් දහම්හි සමාදන් කරවන ලද්දාවූ, උත්සාහවත් කරවන ලද්දාවූ, සතුටු කරවන ලද්දාවූ, ඔවුහු උන්වහන්සේ හැර යාමට නොකැමැත්තෙන් හුනස්නෙන් නැගිට, ´පින්වත්නි, වඩින්නාවූ ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ අපි බලන්නෙමු. සිටියාවූ උන්වහන්සේ බලන්නෙමු. ඇතුළුගමට වඩින්නාවූ උන්වහන්සේ දුටුවෙමු. ඇතුළුගෙහි තුෂ්නීම්භූතව වැඩ උන්නාවූ උන්වහන්සේ දුටුවෙමු. වළඳා අවසන්වී අනුමෝදන් කරන්නාවූ උන්වහන්සේ දුටුවෙමු. ආරාමයට වඩින්නාවූ උන්වහන්සේ දුටුවෙමු. ආරාමයට ඇතුල්ව නිශ්ශබ්දව වැඩඋන්නාවූ උන්වහන්සේ දුටුවෙමු. ආරාමයට පැමිණි පිරිසට දම්දෙසන්නාවූ උන්වහන්සේ දුටුවෙමු. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ මෙබඳුය, මෙබඳුය, මෙයටත් වඩා අධික ගුණ ඇතිසේකැයි ගුණ කියමින් යන්නාහ.´´
12.මෙසේ කීකල්හි බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණතෙමේ හුනස්නෙන් නැගිට උතුරුසළුව එක් අංශයෙක්හි කොට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් දිශාවකද, ඒ දිශාවට ඇඳිලි බැඳ වැඳ, ´´ ඒ භාග්‍යවත් අර්හත් සම්‍යක් සම්බුදුරජානන් වහන්සේට නමස්කාර වේවා. ඒ භාග්‍යවත් අර්හත් සම්‍යක් සම්බුදුරජානන් වහන්සේට නමස්කාර වේවා. ඒ භාග්‍යවත් අර්හත් සම්‍යක් සම්බුදුරජානන් වහන්සේට නමස්කාර වේවා.´´ යි තුන් වරක් ප්‍රීති වාක්‍ය ප්‍රකාශ කෙළේය. අපි ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ සමග කිසිකලෙක එක්වන්නෙමු නම්, ඉතා යෙහෙක. කිසියම් කථා සල්ලාපයක් වන්නේනම්, ඉතා යෙහෙක.´´ කියායි.
13. එකල්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වේදේහ ජනපදයන්හි පිළිවෙලින් වඩනා සේක් මියුලුනුවර යම් තැනකද, එහි පැමිණියහ. එකල භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මියුලුනුවර මඛාදේව නම් අඹ උයනෙහි වාසය කරණ සේක.
14. ´´ශාක්‍ය කුලයෙන් නික්ම පැවිදිවූ ශාක්‍යපුත්‍රවූ ශ්‍රමණ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ වෙදෙහ ජනපදයෙහි චාරිකාවෙහි වඩින්නේ පන්සියයක් මහත් භික්‍ෂු සඞයා සමග මියුලු නුවරට පැමිණ, මියුලුනුවරෙහි මඛාදේව නම් අඹ උයනෙහි වාසය කරණ සේකැ´´ යි මියුලුනුවර වාසී බ්‍රාහ්මණ ගෘහපතියෝ ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ පිළිබඳව වනාහි, ´´ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කාරණයෙනුදු අර්‍හත්හ, සම්‍යක් සම්බුද්Ȁdධයහ, විජ්ජාචරණ සම්පන්නයහ, සුගතයහ, ලොකවිදූහ, අනුත්තරයහ, පුරිසධම්ම සාරථීයහ, දෙවි මිනිසුන්ට ශාස්තෘහ, බුද්Ȁdධයහ, භාග්‍යවත්හ. උන්වහන්සේ දෙවියන් සහිතවූ, මරුන් සහිතවූ, බඹුන් සහිතවූ, මහණ බමුණන් සහිතවූ, රජුන් හා මිනිසුන් සහිතවු, සත්‍ව වර්‍ගයා ඇතුළු සියලු ලොකය තමන් වහන්සේම මනාව පැහැදිලිකොට දැන ප්‍රකාශ කරණ සේක. උන්වහන්සේ මුල මැද අග යන තුන් තන්හි යහපත්වූ, අත්‍ර්‍ථ සහිතවූ, ව්‍යඤජන සහිතවූ, සම්පූර්‍ණවූ, පිරිසිදුවූ, බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යාව ප්‍රකාශ කරණ සේක. එබඳුවූ රහතුන්ගේ දැකීමක් වේ නම් එහ යහපත්මැ´´ යි කියායි. ඉක්බිති මියුලුනුවර වැසි බ්‍රාහ්මණ ගෘහපතියෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනකද, එතැනට ගියහ. ගොස් සමහරු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ එක්පසෙක හුන්හ. සමහරු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමග සතුටුවූහ. සතුටුවිය යුතුවූ, සිහිකටයුතුවූ කථාව කොට නිමවා එක් පසෙක හුන්හ. සමහරු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් දෙසකද, එදෙසට ඇඳිලි බැඳ එකත්පසෙක හුන්හ. සමහරු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි තමන්ගේ නාම ගොත්‍ර කියා එක් පසෙක හුන්හ. සමහරු නිශ්ශබ්දවම එක් පසෙක උන්හ. ´ශාක්‍යකුලයෙන් නික්ම පැවිදිව ශාක්‍යපුත්‍රවූ ශ්‍රමණ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ මියුලුනුවරට පැමිණ මියුලුනුවර මඛාදේව නම් අඹ උයනෙහි වාසය කරති´ යි බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ ඇසීය. එකල්හි බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ බොහෝ තරුණයන් සමග මඛාදේව අඹ වනය යම් තැනකද, එතැනට පැමිණියේය. ඉක්බිති අඹ උයනට සමීපයේදී බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයාට මෙබඳු සිතක් විය.
15. ´ඒ මම පළමුකොට නොදන්වා ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ දැකීමට යන්නෙම් නම් මෙය මට නුසුදුසුය´ යි සිතීය. අනතුරුව බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ එක් තරුණයෙකුට කථාකෙළේය. ´´තරුණය, නුඹ එව. ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ යම් තැනෙකද, එහි යව. ගොස් මාගේ වචනයෙන් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේගේ ආබාධ නැති බව, සැහැල්ලු බව, ශරීර බලය, පහසු විහරණ ඇති බව විමසව. ´´භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේට ආබාධ නැති බව, ශරීරයේ සැහැල්ලු බව, ශරීර බලය, සැප විහරණ ඇති බව අසයි´ කියාය. තවද, බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ ජරාවට පැමිණියෙක, මහලුය, වයසට පැමිණියෙක, එක්විසි වයස් ඇත්තෙක, හෙතෙම භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ දැකීමට කැමැත්තේයයිද කියව.´´
16. ´´එසේය ස්වාමීණි´´ යි ඒ තරුණයා බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයාට උත්තරදී, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනකද, එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමග සතුටුවිය. සතුටුවිය යුතුවූ, සිහිකටයුතුවූ කථාව කොට නිමවා එක් පසෙක සිටියේය. එකත්පසෙක සිටි ඒ තරණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙසේ කීය. ´´ භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේගේ ආබාධ නැති බව, ශරීරයේ සැහැල්ලු බව, ශරීර බලය, සැප විහරණය අසයි.´´ ´´භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ ජරාවට පැමිණියෙක, වෘද්ධය, මහලුය, අර්‍ධගතය, වයකට පැමිණියේය, උත්පත්තියෙන් අවුරුදු එක්සියවිස්සක් ආයුෂවිය, නාම නින්ඩු ක්‍රියා කල්ප විකල්ප ශික්‍ෂානිරුක්ති යන ප්‍රභෙදයන් ඇති, ඉතිහාසය පස්වෙනිකොට වෙදත්‍රයේ කෙළවරට ගියේය. පද හා ව්‍යාකරණ හදාරන ලද්දේය. ලොකායත ශාස්ත්‍රයෙහිද මහාපුරිස ලක්‍ෂණයන්හිද සම්පූර්‍ණය.
´´සවාමීනි, මිථිලාවෙහි යම් පමණ බ්‍රාහ්මණ ගෘහපතියෝ වාසය කරත්ද, ඔවුනතුරෙන් බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ වස්තුවෙන්ද අග්‍රය, ඔවුනතුරෙන් බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ මන්ත්‍රයෙන්ද අග්‍රය. ඔවුනතුරෙන් බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ වයසින් හා යසසින්ද අග්‍රය. හෙතෙම භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ දැකීම කැමැත්තෙන් සිටී´´ යයි කීය. ´´මානවකය, දැන් බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ ඊට කාලය දන්නේය´´ යි වදාළේය. එකල්හි ඒ මානවකයා බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයා යම් තැනෙකද, එතැනට ගියේය. ගොස් බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයාට, ´ භවත් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ විසින් කරණ ලද අවකාශ ඇත්තේය. දැන් පින්වතුන් වහන්සේ කල් දන්නේය´´ යි කීය.
17. ඉක්බිති බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද, එතැනට ගියේය. ඒ මියුලු නුවර වාසී ශ්‍රමණ ගෘහපති පිරිස එන්නාවූ බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයා දුරදීම දුටුවාහුය. දුටු කෙනෙහි ප්‍රසිද්ධවූ කීර්ති ඇති ඔහුට අවකාශ දුන්නේය. අනතුරුව බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයා ඒ පිරිසට මෙසේ කීය. ´´පින්වත කම් නැත. තොපි සිය අසුන්හි හිඳිව්. මම මෙහි ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ සමීපයෙහි හිඳගන්නෙමි.´´ යි කීය. ඉක්බිති බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද, එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමග සතුටුවිය. සතුටුවිය යුතුවූ, සිහිකටයුතුවූ කථාව කොට නිමවා එක් පසෙක හුන්නේය. එක් පසෙක හුන්නාවූ බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ කායයෙහි දෙතිස්මහාපුරිස් ලකුණු පරීක්‍ෂා කෙළේය. බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශරීරයෙහි ලකුණු දෙකක් හැර බොහෝ සෙයින් දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණ දුටුවේය. කොසොහිත වත්‍ථගුය්හතා ලක්‍ෂණය හා පහූතජිව්හතා ලක්‍ෂණය යන ලක්‍ෂණ දෙකෙහි සැක කරයි. සැකයෙන් නොමිදෙයි. නොපැහැදෙයි. එකල්හි බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ගාථාවන්ගෙන් මෙසේ කීය.
´´1. ගෞතමයන් වහන්ස, මා විසින් පින්වතුන් වහන්සේගේ ශරීරයෙහි යම්බඳු දෙතිස් මහා පුරිස් ලකුණු අසන ලද්දේද ඔවුන් අතුරෙන් දෙකක් නොදකිමි.
´´2. නරොත්තමයන් වහන්ස, පින්වතුන් වහන්සේගේ වස්ත්‍රයෙන් වැසිය යුතුවු කොසොහිත ලක්‍ෂණය කිමෙක්ද? ස්ත්‍රීලිඞ්ග නාමයකින් කියවෙන පහූතජිව්හතා ලක්‍ෂණය කිමෙක්ද?
´´3. කිමෙක්ද? පහූතජිව්හතා ලක්‍ෂණය ඇත්තෙහිද? එය යම් ආකාරයකින් දැනගනිමුද? ඒ ආකාරයෙන් නිකුත් කොට දක්වනු මැනවි. ඎෂීන් වහන්ස, අපගේ මේ සැකය දුරුකළ මැනව.
18. ´´යමක් දැනගැනිමට කැමතිවන ලද්දේද, එය කරන ලද අවකාශ ඇතිව මෙලොව යහපත පිණිසද, පරලොව යහපත පිණිසද අසමු´´ ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේට, ´මේ බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ මාගේ ලක්‍ෂණයන් දෙකක් හැර බොහෝ සෙයින් දෙතිස් මහා පුරිස් ලකුණු දකියි. කොසොහිත වත්‍ථගුය්හතා ලක්‍ෂණය හා පහූතජිව්හතා ලක්‍ෂණය යන දෙකෙහි සැක කරයි. සැකයෙන් නොමිදෙයි. නොපැහැදෙයි.´´ යන අදහස පහළවිය. අනතුරුව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණය තෙමේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ කොසොහිත වත්‍ථගුය්හ ලක්‍ෂණ යම්සේ දකීද, එබඳුවූ ඎද්ධියක් පෑහ. ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දිව බැහැර කොට දෙකන් සිදුරු පිරිමැදි සේක. දෙ නාසා සිදුරු මැදි සේක. මුළු නලල් තලය මැසූ සේක. ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බ්‍රහ්මායු බමුණාට ගාථාවන් දේශනා කළ සේක.
´´1.බ්‍රාහ්මණය, ( තා විසින් ) යම් ඒ දෙතිස් මහා පුරුෂ ලකුණු අසන ලද්දේද, ඒ සියලු ලක්‍ෂණ මාගේ ශරීරයෙහි ඇත්තේය. තොපි සැක නොකරව්.
´´2.දතයුතු සියල්ල දැන ගන්නා ලදී. වැඩිය යුතු සියල්ලද වඩන ලදී. මා විසින් පහකළ යුත්ත පහකරනලදී. බ්‍රාහ්මණය, එහෙයින් මම බුද්ධ නම් වෙමි.
´´3.යමක් දැන ගැනීමට කැමැත්තේ නම් එය මෙලොව යහපත පිණිසද, පරලොව යහපත පිණිසද, කරනලද අවකාශ ඇත්තේ අසව.
19.ඉක්බිති බුහ්මායු බ්‍රාහ්මණයාට ශ්‍රමණ ගෞතමයන් විසින් කරනලද අවකාශ ඇත්තේ වෙමි. ´´මම මෙලොව අත්‍ර්‍ථය පිණිස හෝ පරලොව අත්‍ර්‍ථය පිණිස හෝ කුමක් ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේගෙන් විචාරන්නෙම්දැ´ යි සිතක් පහළ විය. ඉක්බිති බ්‍රහ්මායු බමුණාට මෙබඳු සිතක් පහළ විය. ´මම වනාහි මෙලොව අත්‍ර්‍ථයන්හි දක්‍ෂයෙක් මි. අන්‍යයෝද මා අතින් මෙලොව අත්‍ර්‍ථයන් අසත්. මම ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ අතින් පරලොව අත්‍ර්‍ථයම අසන්නෙම් නම් යෙහෙකි.´ කියායි. අනතුරුව බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ගාථාවන්ගෙන් මෙසේ කීයේය.
´´1.ස්වාමීනි, කෙසේ නම් බ්‍රාහ්මණයෙක් වන්නේද, කෙසේ නම් වේදයෙහි පරතෙරට ගියෙක් වන්නේද, ස්වාමීනි, කෙසේනම් ත්‍රිවිද්‍යා ඇත්තෙක් වන්නේද, පිරිසිදුවීම කුමක්යයි කියනු ලැබේද?
´´2.ස්වාමීනි, කෙසේ නම් රහත් වූවෙක් වන්නේද, කෙසේ නම් සම්පූර්‍ණවූ බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යාව ඇත්තෙක් වන්නේද, ස්වාමීනි, කෙසේ නම් මුනි නම් වූවෙක් වන්නේද, කවරෙක් බුද්ධ යයි කියනු ලැබේද?´´
20. ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බ්‍රහ්මායු බමුණාට ගාථාවන් කීය.
´´1. යමෙක් පෙර විසූ භව පිළිබඳ දනීද, ස්වර්‍ගය හා අපාය දනීද, ඉක්බිති ඉපදීම කෙළවර කිරීමට පැමිණියේද, අවබොධ කොට කෙළවරට පැමිණියේද, අර්හත් මාර්‍ග ඥාන මුනි භාවයෙන් යුක්තවේද,
´´2. සියලු ආකාරයෙන් රාගයෙන් මිදුනු පිරිසිදු සිත දනීද, ප්‍රහීනකළ ජාති ජරා මරණ ඇති, සම්පූර්‍ණ සතර මාර්‍ග බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යා ඇති, සියලු ධර්‍මයන්ගේ කෙළවරට පැමිණි එබඳුවූ පුද්ගල තෙමේ බුද්ධ යයි කියනු ලැබේ.
21. මෙසේ වදාළ කල්හි බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයා හුනස්නෙන් නැගිට උතුරුසළුව ඒකාංශකොට භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ පාදයන්හි සිරසින් වැටී වැඳ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ පාදයන් මුවින් සිඹියි. අතින්ද පිරිමදියි. ´´ස්වාමීනි, ගෞතමයන් වහන්ස, මම බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයා වෙමි. ස්වාමීනි, ගෞතමයන් වහන්ස, මම බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයා වෙමියි, නමද අස්වයි.´´ ඉක්බිති ඒ පිරිස, ´ ශ්‍රමණයන් වහන්සේගේ මහත් ඎද්ධිභාවය, මහානුභාටය, පින්වත, ඒකාන්තයෙන් ආශ්චය්‍ර්‍යයි. පින්වත, ඒකාන්තයෙන් පුදුමයි. යම්හෙයකින් නම් මේ ප්‍රසිද්ධ කීර්ති ඇති බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයා මෙබඳුවූ ඉතා මහත් ගෞරවයක් කරන්නේයයි´´ ආශ්චය්‍ර්‍යවූ සිත් ඇත්තේ විය. අනතුරුව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයාට මෙසේ වදාළහ. ´´බ්‍රාහ්මණය, කම් නැත. නැගිටුව. නුඹ තම ආසනයෙහි හිඳගනුව. යම් කරුණකින් තාගේ සිත මා කෙරෙහි පැහැදුනේය.´´ එකල්හි බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙම තම ආසනයෙහි හුන්නේය.
22. ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බ්‍රහ්මායු බමුණාට පිළිවෙල කථාව දෙසූ සේක. කවරේද යත්? දාන කථාවය, සීල කථාවය, සවර්‍ග කථාවය, කාමයන්ගේ ආදීනවය, ලාමක බවය, කිලුටු බවය, නෛෂ්ක්‍රම්‍යයෙහි ආනිසංසය ප්‍රකාශ කළ සේක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් කලෙක බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයාහට නීරෝගීවූ, මෘදුවූ, නීවරණ රහිතවූ, සතුටුවූ, ප්‍රසන්නවූ සිත ඇතිවීයයි දත් සේක් නම් එකල දුක්ඛය, සමුදය, නිරෝධය, මාර්‍ගය යන බුදුවරයින් තමන් විසින්ම අවබෝධ කළ චතුරාය්‍ර්‍ය සත්‍ය ධර්‍මය ප්‍රකාශ කළ සේක. යම්සේ පහවූ කාලවර්‍ණ ඇති පිරිසිදු වස්ත්‍රයක් මනාකොට රජන් ( සායම් ) පිළිගන්නේද, එපරිද්දෙන්ම බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයාහට ඒ හුන් ආසනයෙහිම යම් කිසිවක් උපදනා ස්වභාව ඇත්තේද, ඒ සියල්ල වැනසීම ස්වභාවකොට ඇත්තේය, යන පහවූ කෙලෙස් රජස් ඇති, පහවූ කෙලෙස් රජස් ඇති, පහවූ කෙලෙස් මල ඇති ධර්‍ම චක්‍ෂූස ( සෝතාපත්ති මාර්‍ග ඥානය ) උපන්නේය. ඉක්බිති බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයා දක්නාලද ධර්‍ම ඇත්තේ, පැමිණි ධර්‍ම ඇතියේ, අවබෝධ කළ ධර්‍ම ඇතියේ, දැඩිව ගත් ධර්‍ම ඇතියේ, එතර කළ විචිකිච්ඡා ඇතියේ., විසාරද වූයේ, ශාසනයෙහි අන් ධර්‍මයක් නොඅදහන බවට පැමිණියේ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙසේ කීය. ´´භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, ඉතා යහපති. භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, ඉතා යහපති. භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, යම්සේ යටිකුරු කරනලද්දක් උඩුකුරු කරන්නේද, වැසුනු දෙයක් විවෘත කරන්නේද, මංමුලාවූවකුට මාර්‍ගය කියන්නේද, ඇස් ඇත්තෝ වස්තූන් දකිත්වායි අන්‍ධකාරයෙහි තෙල් පහනක් දල්වන්නේද, එපරිද්දෙන් ගෞතමයන් වහන්සේ විසින් නොයෙක් ලෙසින් ධර්‍මය දේශනා කරණ ලදී. භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, මේ මම භවත් ගෞතමයන් වහන්සේද, ධර්‍මය හා භික්‍ෂු සංයාද සරණකොට යමි. භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ මා අද පටන් දිවිතෙක් සරණගිය උපාසකයකු කොට පිළිගන්නා සේක්වා. , භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ, භික්‍ෂු සංයා සමග මාගේ ( ගෙදර ) සෙට දින බත් පිණිස ඉවසන සේක්වා.´´ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නිශ්ශබ්දවීමෙන් ඉවසූ සේක. එකල්හි බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයා භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ඉවසීම දැන හුනස්නෙන් නැගිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ පැදකුණු කොට ගියේය.
´´ඉක්බිති බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙමේ ඒ රාත්‍රිය ඉක්මීමෙන් සිය නිවසෙහි ප්‍රනීතවූ, කෑ යුතුවූ, අනුභව කළ යුතුවූ දේ පිළියෙල කොට භාග්‍යවතුන් වහන්සේට කාලය දැන්වීය. භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, සුදුසු කාලයයි. බත් පිළියෙල කරනලදී´´ ( කියායි. ) එකල්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පෙරවරුයෙහි හැඳ පොරවා පාත්‍ර සිවුරු ගෙන බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයාගේ ගෙදර යම් තැනෙකද, එතැනට පැමිණිසේක. පැමිණ පැනවූ අස්නෙහි භික්‍ෂු සංයා සමග වැඩහුන් සේක. ඉක්බිති බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයා බුදුන් ප්‍රධාන භික්‍ෂු සංයා සත් දවසක් ප්‍රනීතවූ, කෑ යුතුවූ, බුදිය යුතුවූ ආහාරපාන වර්‍ගවලින් සියතින් වැළඳවීය. කැමතිසේ වැළඳවීය, අනතුරුව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒ සත් දවස ඇවෑමෙන් වේදේහ ජනපදයෙහි චාරිකාවෙහි වැඩි සේක. ඉක්බිති බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණ තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩිය නොබෝ කලකින් කළුරිය කෙළේය. ඉක්බිති බොහෝ භික්‍ෂූහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද, එතැනට පැමිණියහ. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ එක් පසෙක හුන්හ. එක් පසෙක උන්නාවූ ඒ භික්‍ෂූහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙසේ කීහ. ´´ස්වාමීනි, බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයා කළුරිය කෙළේය. ඔහුගේ ගතිය කුමක්ද? ඔහුගේ පරලොව කුමක්ද?´´ ´´මහණෙනි, බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණයා පණ්ඩිතයෙකි. ධර්‍මයට අනුව පිළිපැද්දේය. ධර්‍මය කරණකොටම නොවෙහෙසීය. මහණෙනි, බ්‍රහ්මායු බ්‍රාහ්මණතෙමේ කාමලෝකය පිළිබඳව සඤ්ඤෝජන පස නැතිකිරීමෙන් ඒ බඹලොවින් නැවත නොඑන, එහිදී පිරිනිවෙන ඕපපාතික පුද්ගලයෙක් වීය´´ යි වදාළ සේක. සතුටුවූ සිත් ඇති එ භික්‍ෂූහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ දේශනාව සතුටින් පිළිගත්හ.
බ්‍රහ්මායු සූත්‍රය නිමි.
උපුටා ගැනීම - උතුම් ශ්‍රී සද්ධර්මය ( dahamsithum.wordpress )