ත්‍රිපිටක පොත් වහන්සේ/සූත්‍ර පිටකය/මජ්ක්ධීම නිකාය/මහා චත්තාරීසක සූත්‍රය
1. මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් සමයෙක්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර ජේතවනාරාමයෙහි වැඩ වසන සේක. එහිදී වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ, ´මහණෙනි´ යි භික්‍ෂූන්ට කථාකළ සේක. ඒ භික්‍ෂූහු, ´ස්වාමීනි´ යි භාග්‍යවතුන් වහන්සේට උත්තර දුන්හ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වදාළ සේක.
2. ´´මහණෙනි, තොපට නිදොස්වූ, ප්‍රත්‍ය සහිතවූ, පිරිවර සහිතවූ සම්මා සමාධිය (මාර්‍ග සමාධිය) දේශනා කරන්නෙමි. එය අසව්. මැනවින් මෙනෙහි කරව්. දේශනා කරන්නෙමි.´´ යි වදාළසේක. ´´එසේය, ස්වාමීනි,´´ යි ඒ භික්‍ෂූහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේට උත්තර දුන්හ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වදාළසේක.
3. ´´මහණෙනි, නිදොස්වූ, ප්‍රත්‍යය සහිතවූ, පිරිවර සහිතවූ සම්මා සමාධිය කුමක්ද? එනම්, සම්‍යක් දෘෂ්ටිය, සම්‍යක් සඞ්කල්පනාය, සම්‍යක් වචනය, සම්‍යක් කර්‍මාන්තය, සම්‍යක් ආජීවය, සම්‍යක් ව්‍යායාමය, සම්‍යක් ස්මෘතිය යන මොහු වෙති.
´´මහණෙනි, මේ අඞ්ග සතෙන් පිරිවරනලද චිත්තයාගේ යම් එකඟ බවක් වේද, මහණෙනි, මෙය ප්‍රත්‍යය සහිතවූ, පිරිවර සහිතවූ සම්මා සමාධියයි කියනු ලැබේ.
4. ´´මහණෙනි, ඒ අඞ්ග සත අතරෙන් සම්‍යක්දෘෂ්ටිය පෙරටුව යන්නේ වෙයි. මහණෙනි, සම්‍යක්දෘෂ්ටිය පෙරටුව යන්නේ කෙසේද? මිථ්‍යාදෘෂ්ටිය, මිථ්‍යාදෘෂ්ටිය යයි දැනගනීද, සම්‍යක්දෘෂ්ටිය, සම්‍යක්දෘෂ්ටිය යයි දැනගනීද, ඒ ඔහුගේ සම්‍යක්දෘෂ්ටිය වෙයි. මහණෙනි, මිත්‍යාදෘෂ්ටිය නම් කවරීද? ´දුන් දැයෙහි විපාක නැත. මහා දානයෙහි විපාක නැත. පූජා පැවැත්වීමෙහි විපාක නැත. කුශලා කුශලයන්ගේ විපාක නැත. පරලෝ නැත. මවුට කරණ යහපත්වූ හෝ අයහපත්වූ හෝ කටයුතුවල විපාක නැත. පියාට කරණ යහපත්වූ හෝ අයහපත්වූ හෝ කටයුතුවල විපාක නැත. චුතව උපදින සත්ත්‍වයෝ නැත. මෙලොවද, පරලොවද තෙමේම විශෙෂ ඥාණයෙන් දැන ප්‍රකාශ කරත්ද, මනාව පිළිපන්, යහපත් තැනට පැමිණියාවූ ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ (සර්‍වඥ බුදුවරු) නැත.´ මහණෙනි, මේ වනාහි මිථ්‍යාදෘෂ්ටියයි.
5. ´´මහණෙනි, සම්‍යක්දෘෂ්ටිය කුමක්ද? මහණෙනි, මම සම්‍යක්දෘෂ්ටියද දෙපරිදිකොට කියමි. මහණෙනි, ආශ්‍රව සහිතවූ, කුසලයන්ට අයත්වූ, විපාකදෙන ස්වභාවය ඇත්තාවූ සම්‍යක් දෘෂ්ටියක් ඇත. මහණෙනි, නිදොස්වූ, ආශ්‍රව රහිතවූ, ලෝකෝත්තර මාර්‍ගාඞ්ගයක්වූ සම්‍යක්දෘෂ්ටියක් ඇත. මහණෙනි, ආශ්‍රව සහිතවූ, කුසලයන්ට අයත්වූ, විපාක දෙන ස්වභාවය ඇති සම්‍යක්දෘෂ්ටි තොමෝ කවරීද? ´ දුන් දැයෙහි විපාක ඇත. මහා දානයෙහි විපාක ඇත. පුද පඬුරු යැවීමෙහි විපාක ඇත. කුශලා කුශලයන්ගේ විපාක ඇත. මෙලෝ ඇත. පරලෝ ඇත. මවුට කරණ යහපත්වූ හෝ අයහපත්වූ හෝ කටයුතුවල විපාක ඇත. පියාට කරණ යහපත්වූ හෝ අයහපත්වූ හෝ ක්‍රියාවල විපාක ඇත. චුතව උපදින සත්ත්‍වයෝ ඇත. යම් කෙනෙක් මෙලොවද, පරලොවද තෙමේම විශෙෂ ඥාණයෙන් දැන ප්‍රකාශ කරද්ද, එබඳු මනාව පිළිපන්, ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ (සර්‍වඥ බුදුවරු) ඇත.´ මහණෙනි, මේ ආශ්‍රව සහිතවූ, කුසලයන්ට අයත්වූ, විපාක දෙන ස්වභාවය ඇත්තාවූ, සම්‍යක්දෘෂ්ටියයි.
6. ´´මහණෙනි, නිදොස්වූ, ආශ්‍රව රහිතවූ, ලෝකෝත්තර මාර්‍ගාඞ්ගයක්වූ සම්‍යක් දෘෂ්ටිය කවරීද? මහණෙනි, ආය්‍ර්‍යවූ චිත්තයෙන්, ආශ්‍රව රහිත චිත්තයෙන්, ආය්‍ර්‍ය මාර්‍ගයෙන් යුක්තවූවහුගේ, ආය්‍ර්‍ය මාර්‍ගය වඩන්නහුගේ යම් ප්‍රඥාවක් වන්නීද, ප්‍රඥෙන්‍ද්‍රියයක් වේද, ප්‍රඥා බලයක් වේද, ධම්මවිචය සම්බොජ්ඣඞ්ගයක් වේද, සම්‍යක්දෘෂ්ටියක් වේද, මාර්‍ගාඞ්ගයක් වේද, මහණෙනි, මේ නිදොස්වූ, ආශ්‍රව රහිතවූ, ලෝකෝත්තර මාර්‍ගාඞ්ගයක්වූ සම්‍යක් දෘෂ්ටිය සම්‍යක්දෘෂ්ටියයි.
7. ´´යමෙක් මිථ්‍යාදෘෂ්ටිය පහකිරීමටත්, සම්‍යක්දෘෂ්ටිය වැඩීමටත් වෑයම් කෙරේද, එය ඔහුගේ සම්‍යක් ව්‍යායාමය වේ. හෙතෙම සිහියෙන් යුක්තවූයේ මිථ්‍යාදෘෂ්ටිය දුරුකරයි. සිහියෙන් යුක්තවූයේ, සම්‍යක් දෘෂ්ටියට පැමිණ වාසය කෙරෙයිද, එය ඔහුගේ සම්‍යක් ස්මෘතිය (යහපත් සිහිය) වේ. මෙසේ මේ ධර්මයෝ තිදෙන සම්‍යක් දෘෂ්ටිය අනුව ගමන් කරත්. අනුව පවතිත්.
´´එනම්:- සම්‍යක් දෘෂ්ටිය, සම්‍යක් ව්‍යායාමය හා සම්‍යක් ස්මෘතියයි. මහණෙනි, එහි සම්‍යක් දෘෂ්ටිය පෙරටුව යන්නේ වේ. කවර සම්‍යක් දෘෂ්ටියක් පෙරටුව යන්නේ වේද? මිථ්‍යා සඞ්කල්පනය, මිථ්‍යා සඞ්කල්පනයයි දැනගනීද, සම්‍යක් සඞ්කල්පනය, සම්‍යක් සඞ්කල්පනයයි දැනගනීද, එය ඔහුගේ සම්‍යක් දෘෂ්ටිය වේ.
8. ´´මහණෙනි, මිථ්‍යා සඞ්කල්පය කුමක්ද? කාම සඞ්කල්පය, ව්‍යාපාද සඞ්කල්පය, විහිංසා සඞ්කල්පය යන මෙය මහණෙනි, මිථ්‍යා සඞ්කල්පය නම් වේ.
´´මහණෙනි, සම්‍යක් සඞ්කල්පය නම් කුමක්ද? මහණෙනි, මම සම්‍යක් සඞ්කල්පයද දෙපරිදිකොට කියමි. මහණෙනි, ආශ්‍රව සහිතවූ, කුසලයන්ට අයත්වූ, විපාක දෙන්නාවූ සම්‍යක් සඞ්කල්පයක් ඇත. මහණෙනි, නිදොස්වූ, ආශ්‍රව රහිතවූ, ලෝකෝත්තර මාර්‍ගාඞ්ගයක්වූ, සම්‍යක් සඞ්කල්පයක් ඇත.
´´මහණෙනි, ආශ්‍රව සහිතවූ, කුසලයන්ට අයත්වූ, විපාක දෙන ස්වභාවය ඇත්තාවූ සම්‍යක් සඞ්කල්පය කුමක්ද? නෛෂ්ක්‍රම්‍ය සඞ්කල්පය, අව්‍යාපාද සඞ්කල්පය, අවිහිංසා සඞ්කල්පය යන මෙය මහණෙනි, ආශ්‍රව සහිතවූ, කුසලයන්ට අයත්වූ, විපාක දෙන ස්වභාවය ඇත්තාවූ සම්‍යක් සඞ්කල්පයයි.
9. ´´මහණෙනි, නිදොස්වූ, ආශ්‍රව රහිතවූ, ලෝකෝත්තර මාර්‍ගාඞ්ගයක්වූ සම්‍යක් සඞ්කල්පය කවරේද? මහණෙනි, නිදොස් සිත් ඇත්තහුගේ, ආශ්‍රව රහිත සිත් ඇත්තහුගේ, ආය්‍ර්‍ය මාර්‍ගයෙන් යුක්තවූවහුගේ, ආය්‍ර්‍ය මාර්‍ගය වඩන්නහුගේ යම් කල්පනාවක් වේද, විතර්‍කයක් වේද, සඞ්කල්පයක් වේද, (එකඟව අරමුණට නැගීම) අර්‍පනාවක් වේද, (විශෙෂයෙන් අරමුණට නැගීම) ව්‍යර්‍පණාවක් වේද, චිත්තයාගේ අරමුණට නැංවීමක් වේද, වාක් සංස්කාරයක් වේද, මහණෙනි, මෙය නිදොස්වූ, ආශ්‍රව රහිතවූ, ලෝකෝත්තර මාර්‍ගාඞ්ගයක්වූ සම්‍යක් සඞ්කල්පයයි.
10. ´´හෙතෙම මිථ්‍යාසඞ්කල්පය පහකිරීමටද, සම්‍යක්සඞ්කල්පයට පැමිණීමටද වෑයම් කෙරේද, ඔහුගේ මෙය සම්‍යක් ව්‍යායාමය වේ. හෙතෙම සිහියෙන් යුක්තවූයේ මිථ්‍යාසඞ්කල්පය දුරුකෙරෙයි. සිහියෙන් යුක්තවූයේ, සම්‍යක් සඞ්කල්පයට පැමිණ වෙසෙයි. ඔහුගේ මේ සම්‍යක් සතිය වන්නීය. මෙසේ ඔහුගේ මේ ත්‍රිවිධ ධර්මයෝ (ලෝකෝත්තර) සම්‍යක් සඞ්කල්පයට පිරිවර වෙත්. අනුව පවතිත්. එනම්, සම්මාදිට්ඨිය, සම්මාවායාමය, සම්මාසතිය යන තුනයි.
´´මහණෙනි, ඔවුන් අතුරෙන් සම්‍යක් දෘෂ්ටිය පෙරටුව යන්නේ වේ. මහණෙනි,සම්‍යක් දෘෂ්ටිය කෙසේ පෙරටුව යන්නේ වේද? මිථ්‍යාවචනය මිථ්‍යාවචනයයි දැනගනීද, සම්‍යක්වචනය සම්‍යක්වචනයි දැනගනීද, ඔහුගේ ඕතොමෝ සම්‍යක් දෘෂ්ටිය වන්නීය.
11. ´´මහණෙනි, මිථ්‍යාවචනය නම් කවරේද? මුසාවාදයය (බොරු කීම), පිසුණු වචනයය (කේලාම් කීම), පරුෂ වචනයය (රළු වචන කීම), සම්ඵප්‍රළාපයය (හිස් වචන කීම) යන මේ මහණෙනි, මිථ්‍යාවචනයයි. මහණෙනි, සම්‍යක් වචනය කවරේද? මහණෙනි, මම සම්‍යක් වචනයද දෙපරිදිකොට කියමි.
මහණෙනි, ආශ්‍රව සහිතවූ, කුශල පක්‍ෂයට අයත්වූ, විපාක දෙන ස්වභාවය ඇත්තාවූ සම්‍යක් වචනයක්ද ඇත. මහණෙනි, නිදොස්වූ, ආශ්‍රව රහිතවූ, ලෝකෝත්තර මාර්‍ගාඞ්ගයක්වූ, සම්‍යක් වචනයක්ද ඇත. මහණෙනි, ආශ්‍රව සහිතවූ, කුශල පක්‍ෂයට ඇතුළත්වූ, විපාක දෙන ස්වභාවය ඇත්තාවූ සම්‍යක් වචනය කුමක්ද? මුසාවාදයෙන් (බොරු කීමෙන්) වෙන්වීමය, පිසුණු (කේලාම්) වචනයෙන් වෙන්වීමය, පරුෂ වචනයෙන් වෙන්වීමය, සම්ඵප්‍රළාප (හිස් වචන) යෙන් වෙන්වීම යන මෙය මහණෙනි, ආශ්‍රව සහිතවූ, කුශල පක්‍ෂයෙහි ඇතුළත්වූ, විපාක දෙන ස්වභාවය ඇත්තාවූ, සම්‍යක් වචනයයි.
12. ´´මහණෙනි, නිදොස්වූ, ආශ්‍රව රහිතවූ, ලොකෝත්තර මාර්‍ගාඞ්ගයක්වූ, සම්‍යක් වචනය කුමක්ද? මහණෙනි, නිදොස්වූ සිත් ඇත්තහුගේ, ආශ්‍රව රහිත සිත් ඇත්තහුගේ, ආය්‍ර්‍ය මාර්‍ගයෙන් යුක්තවූවහුගේ, ආය්‍ර්‍ය මාර්‍ගය වඩන්නහුගේ, චතුර්විධ වාග් දුශචරිතයන්ගෙන් වෙන්වීමක් වේද, වැඩියක් වෙන්වීමක් වේද, ප්‍රතික්‍ෂෙප ලෙසම වෙන්වීමක් වේද, සම්පූර්ණයෙන් ඈත්වීමක් වේද, මහණෙනි, මෙය නිදොස්වූ, ආශ්‍රව රහිතවූ, ලොකෝත්තර මාර්‍ගාඞ්ගයක්වූ, සම්‍යක් වචනයයි. හෙතෙම මිථ්‍යාවචනය ප්‍රහාණය කිරීමට හා සම්‍යක් වචනය ඇතිකර ගැනීමට වෑයම් කෙරේ. එය ඔහුගේ සම්‍යක් ව්‍යායාමය වේ. හෙතෙම සිහියෙන් යුක්තව මිථ්‍යාවචනය දුරුකෙරේ. සිහියෙන් යුක්තව සම්‍යක්වචනයට පැමිණ වාසය කෙරේ. එය ඔහුගේ සම්‍යක් සිහිය වෙයි. මෙසේ මොහුගේ මේ ධර්මයෝ තිදෙන සම්‍යක් වචනයට පිරිවර වෙත්. අනුව පවතිත්. එනම්, සම්‍යක් දෘෂ්ටිය, සම්‍යක් සඞ්කල්පනාව, සම්‍යක්ස්මෘතියද යන තුණයි.
´´මහණෙනි, ඔවුන් අතුරෙන් සම්‍යක්දෘෂ්ටිය පෙරටුකොට යන්නේ වේ. මහණෙනි, සම්‍යක් දෘෂ්ටිය කෙසේ පෙරටුකොට යන්නේ වේද? මිථ්‍යාකර්‍මාන්තය, මිථ්‍යාකර්‍මාන්තයයි දැනගනීද, සම්‍යක්කර්‍මාන්තය සම්‍යක්කර්‍මාන්තයයි දැනතනීද, එය ඔහුගේ සම්‍යක්දෘෂ්ටිය වේ.
13. ´´මහණෙනි, මිථ්‍යාකර්‍මාන්තය නම් කුමක්ද? ප්‍රාණාතය (සතුන් මැරීම), අදත්තාදානය (නොදුන් දෙය සොර සිතින් ගැනීම), කාම මිථ්‍යාචාරය (කාමයෙහි වරදවා හැසිරීම), යන මෙය මහණෙනි, මිථ්‍යාකර්‍මාන්තයයි.
´´මහණෙනි, සම්‍යක් කර්‍මාන්තය කවරේද? මහණෙනි, මම සම්‍යක් කර්‍මාන්තයද දෙපරිදිකොට කියමි. මහණෙනි, ආශ්‍රව සහිතවූ, කුශල පක්‍ෂයට ඇතුළත්වූ, විපාක දෙන ස්වභාවය ඇත්තාවූ සම්‍යක් කර්‍මාන්තයක්ද ඇත. නිදොස්වූ, ආශ්‍රව රහිතවූ, ලොකොත්තර මාර්‍ගාඞ්ගයක්වූ, සම්‍යක් කර්‍මාන්තයක්ද ඇත.
´´මහණෙනි, ආශ්‍රව සහිතවූ, කුශල පක්‍ෂයට අයත්වූ, විපාක දෙන ස්වභාවය ඇත්තාවූ, සම්‍යක් කර්‍මාන්තය කුමක්ද?
මහණෙනි, ප්‍රාණාතයෙන් වෙන්වීමක් ඇද්ද, අදත්තාදානයෙන් වෙන්වීමක් ඇද්ද, කාම මිථ්‍යාචාරයෙන් වෙන්වීමක් ඇද්ද, මහණෙනි, මෙය ආශ්‍රව සහිතවූ, කුශල පක්‍ෂයට ඇතුළත්වූ, විපාක දෙන ස්වභාවය ඇත්තාවූ සම්‍යක් කර්‍මාන්තයයි.
´´මහණෙනි, නිදොස්වූ, ආශ්‍රව රහිතවූ, ලොකොත්තර මාර්‍ගාඞ්ගයක්වූ සම්‍යක් කර්‍මාන්තය කුමක්ද? මහණෙනි, නිදොස් සිත් ඇත්තහුගේ, ආශ්‍රව රහිත සිත් ඇත්තහුගේ, ආය්‍ර්‍ය මාර්‍ගයෙන් යුක්තවූවහුගේ, ආය්‍ර්‍ය මාර්‍ගය වඩන්නහුගේ, ත්‍රිවිධ කාය දුශ්චරිතයන්ගෙන් වෙන්වීමක් වේද, වැඩියක් වෙන්වීමක් වේද, ප්‍රතික්‍ෂෙපලෙසම වෙන්වීමක් වේද, සම්පූර්ණයෙන් ඈත්වේද, මහණෙනි, මෙය නිදොස්වූ, ආශ්‍රව රහිතවූ, ලොකොත්තර මාර්‍ගාඞ්ගයක්වූ, සම්‍යක් කර්‍මාන්තයයි. හෙතෙම මිථ්‍යා කර්‍මාන්තයාගේ ප්‍රහාණය පිණිසද, සම්‍යක් කර්‍මාන්තයට පැමිණීමටද උත්සාහ කෙරේ. එය ඔහුගේ සම්‍යක් ව්‍යායාමය වේ. හෙතෙම සිහියෙන් යුක්තවූයේ මිථ්‍යාකර්‍මාන්තය දුරුකෙරෙයි. සිහියෙන් යුක්තවූයේ, සම්‍යක් කර්‍මාන්තයට පැමිණ වාසය කෙරෙයි. එය ඔහුගේ සම්‍යක් සතිය වේ. මෙසේ මොහුගේ මේ ධර්මයෝ තිදෙන සම්‍යක් කර්‍මාන්තයට පිරිවර වෙත්. අනුව පවතිත්. එනම්:- සම්‍යක් දෘෂ්ටිය, සම්‍යක් ව්‍යායාමය, සම්‍යක් සතිය යන තුණයි.
´´මහණෙනි, ඔවුන් අතුරෙන් සම්‍යක්දෘෂ්ටිය පෙරටුකොට යන්නේ වේ. මහණෙනි, සම්‍යක් දෘෂ්ටිය කෙසේ පෙරටු කොට යන්නේ වේද? මිථ්‍යාආජීවය, මිථ්‍යාආජීවයයි දැනගනීද, සම්‍යක්ආජීවය සම්‍යක්ආජීවයයි දැනගනීද, එය ඔහුගේ සම්‍යක්දෘෂ්ටිය වේ. මහණෙනි, මිථ්‍යා ආජීවය කුමක්ද? ලාභ සත්කාරාදිය සඳහා ලෝකයා මවිත කරවීම, (ලාභිදිය කැමැත්තෙන්) ගරු නම්බු දී කථා කිරීමට (ලාභ සත්කාර කැමැත්තෙන්) ඒවා දෙන ලෙස ඎජුව නොකියා අඟවා කීමය. (ලාභිදිය කැමැත්තෙන්) අනුන් ගුණ මැකීමය. (වඩා ලාභ ලබනු රිසියෙන් මෙතැනින් ලද දෙය එතනටද, එතනින් ලද දෙය මෙතැනටද දීම් වශයෙන්) ලාභයෙන් ලාභය හැරගැනීමය යන මෙය මහණෙනි, මිථ්‍යා ආජීවයයි.
14. ´´මහණෙනි, සම්‍යක් ආජීවය කුමක්ද? මහණෙනි, මම සම්‍යක් ආජීවයද දෙපරිදිකොට කියමි. මහණෙනි, ආශ්‍රව සහිතවූ, කුශල පක්‍ෂයෙහි ඇතුළත්වූ, විපාක දෙන ස්වභාවය ඇත්තාවූ, සම්‍යක් ආජීවයක්ද ඇත. මහණෙනි, නිදොස්වූ, ආශ්‍රව රහිතවූ, ලොකොත්තර මාර්‍ගාඞ්ගයක්වූ, සම්‍යක් ආජීවයක්ද ඇත. මහණෙනි, ආශ්‍රව සහිතවූ කුශල පක්‍ෂයෙහි ඇතුළත්වූ, විපාකදෙන ස්වභාවය ඇත්තාවූ සම්‍යක් ආජීවය කවරේද? මහණෙනි, මේ ශාසනයෙහි ආය්‍ර්‍ය ශ්‍රාවක තෙමේ, මිථ්‍යා ආජීවය (ජීවත්වීම සඳහා කරණ අධාර්මික කටයුතු) හැර, සම්‍යක් ආජීවයෙන් දිවි පවත්වාද, මහණෙනි, මෙය ආශ්‍රව සහිතවූ, කුශල පක්‍ෂයෙහි ඇතුළත්වූ, විපාක දෙන ස්වභාවය ඇත්තාවූ සම්‍යක් ආජීවයයි.
´´මහණෙනි, නිදොස්වූ, ආශ්‍රව රහිතවූ, ලොකොත්තර මාර්‍ගාඞ්ගයක්වූ, සම්‍යක් ආජීවය කවරේද?
´´මහණෙනි, නිදොස් සිත් ඇත්තහුගේ, ආශ්‍රව රහිත සිත් ඇත්තහුගේ, ආය්‍ර්‍ය මාර්‍ගයෙන් යුක්තවූවහුගේ, ආය්‍ර්‍ය මාර්‍ගය වඩන්නහුගේ, මිථ්‍යා ආජීවයෙන් වෙන්වීමක් වේද, වැඩියක්ම වෙන්වීමක් වේද, ප්‍රතික්‍ෂෙප ලෙස වෙන්වීමක් වේද, සම්පූර්ණයෙන් ඈත්වේද, මහණෙනි, මෙය නිදොස්වූ, ආශ්‍රව රහිතවූ, ලොකොත්තර මාර්‍ගාඞ්ගයක්වූ සම්‍යක් ආජීවයයි.
´´හෙතෙම මිථ්‍යා ආජීවය පහ කිරීමටද, සම්‍යක් ආජීවයට පැමිණ විසීමටද, උත්සාහ කෙරෙයි. එය ඔහුතේ සම්‍යක් ව්‍යායාමය වේ. හෙතෙම සිහියෙන් යුක්තවූයේ, මිථ්‍යා ආජීවය දුරු කරයි. සිහියෙන් යුක්තවූයේ, සම්‍යක් ආජීවයට පැමිණ වෙසේ. එය ඔහුගේ සම්‍යක් සතිය වෙයි. මෙසේ ඔහුගේ මේ ධර්මයෝ තිදෙන සම්‍යක් ආජීවය පිරිවරා ගනිත්. අනුව පවතිත්. එනම්: සම්‍යක් දෘෂ්ටිය, සම්‍යක් ව්‍යායාමය, සම්‍යක් සතිය යන තුණයි.
´´මහණෙනි, ඔවුන් අතුරෙන් සම්‍යක් දෘෂ්ටිය පෙරටුකොට යන්නේ වේ. මහණෙනි, සම්‍යක් දෘෂ්ටිය කෙසේ පෙරටුකොට යන්නේද?
´´මහණෙනි, සම්‍යක් දෘෂ්ටිය ඇත්තහුට සම්‍යක් සඞ්කල්පය ඇත්තේ වෙයි. සම්‍යක් සඞ්කල්පය ඇත්තහුට සම්‍යක් වචනය ඇත්තේ වෙයි. සම්‍යක් වචන ඇත්තහුට සම්‍යක් කර්‍මාන්තය ඇත්තේ වෙයි. සම්‍යක් කර්‍මාන්තය ඇත්තහුට සම්‍යක් ආජීවය ඇත්තේ වෙයි. සම්‍යක් ආජීවය ඇත්තහුට සම්‍යක් ව්‍යායාමය ඇත්තේ වෙයි. සම්‍යක් ව්‍යායාමය ඇත්තහුට සම්‍යක් සිහිය ඇත්තේ වෙයි. සම්‍යක් සිහිය ඇත්තහුට සම්‍යක් සමාධිය ඇත්තේ වෙයි. සම්‍යක් සමාධිය ඇත්තහුට සම්‍යක් ඤාණය ඇත්තේ වෙයි. සම්‍යක් ඤාණය ඇත්තහුට සම්‍යක් විමුක්තිය ඇත්තේ වෙයි.
´´මහණෙනි, මෙසේ අඞ්ග අටකින් යුක්තවූ ශෛක්‍ය ප්‍රතිපදාවත්, අඞ්ග දශයකිත් සමන්විතවූ රහත් පුද්ගලයාත් වේ.
´´මහණෙනි, ඔවුන් අතුරෙන් සම්‍යක් දෘෂ්ටිය පෙරටුකොට යන්නේ වේ. ´´ මහණෙනි, සම්‍යක් දෘෂ්ටිය පෙරටුකොට යන්නේ කෙසේද?
´´මහණෙනි, සම්‍යක් දෘෂ්ටි ඇත්තහුගේ මිථ්‍යාදෘෂ්ටිය දිරාගියේ වෙයි. මිථ්‍යාදෘෂ්ටිය හේතුකොටගෙන යම් නොයෙක් ලාමක අකුශල ධර්මයෝ හටගනිද්ද, ඔහුගේ ඒ අකුශලයෝද දිරාගියාහු වෙත්. සම්‍යක් දෘෂ්ටිය හේතුකොටගෙන බොහෝ කුශල ධර්මයෝ වැඩීමට, සම්පූර්‍ණ බවට පැමිණෙත්.
15. ´´මහණෙනි,සම්‍යක් සඞ්කල්පනා ඇත්තහුගේ මිථ්‍යාසඞ්කල්පය දිරාගියේ වෙයි. මිථ්‍යාසඞ්කල්පය හේතුකොටගෙණ යම් නොයෙක් අකුශල ධර්මයෝ හටගනිද්ද, ඔහුගේ ඒ අකුශල ධර්‍මයෝද දිරාගියාහු වෙත්. සම්‍යක් කල්පනාව හේතුකොටගෙන බොහෝ කුශල ධර්මයෝ වැඩීමට, සම්පූර්‍ණ බවට පැමිණෙත්.
´´මහණෙනි,සම්‍යක් වචන ඇත්තහුගේ මිථ්‍යා වචන දිරාගියේ වෙයි. මිථ්‍යා වචන හේතුකොටගෙණ යම් නොයෙක් අකුශල ධර්මයෝ හටගනිද්ද, ඔහුගේ ඒ අකුශල ධර්‍මයෝද දිරාගියාහු වෙත්. සම්‍යක් වචනය හේතුකොටගෙන බොහෝ කුශල ධර්මයෝ වැඩීමට, සම්පූර්‍ණ බවට පැමිණෙත්.
´´මහණෙනි,සම්‍යක් කර්‍මාන්ත ඇත්තහුගේ මිථ්‍යා කර්‍මාන්තය දිරාගියේ වෙයි. මිථ්‍යා කර්‍මාන්තය හේතුකොටගෙණ යම් බොහෝවූ ලාමක අකුශල ධර්මයෝ හටගනිත් නම්, ඔහුගේ ඒ අකුශල ධර්‍මයෝද දිරාගියාහු වෙත්. සම්‍යක් කර්‍මාන්තය හේතුකොටගෙන බොහෝ කුශල ධර්මයෝ වැඩීමට, සම්පූර්‍ණ බවට පැමිණෙත්.
´´මහණෙනි,සම්‍යක් ආජීවය ඇත්තහුගේ මිථ්‍යා ආජීවය දිරාගියේ වෙයි. මිථ්‍යා ආජීවය හේතුකොටගෙණ යම් බොහෝවූ ලාමක අකුශල ධර්මයෝ හටගනිත් නම්, ඔහුගේ ඒ අකුශල ධර්‍මයෝද දිරාගියාහු වෙත්. සම්‍යක් ආජීවය හේතුකොටගෙන බොහෝ කුශල ධර්මයෝ වැඩීමට, සම්පූර්‍ණ බවට පැමිණෙත්.
´´මහණෙනි,සම්‍යක් ව්‍යායාම ඇත්තහුගේ මිථ්‍යා ව්‍යායාමය දිරාගියේ වෙයි. මිථ්‍යා ව්‍යායාමය හේතුකොටගෙණ යම් බොහෝවූ ලාමක අකුශල ධර්මයෝ හටගනිත් නම්, ඔහුගේ ඒ අකුශල ධර්‍මයෝද දිරාගියාහු වෙත්. සම්‍යක් ව්‍යායාමය හේතුකොටගෙන බොහෝ කුශල ධර්මයෝ වැඩීමට, සම්පූර්‍ණ බවට පැමිණෙත්.
´´මහණෙනි,සම්‍යක් සතිය ඇත්තහුගේ මිථ්‍යා සතිය දිරාගියේ වෙයි. මිථ්‍යා සතිය හේතුකොටගෙණ යම් බොහෝවූ ලාමක අකුශල ධර්මයෝ හටගනිත් නම්, ඔහුගේ ඒ අකුශල ධර්‍මයෝද දිරාගියාහු වෙත්. සම්‍යක් සතිය හේතුකොටගෙන බොහෝ කුශල ධර්මයෝ වැඩීමට, සම්පූර්‍ණ බවට පැමිණෙත්.
´´මහණෙනි,සම්‍යක් සමාධි ඇත්තහුගේ මිථ්‍යා සමාධිය දිරාගියේ වෙයි. මිථ්‍යා සමාධිය හේතුකොටගෙණ යම් බොහෝවූ ලාමක අකුශල ධර්මයෝ හටගනිත් නම්, ඔහුගේ ඒ අකුශල ධර්‍මයෝද දිරාගියාහු වෙත්. සම්‍යක් සමාධිය හේතුකොටගෙන බොහෝ කුශල ධර්මයෝ වැඩීමට, සම්පූර්‍ණ බවට පැමිණෙත්.
16 ´´මහණෙනි,සම්‍යක් ඥාන ඇත්තහුගේ මිථ්‍යා ඥානය දිරාගියේ වෙයි. මිථ්‍යා ඥානය හේතුකොටගෙණ යම් බොහෝවූ ලාමක අකුශල ධර්මයෝ හටගනිත් නම්, ඔහුගේ ඒ අකුශල ධර්‍මයෝද දිරාගියාහු වෙත්. සම්‍යක් ඥානය හේතුකොටගෙන බොහෝ කුශල ධර්මයෝ වැඩීමට, සම්පූර්‍ණ බවට පැමිණෙත්.
´´මහණෙනි,සම්‍යක් විමුක්තියෙන් යුත් සිත් ඇත්තහුගේ මිථ්‍යා විමුක්තිය දිරුයේ වෙයි. මිථ්‍යා විමුක්තිය හේතුකොටගෙණ යම් බොහෝවූ ලාමක අකුශල ධර්මයෝ හටගනිත් නම්, ඔහුගේ ඒ අකුශල ධර්‍මයෝද දිරුවාහු වෙත්. සම්‍යක් විමුක්තිය හේතුකොටගෙන නොයෙක් කුශල ධර්මයෝ වැඩීමට, සම්පූර්‍ණ බවට පැමිණෙත්.
17. ´´මහණෙනි, මෙසේ වනාහි ලෝකයෙහි කිසිදු ශ්‍රමණයෙකු විසින් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙකු විසින් හෝ දෙවියෙකු විසින් හෝ මාරයෙකු විසින් හෝ බඹෙකු විසින් හෝ අන්කිසිවෙකු විසින් හෝ, නොපැවැත්විය හැකි කුශල පක්‍ෂයෙහි ධර්‍ම විස්සෙක්ද, අකුශල පක්‍ෂයෙහි ධර්‍ම විස්සෙක්දැයි (සතලිස් දහම් ක්‍රම ඇතුළත්) මහා චත්තාරීසක ධම්මපරියායය පවත්වන ලදී.
´´මහණෙනි, යම් කිසි ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ මේ මහා චත්තාරීසක ධම්මපරියායය ගැරහිය යුත්තෙක, ආක්‍රොශ කළ යුත්තකැයි හඟින්නේ නම්, මෙලෙව්හිදීම ඔහුගේ කරුණු දශයකින් කරුණු සහිතවූ ඒ වාදානුවාදයෝ ගැරහියයුතු බවට පැමිණෙත්. ඉදින් පින්වත් තෙමේ සම්‍යකුදෘෂ්ටියට ගරහයි නම් යම් ඒ මිථ්‍යා දෘෂ්ටි ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ වෙත් නම්, ඔවුහු පින්වත්හුගේ පිදිය යුත්තෝය. ඔවුහු පින්වත්හුගේ ප්‍රශංශා කටයුත්තෝය.
18. ´´ඉදින් පින්වත් තෙමේ සම්‍යක් සඞ්කල්පයට ගරහයි නම්, යම් මිථ්‍යා සඞ්කල්පනා ඇති ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ වෙත් නම්, ඔවුහු පින්වත්හුගේ පිදිය යුත්තෝය. ඔවුහු පින්වත්හුගේ ප්‍රශංසා කටයුත්තෝය.
´´ඉදින් පින්වත් තෙමේ සම්‍යක් වචනයට ගරහයි නම්, යම් මිථ්‍යා වචන ඇති ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ වෙත් නම්, ඔවුහු පින්වත්හුගේ පිදිය යුත්තෝ වෙති. ඔවුහු පින්වත්හුගේ ප්‍රශංසා කටයුත්තෝ වෙති.
´´ඉදින් පින්වත් තෙමේ සම්‍යක් කර්‍මාන්තයට ගරහයි නම්, යම් මිථ්‍යා කර්‍මාන්ත ඇති ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ වෙත් නම්, ඔවුහු භවතාගේ පිදිය යුත්තෝ වෙත්. ඔවුහු භවතාගේ ප්‍රශංසා කටයුත්තෝ වෙත්.
´´ඉදින් පින්වත් තෙමේ සම්‍යක් ආජීවයට ගරහයි නම්, යම් මිථ්‍යා ආජීව ඇති ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ වෙත් නම්, ඔවුහු පින්වත්හුගේ පිදිය යුත්තෝ වෙත්. ඔවුහු භවතාගේ ප්‍රශංසා කටයුත්තෝ වෙත්.
´´ඉදින් පින්වත් තෙමේ සම්‍යක් ව්‍යායාමයට ගරහයි නම්, මිථ්‍යා ව්‍යායාමය ඇති යම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ වෙත් නම්, ඔවුහු පින්වතාගේ පිදිය යුත්තෝ වෙත්. ඔවුහු පින්වතාගේ ප්‍රශංසා කටයුත්තෝ වෙත්.
´´ඉදින් පින්වත් තෙමේ සම්‍යක් සතියට ගරහයි නම්, මිථ්‍යා සතිය ඇති යම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ වෙත් නම්, ඔවුහු පින්වත්හුගේ පිදිය යුත්තෝ වෙත්. ඔවුහු පින්වතාගේ ප්‍රශංසා කටයුත්තෝ වෙත්.
´´ඉදින් පින්වත් තෙමේ සම්‍යක් සමාධියට ගරහයි නම්, මිථ්‍යා සමාධිය ඇති යම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ වෙත් නම්, ඔවුහු පින්වතාගේ පිදිය යුත්තෝ වෙත්. ඔවුහු පින්වතාගේ ප්‍රශංසා කටයුත්තෝ වෙත්.
´´ඉදින් පින්වත් තෙමේ සම්‍යක් ඥානයට ගරහයි නම්, මිථ්‍යා ඥානය ඇති යම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ වෙත් නම්, ඔවුහු පින්වතාගේ පිදිය යුත්තෝ වෙත්. ඔවුහු පින්වතාගේ ප්‍රශංසා කටයුත්තෝ වෙත්.
´´ඉදින් පින්වත් තෙමේ සම්‍යක් මිමුක්තියට ගරහයි නම්, මිථ්‍යා විමුක්ති ඇති යම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ වෙත් නම්, ඔවුහු පින්වතාගේ පිදිය යුත්තෝ වෙත්. ඔවුහු පින්වතාගේ ප්‍රශංසා කටයුත්තෝ වෙත්.
19. ´´මහණෙනි, යම්කිසි ශ්‍රමණයෙක් හෝ බ්‍රාහ්මණයෙක් හෝ මේ මහා චත්තාරීසක ධම්මපරියායය ගැරහිය යුත්තක, ආක්‍රොශ කළ යුත්තෙකැයි හඟින්නේ නම්, මෙලෙව්හිදීම ඔහුගේ ඒ වාදානුවාදයෝ දස කරුණකින් කරුණු සහිතව ගැරහිය යුතු තැනට පැමිණෙත්.
´´මහණෙනි, සත්ත්‍වයන්ගේ සුද්ධියට හේතුවක් නැත යන අහේතු දෘෂ්ටිය ඇත්තාවූද, පවුකළත් පාපයක් නැත යන අකිය දෘෂ්ටිය ඇත්තාවූද, දීමෙහි විපාක නැත යනාදී නාස්තික දෘෂ්ටිය ඇත්තාවූද, යම් ඒ උක්කලා දනව් වැසි වස්සය, භඤ්ඤය යන දෙදෙනද, මහා චත්තාරීසක ධම්මපරියායය නොගැරහිය යුත්තක්කොට, ආක්‍රොශ නොකළ යුත්තක්කොට සැළකුවාහුය. ඊට හේතු කවරේද? තමහට පැමිණෙන නින්දාව, ට්ටනය, උපවාදය යන මේවාට බියෙනි. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය දේශනා කළ සේක. සතුටුවූ ඒ භික්‍ෂූහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ දේශනාව සතුටින් පිළිගත්හ.
සත්වෙනි මහා චත්තාරීසක සූත්‍රය නිමි.
උපුටා ගැනීම - උතුම් ශ්‍රී සද්ධර්මය ( dahamsithum.wordpress )