ත්‍රිපිටක පොත් වහන්සේ/සූත්‍ර පිටකය/මජ්ක්ධීම නිකාය/රට්ඨපාල සූත්‍රය
1. මා විසින් (මේ සූත්‍රය) මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කුරු ජනපදයන්හි මහත්වූ භික්‍ෂු සඞයා සමග සැරිසරන්නේ ථුල්ලකොට්ඨිත නම්වූ කුරු දනව් වැස්සන්ගේ නියම් ගම යම් තැනෙක්හිද එහි වැඩියහ. ථුල්ලකොට්ඨිත නම් නියම් ගම වැසි බ්‍රාහ්මණ ගෘහපතීහු, ශාක්‍යපුත්‍රවූ ශාක්‍ය කුලයෙන් නික්ම පැවිදිවූ ශ්‍රමණ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ මහත්වූ භික්‍ෂු සංයා සමග කුරු ජනපදයන්හි සැරිසරන්නේ, ථුල්ලකොට්ඨිත නම් නියම් ගමට පිළිවෙළින් පැමිණියේ වෙයි. ඒ භවත් ගෞතමයන් වහන්සේගේ වනාහි මෙබඳුවූ යහපත් ගුණ ාේෂාවෙක් උස්ව පැන නැංගේ වෙයි. ´ඒ භාග්‍යවත් තෙම මේ කාරණයෙනුත් අර්හත්ය, සම්‍යක් සම්බුද්ධය, විද්‍යාචරණ සම්පන්නය, සුගතය, ලෝකවිදූය, පුරුෂයන් දමණය කිරීමෙහි නිරුත්තරවූ සාත්‍ර්‍ථවාහකයෙකු බඳුය. දෙවි මිනිසුන්ට අනුශාසනා කරන්නෙක. චතුස්සත්‍යය අවබෝධ කළ හෙයින් බුද්ධය. සියලු කෙලෙසුන් නැසූ හෙයින් භාග්‍යවත්ය. (යනුවෙනි.) හෙතෙම දෙවියන් සහිතවූ, මාරයන් සහිතවූ, බ්‍රහ්මයන් සහිතවූ, මේ ලෝකයද, මහණ බමුණන් සහිතවූ, දෙවි මිනිසුන් සහිතවූ, සත්ව සමූහයාද, තෙමේ විශේෂ නුවණින් දැන ප්‍රත්‍යක්‍ෂකොට ප්‍රකාශ කෙරෙයි. හෙතෙම මුල යහපත්වූ, මැද යහපත්වූ, කෙළවර යහපත්වූ, අත්‍ර්‍ථ සහිතවූ, ව්‍යංජන සහිතවූ, සියල්ලෙන් සම්පූර්‍ණවූ, ධර්‍මයක් දේශනා කරයි. පිරිසිදුවූ බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යාව ප්‍රකාශ කරයි. එබඳුවූ රහතන් වහන්සේලාගේ දැක්ම වනාහි යහපත් වේයයි ඇසුවාහුමය.
2. ඉක්බිති ථුල්ලකොට්ඨිත නම් නියම් ගම වැසි බ්‍රාහ්මණයන් හා ගෘහපතීහු, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනකද එතැනට පැමිණියාහුය. පැමිණ සමහරු භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ එක් පසෙක හිඳගත්හ. සමහරු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමග සතුටුවූහ. සතුටු විය යුතුවූ, සිහි කටයුතුවූ, කථාව කොට නිමවා, එක් පසෙක හිඳ ගත්හ. සමහරු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙක්හිද, එතැනට ඇඳිලි බැඳ එක් පසෙක හිඳගත්හ. සමහරු භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ සමීපයෙහි තමන්ගේ නාම ගෝත්‍ර දක්වා එක් පසෙක හිඳගත්හ. සමහරු නිශ්ශබ්දව එක් පසෙක හිඳගත්හ. එක් පසෙක හුන්නාවූ ථුල්ලකොට්ඨිත නම් නියම් ගම වැසි බමුණන් හා ගෘහපතීන්, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දැහැමිවූ කථාවෙන් කරුණු දැක්වූයේය. සමාදන් සරවූයේය. සිත් තියුණු කරවූයේය. සතුටු කරවූයේය. එකල්හි වනාහි ඒ ථුල්ලකොට්ඨිත නම් නියම් ගමෙහිම ප්‍රධාන කුලවතාගේ පුත්වූ රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍ර තෙම ඒ පිරිසෙහි උන්නේ වෙයි. ඉක්බිති රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාහට මෙබඳු අදහසක් විය. ´යම්යම් ආකාරයකින් වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ධර්‍මය දේශනා කරයිද, ඒ ආකාරයෙන් ගිහිගෙයි වසන්නහු විසින් ඒකාන්තයෙන් සම්පූර්‍ණකොට ඒකාන්තයෙන් පිරිසිදුකොට ලියනලද සකක් මෙන් කොට මේ බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යාවෙහි හැසිරෙන්ට පහසු නොවෙයි. මම හිස රැවුල් කපා කසාවත් හැඳ ගිහිගෙන් නික්ම සස්නෙහි පැවිදි වන්නෙම් නම් යෙහෙක´ කියායි.
3. ඉක්බිති ගෘහපතීහු, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් දැහැමිවූ කථාවෙන් කරුණු දක්වන ලද්දාවූ, සමාදන් කරවන ලද්දාවූ, සිත් තියුණු කරවන ලද්දාවූ, සතුටු කරවන ලද්දාවූ, ථුල්ලකොට්ඨිත නම් නියම් ගම වැසි බ්‍රාහ්මණ ගෘහපතීහු, භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ වචනය සතුටින් පිළිගෙණ අනුමෝදන්ව හුනස්නෙන් නැගිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ පැදකුණුකොට ගියාහුය. ඉක්බිති රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍ර තෙම ථුල්ලකොට්ඨිත නම්වූ බ්‍රාහ්මණ ගෘහපතීන් ගිය නොබෝ වේලාවකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙක්හිද, එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ එක් පසෙක උන්නේය. එක්පසෙක උන්නාවූ රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍ර තෙම, භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ´ස්වාමීනි, යම් යම් ආකාරයෙන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් දේශනා කරණලද ධර්‍මය මම දනිම්ද, ඒ ආකාරයෙන් ගිහිගෙයි වසන්නහු විසින් ඒකාන්තයෙන් සම්පූර්‍ණකොට ඒකාන්තයෙන් පිරිසිදුකොට ලියනලද සකක් මෙන් කොට, මේ බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යාවෙහි හැසිරෙන්ට පහසු නොවෙයි. ස්වාමීනි, මම භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ සමීපයෙහි පැවිදිබව ලබන්නෙමි. උපසම්පදාව ලබන්නෙමි´ යි කීයේය.
4. ´´රට්ඨපාලය, නුඹ වනාහි ගිහිගෙන් නික්ම සස්නෙහි පැවිදිවීමට මව්පියන්ගෙන් අවසර ලද්දේ වෙහිද?´´ ´´ස්වාමීනි, මම ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට මව්පියන්ගෙන් අවසර ලද්දේ නොවෙමි.´´
´´රට්ඨපාලය, තථාගතවරයෝ මව්පියන් විසින් අවසර නොදෙන ලද්දවුන් පැවිදි නොකරන්නාහ.´´ ´´ස්වාමීනි, ඒ මම යම්සේ ගිහිගෙන් නික්ම සස්නෙහි පැවිදිවීමට මව්පියෝ අවසර දෙන්නාහුද, එසේ කරන්නෙමි,´´ යි කීය.
5. ඉක්බිති රට්ඨපාල කුලපුත්‍ර තෙම හුන් ආසනයෙන් නැගිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ, පැදකුණුකොට මව්පියෝ යම් තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, ´´මෑණියෙනි, පියාණෙනි, මම යම් යම් ආකාරයකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් දේශනා කරණ ලද ධර්‍මය දනිම්ද, ඒ ආකාරයෙන් ගිහිගෙයි වසන්නහු විසින් ඒකාන්තයෙන් සම්පූර්‍ණකොට ඒකාන්තයෙන් පිරිසිදුකොට ලියනලද සකක් මෙන් කොට බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යාවෙහි හැසිරෙන්ට පහසු නොවෙයි. මම ඉසකේ රැවුල් කපා කසාවත් හැඳ ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවන්ට කැමැත්තෙමි. ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට මට අවසර දුනමැනවැ´´ යි මවුපියන්ට කීයේය.
6. මෙසේ කී කල්හි රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාගේ මව්පියෝ, ´´පුත, රට්ඨපාලය, නුඹ වනාහි අපගේ ප්‍රියවූ මනාපවූ සුවසේ වැඩුනාවූ සුවසේ පෝෂණය කළාවූ එකම පුතා වෙහිය. පුත රට්ඨපාලය, නුඹ කිසිත් දුකක් නොදන්නෙහිය. පුත රට්ඨපාලය, එව, නුඹ කව, බොව, ඉන්‍ද්‍රියයන් පිනවීම කරව, කමින්, බොමින්, ඉඳුරන් පිනවමින්, කම්සැප විඳිමින්, පින් කරමින්, සිත් අලවා වාසය කරව. අපි තොපට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදි වූමට අවසර නොදෙමු. තොපගේ මරණයෙනුත් අපි නොකැමැත්තෙන් වෙන් වෙන්නෙමු. කිමෙක්ද? අපි ජීවත්වන්නාවූ තොපට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අනුදන්නෙමුදැ´´ යි රට්ඨපාල කුලපුත්‍රයාට කීවාහුය.
7. දෙවනුවද, රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍ර තෙම මව්පියන්ට මෙසේ කීයේය. ´´මෑණියෙනි, පියාණෙනි, මම යම් යම් පරිද්දෙකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් දේශනා කරණ ලද ධර්‍මය දනිම්ද, ගිහිගෙයි වසන්නහු විසින් ඒකාන්තයෙන් සම්පූර්‍ණවූ ඒකාන්තයෙන් පිරිසිදුවූ ලියනලද සකක් මෙන්වූ බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යාවෙහි හැසිරෙන්නට පහසු නොවෙයි. මම හිසකෙස් රැවුල් කපාදමා, කසට වත් හැඳ ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවන්නට කැමැත්තෙමි. ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට මට අනුදනිව්´´ යයි කීය. දෙවනුවද, රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාගේ මව්පියෝ, රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාට මෙසේ කීවාහුය. ´´පුත, රට්ඨපාලය, නුඹ වනාහි අපගේ පියවූ මනාපවූ සුවසේ වැඩුනාවූ සුවසේ පෝෂණය කළාවූ එකම පුතා වෙහිය. පුත රට්ඨපාලය, නුඹ කිසිත් දුකක් නොදන්නෙහිය. පුත රට්ඨපාලය, එව, අනුභව කරව, පානයද කරව, අනුභව කරමින්, පානය කරමින්, ඉන්‍ද්‍රියයන් පිනවමින්, පින් කරමින්, සිත් අලවා වාසය කරව. අපි නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම සසුනෙහි පැවිදි වූමට අවසර නොදෙමු. නුඹගේ මරණයෙනුත් අපි නොකැමැත්තෙන් වෙන් වන්නෙමු. කිමෙක්ද? අපි ජීවත්වන්නාවූ නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම සසුනෙහි පැවිදිවීමට අවසර නොදෙන්නෙමුදැ´´ යි (කීහ.)
8. රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍ර තෙම මව්පියන්ට, ´´මෑණියෙනි, පියාණෙනි, මම යම් පරිද්දෙකින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් දේශනා කරණ ලද ධර්‍මය දනිම්ද, ඒ ආකාරයෙන් ගිහිගෙයි වසන්නාහු විසින් ඒකාන්තයෙන් සම්පූර්‍ණවූ ඒකාන්තයෙන් පිරිසිදුවූ ලියනලද සකක් මෙන්වූ මේ බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යාවෙහි හැසිරෙන්ට පහසු නොවෙයි. මම හිසකේ රැවුල් කපා, කසාවත් හැඳ ගිහිගෙන් නික්ම සස්නෙහි පැවිදිවන්ට කැමැත්තෙමි. ගිහිගෙන් නික්ම සස්නෙහි පැවිදිවීමට මට අවසර දුන මැනව´´ යි කීය.
9. තුන්වෙනුවද, රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාගේ මව්පියෝ, රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාට, ´´පුත, රට්ඨපාලය, නුඹ වනාහි අපගේ ප්‍රියවූ මනාපවූ සුවසේ වැඩුනාවූ සුවසේ පෝෂණය කළාවූ එකම පුතා වෙහිය. පුත රට්ඨපාලය, නුඹ කිසිත් දුකක් නොදන්නෙහිය. පුත රට්ඨපාලය, එව, කව, බොව, ඉන්‍ද්‍රියයන් පිනවීම කරව. කමින්, බොමින්, ඉඳුරන් පිනවමින්, කම් සැප විඳිමින්, පින් කරමින්, සිත් අලවා වාසය කරව. අපි නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම සස්නෙහි පැවිදිවීමට අවසර නොදෙමු. තොපගේ මරණයෙනුත් අපි නොකැමැත්තෙන් වෙන් වන්නෙමු. කිමෙක්ද? අපි ජීවත්වන්නාවූ නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම සස්නෙහි පැවිදිවීමට අවසර දෙන්නෙමුදැ´´ යි රට්ඨපාල කුලපුත්‍රයාට කීවාහුය.
10. ඉක්බිති මව්පියන්ගෙන් පැවිදිවීමට අවසර නොලත් රට්ඨපාල කුලපුත්‍රතෙම එහිම (ඇතිරීමකින්) අතරක් නැත්තාවූ භූමියෙහි, ´´මෙහිම මාගේ මරණය හෝ වන්නේය. පැවිදිබව හෝ වන්නේය´´ යි නිදාගත්තේය. ඉක්බිති රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාගේ මව්පියෝ රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාට, ´´පුත, රට්ඨපාලය, නුඹ වනාහි අපගේ ප්‍රියවූ මනාපවූ සුවසේ වැඩුනාවූ සුවසේ පෝෂණය කළාවූ එකම පුත්‍රයා වෙහිය. පුත රට්ඨපාලය, නුඹ කිසිත් දුකක් නොදන්නෙහිය. පුත රට්ඨපාලය, නැගීසිටුව, කව, බොව, ඉඳුරන් පිනවීමද කරව. කමින්, බොමින්, ඉන්‍ද්‍රියයන් පිනවීම කරමින් කම් සැප විඳිමින්, පින් කරමින්, සිත් අලවා වාසය කරව. අපි නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර නොදෙමු. නුඹගේ මරණයෙනුත් අපි නොකැමැත්තෙන් වෙන් වන්නෙමු. කිමෙක්ද? අපි ජීවත්වන්නාවූ නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර දෙන්නෙමුදැ´´ යි රට්ඨපාල කුලපුත්‍රයාට කීවාහුය.
11. මෙසේ කීකල්හි රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රතෙම නිශ්ශබ්දවිය. දෙවනුවද, රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාගේ මව්පියෝ රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාට මෙසේ කීවාහුය. ´´පුත, රට්ඨපාලය, නුඹ වනාහි අපගේ ප්‍රියවූ මනාපවූ සුවසේ වැඩුනාවූ සුවසේ පෝෂණය කළාවූ එකම පුත්‍රයා වෙහිය. පුත රට්ඨපාලය, නුඹ කිසිත් දුකක් නොදන්නෙහිය. පුත රට්ඨපාලය, නැගීසිටුව, අනුභවද කරව, පානයද කරව, ඉන්‍ද්‍රියයන් පිනවීමද කරව. අනුභව කරමින්, පානය කරමින්, ඉන්‍ද්‍රියයන් පිනවමින් පින් කරමින්, සිත් අලවා වාසය කරව. අපි නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර නොදෙමු. නුඹගේ මරණයෙනුත් අපි නොකැමැත්තෙන් වෙන් වන්නෙමු. කිමෙක්ද? අපි ජීවත්වන්නාවූ නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර දෙන්නෙමුදැ´´ යි කීහ. දෙවනුවද, රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රතෙම නිශ්ශබ්දවූයේය.
12. තුන්වෙනුවද, රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාගේ මව්පියෝ රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාට ´´පුත, රට්ඨපාලය, නුඹ වනාහි අපගේ ප්‍රියවූ මනාපවූ සුවසේ වැඩුනාවූ සුවසේ පෝෂණය කළාවූ එකම පුත්‍රයා වෙහිය. පුත රට්ඨපාලය, නුඹ කිසිත් දුකක් නොදන්නෙහිය. පුත රට්ඨපාලය, නැගීසිටුව, කව, බොව, ඉන්‍ද්‍රියයන් පිනවව, කමින්, බොමින්, ඉන්‍ද්‍රියයන් පිනවමින් කම් සැප විඳිමින්, පින් කරමින්, සිත් අලවා වාසය කරව. අපි නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර නොදෙමු. නුඹගේ මරණයෙනුත් අපි නොකැමැත්තෙන් වෙන් වන්නෙමු. කිමෙක්ද? අපි ජීවත්වන්නාවූ නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර දෙන්නෙමුදැ´´ යි රට්ඨපාල කුලපුත්‍රයාට කීවාහුය. තුන්වෙනුවද රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රතෙම නිශ්ශබ්දවූයේය.
13. ඉක්බිති රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාගේ මව්පියෝ රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාගේ යහලුවෝ යම් තැනෙක්හිද, එතනට ගියාහුය. ගොස් රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාගේ යහලුවන්ට ´´ දරුවෙනි, මේ රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රතෙම ඇතිරීමකින් අතරක් නැත්තාවූ බිම, ´මෙහිම මාගේ මරණය හෝ පැවිදිබව හෝ වන්නේයය´ යි නිදාගත්තේය. දරුවෙනි එව්. රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රතෙම යම් තැනෙක්හිද, එතැනට පැමිණෙව්. පැමිණ රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාට, ´යහලු රට්ඨපාලය, නුඹ වනාහි මව්පියන්ගේ ප්‍රියවූ මනාපවූ සුවසේ වැඩුනාවූ සුවසේ පෝෂණය කළාවූ එකම පුත්‍රයා වේ. යහලු රට්ඨපාලය, නුඹ කිසිත් දුකක් නොදන්නෙහිය. යහලු රට්ඨපාලය, නැගීසිටුව, කව, බොව, ඉන්‍ද්‍රියයන් සතුටු කරව. කමින්, බොමින්, ඉන්‍ද්‍රියයන් සතුටු කරමින් කම් සැප විඳිමින්, පින් කරමින්, සිත් අලවා වාසය කරව. මව්පියෝ නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර නොදෙත්. නුඹගේ මරණයෙන්ද මව්පියෝ නොකැමැත්තෙන් වෙන්වන්නාහුය. කිමෙක්ද ජීවත්වන්නාවූ නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර දෙන්නාහුදැයි කියව්´ යයි කීවාහුය.
14. ඉක්බිති රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාගේ යහලුවෝ රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාගේ මව්පියන්ට උත්තර දී රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රතෙම යම් තැනෙක්හිද, එතැනට ගියාහුය. ගොස් රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාට, ´යහලු රට්ඨපාලය, නුඹ වනාහි මව්පියන්ගේ ප්‍රියවූ මනාපවූ සුවසේ වැඩුනාවූ සුවසේ පෝෂණයවූ එකම පුත්‍රයා වෙහිය. යහලු රට්ඨපාලය, නුඹ කිසිත් දුකක් නොදන්නෙහිය. යහලු රට්ඨපාලය, නැගීසිටුව, කව, බොව, ඉඳුරන් පිනවීමද කරව. කමින්, බොමින්, ඉන්‍ද්‍රියයන් පිනවමින් කම් සැප විඳිමින්, පින් කරමින්, සිත් අලවා වාසය කරව. මව්පියෝ නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර නොදෙත්. නුඹගේ මව්පියෝ මරණයෙනුදු නොකැමැත්තෙන් වෙන්වන්නාහුය. කිමෙක්ද ජීවත්වන්නාවූ නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර දෙන්නාහුදැ´ යි කීවාහුය.
මෙසේ කීකල්හි රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රතෙම නිශ්ශබ්ද වූයේය. දෙවනුවද රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාගේ යහලුවෝ රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාට, මෙසේ කීවාහුය. ´යහලු රට්ඨපාලය, නුඹ වනාහි මව්පියන්ගේ ප්‍රියවූ මනාපවූ සුවසේ වැඩුනාවූ සුවසේ පෝෂණයවූ එකම පුත්‍රයා වෙහිය. යහලු රට්ඨපාලය, නුඹ කිසිත් දුකක් නොදන්නෙහිය. යහලු රට්ඨපාලය, නැගීසිටුව, අනුභවද කරව, පානයද කරව, ඉන්‍ද්‍රියයන් පිනවීමද කරව. අනුභව කරමින්, පානය කරමින්, ඉන්‍ද්‍රියයන් පිනවමින් කම් සැප විඳිමින්, පින් කරමින්, අභිරමනය කරව. මව්පියෝ නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර නොදෙත්. නුඹගේ මරණයෙන්ද මව්පියෝ නොකැමැත්තාහුම වෙන්වන්නාහුය. කිමෙක්ද? ජීවත්වන්නාවූ නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර දෙන්නාහුද´. දෙවනුවද, රට්ඨපාල කුලපුත්‍රතෙම නිශ්ශබ්ද වූයේය.
තුන්වෙනුවද, රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාගේ යහලුවෝ රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාට, ´යහලු රට්ඨපාලය, නුඹ වනාහි මව්පියන්ගේ ප්‍රියවූ මනාපවූ සුවසේ වැඩුනාවූ සුවසේ පෝෂණයවූ එකම පුත්‍රයා වෙහිය. යහලු රට්ඨපාලය, නුඹ කිසිත් දුකක් නොදන්නෙහිය. යහලු රට්ඨපාලය, නැගීසිටුව, කව, බොව, ඉන්‍ද්‍රියයන් පිනවීම කරව. නමින්, බොමින්, ඉන්‍ද්‍රියන් පිනවමින් කම් සැප විඳිමින්, පින් කරමින්, සිත් අලවා වාසය කරව. මව්පියෝ නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර නොදෙත්. නුඹගේ මරණයෙන්ද මව්පියෝ නොකැමැත්තෙන්ම වෙන්වන්නාහුය. කිමෙක්ද ජීවත්වන්නාවූ නුඹට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර දෙන්නාහුදැ´ යි කීවාහුය. තුන්වෙනුවද, රට්ඨපාල කුලපුත්‍රතෙම නිශ්ශබ්ද වූයේය.
15. ඉක්බිති රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාගේ යහලුවෝ රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාගේ මව්පියෝ යම්තැනෙක්හිද එතැනට ගියාහුය. ගොස් රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාගේ මව්පියන්, ´´මෑනියෙනි, පියානෙනි, මේ රට්ඨපාල කුලපුත්‍රතෙම ඒ කිසිවකින් එලානැති භූමියෙහි, ´මෙහිම මාගේ මරණය හෝ පැවිදිබව වන්නේය´ යි නිදාගත්තේ වෙයි. ඉදින් නුඹලා රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර නොදෙන්නාහු නම් එහිම ඔහුගේ මරණය පැමිණෙන්නේය. ඉදින් වනාහි නුඹලා රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර දෙන්නාහු නම් පැවිදිවූද ඔහු දක්නහුය. ඉදින් රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රතෙම ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට කැමති නොවන්නේ නම් ඔහු වෙන කොහි යන්නේද? මෙහිම ආපසු එන්නේය. රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර දෙව්යයි, කීවාහුය. දරුවෙනි, රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාට ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර දෙමු. පැවිදිවූවහු විසින්ද මව්පියෝ දැකිය යුත්තාහුය´´ යි, කීවාහ්‍රය.
17. ඉක්බිති රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාගේ යහලුවෝ රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයා යම් තැනෙක්හිද, එතැනට ගියාහුය. ගොස් රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රයාට ´´යහලු රට්ඨපාලය, නුඹ වනාහි මව් පියන්ගේ ප්‍රියවූ මනාපවූ සුවසේ වැඩුනාවූ සුවසේ පෝෂ්‍යවූ එකම පුත්‍රයා වෙහිය. යහලු රට්ඨපාලය, නුඹ කිසිත් දුකක් නොදන්නෙහිය. යහලු රට්ඨපාලය, නැගී සිටුව. කව, බොව, ඉන්‍ද්‍රියයන් සතුටු කරව. කමින්, බොමින්, ඉඳුරන් සතුටු කරමින් කම්සැප විඳිමින් පින් කරමින් සිත් අලවා වාසය කරව. මව්පියන් විසින් ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර දෙන ලද්දේ වෙහිය. පැවිදිවූවාහු විසිනුත් නුඹගේ මව්පියෝ දැකිය යුත්තාහුය´´ යි කීවාහුය.
18. ඉක්බිති රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රතෙම නැගී සිට කාය ශක්තිය උපදවාගෙන භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ට වැඳ එක පසෙක හුන්නේය. වැඳ එක පසෙක හුන්නාවූ රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ට, ´ස්වාමීන් වහන්ස, මම මව්පියන් විසින් ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවීමට අවසර ලද්දේවෙමි. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මා පැවිදි කරණසේක්වා´ යි කීයේය. රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ගේ සමීපයෙහි පැවිදිබව ලැබුයේය. උපසම්පදාවවද ලැබුයේය.
19. ඉක්බිත්තෙන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආයුෂ්මත්වූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් උපසම්පදාවූ නොබෝ කල් ඇති උපසම්පදාවූ අඩමසක් පමණ කල්හි ථුල්ලකොට්ඨිත නම් නියම්ගමෙහි කැමති පරිද්දෙන් වාසය කොට සැවැත්නුවර යම් තැනෙක්හිද එහි චාරිකාවෙහි වැඩියහ. පිළිවෙළින් වඩිනුයේ සැවැත්නුවර යම් තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියහ. එහි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත්නුවර ජේතවන නම්වූ අනේපිඬු මහ සිටුහුගේ ආරාමයෙහි වැඩ වසති. එකල්හි ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිර තෙම තනිව වෙන්වූ වාසය ඇත්තේ අපුමාදව කෙලෙස් තවන වීය්‍ර්‍යයෙන් ජීවිත ආශාව අත්හැර වාසය කරන්නේ නොබෝ කලකින්ම යමක් සඳහා කුලපුත්‍රයෝ ගිහිගෙන් නික්ම මනාකොටම ශෘසණයෙහි පැවිදි වෙත්ද, බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යාවගේ අවසානයවූ ඒ අර්හත් ඵලය මේ ආත්මයෙහිම තෙමේ විශෙෂ නුවණින් ප්‍රත්‍යක්‍ෂකොට ඊට පැමිණ වාසය කෙළේය. ජාතිය කෙළවර කරණ ලද්දීය. මාර්‍ගබ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යාව වැස නිමවන ලද්දේය. සතර මගින් කටයුතු දෙය කරණ ලදී. මේ ආත්මභාවය පිණිස කළයුතු අනිකක් නැතැයි දැනගත්තේය. ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිර තෙමේ වනාහි රහතුන් අතර එක්තරා කෙනෙක් වූහ.
20. ඉක්බිති ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිර තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ට වැඳ එක්පසෙක හුන්නේය. එක්පසක උන්නාවූ ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිර තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ට ´´ස්වාමීනි, ඉදින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මට අවසර දෙන්නේ නම් මම මව්පියන් දකින්ට කැමැත්තෙමි´´ යි කීයේය. ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ අදහස තමන් වහන්සේගේ සිතින් මෙනෙහි කළහ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරතෙම ශික්‍ෂාව හැර ගිහිබවට පෙරලෙන්ට නුසුදුසු වේයයි දැනගත්හ. එහෙයින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ට, ´´මෙය රට්ඨපාලය, තොපි දැන් යමකට කැමැත්තෙහිද, එයට කල් දනුව´´ යි (වදාළේය.) ඉත්බිති ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරතෙම හුනස්නෙන් නැගිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ පැදකුණු කොට සෙනාසනය තැන්පත්කොට තබා පාත්‍රා සිවුරු ගෙන ථුල්ලකොට්ඨිත නම් නියම්ගම යම් තැනෙක්හිද, එහි චාරිකාවෙහි ගියේය. පිළිවෙළින් යනුයේ ථුල්ලකොට්ඨිත නම් නියම්ගම යම් තැනෙක්හිද, එතැනට පැමිණියේය.
21. එහි වනාහි ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරතෙම ථුල්ලකොට්ඨිත නම් නියම් ගම්හි කොරව්‍ය නම් රජුගේ මිගාවීර නම් උයනෙහි වාසය කරයි. ඉක්බිති ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරතෙම පෙරවරු වේලෙහි හැඳ පෙරවා පා සිව්රු ගෙන ථුල්ලකොට්ඨිත නම් නියම් ගමට පිඬු පිණිස පැමිණියේය. ථුල්ලකොට්ඨිත නම් නියම් ගමෙහි ගෙපිළිවෙලින් පිඬු පිණිස හැසිරෙන්නේ ස්වකීය පියාගේ ගෘහය යම් තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියේය. එකල්හි වනාහි ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ පියතෙම මධ්‍යයෙහිවූ වාරාශාලාවෙහි හිසකේ අවුල හරවයි. ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ පියතෙම දුරදීම එන්නාවූ ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් දුටුයේය. දැක, ´´මේ හිස මුඩු ශ්‍රමණයන් විසින් අපගේ ප්‍රියවූ මනාපවූ එකම පුත්‍රයා පැවිදි කරවන ලද්දේය´´ යි කීයේය. ඉක්බිත්තෙන් ආයුෂ්මත්වූ රට්ඨපාල ස්ථවිරතෙම ස්වකීය පියාගේ ගෙදර දානයක් නොම ලද්දේය. පිළිසඳර වචන මාත්‍රයකුදු නොලද්දේය. ඒකාන්තයෙන් ක්‍රොධ වචනම ලද්දේය.
22. එකල්හි වනාහි ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ට නෑවන දාසියක් එක්රැයක් ගතවූ යව පිට්ටුවක් අහක දමනු කැමැත්තී වෙයි. ඉක්බිති ආයුෂ්මත්වවූ රට්ඨපාල ස්ථවිරතෙම ඒ නෑවන දාසියට, ´නැගනිය, ඉදින් එක් රැයක් ඉක්මවූ මේ යව පිට්ටුව ඉවත දමනු කැමැත්තීනම්, මාගේ මේ පාත්‍රයෙහි දමව´ යි (කීය.) ඉක්බිත්තෙන් ආයුෂ්මත්වූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ නෑ දාසිය රාත්‍රියක් ඉක්මවූ ඒ යටපිට්ටුව ආයුෂ්මත්වූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ පාත්‍රයෙහි දමන්නී අත්වලද, පා වලද, ස්වරයෙහිද (ශබ්දයෙහිද) ආකාරය සිතට ගත්තාය. ඉක්බිති රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ නෑ දාසිය ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ මව යම් තැනෙක්හිද එතනට පැමිණියාය. පැමිණ ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ මවට, ´´අනේ´. ආය්‍ර්‍යාවෙනි දන්නෙහිද, රට්ඨපාල නම් ස්වාමිපුත්‍රතෙම පැමිණියේය´´ යි කීය. ´´ඉදින් කෙල්ල සැබෑවක් කීයෙහි නම්, දාසකමින් නිදහස් වන්නෙහිය´´ යි (කීවාය.) ඉක්බිති ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ මව් තොමෝ ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ පියතෙම යම්තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ පියාට, ´´අනේ ගෘහපතියෙනි, දන්නෙහිද, රට්ඨපාල නම් කුලපුතුයා පැමිණියේය´´ යි (කීය.)
23. එකල්හි වනාහි ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරතෙම රාත්‍රියක් ඉක්මවූ ඒ යවපිට්ටුව එක්තරා බිත්තියක් ළඟ හිඳ වළඳයි. එකල්හි ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ පියතෙම ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්සේ යම් තැනෙක්හිද, එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ට, ´´ පුත්‍රවූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයෙනි, රාත්‍රියක් ගතවූ කොමු පිට්ටුව අනුභව කිරීමට සෑහෙයිද? පුත්‍රවූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයෙනි, ස්වකීය ගෙදරට යායුතු නොවේදැ´´ යි කීය. ´´ගෘහපතිය, ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවූ අපට ගෙදරක් කොයින්ද? ගෘහපතිය, අපි ගෙවල් නැත්තෝ වෙමු. ගෘහපතිය, නුඹගේ ගෙදරට ගියෙමු. එහි දානයක් නොම ලදුම්හ. පිළිසඳර වචනයක් නොම ලදුම්හ. ඒකාන්තයෙන්ම ආක්‍රොශයක්ම ලැබුවෙමු´´ යි කීය. ´´පුත්‍රවූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයෙනි, එනු මැනව. ගෙදරට යන්නෙමු´´ යි (කීයේය.) ´´ගෘහපතිය, කම් නැත. අද මා විසින් ආහාර කෘත්‍යය කරණ ලදී.´´
´´එසේවීනම්, පුත්‍රවූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයෙනි, සෙට දවස පිණිස ආහාරය ඉවසනු මැනව.´´ ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරතෙම නිශ්ශබ්දවීමෙන් ඉවසීය.
24. ඉක්බිති ආයුෂ්මත්වූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ පියතෙම ආයුෂ්මත්වූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ ඉවසීම දැන ස්වකීය ගෘහය යම් තැනෙක්හිද එතැනට ගියේය. ගොස්, ආභරණ තැනූ රන්ද, නොතැනූ රන්ද, මහත් ගොඩක් ගසා, පැලලිවලින් වස්වා, ආයුෂ්මත්වූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ පරණ දෙවැන්නන්ට, (ගැහැනුන්ට) කථාකෙළේය. ´´ලේලිවරුනි, එව්. නුඹලා සැරසීමකින් සැරසුනාහු, පෙර රට්ඨපාල කුලපුත්‍රයාට ප්‍රිය තැනැත්තියෝ, මන වඩන්නියෝ වූවහුද, ඒ සැරසීමෙන් සැරසෙව්´´ යයි (කීයේය.) ඉක්බිති රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ පිය තෙම ඒ රාත්‍රිය ඉක්මීමෙන් ස්වකීය ගෘහයෙහි ප්‍රණීතවූ ආහාරපාන පිළියෙළ කරවා, ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ට කල් දැන්වීය. ´´පුත්‍රවූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයෙනි, ආහාර පිළියෙළ කිරීම නිමවන ලදී. දැන් සුදුසු කල් වේය´´ යි (දැන්වීය.) ඉක්බිති ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරතෙම පෙරවරුයෙහි හැඳ පොරවා, පාත්‍ර සිව්රු ගෙණ, සිය පියාගේ ගෙදර යම් තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, පණවනලද ආසනයෙහි වැඩ උන්නේය.
25. ඉක්බිති ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ පියතෙම රන් ගොඩ විවෘත කරවා ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ට, ´´පුත්‍රවූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයෙනි, මේ නුඹගේ මෑණියන් සතු ධනය වේ. සෙස්ස පිය සන්තක ධනය වේ. අනික් ධනය මුත්තනුවන් සතුය. පුත්‍රවූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයෙනි, සම්පත් අනුභව කරන්ටද, පින් කරන්ටද හැක්කේය. පුත්‍රවූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයෙනි, එනු මැනව. නුඹ මහණකම හැරදමා, ගිහිබවට පෙරලී, සම්පත් අනුභව කරව. පින්ද කරව,´´ යි (කීයේය.)
´´ගෘහපතිය, ඉදින් නුඹ මාගේ වචනය කරන්නෙහි නම්, මේ මහත් රන්ගොඩ ගැල්වල පටවා අද්දවා ගංගානම් ගඟ මැද පාකර හරිනු මැනවි. ඊට හේතු කවරේද? ගෘහපතිය, ඒ හේතුකොටගෙන ශෝකය, වැලපීමය, කායික දුකය, චෛතසික දුකය, දැඩි වෙහෙසය යන මොහු උපදින්නාහුය´´ යි කීය.
26. ඉක්බිති ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ පුරාණ ගැහැනුන් වෙන වෙනම පාදයන් අල්වාගෙණ ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ට මෙය කීවාහුය. ´´ස්වාමිපුත්‍රයෙනි, නුඹවසන්සේ යම් දිව්‍ය ස්ත්‍රීන් නිසා බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යාවෙහි හැසිරෙන්නෙහි නම් ඒ දිව්‍ය ස්ත්‍රීහු කෙබඳු නම් වෙත්දැ´´ යි ඇසූහ.
´´නැගණිවවරුනි, අපි දිව්‍ය ස්ත්‍රීන් නිසා බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යාවෙහි නොහැසිරෙමු´´ යි කීයේය.
´´සවාමිපුත්‍රවූ රට්ඨපාල තෙමේ අපට ´නැගණිවරුනි´ යයි කීමෙන් කථා කෙරේය´´ යි ඔවුහු එහිම මූර්ඡාවී වැටුනාහුය. ඉක්බිති ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරතෙම පියාට, ´´ගෘහපතිය, ඉදින් භෝජනය දිය යුතුනම් දෙව්. අපට වෙහෙස නොකරව්´´ යයි කීය.
´´පුත්‍රවූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයෙනි, වළඳනු මැනව. ආහාරය නිමවන ලදැ´´ යි කීයේය. ඉක්බිති ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ගේ පියතෙම ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ට ප්‍රණීතවූ කෑයුතු දෙයින් හා බුදිය යුතු දෙයින් සිය අතින් වැළඳවීය. කැමතිතාක් වැළඳවීය.
27. ඉක්බිති ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරතෙම වළඳා අවසන්කොට පාත්‍රයෙන් අත් ඉවත්කොට සිටියේම මේ ගාථාවන් ප්‍රකාශ කෙළේය.
1. ´´විසිතුරු කරණලද වණ සමූහයක් ඇති, ඇට නහර ආදියෙන් උඩට ඔසවන ලද, ජරා රෝගාදියෙන් ආතුරවූ බොහෝ දෙනා විසින් පතන්නාවූ, යමක්හුගේ ස්ථිර පැවැත්මක් නැත්තේද, එබඳුවූ මේ ශරීරය බලව.
2. ´´මැණික්වලින්ද, කන්වල පළඳනා ආභරණවලින් විසිතුරු කරනලද ඇට වලින් හා සිවියෙන් ගැවසී ගත්තාවූ වස්ත්‍ර නිසා අලංකාරවූ මේ ශරීරය බලව.
3. ´´රතු සායමින් සායම් කරන ලද්දාවූ පාදයෝද, සුණුවලින් තවරණ ලද්දාවූ මුහුණ අඥානයාගේ මුළාවට සුදුසුවේ. නිවන් සොයන්නහුට සුදුසු නොවේ.
4. ´´අට කොටසකට බෙදා ගොතනලද කේශයෝද, අඳුන් ගාන ලද ඇස්ද, අඥානයාගේ මුලාවට සුදුසුවේ. නිවන් සොයන්නහුට සුදුසු නොවේ.
5. ´´විසිතුරුවූ, අළුත්වූ, අඳුන් හෙප්පුවක් මෙන් අලඞ්කාර කරණ ලද්දාවූ මේ කුණු ශරීරය අඥානයාගේ මුළාවට සුදුසු වෙයි. නිවන් සොයන්නහුට සුදුසු නොවෙයි.
6. ´´මුව වැදි තෙම මළපුඩුව ඇටෙව්වේය. මුව තෙම යොදන ලද පුඩුවට ලං නොවීය. නිවාපය (තෘණ ගොදුර) අනුභවකොට මුව වැද්දා හඬමින් සිටියදී ගියාක් මෙන් යන්නෙමු.´´
28. ඉක්බිති ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරතෙම හිටගෙනම මේ ගාථාවන් කියා කොරව්‍ය රජහුගේ මිගාවීර නම් උයන යම් තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, එක්තරා ගසක් මුල දවල් කාලයේ හුන්නේය. ඉක්බිති කොරව්‍ය රජතෙම මිගව නම් උද්‍යානපාලයාට කථාකෙළේය. ´´යහලු මිගවය, මිගාවීර නම් උයන ශුද්ධකොට පිළියෙළ කරව උයන දකිනු පිණිස යම්හ´´ යි කීයේය.
´´දෙවයන් වහන්ස, ´එසේය´, කියා මිගව නම් උද්‍යානපාල තෙම කොරව්‍ය නම් රජහට උත්තර දී මිගාවීර නම් උයන ශුද්ධකොට පිළියෙල කරන්නේ එක්තරා ගසක් මුල දවල් කාලයේ උන්නාවූ ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් දුටුයේය. දැක, කොරව්‍ය නම් රජතෙම යම් තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, කොරව්‍ය නම් රජුට, ´´දෙවයන්වහන්ස, මිගාවීර නම් උයන පිළියෙල කරනලදී. එහි මේ ථුල්ලකොට්ඨිත නම් නියම්ගමෙහිම ප්‍රධාන කුල ඇත්තහුගේ පුත්‍රවූ රට්ඨපාල නම් කුලපුත්‍රතෙම ඇත්තේය. නිරන්තරයෙන් නුඹවහන්සේ යමෙකුගේ ගුණ කියන්නේ වූයෙහිද, ඒ රට්ඨපාල ස්ථවිරතෙම එක්තරා ගසක් මුල දවල් කාලයේ වැඩ උන්නේය´´ යි කීයේය.
´´එසේ වී නම් යහලු මිගවය, අද දැන් උයනට යන ගමනින් කම් නැත. දැන් අපි ඒ පින්වත්වූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් ආශ්‍රය කරන්නෙමු´´ යි කීයේය.
29. ඉක්බිති කොරව්‍ය රජ තෙම, ´´එහි යම් කෑ යුතු දෙයක්, බුදිය යුතු දෙයක්, පිළියෙල කරණ ලදද, ඒ සියල්ල හැර දමව්´´ යයි කියා යහපත් යහපත්වූ යානාවන් පිළියෙල කරවා, යහපත් යානාවකට නැගී, යහපත් යහපත් යානාවලින් ථුල්ලකොට්ඨිත නම් නියම්ගමින් මහත්වූ රාජානුභාවයෙන් යුක්තව ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් දැකීමට නික්මුනේය. යානාවෙන් යායුතු භූමිය යම්තාක්ද ඒ තාක් ඒ යානාවෙන් ගොස්, යානාවෙන් බැස, පා ගමනින් යුක්තවූයේම, උසස් උසස්වූ පිරිස හා ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්සේ යම් තැනෙක්හිද එතැන්හි පැමිණියේය. පැමිණ, ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් සමග සතුටු වූයේය. සතුටු විය යුතුවූ, සිහි කටයුතුවූ කතාව කොට නිමවා, එක් පසෙක සිටියේය. එක් පසෙක සිටියාවූ කොරව්‍ය රජතෙම ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරන්ට, ´´පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිර තෙමේ ඇතුන්පිට අතුරණ ඇතිරියෙහි වැඩ ඉන්නා සේක්වා´´ යි කීය.
´´මහරජ, කමක් නැත. නුඹ හිඳගනු මැනව. මම ස්වකීයවූ ආසනයෙහි හුන්නේ වෙමි´´ යි කීය. කොරව්‍ය රජ තෙම පණවන ලද ආසනයෙහි හිඳගත්තේය. හිඳගෙන කොරව්‍ය රජතෙම ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ට මෙය සැලකෙළේය.
30. ´´පින්වත්වූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, යම්බඳු පිරිහීම්වලින් යුක්තවූ මේ ලෝකයෙහි සමහර කෙනෙක් හිසකේ රැවුල් කපා හැර, කසාවත් හැඳ, ගිහිගෙන් නික්ම, ශාසනයෙහි පැවිදි වෙත්ද, එබඳුවූ මේ පිරිහීම් සතරක් වෙත්. කවර සතරක්ද යත්? ජරාවට පැමිණීමෙන් පිරිහීමය, ලෙඩ රෝගාදිය සෑදීමෙන් පිරිහීමය, වස්තුවෙන් පිරිහීමය, නෑයන්ගෙන් පිරිහීමය යන සතරයි. පින්වත්වූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, ජරාවට පැමිණීමෙන් පිරිහීම නම් කවරේද? පින්වත්වූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, මේ ලෝකයෙහි ඇතැමෙක් ජරාවට පැමිණියේ, වයසට පැමිණියේ, ජාතියෙන් මහලුවූයේ, බොහෝ කල් ඉක්ම ගියේ, අන්තිම වයසට පැමිණියේ වේද, හෙතෙම මෙසේ කල්පනා කරයි. ´´මම වනාහි දැන් දිරා ගියේ වෙමි. වයස්ගත වූයේ වෙමි. මහලුවීමි. බොහෝ කල් ඉක්මගියේ වෙමි. අන්තිම වයසට පැමිණියෙමි. මා විසින් වනාහි නොලද්දාවූ සම්පත් ලබන්ටද, ලැබුවාවූ සම්පත් දියුණු කරන්ටද, පහසු නොවෙයි. මම හිසකේ රැවුල් කපා හැර, කසාවත් හැඳ, ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදි වන්නෙම් නම් ඉතා යෙහෙකැ´´ යි (සිතන්නේය.) හෙතෙම ඒ ජරාව නිසා පිරිහීමෙන් යුක්තවූයේ, හිසකේ රැවුල් කපා, කසාවත් හැඳ, ගිහිගෙන් නික්ම, ශාසනයෙහි පැවිදිවෙයි. පින්වත්වූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයෙනි, මේ ජරාවෙන් පිරිහීමයයි කියනු ලැබේ. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරතෙමේ වනාහි දැන් ලදරුවූයේ, තරුණවූයේ, යෞවනවූයේ, කලු හිසකේ ඇත්තේ, යහපත්වූ තරුණ භාවයෙන් යුක්තවූයේ, පළමු වයසින් යුකතවූයේ වෙයි. පින්වත්වූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ට ඒ ජරාවෙන් පිරිහීමක් නැත. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරතෙමේ කුමක් දැන හෝ දැක හෝ අසා හෝ ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදි වූයේද?
31. ´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයෙනි, රෝගාබාධ නිසා පිරිහීම නම් කවරේද? පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයෙනි, මේ ලෝකයෙහි ඇතමෙක් හටගත් ආබාධ ඇත්තේ දුකින් පෙලුනේ දැඩි ගිලන්වූයේ වෙයි. හෙතෙම මෙසේ කල්පනා කරයි. ´මම වනාහි දැන් හටගත් ආබාධ ඇත්තේ දුකින් පෙලුනේ, දැඩි ගිලන්වූයේ වෙමි. මා විසින් නොලබනලද සම්පත් ලබන්ට හෝ ලබනලද සම්පත් දියුණු කරන්ට හෝ පහසු නොවෙයි. මම ඉසකේ රැවුල් කපා හැර, කසාවත් හැඳ, ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදි වන්නෙම් නම් යෙහෙක´´ කියායි හෙතෙම රොගාබාධයන් නිසා පිරිහීමෙන් යුක්තවූයේ, හිසකේ රැවුල් කපා හැර, කසාවත් හැඳ, ගිහිගෙන් නික්ම, ශාසනයෙහි පැවිදිවේ. පින්වත්වූ රට්ඨපාල ස්ථවිරයෙනි, මෙය ව්‍යාධිපරිහානියයි කියනු ලැබේ. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිර තෙමේ වනාහි දැන් ආබාධ නැත්තේ නීරෝග වූයේ ඉතා මදද නොවූ ඉතා වැඩිද නොවූ සමවූ පැසවීම් ඇත්තාවූ ග්‍රහණියෙන් (ජඨරාග්නියෙන්) යුක්තවූයේ වේ. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ට ඒ ව්‍යාධිය නිසා පිරිහීමක් නැත්තේය. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිර තෙමේ කුමක් දැන හෝ දැක හෝ අසා හෝ ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදි වූයේද?
32. ´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, වස්තුවෙන් පිරිහීම නම් කවරේද? පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, මේ ලෝකයෙහි ඇතමෙක් වස්තුවෙන් ආඪ්‍යවූයේ, මහත් ධන ඇත්තේ, මහත් සම්පත් ඇත්තේ වේද, ඔහුගේ වස්තුව පිළිවෙළින් විනාශවීමට පැමිණෙයි. හෙතෙම මෙසේ කල්පනා කරයි. ´මම වනාහි පෙර වස්තුවෙන් ආඪ්‍යවූයේ, මහත් ධන ඇත්තේ, මහත් සම්පත් ඇත්තේ වීමි. ඒ මාගේ ඒ සම්පත් පිළිවෙළින් විනාශයට ගියාහුය. මා වාසින් වනාහි නොලැබුවාවූ හෝ සම්පත් ලබන්ට හෝ ලැබුවාවූ හෝ සම්පත් දියුණු කරන්ට හෝ පහසු නොවන්නේය. මම හිසකේ රැවුල් කපා හැර කසාවත් හැඳ ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදි වන්නෙම් නම් ඉතා යෙහෙකැ´ යි (සිතන්නේය.) හෙතෙම ඒ වස්තු පිරිහීමෙන් යුක්තවූයේ හිසකේ රැවුලු කපාහැර කසාවත් හැඳ ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවේ. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, මේ වස්තුවෙන් පිරිහීමයයි කියනු ලැබේ. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිර තෙමේ වනාහි මේ ථුල්ලකොට්ඨිත නම් නියම්ගමෙහිම ප්‍රධාන කුලවත්හුගේ පුත්‍රයා වෙහිය. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ට ඒ වස්තු පිරිහීමක් නැත්තේය. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිර තෙමේ කුමක් දැන හෝ කුමක් දැක හෝ කුමක් අසා හෝ ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදි වූයේද?
33. ´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයෙනි, නෑයන්ගෙන් පිරිහීම නම් කවරේද? පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, මේ ලෝකයෙහි සමහරෙකුට බොහෝවූ යාළු මිත්‍රයෝද නෑ සහ ලේ නෑයෝද ඇත්තාහ. ඔහුගේ ඒ නෑයෝ පිළිවෙළින් විනාශයට පැමිණෙත්. හෙතෙම මෙසේ කල්පනා කරයි. ´මට වනාහි පෙර බොහෝවූ යාළු මිත්‍රයෝද නෑ සහ ලේ නෑයෝද වූහ. ඒ මාගේ නෑයෝ පිළිවෙළින් විනාශයට ගියාහුය. මා විසින් වනාහි නොලද්දාවූ සම්පත් ලබන්ට හෝ ලද්දාවූ සම්පත් සමෘද්ධ කරන්ට හෝ පහසු නොවෙයි. මම හිසකේ රැවුල් කපාහැර කසාවත් හැඳ ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවන්නෙම් නම් ඉතා යෙහෙක´ කියායි. හෙතෙම ඒ නෑයන්ගේ පිරිහීමෙන් යුක්තවවූයේ හිසකේ රැවුල් කපා හැර කසාවත් හැඳ ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවෙයි. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, මේ නෑයන්ගෙන් පිරිහීමයයි කියනු ලැබේ. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ට වනාහි මේ ථුල්ලකොට්ඨිත නම් නියම් ගමෙහිම බොහෝවූ යාළු මිත්‍රයෝද නෑ සහ ලේ නෑයෝද ඇත්තාහ. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන්ට ඒ නෑයන්ගෙන් පිරිහීමක් නැත්තේය. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිර තෙමේ කුමක් දැන හෝ කුමක් දැක හෝ කුමක් අසා හෝ ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදි වූයේද?
34. ´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, යම් පිරිහීමකින් යුක්තවූ මේ ලෝකයෙහි සමහරු හිසකේ රැවුල් කපාහැර කසාවත් හැඳ ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදි වෙත්ද, මේ ඒ පිරිහීම් සතර වෙත්. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්සේට ඒ පිරිහීම් නැත්තේය. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිර තෙමේ කුමක් දැන හෝ දැක හෝ අසා හෝ ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදි වූයේද?´´ යි ඇසුවේය.
35. ´´මහරජ, භාග්‍යවත්වූ, සියල්ල දන්නාවූ, සියලු ධර්‍මයන් දන්නාවූ, අර්හත්වූ ඒ සම්‍යක් සම්බුද්ධයන් විසින් කොටින් වදාළ ධර්‍මපද සතරක් වෙත්. මම ඒ ධර්‍මපද සතර දැන, දැක, අසා ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවූයෙමි. ඒ ධර්‍මපද සතර නම් කවරහුද? මහරජ, ´ලෝවැසි තෙම ජරා මරණ දෙකට පමුණුවනු ලැබෙයි. බොහෝ කල් නොපවත්නේය´ යනු භාග්‍යවත්වූ, සියල්ල දන්නාවූ, සියලු ධර්‍මයන් දන්නාවූ, අර්හත්වූ ඒ සම්‍යක් සම්බුද්ධයන් වහන්සේ විසින් වදාළ පළමුවෙනි ධර්‍ම පදයයි. මම එය දැනද, දැකද, අසාද, ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවූයෙමි.
36. ´´මහරජ, ´ලෝවැසි තෙම ආරක්‍ෂාවක් නැත්තේය. කිසි පිහිටක් නැත්තේය.´ යනු භාග්‍යවත්වූ, සියල්ල දන්නාවූ, සියලු ධර්‍මයන් දන්නාවූ, අර්හත්වූ ඒ සම්‍යක් සම්බුද්ධයන් වහන්සේ විසින් වදාළ දෙවැනි ධර්‍ම පදයයි. මම එය දැනද, දැකද, අසාද, ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවූයෙමි.
37. ´´මහරජ, ´ලෝවැසි තෙම තමා සතුවූවක් නැත්තේය. සියල්ල හැර යා යුතුය.´ යනු භාග්‍යවත්වූ, සියල්ල දන්නාවූ, සියලු ධර්‍මයන් දන්නාවූ, අර්හත්වූ ඒ සම්‍යක් සම්බුද්ධයන් වහන්සේ විසින් වදාළ තුන්වැනි ධර්‍ම පදයයි. මම එය දැනද, දැකද, අසාද, ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවූයෙමි.
38. ´´මහරජ, ´ලෝකවාසී සත්‍වතෙම සෑහීමක් නැත්තේ ඇතිවීමකට නොපැමිණියේ තණ්හාවට දාසවූයේය´ යනු භාග්‍යවත්වවූ, සියල්ල දන්නාවූ, සියල්ල දක්නාවූ ඒ සම්‍යක් සම්බුද්ධයන් වහන්සේ විසින් වදාළ සතරවැනි ධර්‍ම පදයයි. මම එය දැනද, දැකද, අසාද, ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවූයෙමි. මහරජ, භාග්‍යවත්වූ, සියල්ල දන්නාවූ, සියලු ධර්‍මයන් දන්නාවූ, අර්හත්වූ ඒ සර්‍වඥයන් වහන්සේ විසින් මේ ධර්‍මපද සතර කොටින් වදාළහ. මම ඒ ධර්‍මපද සතර දැනද, දැකද, අසාද ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවූයෙමි.´´
39. ´´පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිර තෙමේ, ´ලෝවාසී තෙම ජරා මරණ දෙකට පමුණුවනු ලැබෙයි. බොහෝ කල් නොපවත්නේය´ යි කීසේක. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, මේ කීමේ අත්‍ර්‍ථය කෙසේ දැනගත යුතුද?´´
´´මහරජ, ඒ කුමකැයි සිතන්නෙහිද? නුඹ විසිවයස් කල්හිද විය. පස්විසි වයස් කල්හිද හස්ති ශිල්පයෙහිද දක්‍ෂවූයේ, අශ්ව ශිල්පයෙහිද දක්‍ෂවූයේ, රථ ශිල්පයෙහිද පුරුදුවූයේ, දුනු ශිල්පයෙහිද කළ පුරුද්ද ඇත්තේ, කඩු ශිල්පයෙහිද සමත්‍ර්‍ථවූයේ, පාදයන්හිද බල ඇත්තේ, අත්වලද බල ඇත්තේ, යුද්ධයෙහි දක්‍ෂවූයේ, යුද්ධ කිරීමට සමත්‍ර්‍ථවූවෙක් වූයෙහිදැ´´ යි (ඇසුයේය.)
´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, මම විසි වයස් ඇති කල්හි, පස්විසි වයස් ඇතිකල්හි, හස්ති ශිල්පයෙහිද දක්‍ෂවූවෙක්, අශ්ව ශිල්පයෙහිද දක්‍ෂවූවෙක්, රථ නැගීමෙහිද පුහුණුවූවෙක්, දුනු ශිල්පයෙහිද දක්‍ෂවූවෙක්, කඩු ශිල්පයෙහිද කළ පුරුද්ද ඇත්තෙක්, පාදයන්හිද බල ඇත්තෙක්, අත්වලද බල ඇත්තෙක්ව, යුද්ධයෙහි සූරයෙක්ද වීමි. යුද්ධ කිරීමටත් සමත්‍ර්‍ථවීමි. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, සමහර කලෙක මම ඎද්ධි ඇත්තෙකු මෙන් සිතමි. තමාගේ බලය හා සමවූ බල ඇත්තෙකු නොදක්නෙමි´´ යි (කීයේය.)
´´මහරජ, ඒ කුමකැයි හඟින්නෙහිද? නුඹ එපරිද්දෙන්ම දැන් පාදවල බල ඇත්තේ, අත්වල බල ඇත්තේ, යුද්Ȁdධයෙහි සූරවූයේ, යුද්Ȁdධ කරන්ට සමත්‍ර්‍ථවූවෙක් වෙහිදැ´´ යි (ඇසුයේය.)
´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, මෙය නොවේමැයි. දැන් ජරාවෙන් දිරාගියේ, වයසින් වැඩිවූයේ, මහලුවූයේ, වයස් ඉක්ම ගියේ, අන්තිම වයසට පැමිණියේ වෙමි. මට අසූවක් පමණ වයස්හි සිටිමි. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, සමහර කලෙක මම ´මෙහි පය තබන්නෙමි´ යි අන් තැනෙක්හිම පය තබමි´´ යි (කීයේය.)
41. ´´මහරජ මේ සඳහා භාග්‍යවත්වූ, සියල්ල දන්නාවූ, ධර්‍මයන් දන්නාවූ, ඒ සම්මා සම්බුදුන් විසින් ´ලෝවැසි තෙම ජරා මරණ දෙකම ගෙනයනු ලබන්නේය. ස්ථිර නොවේ´ යනු වදාරණ ලදී. මම ඒ කාරණය දැනද, දැකද, අසාද, ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවූයෙමි.´´ යි කීයේය.
´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, ආශ්චය්‍ර්‍යය, පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, පුදුමය. භාග්‍යවත්වූ, සියල්ල දන්නාවූ, සියලු ධර්‍මයන් දක්නාවූ, අර්හත්වූ, ඒ සම්මා සම්බුදුන් විසින් ´ලෝවැසි තෙම ජරා මරණ දෙකට ගෙනයනු ලබන්නේය. බොහෝ කල් නොපවත්නේය´ යන මේ කාරණය ඉතාම යහපත්කොට දේශනා කරණ ලදී. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, ´ලෝවැසි තෙම ජරා මරණ දෙක කරා ගෙනයනු ලබන්නේමය. බොහෝ කල් නොපවත්නේමැයි.´
42. ´´පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, අපට විපතක් පැමිණි කල්හි යම් කෙනෙක් ආරක්‍ෂාව පිණිස පවත්නාහුද? එබඳුවූ හස්ති සේනාවෝද, අශ්ව සේනාවෝද, රථ සේනාවෝද, පාබල සේනාවෝද, මේ රජ කුලයෙහි ඇත්තාහ. ´ලෝවැසි තෙම ආරක්‍ෂාවක් නැත්තේ කිසි පිහිටක් නැත්තේය´ යි කියා පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිර තෙමේ කීයේය. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, මේ වචනයාගේ වනාහි අත්‍ර්‍ථය කෙසේ දත යුතුදැ´´ යි විචාළේය.
´´මහරජ, ඒ කුමකැයි සිතන්නෙහිද? තොපගේ නොහැර පවත්නාවූ කිසියම් ආබාධයක් ඇත්තේදැ´´ යි ඇසීය.
´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, මාගේ නොහැර පවත්නාවූ වාතාබාධයෙක් ඇත්තේය. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, සමහර කලෙක මා යහළු මිත්‍රයෝද නෑ සහ ලේ නෑයෝද පිරිවරා ´දැන් කොරව්‍ය නම් රජතෙම කලුරිය කරන්නේය. දැන් කොරව්‍ය නම් රජතෙම කලුරිය කරන්නේය´ යි සිටියාහු වෙත්.´´.
´´මහරජ, ඒ කුමකැයි හඟින්නෙහිද?´´ පින්වත්නි, ´´මාගේ යාළු මිත්‍රයෝද නෑ සහ ලේ නෑයෝද එත්වා. අවුත් මම යම්සේ ඉතා ටිකක් දුක් වේදනාව විඳින්නෙම්ද, (එසේ) මේ වේදනාව සියල්ලෝම බෙදා ගනිව්´´ යයි දුක් වේදනාව බෙදාදිය හැකි යාළු මිත්‍රයන් හෝ නෑ සහ ලේ නෑයන් හෝ නුඹ ලබන්නෙහිද? නොහොත් නුඹම ඒ වේදනාව විඳින්නෙහිදැ´´ යි (ඇසුවේය.)
´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, ´පින්වත්නි මාගේ මිත්‍රාමාත්‍යයෝද නෑ සහ ලේ නෑයෝද එත්වා. මම යම්සේ ඉතා ටිකක්වූ දුක් වේදනාව විඳින්නෙම්ද, එසේ මේ වේදනාව සියල්ලෝම බෙදාගනිව්´ යයි බෙදාදිය හැකි යාළු මිත්‍රයන් හෝ නෑ සහ ලේ නෑයන් හෝ නොලබමි. මමම ඒ වේදනාව විඳිමි´ යි කීයේය.
43. ´´මහරජ, මේ සඳහා භාග්‍යවත්වූ, සියල්ල දන්නාවූ, සියලු ධර්‍මයන් දක්නාවූ, ඒ සර්‍වඥයන් වහන්සේ විසින්, ´ලෝවැසි තෙම ආරක්‍ෂාවක් නැත්තේය. පිහිටක් නැත්තේය´ යි වදාරණ ලදී. මම ඒ කාරණය දැනද, දැකද, අසාද ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවූයෙමි´´ යි කීයේය.
´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, ආශ්චය්‍ර්‍යයෙක, පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, පුදුමයෙකි. භාග්‍යවත්වූ, සියල්ල දන්නාවූ, සියලු ධර්‍මයන් දක්නාවූ, අර්හත්වූ, ඒ සම්මා සම්බුදුන් විසින්, ´ලෝවැසි තෙම ආරක්‍ෂාවක් නැත්තේ කිසි පිහිටක් නැත්තේය´ යන මේ කාරණය ඉතාම යහපත්කොට දේශනා කරණ ලද්දේය. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, ලෝවැසි තෙම ආරක්‍ෂාවක් නැත්තේමය. කිසි පිහිටක් නැත්තේමය.
44. ´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, මේ රාජ කුලයෙහි පොළොවෙහිද, අහසෙහිද, බොහෝ රන් රුවන් ඇත්තේමය. ´ලෝ වැසි තෙම තමා සතු දෙයක් නැත්තේය. සියල්ල හැර දමා යා යුතුය´ යි පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිර තෙම කීයේය. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, මෙසේ කියනලද වචනයාගේ අත්‍ර්‍ථයතෙම කෙසේ දත යුත්තේදැ´ යි ඇසීය.
´´මහරජ, ඒ කුමකැයි හඟින්නෙහිද?´´
´´නුඹ යම්සේ මෙකල්හි පඤචකාම සම්පත්තියෙන් යුක්තව සැප විඳින්නෙහිද? නුඹ පරලොවදීත් මෙපරිද්දෙන්ම මේ පඤචකාම සම්පත්තියෙන් යුක්තව සැප විඳීම ලබන්නෙහිද, නොහොත් අන්‍යයන් මේ සම්පත්තිය පිළිපදින්නාහුය, නුඹ වනාහි කම්වූ පරිද්දෙන් මිය පරලොව යන්නෙහිදැ´´ යි කීයේය.
´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, මම යම්සේ මෙකල්හි පඤචකාම සම්පත්තියෙන් සැප විඳින්නෙම්ද, පරලෙව්හිද මෙපරිද්දෙන්ම මේ පඤචකාම සම්පත්තියෙන්ම යුක්තව සැප නොවිඳීම නොලබන්නෙමි. අන්‍යයෝ මේ සම්පත්තිය පිළිපදින්නාහුය. මම වනාහි කම්වූ පරිද්දෙන් මිය පරලොව යන්නෙමි´´ යි කීයේය.
´´මහරජ, මේ කාරණය සඳහා භාග්‍යවත්වූ, සියල්ල දන්නාවූ, සියලු ධර්‍මයන් දක්නාවූ, ඒ සර්‍වඥයන් වහන්සේ විසින්, ´ලෝ වැසි තෙම තමා සතු දෙයක් නැත්තේය. සියල්ල හැර දමා යා යුතුය´ යි වදාරණ ලදී. මම ඒ කාරණය දැනද, දැකද, අසාද ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවූයෙමි´´ යි කීයේය.
´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, ආශ්චය්‍ර්‍යයය, පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, පුදුමය. භාග්‍යවත්වූ, සියල්ල දන්නාවූ, සියලු ධර්‍මයන් දක්නාවූ, අර්හත්වූ, ඒ සර්‍වඥයන් වහන්සේ විසින් වදාළ ´ලෝවැසි තෙම ස්වකීය වූවක් නැත්තේය. සියල්ල හැර දමා යා යුතුය´ යි යන මේ කාරණය ඉතාම යහපත්කොට වදාරණ ලදී. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, ලෝවැසි තෙම ස්වකීය වූවක් නැත්තේමැයි. සියල්ල හැර දමා යා යුතුය´ යි (කීයේය.)
45. ´´ලෝවැසිතෙම නොපිරුණේ, ඇතිවීමකට නොපැමිණියේ, තණ්හාවට දාස වූයේය´ යි පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරතෙමේ කීයේය. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, මේ කීමේ අත්‍ර්‍ථය කෙසේ දතයුතුදැ´´ යි (විචාළේය.)
´´මහරජ, ඒ කුමකැයි හඟින්නෙහිද? සමෘද්ධවූ කුරුරටට අධිපතිව වාසය කරන්නේදැ´´ යි (ඇසීය.)
´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, එසේය. සමෘද්ධවූ කුරුරටට අධිපතිව වාසය කරමි´´ යි කීයේය.
´´මහරජ, ඒ කුමකැයි සිතන්නෙහිද? මෙහි තොපට නැගෙනහිර දිශාවෙන් ඇදහිය යුතුවූ විශ්වාස කටයුතුවූ පුරුෂයෙක් එන්නේය. හෙතෙම නුඹ කරා පැමිණ මෙසේ කියන්නේය. ´මහරජ, කාරණයක් දන්නෙහිද, මම නැගෙනහිර දිශාවෙන් එමි. ඒ දිශාවෙහි සමෘධවූද, පිරුණාවූද, බොහෝ දෙනා ඇති මිනිසුන්ගෙන් ගැවසී ගත්තාවූ, මහත්වූ ජනපදයක් දුටුවෙමි. එහි හස්ති සේනාවෝද, අශ්ව සේනාවෝද, රථ සේනාවෝද, පාබල සේනාවෝද බොහෝ වෙත්. ඒ ජනපදයෙහි ඇත් අස් සෙනගද බොහෝය. එහි වැඩ කළාවූද, වැඩ නොකළාවූද, රත්රන් බොහෝය. එහි බොහෝ ස්ත්‍රී සමූහයා ඇත්තේය. මෙපමණවූ බලසෙනගකින් ජය ගන්ටද හැක්කේය. මහරජ, ජයගනු මැනවැ´ යි (කියන්නේය.) එයට කුමක් කරන්නෙහිද?´´
´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, එයද දිනාගෙන වාසය කරම්හ´´ යි කීයේය.
46. ´´මහරජ, ඒ කුමකැයි හඟින්නෙහිද? මෙහි තොප වෙතට බස්නාහිර දිශාවෙන් ඇදහිය යුතුවූ විශ්වාස කටයුතුවූ පුරුෂයෙක් එන්නේය. හෙතෙම නුඹ කරා පැමිණ මෙසේ කියන්නේය. ´මහරජ, කරුණක් දන්නෙහිද? මම බස්නාහිර දිශාවෙන් එමි. එහි සමෘධවූද, පිරුණාවූද, බොහෝ දෙනා ඇති මිනිසුන්ගෙන් ගැවසී ගත්තාවූ, මහත්වූ ජනපදයක් දුටුවෙමි. එහි හස්ති සේනාවෝද, අශ්ව සේනාවෝද, රථ සේනාවෝද, පාබල සේනාවෝද බොහෝ වෙත්. එහි ඇත් අස් සෙනගද බොහෝය. එහි වැඩ කළාවූද, වැඩ නොකළාවූද, රත්රන් බොහෝය. එහි බොහෝ ස්ත්‍රී සමූහයාද ඇත්තේය. මෙපමණවූ බලසෙනගකින් ජය ගන්ටද හැක්කේය. මහරජ, ජයගණුව´ යි කියන්නේය. ඊට කුමක් නම් කරන්නෙහිද?´´ යි ඇසීය.
´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, අපි ඒ ජනපදයද ජයගෙන වාසය කරම්හ´´ යි කීයේය.
47. ´´උතුරු දිශාවෙන්ද මහරජ, ඒ කුමකැයි සිතන්නේද? මෙහි තොපට ඇදහිය යුතු විශ්වාස කටයුතුවූ පුරුෂයෙක් එන්නේය. හෙතෙම ඔබ කරා එළඹ මෙසේ කියන්නේය. ´එසේනම් මහරජ, දන්නෙහිද? මම උතුරු දිශාවෙන් එමි. එහි සමෘධවූද, සම්පූර්‍ණවූද, බොහෝ ජනයා ඇති මිනිසුන්ගෙන් ගැවසී ගත්, මහත්වූ ජනපදයක් දුටුවෙමි. එහි හස්ති සේනාවෝද, අශ්ව සේනාවෝද, රථ සේනාවෝද, පාබල සේනාවෝද බොහෝ වෙත්. එහි හස්ති අශ්ව සමූහයා බොහෝය. එහි කළාවූද, නොකළාවූද, රත්රන් බොහෝය. එහි බොහෝ ස්ත්‍රී සමූහයාද ඇත්තේය. මෙපමණවූ මේ බලසෙනගින් ජය ගන්ටද හැක්කේය. මහරජ, ජයගණුව´ යි කියන්නේය. ඊට කුමක් නම් කරන්නේදැ?´´ යි ඇසීය. ´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, අපි ඒ ජනපදයද ජයගෙන වාසය කරම්හ´´ යි කීයේය.
48. ´´දකුණු දිශාවෙන්ද මහරජ, ඒ කුමකැයි සිතන්නේද? මෙහි තොපට ඇදහිය යුතුවූ විශ්වාස කටයුතුවූ පුරුෂයෙක් එන්නේය. හෙතෙම ඔබ කරා එළඹ මෙසේ කියන්නේය. ´එසේනම් මහරජ, දන්නෙහිද? මම දකුණු දිශාවෙන් එමි. එහි සමෘධවූද, සම්පූර්‍ණවූද, බොහෝ ජනයා ඇති මිනිසුන්ගෙන් ගැවසී ගත්, මහත්වූ ජනපදයක් දුටුවෙමි. එහි ඇත් සේනාවෝද, අශ්ව සේනාවෝද, රථ සේනාවෝද, පාබල සේනාවෝද බොහෝ වෙත්. එහි හස්ති අශව සමූහයා බොහෝය. එහි කළාවූද, නොකළාවූද, රත්රන් බොහෝය. එහි බොහෝ ස්ත්‍රී සමූහයාද ඇත්තේය. මෙපමණවූ මේ බලසෙනගින් ජය ගන්ට හැක්කේය. මහරජ, ජයගණුව´ යි කියන්නේය. ඊට කුමක් නම් කරන්නෙහිද?´´ යි ඇසුවේය. ´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, අපි ඒ ජනපදයද ජයගෙන වාසය කරම්හ´´ යි කීයේය.
49. ´´මුහුද එතරින්ද ඇදහිය යුතු විශ්වාස කටයුතුවූ පුරුෂයෙක් එන්නේය. හෙතෙම නුඹ කරා එළඹ මෙසේ කියන්නේය. ´ මහරජ, කරුණක් දන්නෙහිද? මම මුහුද එතරින් එමි. එහි සමෘධවූද, සම්පූර්‍ණවූද, බොහෝ ජනයා ඇති මිනිසුන්ගෙන් ගැවසී ගත්, මහත්වූ ජනපදයක් දුටුවෙමි. එහි හස්ති සේනාවෝද, අශ්ව සේනාවෝද, රථ සේනාවෝද, පාබල සේනාවෝද බොහෝ වෙත්. එහි ඇත් අස් සමූහයා බොහෝය. එහි වැඩ කළාවූද, වැඩ නොකළාවූද, රත්රන් බොහෝය. එහි බොහෝ ස්ත්‍රී සමූහයාද ඇත්තේය. මෙපමණවූ මේ බලසෙනගින් ජය ගන්ටද හැක්කේය. මහරජ, ජයගණු මැනවැ´ යි කියන්නේය. එයට කුමක් කරන්නෙහිදැ?´´ යි ඇසුයේය.
´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, අපි ඒ ජනපදයද ජයගෙන වාසය කරම්හ´´ යි කීයේය.
50. ´´මහරජ, මේ කාරණය සඳහා භාග්‍යවත්වූ, සියල්ල දන්නාවූ, සියලු ධර්‍මයන් දක්නාවූ, ඒ සර්‍වඥයන් වහන්සේ විසින්, ´ලෝ වැසි තෙම නොපිරුණෙ වෙයි. සෑහීමට නොපැමිණියේ තණ්හාවට දාසවූයේ වේය´ යි වදාරණ ලදී. මම ඒ කාරණය දැනද, දැකද, අසාද ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවූයේ´´ යි කීයේය.
´´ පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, ආශ්චය්‍ර්‍යයය, පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, පුදුමය. භාග්‍යවත්වූ, සියල්ල දන්නාවූ, සියලු ධර්‍මයන් දක්නාවූ, අර්හත්වූ, ඒ සර්‍වඥයන් වහන්සේ විසින් වදාළ ´ලෝ වැසි තෙම නොපිරුණෙ වෙයි. සෑහීමකට නොපැමිණියේ තණ්හාවට දාසවූයේ වේය´ යි යන කාරණය ඉතා යහපත්කොට වදාරණ ලදී. පින්වත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්ස, ලෝවැසි තෙම නොපිරුනාවූ සිත් ඇත්තේමය. සෑහීමට නොපැමිණි සිත් ඇත්තේය. තෘෂ්ණාවට දාසව සිටියේය´ යි කීය.
51. ආයුෂ්මත් රට්ඨපාල ස්ථවිරයන් වහන්සේ මෙය ප්‍රකාශ කළේය, මෙය ප්‍රකාශ කොට ඉක්බිති මේ ගාථාවන්ද වදාළේය.
1.´´ලෝකයෙහි යම් කෙනෙක් වස්තුව ලැබ මෝහයෙන් නොදෙත්ද, ලොහොබිවූවාහු වස්තුව රැස් කිරීම කරත්ද, වැඩියක්ම කම්සැප විශේෂයෙන් ප්‍රාත්‍ර්‍ථනා කරත්ද, (එබඳු) වස්තු සහිතවූ මිනිසුන් දක්නෙමි.
2.´´සාගර කෙළවර සහිතවූ පෘථිවිය බලාත්කාරයෙන් ජයගෙන මුහුද මෙතෙර පෘථිවියෙහි වාසය කරන්නාවූ රජතෙම සෑහීමට නොපැමිණි ස්වභාව ඇත්තේ මුහුදෙන් එතෙරද ප්‍රාත්‍ර්‍ථනා කරන්නේය.
3.´´රජතෙමේද අන්‍යවූ බොහෝ මිනිස්සුද පහනොවූ තෘෂ්ණාව ඇතිවම මරණයට පැමිණෙත්. නොපිරුණු බලාපොරොත්තු ඇතුවම සිරුර හරිත්. මේ ලෝකයෙහි කම්සැප වලින් සෑහීමක් නම් නැත්තේය.
4.´´ඔහුගේ නෑයෝ හිසකේ විසුරුවාගෙණ අපගේ නෑයෝ නොමැරෙන්නාහුනම් ඉතා යෙහෙකැයි කියා හඬත්. ඉන්පසු වස්ත්‍රයෙන් පොරවනලද ඒ මළ ශරීරය බැහැරකොට සෑයට නංවා දවන්නාහ.
5.´´හෙතෙම එක් වස්ත්‍රයකින් යුක්තව සම්පත් හැරදමා හුල්වලින් අනිනු ලබන්නේ දවනු ලබයි. මේ ලෝකයෙහි මැරෙනු ලබන්නහුට නෑයෝද මිත්‍රයෝද නොහොත් යහලුවෝද රක්‍ෂාස්ථාන නොවෙත්.
6.´´උරුමක්කාරයෝ ඔහුගේ වස්තුව හැර ගනිත්. සත්ව තෙමේ වනාහි කම්වූ පරිද්දෙන් යන්නේය. මැරෙනු ලබන්නහු සමග කිසි ධනයක් අනුව නොයන්නේය. පුත්‍රයෝද භාය්‍ර්‍යාවෝද වස්තුවද රටද (යන මොහු කැටුව නොයන්නාහුය.)
7.´´යම් හෙයකින් වස්තුව කරණ කොට ගෙණ දර්‍ීායුෂ නොලබන්නේද, වස්තුව කරණ කොට ගෙණ ජරාව නොනසත්ද, එහෙයින් මේ ජීවිතය වනාහි ස්වල්ප කාලයක් පවතීයයි, නුවණැත්තේ අනිත්‍යය පෙරලෙන ස්වභාව ඇත්තේයයි කීහු.
8.´´වස්තුවෙන් ආඪ්‍යවූවෝද දිලිඳුවූවෝද මරණයට පැමිණෙන්නාහුය. අඥාන තෙමේද ඥානවන්ත තෙමේද එසේම මරණයට පැමිණෙන්නාහ. අඥාන පුද්ගලයා වනාහි නොකළයුතුදේ කෙළෙම්යයි කම්පාවෙමින් මරණයට පැමිණෙයි. නුවණැත්තේ මරණයෙන් කම්පා නොවේ.
9.´´මේ ලෝකයෙහි යම් ප්‍රඥාවකින් අවසානයයි කියනලද අර්හත් ඵලයට පැමිණෙන්නේද, එහෙයින් වනාහි ප්‍රඥාවම ධනයට වඩා උතුම් වන්නීය. ක්ලේශයන් වියලීම නොකළ බැවින්ම කුදු මහත් භවයන්හි මුලාවීමෙන් පව්කම් කරන්නාහුය.
10.´´හීන ප්‍රණීත වශයෙන් සංසාරයට පැමිණ පරම්පරා වශයෙන් මව්කුසද පරලොවද උපදියි. ඒ නුවණ නැති පුද්ගලයා තවත් නුවණ නැති පුද්ගලයෙක් අදහා ගනිමින් මව්කුසටද පරලොවටද පැමිණෙන්නේය.
11.´´මංපැහැරීමේදී අල්ලාගන්නාලද ලාමක ක්‍රියා ඇති සොරා තමාගේ ක්‍රියාවෙන් නසනු ලැබේද එමෙන් ලාමක ස්වභාවය ඇති සත්ව තෙමේද මෙලොව පරලොව දෙක්හිම තමාගේ කර්‍මය විසින් නසනු ලැබේ.
12.´´විසිතුරුවූ, මිහිරිවූ, සිත් සතුටු කරන්නාවූ කාමයෝ වනාහි විරූපවූ ස්වරූපයෙන් සිත කළඹත්. එහෙයින් මහරජ, මම කාම ගුණයන්හි දෝෂය දැක පැවිදිවූයේ වෙමි.
13.´´තරුණවූද මහළුවූද මානවකයෝ ශරීර භෙදයෙන් ගස්වල ගෙඩිමෙන් වැටෙන්නාහුය. මහරජ, මේ කාරණයද දැක පැවිදිවූයේ වෙමි. නොවරදින මාර්‍ගයවූ ශ්‍රමණ භාවය උතුම් වන්නේය´´ යි (වදාළේය.)
රට්ඨපාල සූත්‍රය නිමි.
උපුටා ගැනීම - උතුම් ශ්‍රී සද්ධර්මය ( dahamsithum.wordpress )