ත්‍රිපිටක පොත් වහන්සේ/සූත්‍ර පිටකය/සංයුත්ත නිකාය/පඤ්චරාජ සූත්‍රය
මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහි වූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් කරවන ලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක.
එසමයෙහි පඤ්චකාම වස්තූන් හා යුක්තවූ ඉඳුරන් හසුරුවන්නාවූ කොසොල් රජ ප්‍රධාන රජුන් පස් දෙනෙක් අතර මේ කථාව පහල විය. එනම්:- ’ පඤ්චකාමයන් අතුරෙන් කුමක් නම් ශ්‍රේෂ්ඨදැයි ’ කියායි.
එහි සමහරු ’ කාමවස්තූන්ගෙන් රූපයෝ අග්‍රවෙත්යයි කීහ. සමහරු කාම වස්තූන්ගෙන් ශබ්දයෝ අග්‍රවෙත්යයි කීහ. සමහරු කාම වස්තූන්ගෙන් ගන්‍ධයෝ අග්‍රවෙත්යයි කීහ. සමහරු කාම වස්තූන්ගෙන් රසයෝ අග්‍රවෙත්යයි කීහ. සමහරු කාම වස්තූන්ගෙන් ස්පර්‍ශයෝ අග්‍රවෙත්යයිද කීවාහුය.
එයින් ඒ රජවරු තමන් ගත් මතය ඔවුනොවුනට අවබොධ නොකට හැකි වූහ.
එවිට පසේනදි කොසොල් රජ ’’ පින්වත්නි, අපි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත යමු. ගොස් මේ කරුණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගෙන් විචාරමු. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් ලෙසකින් විසඳයිද, එලෙසින් අපි බාරගන්නෙමුයි ’ ඒ රජවරුන්ට කීය. ඒ රජවරුද ’’ පින්වත්නි, එසේයයි කොසොල් රජුට පිළිතුරු දුන්හ.
ඉක්බිති කොසොල් රජ ප්‍රධාන ඒ රජවරු පස්දෙන භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනකද එතැනට පැමිණියෝය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ එකත්පස්ව හිඳගත්හ. එකත්පසෙක හුන් කොසොල් රජ ’’ ස්වාමීනි, පස්කම් ගුණෙහි පිහිටා එයින්ම යුක්තව ඉඳුරන් හසුරුවන රජවරුන් පස්දෙනා අකර කාමයන්ගෙන් කුමක් අග්‍රද යන මේ කථාව උපන.
’ එහි සමහරු කාමවස්තූන්ගෙන් රූපයෝ අග්‍රවෙත්යයි කීහ. සමහරු කාම වස්තූන්ගෙන් ශබ්දයෝ අග්‍රවෙත්යයි කීහ. සමහරු කාම වස්තූන්ගෙන් ගන්‍ධයෝ අග්‍රවෙත්යයි කීහ. සමහරු කාම වස්තූන්ගෙන් රසයෝ අග්‍රවෙත්යයි කීහ. සමහරු කාම වස්තූන්ගෙන් ස්පර්‍ශයෝ අග්‍රවෙත්යයිද ’ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට කීයේය. ස්වාමීනි, කාම වස්තූන් අතරෙන් කුමක් නම් ප්‍රධානවේද?
’’ මහරජ, කාමවස්තූන් අතරෙන් යමක් යමෙකුට වඩා මනාපද, ඒ මනාපය සීමාකොට ඇති දේ අග්‍රයයි කියමි. මහරජ, ඇතැමෙකුට මනාප වූ එම රූපයෝම ඇතැමෙකුට මනාප නොවෙති. යමෙක් යම් රූප වලින් සතුටට පත් වේද, පිරිසිදු අදහස් ඇත්තේ වේද, ඔහු ඒ රූප වලට වඩා උසස් වූද ප්‍රණීතවූද අනික් රූපයක් නොපතයි. ඔහුට ඒ රූපයෝ අන් හැමටම වඩා උතුම් වෙති. ඒ රූපයෝ ඔහුට නිරුත්තර හැමටම වඩා උසස් වෙත්.
’’ මහරජ, ඇතැමෙකුට මනාප වූ ඒ ශබ්දයෝම ඇතැමෙකුට මනාප නොවෙති. යමෙක් යම් ශබ්ද වලින් සතුටට පත් වේද, පිරිසිදු අදහස් ඇත්තේ වේද, ඔහු ඒ ශබ්ද වලට වඩා උසස් වූද, ප්‍රණීතවූද අනික් ශබ්දයක් නොපතයි. ඔහුට ඒ ශබ්දයෝ අන් හැමටම වඩා උතුම් වෙති.
’’ මහරජ, ඇතැමෙකුට මනාප වූ ඒ ගන්‍ධයෝම ඇතැමෙකුට මනාප නොවෙති. යමෙක් යම් ගන්‍ධවලින් සතුටට පත් වේද, පිරිසිදු අදහස් ඇත්තේ වේද, ඔහු ඒ ගන්‍ධවලට වඩා උසස් වූද, ප්‍රණීතවූද අනික් ගන්‍ධයක් නොපතයි. ඔහුට ඒ ගන්‍ධයෝ අන් හැමට වඩා උසස් වෙති.
’’ මහරජ, ඇතැමෙකුට මනාප වූ ඒ රසයෝම ඇතැමෙකුට මනාප නොවෙති. යමෙක් යම් රසවලින් සතුටට පත් වේද, පිරිසිදු අදහස් ඇත්තේ වේද, ඔහු ඒ රසවලට වඩා උසස් වූද, ප්‍රණීතවූද අනික් රසයක් නොපතයි. ඔහුට ඒ රසයෝ අන් හැමටම වඩා උතුම් වෙති.
’’ මහරජ, ඇතැමෙකුට මනාප වූ ඒ ස්පර්‍ශයෝම ඇතැමෙකුට මනාප නොවෙති. යමෙක් යම් ස්පර්‍ශවලින් සතුටට පත් වේද, පිරිසිදු අදහස් ඇත්තේ වේද, ඔහු ඒ ස්පර්‍ශවලට වඩා උසස් වූද, ප්‍රණීතවූද අනික් ස්පර්‍ශයක් නොපතයි. ඔහුට ඒ ස්පර්‍ශයෝ අන් හැමටම වඩා උතුම් වෙති ’’ යි වදාළේය.
එකල්හි චන්‍දනඞගලික නම් උපාසකයා ඒ පිරිසෙහි හුන්නේ වෙයි. ඉක්බිති චන්‍දනඞගලික උපාසක තෙමේ අසුනෙන් නැගිට උතුරුසඑව එකාංශකොට ඇඳිලිබැඳ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, ’’ ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මට කරුණක් වැටහේ. සුගතයන් වහන්ස, මට කරුණක් වැටහේ.’’ යයි භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙසේ කීය.
’’ චන්‍දනඞගලිකය, ඒ ඔබට වැටහේවා, වැටහුන දේ කියාවා ’’ යි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළේය.
එකල්හි චන්‍දනඞගලික උපාසකතෙමේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉදිරියෙහි තම වැටහීමට එකඟවූ ගාථාවකින් ප්‍රශංසා කෙළේය.
’’ කොකනද නම් රත් පියුම අඑයම පිපුනේ යම් සේ සුවඳින් යුක්තවේද, එමෙන් ගුණ සුවඳින් යුක්තවූද අහසෙහි බබළන හිරු මෙන් දිලිසෙන්නාවූ අංගීරසයන් ( ශරීරයෙන් කාන්ති විහිදුවන්නාවූ බුදුරජාණන් වහන්සේ ) දෙස බලන්න.’’
එවිට ඒ රජවරු පස්දෙන චන්‍දනඞගලික උපාසකයාට උතුරුසඑ පසක් තෑගි කළහ. එවිට චන්‍දනඞගලික උපාසක ඒ උතුරුසඑ පස භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පිදුවේය.
( උපුටා ගැනීම - suttacentral.net )