නරෙන්ද්‍ර චරිතාවලොකන ප්‍රදීපිකාව ii
මෙසේ සජ්ජනානන්දා නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්ෙන චරිතාවලොකන ප්රෙදීපිකායෙහි ත්ර යොදහරාජකථා නම් වූ අෂ්ටතිංසති පරිච්ජේදයයි. _____ ඉක්බිති ඔහු සුළුමල් මහසෙන් කුමාරතෙම බුඬවර්ෂායෙන් සත්සිය අසූඅට අවුරුදු පස් මස් දසදිනක් ඉකුත්ව ගිය පසු ලක් දිව අභිෂෙක ලැබ සඞ්ඝමිත්ත නම් නපුරු අදහස් ඇති පැවිදි කෙනෙකුන් බස් ගෙන අනුරාධපුර මහවෙහෙර සඟනට දන් නොදෙවයි බෙරහසුරුවා මහාවිහාරය සිස්කරවා පවිටු අදහස් ඇති සඞ්ඝමිත්ත නම් තෙරහු දරුණුවූ අදහස් ඇති සොන නම් ඇමැතියෙකු සහ අභයගිරි වෙහෙර වැසි අලජ්ජි භික්ෂූ්න් විසිනුදු සත්බුමු මහපාය සහ සඬ්ඝාරාම බිඳ අභයගිරියට ගෙන ගොස් එහි පිහිටුවා එහි පිළිමගෙවල් හා බොධිගෘහයද ධාතු‍ශාළාවද යන මෙසියල්ල ඒ පවිටු සඞ්ඝමිත්ත නම් මහ තෙරහු විසින් මනාකොට කරවනලදී. එකල්හි රජහුගේ සියලු කටයුත්තෙහි ඉසුරුසුරු මේඝවර්ණකණාභය නම් යහලු දෙටු ඇමතිතෙම මහ වෙහෙර නැස්මෙහි කිපී දාමරිකව රුහුනට වැද මහ පිරිස් ගෙන වුත් දූරතිස්සක නම් වැවෙහි කඳවුරු නිවෙස් ගෙන හිඳගත. එපවත් රජ අසා සටනට පෙරගමන් කොට නුදුරු තැන කඳ වුරු බැඳ සිටගත. එසඳ මෙඝවර්ණාණාභය ඇමතිහට මලයදෙසින් ගෙන ආ මිහිරි පැතින් මස් ලැබ මිතුරු රජහු ගෙන් වෙන්ව මේ නොකමැයි සිතා ඒ හැම තෙමේම ගෙන මඬ්යමම රාත්‍රිවේලෙහි එකලාව රජු කරා ගොස් එපවත් දන්වා එක්ව හිඳ අනුභව කොට කුමකින් තෙපි මාහට සතුරුවූදැයි පිළිවිසී. රජහට මහවෙහෙර තොප විසින් නැසූ හෙයිනැයි කී සඳ එසේ වීනම් මහවෙහෙර පෙරසේම කෙරෙමි, මට ක්ෂයමාකරවයි කී සඳ එබසට සතුටුවූ ඇමතිතෙම රජහට සමාව සිට රජහු නුවරට යවා ඇමතිතෙම
78 නරෙන්ර්ට චරිතාවලොකන ප්ර.දීපිකාව.
දාරුසම්භාරාදිය සඳහා මලය පෙදෙසට ගියපසු මහවෙහෙර නැස් මෙහි නොසතුටු මුඛවෙටි දියණි මෙහෙසිනියක් විසින් නපුරු සිත් ඇති සඞ්ඝමිත්ත නම් දුජනා මහානාම නම් වඩුවකු ලවා මරවා ඔහුද නපුරුවූ සේන නම් ඇමතිද එසේම නසවාලී. මේඝ වර්ණ්ණාභය ඇමතිතෙම රුහුනින් දැවදඩු ගෙන්වා නටබුන් මහා විහාරයෙහි සියලු පිරිවෙන් කරවා පෙරසේම සජ්ජිතකරවා රාජභයින් ඒ ඒ දිග පැන පලාගොස් සිටි මහවෙහෙර වැසි සියලු භික්ෂූතහු වෙහෙරට ගෙන්වා ඉක්බිති මහවෙහෙර සීමා උගුළුවනසේ යත්න කළ තිස්ස නම් පවිටු තෙර කෙනෙක් අන්තිම වස්තුවෙන් චොදනා ලැබ ධාර්මළමික විනිශ්චය කොට රජහු නොකැමත්තෙන් ඒ පවිටු සඟනම සිව්රු හරවා හැර ඒ මේඝවර්ණ්ණාභය නම් ඇමතිහුගේ යතනයෙන් අලජ්ජි භික්ෂුුන්ට නිග්රරහ කොට සිල්වතුන්ට බලදී ආගම බැබලවීයයි දතයුතු.
ඉක්බිති මහසෙන් රජතෙම යහපත් ධර්ම යෙහි පිහිටා විහාර කර්මාින්තයෙහි යෙදී මැණික්හීර නම් වෙහෙරය, ගොනන්ත වෙහෙරය, කපිල නම් වෙහෙරය, මිග්ගාම නම් වෙහෙරය. ගංගා සෙන පව් වෙහෙරය, ධාතුසෙන පව් වෙහෙරය. කොක්වාන වෙහෙරය. රූපාරාම වෙහෙරය, මුල්විටි වෙහෙරය, අභයහෙප් මෙහෙණවර දෙකය, කාලචෙලක යක්ෂාාවාසස්ථානයෙහි මහ සෑයක්ද කරවා ලක්දිව හැම වෙහෙර නවහම්කරවා දහසක් ගණනායක ස්ථවිරවරුන්ට දහස් අගනා පිරිකර දී ලක්දිව සියලු සඟනට දවස් පතා සියලු පිරිකර දී පිරිසිදු සිතින් ඉක්මුනු අන්නපානාදිය මහණට දන්දී සුලභාහාර සඳහා සොළොස් මහ වැවක් කරවා ලෝවැඩවඩා සත්විසිවසක් රජකොට කම්වූ පරිද්දෙන් පරලෙව් සපත්වී.
මහවංශය නමි. _____
ඉක්බිති ඒ මහසෙන් රජහුගේ ඇවෑමෙන් ඔහු පුත් සිරිමේඝ වණර්ණම තෙම ලඞ්කාරාජ්යමපදප්රා ප්තව තමන් පිය මහ රජහු විසින් නසනලද ලොවාමාහාප්රා සාදාදී පිරිවෙන් හා සියලු සඞ්ඝාරාමයන් ප්රවකෘතිමත් කොට භික්ෂූනන් සිස්වූ ආවාසයන් ගනාවාස කරවා පියරජහු විසින් කරවා අඩාලව තුබූ ජොතිවන විහාරකර්මාෂන්තය නිමවා දී පප්රිසාදක මහෙන්ර්වා ස්ථවීරයන් වහන්සේගේ ප්රතතිබිම්බය ඝනරනින් නිමවා ලක්දිව් වාසී ගෘහස්ථ ප්රදව්ර‍ජිත සියල්ලන් ලවා
නරෙන්ර්ල චරිතාවලොකන ප්රයදීපිකාව. 79
අපමණ උදාර පූජා පවත්වා මිහින්තලයෙහි අඹතලා වෙහෙරට පළමුකොට වඩා ක්රණමයෙන් අනුරාධපුර පෙරදිග සොත්ථිෙයාකර නම් වෙහෙරට වඩා එයින් මහවෙහෙරට වඩා එයින් ජයමහ බොධි අඞ්ගනයට වඩා ප්ර‍මාණවිෂයාතික්රාඩන්ත මහත් පූජොත්සව පවත්වා එයින් රජගෙට නුදුරු පෙරදිග කරන ලද අනගි ප්ර්තිබිම්බ ගෘහයට වඩා අවුරුදු පතා උදාර පූජා පවත්වනසේ ව්ය්වස්ථා කොට පවාරණදිනයෙහි එයින් නුවරට වඩා අවුරුදු පතා තෙර සිය නම් මහා පූජොත්සව පැවැත්වීමෙන් ජයමහාබොධියට ශෛලමය වෙදිකාවක් හා සිත්කළු ප්රා කාරයක්ද කරවා අපමණ පුණ්යි සඤ්චය කොට ඉක්බිති තමන් අභිෂෙක ලත් නවවන්නෙහිදී දාඨාවංසයෙහි කියනලද ක්රයමයෙන් කාලිඞ්ගපුරයෙන් මෙහි වඩා ගෙන ආ දළදාස්වාමීන් ලැබ සත්රුවනක් ලද සක්විති රජකු මෙන් අපමණ පහන් සිත් ඇතිව පිරිසිදු ඵලිකොත්භව කරඬු වෙක්හි වඩා දෙවෙනි පෑතිස්ස රජහු විසින් ඇතුළුගෙයි කරන ලද දහම්සක්ගෙයි වඩා ඊට දළදාගේයයි නම් තබා රජහු විසින් නවලක්ෂෙයක් වස්තු වියදම්කොට දළදා පූජාවක් කොට ඉක්බිති ලක්දිව වාසීන් ලවා උදාර පූජා පවත්වා නැවත දළදා සාමීන් අභයයුත්තාරාමයට වඩා අවුරුදු පතා මහත් පූජා පැවැත්විය යුතුයයි ආඥ පෙරදැරිව ව්යරවස්ථා කොට දළදා සාමීන්ට ලක්දිව රජය නොයෙක්වර පුදා අට‍ෙළාස් මහ වෙහෙරට අටළොස් මහ වැවක් බඳවා පුදා ජය ශ්රීය මහා බොධි පූජා ආදී වූ නොයෙක් පූජා පැවැත්විමෙන් අපමණ පින් රැසකො අටවිසි වර්‍ොධයක් දැහැමින් රාජ්යවය කොට කම්වූ පරිද්දෙන් පරලෝ සැපත්වී.
ඔහු පුත් දෙටුතිස්ස තෙම ලක්දිව් අභිෂෙක ලැබ රත්නත්ර ය කෙරෙහි පැහැද අනර්ඝු පය්ය්ත ඞ්කයක්ද, මහසෑයට අනගි ඡත්රියක්ද, රත්නමණ්ඩපයක්ද කරවා අනිකුදු බොහෝ කුසල් රැස් කිරීමෙන් නවවසක් රාජ්යනය කොට කළුරිය කෙළේය. ඊට පසු ඔහු පුත් බුඬදාස රජතෙම බුදුන් පිරිනිවි අටසිය පන්සාලිස් අවුරුදු පස්මස් දසදිනක් ඉකුත්ව ගිය පසු සිරිලක රජසිරි ලැබ සර්වපප්රරකාරයෙන් ලක්දිව් වාසීන්ට හිත සැප කිරීමෙහි නිරන්ත රොත්සාහයෙන් හා හැම සතුන් කෙරෙහි පවත්වන ලද කරුණා පෙරදැරිව දශරාජධර්මොයෙන් යෙදී සතර අගතිය හැර සිව්සඟරා වතින් සතුන් සිත් ගනිමින් නිරතුරු බුදුගුණ සිත්හි මෙණෙහි කෙරෙමින් දරුවන් කෙරෙහි ප්රිතයතර මව්පියන්සේ සතුන් වෙත අනුකම්පා කෙරෙමින් දිළිඳුන්ට වස්තු දීමෙන් හා ලඬ්කා
80 නරෙන්ර්ස චරිතාවලොකන ප්රරදීපිකාව.
වාසීන්ගේ භොග සම්පත් සහ ජීවිතයන් රක්ෂා කෙරෙමින් සත්පුරුෂයන්ට සඞ්ග්රචහ කිරීමෙන්ද පාපයන්ට නිග්රජහ කිරීමෙන්ද ගිලනුන්ට වෙදපිළියම් කිරීමෙන්ද රජකරනුයේ එක් දවසෙක කුසරොගයෙන් පෙළෙන නයෙකු දැක ඔහු අස්වසා පිළියම් කොට එකණෙහිම සුවපත් කරවී. ඉක්බිති එහි ප්රළසන්නවූ නාරජතෙම පුද පිණිස රජහට මිනිරුවන් දෙකක් දින. තවද එක්තරා භික්ෂූයනමක් ප්රාජණීන් සහිත දී සමග වියලි බත්වළදා ඉන් වැඩීගිය කෘමිදොසින් පෙළුනු ඒ මහණා රජහට එපවත් දැන්වූ කෙණෙහි රජ තෙම එහි නිදානය විවාරා තතු ලෙස අසා දැන එදවසම අසෙකුට සිරොවේධ පිළියමක් කොට නහර විද ගත් ලෙහෙ ඒ මහණහට පොවා මොහොතක් කල්යවා හිමි නුඹ වැළඳි බෙහෙත අස්ලේයයි කී සඳ එයින් පිළිකුල්වූ භික්ෂූිතෙම අධිකවූ උද්ගාරයට පටන්ගත. එකණෙහි කුස පීළනය කළ කෘමීන් පහවගොස් ආබාධය සංහිඳීගිය. එකෙණෙහි රජතෙම එක සත් පහරින් දෙදෙනෙක් සුවපත් කෙළෙමියි කියා සතුටු බස් බිනී. තවද අනිකෙක් අධිකවූ පිපාසා ඇතිව පැන් බොන කල්හි දියබරණ බිජු වටක් ගිලී. එයිනුපන් දියබරණහු වැඩී ඇතුළු කුස ඩැහැලයි ඒ දුකින් පෙළුනහු ඉවසිය නොහී රජුකරා ගොස් එපවත් කීසඳ එහි නිදන් පිළිවිස ඇතුළු කුස දියබරණෙ කැයි නිසකින් දැන බොහෝ දවසක් නිදොපගතනොව සිටි ඕහට සැපවූ යානාවෙක සැතපෙනසේ සලස්වා එහි අධික කොට නිදි ගත් කල විවෘතව ගිය මුඛය වෙත මස්පිඩක් රැහැණක ලග්න කොට කුසතුළ හැරි සඳ මස්පිඩ ඩැහැගත් දියබරණහු රැහැනින් ඇද සිහිල් පැන්තළියක ලා එයින් පහකොට දියෙහි ලා ඔහු දෙදෙන එයින් සුවපත් කොට මෙසේ කී:- දහම් සක්විති මාහිමි බුදුතුමන් හට සහ නෙත ලොවීන්ට පිළියම් සුරු ජිව වෙද ඇදුරු විසිනුදු මෙසේ කළදෙය නැත. ඉන් මා කළ පිළියමින් වූ පින් ඉතා බෙහෙවයි සතුටු සොම්නස් බිනී. තවද අනිකුදු විෂ්මයෙක් ඇත. හේ ඇසුව මැනව. හෙල්ලොල ගම්හී ගැබමුළා සැඩොලියක් සත්වරෙක ගැබ සහිත සුවපත් කෙළේය. තවද එක්තරා වාත ආබාධයකින් පෙළී ගොනැස්ස සේ වාතබලයෙන් නැමීගිය ගාත්රාව ඇති භික්ෂුතවක් ඒ දුකින් සුවපත් කෙළේයි.
තවද අනිකුදු විෂ්මයක් ඇත. හේ ඇසුව මැනව. පිපාසයෙන් පීඩිතව ගිය එක්තරා පුරුෂයෙක් යුහුව පැනබොනුයේ නාසාපුටයෙන් නැගී දදාදුරාණ්ඩය මස්තකප්රාරප්තව එහි බිඳී වැඩී ගිය මැඩි තෙම මෙඝසමයෙහි මස්තක සංවාරණයෙන් හිස්මිදුල් කා වෙහෙ
නරෙන්ර්ය චරිතාවලොකන ප්රතදීපිකාව. 81
සයි. ඒ බව රජහට දන්වා සිටි සඳ රජතෙම එහි නිදන් පිළිවිස තතුලෙස දැන ඔහු හිස්කබල පලා මැඩියා පහකොට සීසකපාල ඝටනයෙන් එකණෙහි ප්රිකෘතිහිස් ඇති කරවා ඔහු සුවපත් කළේය.
තවද ලක්දිව්වාසීන් කෙරෙහි කරුණාවෙන් ඔවුන්ට හිත සැප පිණිස වෛද්යකශාලා කරවා එහි වෙදුන් යෙදී. සියලු වෛද්ය් ශාස්ත්රසයට සාරාර්ත්ථ සඞ්ග්ර හ නම් ප්රදකරණයක් කොට දෙපස් ගම කට වෙදකු බැගින් තබා වෛද්යෙ ප ජීවනයට විසි කෙතක් කරවාදී ඇත් අස් මිනිසුන්ට වෙන වෙන වෛද්යාවචාරීන් යොදා පිල් ඇඳිරි දනහට උපභොග පරිවාර සහ මහමහ ඒ ඒ තන්හි නොයෙක් ශාලා කරවාලීමෙන්ද ධර්ම දෙශකයන්ට සකසා පුදා නිරතුරු බණ ඇසීමෙන්ද, ඒ ඒ තන්හි දහම් දෙසුම් වැටුප් තබවාලී. තවද ඒ රජ කරුණා පෙරදැරිව සත්වැටි සළු අතර සඟවා මග හැසිර දුටු දුටු දනන් සිරොවෙධාදී පිළියමින් නොයෙක් රෝ දුකින් මුදාලීමෙන් එක්දිනෙක රජසිරින් යන ඒ රජු දැක භවාන්තරවූ දළ වෛර ඇති කුෂ්ටරොගී එක් පුරුෂයෙක් රජු දෙස බලා කිපීගිය සිත් ඇතිව අතින් පයින් සැරයිටින් බිම පැහැර නොයෙක් අවමන් බසින් බැණ දොඩන ඒ පුරුෂයා දැක කිසිවක්හට මා කළ නපුරක් නොම දනිමි. මේ කුමකැයි විමසමින් බවතුරු සතුරු කෙනෙකැයි දැන ඒ වෛරය මෙහිදි මුද මැයි සිතා නුදුරුව සිටි පුරුෂයෙකු කැඳවා එපවත් කියා ඔහු මිතුරු කෙනෙකුන්සේ නුදුරුව හිඳ විස අදහස් දැන එවයි යැවූය, රජ ඇමති එසේ පිළිවිසි, බුඬදාස නම් මෙමාගේ දාසතෙම පෙර පිණින් රජව මට අවමන් පිණිස ඇත්වාහන නැගී මා ඉදිරියෙහි යෙයි. ඉදින් මා අතට පත්වී නම් මතු කීපදවසකින් ඔහු මා දස්බැවු දන්වා දස්නට කරන සියලු නිගහට ඕහට කෙරෙමි. ඉදින් මා අතට සපත් නොවුයේ වී නම් ඔහු මරා හිස් සිඳ කණ්ඪලොභිතයෙන් මා විඩා සිඳුවමි. මේ හැම නිසැකව නොබෝ කලකින් වනැයි කිව. මෙසේ පෙර නොයෙක් ජාතියෙහි පිරිවෙර සිත් ඇති චෛරි දුදනා කෙරෙහි මෙත්කුළුණු සිත් පතුරුවා එහි පවත්වා, ථූපාරාමයට සත්සුඹුළු සැට්ටයක් කොට පුදා තමන් රජකළ දෙසාළිස් වර්ෂතය ඇතුළත ප්රරමාණාතික්රා්න්තවූ සුචරිත ධර්මටයන් පුරා අනූන රජසිරින් වැස ජිනෙන්ර් ප්වර්ෂයයෙන් නවසිය සොළොස් අවුරුදු පස්මස් දසදිනක් ඉකුත්ව ගිය පසු අතිත්යවතාවට පැමිණ දෙව්ලොව ගියේයයි දතයුතු.
82 නරෙන්ර්ව චරිතාවලොකන ප්රෂදීපිකාව.
ඉක්බිති ඒ රජහුගේ සතරවෙනි සුළුමල් මහානාමයෝ පැවිදිව සිට රජමෙහෙසිනිය හා දුරාවාර පවත්වා ඈ ලවා ශස්ත්රාැභරණයෙන් දෙටුබෑ උපතිස්ස රජහු මරවා මහණවිලසින්ම රජ ඉසුරට පැමිණ තමන් භාතෘඝාතක මෙහෙසිනියම අග්ර මහෙසිකා කොට මහ පෙළ බොජුන්හල වඩා ගිලන්හලකුදු කරවා ලොදුන් රකුසුපව් වෙහෙර ඇතුළුව සිව් මහවෙ‍හරක් කොට අත්තරාභය වෙහෙර වැසි භික්ෂුවන්ට හා ථෙරවාදී භික්ෂූුන්ට පුදා ලක්දිව දිරාගිය සියලු විහාර නවකර්මාපන්ත කරවා දානසීලාභිරතියෙන්යෙදී අපමණ පුණ්යූසඤ්චය කිරීමෙන් විසූහ. එකල්හි දඹදිව ජයශ්රීන මහාබොධියට නුදුරු ජනපදයක උපන් බමුණු මහසල් දරුවෙක් සියලු විද්යානශිල්පකලා දැන වෙදත්රනයෙහි පරතෙරට පැමිණ සමය මොනවට දැන සියලු වාදවිවාද සඳහා දඹදිව සැරිසරා ඇවිද එක්තරා වෙහෙරකට පැමිණ වැස එහි මැදුම්යම්හි තමන් පරිවය ග්රින්ථහයන් සුපුන් පිරිමඬුලු පද ප්යහඤ්ජනයෙන් පරිවර්තානය කෙළේය. එසඳ අසා මෙතෙම ඉතා ගැඹුරු වූ ප්ර ඥවත් කෙනෙක එහෙයින් මොහු දමනය කළයුතුයයි සිතා කවරෙක් මෙතැන්හි ගද්ර භයන්ගේ රාවය කෙළේදැයි කී බසට ඒ බමුණුතෙම ගද්රෙභයන්ගේ ශබ්දයෙහි අරුත් කිම්දැයි පිලිවිසි. තමන් දත්දෑ උසුරුවාලිය. එසඳ ඒ මහතෙර ඒ හැම විසඳා එහි දොස්දැක්වූ සඳ එසේවීනම් තොප දත් සියල්ල කියවයි කී. බමුණු කුමරුට අභිධර්මාවර්ත්ථත නය උසුරුවාලීය එහි අර්ත්ථමනය නොදත් ඔහු විසින් මේ කිනම් මතුරුදැයි විචාළ, ඕහට බුදුමතුරුයයි කී සඳ ඒ මට දෙවයි අයදි බමුණුහට පැවිදිව ගනුවයි කියෙන් මතුරු සඳහා පැවිදිවූ ඕහට තෙවලා දහම් පුහුණු කරවාළුව. බුදුන් සම ගැඹුරු ඝොෂා ඇති ඕහට බුඬඝොෂයයි යන නම මිහිතල හැම තැන පතළවී. එසමයෙහි හෙතෙම බුඩඝොෂක ඤාණොදය නම් ප්රනකරණය කොට දම්සඟුනු අරුත් සාලිනී නම් කාණ්ඩය කුදු කොට පිරිත් අටුවා කිරීමට පටන්ගත. ඒ බව දත් රෙවත නම් ස්ථවිරතෙම මෙහි පෙළපමණ ගෙණවුත් ඇත. අටුවාකථා සහ ඇදුරුවාද මෙහි නැත. ත්රිණසඞ්ගීතයට නැඟි දෙශනා පෙළ හා සාරීපුත්රබ ස්ථවිරාදී මහාස්ථවීර භාෂිත භාරතී මාගර්යත ගෙණ මහෙන්ර්ට න මහාස්ථවිරයන් විසින් කරණලද ශුඬාවූ සිංලහාර්ත්ථරකථා මාර්ගගය සිංහල භාෂාවෙන් ත්රීරසිංහලයෙහි පවතී. එහෙයින් තෝ එයට ගොස් ඒ කථාමහ අසා ඒ සිංහලාර්ත්ථ කථාවන් මාගධික නිරුක්තීන් පරිවර්තගනය කරව. ඒ සියලු ලෝසස්නට වැඩසැල
නරෙන්ර්ි චරිතාවලොකන ප්රරදීපිකාව. 83
සෙයි කීසඳ එබසට පහන් බුඬඝොෂක ස්ථවිරතෙම එයින් අවුත් යටකියනලද මහානාම රජු දවස ලක්දිවට පැමිණ මහවෙහෙර මහාප්රයධානගෙය සඞ්ඝපාල ස්ථවිරයන් වෙතට පැමිණ සිංහල අටුවාකථා සහ මහතෙර වදන් හැමසේ අසා බුදුන් අදහස් මේ යයි දැන එහි සඟුරුවන් බුහුමන් කොට වැඳ අටුවාකථා කිරීමට සියලු පොත් දුනමැනවැයි අයදි සඳ සඟතෙම විමසා දැනගැනුම් සඳහා ගාථා දෙකක් දී තොප සමත්බව අප හැමට මෙයින් දන්වාලව. ඒ දැක සියලු පොත් දෙම්හයි කී සඳ හෙතෙම ත්රිනපිටක ධර්මුයන් සහ අටුවාකථා සං‍ෙක්ෂ.පයෙන් සඞ්ග්රිහකොට විසුඬිමාර්ග් නම් ප්රකකරණයක් කොට ඉක්බිති බෝමැඩට නුදුරු තැන සඟපිරිස් රැස්කරවා ඒ ප්ර්කරණය හදාරණසේ පටන්ගත්තේය. එසඳ එමතෙර සමත්බව සකල ලොව තුළ පතළකරනු කැමති දෙවතාවෝ ඒ පොත අතුරුදහන් කළහ. ඔවුන් වහන්සේ දෙවන තුන්වන විටද ඒ ප්රුකරණය කොට තුන්වෙනි වාරයෙහි හදාරණසේ පටන්ගත් සඳ ඉතිරි පොත් දෙක දෙවතාවන් විසින් එහිම ඵලවා තුබූ සඳ එකී තුන්ප්රසකරණය එකවිටම හදාරා නිමවා ථෙරවාද පෙළද ව්යාඤජනයෙන් අන්යඳථාත්වඑයක් නොම ඇති විශුඬිමාර්ගපය කියා නිමවාලු කෙණෙහි සියලු මහසඟ මෙතෙම බෝසත් කෙනෙකැයි තුටුපහටු සිතින් නැවත නැවත උදෙඝාෂණය කොට අටුවාකථා සහ පිටකත්රතයෙහි සියලු පොත් බුඬඝොෂක ස්ථවිරයන් වහන්සේට දුන්සේක්ලාය. ඒ මහා ස්ථවිරයන් වහන්සේ සිංහල අටුවාකථා මාගධික නිරුක්ති භාෂාවෙන් සත්වටයන්ට හිතසැප පිණිස පරිවර්තහනය කොට එසේ සියලු කිස‍නිමවා ජයමහාබොධි වැඳීම සඳහා දඹදිව වැඩි සේක. ඉක්බිති මහානාම රජතෙම විසිතුරු නොයෙක් පින්පුරා දෙවිසිවර්ෂ යක් සිරිලක නරසිරිවළඳා කම්වූ පරිද්දෙන් පරලෝකප්රා ප්තවී.
මෙසේ සජ්ජනානන්දූ නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්වීි චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි සන්තරාජක නම් වූ එකුන්සාළිස්වෙනි පරිච්ජේදයයි. _______ එසඳ ඔහු පුත් සොත්ථිේසෙන තෙම අභිෂෙක ලැබ ඔහු බුහුනු සංඝා නම් නැගණියන් විසින් එදවසම මරණ ලදුව ඈ හිමි ඡත්රෙගාහක අමාත්යසයාහට අභිෂෙකකරවා නුවර බෙරලවා එම රජ විසින් ඡත්රැගාහකනම් වැව බඳවා එම වර්ෂෙයෙහිම මරණ ප්රාාප්තවී.
84 නරෙන්ර්හ චරිතාවලොකන ප්රෂදීපිකාව.
එසඳ ඔහු යහළු නුවනැති ඇමතියෙක් තෙම ඇතුළු රජ ගෙහිදීම ඔහු දවා කායබලයෙන් යුත් සොරෙකු රජගේතුළට ගෙන්වා රහසින් ඔහු අභිෂෙක කරවා ඒ චිත්තසෙන රජතෙම වර්ෂසයක් රජකොට දෙමළ යුඬයෙන් මරණප්රාෙප්තවී.
ඉක්බිති පඬුනම් දෙමළතෙම ලඬ්කාරාජ්යරපදප්රායප්තව පස් වසක් රාජ්යතය කෙළේය.
ඔහු සුළුමල් පාරින්දතතෙම අභිෂෙකප්රාපප්තව සො‍ෙළාස් අවුරුද්දක් රාජ්යදය කෙළේය. ඉක්බිති ඔහු මල් බුද්දපාරින්ද‍තෙම අභිෂෙකප්රාසප්තව දෙමසක් ඇවෑමෙන් ධාතුසෙන සඞ්ග්රා මයෙන් මරණප්රාදප්තවී. ඉක්බිති දාඨීය නම් දෙමළ රජ අභිෂෙකලැබ තුන්මසක් රාජ්ය‍ය කොට ධාතුසෙන සටනින් මරණප්රා ප්තවී. ඉක්බිති පිඨීය නම් දෙමළතෙම සත්මසක් රාජ්යධය කොට මරණ ප්‍රාප්තවී. මෙසේ ධාතුසෙනයන් හා යුඬකොට දෙමළ වංශය සිඳීගිය.
ඉක්බිති ජිනෙන්ර්ඬකො වර්ෂුයෙන් නවසිය හැටපස් අවුරුදු දෙමස් දසදිනක් ඉකුත්ව ගියපසු ධාතුසෙන රජ ලඬ්කාරාජ්යග පද ප්රා ප්තව එක්විසි කඳයුරක් කොට අවශෙෂ දෙමළසෙන් හා යුඬ කොට සටනින් ජයගෙණ ලක්දිව එකස්කොට ලෝවැඩ කිරීමෙහි යෙදී මහවැලිගඟ බැඳ බොහො ෙක්ෂවත්රකකරවා හපෙළ සඟනට නිබඳ ඇල් බොජුන් දින. කොර පිළුන් ගිලන් ආදීන්ට මහත් ශාලා කරවා වැටුප් වියදම් දී ඉක්බිති කලාවැව බැඳ මහ වෙහෙර කරවා ජය ශ්රීද මහා බොධි ගෙය සිත්කළු කොට කරවා ලක්දිව් වැසි සියලු සඟනට නිතර සිව්පසය තබා ත්රි පිටක සඞ්ග්ර භව කොට අටළොස් මහ විහාරයක් හා අටළොස් මහ වැවක් බඳවා නැවත සුළු වෙහෙර අදඅටක් හා සුළු වැව් දහඅටක් බඳවා නැවත මොණර පිරිවෙන් දහඅටක් හා සුළු වැව් දහඅටක් බඳවා නැවත මොණර පිරිවෙන් වෙහෙර නවකර්මාහන්ත කොට කලා වැව් ජලයෙන් පැසෙනසේ දෙසියයක් ෙක්ෂ‍ත්රය කරවා ලෝවා මහා පායෙහි නවකර්මාවනන්තයද කොට උදාර බොධිනහාන පූජාවක්ද මහ විහාරයෙහි නොයෙක් ප්රවතිමා ගෘහද කරවා ජයමග බොධීන් වහන්සේට නොයෙක් රුවනින් පුදා රුවන්වැලි සෑයට රන් සැත් කරවා ලක්දිව සියලු ජනයන් ලවා මහත් ජූජා පෙළහැර පවත්වා, දීඝාසන විහාරවාසි මහානාමතෙර සාමින් ලවා මහ සම්මත රජහු පටන් තමා දක්වා සිංහලාර්ත්ථා කථාවෙන් පැවති රාජවංශ පිළිවෙළ දහසක් වස්තු පූජාකොට මාගධික නිරුත්තීන් ගාථා බන්ධහනයට නඟවා, දීපවංශ නම් ප්රාකරණයකුදු කරවා
නරෙන්ර්ණ චරිතාවලොකන ප්ර දීපිකාව. 85
අතිකුදු ලොකශාසනොපකාර කිරීමෙන් අප්රුමාණ සුචරිත ධර්මලයන් වඩා සිව්සඟරාවතින් ජනනන්දානය කොට වසනසඳ තමන් අභිෂෙකලත් අටළොස් වන්නෙහි තමන් දෙටුපුත් කසුප් රජහු හා බුහුනු පුත් සෙනෙවි රජහුගේ යත්නයෙන්මරණ ලදුව කම්වූ පරිද්දෙන් පරලෙව් සැපත්වී.
මෙසේ සජ්ජනානන්දව නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්. චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි දශරාජක නම් වූ සතළිස්වෙනි පරිච්ජේදයයි. ________ ඉක්බිති ඔහු දෙටුපුත් කාශ්ය පතෙම අටළොස්වසක් ලක් දිව රාජ්යයය කොට තමන් මල්බෑ මෞද්ගල්යාකයන රජු හා සටනින් මරණප්රාිප්තවීය. ඉක්බිති ජිනෙන්ර් මලවර්ෂායෙන් එක්දහස් එක්අවුරුදු දෙමස් දසදිනක් ඉකුත්ව ගියපසු ඔහු මල් මෞග්ගල්යාමයන රජතෙම ලක්දිව අභිෂෙකප්රා්ප්තව බුඬාදී රත්නත්රයයෙහි අති ප්ර්සන්නව සියලු ලඬ්කාරාජ්යභය සර්වසන්දී පුත්රතවූ සඞ්ඝරතනයට පුදා තමන් කැපකරු දෙටුතැන්හි පිහිටා තුනුරුවන් සතු ලක්දිවින් උපදනා අයබදු ගනිමින් බුදුසසුන් බබුළුවා සත්වැඩු පිරිවෙණ කරවා දැහැමින් රටරක්නේ චාතුද්දීපක මහාමෙඝයක්සේ මහදන් පවත්වා අවුරුදු පතා දුරුතු පුණුරැස් මහා දානයක්දී මතු නිබඳව පවතිනසේ ව්ය වස්ථා කොට තමන් පිය මහ රජහට විලඳ දුන් රථිකයා දැකුවූ ප්රිසය ස‍ෙන්දොශ දැක හඩා වැලප පියානන් ගුණ සිහිකොට ඕහට දොරටුනායක තනතුරු දී සීගිරියද දාඨා කොණ්ඩඤ්ඤයද, පර්වුත විහාරයද. මහානාම විහාරයද, දීඝාසන විහාරයද, රාජිනී නම් මෙහෙණවරද කරවා පවිත්රු රාජධර්මවයෙන් සිරිලක ලෝසසුන් බබුළුවා තමන් අභිෂෙකලත් අටළොස්වන්නෙහි කළුරිය කළේයයි දතයුතු.
මෙසේ සජ්ජනානන්දළ නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර් අභචරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි විරාජක නම් වූ එක්සාලිස්වන පරිච්ජේදයයි. ______ ඔහු ඇවෑමෙන් ඒ රජහුගේ පුත්ර වූ කුමාර ධාතුසෙන තෙම අභිෂෙක ප්රාහප්තව ආවෙණික නරෙන්ර්ජක චරිතයෙන් ලෝසසුන් වැඩවඩා නොයෙක් කුශලධර්ම‍යෙන් නවවසක් රාජ්යකය කෙළේය. ඉක්බිති ඔහුගේ මරණකාරක බුහුනුපුත්වූ සිවතෙම පස්විසිදිනක්
86 නරෙන්ර්ෙ චරිතාවලොකන ප්රණදීපිකාව.
රජ කෙළේය. ඉක්බිති මෞද්ගල්යා යන රජහුගේ බුහුනු සැමිසෙනෙවිරත් උපතිස්සයන් සීවකයන් මරා රජසිරිලැබ ස්ථානාන්තරාදීන් ජනසඬ්ග්රුහ කොට සිලාකාලයන්ට භොගසම්පත් සහ දියණියන් සරණකොට දී වසන සඳ සිලාකාලතෙම රාජ්යමලොභයෙන් දකුණුමලය වැද ජනසඞ්ග්රසහවශයෙන් රට විනාශ කෙරෙමින් නුවර සමීපයට පැමිණියේය. ඒ බව දත් උපතිස්සරජහුගේපුත් කාශ්ය පයන් ඇත්වාහනාරූඪව මහසෙන් පිරිවරා පියාණන් අස්වසා නුවරින් නික්ම සිලාකාලයන් කරා ගියසඳ සිලාකාල තෙම එයින් නික්ම පැන පලාගිය. මෙසේ සත්අටවරෙක කොට පෙර දකුණු මලයරට හස්තගත කොට ගෙන සටනට සැරහී අවුත් පෙර තිස්සපර්වලතයට සම්ප්රානප්තවී. ඒ අසා කාශ්යරපතෙම යටකී ක්රටමයෙන් එහි පැමිණ සිලාකාලයන් ලුහුබඳවා පෙරගිරි මුදුනට ඇතුපිටින් පැමිණියේ එසඳ සිලාකාලතෙම දැඩිමන් ඇතිව රටවාසීන් බිඳුවා සියල්ලන් හස්තඟතකොට මහ බලපිරිස් ගෙණ නුවර වටලා ගෙණ රාජසේවකයෝ සත්දිනක් සිටන් කොට ම‍ෙන්රාලා ත්සාහවූවාහුයි. එසඳ කාශ්ය පතෙම නුවර වටලී මෙන් හැම දෙන බිඳීගිය. එහෙයින් මහළු අන්ධ වූ මව්පියන් ගිරිකඳුරෙක්හි ලා නැවත ඇවිත් සටන් කොට සතුරන් නැසිය යුතුයයි සිතා හෙතෙම එදවස් රෑ මව්පියන් හා සාරවූ වස්තුගෙණ යහළුවන් හා මලය රටට යනු කැමැතිව නික්ම මග මුළාවූ හෙයින් නුවරට නුදුරු පෙදෙසෙක්හි ඒ ඒ දිග හැසුරුනාහු සිලාකාලතෙම එපවත් අසා මහසෙන් ගෙනවුත් වටලා ගෙණ මහ සටන් කළහ. කාශ්යාපතෙමේද සටන් කොට ඒ සටනෙහි යහළුවන් නැසීගිය හෙයින් දොම්නස්ව අසිපත සිය අතින් ගෙණ තමන් ඉස සිඳ ඇතරුවා අතට දී නැසීගිය. එපවත් අසා පිය රජ තෙම පුත්රතශොක ධරාගත නොහී එයින්ම කාලක්රිැයා කෙළේය. ඒ රජතෙම සමාසයක් අධිකවූ දෙවසක් රජකළේයි දතයුතු.
එසඳ සිලාකාලතෙම රාජාභිෂෙක ප්රාකප්තව තෙලෙස් වර්ෂදයක් රාජ්යයය කෙළේයි. ඉක්බිති මෞද්ගල්යාානය, දාඨප්පභුතිකය, උප තිස්සය යන ඔහු පුත්රියෝ තුන්දෙනෙක් වෙති. එයින් දාඨප්ප භූතිකතෙම බුදුන් පිරිනිවි එක්දහස් තෙසාලිස් වර්ෂය සත්මස් පස් දිනක් ඉකුත්ව ගිය පසු ලක්දිව අභිෂෙක ලැබ සත්දිනක් අධිකවූ සමාසයක් රජ කොට දෙටුබෑ මෞද්ගල්යාිනයන් හා සටනින් පැරද ගෙන අසිකගය අතින් ගෙන තමන් හිස සිඳ මරණප්රායප්තවී. ඉක්බිති මෞද්ගල්යාඅයනතෙම රාජ්යෙපදප්රාඳප්තව
නරෙන්ර්ප චරිතාවලොකන ප්ර.දීපිකාව. 87
අසාධාරණ ණුවනින් තුනුරුවන් පිළිසරණ කොට සීලාදී ගුණ යෙන් වැඩී ප්රාාඥයන්ට කීකරුව සතර සඞ්ග්රීහ වස්තුවෙන් ජන රඤ්ජනය කෙරෙමින් සතර පසයෙන් භික්ෂූාන්ට සඞ්ග්ර හ කොට ධාම්මික රක්ෂාවවරණගුප්ති සංවිදහනයෙන් ධර්මනකථිකයන්ට අතිරෙක පූජා කොට අටුවාකථා සහ පිටකත්ර්ය සජ්ඣායනා කරවා අසන වසන ප්රකදානයෙන් ලදරුවන් සිත් ගෙණ ධර්මෝදග්ර හණය කරවා ලොකොපකාර පිණිස මහ වැව් තුනක් බඳවා ශාසනොපකාර පිණිස පිටකත්රදය ලියවා අනිකුදු නොයෙක් කුශලධර්මුයන් රැස්කිරීමෙන් විසිවසක් රාජ්යරය කොට කම්වූ පරිද්දෙන් පරලෙව් සැපත්විය.
ඉක්බිති ඒ රජහුගේ මෙහෙසිනීතොමෝ විසයොගයෙන් රාජබන්ධුමන් මරා කීතීති ශ්රීජ මෙඝ නම් තමන් පුත්හට අභිෂෙක කරවා තොමෝ සියලු රාජකෘත්ය්යෙහි ප්ර්ධානව විචාරයි. එසඳ මහ ඇමතීහු සහ අනිකුදු බලසම්පන්නයෝ ජනපද වාසීන්ට කොපමණ වෙහෙස දෙන්නාහුයි. එසඳ මොරියඞ්ගසභූතවූ මහානාගතෙම රාජ්ය ස්ථානයට එළඹ රුහුණුරට ලදින් එහි උප දනා දෑ රජහට දක්වා අග්රෙ සෙනාපති තනතුරුලදින් රටවාසීන් එක්සත් කොට ගෙන උන් කීර්තකති ශ්රීර මෙඝ නම් රජ අභිෂෙක ලත් එකුන්තිස්දිනය ඇතුළත ඔහු නසා තෙමේ රාජ්යාවභිෂෙකව ජයමහබොධියට රුවන් ගෙයකුදු කරවා මහා චෛත්යෙය සුධාකර්මිකරවා ගජන් මළුවෙහි චිත්රව කර්මාින්තයද කරවා නිකායත්ර යෙහි භික්ෂූමන්ට වස්ත්රෂ පූජා කොට තුන්සියයක් ෙක්ෂ්තු ජෙතවනාරාමයට පුදා සහස්රූකරීස‍ෙක්ෂ‍ස්ත්ර යක් මහ විහාරවාසී සඟනට පුදා මොණර පිරිවෙණ නවකර්මාේන්ත කොට අන්ය්වුද මෙබදු උදාරතර පුණ්ය සම්භාරයන් රැස්කිරීමෙන් තුන්වසක් රාජ්යනය කොට ජිනෙන්ර්දාර වර්ෂරයෙන් එක්වාදහස් සූවිසිදිනක් අවෑමෙන් කම්වූ පරිද්දෙන් පරලෙව් සැපත්වී.
මෙසේ සජ්ජනානන්ද නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්ය චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි අඨරාජක නම් වූ දෙසාළිස්වන පරිච්ජේදයයි. _____ ඉක්බිති ඒ මහානාග රජහුගේ බුහුනුපුන් අග්රසබොධිතෙම අභිෂෙකප්රාරප්තව බොහො ශාසනාභිවර්ඩනනය කිරීමෙන් හා සතර සඞ්ග්රොහ වස්තුවෙන් ජනරඤ්ජනය කිරීමෙන් සූතිස් වර්‍‍ජයක් යෙහෙන් රාජ්යහය කොට කම්වූ පරිද්දෙන් පරලොකප්රාසප්ත විය.
88 නරෙන්ර්ග චරිතාවලොකන ප්රදදීපිකාව.
එසඳ සුළු අග්ර බොධිතෙම ලක්දිව අභිෂෙකප්රා ප්තව ථූපාරාම චෛත්යුකර්මා න්ත ඇතුළුවූ උදාර කුශලධර්මධයන් රැස්කිරීමෙන් දශවර්ෂපයක් රාජ්යපය කොට කාලක්රි්යා කෙළේයි.
විරාජක නම් වූ තෙසාළිස්වන පරිච්ජේදයයි. ______
ඉක්බිති සඞ්ඝතිස්ස නම් අසිග්ගාහකතෙම අභිෂෙකලැබ නොයෙක් කුශලධර්මසයෙහි යෙදී වසන සඳ අභිෂෙක ලත් සවන්නෙහි සුළු අග්ර්බොධි රජහුගේ සෙනෙවිරත් මෞද්ගල්යාහයන රජතෙම සඞ්ඝතිස්ස රජු හා සටන් කොට ධවලච්ඡත්ර ය ගෙණ අභිෂෙකව දරුවන් සහ සඞ්ඝතිස්සයන් මරණයට පමුණුවා ෂට්වර්ෂ්යක් රාජ්යෂය කොට වසන සඳ ඔහු අසිග්ගාහක ඇමතිතෙම කිසි යම් කරුණකින් කිපී මලයරට වැද මහසෙන් ගෙණවුත් මෞද්ගල්යාුයන රජු මරා අනුරාධපුරයට පැමිණ අභිෂෙකප්රානප්තව වසන සඳ දෙටුතිස්ස රජහුගේ බුහුනුපුන් දෙමලසෙන් ගෙණවුත් සටනට පටන්ගත්කල රජහු මහසෙන් ගෙණගොස් සටනින් සතුරු සෙනග වනසා ඉතිරියන් දාස කොට සියලු වෙහෙරට දී නිර්භරයව වසන සඳ අභයයුත්තරාම වෙහෙර වැසි නවකතර නමක් එහි දුස්සීලයන් බහුලබව රජහට කියා දුස්සීලයන් දුරුකොට ධර්ම කර්ම්යක් කරණසඳ දුස්සීලයෝ රැස්ව ඒ භික්ෂූයනම මරා කර්මොය ප්රුතිබාහන කළ බව අසා රජ කිපී දුස්සීලයන්ට සහ සඟනට නොයෙක් නිග්රදහ කොට පරුෂබස් බැණ සහභස්ම නොකොට දකුණු දිගට ගියය. හෙතෙම එදවස් උපන් මහත් රොගයකින් තමන් අභිෂෙකලත් නවවන්නෙහි මරණප්රාදප්තවී.
ඉක්බිති ඔහු පුත් අග්රෙබොධිතෙම සඞ්ඝබොධි නාමයෙන් ප්රෙසිඞව ලක්දිව අභිෂෙකප්රාුප්තව කාශ්යරප නම් තමන් සුළුමල් රාජ්යාලභිෂෙක කරවා දකුණු ජනපදය පාවාදී පෙර රජුන් කළ ලෝසසුන් චාරිත්ර්ය නොනසා දැහැමින් රජසිරිවිඳ ලෝසසුන් වැඩවඩන සඳ මලය රට සිටි දෙටුතිස්සතෙම සියලු මෙපවත් අසා ජනසඞ්ග්රැහයෙන් දකුණු පෙරදනව් අත්පත් කොට පච්ජිම දනව් ගැන්මට දාඨාසීව ඇමතියවා තෙමේ සිරිපිටි ගම්හි සිටි සඳ රජ එපවත් දැන එකලාවූ කුමාර ඇමතින් ගෙණ දෙටුතිස්සයන්ද එමෙන් ගම්මිමද බලපිරිස් ගෙණ නුවරින් නිකුත් බැව් දෙටු තිස්සරජ අසා සටනට පටන්ගත් සඳ රජු පැරද ඇතුපිටින්
නරෙන්‍ද්රත චරිතාවලොකන ප්රරදීපිකාව. 89
නික්ම එයින් දුගී වෙස් ගෙණ අභිෂෙකලත් සවෙනි මස රාජ්යසය සහ නෑපිරිස් ධනය හැර නැව්නැගී දඹදිව් සපත්වී. එසඳ දෙටුතිස්ස තෙම අභිෂෙකප්රානප්තව ලෝසසුන් වැඩවඩනුවෝ එකොළොස් මහා චෛත්ය යකට ගම්වර එකොළොසක් පුදා ජිර්ණස චෛත්යනය නවහම් කොට මහ සඟනට තුන්සිව්රු දී නොයෙක් කුශලධර්මියෙන් යෙදී වසන සඳ දඹදිව්ගිය රජු බෑ කුමරුවෝ රට පීළනය කළෝ. එසඳ පරතෙරගිය රජ දෙමළ සෙන් ගෙනවුත් සටනට පටන්ගත. එසඳ දෙටුතිස් රජ මහ සෙන් පිරිවරා ඇත් වාහන නැගී සටන් කරණ සඳ සියපිරිස් දාමරිකයන් හා සටන් කොට පසුබටව ගොස් රුහුනට වැද එහි වසනුවෝ අභිෂෙක ලත් සොළොස් වන්නෙහි කළුරිය කෙළේයි. පසුබටවූ බව දත් රජ ඇමතිතෙම මෙහෙසිනියහට සසුන්වැද මහනව රජහට පින්දෙනසේ අසුන්දී යවා දෙමළ සෙන් නසමින්ම සිරියෙන් තමන් හිස සිඳ රජහු පස්වෙනිමස පරලෙව් සැපත්විය. මෙසේ ජයගත් අග්ර බොධිරජතෙම දාඨොපතිස්ස දාමරිකයන් හා සටන් කොට පසුබටව ගොස් රුහුනු රට වැද එහි වසනුවෝ අභිෂෙක ලත් සොළොස් වන්නෙහි කළුරිය කෙළේයි.
ඉක්බිති බුඬවර්ෂකයෙන් එකදාස් එකසිය අටසාළිස් අවුරුදු එකොළොස්මස් සූවිසි දිනක් ඉකුත්ව ගිය පසු කාශ්යාප නම් රජු අභිෂෙකප්රාකප්තව ලෝසසුන් වැඩවඩා වසන සඳ පෙර තමන් උප රජකල සටනින් පැරද දඹදිව්ගිය දාඨොපතිස්සයන් සටන් මහ බලයෙන් රැගෙණ මෙහි අවුත් කසුප් මහ රජු හා සටනින් දාඨොපතිස්සතෙම මරණප්රා ප්තවී ඔහු බුහුණුපුත් හත්ථටදාඨොපතිස්සතෙම එම සඞ්ග්රාොමයෙන් භයපත්ව දඹදිව් ගියේය. එම සඞ්ග්රානමයෙන් ජයගත් කසුප් රජතෙම මුළුතැන්ගෙහිදීම මහ සඟනට මහ දන් පවත්වා ධර්මපශ්රරවණය කොට පිටකත්රුය ලියවා ජිණි චෛත්ය නවහම්කරවා නොයෙක් තැන සඞ්ඝ භොගයට ගම්වර පුදා පින් රැස්කිරීමෙන් තමන් දරුවන් බොහෝ වුවද දෙටුපුත් මාතුකාදී ඒ හැම මන්දුදසකයෙහි මළහෙයිනුදු තෙමේ අතෙකිච්ඡවූ කිසියම් ව්යාුධියකට පැමිණ රුහුණු දෙසේ හිටි තමන් නුවනැති බුහුණුපුත් මානයන් කැඳවා පුතුන් සහ රාජ්යයය ඔහුට පාවාදී සුවඳමල් ආදියෙන් චෛත්යැයන් පුදා මහසඟනට සිව්පසය දී ක්ෂරමා කොට ගෙණ අපමණ සුචරිත ධර්මෙයන් රැස් කොට තමන් අභිෂෙකලත් නවවන්නෙහි පරලෙව් සැපත්වී.
මෙසේ සජ්ජනානන්ද් නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර් මහචරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි ඡරාජක නම් වූ සූසාළිස්වන පරිච්ජේදයයි. _______
90 නරෙන්ර්ල චරිතාවලොකන ප්ර දීපිකාව.
ඉක්බිති මාන නම් රජතෙම මයිල් මහ රජහුගේ මෘතශරීර යට කටයුතු කෘත්ය්යන් කොට ජනසඞ්ග්‍රහකරණුවෝ දෙමළ සෙන් පිටතළාලී. ඒ හැම දෙමළසෙන් එක්ව මොහුපිට තළමුයයි බැනගෙණ ඔහු සිටියදීම නුවර තමන් වසඟ කොට ගෙණ පෙර දඹදිව් ගිය හත්ථැදාඨයන්ට අවමනා කල්යයි පත්හසුන් යවාලුසඳ ඒ බව දත් මානරජතෙම තමන් පියාණන් කරා රුහුනට පත්හසුන් යවා යුහුව ගෙන්වා හැම තතු මන්ත්රමණයකොට පියාණන් රාජ්යයභිෂෙක කොට යුඞසර්ජෙජිතව සිටි සඳ මාන රජ තෙම එපවත් දැන ගරු රුවන් සහ පිය රජ රුහුනට යවා තෙමේද පෙර විසූ පෙදෙසට ගොස් එහි වැසියන් සිත්ගෙණ වසනුයේ එසඳ දෙමළ මහ සෙන් බලයෙන් හත්ථසදාඨතෙම අනුරාධපුරය ගෙණ දාඨාතිස්ස නම් රජයයි තමන් මයිල් නමින් බෙරලවා එමනමින්ම ප්‍රසිඬව අග්රතබොධි නම් තමන් සුහුරුබන්ධුෙ යුව රජ නම්හි තබා දකුණු දනව්දී ඇසුරුකළ වුන්ට සෙසු හැම තනතුරුදී හැම ලෝසසුන් කටයුතු සිරිත්සේ කොට මහ පෙළ සඟනට නිති පයස බොජුන් දී පොහෝදින බණ අසා සිරිලක සිරිත් හැම නොකඩව පවත්වා කසුප් වෙහෙරද, පධංගෙයද, මයුරු පිරිවෙණද, ථූපාරාමයද, කපුරු පිරිවෙණද යන මෙකී පස්මහ වෙහෙරට ගම්වර පසක් පුදා අනිකුදු ලෝසසුන් වැඩ වඩා තමන් අභිෂෙකලත් නවවන්නෙහි මරණප්රාුප්තවී.
මෙසේ සජ්ජනානන්ද නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්දා චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි විරාජක නම් වූ ව පන්සාළිස්වන පරිච්ජේදයයි. ______
ඉක්බිති ජිනෙන්ර්ච්ජ වර්ෂායෙන් එක්දහස් එකසිය සැත්තෑනව අවුරුද්දක් ඉකුත්ව ගිය පසු සිරිසඞ්ඝබොධි රජතෙම ලක්දිව අභිෂෙක ප්රාකප්තව අපමණ කුශලධර්මියෙහි යෙදී සිව්සඟරාවතින් සිව්දිග සතුන් ජයගෙණ නිකායත්රමය වාසී භික්ෂූ්න්ට නිති දන් තබාදී මඟපෙළ බොජුන්හල වඩා ශිල්පශාස්ත්රායදිය මනාකොට දත් අවිච්ජින්ත කුලගොත් ඇති පණ්ඩිතවාදීන්ට සුදුසුලෙස ඨානාන්තර දීමෙන්ද සකනිවෙශනයෙහි භික්ෂූනන්ලවා පිරිත් කථනය කරවා නාගසාලිතිවාසි මහා ස්ථවිරයන් කරා එළඹ විචාර ධර්මලයෙහි අතිශයින් පැහැද නොයෙක් විහාර පිරිවෙන් නවකර්මාඹන්ත කරවා එම චෛත්යතස්ථාන චිරස්ථායීව
නරෙන්ර්ි චරිතාවලොකන ප්ර්දීපිකාව. 91
පවත්නා පරිද්දෙන් ගම්වරපූදා ප්ර ධන්ගෙයකුදු ස්වකීය නාමයෙන් කරවා මහසඟනට පුදා එහිදු නිති දන් පවත්වා මනාසේ භොග ගමකුදු පුදා තවද නිකායත්රුය වාසී භික්ෂූ්න්ට දහසක් ගම්වරපුදා තමන් දිවිහිම් කොට අපරිමිත දානසීලාදි කුශලධර්ම යන්ම වඩා අභිෂෙකලත් සොළොස් වන්නෙහි කම්වූ පරිද්දෙන් පරලොකප්රාවප්තවී. ඉක්බිති පෙත්ථිකූඪ නම් දෙමළෙක් දාඨාසීව නම් යුවරජ දඟගෙයි ලවා දන්තකුමාරයන් අභිෂෙකකරවාලී, හෙතෙම සමසක් අධිකවූ දෙවසක් රාජ්ය‍ය කෙට මරණප්රාාප්තවී. ඉක්බිති එම පොත්ථූකුඪ දෙමළා විසින් වන්නිපුර උපන් හයථදාඨ නම් කුමාරයෙකු අභිෂෙක කරවී. හෙතෙම සමසක් රාජ්යපය කොට කාලක්රිුයා කළේයි.
තිරාජක නම් වූ සසාළිස්වන පරිච්ජේදයයි. _____ ඉක්බිති මානවම්ම නම් රජතෙම අභිෂෙකප්රාේප්තව ලොක ශාසන චාරිත්රම පවත්වාලීමෙන් සාවුරුද්දක් රජසිරිවිද කම්වූ පරිද්දෙන් පරලොකප්රාරප්ත වී. ඉක්බිති ඔහු පුත් කාශ්යකපතෙම අභිෂෙකප්රාවප්තව ධර්ම්යෙන් රාජ්යදය කොට පරලෙව් සැපත්වී. හෙතෙම තුන්වසක් රජ කළහයි දතයුතු.
ඉක්බිති අග්රවබොධි කුමාරතෙම සඞ්ඝා නම් රාජකන්යාතව අග මෙහෙසුන් කොට ජිනෙන්ර්වීත වර්ෂඝයෙන් එක්දහස් දෙසිය සාවුරුද්දක් ඉකුත්ව ගිය පසු ලක්දිව අභිෂෙක ලැබ ලෝසසුන් වර්ඩධනයෙහි තත්පරව අපමණ කුසල් රැස්කිරීමෙන් සතළිස්වර්ෂ යක් රාජ්යකය කොට කම්වූ පරිද්දෙන් පරලෙව් සැපත්වී. ඊට අනතුරුව විතීය අග්ර බොධි කුමාරතෙම රාජ්යාටභිෂෙකයට පැමිණ මහින්ද් නම්වූ තමන් සිය පුතණුවන් උපරාජ්යරයෙහි පිහිටුවා සිරිලකහැම රොගාතුරයන්ට භෛෂද්ය්යෙන් සඞ්ග්රනහ කිරීමෙන් හා නිකායත්රපයෙහි මහසඟනට රාජ භොජනයෙන්ම දන් වැටුප් තබා දී අනිකුදු බොහෝ කුශලසඤ්චය කිරීමෙන් ලෝසුසන් වැඩවඩා සාවුරුද්දක් දැහැමින් රාජ්ය ය කොට පුලස්තිපුරයෙහිදීම කළුරිය කෙළේයි.
ඉක්බිති ඔහු ඇවෑමෙන් සිලාමෙඝ රජහු පුත් මහින්දකතෙම අභිෂෙකප්රාවප්තව ලොකශාසන සංරක්ෂෑණයෙහි අප්රාමාදව දැහැමින් විසිවසක් රාජ්යෙයකොට කම් වූ පරිද්දෙන් පරලොකප්රා ප්තවී.
මෙසේ සජ්ජනානන්දප නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්ැමි චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි ඡරාජක නම් වූ සත්සාළිස්වන පරිච්ජේදයයි. ______
92 නරෙන්ර්ි චරිතාවලොකන ප්රවදීපිකාව.
ඉක්බිති ඔහු පුත් මහින්ද නම් උපරජතෙම අභිෂෙකප්රාදප්තව පස්අවුරුද්දක් රාජ්ය්ය කොට පරලොකප්රා‍ප්තවී.
අනතුරුව ඔහු පුත් මහින්දකතෙම ලඞ්කාරාජ්යභපද ප්රාරප්තව නොයෙක් පින් රැස්කිරීමෙන් සිව්වසක් රාජ්යාය කොට පරලො සැපත්වී. ඉක්බිති අග්රකබොධිකුමාරතෙම රජසිරි ලදින් සර්වපඥ ශාසනානුකූලවූ යම් යම් කුශලධර්ම‍යෝ විද්යිමානවෙත් ද ඒ ඒ කුශල ධර්මනයෙහි අප්ර මාදව මාත්රැයපස්ථාන ධර්මයය ආදිවූ අපරිමිත කුශල ධර්මෙයන් රැස්කිරීමෙන් එකොළොස් වර්ෂායක් රාජ්යශය කොට නිසැකව ස්වර්ගධලොකප්රා ප්තවී.
ඊට අනතුරුව ඔහු පුත් දප්පුලතෙම රාජ්යරපදප්රාපප්තවී පුරාණ රාජනීති චාරිත්රය නොවරදවා සිව්සඟරාවතින් ජනරඤ්ජනය කෙරෙමින් සොළොස් වර්ෂපයක් රාජ්යවයකොට ස්වර්ගරපදප්රා ප්තවී ඉක්බිති ජිනෙන්ර්්යර වර්ෂැයෙන් එක්දහස් තුන්සිය අටඅවුරුදු සමසක් ඉකුත්වගියපසු අග්රපබොධිරජතෙම ලක්දිව අභිෂෙක ලැබ ලොකශාසන චාරිත්ර ය නොවරදවා හැසිරෙමින් සියලු ලක්දිව බෙර හසුරුවා යාචකයන් රැස්කොට තුන්දිනක් මුළුල්ලෙහි ඔවුන් සිත්සේ රත්රන් ගෙන යන පරිද්දෙන් ස්වර්ණතදායකුදු දී අවසෙස සියලු කුශලධර්ම යන් රැස්කිරීමෙන් තුන්වසක් රාජ්යදය කොට කම්වූ පරිද්දෙන් පරලෙව්සැපත්වී.
පඤ්චරාජක නම්වූ අටසාළිස්වන පරිච්ජේදයයි. _______ ඉක්බිති ඔහු පුත් සෙන නම් රාජකුමාරතෙම ලක්දිව අභිෂෙක ලැබ නොයෙක් කුශලධර්මපයෙහි යෙදී පුණ්යලසඤ්චය කිරීමෙන් විසිඅවුරුද්දක් රාජ්ය්යකොට කළුරිය කළේයි.
එකරාජක නම් වූ එකුන්පණස්වෙනි පරිච්ජේදයයි. ______ ඉක්බිති බුදුන් පිරිනිවි එක්දහස් තුන්සිය එක්අවුරුදු සමසක් ඉකුත්වගිය පසු මහාදීපාද නම්වූ සෙම් මහරජ ලඞ්කාරාජ්යස පදප්රාසප්තව පෙර රජුන් කල රාජනීතිය දක්වන්නා සේ තමන් රාජධර්මායෙහි පිහිටා සඞාදී පඤ්චධනයෙන් යෙදී වසන්නාවූ ඒ
නරෙන්ර්ස චරිතාවලොකන ප්රදදීපිකාව. 93
රජතෙම හිරු සඳු ආලොකයසේ රාජතෙජසින් හා කීර්තෙතියෙන් ලක්දිව බබුළුවා සිව්සඟරාවතින් සතුන් ජයගත් ඒ රජතෙම අසංකීර්ණෙවූ ගුණයෙන් හා පාපයෙහි භය ඇතිව සංසාරයෙහි අසාරය විශෙෂයෙන් දැන සීලාදී කුශලාභිරතියෙහි යෙදී වසන රජුගේ කනිටු භ්රාාත්රෘශවූ මිහිඳු නම් කුමරුහට දකුණුපෙදෙස දී උපරාජ්යකයෙහි පිහිටුවා මලයපෙදෙසට යවාලුහ. එකල්හි ඒ රජහුගේ සඞ්ඝා නම් අගමෙහෙසිනීතොමෝ මහාපනාද කුමාරයන්සේ රූපසම්පන්න පින්බල ලකුණු යුත් පුත්රුවනක් වදාපුව. රජතෙම සිඬාර්ත්ථණ නම් පුත්රුවන ලද සුදොවුන් මහරජාණන් මෙන් ප්රදමුදිතව උදාර මඞ්ගලොත්සව පවත්වා ඕහට උපරජ තනතුරු හා දකුණුපෙදෙස දී ඉක්බිති මහත් උදාර දළදා පූජාවකුදු පවත්වා තමන් පියරජ කාලයෙහි පඬිරාට දෙමළසෙන් මෙහි අවුත් පඬිපුරයවා දෙමළසෙන් ලුහුබඳවා යුඬකොට පඬිපුර අනගි වස්තු හා මිණිපා ගෙන්වා එනම් යුඬයෙන් ජයගත් මහ රජතෙම සියලු ලක්දිව ජයමගුල් කරවා ඉක්බිති දෙමළසෙන් විසින් නසනලද විහාර චෛත්ය ස්ථාන බොධිමණ්ඩපාදී සියල්ල පෙර තිබුසේ ප්ර කෘතිමත් කරවා සියලු ලක්දිව නිරාකුල කරවා උතුරුකුරුදිවයින සිත්කළු බෝගෙයකුදු කරවා එසේම මහින්දර නම් පිරිවෙණකුදු කරවා සඟනට පුදා ලහබත් පොහෝබත් ආදී සතරපසයෙන් මහසඟනට පුදා ලහබත් පොහෝබත් ආදී සතරපසයෙන් මහසඟනට සිත්සේ උපස්ථාන කොට අනිකුදු බොහෝ කුශලධර්මනයන් රැස්කිරීමෙන් තෙතිස් වර්ෂටයක් දැහැමින් රාජ්යහය කෙට කම්වූ පරිද්දෙන් පරලෝසැපත්වී.
ඉක්බිති ඔහු මල් උදය රාජකුමාරතෙම ලක්දිව අභිෂෙක ප්රානප්තව පෙර රජුන් කල සිරින් නොවරදවා හැසිරෙමින් අපමණ සුචරිතධර්මෂයන් වඩා පුණ්ය සඤ්චය කිරීමෙන් පන්තිස්වර්ෂ යක් යෙහෙන් රජකොට කළුරියකළපසු ඔහු පුත් උදය රාජකුමාරතෙම අභිෂෙකලදින් පවිත්ර වූ දසරාජධර්මජයෙන් හා ජිනෙන්ර් රාශාසන පරිපාලනයෙන් ආත්මාර්ත්ථජ පරාර්ත්ථන වැඩ සාදා එකොළොස් වසක් රජසිරිවිඳ පරලෙව්සැපත්වීයයි දතයුතු.
මෙසේ සජ්ජනානන්දප නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්මාර චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි තිරාජක නම් වූ පණස්වන පරිච්ජේදයයි. ________
94 නරෙන්ර්ර චරිතාවලොකන ප්ර දීපිකාව.
ඉක්බිති ඔහු පුත් කාශ්ය පතෙම අභිෂෙකප්රා්ප්තව පෙර සිරිත් නොවරදවා රාජ්ය්පරිපාලනයෙන් දශසත්වර්ෂතයක් රජසිරි විඳ මරණප්රාපප්තවී. ඔහු අවෑමෙන් විතියකාශ්ය පතෙම අභිෂෙක ප්රාෂප්තව නොයෙක් කුශලධර්මායන් රැස්කිරීමෙන් දශවර්ෂායක් රාජ්යඅය කෙළේය.
විරාජක නම් වූ එක්පණස්වෙනි පරිච්ජේදයයි. _______ ඉක්බිති දප්පුල නම් යුවරජතෙම අභිෂෙකප්රාාප්තව ආදි පාදයන් උපරාජ්යියෙහි පිහිටුවා ලොකශාසන සංරක්ෂ ණයට නිසි රජසිරිත් පවත්වා සත්වසක් රාජ්ය්ය කෙළේය. ඊට අනතුරුව දප්පුල නම් යුවරජතෙම අභිෂෙකප්රාජප්තව උදය නම් ආදිපාදයන් හට උපරාජ්යුයදී නිදුකින් දශවර්ෂ‍යක් රාජ්යකය කෙළේය.
ඊට අනතුරුව උදය නම් යුවරජ තෙම අභිෂෙකප්රාසප්තව සෙන නම් ආදිපාදයන් උපරාජ්ය්යෙහි පිහිටුවා සර්ව්ඥ ශාසන ධර්මදපය්යාදශ ප්ති සංරක්ෂයණාභිරතියෙන් යුත් සුගතොරසයා‍ණන් වහන්සේලාගේ අවවාදානුශාසනාවෙහි පිහිටා දැහැමෙන් තුන්වසක් රාජ්යනය කොට කම්වූ පරිද්දෙන් පරලොකප්රාිප්තවී.
ඔහු පුත් ඇවෑමෙන් සේන නම් උපරජතෙම ලඞ්කාරාජ්ය් පදප්රායප්තව උදය නම් ආදිපාදයන්ට උපරාජ්යමය දී බුඬාදී රත්නත්ර‍යෙහි අතිප්රරසන්න භාවයට පැමිණ දානසීලාදී දශවිධ කුශල ධර්මඋයෙහි අප්රතමාදව පින්රැස්කිරීමෙන් නවවසක් රාජ්යැය කෙට කම්වූ පරිද්දෙන් පරලොකප්රායප්තවී, ඉක්බිති උදය නම් යුවරජ තෙම ලක්දිව අභිෂෙකප්රාපප්තව සොන නම් ආදිපාදයන්ට උප රාජ්යාය දී සිංහල බලසෙන් හා සෙනාපති ඇමතියන් සොලීරටට යවා සොලීරජු හා සටන් කරවා සඞ්ග්රායමයෙන් රට ගෙන ලෝ සසුන් වැඩවැඩීමෙන් පින්රැස්කොට අභිෂෙකලත් අටවෙනි වර්ෂෙයෙහි මරණප්රානප්තවූහයි දතයුතුයි.
මෙසේ සජ්ජනානන්දහ නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්යි් චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි පඤ්චරාජක නම් වූ දෙපණස්වෙනි පරිච්ජේදයයි. _____
නරෙන්ර්ර චරිතාවලොකන ප්රනදීපිකාව. 95
ඉක්බිති සොන නම් උපරජතෙම බුදුන් පිරිනිවී එක්දහස් සාරසිය සැටඅට අවුරුදු සමසක් ඉකුත්වගියපසු ලක්දිව අභිෂෙක ලැබ මහින්දද නම් ආදිපාදයන්ට උපරාජ්ය යදී කරුණා‍වන්ත මව් පියන් තමන් දරුවන්ට යම්සේද, එමෙන් ලක්දිව වැසියන්ට මෙත්සිත් පතුරුවා අපමණ ලෝසසුන් වැඩවඩා අභිෂෙකලත් තුන්වෙනි වර්ෂ යෙහි පරලෙව්සැපත්වී.
ඉක්බිති මහින්දඉ නම් උපරජතෙම අභිෂෙකප්රා.ප්තව ලක්දිව එක්සත් කොට කාලිඞ්ග සක්විතිරජහුගේ වංශයෙහි උපන් කුමරියක් අගමෙහෙසුන් කොට එයින් ලද කුමාර දෙදෙනෙකු හා දියණිකෙනෙකුන් නිසිවයසට පැමිණිකල තනතුරු සලස්වා දී නොයෙක් ලෙස ලෝසසුන් වැඩවඩා මෙයින් මතු ලක්දිව රජ කරන රජදරුවෝ සඟසතු දෙයින් කිසියම් අයබදු ආදි යක් නොගනිත්වයි ශිලාලෙඛ කොට තබා දානසීලාදීවු දශවිධ කුශලධර්ම යන් රැස්කිරීමෙන් සුචරිතධර්මටයෙහි යෙදී සොළොස් වර්‍ධරයක් දැහැමින් රාජ්යිය කොට කම්වූ පරිද්දෙන් පරලෙව් සැපත්වී.
ඊට අනතුරුව ඔහු පුත් දොළොස් ඇවිරිදි යෙන නම් රාජ කුමාරතෙම අභිෂෙකප්රා ප්තව තමා සුළුමල් උදය කුමාරයන් උප රාජ්යඅයෙහි පිහිටුවා පියරජහුගේ සෙනෙවිරත් සෙනාමාත්යළතෙම සෙනෙවිරත් ධූරයෙහි පිහිටුවා පෙර රජුන් කල රාජනීති නොව රදවා ලෝවැඩ සසුන් වැඩ වඩා අභිෂෙකලත් දසවැන්නෙහි කළුරිය කළේයි.
තිරාජක නම්වූ දෙපණස්වෙනි පරිච්ජේදයයි. _____ ඉක්බිති ඔහු මල් උදය කුමාරතෙම ජිනෙන්ර්ඩ වවර්ෂැයෙන් එක් දහස් සාරසිය අනුසත් හවුරුදු සමසක් ඉකුත්වගිය පසු අනුරුඬපුරයෙහි අභිෂෙකප්රාතප්තව සතිස්වර්ෂුයක් අධර්මවයෙන් රජකොට වසනසඳ සොළීරජහුගේ බලයෙන් ලක්දිව් බැස සියලු වස්තු හා රජහු අල්වාගෙන සොළීරට හැර දෙමළසෙන් පොළොන්නරු පුර පැමිණ ලක්දිව්වාසීන්ගේ නොයෙක් රන්රුවන් පැහැර ගණිමින් බුදුසසුන් නසමින් ලක්දිව් නමැති සඳුන් රුක්හි හට ගත් කණ්ඩකයන් සෙයින් යහපත් ලොකනීති ධර්මලනීති පැවති ලක්දිව දෙමළසෙන් වැද අධර්මියෙන් වසනසඳ සොළීරට හැරී
96 නරෙන්ර්ද චරිතාවලොකන ප්රමදීපිකාව.
මහින්දස රජහුගේ පුත් කාශ්ය ප නම් කුමරුවෙක් රක්ෂාද ස්ථානයෙහි තබා මහාලාලකීර්තටති නම් ඇමතියෙකු හා බුඬනාම නම් ඇමතියෙක්ද යන මොහු දෙදෙන දෙමළ සෙනග හා යුදකෙරෙමින් වසන සඳ මහන්දහ රජතෙම සොළීරට හැරි දොළොස්වන්නෙහි මරණප්රාිප්තවී. එකල සොළීරටින් ආ දෙමළ රජෙක් පොළොන් නරුපුරයෙහි සොළොස් වර්ෂායක් රාජ්යරය කෙළේය. එකල්හි මහාලාලකිර්තුති නම් ඇමතියෙක් රුහුනුරට තුන්මසක් රජ කළේය.
තවද එළාරරට වික්ර‍මපාණ්ඩු නම් දෙමළෙක් ලක්දිව බැස කළුතොට එක්මසක් රජකෙළේය. තවද අයොධ්ය පුර රාජවංශයෙහි උපන් ජගතිපාල නම් රජෙක් ලක්දිව වික්රසමපාණ්ඩු නම් දෙමළරජු මරා සිව්වසක් රාජ්ය්ය කෙළේය. තවද පාණ්ඩුවාස රජු පුත් පරාක්ර්ම නම් රජෙක් දෙවසක් රාජ්ය්ය කෙ‍ෙළ්ය. තවද ලොක නම් සෙනෙවිරත්තෙම රුහුණුරට ජයගෙන සත්වර්ෂ යක් රාජ්යගය කෙළේය. මෙසේ යටකී උදය නම් රජ සොළීසෙනගට හසුව එනම් එට හැරි තැන් පටන් දහසාවුරුද්දක් ඇතුළත සියලු ලක්දිව සොළීසෙනගට හසුවතිබී ඉක්බිති ජිනෙන්ර්ද්දවර්ෂස යෙන් එක්වාදහස් පන්සිය එකුන්පණස් අවුරුදු පස්මසක් ඉකුත්වගියපසු මහළු විජයබාහු නම් රජෙක් ලඞ්කාරාජ්යදභිෂෙකයට පැමිණ ලක්දිව පුරා හුන් දෙමළුන් මරා ලුහුබැඳ තුන් රාජ්යරය ගෙණ අනුරාධපුරප්රාකප්තව සියලු අධර්ම යෙන් දුරුව ධර්ම යෙහි පිහිටා එහි අටළොස් වර්ෂපයක් වැස එයින් පොළොන්නරුපුර පැමිණ ශ්රීන සඞ්ඝබොධි නාමයෙන් ප්රිසිඞව වීරබාහු නම් සහ ජාත පුත්රපයාහට උපරාජ්යඝය හා දකුණුපෙදෙස දී ඔහු මල්බෑ ජයබාහුහට රුහුණුරට හා ඈපාතනතුර දී අනිකුදු අමාත්යරයන්ට නිසිලෙස ඨානාන්තර දී බොහෝ කලක් අත්ඇරී තිබුනාවූ ධාම්මිකචිනිශ්වයන් ස්ථීරකොට තබා දැහැමෙන් ලක්දිව් වැසියන් රක්නාසඳ චක්රමගාහකනාථය, සෙඩිනාථය, ධම්මගෙකනාථය යන තුන්බෑදෙටුවෝ රජහට විරොධව ලක්දිව් හැර දඹ දිව් ගොස් වැස එකුන්විසි වන්නෙහි ලක්දිවට පැමිණ රුහුනු රටය මලයමණ්ඩලය දකුණු පෙදෙසය වහා අත්පත් කොට ගෙණ විසූහ. එසඳ මහරජ තෙම බලසෙන් ගෙණ එහි පැමිණ සතුරුසෙන් සාධා දෙටුබෑ චෛරී තුන්දෙන උල්හිඳුවා ලක්දිව් විරිදුකටුදුරුකොට පොළොන්නරුපුර පැමිණ වසනසඳ සොළී රට සිටි ලීලාවතී නම් බිසව එනම් දියණිකෙනෙකුන් හා නැව්
නරෙන්ර්ව චරිතාවලොකන ප්රෙදීපිකාව. 97
නැගී ලක්දිවු පැමිණ රජහු දැක සිටිසඳ ජාතිවංශක්රලම විමසා දැන ලීලාවතීන් අගමෙහෙසුන් කොට වසන සඳ ඒ මෙහෙසිනිය කුසින් ලද දියණියන්ට යසොධරා යයි නම් තබා ක්රසමයෙන් වැඩි විය පැමිණ යසොධරාවන් රටින් භාගයකුත් සහ වීරවම්මකුමරහට දින. ඒ යසොධරා තොමෝ දියණිවරු දෙදෙනෙකු වදාපුව.*
තවද කාලිඞ්ග රාජවංශයෙහි සම්භූත දර්ශ නීය රූපසම්පන්නවූ තිලොකසුන්දෙරී නම් කුමාරිකාවක් ගෙන්වා අගමෙහෙසුන් තන්හි පිහිටුවා එම සම්භොගයෙන් සුභද්රාිවය, සුමිත්තාවය, ලොකනාථවය, රත්නාවලීය, රූපවතීය යන දියනිවරුන් පස්දෙනෙකු හා වික්ර්මබාහු නම් පුතනුකෙනෙකුන් ලැබ මෙසේ මහ පිනැති ධීතෘපුත්රාහදීන් වැඩෙනුවෝ ලක්දිව නිරාසඞ්ක එකචඡත්රසකොට සුමිත්රාව † නම් නැගණි පඬිරජහට දින. එයින් මාණාභරණය කීර්තඑති ශ්රීර මෙඝ වර්ණතය, සිරිවල්ලභය යන පුතුන් තුන්දෙනෙකු ලැබ සුභද්රා්වන් වීරබාහු කුමාරයින්ටද, සුමිත්රාරවන් ජයබාහු කුමාරයින්ටද, රත්නාවලී මාණාභරණ කුමාරයින්ටද ලොකනාථාවන් කීර්තුති ශ්රී මෙඝවර්ණල කුමාරයින්ටද, රූපවතින් සිරිවල්ලභ කුමාරයින්ටද සරණපාවා දී තමන් අගමෙහෙසියට බන්ධූ‍වූ සීහපුරයෙන් ලක්දිවට පැමිණි මධුකර්ණාවවය, භීමරාජය, බලත්කාරය යන නම් ඇති රජකුමරුවන්ට නොයෙක් සත්කාර සහ වැටුප් වියදම් දී ඔවුන් රජහු සිත්නසේ විසූහ. ඔවුන් සුළුබුහුණු සුන්දලරීන් වික්ර්මබාහුහට සරණපාවා දී මෙසේ බන්ධුේවර්ඩඔනය කෙළේයි.
මෙසේ ඤාතිසඞ්ග්රාහකොට ඉක්බිති සිරිලක මහා කුලීනයන් සොයා තමන් රක්ෂාඤවෙහි යොදා, පෙළොන්නරු පුරයට මහත් ප්රාාකාරයක් කරවා ලක්දිව බුදුසසුන් පසුබටවූ හෙයින් නෙක ඇමති පඩුරු සහ ඇමතියන් අරමණරට අනුරුඬ රජු කරා යවා ත්රිූපිටකධර මහා ස්ථවිරාදීන් ලක්දිවට ගෙන්වා බොහෝ කුල දරුවන් මහණ මහළු පැවිදිකරවා පය්යා මහාප්ති පිළිවෙළින් සසුන් ලක්දිව ඇතිකොට පොළොන්නරු පුරය ඇතුළත නොයෙක් සඞ්ඝාරාම පිරිවෙන් කරවා එහි පිටකත්රි ධාරී ධර්ම ධර විනෙධර මහා ස්ථවිරාදීන් වසන සේ සලස්වා සිව්පසයෙන් උපස්ථාන කෙරෙමින් ඇලහැර නම් දනව්ව සඞ්ඝභොගයට පුදා අනුන සිව් පසයෙන් නිරතුරු සඟනට උපස්ථාන කෙරෙමින් අනගි නව රුවනින් දළදා මැදුර කොට දළදාහිමිතුමන් එහි වඩා නිරතුරු මහත් පූජොත්සව කරවා දිනක් පාසා දම්සභාවෙහි උදය දම් සඟුනු හදාරා දම්සඟුනු ප්රතකරණයටද දළදා පුදසෙයින් නිතිපුද පවත්වා ධර්මසකථිකයන්ට මහත් පූජාකොට තුන්වරෙක තුලාභාර
* ලීලාවතී, සුගලා - මහාවංශ. † මිත්තා - මහාවංශ.
98 නරෙන්ර්ත චරිතාවලොකන ප්ර දීපිකාව.
දානයෙන් දාරිද්රධයන්ට සඞ්ග්ර හ කොට සියලු වස්තු පරිත්යාචගයෙන් හා නිති පෙහෙවස් විසීමද, පිටකත්රරය ලියවා මහසඟනට පුදා අනගි මුතුමැණික් ඈ නොයෙක් රුවන් දඹදිව් යවා ජයශ්රීට මහා බොධියට තුන්වරෙක මහත් පූජාකරවා, කර්ණා්ට සොළී දෙරජුන් ගෙන් පඩුරු ගෙණ ආ දූතයන් කෙරහි කර්ණාපට වැසි ඇමති යන්හට පෙරටුව සත්කාර කළාහයි කිපී සොළී රජතෙම තමන් විසයට පැමිණි සිංහල දූතයන්ගේ කන් නාසා සිඳ, කළ නිගාවට නොසතුටුව ඇමතිසෙන් මැද දෙමළ භටයන් කැඳවා සොළි රජහට කරණ නිගහට නියම කොට මහසෙන් සමග ඇමති දෙදෙනෙකු සදාලීය. ඔහු ගමන් පිරිවෙස් කරණ අතරෙහි වෙල්ලක්කාර මහ බලපිරිස් ඔහු දෙදෙන නසා පොලොන්නරු පුරයට සටනට පටන්ගත. එසඳ රජතෙම වීරබාහු නම් යුවරජ හා දකුණු දෙස බලපිරිස් ගෙණ වෙල්ලක්කාර බලපිරිස් මැඩ ජයගෙණ පොළොන්නරු පුරයෙහිම සිට මාහෙලිය ආදී වාන් සිඳී වැවු පසළොසක් බැඳ වෙනත් නොයෙක් කඳුරු ගඞ්ගාදිය බැඳ සියරට සුභික්ෂ කරවා තලාවතුඔය බැඳ මින්නේරිය වැව පුරා අභයගිරි විහාරය, ථූපාරාමය ආදී තිස් මහා විහාරයත් නව කර්මානන්තකරවා එහි නොයෙක් පුදසිරි නොකඩව පවත්නාලෙස නොයෙක් ග්රායම‍ෙක්ෂමස්ත්රනවල් සමන් කුළු මුනිඳු පාලකුණු දැක්මට යන දනන් නොපෙළෙන ලෙස ගිලීමලය ආදී මහා ගම් තුනක් පුදා සීලසම්පන්න භික්ෂූ න්ගේ බන්ධූලන්ට මාහැඟි වෙනවෙන භොග ග්රා්මයන්දී පොනොපලස් හා ගිතිකබල් සීතල කාලයෙහි ලක් දිව සියලු භික්ෂූ න්ට පූජාකොට මෙසේම සියලු මහ සඟනට නොයෙක්වර අටපිරිකර පුදා මහසඟනට දම්වැට සහ වතාවත් කරනුවන්ට චෛත්යො පූජාවටද පෙර රජුන් විසින් වෙන වෙනම දෙනලද කෙත්වත් ගම් නියම්ගම් එසේම ස්ථීරකරවා, තවද නොයෙක් දෙවාලයවලට දෙන වැටුප් හා ග්රායම‍ෙක්ෂදස්ත්රදවල් නිසි ලෙස සලස්වා අන්ධන ගොලු පිල් ආදීන්ට ගම් සහ වැටුප් දී බලු කවුඩු ආදීන්ට ලක්දිව නොයෙක් තැන බත් වැටුප් තබා දෙවා අසරණිය කුලස්ත්රීුන්ට රාජනියොගයෙන්ම විවාහ මගුල් කරවා අසරණ වැන්ද ඹු ස්ත්රී න්ට භොගග්රාීම දී මෙසේලෝසසුන් වෙත නොපමණ කුළුණු මෙත් සිත් පැවැත්වීමෙන් අත්බැව් සඵලකොට අභිෂෙක ලත් පණස්වැන්නෙහි ස්වගර්වණස්ථවී.
මෙසේ සජ්ජනානන්ද් නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්වැන චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි ලොකසඞ්ග්රපහ කරණ නම් වූ සූපණස්වෙනි පරිච්ජේදයයි. __________
නරෙන්ර්න චරිතාවලොකන ප්රවදීපිකාව. 99
ඉක්බිති මහා සඞ්ඝයා වහන්සේ හා අමාත්ය වරුද එකාඞ්යා් ස ව ජයබාහු නම් උපරජුහට රාජ්ය්ය පාවා දී මානාභරණ කුමාරයන් උපරාජ්ය්යෙහි පිහිටුවා එක්වසක් රාජ්යාය කොට වසනසඳ ඈපාතනතුරට පත් වික්රඋමබාහු නම් කුමාරයන් සහ ඔහු මල් රජ කුමරුවෝ තුන්දෙනාද ජයබාහු රජ හා සටන් කොට ලුහුබඳවා ජයගෙණ ලක්දිව සතර කොටසක් කොට බෙදා අභිෂෙක නොලැබම රාජභොගයෙන් අනුභවකරණුවෝ අපරීක්ෂාාවයෙන් යෙදී අකුලීනයන් ගරු තන්හි තබා වැසියන් පීළනය කරමින් අධිකවූ සුන්කන් බලිපඬුරු ගණිමින් බුඬාදී තුනුරුවන්ට දුන් ග්රා ම‍ෙක්ෂ ස්ත්රා දි පැහැර ගණිමින් පොළොන්නරුපුර ලෝසසුන් පීළනය කරමින් ඒ ඒ තන්හි විසුවාහුය. ජාතිසම්පන්න මහා කුලීනයෝ සමන්කූළු ආදී පර්වමත දුර්ගාසදියෙහි දාමරිකව විසුවාහුය. එකල්හි ඔහු සතරදෙන විරුඬව සටනට පටන් ගෙන ලක්දිව පෙර පටන් පැවති මහ නියම්ගම් නසා කුලීනයන්ගේ දාසයන්ට තනතුරු දෙවා ඔවුන් වඩාලුහ. මෙසේ ගාමභොජකයන්‍ සේ වසන ඔවුන්ට අයපඬුරු මදව ගියේය. එයින් රාජචාරිත්රභයෙන් දුරුව වාසය කළාහුය.
චතුරාජදීපක නම් වූ පස්පණස්වෙනි පරිච්ජේදයයි. _________
මෙසේ ලක්දිව සතර කොඪාසයක් කොට බෙදා ගාම භොජකයන් සේ විසූ ඒ ජයබාහු. මානාභරණ, කිර්තනති ශ්රී් මෙඝ, වික්රසමබාහු යන මේ සතරදෙනා නොයෙක් අධර්මුයෙන් රටපීළණයකරමින් රාජභොගයෙන් ලක්දිව පරභොගකළ මොහු සතර දෙනාට අටවිසි වර්ෂරයක් ඉක්මගිය පසු ගජබාහු නම් රජෙක් ලක්දිව. අභිෂෙකප්රාෙප්තව පොළොන්නරුපුර වසනුවෝ එසඳ කීර්තාති ශ්රී් මෙඝය, වික්රවමබාහුය, සිරිවල්ලභය යන රජහු නොසතුටුව වෙල්ලක්කාර බලපිරිස් සියල්ල වස්තුදීමෙන් බිඳුවා ගජබාහු රජහුගේ අබතුරු ඈ නම් සෙවකයන් තබා නි‍ස්සෙසකළ හෙයින් රටවැස්සෝ ගජබාහු කෙරෙහි බිඳී වහා රට සාදා දෙම්හ. අපට උපස්තම්භකඋව මැණවැයි පත්හසුන් ලියාහැරි හෙයින් ඒ රජහු දෙදෙන යුඬයට සැරහී සිට මැද අවුත්සිට දාසයන් යවන ලදුව ඔවුන් කී බසට ගජබාහුතෙම සිය ඇමති පිරිස් රැස්කොට
100 නරෙන්ර්ී චරිතාවලොකන ප්රාදීපිකාව.
එපවත් කියා ඔවුන් පස වල්ලභ එකකුගේ බල මැඩපෑ කල්හි සෙස්සවුන් සාධාලිය හැක්කැයි සිතා තමන් බලයෙන් පිරිවරා සටනට සෑදී සිරිවල්ලභ රජු කරා පැමිණිසඳ සිරිවල්ලභ රජ ද උදයෙහි පටන් සවස දක්වා මහ දරුණු සටන්කොට ගජබාහු මඩනට නොහැකිව නැවතී යුහුව සියරට ගියාහ. එසඳ ගජාබාහුගේ ගොකර්ණඩ නම් ඇමති හා යුඬකොට කීර්තහති ශ්රීඑ මෙඝතෙම පැරද සියරටට ගියාහ. මෙසේ ඒ තුන්රජහු මෙත්සිත් පවත්වා වසනසඳ ජිනෙන්ර්ම වර්ෂටයෙන් එක්දහස් සසිය දෙතිස් හවුරුදු තිස්දිනක් ඉකුත්ව ගියපසු පරාක්ර‍මබාහු නම් රාජනන්දහනතෙම නොයෙක් ශිල්පයෙහි දක්ෂිව කෘත්යිවිචාරණක්ෂපම ප්රවඥයෙන් උදාරාඞ්යා්ශ භාග්ය තායෙන් චොරැදි ඔහුන් ගනහුන් ක්රීිඩාවෙහි නොඇලි, “මා වැනි සූරයෙකු ඇති කල සතුරන් පසල්දෙස මැඩීම සුදුසු නැත. එහෙයින් දැන් මා උපන් පෙදෙසෙහි යුවරාජූපභොගයට පත්වෙමි” යි සිතා සිය පිරිස් ගෙණ නික්ම සක්මන්තල නම් ගමට පැමිණි සඳ එහි කීර්තලති ශ්රීි මෙඝ නම් රජ “මාගේ රාජ්ය්දායාදවූ පුත්රුවනක් නොලදින් එකලාවූයෙම්” තැවුලින් සඟගතව වසන සඳ පැරකුම් රජ එහි සපත්වූ කෙනෙහි, “මාගේ දෙටුබෑයන් වහන්සේ දිටිමි උන් සිරුරු පිළිබිඹු නිරතුරු දැකී‍මට මාගේ පින් පහළවිය” යි සතුටින් නුවර සරහා බලසෙන් සහ පෙරමගට ගොස් අනගි සුභ නැකතකින් කුමරුවන් දැක වැලඳ ලෙහිහොවා ප්රේමමයෙන් නැවත නැවත හිසසිඹ මහජනයා බලාහින්දදී සොම්නස් කඳුලුධාරා නිරතුරුව ස්වාමීන් හා පුතණුවන් හා සිත්කලු යානාවක නැගී පසඟතුරු ගොසින් දසදිග පුරවමින් සැරහු පුරය සිය පුත්රුවනට දක්වමින් රජමැදුරට පිවිස සැටනළු* මගුල්කපු අරක්ඇමි වර්ගටගයන් විසින් සියලු සැප තින් සතුටුකරවනලදුව සිය නිවෙස්හී සැපසේ විසී.
මෙසේ සජ්ජනානන්දව නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්ට ද චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි සඞ්ඛකත්ථවලි පුරාභිගමන නම් වූ සපණස්වෙනි පරිච්ජේදයයි. ______
තමන් අභිප්රාජය ලෙස ජාතිභූමි ප්රථදෙශයෙහි හැසිරෙමින් සම්පූර්ණි මනස්සඞ්කල්පනා වජ්ජිතව විදුරු සෙනාබල හා රූපශ්රීරන් යෙදී හිතාර්ත්ථපයෙහිද හස්තිශිල්ප. අශ්වශිල්ප, රථ ශිල්ප, ධනුග ශිල්ප, ඛඩ්ගශිලපාදී සියලු ශාස්ත්රජයෙහි විශෙෂයෙන් පරතෙරට පැමිණ
* සැට්ටලන ඇමතියන් - මහාවංශ.
නරෙන්ර්ශ චරිතාවලොකන ප්රංදීපිකාව. 101
පියරජහු අභිප්රා නුකූලව හැමකල්හි භක්තිප්රේශම අතිශය පක්ෂචපාත ආචාර ගුණයෙන් පිනවනලද සිතැති පියාණන් ප්රිවය මිත්රත කෙනෙකුන් සේ උදාන ජලක්රීපඩාදී නොයෙක් සැප අනුභව කෙරෙමින් ස්වදෙශයෙහි ඒ ඒ තැන්හි හැසිර එක් දිනෙක දෘඪ භක්තීන් යුත් සඞ්ඝ නම් සෙනාධිපතීන් සහ සියරට ශීමාරක්ෂාෘව පිණිස යොදනලද බලසම්පන්නවූ බදලත්ථිම නම් ඇමතීන් වෙත සපැමිණි සඳ ඒ බව දත් සෙනෙවිරත්තෙම එගම යහපත් කොට සරහා සියලු පුතුන් හා පෙර ගමන් කොට භූමිපාලයන් අභිවාදනය කොට සිටි ඕහට ප්රිුය පුත්රක දෙදෙන නොයෙක් ප්රිභයවචනයෙන් ඔවුන් සතුටු කරවාලු සඳ ඔහුද දෙපුතු පියරජුට ප්රිාය බස් දී තමන් වසන ගමට යනසේ කී බසින් එහි පැමිණ කීප දවසක් වැස මහරජ සෙනෙවිරත් කැඳවා ප්රිසය තෙපුලෙන් ඔහු සතුටු කරවා පුතණුවන් හා බදලත්ථැලී නම් පුර පැමිණ සුවසේ එහි වසන සඳ මාණාභරණ රජහුගේ දෙවන අගමෙහෙසුන් පබවත් බිසව කිත්සිරිමෙවන් පුතකු ලදහයි අසා අප රජකුලය මහත් වියයි ඵලයෙන් මෙහෙයනලද පැරකුම්කුමරතෙම පිය මිතුරු කෙනෙකුන් සේ මහත් පෙම්බැඳ කරනලද උපලාලනයෙන් නොයෙක් භටයන් විසින් භක්තිභය පෙරදැරිව පවතින ක්රිදයා සහ පියාණන් ගුණ සලකා මේ සියලු ලඞ්කාතලය වහා එකචඡත්රෙ කරනු කැමති හෙතෙම මෙසේ සිතී. කෙසධාතු අකූධාතු ශ්රීලවෂ්ටි ධාතු දළදා පාත්රානධාතු පාද චෛත්ය බොධිශාඛා සුවාසූදහසක් ධර්ම ස්කන්ධව යන මේ සජීවක බුදුරුවන වැනි චෛත්ය යන්ට ආධාරවූ මුතුමැණික් ආදි වස්තුන්ට ආකරවූ මේ ලක්දිව ඉතා මහත් නොවන්නේද, එසේ උවත් මාගේ පිතෘ වූ පියරජහු තුන්දෙනා ද මයිල් මහරජද මේ රට එක්සත් කරන්නට නොහැකිව බොදා වළඳමින් මෙතෙකින් අපිනිමීයි කීසඳ ඇත්තම්හයි අභිෂෙකයෙහි නිරපෙක්ෂපව සියරටෙහි කසිවණික් ආදි කර්මා න්ත කෙරෙමින් ගම්දෙටුවන් සෙයින් ඉසුරු පවත්වා ලූහ. එයිනුදු දැන් කීර්තකති ශ්රීත මෙඝ නම් මපියාණන් මැදුන්මල් සුළුපියාණන් හින්දපදී සෙස්සෝ මරණප්රාිප්තවූහ. එහෙයින් දැනට පරාමායුෂද ඉතා සුලුමාත්රවය. බාල තරුණ වෘඬ යන මේ සියලු සත්වියෝ මරණට නියමවූ පමණමුත් එහි එනික් කිසිම නියමයෙක් හෝ සාරවජ්ජිතවූ මේ ශරීරයෙහි නුවනැත්තවුන් විසින් ගර්භිතවූවාක් නමුදු අප වැනි රජකුමරුවන් විසින් ලොකොපකාර සඳහා එහි ආදර කටයුතු යයි නොයෙක් කාරණයෙන් සලකා මම් මෙහි වැස මාගේ චර
102 නරෙන්ර්න චරිතාවලොකන ප්රිදීපිකාව.
පුරුෂයන් පරමණ්ඩලයෙහි හසුරුවා අවශෙෂ සත්ව යන් දැන මාගේ කිසිම සිදුරක් පරසතුරන්ට නොපෙණේවා, මාගේ අභිප්රා‍ව රක්නට සමත් අසමත් බැව් දතයුත්තේයයි සිතා පස මිතුරු රජුන්ගේ නොයෙක් ඉසුරු සෙනාබල මා අභිමුඛව කියා දී ලියොල යවුල් කණ ඔත්තාක් මෙන් නොයෙක් ලෙස පරමඩළු වැසි විරිදු නිරිඳුන්ගේ බලවිකුම් පවසා තත්වා නොදැන කියන්නාවූ දුර්බුඬිකයන්ගේ බස් නොඇදහිය යුත්තේයයි සලකා මා යන ගමන් පිය මහරජහට කී නම් ප්රේයම කරුණායේන මාකෙරෙහි ඔහු කළ අවවාදය පිළිගත්හොත් මා අබිමන් නැසෙයි, එහෙයින් නොදන්වා මා ගියයුතු යයි සිතා නැවත එක්දිනෙක රාත්රිසභාගයෙහි සෙසු සියල්ලන් හා තමන් පිය රජහට නොදන්වා අසම්මත චය්ය්නෙ තායෙන් යුක්තවූ ඒ කුමාරතෙම රජගෙන් නික්ම ගිය.
මෙසේ සජ්ජනානන්ද නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්ි චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි පරමණ්ඩලාභිගමණ නම් වූ සත්පණස්වෙනි පරිච්ජේදයයි. _______
මෙසේ ස්වකීය කගපත දෙවන කොට නික්මෙන සඳ පෙරටුව පැවති සක්නද අසා සව්සත දත් ඒ පින්වත් කුමරතෙම මේ සලකුණෙන් මාගේ මනදොළ වහා සිදුවේයයි යන සන්තෝෂ ඇතිව නික්ම පස්ගව් මග ගෙවා බදලත්ථහල නම් නියම්ගමට නුදුරු එක්තැනෙක හිඳ ජනසන්නිපාතය පිණිස නැවත්වූ පරිදි කිව තමන් නික්මීමට පෙරට ගොස් සිට එනසේ නියමකළ ඇතැම් කෙනෙකුන් දැක් මෙතෙක් දෙන කිම්දැයි කී බසට හිමි අප මරණින් තැතිගනුම්භ නුඹ කැටුව අප හැමදෙනාට නුඹ පිය මහරජාණෝ කුමක් කරණසේක්දැයි නොදනුම්හයි අතුරු මාර්ගනයෙහි මහත් බලසෙන් ඇති සංඛ නම් සෙනෙවිරත්තෙම රාජ්යු සීමාන්තයෙහි වෙසෙයි අතික් සතුරන් තබා මෙ අප කීප දෙනෙකුන් ඔහු කරා යම්හ. සැකනොකරවයි කියා අරුණෝද් ගමණ වේලාවද ඉතා සමීපව ගියහයි වෙන වෙන තමන් සිත ඇති භය පහළකොට කිව. පහවූ සැක ඇති ඒ කුමාරතෙම ඔවුන් බස් අසා මොහු මෙතෙක්කල් මා කැටුව හිඳ මා පමණ නොදැන ගත්හුයි එහෙයින් මෙවැනි මොවුන්ගේ භයෙකැයි ඔවුන් භය දුරුකරණයේ සිහනද කරනුයේ සියලු මිනිසුන් තබා සක්දෙව්රජහු කිපීයේ නමුදු කගය මා අත ඇති කල කුමක් කොට ගතහෙද නොහැකිවන්නෙමැයි ස්වදෙශ පරදෙශස්ථවූ
නරෙන්ර්ා චරිතාවලොකන ප්රඔදීපිකාව. 103
සියල්ල භය භක්ති මා කෙරෙහි කෙරෙත්. එහෙයින් තෙපි භය දුරුකරව්. තවද මේ අරුණොද්ගමනවූ කලම මාගේ උසස්වූ බුඬිය සහ වික්රෙම දක්වමි. එහෙයින් තෙපි ඉදිරියවූයයි සාහසිකවූ හස්තයෙන් කඩුව ගෙණ එයින් නික්ම බදලත්ථවලි නම් ගමට පැමිණ සක්නදින් එහි සෙනෙවිරත් පුබුදුවා බලසෙනග සමග තමහට පෙර ගමන්කළ ඔහු දැක මොහු දිවි ඇති කල්හි අපහට කිසියම් සැපයක් කෙර්ද? මැරිය යුතුයයි තමන් මුහුණ බැලුව. වරපුරුෂයන්ට වරදීපුව දිවි නැසී. පුරුෂයන් කළමනා දෙය නොවෙයි. ඒ විරොධය දුටුකෙණෙහි නොනැසිය හැක්කැයි ඉඟියෙන් වලකිත්වයි ඕහට පිළිසඳර කථාකොට ඔහු ගෙටම ගිය. එසඳ සෙනෙවිරද රජහට නොදන්වා මේ කුමර ආයේයයි ඒ තතු ලෙස දැනගත් කල්හි මා කැටුව ආවෝ වෙන වෙන රජ කුමර මා ගෙහි වෙසෙවයි එසේ කොට සෙනවිරද ඒ මහපිණැති කුමරුවන් වලභන සිතින් ආගන්තුක සත්කාර කොට රජුකරා දූතයන් යැවී. රජකුමර එබව දැන චරපුරුෂයන් දැන මා ඔහු ඝාතනය කරමි. සෙනෙවිරද ඝාතනය කරනලදයයි හැමදන කැළඹින. එසඳ එක් සෙනෙවිරදයෙක් තමන් හිමිහට දිවිපුදා ගත්ගත් අතින් පැරකුම්කුමර වෙත ලුහුබැඳ පැමිණ ඔවුන් මුහුන දැක භයින් වෙව්ලුම් ගෙන අභිමුඛව සිටිනට නොහැකිව පාමුල මුණින් වැතිර ගිය. එකණෙහි කුමර අතවැසි භටයෙක් කිසිම ඇණවීමක් නැතිව ඔහු ගසා නසාලීය.
සෙනාපතිවධ නම් වූ අටපණස්වෙනි පරිච්ජේදයයි. ______ ඉක්බිති ඒ කුමාරතෙම අදම මින් ගියහොත් සෙනෙවිරදු මරා බියෙන් ගියහයි සිතති. එහෙයින් මෙහි නැතක්දා විසුව මැනවැයි සිතා කිපදිනක් එහි වැස සෙනෙවිරද නැසුමෙන් උපන් භය ඇති බොහෝදෙන සිය පෙදෙස් හැර අවුදු කුමරුවන් පිරිවරා සිට ගෙන පියරද කෙරෙහි විරුඬව සෙනෙවිරද නැසූ යයි සිතූද රටවැසි අපවැනි දසුන් ඇතිකල සිදුනොවන දේ නම් කිම්ද යනාදීන් කුමර පියරදහට විරිදු නෙක බස් තෙපලා හැමදෙන කැටිව සටනට නික්ම ගත් සඳ තමන් චරපුරුෂයන් උත්කා යවා ඔවුන් ගෙන්වා මපියාණන්ට විරුදුවා මා විසින් සෙනෙවිරද මරණලදයයි තොප විසින් නොසිතුව මැනව. අප වැනි පුතුන් ලද පියරජුන්හට නොකැමති කිසිවකුත් නොකොට.
104 නරෙන්ර්ු චරිතාවලොකන ප්රමදීපිකාව.
ඔවුන්ට වන උවදුරු දුරුකොට අප විසින් හැමකල්හිම රැකිය යුතුබව තෙපි නොසිතව්ද එසේ හෙයින් තොප විසින් සිතු දෑ නපුරයි ඔවුන්ට නොයෙක් ඔවාතෙපුල් දී මෙහි මා කීපදවසක් විසූයේ නම් නපුරු දුදනෝ මපියාණන් මා හා සතුරුකරවතී සිතා ඒ හැම දනන් ඔවුනොවුන් නිවෙස් ගම් යවා සිය පිරිස් ගෙණ ආයුසන්නඬවී මගට බැස යනුයේ සෙනෙවිරද නැසූ කුමාරයෝයයි ධුර්ත යෝ කීපදෙනෙක් ලැහැප් අතරෙක සැඟවීසිට කුමරුවෙත ලුහුබඳවා ගත්හ. එකණෙහි කුමරුතෙම අත කඩු පතින් පලවාපියා නොනැසුනු තමන් සිය පිරිස් ගෙණ බුඬාගමට පැමිණ එහි වසනලඳ රට විසි බොහෝ දෙන කුමරහට සටනට එළඹ ගම වටා සිටගෙණ දුනුසැර වැසිවස්සමින් සටනට පටන්ගත් සඳ කැටිවගිය මහසෙන් කුඩය සහ කඩුව ගත් දෙදෙනවුන්සේ සෙසු හැමදෙන ඒ ඒ දිගින් පැන පලාගියහ. මෙසේ සිය පිරිස් බිඳීයනබව දුටු කුමරුතෙම තම විකුම් පානට සුදුසු අවකාශයෙකැයි සිතා තමන් මහ බලවිකුම් දක්වන පිණිස ආයුධයෙන් මොවුන් තැතිගන්වා එලවමියි සිතා කඩුපත මෙහෙ දෙවයි කී බසින් සහසක් නදින් තැතිගන්වමින් හල කඩුපතින් සිඳ වැතුරුණු විරිදු භටයන් හිස් දැක පෙරම බියවී පැන පලා ගියවුන් නැවත අවුදින් නෙකදහස් විරිදු භටයන් පලවමින් පැරකුම්බා කුමරුගේ විකුම් සිරිවනමින් සිසාරා සිටගත. මෙසේ කොට අනතුරු පැරකුම්බා කුමරතෙම සියලු මෙපවත් ගොකන්නගිරිපුර ගජබා නම් නිරිඳුහට දූතයන් සහ පත් යවාලු සඳ එපවත් දුටු ගජබා රජතෙම ඒ අසුන් සිය හිසින් පිළි ගෙන වහා බුඬාගම්පුර අවුත් මහත් ආදරයෙන් කුමරු දුටහ. මෙසේ ඔවුන් එක්සත්වූබව කිත්සිරිමේවන් රජ අසා දැන ඇමතියන් රැස්කොට මෙසේ මන්ත්රිණය කෙළේය. කුමරතෙම මහ භටපිරිස්ගත් අරක් ඇතිව මේ නුවරින් නික්මගොස් ධූතීයන් කීපදෙනෙකුන් එක්කොට ගෙණ නොකටයුතුදැ කරන වෙන බොහෝ දෙ‍නාද මුළුකොට ගෙණ මා සියලු ඇමතියන්ට අධිපති සෙනෙවිරදුමරා එහි සියලු සාරවස්තු ගෙණ පලායන ජනපදභටයන් ඒ ඒ තැන් නසා ගොකර්ණිගිරිපුරයෙහි ගජබාරජ ගෙන්වා බුද්ගමසිට වසඟකරගෙන එහෙයින් මෙමැ දැන්වියයුතු නොවෙයි. අපගේ චෛරීහු යම් අවකාශයෙක් හා බලසම්පන්න විකුම් ඇති මේ කුමරුවා සමග කුළු සම්බන්ධ වශයෙන් පවිටුමිතුරුවා සටනට සිතූ නම් අපට වූයේ මහත් විනාශයෙක. එහෙයින් මේතෙම
නරෙන්ර්ි චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකාව. 105
යම්තාක් නපුරු සිතිවිල්ලක් නොසිතා නම් ඒ තාක් මොහු බුද්ගමදීම ග්රචහණය කටයුතුයයි නියම කොට සිතා අධිකාරි යුගය, සෙනය. මහින්දණය, මඞ්ගලදෙවය. පාදමූලය, දාරකය යන මේ ආදී ඇමතියන් රැස්කොට මාගේ විජිතයෙහි ආයුධයෙන් දිවිරක්නා කිසිම කෙනෙකුන් වුවහොත් එසියල්ලන් ගෙණගොස් කුමාරයන් බලාත්කාරයෙන් අල්වා ගෙණඑවයි යවා ඔව්හු හැම තම තමන් පිරිස්පිරිවරා දස කොටසක් කොට බෙදා සිරියාල නම් දනව්වට ලන්වූහ. කුමාරතෙම එපවත් දැන ඒ දසකොටස වුවත් එක මූලක්කොට වහා උම්මූලනය කෙරෙමියි සිතා ඒ මහා වීර තෙම මාතල ප්ර දෙශයෙහි ඇමතියන් ගෙණ පැන පලාගොස් මහාදුර්ගමයකට වැද සැඟවුනැයි ඔවුන් අස්වැසීය. ඒ ඇසු ඔවුන් දසකොටස කැටිවූබව අසා සතුටුවූ කුමාරතෙම පළමුකොට දුනුසටන් දී මහ සෙනග ප්රැවිෂ්ටවන කල්හි තමන් පිරිස දෙභාගකොට ගමදෙපස රැකවල් ගෙණ අප්ර සිඞ ප්ර්කාරයෙන් සන්නාභලාගත් බොහෝ වීරසම්මුති පුරුෂයෝ මහසෙන් මැදට ප්ර‍විෂ්ටවූහ. ඔවුන් දැක මහ බලසම්පන්නවූ ඒ කුමාරතෙම සතුරු බලයෙන් ඝාතනය කරවා නසා සෙසවූ ජනයෝ අතින් ගත් අවි දමා නැවත සටනෙහි ඇළුම් නොකොට ගියාහුයි. මෙසේ ජයගත් ඒ කුමාරතෙම පියාණන් සිත් රැකීමට බොධිගමට ගොස් එහි කීපදවසක් වැස පියරජ නියොගයෙන් නැවත සටනට ආ පිරිස බිඳ පලවා එයින් ගොස් ලඞ්කාපටුපෙදෙස පච්ජිමභාග රතබුරු ගම්හි සිය භටයන්ගේ ශ්රලමදාහ නිවනු සඳහා කීප දවසක් හිඳුවා මොහු හැම මා විසින් සටනට මෙහෙයාලු සඳ පියරජහු කෙරෙහි භයින් සටන්හී නිරපෙක්ෂොව යෙති. ඒ දුර්මෙතීහු මේ කුමාරතෙම අපගේ හස්තගත නොවන්නේය. විදුර්ගෙයෙහි සිටි හෙයින්යයි සිතුවාහුය. එහෙයින් ඔවුන් සිත් විලිභරවමි මහසෙන් සමග ගොස් ක්ෂීිරවාපි නම් පෙදෙස සිට එහි ඔවුන්ගේ සංවරණය සලකා වටලා කටුවැටක් කොට සිටි සඳ එහි වැදගතනොහී පිටත රැකවල්ගෙන සිටි භටායෝ එකලාව එහි පැමිණ කටු වැටින් පැන මහහඬින් සියගණන් අස්වාලී. එසඳ ඔහු විකුම් දත් සතුරුසෙන් රජකුමරහුගේ ගැඹුරු නාදය අසා හැමදෙන මුසපත්ව සත්අවි දමා සිංහයෙකු දුටු මෘග සමූහයා මෙන් හාත්පස පැන පලාගියාහුයි. ඔහු ප්රකවිෂ්ටවූ මගින් ඔහු සටන් භටයෝද පිවිස දුටු දුටු දනන් ඇන මරා දනව් දනනිවෙස් ගිනිදී ගියාහ. එකණෙහිම කුමාරතෙම නැවතී උතුරුගම සැතපී අරුණෝද ගමනය කරවී. එසඳ පියරජ ඇමතිහු රැස්ව අපි හැම කුමරුවා
106 නරෙන්ර්ද චරිතාවලොකන ප්රටදීපිකාව.
ගෙන එමුයයි මහසෙන් ගෙනවුත් ඒ ඒ සටන්හි සියසෙන් නසා හැමතැන පලායන්නවුන් විසින් හුදෙක් ඔහු තෙද විකුම් පළ කළ පමණමය. රජහු අප කෙරෙහි කිපියේ වී නම් අප හැමගේම සියලු නැවග සහ දිවි නැසෙයි. එහෙයින් සිය දිවි පුදා බත් පිළි දෙන හිමියාණන් කී බස ඉටුකරම්හයි හැම සහසිකව සන්නඞ පඤ්චායුධයෙන් මහ බලපිරිස් ගෙණ මරසෙන් සෙයින් නික්ම වුත් සිව්දිසා මුඛයෙන් එගමට පැමිණ කුමරු සිටි ගෙය හාත්පස සිසාරා සිටගත. ඒ සිහිල් පෙදෙසක් සෙයින් කුමාරතෙම පලසක් පෙරව හිසමුදා කෙළ කෙළ සිටියේ රුදුරු විරිදුසෙන් වටලූ බැව් දැන දැඩිකොට හිස බැඳ පේවී පලසම හැඳ කඩුවගත් අතින් මහසෙන් මැදට පැන ඇත්සෙන් මැදට වන කේසර සිංහයකු මෙන් විරුදු භටයන් වනසා මහත් කෝලාහලයෙන් වල්වැදහුන් සියසෙන් මහහඬින් කැඳවා පිය මහරජහු එහි එන ගමන්හැර විපක්ෂු රජුහට මේ කුමක්දැයි සැක උපදනේය. සෙනෙවිරද මැරීම් ආදී මේ සියල්ල වැළකීම පිණිස පරමණ්ඩල ගමන යෙහෙකැයි සිතා එයින් නික්ම පොළොන්නරුපුර ගජබාහු රජුන් වෙත පැමිණ ඔවුනොවුන් ප්රිෙය සන්තෝෂයෙන් යෙදී වසන සඳ ඒ රජහුගේ බහිමණ්ඩලවාසීන්ගේන අභිප්රායය දැනගැනීම පිණිස නොයෙක් දෙශභාෂා දත් උපායෙහි දක්ෂනවූවන් හා නොයෙක් ශිල්පයෙහි දක්ෂමවූවන් ඒ ඒ දිග යවා පරමණ්ඩලවාසීන්ගේ අභිප්රාවය නිදුකින් දැන නිමවාලී.
මෙසේ සජ්ජනානන්ද නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්්ෂම චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි පරමණ්ඩල ප්රණවෘත්ති නම් වූ එකුන්සැටවෙනි පරිච්ජේදයයි. _______
ඉක්බිති ඒ රජකුමරතෙම සියරට යනු කැමතිව එපවත් ගජබා නිරිඳුහට කියා එයින් ම රාමකල නම් ඇත්වාහන නැගී සිය සෙන් පිරිවරා නොයෙක් ක්රි ඩාපරවසව යනකල අතරමග දුටු දුටු සතුරන් ලුහුබඳවමින් ක්රකමයෙන් ගොස් යුවරාජ රටට පැමිණි සඳ එපවත් ඇසූ කිත්සිරිමේවන්රජ පුතණුවන් වහා නුවරට කැඳවා එන ලෙස පත්හසුන් හා දූතයින් යවාලූ සඳ ඒ තතුදත් පැරකුම්බා කුමාරයා යුහුව කිත්සිරිමෙඝ නම් පිය රජ කරා පැමිණ ඔවුනොවුන් දැක සිත්සේ සතුටින් එහි වසන සඳ කිත්සිරිමෙඝ නම් පියරජ කළුරිය කළේය. එකල්හි පැර
නරෙන්ර්ු චරිතාවලොකන ප්රනදීපිකාව. 107
කුම්බාකුමරතෙම පිය රජ අන්තිම සිරුරුකිස නිමවා එරජ වියෝ දුකින් පෙළෙන සිය ඇමතියන් ඔවා තෙපුලෙන් සනහා මහණ බමුණන් රැස්කොට නොයෙක් වස්තු පූජාකොට සතරසඞ්ග්රෙහ වස්තුවෙන් ජනරඤ්ජනය කොට සුභ නැකතින් ඈපාපටබැඳුන් සහ ලඞ්කාභිෂෙක කොට එපවත් මානාභරණ ගජබා දෙනිරිඳුන්ට කියා යවා සුවසේ එහි විසී.
මහාදීපාද මහොත්සව නම් වූ සැටවෙනි පරිච්ජේදයයි. ______
මෙසේ අභිෂෙකලත් ඒ පරාක්ර මබාහු නම් නරපතිතෙම ඇමතියන්ට භොගසම්පත් සහ තනතුරු දී හැමට පළමුව මාගේ විජිතයෙහි ධාන්යම ඇතිකළ මැනවැයි සිතා සියලු ඇමතියන් ෙක්ෂිත්ර්කර්මාළන්තයෙහි යොදවා කාරගඞ්ගාව බැඳ එයින් මහත් ගැඹුරු මාතිකාවක් කොට එහි දෙපස නොයෙක් ෙක්ෂරත්රමයන් කර වාලී. ඉක්බිති සක්වාතාහොය කිඹුල්වාතාහොය යන ගඞ්ගාවල් බඳවා එහිදු නොයෙක් ෙක්ෂ ත්රසයන් ඇතිකරවා ලී. තවද සුලු වැව් පසක් බඳවා එයින් නික්මෙන දියකඳු ධරාලනසේ අයම්විතරින් මහත් මියරක් කොට එයට පැරකුම් මුහුදුයයි නම් කළේය. එහි මැද සිත්කලු ගෘහයක්කර ඊට නුදුරු තැන සිත්කලු රජ මැදුර කුදු කොට, ඉක්බිති මාගල්වැව, ගිරිබාවැව, පලොල්වැව. මොණර වැව, දියගම්වැව, නලගල්වැව, මල්වතුවැව, කළුකිත්තකඩවැව, කිනිහිරිගල්වැව, බුද්ගම්කදුරු වැව, හුරුගම්වැව, කිරලවැව, ගිරිතලාවැව, ඇඹලාවැව, සියඹලාගස්වැව, මැදුරකුදු විසිතුරු කොට කරවා ලී. එම රජහුගේ රූපවතී නම් අගබිසව තමන් අදහස් ලෙස පොළොන්නරුපුර මැද මහත් ඝනරන් සෑයකුදු කරවාලී. එහි දෙපස දෙමහල් තුන්මහල් නෙක සියගණන් පහයෙන්යුත් සියලු උපකරණ ඇති අතුරු සල්පිල් පෙළින් හෙබි නිරතුරු පටන්ගත් තූය්ය්හය ගීතාදී නොයෙක් ක්රිතඩාදී තොත්සවයෙන් නිරන්තරොද්ඝොෂිතව හස්ත්යපශ්ව සඤ්චාර විජහිත සිත්කළු විසිබාපන්තියකුදු කරවා එහි නුදුරු තැන වෙළුවන, ඉසිපතන, කුසිනාරාය යන තෙමහල් සඞඝාරාම තුනකුදු කරවාලී . තවද රාජචෛශ්යාරය. භුජඞ්ගය, විජිතයයි සුළුනුවර තුනකුදු කරවා එයට ගව් දෙගව් තැන එසේම ධර්මරශාලා ප්ර තිමාගෘහද කරවා සිව් දිගින් වඩනා මහ සඟුරුවන්හට ආගන්තුක නිරතුරු දන් වැටුප් තබවා ලී, එපමණ වෙහෙරවල් කරවා, මෙසේයින් දිග සත්ගව්
108 නරෙන්ර්ණ චරිතාවලොකන ප්රයදීපිකාව.
පුලුළ සිව්ගව් පමණවූ පොළොන්නරුපුර රජදොරය, සිංහ දොරය. හස්තිදොරය. ඉඳුරුදොරය. හනුමන්තදොරය, වෙසමුණු දොරය. රාක්ෂදසදොරය, භූජඞ්ගවාරය. පැන්දොරය. උයන් දොරය, මායාදොරය, මනතොට දොරය, ගන්ධ.ර්වදවාරය යන මෙ තුදුස් දොරක් කරවා මෙසේ නොයෙක් සටනින් පෙළී වැනසී පරණව තුබූ සුළු පොළොන්නරුපුරය තව්තිසා දෙව්පුරය මෙන් සජ්ජිත කෙළේයි.
මෙසේ සජ්ජනානන්දව නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්. න චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි පොළොන්නරුපුර පිළියම් නිර්දේශනම් වූ එක්සැටවෙනි පරිච්ජේදයයි. _____ ඉක්බිති ඒ පැරකුම් රජතුමා සොලීසෙන් විසින් නසන ලදම තමන්ගේ අනුරාධපුර නම් මූල රාජධානිය ධරමාන සර්වවඥ ශාතෘන්වහන්සේගේ දහස්දැචි නිංනැබ සිරින් හෙබි චක්රනලක්ෂ ණ සමත්වි ත දෙපාපියුමෙන් විසිතුරු කරනලදි. හෙද දකුණු මහබෝශාඛායෙන්ද, සර්වවඥ ශාරීරික ධාතු දොණයකින්ද පිහිටන ලද පෙදෙස් හෙයින් අත්යදන්ත පූජනීය බැව් සලකනලද නරපති තෙම එපුර පිරියම් කිරීමට පටන්ගැන්වී. ඉක්බිති ඒ නිරිඳු සමත් එක් ඇමතිකෙනෙකුන් අණවා තමන් අදහස්වූලෙස ඕහට කියාලුසඳ ඒ ඇමතිතෙම රජවදන් සිය මුදුනෙන් පිළිගෙණ අනුරාධපුරයට පැමිණ එහි පවුරු අනුපවුරු වෙපා ගොපුර ෙදාරකොටු මගුලුයන් පොකුණු ආදිය සිත්කලු කොට කරවා ඉක්බිති නිකායත්රනය හා ස්ථූලචෛත්යොයන්ද, නොයෙක් විහාර හා ලොවාමහාප්රාරසාදාදියද ඒ සියලු තැන සුලුදොර මහදොර අටළු බහිවාර රාජාඞ්ගන චන්ර් හාශාලා ප්රදසාද මන්දිුරාදී නගරාඞ්ග සමෘඬ සමූපෙතව පෙරසෙයින් කරවා ඉන් පරාක්ර මපුර නම්වූ නොයෙක් සඞ්ඝාරාම පිරිවෙන් මහසඟනට සපිරි වැටුප් සතර පසයෙන් නිරතුරු කොට වෙහෙර කරවා ලී. සියලු ජනපදයෙහි අයපඬුරු පෙරට උනුසේද මාස්පතා සතර පොහොදින ලක්දිව සියලු ගොඩ දිය වසන සියලු මසුන් නොනසනසේ අවසරදින. මෙසේ ලෝසසුන් වැඩවැඩීමෙහි අප්ර මාදව වසන සඳ රුහුනුරට මණ්ඩලිකාමාත්ය යෝ මානාභරණරජ කළුරියකළ ඉක්බිති රජමව් සුවලානම් බිසව කරා පැමිණ නුඹ පුත් මහරජ කළුරියෙන් සිතගත සොදුකින් නොපෙළෙව, අප දිවි ඇතිතාක් නොයෙක්
නරෙන්ර්ප චරිතාවලොකන ප්රකදීපිකාව. 109
නිදුකින් යුත් මේ දනව් පියසට කවරෙක් නම් පෙවෙසේද? පිය තෙපුලෙන් රජ මවුන් සනහා හැම එක්සත්ව රුහුණු මහවත බලකොටු පවුරු සිඳ පහකොට හාත්පස තියුණු කටුතුරු ලැහැප් සිඳහෙළා එයින් දාමරිකව හැම විදුර්ගුවල සටන් භටයන් කැටි කරවා හුන්හ. රජමවු සුවලාද ඔවුන් බස් ගෙණ තමන් සතු රුවන් මිණිමුතු හා දළදාපාද සතු නෙක අනගි රුවන් දන ගින්නෙහි ලන සෙයින් ඔවුන්ට බෙදාදී එසේම තනතුරුද පාවා දෙමින් ඈතොමෝද පෙර දාමරිකවූ සඳ එපවත් පැරකුම් නිරිඳු අසා දැන නිදුකින් සිනාසී අරක් නම් සෙනෙවිරදු කැඳවා එපවත් කියා ඒ පිළිසන් ලැව්ගින්නමුදා සරවැසි පොදින් නිවා වහා එවයි කියා නියම කෙළේය. එබස් සියසිතින් පිළිගෙණ ඒ අරක් නම් සෙනෙවිරද පොළොන්නරුපුරයෙන් නික්මගොස් දොළොස්බල නම් තන්හි වාඩිලාගෙණ එසේද කොට සරවැසි වෙලක්කාරබල හා සිංහල වැසි සෙනග පැරකුම්රජු විසින් රුහුනු ගැන්මට ඇමති භටයන් යවන ලදය. මේ අතර පිහිටි රට ගනිමුයයි එක්ව සටනට පටන්ගත. එපවත් පැරකුම් නිරිඳු දැන සටන්සුරු ඇමති කීපදෙනෙකු යවා ඔහු බොහෝ දෙන වනසා ඇතමුන් බැඳුන් ගෙයිලා බොහෝ මහගම් රජසතු කොට බොහෝ ගම් දනව් වැසි දෙටුවන්හට පාවාදී ඒ සටන් නැවත කිසිකලෙකත් නූප දිනසේ එකසත්කරවාලීය. යට කියනලද අරක් නම් සෙනෙවිරද බලපිරිස් ගෙණ රුහුණුවැද සතුරුසෙන් හා මහා යුඬකොට ඔවුන් නසා මෙසේම පන්තිස් කඳවුරෙක මහ සටන් කොට බොහෝ දෙන දිවිනසා බොහෝ අය හුල්නගා බොහෝ අය බන්ධසනාගාරවල්හි බහා නොයෙක් සත්රුවන් හා දළදා පාදා පොළොන්නරුපුර දළදාගෙට වඩා පැරකුම් රජතුමා‍නන් සූරසෙන් පිරිවැරූ සක්දෙව්රදසේ සැදි නොපමණ පහන් සිත් පෙර දැරි අදර බුහුමන් සිත් ඇතිව ඇදිලිබැඳ පුදා නිරතුරු තර අරක් තබා නොයෙක් අපරිමිත රජපෙළ හරින් පුදා තමන් පෙර කළ කුශලබල මූළුලොවට පහළකෙළේය.
මෙසේ සජ්ජනානන්ද නිවේදය පිණිස කල නරෙන්ර්පහළ චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි දළදාපුද නිර්දෙිශනම් වූ දෙසැටවෙනි පරිච්ජේදයයි. ______
110 නරෙන්ර්ළ චරිතාවලොකන ප්ර දීපිකාව.
ඉක්බිති ඇමතිසෙන් දිගාවැව් මඩුළුගමට නික්මගොස් එතැන්හි රුදුරු මහසටන් කොට ජයගෙණ එතැන් පටන් එකෙක දෙකෙක යනාදී වශයෙන් ලක්දිව සිවුපණස් තැනෙක මඬුලුව සිටි සතුරුසෙන් හා මහ යුඬකොට ලක්දිව හැමතැන නිරුපද්ර ව කොට රුහුණු රජයෙහි අරක් තරකොට තබා සිව්රඟ සෙනග හා සෙසු බොහෝ ජනසමූහයා පිරිවරා නොයෙක් ජය මඞ්ගලොත්සවයෙන් පොළොන්නරුපුර පැමිණ නිජහිමි පැරකුම් නිරිඳු සිරිපාපියුම් වැඳසිට මුදුන් පිවිතුරු කළෝ.
රොහනවිජය නම්වූ තෙසැටවෙනි පරිච්ජේදයයි. _______ ඉක්බිති ඒ පැරකුම්බා රජතෙම අප්රිමාදව ලෝසසුන් වැඩ වැඩීමෙහි යෙදී වසන සඳ අභිෂෙකලත් අටවෙනි වර්ෂ යෙහි පළමු කී පරිද්දෙන් රුහුණුරට හැම දෙන දාමරිකව සටන් භටදෙටුවන් පටන්ගත් සටන් පෙරසේම ඇමතියන් යවා රුදුරු මහසටන් කොට ජයගෙණ නිරුපද්රතව වසන සඳ ලක්දිව බුදුසසුන් අදහන මිනිසුන්ගේ එකලෙස ඇදහිලි වූ හෙයින්ද පෙර පටන් පැවත එන සිරිතක් හෙයින්ද රාමන්යෙරට රජු හා පැරකුම් නිරිඳු පුරුදු ඇතුළත්කම් නොකඩව වසන සඳ රාමඤ්ඤරට රජතෙම නපුරු මිනිසුන් බස්ගෙණ ලඞ්කා රාජදුතයන්හට පෙර දෙන වැටුප් සිදුනො‍කොට අලිඅතුම් විකිණීම පෙරට වඩා අගයකොට තබා තමන් වෙතට ගෙනගිය රාජසන්හස්බලා මොවුන් කාම්බොජරයට යන ලෙස එව් දූතයනැයි බොරුබස් බැන සියලු වස්තු පැහැරගෙණ මලයදෙශයෙහි සිරගෙයි ලවා ඒ ගැන ලක්දිව රජු විසින් යවනලද තපස්වී නම් දූත ඇමතිහුගේ සමගි ප්රිඒයබස් නොඇසෙනසේ කොට සිරිලක රජ දූතයන්ගේ ඇතුන් සහ කරිණියන්ද නැව්ද පැහැරගෙණ ඔවුන් පා මොහොල් පීළනය කොට දරදිය කර්මාතන්තයෙහි යෙදවී. තවද එක්සමයෙක කසුප් නම් දඹදිව දෙටුතැනක්හට යවන ගරු පඬුරු සහ රන්ලිවුම් වළකා පැහැරගත. එක්දිනෙක සිංහල රාජදුතයන් කැඳවා මෙසේ කීය මෙතැන්පටන් සිංහල නැව් අපගේ රටට වියයුතුය. ඉදින් එවුනම් මෙයින් මතු එවනලද සිංහල දුතයන් නැහුනත් අපට වරදනැති බවට තොප අතින් ලිවුන් දෙවයි කියා මරණයෙන් තැතිගන්වා ඔවුන් අත්සන් ලිවුන් ගන්වා වාගීශ්වරාචාරීහුද ධර්මවකීර්තසති පණ්ඩිතද සිදුරු නැව ලා මුහුද විසදාලී. නැවත ඇතුන් විකුණා ගැන්මට
නරෙන්ර්ි චරිතාවලොකන ප්රවදීපිකාව. 111
ලක්දිව රජ යැව් දුතයන් ගෙණගිය පඬුරු හා බඩු කොල්ලකා ගෙණ කිසිවකුත් නොදී බොරුවෙන් වලහාලී. කාම්බොජ දෙස රජකුලයට ලක්දිව රජ යැවූ රාජකන්යාුවත් බලාත්කාරයෙන් පැහැරගත. එපවත් අසා දැන කිපී පැරකුම් නිරිඳු ඇමතිගණ රැස්කොට සියලු තතු බැණ ඒ අරි මැදුම්රද මරා හෝ ගෙණ හෝ දෙනු සුදුසු තෙපි කවුරුදැයි පිළිවිස, ආදිද මිළාධිකාරී නම් ගණකාමාත්යප කෙනෙකුන් ගෙන පැහැද වහා යවන ලෙස නොයෙක් සියගණන් නැව්කරවා හීසැර වළක්වන පිලිස් සහ කඩුදුනු සැර විෂපෙවු සැරයෙන් විත් කෑවුන් වනසන අවුසද සහ පිරිවර වෙදුන් සහ එක් අවුරුද්දකට වැටුප් වියදම් සදා පස් මසින් ඇතුළත ඇමති සහ නැවු සිඳුයතුරු කරවාලිය. එයින් එක් නැවක් කාකදීපයට පැමිණ එහි යුඬකොට ජයගෙණ රජ ඇමතියන් ගෙණවුත් පැරකුම් නිරිඳුහට දක්වාලී. නැවු පසක් අරමනරට කුසුම් නම් තොට පත්වී එහි කීර්තරතිපුර පටුනත් සටන්භට ප්ර මුඛව සපත්තොට පටන් සටනින් අරමනරට නසමින් යුඬකරන සඳ දමිළාධිකාරී නම් ඇමති සිටි නැව රාමන්යඅ රට පස්වාල නම් පටුනුවැද ඔවුනුදු මහසටන් කොට දනව්වැසි යන් ජිවග්රාඅහකොට රාමන්යමරට අල්ලා උක්කම්පුර පැමිණ රාමන්යාිධිපතීන් ගෙන රට වසඟ කොට ප්රයධාන ඇමතීහු හෙළ ඇතු නැගී එපුර පැදකුණු කොට ලකිසුර අණපතුරුවා එහි බෙර හසුරුවාලු සඳ රාමන්යඇ රට හැමද භයපත්ව මන්ත්රාණයෙන් අන් සරණ නොමදැකමින් මතු අපගෙන් කැමති පමණක් රජබලි පිණිස අවුරුදු පතා ගතයුතුය. එරජ මෙහෙවර කරවම්හ. මෙපවත් වහන්දැ ලකිසුරු නිරිඳුහට දක්වා අපහට අභය ගෙණ දුනමැනවැයි සිරිලක සඟුරුවන්හට පත්හසුන් එවා එපවත් තුන්තිකායෙහි සඟුරුවන් විසින් පැරකුම් නිරිඳුහට දන්වා එම ලෙස නියම කරවාලුව. එසඳ මදුරාපුරයෙහි පරක්කම නම් පඬුරජතෙම සපිරිවර කුලසෙඛර රජ විසින් සටනට පිරිවරණලදුව බියපත්ව පැරකුම් නිරිඳු සිරිපා සරණගිය බැව් දන්වා එවූ දූතයන් බස් පැරකුම්බා නරපති අසා අප සරණ ගියනට අභය ගෙණ දුනමැනවැයි බුහුමන් සිතින් ලඞ්කාපුර දණ්ඩනාථාමාත්යයයන් ඇණවා කුලසෙඛරයන් මරා පැරකුම් පඩුනම් මහරජ සිය රට පිහිටුවාවයි නියමකළ හෙතෙම එවදන් සිය හිසින් පිළිගෙණ නික්ම ගොස් සිදුයතුරට මහතොට සපත්වීත එසඳ කුලසෙඛර රජ මහ භටසෙන් සහ මධුරාපුර වටා සපිරිවර පණ්ඩුරාජයන් ග්ර හණය කළ එපවත් පැරකුම් මහරජ අසා පඬුරජ පරපුරෙන්
112 නරෙන්ර්ැ චරිතාවලොකන ප්රරදීපිකාව.
උපන් එකකුවත් ඒ රාජ්ය යෙහි පිහිටුවා එවයි ලද අවසරින් ලඞ්කාපුර දණ්ඩනාථතෙම සපිරිවර මහසෙන් පිරූ සියගණන් නැව් යතුරු වනලම්මිල්ල නම් රට එකදින සපත්වී. එහි රුදුරු මහ සටනින් රාමෙශ්වරම ජයගෙණ එහිම කළ දසවෙනි සටන්හි සිලාමෙඝය, නරතුභබ්ර හ්මය, මහාරාජය, එලක්කියරායර, අවු කොඩුරායරය, පළුසිරායරය, පනසියරායරය යන මෙකී මණ්ඩලික සදෙනා සහ යටකී පස්දෙන මහසෙන් ගෙණ සටනට පැමිණි සඳ ඔවුන් හා කරණ ලද රුදුරු මහ සටනින් බොහෝ අසුන් හා ජයගෙණ රාමෙශ්වරමෙහි පටන් සතරගව් පමණවූ දෙමුදුවද, කුන්දුගකාල් ගමින් බොහෝ දෙන ගෙණ එහි හුලනඟා ලක්දිව් පෙර දෙමළු විසින් නැසූ වෙහෙර ඔවුන් ලවාම පැරකුම් නිරිඳු අවසරින් කරවා නිමවමින් ලඞ්කාපුර දණ්ඩනාථතෙම කුදාකාල නම් ගම්හි පරක්කම නම් පුරයක් කොට එහි වටා දෙ‍දාස්හාරසිය රියන් ගණනක්වූ මහත් ප්රාපකාරයක් බඳවා එහිම වසයි. එසඳ සොකවකුණ්ඩිරජය වොලමණ්ඩලිකයන් රැස්කොට සමගිකරවා මෙසේ සිංහලසෙන් බලවැඩීමෙන් වසන සඳ කුලසෙඛර තෙම සුන්ද්ර පණ්ඩුරාජයන් සහ බොහෝ මණ්ඩලීකයන් සටනට යැව්ව සඳ ඔවුන් සහ තුන්සටනක් කොට ලඞ්කාපුරතෙම වරුක් කට්ට නම් ගම පැහැර ගෙණ එයින් අල්වා නාප්පෙරුමාල සටනින් කොළුරය, මාළුථුපය, සොකඤ්චකුණ්ඩිය, මරිවරය, කුනප්පුනල්ළුරය යන මෙරටවල් ගත්. නියම්ගම් සහ බලපිරිස් සමග තොටාගෙණ නැවත උන්තරය, ගොපුරය, කර්ණ්ය, ගජවිජය යන ප්රිධානීහු සෙත්පොන්මාරි නම් නගර හසවතරගේ නාවයෙකල්ලර සෙනාවය, මරවරසෙනාවය, වලලකුන්තර සෙනාවය යන මෙකී මහසෙනග මැඩ ඔවුන්ගේ අසුන් සහ යානාදිය ගෙන නොයෙක් තැන ජයග්රරහණයෙන් අනතුරු කුලසෙඛරරජ විසූ ත්රිනප්පාළුරූත නම් කඳවුරට සටන් කොට ගෙන එහි වසන සඳ නැවත කුලසෙඛර රජ තුවරාධිපතිය, වලරාරය, තොණ්ඩමානරය, වීරප්පෙරාය, රයනිගය, රායරය, කලවඩිනාචාලවාරය, කාහරායරය යන මෙකී අමාත්යප භටයන් සහ සෙසු බොහෝ දෙමළසෙන් සටන් සජ්ජිතකොට ගෙණ කඳවුරු වටා සිටිකල වීරවත් ලඞ්කාපුරය ජය විජය යන සිංහල අමාත්ය දෙදෙන මන්ත්රටණය කොට සිය පිරිස් සන්නඞ්කරවා සටනට පටන්ගත් කල්හි දෙමළ බිඳි පැසද කුලසෙඛර රජ සහ සෙසු දෙමළ යොධයන් සිය කඳවුරට වැද සුළුදොර මහදොර වසා අනලස්ව සිටිසඳ ගොකන්තය, දණ්ඩනායකය, කෙසධාතුය, ලොකවුභය,
නරෙන්ර්ඩ චරිතාවලොකන ප්ර දීපිකාව. 113
දෙවලඞ්කාපුරය යන සිංහල ඇමතිවරු පච්ජිමවාරයේ සටන් උපයා වෙන වෙන පවුරු වහසල් බිඳ ඇතුළුපුරයට වැද අසුන් සහ බොහෝ දෙමළසෙන් නසමින් සටන් පවතින සඳ භයින් තැතිගත් කුලසෙඛරතෙම පෙරදිග වහසලින් නික්ම අන්ය තර වෙශයෙන් පැන පලාගිය. එසඳ සීහළ ඇමතිවරු සහ යුඞසෙනාව බොහෝ දෙමළසෙන් නසා අසුන් සහ බොහෝ වස්තු ගෙණ ජ‍යකොඩි නගා සිය පිරිස් කැඳවමින් සතුටින් අනල්ප සොම්නස් විජයොත්සව පවත්වා සියලු යුදසෙන් හා සමග වීර කණ්ඩු නම් රජුකරා පැමිණියාහුයි.
රාජිනපුරගහණ නම් වූ සිව්සැටවෙනි පරිච්ජේදයයි. _________ ඉක්බිති කුලසෙඛර රජතෙම භයින් පැනගොස් කොණ්ඩ මාන නම් පර්ව ත විදුර්ගියෙහි සිටගත. එද වීරනුක්කර සේනාවද මධුරද ධම්මකාර සේනාවද ඒ හැම තතුකියා සපිරිවර ලඞ්කාපුර ඇමතිහට මධුරාපුරයට යන ලෙස අයදි සඳ ලඞ්කාපුර ජය විජය යන නායක දෙදෙන මධුරාපුරයට ගොස් වීරපණ්ඩු කුමාරයන්ට පිය මහරජ විසූ රජගෙය පාවාදී එහි වසන්නේ සිරිවල්ලභය, රාජනාරායනය. පරක්කපණ්ඩුය, වීරප්පෙරය, මන්යාාරාය, යකුණ්ඩිරාය, කෙරලසිංහය යන මෙකී මණ්ඩලීකයන් කැඳවා ඔවුන්ට ප්රනසාදය සියදනව් පාවාදී තැවතිරිප්පුනතුරුනාන් ගමට පැමිණ අභය බෙරලවා හැමදෙනා ගෙන්වා සිය වසඟ කොට පැරකුම් නිරිඳු අනුමැතියෙන් වීරපණ්ඩු කුමාරයන් අභිෂෙකකොට සිය සෙන් පිරිවරා අභිෂෙකොත්සවයෙන් නුවර පැදකුණු කොට අනතුරු පර්විතදුර්ගඅවැද සිටි කුලසෙඛරතෙම තුණ්ඩමාන නම් දනව්ව වසඟ කොට මිණ්ඩ නම් දනව් දෙටු කෙනෙකුන් ගෙණ නැවත සටනට පත්වී මන්තයරායරය, සෙකුණ්ඩිරායරය යන දෙදෙන සිටි කඳයුර පැහැරගෙණ එහි මහින්ද ගත ලඞ්කාපුර තෙම එපවත් දැන එයින් පලවා මදුරාපුරයට අවුත් මඞ්ගල නම් තන්හි කඳවුරුබැඳ හිඳ දෙමළ මහබලසෙන් සහ වෙල්ලිනාමණ විදුර්ග්යෙහි සිහිකල්ලක්කතා වෙලාරය, මුත්තධරායරය, කාලිඞ්ග රායරය යන මොවුන් සහ සටන් කොට කඳයුරු පැහැරගෙණ මෙසේ සීවලීය, පුත්තරුය, බලතිරිතවෙලීය, කණ්ඩුඩගුණ්ඩ කොඩ්ගුය, සාත්තුනෙත්තිරිය, සිරිමල්ලකය, කත්තලය, තොණ්ඩ මානය යන මෙකී තන්හි අලඞ්කාතාණ්ඩාලවාරය, ජල්ලවරාය
114 නරෙන්ර්නය චරිතාවලොකන ප්රමදීපිකාව.
රය, මලයප්පලායරය, කණ්ඩඹරායරය, කිඩායන්තරය, කලවඩි කාඩාලය, වාරන්තදීය, පුන්කොණ්ඩාතාණ්ඩාලවාරය යන මොවුන් සටනින් ජයගෙණ වසඟකොට ඉක්බිති මොලකුලත්තකයා ඌරියමූභය, ඌර්ඩයපීය, පලංකොට්ට විහාරය, අධර‍බ්බෙරිය, පාන්නනල්ළූරය, තිරික්කා නුකප්පෙරය. තොණ්ඩිපාසංසය යන මේ තන්හි මහසටනින් සිව් යොදුන් මග මසිංසුරු නිරතුරු කොට සතුරු සෙන්හී සසුන් ලෙහෙයෙන් මුහුදු පෙදෙසක දිය ලෙහෙකොට බොහෝ දෙමළු සහ අසුන්ගෙණ චොලදෙශය සත් යොදුන් තැන ගත් ගිනිලවා වනසා ඉක්බිති කුලසෙඛර නර පතීන් සමග සත් රජකෙනෙකුන්ට චෙලක්කුඩි නම් ගම්හි මරණවිකුම්පෑ ජයගෙණ දහසක් දෙමළසෙන් නසා නොයෙක් සියගණන් අසුන් දෙමළසෙන් ගෙණ සොලීදෙශය සහ පඬුරට වීරපණ්ඩු කුමාරයන්ට පාවාදී සටන් බිම තමා අත්පත් අසුන් මිනිසුන් ඇතුන් ලක්දිව් එවා පැරකුම්නිරිඳු නත්කළකනවනු කරණ ලෙස ආඥ පණවා පඬුරට එකසත්කරවා ලී.
මෙසේ සජ්ජනානන්වකද නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්වා චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි පඬුරට විජය නම් වූ සැටපස්වෙනි පරිච්ජේදයයි. _____________ ඉක්බිති ඒ පරාක්රයමබාහු නම් නරොත්තමතෙම ලක්දිව නිරාදිනවකොට ශාස්තෘශාසනාභිවෘඬිය කැමතිව ලක්දිව තුන් නිකායක්ව බිඳීගිය සඞ්ඝයාවහන්සේ මහෝත්සවයෙන් සමගිකරවා ශාසනයට ගතයුතු සතෙකිච්ඡයන් ධර්මගකර්මාේදියෙන් පිරිසිදු කොට දුස්සීලයන් ගිහීභාවයට පමුණුවා තනතුරුදෙමින් සඞ්ග්රකහ කොට වස් පතා මහ පෙළහරින් උපසම්පදා මඞ්ගලය කරවා නෙක සියගණන් වාසාගරයෙන් ප්ර්තිමණ්ඩිත ප්රාවසාද අටක් සහ තෙමහල් ප්ර‍තිමා ගෘහයකුදු, දෙමහල් දික්පහයකුදු, සුළුපහ සියයකින් හා සූතිස් මහ දොරකින්ද, පොත් ගෙවල් දෙකකින් සහ ත්රි වඞ්කප්රයතිබිම්බයට ත්රිරවිඞ්ක ගෘහයක්ද, නෛකවිධ මාලාකර්ම නිර්මනමිත දළදා ගෙයකුදු, ධර්මිශාලාවක්ද. බොජුන්හල් අටක්ද, ගිනි හල්ගෙය අසූපහක්ද. වැසිකිළි එකසිය සැත්තෑවක්ද, නාන කොටු අටක්ද මෙසේ පන්සිය විසිපසක් ආවාසයෙන් ගැවසුණු ජෙතවනාරාමයද, එසේම සුභද්ර චෛත්යෙය, රූපවතී චෛත්යසය, දොළොස්මාලක පොහෝගෙයක්ද ඊට සීමාබන්ධ නයකුදු කරවා
නරෙන්ර්ප චරිතාවලොකන ප්රුදීපිකාව. 115
ශෛලමය ප්රතතිමාගෘහ තුනක්ද, එකදහස් තුන්සියයක් රියන් උස දෙමහල් මහපායක්ද, එසේම ඉසිපතනාරාමය නම් ආරාමය කුදු, කුසිනාරා නම් මහ විහාරයකුදු, වෙළුවන මහ වෙහෙරකුදු ගව්වෙන්ගව්ව නුදුරුව එකෙකී පිළිමගෙය සහ එසේම ධර්ම,ශාලා ඇති ගෞතම විහාරයකුදු. එසේම කපිලවිහාරය එකසිය විසි රියන් ස්වර්ණ,වාළුක චෛත්යතයද, එකසිය හතලිස්රියන් උස අභය ගිරිසෑයද, එකසිය සැටරියන් උස ජෙතවනසෑයද, අසූරියන් මිරිසවැටිසෑයද, දෙමළුන් විසින් නසනලද මෙකී චෛත්යසයන් සහ එසේම ලොවාමහාපාය සහ දෙමටමල් වෙහෙරද පරණ පිරිවෙන් සහ ථූපාරාමයද, සෑගිරියෙන් සූසැට චෛත්යපයද යන මෙකී චෛත්ය විහාරාරාමාදිය සහ නොයෙක් ප්රායසාද මණ්ඩපමාල කාලය ගුහාවාර කාවාට ප්රාවකාර බහිවාර ධර්මයශාලා භොජනශාලා දීර්ඝාශාලා චංක්රිමණ පානීයශාලා ප්ර තිමාගෘහාදීන් ප්රධතිමණ්ඩිත දිව්යානිම්මික සෙයින් කොට නිමවා විහාරකර්මාපන්ත නවහම් කරවාලී.
මෙසේ සජ්ජනානන්ද් නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්්ඩි චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි විහාරපටිග්ගන නම්වූ සැටසවෙනි පරිච්ජේදයයි. ______
ඉක්බිති නොයෙක් උයන් කරවීමට පටන් ගෙන නන්දරය ජනනන්දබය, ලක්ඛුය්යානනය, දීපොද්යාදනය, මහාමෙඝවනොද්යාශනය, චිත්තලතාවනය. මිස්සකවනය, රාජනාරායනය, ලඞ්කාතිලකය, තිලොකනන්දයනය. වානරාකරය, නයනොත්සවය, මනොහරය, නිම්මිතපුරය, ජඞ්ඝාත්සභාරය, පුණ්ණවඬනය, සංසාරඵලකය, ඵාරුසකය. සාලිපොතය, සොමනාථය, ධානකොන්ධපකණය, උත්තර කුරුය, භරුකච්ජය, පුලච්චෙරිය, කීළාකරය, පාණ්ඩවවාතය, රාමිස්සරය. සාමිස‍න්තොසය, චින්තාමණිය යන මෙකී නම් ඇති එකුන් තිසක් පමණ උයන් කරවා ඉක්බිති රජරට ඇතුළත අනූනවයක් මහවෙහෙර කරවා එහිම දාගැබ් තෙසැත්තෑවක්ද , සාරසිය දහසක් ප්රෙතිමාගෘහද, එසේම ප්රයතිබිම්බ සාරසිය සැත්තෑවක්ද කරවා, මහබෝ අනූවක්ද පිහිටුවා ආගන්තුක සඞ්ඝාරාම දෙසියක්ද, ධර්මතශාලා සපණසක්ද, සක්මන් මලු නවයක්ද, එකසිය අසූසතර දොරටුවක්ද, මලසුන් ගෙවල් එකසිය දෙයානුවක්ද, පවුරු සත්සැටක්ද, දෙවාලය අසූතුනක්ද, ආගන්තුකාරාම දොළසක්ද, එසේම ශාලා, දෙසිය තිසක්ද, තිස්ලෙනක් හා දුරුභික්ෂානාසනය පිණිස පැරකුම්
116 නරෙන්ර්් චරිතාවලොකන ප්ර්දීපිකාව.
මුහුදු නම් වැවය, මිහිඳුවැවය යනාදී වශයෙන් එක්දහස් සාරසිය එක්සැත්තෑවක් සුළුවැව්ද, මින්නේරිය. මහදොරගල්ලය, සුවණ්ණ තිස්සය, දුරතිස්සය. කළාවැවය, බමුණු ගම්වැවය, පොල්ටැම්වැවය, රෙහෙරය, ගිරිතෙළය. කිඹුල්හොබය. කණවැවය, පදිවැවය, කටිගම්වැවය, පත්පහන්වැවය, මහණවැවය, මහනාමවැවය. මහ වඩුය, මහදන්තය. කණගමය, වීරය, වළවැවය, යුරමාන පහන් ගමය, කළුවැලය, කාභල්ලිය, අඞ්ගමුය, හිල්පත්කඩය, මදගුය යන මෙකී බිදීගිය පුරාණ මහවැව් බඳවා ස්ථිරොදක කරවා ලී.
ඉක්බිති යුවරාජ රට තුළ දාගැබ් දෙවිස්සක්ද, සතිස් බොධියක්ද, එකිසිය පසළොසක් පිළිමගෙයද, සාංඝීකාවාස විසිඑකක්ද, ආගන්තුක සාලා අසූහතක්ද, එකුන්තිස් මලසුන්ගෙයක්ද, ධර්මිශාලා සතක්ද, ප්රාහකාර පසක්ද, මහ පිළිම තෙසාලිසක්ද, ජීර්ණ වෙහෙර සූවිස්සක්ද කොට නිමවා අනතුරු මාගල් වැවය, තල ගල්වැවය, රාජනිජන්ධ රය, තෙලපක්කනිජඣරය, දැදුරුය. විලන්නාකඩය යන වැව් බඳවා සස්යනසම්පත් ඇති කොට එකසියපනසක් බුන්වැව්ද. මාතිකා තෙලසක්ද, සුළුවැව් එකසිය සැටක්ද, යුවරජ රට ඇතුළත කරවාලී. තවද මව්බිසව ආදාහනකළ තැන රත්නාවලී සෑය හා සොළොස් දාගැබකුදු, බොධියකුදු, එපමණ මහ බෝගෙයද, බෝකොටු සෑත්තෑවක්ද, දෙමහල් පිළිමගෙය තෙසැත්තෑවකුදු. ධර්ම,ශාලා දෙකක්ද, පිළිම පන්සැත්තෑවක්ද, සාංඝීකාවාසවල් තිසක්ද, පවුරු සත්සාලිසක්ද, වහසල් විස්සක්ද, එකුත් සැටක් ආගන්තුක ශාලාද, මෙත්තෙය්යව රූප තුනක්ද, නැටුම්හල් පසක්ද, සූවිසිදෙවාලයක්ද යනාදී වශයෙන් ලෝවැඩ සසුන්වැඩවඩා තමන් අභිෂෙකලත් තෙතිස්වන්නෙහි කම්වූ පරිද්දෙන් පරලෙව් සැපත්වී.
ඉක්බිති ඒ පැරකුම්නිරිඳු බුහුනුපුන් පණ්ඩිතොත්තම විජය බාහු තෙම රාජ්යාිභිෂෙකප්රා ප්තව තමන් මයිල් පැරකුම්බා නරපතීන් විසින් බන්ධයනාගාරගතකළ මනුෂ්යායන්ට අභයදී ස්වකීය ගාම‍ෙක්ෂනත්රධයන් ඔවුන්ටම පාවාදී ප්රීැතිසොම්නස් වඩවා තෙමේ මගධ භාෂාවෙන් ස‍ෙන්ද‍ශයක් කොට අරිමැදුම් රජහට යවා මිත්රන සත්ථමවය තරකොට ලෝසසුන් වැඩවඩා කරුණාගුණයෙන් කීර්තරතිපතුරුවා නොයෙක් කුශල ධර්මනයෙන් එක්වසක් රජ කෙළේය. එකල්හි මහින්දඩ නම් මිත්රකදෝහීතෙම ගවපාලදීනී නම් යෙහෙලිනියගේ දුෂ්ප්රමයොගයකින් විජයබා රජු මරා ඇමතියන් සෙනෙවිරද සහ භටයන් සම්මත නොලදින් තද දුකින් පස්
නරෙන්ර්ත චරිතාවලොකන ප්රමදීපිකාව. 117
දිනක් රජකෙළේය. එසඳ විජයබා රජහට උපකාරවූ කාලිඞ්ග වංසොද්භව කීර්ත තිනිස්සඞ්කතෙම මහින්දජ නම් ඔහු මරා ජිනෙන්ර්භව වර්ෂායෙන් එක්වාදහස් සසියහැට හවුරුදු එකමාස පස්දිනක් ඉකුත්වගියපසු පොළොන්නරුපුර අභිෂෙකප්රාුප්තව ශෛලමය දළදාගෙයක් කොට රුවන්වැලිසෑයද රජත ස්වර්ණපභික්ති ස්තම්භ ඡදනෙෂ්ටිකාප්රොභෘත රජත ස්වර්ණවමණිමුක්තාදී විචිත්ර කර්‍ාණපන්තොජවලිත ජම්බුකොල නම් වෙහෙරක් කොට ස්වර්ණණමය තෙසැත්තෑවක් ප්ර‍තිබිම්බ කරවා, තාම්බ්රනපර්ණෙණිදීපයෙහි නොයෙක් තැන පුෂ්පාරාම ඵලාරාම සහ මණ්ඩපාදිය කරවා දිනක්පාසා නෙක පින් රැස්කිරීමෙන් නවමසක් රජකළේය.
ඔහු පුත් වීරබාහුතෙම අභිෂෙකප්රාකප්තව එකරැයක් රාජ්ය.ය කොට මරණප්රා්ප්තවී.
ඉක්බිති ඔහු සුළුමල් වික්ර මබාහුතෙම තුන්වසක් රජ කෙළේය. නිස්සඞ්කරජ බුහුණුපුත් චොඩකඞ්ගතෙම වික්‍රමබාහු රජ මරා නවවසක් රාජ්යයය කෙළේය. ඉක්බිති දැස් උපුටා දමා කීර්තරතිසෙන නාථතෙම පරාක්ර‍මබාහු රජහුගේ අගමෙහෙසුන්වූ ලීලාවතී නම් බිසව ලවා නිරුපද්රැිතව තුන්වසක් රජකරවා ලී. ඉක්බිති ඔක්කාක රාජකුලයෙහි උපන් සාගසමල්ලව වික්ර්මකේසරී රජ අභිෂෙකව දෙවසක් රජකෙළේය. ඉක්බිති ඔහු පහකොට ඇපානීකඟ නම් ඇමතිතෙම කීර්ත්තිනිස්සඞ්ක රජහුගේ කල්යාඔණ වතී නම් බිසව අභිෂෙකකරවා ෂට්වර්ෂ යක් රජකෙළ්ය. ඊට ඉක්බිති තුන්මැසි ධම්මාසොක නම් කුමාරයකු අභිෂෙක කරවා, ඉක්බිති මහා ඇපානම් නීකඞ්ගතෙම සොලීසෙන් සමග ලක්දිව් බැස ධම්මාසොක කුමාරයන් පොළොන්නරුපුරයෙහිද සත් දිනක් රජකෙළේය.
ඉක්බිති වික්කම්මතභුපතිතෙම අනිකඞ්ග රජු මරා පළමු කී ලීලාවතී නම් බිසව අභිෂෙකකරවා එක්දවසක් රජකෙළේය. ඉක්බිති ලෝකිස්සර නම් ඇමතිතෙම අභිෂෙකප්රා්ප්තව නවමාසයක් රාජ්යකයකෙළේය. තවද පළමු කී ලීලාවතී නම් බිසව සත් මසක් රාජ්යනයකෙළේය. ඉක්බිති ඒ බිසව පහකොට පාණ්ඩු නම් දෙමළරජෙක් තුන්මසක් රජකෙළේය. ඉක්බිති මාඝ නම් දෙමළ රජෙක් ලක්දිව අභිෂෙකකොට එක්විසි වර්ෂජයක් රාජ්ය්ය කෙළේය.
මෙසේ සජ්ජනානන්දි නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්රාජ චරිතාව ලොකන ප්රේදීපිකායෙහි සොළසරාජක නම් වූ සැටසත්වෙනි පරිච්ජේදයයි. ___________
118 නරෙන්ර්බ චරිතාවලොකන ප්රවදීපිකාව.
මෙසේ දරුණුවු ලොකශාසන හානිය පැමිණි කල්හි මහා පුණ්යබන්න ඇතැම් පණ්ඩිතවරු බොහෝ දෙන ඒ ඒ පර්වපත විදුර්ගාුදියෙහි වාසය කරමින් ලෝසසුන් වැඩීමෙහි නියුක්ත වූවාහුයි.හෙද සතුරන් විසින් නොනැසිය හැකිවු සුභ පර්වවත මස්තකයෙහි නුවරක්කොට එහි වාසය කෙරෙමින් සුභසෙනාධී පතී තෙම එදිග ලෝසසුන් රක්ෂාත කෙළේය.
භූවනෙකබාහු නම් ඈපාරජතෙම රුහුණුරට ගොවින්දෙ පර්වභතයෙහි නුවරක් කොට එහි වාසයකිරීමෙන් බුදුසසුන් රක්ෂාු කෙළේය. එසේම මනිමෙකලරට ගඞ්ගාදොනි පර්වරත මස්තකයෙහි උතුම් නුවරක් කොට සර්ව්නාම නම් සෙනෙවිරද එහි වැස ලෝසසුන් වැඩ කෙළේය. එසමයෙහි ශ්රීර සඞ්ඝබොධි රාජත්වමයාගත වික්රැමප්රැතාපාත්ථිකතවූ විජයබාහු තෙම ශත්රැසභීතීන් මහවන විදුර්ගරයට වැද එහි කලක් වැස වණ්ණිරජ කරා පැමිණ සියලු සිංහල අමාත්යථයන් සිය වසඟයෙහි පිහිටුවා සිංහල සිව්රඟ සෙනග ගෙණවුත් නිවෙසග්රාථමාදියෙහි සිත්සේ දෙමළ භටයන් ලුහුබඳවා හිරුදුටු අඳුරු සෙයින් මායාරට සතුරුසෙන් දුරුකොටදමා එහි දඹදෙනි ගිරිමුදුන්හි සිත්කළු නුවරක් කොට සුවසේ එහි වසන සඳ ඊට පූර්වායෙහි ලක්දිව මහා ස්ථවිරවරු පොළොන්නරු පුරයෙන් පත් දළදා රුවන් ගෙන නික්ම මායාරටට පැමිණ එහි කොත්ගිරි එක් පෙදෙසෙක්හි දෙදාරුවන් සාදරයෙන් නිදන් කොට සාසනස්ථිතියට සිරිලක් රැකුම් විමසා මහසිදුයතුරු කරමින් පාණ්ඩු සොලී ආදී අන් රජවරු ගියාහුයි.
විජයබා රජතෙම එපවත් දැන මහා අමාත්යකයන් යවා ස්ථවිරවරුන් කැඳවා ආකල්හි දුටුකෙණෙහි වැඳ පාත්රඅ දළදාරුවන් කොයිදැයි පිළිවිසී. අසවල් තැන්හියයි කී බස් අසා සොම්නස් වසඟව මහතෙරුන් පෙරදැරිව සිව්රඟ සෙනග ගෙණගොස් කොත්මාලාගිරිය පවත්වා පාත්රඟ දළදාරුවන් දැක සක්විති රුවනක් ලදුවාසේ නොපමණ පහන්සිත් පෙරදැරිව මහොත්සවයෙන් පාත්රන දළදාරුවන් වඩා දඹදෙනිපුර පැමිණ උදාර පූජා පෙරහැර පවත්වා මතු එනදවස කිසියම් සතුරු පීඩාවක් නොවනසේ නිහීය ස්ථානයක් කරවමියි සිතා කිසිවක්හු විසින් නොනැගියහැකි බෙලිගල් මුදුන්හි දොරපහරු ආදියෙන් සමන්විතකොට සුරවිමනක්සේ සොඳුරු දළදාමැදුරක් කොට ඒවාට හාත්පස නොයෙක් සභාමණ්ඩපාදියෙන් පිරිවරණලද ඒ මන්දිටරාබ්භ්යයන්තර
නරෙන්ර්් චරිතාවලොකන ප්රසදීපිකාව. 119
යෙහි මිණිපා සහ දළදා රුවන් වඩා නොයෙක් පූජොත්සවයෙන් අරක් තරකොට තබා ලෙඛනයෙහි දක්ෂ යන් ලවා පිටකත්ර ය ලියවා නිමා මිණිරුවන් ආදියෙන් පූජාකොට ආගම උගන්වා හෙරණ උපසම්පන්න පැවිදි සඟනට සතරපසයෙන් උපකාර කරමින් සිරිලක සියලු සඟනට අටපිරිකර පුදා නිරතුරු සත් දිනක් උපසම්පදා මඞ්ගලය කරවා තමන් නමින් විජයසුන්දුර නම් ආරාමයක් කොට මහසඟනටපුදා දෙමළසෙන් නැසූ කැළණි වෙහෙර බඳවා රන්කොත් පිහිටුවා ඊට පූර්වටදිග්භාගයෙහි වත් තල නම් ගම්හි විජයබාහු නම් මහ වෙහෙරක් කරවා මායාරට තු‍ළෙහි සියලු සඞ්ඝාරාම පිරිවෙන් ප්රාබසාද ප්රරතිමාගෘහ පවුරු ගොපුරවාරාදියෙන් අලංඞ්කෘත කොට පෙර සෙයින් නවහම් කරවා අනිකුත් ලෝසසුන් වැඩවඩා සිව්මසක් රාජ්යපයකොට පැරකුම්භුජය. භුවනෛකභුජය යන සිය පුතුන් දෙදෙනාගේ පින් ලකුණු සලකා පැරකුම්බාතෙම තමන් තෙදින් හැම විරිදුභටයන් මැඩ සිරිලක එක්සත්ව නිමල් බුදුසසුන් හොබවා නොයෙක් දෙස නිරිඳුන් මෙහෙසුන් ඈ පඬුරුලැබ නරසිරිවිඳීම මදිව සක් විති මෙහෙනැයි දැන සතුටු කඳුලෙන් පිරී දෙනුවන් ඇතිව දෙටුපුත් පැරකුම්බාකුමර ඇකයේ හිඳුවා මුදුනසිඹ නුදුරු තැන සිටි භුවනෛකබාහු නම් කුමර දෙස නැවත නැවතත් බලමින් ඔහු දෙදෙනාට නොයෙක් ඔවාතෙපුල් බැන අටළොස්කලාදී හැම සිප්හි සුරුකොට නුවනැතියන් කරවා එයින් පැරකුම්බා දෙටුකුමර සඞ්ඝරක්ඛිත මහතෙරුන් පෙරදැරි සමග මහසඟනට පාවාදී පාත්රද දළදාරුවන් සහ මහ සඟුරුවන්ද සිරිලක වැසිදනන් පැරකුම්බා පුතුට පාවාදී ලෝසසුන් රක්නාලෙස අවවාද කොට අභිෂෙකලත් සතරවන්නෙහි කම්වුපරිද්දෙන් පරලෙව් සැපත්වී.
මෙසේ සජ්ජනානන්ද නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්න් චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි එකරාජක නම් වූ අටසැටවෙනි පරිච්ජේදයයි. ______ ඉක්බිති පියරජහු ඇවෑමෙන් බුදුන්පිරිනිවි එක්වාදහස් සත්සිය සතළොස්දිනක් ඉකුත්වගිය පසු පැරකුම්බා කුමරතෙම සිරිලකවාසීන් රැස්කොට නුවර සරහා ශක්රුදෙවෙන්ර්කුම ලීලාවෙන් සැරහී ප්රසථමාභිෂෙකොත්සවය කරවා කලිකාල සාහිත්යවපණ්ඩිත පරාක්රරමබාහුයයි ප්රසකටව භූවනෛකබාහු නම් සිය මයිල්හට යුවරජ තැන් සහ රටින් කොටසක්දී ප්රරතිපක්ෂසයන් මැඩීමෙහි මන් බැඳ පළමුකොට දළදාපුද පවත්වා පසුව දෙමළ සටනට යෙමියි.
120 නරෙන්ර්ි චරිතාවලොකන ප්රීදීපිකාව.
සිතා බෙලිගල්පුරෙන් දළදාහිමිතුමන් දඹදෙනිපුරට ගෙණවුත් රජගෙට නුදුරුතැන අනගි දළදා ගෙයක් කොට එහි මැද මහ අසුන් පනවා අනගි පසතුරණක් අතුට අනගි මිණිරුවනින් දළදාධාරයක්කොට ඊට මාහැගි මහත් මිණිරුවන් කරඩුවකුදු ස්වර්ණනතිලක පන්දහසකින් ඊට ආධාර දෙවන කරඬුවකුදු ඉක්බිති රජතමය පස්විසිදහසකින් කරඬුවක්ද කොට නිමවා නුවර සරහා මහත් දළදාපූජොත්සවයක් කොට දළදාහිමිරුවන් සිය හිසින් ගෙන සත්ය්ක්රි යාකොට ප්රාපතිහාය්ය්හස දක්වන්නාසේ සිටිසඳ එකෙණෙහි දළදා හිමිරුවන් එරජු හිසින් අහසට පැනනැගී සර්වාසුරනරනයනාන්දු ජිනෙන්ර්ිට විලාසයෙන් ෂට්වර්ණස ඝනරශ්මීන් විහිදුවා හැමනුවර බබුළුවා උතුම් පෙළහැර දක්වා ඒ පැරකුම්බා නිරිඳුන් පිනවා අහසින් බැස ඔහු සිය අතුල්තල පිහිටිසඳ ඒ අද්භූත පෙළහැර දුටු මහසඟ ආදි සිරිලකවැසි සියලු ජන සමූහ යාගේ ස්තූතිකීර්තභතිඝොෂාවෙන් හා සාධුනාදයෙන් සියලු පුරය අලැලීගිය. එකණෙහි මහරජතෙම අද මම දිවිලදිම්ය. මාගේ දිවි සඵලවිය. මාගේ පින්බෙලෙන් හැමදෙන මේසා මහත් පෙළ හැර දැක බොහෝ පින් රැස්කළහ. පෙර බුදුසසුන්හි ගුණ දැන පැහැද දිවිපිදු සැදැහැවත් රජදරුවන් කෙරෙහි මමද ඇතුළත් විමියි කියා මහ පිරිස්මැද සොම්නස් වසයෙන් මහහඬින් සිරිනද පවත්වා මිණිඔටුණු ඈ සිව්සැට මිණිරුවන් බරණින් දළදාහිමි රුවන්පුදා රජත ස්වර්ණ් මාණික්යඈ සඞ්ඛ්යාවතවූ යටකී තුන් කරඬුයෙහි ජිනවර දසනසිරි රුවන්වඩා නිරතුරු සත්දිනක අපරිමිතොදාරපුජා පවත්වාලී.
මෙසේ සජ්ජනානන්දු නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්ාතව චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි දසලපෙළහර දර්ශසන නම් වූ එකුත්සැත්තෑවෙනි පරිච්ජේදයයි. ¬¬¬_________
එතැන් පටන් ලඞ්කාවිපයෙහි සියලු ජනසමූහයතෙම ඒ මහරජුහුගේ පුණ්යැතෙජොබලපරාක්රිම දැක ඔහු කෙරෙහි ප්රේරම ගෞරව භක්තිප්රේකමාතිභරිත සිත් ඇතිව ඒ රජහුගේ සියලු කටයුතු කාරිය අප්ර මාදව සිදුකෙරෙත්. තවද ඒ රජහුගේ රාජතෙජ සින් තැතිගන්වා නානා දෙශවාසී නරපතීහු අනගි මිණිරුවන් ආදී නොයෙක් පඬුරු ගෙණ දෙන්නටද, ඒ රජතෙම මැරියයුතු වරද ඇත්තවුන් සිරගෙයි ලූ පමණකිනුදු සිරගෙයිලුවමනා වරදට ඔවාතෙපුල්දී හරිමින් රටින් පිටලන වරදට දඩගණන් නියමකල පමණකිනුදු දඩ නියම කළමනා වරදට මදක් කිපී බැලු
නරෙන්ර්ා චරිතාවලොකන ප්රගදීපිකාව. 121
පමණින් හරිමින් පිය මහරජාණන් දවසෙක වනවිදුර්ගා්දියෙහි සැඟවී සිටි බලයෙන් මෛත්රී් තෙජසින් වසඟකොට සෙනා වාහන සපිරි සිංහල වණ්ණි රජදරුවන් හා ත්රි‍සිංහල සියලු ජනයන් රැස්කොට සිව්සඟරාවතින් ජනරඤ්ජනය කොට සඞ්ග්රා මාවචර සිංහල වැසි දක්ෂන භටයන් ඒ ඒ තන්හී හිඳුවා කලින්කල ගොස් දෙමළ සටන් කොට එසමයෙහි පොළොන්නරු පුරයෙහි ද කොටුසරගම්හි ද, ගංතලාවෙහි ද, කාකාලයගම්හි ද, පදීරටය, කුරන්දි රටය, මහතොටය, මන්නාරම්පටුනය, පුලව්චෙරිතොටය, වැලිගමය, ගොනුසුරටය, මීපාතොටය, හුරුතොටය යන මේ ආදී ස්ථානන්හි කඳයුරුබැඳ බොහෝ කල් බලාත්කාරයෙන් විසූ මාඝය, ජයබාහුය යන දෙමළ දෙරජුන්ගේ සතළිස් දහසක් පමණවු දෙමළ භටයෝ සිංහල යොධයන්ගෙන් පීඩාලදින් ඒ ඒ තන්හි හිඳිනට නොහැකිව භයපත්ව එයි. නමුත් පොළොන් නරුපුර පැමිණ ඔවුනොවුන් මන්ත්රැනයකොට පැරකුම්බා නිරිඳු තෙදබල නොඉක්මිය හැක්ක. එහෙයින් අප විසින්’ මෙයින් මතු සිරිලක නොමවිසිය හැක්ක. දෙසාන්තර යම්හයි හැමදෙන කථා කොට ගෙන ඇත් අස් මුතු මැණික් අනගි රජ කිරුළු තමන් සියලු ආභරන පටසළු පෙට්ටි සහ අනිකුදු සියලු ගරු බඩු හැරගෙණ පොළොන්නරුපුරයෙන් නික්ම යන්නාහු රජහු පින්බෙලෙන් ඔවුන් ගියයුතු මග මේයයි මන්මුළාව පශ්චිම වාරයෙන් නික්ම සිංහල යොධයන් සිටි කලාවැව් ගම් බලාගොස් එහි සපත්වූ සඳ හැම සතුරුසෙන් නසා රජහුගේ අභිමත සිදු කළාහුයි.
මෙසේ සියලු සතුරුසෙන් දුරුකොට ලක්දිව එක්සත් කොට නිරුපද්රැුතව වසන සඳ තමන් අභිෂෙකලත් එකොළොස් වන්නෙහි චන්ර්රුපභානු නම් එක්තරා රජෙක් අප බුදුසසුන් අදහම්හයි මායාතෙපුල් බැන බොහෝ ජාවාකසෙන් ගෙන ලක්දිව් පටුන් වැද සිරිලක සිසාරා හැම තොට පටුන්හි වැද හිඳ පෙර දෙමළුන් විසින් නැසූ සිරිලක ජාවාක සේනාව විසින් නසන්නට පටන්ගත් කල්හි විරබාහු නම් බුහුණුපුත් කැඳවා සිව්රඟසෙනඟ පාවාදී ජාවාකසෙන් හා යුඬයට හැරිසඳ හෙතෙමේ සටන් භටපිරිස් ගෙන ගොස් චන්ර්ා භානු නම් ජාරජහු වටලා මහසටන් පටන්ගෙන රුදුරු මහසටනින් සියලු සතුරන් ඝාතනය කොට දෙවුන්දර පුර වැද එහි උපුල්වන් දෙව්නුවර සහ සාංඝිකාරාමයකුදු කරවා පතළාවූ අතුල රජසිරින් දඹදෙනිපුර සපත් වී.
මෙසේ සජ්ජනානන්දව නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්ාවූ චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි වේරිරාජවිජය නම් වූ සැත්තෑවෙනි පරි‍චජේදයයි. _____
122 නරෙන්ර්ූ චරිතාවලොකන ප්ර දීපිකාව.
ඉක්බිති ඒ කලිකාලසාහිත්ය සර්ව ඥපණ්ඩිත පරාක්රජමබාහු රජතෙම සිරිලක බොහෝ කලක් සතුරුපිඩාවෙන් කැළඹී මුළාවී මෙන් අතඇරී තිබුණ කුලපරිවත්තායත්තවු ග්රාීම ෙක්ෂණත්රව වස්තු අරණ්යොකද්යාානාදිය ඔවුනොවුන්ටම දෙවා එසේම බුඬ ධම්ම සඞ්ඝ සඞ්ඛ්යාුන ත්රි‍විධ රත්නය සන්තකවූද සිව්පසයට නියමකල ග්රාුම ෙක්ෂ‍ත්රාරදිය පෙර පරිද්දෙන් දෙවා, ඉක්බිති රාජසන්තකවූ පඤ්චපෙසීය වර්ගධයද දසපෙසීය වර්ග‍යද නියම කොට තබා ලඬ්කාවාසී සියලු ජනයන් ධනසම්පත්තියෙන් ආඞ්ඪ්යෙවනසේ රට සුභික්ෂ කරවා රාජාන්තරායෙන් සම්ය්ක් ආජිවය හැර මිත්යා‍ර්ග ආජීවයට පැමිණි භික්ෂූයන් තෝරා බුදුසසුන් පිරිසිදුකරවා නැවත සොලී දෙසයට නෙක අනගි පඩුරු හැර සීලාචාරසම්පන්න පිටකත්රුයධාරී වූ ප්රනසිඬ සොලී භික්ෂූචන් ලක්දිව් ගෙන්වා උභයරට මහසඟ සමගිකරවා ග්රානමාරණ්යර නිවාසී මහාසඬ්ඝයා රැස්කොට එයින් ප්රිගයසිලී ලොකප්රඟසිඬ ප්රිතිපත්ති විසාරද සෘජු‍ගුණ සම්පන්න භික්ෂූ්න් රැස් කොට රාත්රිි ස්ථානාදි වාසස්ථානාදියෙන් ප්රිතිමණ්ඩිත මහවෙහෙරක් කොට එහිම වාසය කරවා පිටකත්රනයෙහි පොත් සහ තර්කඩව්යාකකරණ ප්රපකරණයන් සහ එහි වියත් පණ්ඩිතවරුන් මඬ්යරදෙශයෙන් ගෙන්වා සිරිලක භික්ෂූාන් උගන්වා ලීමෙන්ද, තමන් පුත් භූවනෙකබා කුමාරයන් පිටකත්රනය පුහුණුකරවා බොහෝ දෙනාට ධර්ම දානය දෙවාලීමෙන්ද, බොහෝ කුලදරුවන් පැවිදිකරවා ථෙරසම්මුති දීමෙන් ද අභිෂෙක ලත් තුන්වන්නෙහි, සවන්නෙහි, එකොළොස් වන්නෙහි, සතළොස් වන්නෙහි, එක්විසිවන්නෙහි, සත්විසිවන්නෙහි. තිස්වන්නෙහිද යන මෙකී සංවත්සරාදියෙහි එකපෙළ ටැම් සැටක් වන අනගි මහ මඩුවක් කොට දින දින මහත් පූජාකිරීමෙන්ද, එහිදීම උපසම්පදාමඞ්ගල කරවා ථෙරානු ථෙර තනතුරු දෙවා ඉක්බිති මගුලැතු උසට ගරු පිරිකර පුරා සියලු භික්ෂුාන්ට පූජාකොට ලක්දිව නිසමුක්ත භික්ෂූුන්ට පිළිවෙළින් අටපිරිකරදීමෙන්ද, නැවත නැවතත් නොයෙක්වර උප සම්පදා මඞ්ගලය කරවිමෙන් ඒ පණ්ඩිත පරාක්ර්මබාහු නම් නරසඳ සිරිලක බුදුසසුන් කිරිමුහුදසේ හොබවාලී.
මෙසේ සජ්ජනානන්දු නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්ර්ද චරිතාලොකන ප්රේදීපිකායෙහි ශාසනොපකාර කරණ නම් වූ එක්සැත්තෑවෙනි පරිච්ජේදයයි. ______
නරෙන්ර්් චරිතාවලොකන ප්රොදීපිකාව. 123
නැවත ඒ මහරජතෙම සශ්රී කවූ ශ්රීූ වර්ඩානපුරප්රොවරයෙහි ප්රා.සාද මණ්ඩප ප්රා කාර ගොපුර බොධි චෛත්ය් ආරාම ප්රාතිමාගෘහාදීන් නොයෙක් විසිතුරු සොභාවයෙන් අග්රකප්රා ප්තව ප්රශතිසංස්කරණයද, මහවෙහෙරක්ද කරවා දඹදෙනිපුර පටන් ශ්රී වඩර්නාපුරය දක්වා දිගින් අඩයොදුන් පුළුලින් ඉස්බක් පමණ තැන් සමතලාකොට නිරතුරු මොලොක් සුදුවැලි අතුට නෙක සේසත් නගා උස්වූ ධජපතාක රඹතුරු පුෂ්පාලඞ්කාර ධ්වජ විසිතුරුකර්මා න්ත පුන්කළ සින් දෙපස සරසා ඒසා මාර්ගරයෙහි පස්රියන් පස්රියන් තැන එකෙකි රජතොරන්ද, සරියන් දිගතැන එකෙකි පටතොරන්ද, විසිරියන් තැනිහි විසිතුරු සිතියමින් නිමි සර්වාඥ ප්රතතිබිම්බයන් තෙමහල් පහද කරවා එයින් විහාර ප්රානකාර මණ්ඩප හාත්පස අනෙක ප්රාමකාරපඞ්කතීන් සහ සරත් පුන්සඳ බඳු ධවලච්ඡන්ත්ර පන්තීන්ද නොයෙක් පඬුරු පස්වණක් ධජපෙළින්ද, දෙව් ලොවින් ආ විමන් පෙළ කැළුම්සේ නිරතුරු මිණිමඩු පෙළින් යුත් යතුරු යෙදූ ධවලාතපත්ර ගෙන සිටි සුනිම්මිත බ්රපහ්මරූප පෙළින්ද, එසේම මුදුනැදිලිබැන්ද දෙපසහැසිරෙන නොයෙක් වන් දෙවි රුවින් හා එසෙයින්ම හැසිරෙන නොයෙක් නොයෙක් වන් ඇත් අස් රූ පෙළින් හා මෙසෙයින් නොයෙක් පූජොත්සව ක්රීෙඩා වෙන් වෙහර සමලඞ්කෘතකොට එහි හාත්පස ගව් ගව් තන්හි නිරතුරු පිරීසිට සාධුකාර දෙමින් බුදුගුණ කියනලෙස ලක්දිව් වාසී භික්ෂූි සාමණෙර උපාසක උපාසිකාදීහුද අනිකුත් සැදෑහැවත් හැම පූජාබඩුගෙන දෙපස සිටිනා ලෙස සලස්වා තෙමේද සර්වාැභරණයෙන් සැරසී සිව්රඟ සෙනග ගෙන හැම රථාලඞ්කාර යෙන් සරහනලද අනගි රථයකට දළදා පාත්ර ධාතුන් වඩා රන්ධජ, රිදීධජ, රන්වාමර, රන්කරඩු, රිදීකරඩු, රන්විජිනි, රිදී විජිනි, රන්කළස, රිදීකළස. රන්පියුම්. රිදීපියුම්, රන්පුන්කළස, රිදී පුන්කළස යන මේ ආදී නොයෙක් පූජාවස්තු පෙළ පෙළ පිළිවෙළින් ඉදිරිකොට පසුව පසතුරු බඩුවයනලද මුහුදු ගිගුමක්සේ එකපැහැර ගර්ජවනා කරවමින් මෙසේ සරහනලද වීථියෙන් පාත්රග දළදා මිණිරුවන් ශ්රීහ වර්ඩ්නපුර වඩා ඒ වෙහෙරමැද මහත් මිණි මඩුවෙක පනවනලද අනගි බුඬාසනයෙක්හි සියලු මහජනයා ලවා විසිතුරු නොයෙක් පූජාකරවමින් තුන්යම් රාත්රිහයෙහි කෙළ ලක්ෂවයක් පහන් කරවා නෛකවිධ නෘත්යමගීතාදීන් පුදා හාත්පස ධර්ම්දෙශනා පැවැත්වීමෙන් දෙශනා නාදයෙන් හා සාධු නාදයෙන්ද අමරපුරාධිපති සක්දෙව්රජ සෙයින් සැරසී සිට ශ්රීා ලඞ්කාධි
124 නරෙන්ර්ල චරිතාවලොකන ප්ර්දීපිකාව.
පතිවූ පැරකුම්බා නම් මහරජාණෝ මෙසේ ආශ්චය්ය් ීවත් පූජා කළාහුය. අප බුදුන් සර්වූඥපාරමී කප්ලිය වැන්නැයි හැමදෙන හට පානාසේ තුණුරුවන්ට සත්දිනක් පුදා ඒ මහවෙහෙර සඟසතුකොට පුදා පින්කිරියවත් සපයා එසේයින්ම පැරකුම්බා නම් පිරිවෙණක් ද, හස්තිස්කන්ධය නම් මහවෙහෙරක්ද. මහ මිහිඳු නම් පිරිවෙණක්ද, කැළණි වෙහෙර මහපායක්ද, එහිම සැතපෙන ප්රදතිබිම්බාලයක්ද, ත්රිවවඞ්ක ප්ර්තිමාගෘහයක්ද, එහිම අනගි මහ මඩුවක්ද කරවා, එහිම මහත් සුවඳ දුන් ආදින් බොධි චෛත්ය්ය ප්රිතිමාගෘහාදිය සත් සත් දිනක් මහොත්සවයෙන් පුදා බොහෝ පින්රැස්කළෝය.
ඉක්බිති අත්තනගළු වෙහෙර සිරිසඟබෝ මහරජ යම් පෙදෙසෙක්හි දිළිදෙක්හට හිස දන්දුන්තැනද, එහි ගොඨාභය නරපතින් දෙමහල් වටදා ගෙයක් කළ තැන ද, තුන්මහල් කොට රන්කොත් දිලිසෙනසේ කරවා තමන් පියරජ ආදාහනකළ ස්ථානයෙහි මහ සෑයක්ද එහිම ශෛලමය මහා ප්රකතිබිම්බාලයක්ද කරවී. පස් යොදුන්රට බෙන්තොට මහවෙහෙර මහකසුප් හිමිතුමන් දළදා ධාතුවක් ඇතැයියනු අසා සිව්රඟ සෙනග ගෙන එහි ගොස් තුන්දිනක් ඇතුළත මහපූජා පවත්වා දළදාධාතුරත්නය දැක ප්රේ මයෙන් නැවතත් උදාර පුජා පවත්වා එයින් ගොස් (දෙවුන්දර) දෙව්නුවර නවහම් කරවා එහි ඇසළ කෙළියක්ද නියමකර එයින් දඹදෙනිපුරට ගොස් එහි තමන් පියරජ කළ නුවරද සිරි විජයසුන්දිරාරාමය ද එහි දෙමහල් දළදාගෙයක්ද කොට එහි දළදා වඩා සත්දිනක් මහත් පුදකොට එසේ හෙයින්ම මහත් සිතියම් ප්රාතිබිම්බයක්ද කරවා සියලු පිරිකර සහිත කඨින එකසිය සූසාලිසක්ද දී ලඞ්කාරාජ්යදය නොයෙක්වර බුදුසස්නට පුදා සිව්රඟ සෙනග ගෙන සමන්කුළුමුදුනට වැද ප්රේකමයෙන් වැඳ එහි හාත් පස යොදුන් දනව් එයට පුදා ලොවිලොවුතුරුතුඟු සුවසිරි ලැබී මට අත්‍ි න්තොතතුඞ්ග පුණ්ය්රාසීන් රැස් කළේයි.
මෙසේ සජ්ජනානන්දස නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්ී ම චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි විවිධකුසලකරණ නම් වූ දෙසැත්තෑවෙනි පරිච්ජේදයයි. _______
ඉක්බිති ලක්දිව සියලු සිඞස්ථානයන් නොවරදවා වැඳපුදා පින්රැස්කිරීමෙන් ලොකොපකාර කිරීමද මටම භාරය, මා අද හස් ලෙස ඒ හැම කිරීමට දෙවප්රෙතිරාජ නම් ඇමතිතෙම සුරුය.
නරෙන්ර්ය චරිතාවලොකන ප්රමදීපිකාව. 125
හේ බුදුබැව් ඉටාගෙන හිඳුවු පොල් පලෙහි තුන්අකුරෙක් නැගෙනවා එක් දිළිඳු යාචකයෙක් දැක ඔහු කෙරෙහි කරුණා වෙන් තමන් අඹුදරුවන් ඕහට දස් කොට දී බුදුබව පැතී. එහෙයින් තමන් අඹුදරුවන් ඕහට දස් කොට දී බුදුබව පැතී. එහෙයින් හෙතෙම මා අදහස්වූලෙස ඒ සියල්ල ඉටුකෙරෙයි සිතා ඔහු කැඳවා තමන් අදහස්වූ පරිද්ද ඕහට කියාලු සඳ හෙතෙම මැනවැයි සිය හිසින් පිළිගෙණ එයින් නික්ම ගඞ්ගාසිරිපුර පැමිණ එහි සුමන දෙව් රුවනින් නිමවා එමිණිරුවන් බරණින් සරහා උත්සවයෙන් වඩා ගෙන ගොස් බොතලය පටන් සමන් කුළු යන මඟ චොදරාගම්හිද, කණමැදිරිඇල්ලෙහිද, උලපාන ගම්භිද, අඹගොමු ගම්හිද ඇත් අස් රථ ගෙනයන ඉතා බලතර පාලම් බඳවා මගීසාලා හා පහන් පඩි‍කොටා නිමවා මහවනය සිඳහැර සමන්කුළු මග සදා ගොස් සිරිපාලකුණු වැඳ එහි ගෙන ගිය දෙව්රූ පිහිටුවා අනගි සිරිපාමඩුව සහ තිස්රියන් උස පවුරබැඳ මහත් යදමින් අයටැන් පිහිටුවා නිසළව බන්දවා ජිනෙන්ර්ුව පාලකුණු සිත්සේ වැඳ පුදා එහි කළ සියලු වික්රටම මහත් ටැඹ අකුරු කොටවා එපවත් රජහට දක්වා එයින් ගොස් අත්තනගළු වෙහෙර තෙමහල්පාය අනගිලෙස කොට නිමවා එහි නිතර දන්වැට පවත්නාලෙස ෙක්ෂ ත්ර වස්තු පුදා එපවත් රජ නමින් සිලාලෙඛනය කොට අනොමදර්ශී නම් මහතෙර කෙනෙක්හට පුදා එයින් බෙන්තොට පටුන්ගොස් කළුගඟ මුව දොරෙහි අසූහරියන් පමණ දිග පාලමක් බඳවා කාලිස නම් ගම්හි සත්සීයක් රියන් දිගඇති පාලමක්ද, සාලාගාම නම් තන්හි දෙසිය අසූරියන් පමණවූ පාලමක්ද, සාලාපාදප නම් හෙබෙහි එකසියපණස් රියනක් පමණවූ පාලමක්ද යනාදීවු දුර්ග ස්ථානයන්හි මෙසේ පාලම් බඳවා ඒ ඒ තන්හි මහත් දානශාලා වල් කරවා බොහෝ භික්ෂූගන් රැස් කරවා මහත් දන් පවත්වමින් බෙම්තොට විහාරයෙහි පටන් කළුතර දක්වා සතරගව් පමණ තැන පොල්තුරු උයන් කොට එයට පුදා සපිරිකර කඨීන සූසැටක් දී ඉක්බිති මහත් දෙල්වනයක්ද හැර එහි ගම්නිවෙස්ද කොට ඊට නුදුරු තැන මහත කොස් උයනක්ද කරවා එහි තෙම හල් පිළිමගෙයකුදු චෛත්යන බොධි ආරාමාදියෙන් ප්රරතිමණ්ඩිත මහාවිහාරයක් කොට එහි පුදසිරිත් නොකඩ කොට පවත්වන ලෙස මහරජ නමින් ගම්වර පුදා ඉක්බිති දඹදෙනිපුර සැපත්ව තමන් ලද මෙහෙවර කොට නිමවා ඒ බව පැරකුම්බා රජහට දක්වා සිටිසඳ රජතෙම ඕහට පැහැද දෙල්ගමුව සහ ඔහු නිවෙස් කළ හැම ගම් ඕහට දී ඔහු කැඳවා දළදා මැදුරද මහසඟනද බාර
126 නරෙන්ර්ර චරිතාවලොකන ප්ර්දීපිකාව.
කොට දෙවප්ර6තිරාජ නම් මේ ඇමතිතෙම තුනුරුවන් කෙරෙහිදු මා කෙරෙහිදු පහන් සිත් ඇතිවිය, එහෙයින් ඔහුද මට ඉතා පියවතෙක, මාගේ ප්රිියවතින් දළදාරුවන් පුදමියි කියා සුතනඹුවන් සහ ඇමතිරත්නයද දළදාරුවනට පුදා ඒ ඇමතිලවා තුනුරුවනට මහත් පුදකරවා පින්රැස් කළේයි.
මෙසේ සජ්ජනානන්දන නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්ුද චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි ලොකොපරකරණ නම් වූ තෙසැත්තෑවෙනි පරිච්ජේදයයි. _______
තවද ඒ පැකුම්බා නිරිඳු සමයෙහි එක්කලෙක ලක්දිව් තලෙහි මහත් දුර්වෘ ෂ්ටි භයක් පැමිණියේය. එයින් භයපත් මහ ජනයා දැක ඒ මහරජතෙම ලඞ්කාධිගෘහීත නාථ මෙත්තෙය්යාිදී දෙවතාවන්ටද බොධි චෛත්යා ප්රකතිමාගෘහාදියට ද මහත් පූජොත්සව පවත්වා සිරිලකවැසි සඟුරුවන් රැස්කොට පිරිවහාණා පිරිත් ගන සජඣායනා කරවා ජිනෙන්ර් පව දළදා රුවන් උදාර පූජොත්සයෙන් නුවර පැදකුණු කරවා වැසිවසීවයි මහරජ විසින් ඉටු සඳ මහත් මේකුළුනගා නොයෙක්දිග විදුලියෙන් එකලු කෙරෙමින් හැමදන මහගිම් නිවා සතුටු කරවමින් මහත් වැස්ස පටන්ගත් කල්හි අපය්ය්හැමන්ත ගුණ නිධිකෙතු තුන්ලෝතිලකවූ ධර්ම්ස්වාමීන් ගුණ කීවක්හු විසින් කියා නිමවාලිය නොහැක්ක. අවාච්යාි චින්ත්යාසත්භූතය, එහි පහන් අප මහරජාණෝද මහත් පුණ්යත සෘඩි ඇති අසමාන ධර්මවමිෂ්ටයයි මෙසේ බුදුගුණ සහ රාජධර්මහය හැමදෙන තුඩ තුඩ කියත්. මෙසේයින් ලෝකශාසන සංරක්ෂයණය කරන්නාවූ ඒ මහරජ තමන් පුත් බුහුනු වීරබාහු කුමාරයන් සහ විජයබාහුය, භූවනෙකබාහුය, ත්රිවභූවනමල්ලය, පරාක්රුමභූජය, ජයබාහුයයි යන සහජාන පුත්රයයන් පස්දෙනාය යන දරුසදෙනාට මෙසේ ඔවාතෙපුල් දින.
දරුවෙනි මා කියන්නක් අසව, මේ ලොකයෙහි අවජාතය, අනුජාතය, අතිජාතයයි කියා මව්පියන්ට තුන් පුත්රාකෙනෙක්‍ වෙති. එහි යමෙක් කුලවංශ ක්රජමාගත ඉසුරු ධනසම්පත් ඇති නිසි ධර්මෙතායෙන් රැකගත නොහී වදුරෙකු ලත් මල්දමක්සේ නසා නිශ්රීුකව හැසිරේද, ඒ අවජාතපුත්රතයයි පුරාතන ප්රා්ඥයෝ කිව්ය. යමෙක් මව්පියන් සතු සැපත් ලැබ කුලවංශ පරිපාලනය කොට සම්පත්තියත් නොනසා රක්ෂාසකෙළේ නම් ඒ අනුජාත පුත්රලයාය.
නරෙන්ර්ය චරිතාවලොකන ප්රනදීපිකාව. 127
යමෙක් තෙම නිරාකුලත්ව යාගත ඉසුරු සැප සහ අධිකතරවු අමුතු සැප උපයා ගනීද, ඔහු අතිජාත පුත්රතයයි ලොකප්රතසිද්ධය. එහෙයින් මා විසිනුදු මපියාණන් විසින් දුන් එක මායාරට ලැබ අතික් දෙරට ජයගෙන අවශෙෂ තුන්රජ එකච්ඡත්රුකොට එසේම සියලු දෙමළුන් පරදවා වණ්ණි රජදරුවන් ගෙන්වා මා දෙපා වන්දවා සියලු දෙසාන්තරයෙහිම කිත් පතුරුවා මඬ්යණදෙශොද්භව රාජකන්යාදවන් සහ පඬුරු ගෙන්වා තොපට පාවාදී පඬු සොළී දෙරට චන්ර්කන් සුය්ය්ුදු වංශොද්භූත රජුන් තොප වඩාත් සම්බන්ධන කරවා කිරුළුමිණි ආභරණාදිය පඞුරු කොට ගෙන්වා තොපට පෑලීමි. තොපගේ පුත් මුණුබුරු පරපුරය දක්වා නෙක රුවන් රැස්කොට තබා අරක් කරවාලීමි. දුර්ජරනයන්ට සඞ්ග්ර්හ කොට සජ්ජනයන්ට පරිපාලනයද බුදුසසුන් එකඟවීමද කරවා ලිමි. එහෙයින්ම මම පිය රජහට අතිජාතවෙමි. දරුවෙනි, තොපිදු මාසේ අතිජාත වව්. තවද පෙර ඔක්කාක ගොත්රතයෙහි සාගර රජහුගේ සැටදහසක් පුත්රතයෝ දඹදිව සැටදහසක් රාජධානි කොට සමගිවම වෙන වෙනම රජ කළාහුයි. අඞ්කරාදී දසබෑ රජහුද දඹදිව දසාකොටසක් කොට බෙදා රජකළාහුය. එමෙන් තෙපිදු මෙලක්දිව නිසිලෙස බෙදා ඔව්නොවුන් ප්රිරයසිතින් රජ කරව්. පරසතුරන්ට මදකුත් සිදුරක් නොදෙව්” යනාදීන් අවවාද දී ඉක්බිති සඟුරුවන් හා සමග ජනයා රැස්කොට බෑණන් හා පුත්කුමරන් පස්දෙනාද යන මොවුන් අතුරෙහි මේ රාජ්යරය පාවාදීමට කව්රු නිසිදැයි පිළිවිසි කල මහරජ මේ කුමර පස්දෙනා හා බෑනණුවෝද යන සදෙනාම ප්රිඥාවත් විසාරදයෝය, බහු ශ්රැණතයහ, සඞ්ග්රායමාවවර ශත්රැන මර්ද්නයට දක්ෂදයෝය, රාජ්ය ය පාවාදීමට සහ ලෝසසුන් රැකීමට සමර්ත්ථරවුවාහුය. එසේද වුවත් නුඹගේ දෙටුපුත් විජයබාහුතෙම, ලදරුකල පටන් සස්නෙහි ප්රතසන්නය, කරුණාවත්ය, ගිලන් භික්ෂූහන්ට පවා උපස්ථානයෙහි නිරතුරු පිහිටි සිත් ඇත්තේය, සත්ය වාදීය, කෘතඥය, සැදැහැසම්පන්නය, අසරණයන්ට සරණපරායනය, දුර්වතලයන් කෙරෙහිදු ඉතා දුක්ඛිතයන් කෙරෙහිදු කරුණාවසඟවේමය, අනුන්ට ගැතිවූ බොහෝ දෙන නොයෙක් ධනදීමෙන් දාසත්වසයෙන් මුදාලීය. තවද රජගෙයි රුවන් පැහැරගත් සොරුන්ට පවා අභය දී හානියකුදු නොලැබ දිවිලදහ. සිංහ වණ්ණි රජහු පළමුකොට ඔහු දැක නිර්භ යට පත්ව පසුව නොදකිති, ඇමති කුලාඞ්ගනාවෝද තමන් දරුවන්ට ඔවාතෙපුල් දෙන්නාහු පුතණ්ඩ, තෙපි විජේබාහු නම්
128 නරෙන්ර්වන චරිතාවලොකන ප්රිදීපිකාව.
හිමිතුමන් ඇසුරු කොට කුලපරපුර රකිව්ය” යි කියා මෙසේ හික්ම වන්නාහු වෙති. දෙතුන්වැසි දරුවන්ගෙන් මිහිරිබස් අසනු කැමතිව “පුතණ්ඩ, තෙපි අප හිමි රජුන් සදෙනාගෙන් කවුරුන් ඇසිරුකෙරව්දැ”යි පිළිවිසි සඳ, “අප හිමි විජයබාසේවා කෙරෙමි” යි කියති. සරොසින් මවුපියන් පහරදුන් බාල දරුවෝ විජයබාහු කරා ගොස් “අප මව්පියෝ අපහට පහරදී වෙහෙසෙති, එහෙයින් ඔවුන් කරා නොයම්හ, නුඹවෙතින් නොයම්හ, නුබවෙත හිඳුම්හ” යි කී බසට පැහැද මැනවයි තමන් ගබඩාවෙන් ඔවුන්ට වැටුප් දී පොෂ්ය කරවති. මෙසේයින් අපමණ ගුණකියන මහසඟ බස් අසා සතුටු කඳුලෙන් තෙමුණාවූ දෙනුවන් ඇතිව සන්තොෂයෙන් කැඳවා නුදුරු සම අස්නෙක හිඳුවා විජයබාහු නම් දෙටුපුත්හට මහරජ මෙසේ කී. අනුරාධපුරයෙහි ස්වර්ණයමාලී චෛත්යටය නවහම් කරවා රන්කොත් පළඳවා පොළොන්නරු පුරය පෙරසේම කරවා එහි සුරවිමන් වැනි දළදාගෙය නවහම් කොට පාත්රප දළදාරුවන් එහි වඩා මා ඇස් හමුවෙහිම අභිෂෙක කරවයි මහොත්සවයෙන් උපසම්පදා මඞ්ගලයද කරවා ජිනෙන්ර්එහි ශාසනවර්ඩ නයද කරවයි යනාදීන් ලොකශාසනකෘත්ය ය කියාදී සිරිලක රාජ්යාය ඕහට භාර දී ඉතිරි රජකුමරුවන් පස්දෙනද දළදා පාත්ර්ධාතු රත්නායද සඞ්ඝයා වහන්සේද අමාත්යඉ වර්ගමයාද අසේස ලඞ්කාවාසීන්ද ඕහට පාවාදිනී.
මෙසේ සජ්ජනානන්දද නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර් සඞ චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි රාජ්යේභාරලෙපන නම් වූ සිව්සැත්තෑවෙනි පරිච්ජේදයයි. _______
ඉක්බිති ඒ විජයරජතෙම ලබනලද රාජ්යනභාරය ඇතිව මා අතිජාත පුත්රක බෑවු මපියාණන් වහන්සේට දක්වමියි සිතා කායබල ප්ර ඥ විය්ය්ජාත බහුශ්රැම පක්ෂයපාත විශ්වාස ඇදහිලිවන්තතාදී අපමණ ගුණ ඇති වීරබාහු ඈපා නම් පිය බුහුනුපුන් කැඳවා දෘඪමිත්රවස්ථානයෙහි යොදා සිය පිරිස් කැඳවා දඹදෙනිපුරයෙහි ජරාවතුබු දසනමන්දිඪරය පෙරට වඩා නොයෙක් කර්මාරන්තයෙන් දෙව්විමනක් පරිද්දෙන් විසිතුරු කොට නිමවා, පාත්රක දළදාරුවන් එහි වඩා යටකී පරිද්දෙන් උදාර පූජා පවත්වා එතැන්පටන් තමන් පිය මහරජහු කෙරෙහි දිගුණ ත්රිරගුණවුලෙස ලෝසසුන් වැඩීමෙහි යෙදී වීරබාහු නම් ඈපා රජුන් හා සටන් බලපිරිස්
නරෙන්ර්ස චරිතාවලොකන ප්රදදීපිකාව. 129
ගෙන ඒ ඒ තැන හැසිර සියලු සතුරන් මැඩ සිරිලක නිරාශඞ්ක කොට පිය රජහට අරක් තරකොට තබා දෙපා වැඳ අවසර ගෙන එයින් නික්ම වාතගිරි නම් පර්ව තවිදුර්ගැයට පැමිණ එහි නියම් ගම්පාය නම්වූ මහ වෙහෙරක්කොට එහි වැසි භික්ෂූරන්ට දන්වැට නියම කොට එහි අනගි රජමැදුරක් කොට තමන් පිය මහරජහිමි ධනය අපදා පිණිස එහි නිධාන කොට සඞ්ඝාරාමයකුදු කරවා සඟනට පුදා එයින් සමන්කුළු මුදුන් ගොස් සුගත් සිරිපා ලකුණු වැඳ පුදා එයින් ගඞ්ගාසිරිපුරයට පැමිණ එහි නියම්ගම්පාය නම් මහ වෙහෙරක් කොට එහි වැසි භික්ෂූින්ට දන්වැට නියම කොට එයින් සිදුරුවානට පැමිණ වල්ගම්පාය නම් මහ වෙහෙරක් කරවා එහිම තමන් පියරජහු නමින් අභය නම් පිරිවෙණකුදු කරවා එහි පුද පවත්වා ඊට ගම්වර පුදා එයින් හස්තිසේල පුරයට පැමිණ එහි තමන් සුලු පියරජ කළ මහ වෙහෙර සහ ශරීර ආදාහනය කළ ස්ථානය සඳහා අනික් ලකුණු සලකා එහි තුන්මහල් ප්රශතිමාගෘහයකුදු කරවා ප්රණසිඬව සුළුපිය රජ රූ පිහිටුවා ඊට ගම්වර පුදා භුවනෙකබා පිරිවෙණයයි නම් තබා එහිම විසිතුරු නුවරක් කොට එයින් සුභගිරිපුර පැමිණි සඳ යටකී වන්දබහානු නම් රජ පාඬු සොලී දෙරට දෙමළසෙන් සහ මහත් ජාවක යොධසෙනගත් ගෙනවුත් මහතොට පටුන්වැද එහි පටන් සුභගිරිපුර දක්වා ඔවුන් වසඟ කොට ගෙන කඳවුරු බැඳ සිට රාජ්යදය හෝ දෙව. නැත‍හොත් සටනට එවයි කියා පත් හසුන් එවු සඳ ඒ බව දත් විජයබාහු වීරබාහු නම් රජදෙදෙන සියසෙන් පිරිවරා ගොස් ඒ සතුරු සෙන් වටලා රුදුරු මහසටන් කොට ඔවුන් ලුහුබඳවා හැර ඔවුන් ගෙන ආ සියලු ආයුධ සහ ඇත් අස් වාහන ජයබෙර ජයසක් ආදී සියල්ල පැහැරගෙණ ලක්දිව එක්සත් කොට නැවත සුභගිරිපුර වැද එපුර දෙව්නුවරක්සේ සොභාමත් කොට කරවා එහිද සඞ්ඝාරාමයක් කොට ඊට වටනා පස නියම කොට තබා එයින් අනුරාධපුර පැමිණ ථූපාරාමය ආදී සිඬස්ථානයන්හි නවකර්මා න්ත කොට පිය මහරජ කරවා අඩාලව තුබූ නෙත් මාලිගා චෛත්යනය නොයෙක් රුවනින් විසිතුරු කොට කරවා මහත් පුජා පෙරහැර පවත්වා එපුර රක්නට වණ්ණි මහ රජුන්ට පාවා දී එයින් නික්ම පොළොන්නරුපුර පැමිණ එහි ප්රාටසාද ප්රටතිමාගෘහ හා විහාර පිරිවෙන් චෛත්ය ය ධාතුමන්දිිර පවුරු බාහාවාර අර්ඩායොග කූටාගාර මණ්ඩප ධර්මෛශාලා දෙවාලයද, යන්ත්රිසූත්රාරදී නිරාධාරව ජිර්ණගවූ දාරුසම්භාරයන් සිඳ බිඳ වැටී නිශ්රී කවූ මේ පුරය සශ්රි ක කොට නැවත මෙහිදී අභිෂෙක කළ
130 නරෙන්ර්ර චරිතාවලොකන ප්රාදීපිකාව.
මැනැවැයි පිය මහරජාණන්ට දක්වා සිටිසඳ එපවත් ඇසූ පණ්ඩිත පැරකුම්බාරජතෙම සතුටුව උදාර රජ සිරින් මහසෙන් පිරිවරා දඹදෙනිපුරයෙන් නික්ම පොළොන්නරුපුර පැමිණ තව්තිසා දෙව්පුරය වැනි එපුර සිරි බලා සතුටුව එතැන් පටන් සත්දිනක් පිළිවෙළින් අභිෂෙක ජයමගුල් කොට නිමකෙළේය. ඉක්බිති එපුරයට සර්ව ඥධාතු වඩා‍ගනඑනු කැමති බෝසත් විජයබාරජතෙම පිය මහරජාණන් හා සමග දඹදෙනිපුර පැමිණ ලක්දිව්වැසි මහදනන් රැස්කොට දඹදෙනිපුර පටන් පොළොන්නරුපුරය දක්වා පස් යොදුන් මග කනු මුල් උදුරා බෙරඇසකසේ සමකොට එහි යොදුනට මාලිගා දෙකක් බැගින් -ස් යොදුන් අතරතුර විසිතුරු මාලිගා දසයක් කොට අතුරුමග නොයෙක් ලෙස සජ්ජිත කරවා දෙපස රන්ධජ රිදීධජ ආදියෙන් සරහා නොයෙක් පුජා වස්තු ගත් අත් ඇතිව මහදනන් අතුරුමග නිරතුරු සාධුකාර දී සිටින ලෙස සලස්වා නියම කොට දිව්ය්රථයක් සෙයින් සරහන ලද අනගි රථයෙක්හි පාත්රය දළදා රුවන් වඩා බඹපිරිස් පිරිවැරූ මහාබ්ර්හ්මයාසේ මහසඟ පිරිස් පිරිවැරූ ඒ රථය ජම්බුද්රො‍ණිපුර යෙන් නික්ම පසඟතුරු මහ හඬින් මුළු ලොව බිහිරිකරන්නාසේ මහෝත්සයෙන්ම නික්ම ගොස් පිළිවෙළින් එකෙකී මාලිගාවෙක්හි වඩා මහත් පූජා පෙරහැර පවත්වා ක්ර මයෙන් පොළොන්නරු පුරයට වඩා එහි සුරෙන්ර්ප මන්දිපරශ්රීකධර සුනෙත්රො ධාතු මන්දිහර යෙහි නොයෙක් රුවනින් හෙබි රත්නපය්ය්ැර ඞ්කයෙහි සාදරයෙන් පාත්රම දළදා රුවන් පිහිටුවා එතැන් පටන් දිනක් පාසා තුන්මසක් ඇතුළත නොයෙක් ලෙස පූජාපෙරහැර පවත්වා ඉක්බිති දහස්කොට දී උපසම්පදා මඬ්ගලයක් කරවම්හ. අප කෙරෙහි පහන් වහන්දෑ වැඩිය මැනවැයි සිරිලක අසුන් දී එහි සඞ්ඝාරාම චංක්රරමණ රාත්රිවස්ථානා දී ආවාස සහ සැට මහ මඩුවක් කොට නෛකොත්සව පූජායෙන් සරහා තුන්රටින් රැස්වූ මහසෙනගට මධුරාහාරපානවාර්ගාතදියෙන් මහදන් පවත්වා නිරතුරු අඩමසක් උපසම්පදා මඞ්ගලය කරවා මහාස්වාමිපාද ස්ථවිරාදී ථෙරානුථෙර ඨානාන්තර එහිදී පමුණුවා ස්ථානාන්තර ප්රාිප්ත මහා ස්ථවිරවරුන්ට අනගි අටපිරිකර පුදා අවශෙෂ භික්ෂූාන්ටද අනගි පිරිකර දී ඉතිරිවූ බොහෝ පිරිකර පාඩි සොලී රට භික්ෂූභන්ට යවා අපමණ පහන් සිත් ඇතිව නුවන පෙරදැරිව මා විසින් රැස්කරනලද හැම කුසල් මපියාණන් වහන්සේ නමින් කරන ලදි. එහෙයින් ඒ සියලු පින් අනුමෝදන්වුව මැනවැයි
නරෙන්ර්ු චරිතාවලොකන ප්රමදීපිකාව. 131
දූතයන් හා පත්හසුන් යවා ලෝසසුන් වඩා දිවි සඵලවනසේ බුදුසසුන් බබුලුවාලීමෙන් ඒ පණ්ඩිත පරාක්ර්මබාහු නම් මහ රජ තෙම තමන් සියපුත් බෝසත් විජයබා රජුන් ලවා සිරිලක රාජ්යුයකරවා අපමණ ලෝසසුන් වැඩවැඩීමෙන් පන්තිස් වසක් රාජ්යිය කොට ජිනෙන්ර්ර වර්ෂීයෙන් එක්දහස් සත්සිය සූපනස් වන්නෙහි කම්වූ පරිද්දෙන් පරලෙව් සැපත්වී.
මෙසේ සජ්ජනානන්දක නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර් කර චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි අභිෂෙක මඞ්ගල නම් වූ සැත්තෑපස්වෙනි පරිච්ජේදයයි. ______
ඒ පරාක්රපමබාහුරජ ඇවෑමෙන් ඔහු පුත් විජයබා රජතෙම ශාසනවර්ඩ නය කරනුයේ දෙවෙනිවස තමන් දුෂ්ටමිත්රෑව සිටි මිත්ත නම් සෙනෙවිරද රාජලොභයෙන් රාජාභ්යනන්තරික එක් දාසයෙකුට අල්ලස් දී එයින් වලහා ඔහු ලවා එක්දිනෙක විජයබාරජු භයානක කරවා ලී. එපවත් ඇසූ ඔහු මල් භූවනෙකබාරජතෙම දඹදෙණිපුරයෙන් නික්ම සුභාචලපුරය යනසඳ මිත් සෙනෙවි රදු විසින් මෙහෙයනලද සතුරන්ගෙන් ගැලවී කළුගල් පියන් වැද එහි ඇත්හල බැඳ හුන් සුභලකුණු යුත් ඇතෙකු ගෙණ ඔහු නැගි සුභාචල පටුන් වැද එහි සිටගත. එසඳ මිත්සෙන් රජ සියලු රාජාභරණ පැලඳ සිහසුන් අරා හිඳ හැම සෙනගට තමන් දක්වා ජනසඞ්ග්රෙහ කරනු පිණිස සිංහල පරදෙස් වැසියන් අතුරෙහි ආය්ය්්වා ක්ෂනත්රිහයයොධයන්හට වැටුප් දීමට නියම කළ සඳ ඨකුරකාදී ආය්ය්ය ක යෝධයෝ මෙසේ කීහ. අපි හැමකලම රජගෙයින් වැටුප් ලබා සිටිනෙමුය, එයින් පළමු කොට සිංහල බල පිරිසට වැටුප් දියයුතුයයි කියා පළමු කොට සිංහල යොධයන්ට වැටුප් දෙවා තමන්ට දියයුතු වැටුප් ගනුවයි කී සඳ මෙවිට අපි නොගනුම්හයි කියා ඔහු හැම එකඟව සන්නාහයෙන් සැරහී රජගෙට ගොස් සිහසුන් අරාහුන් මිත්සෙන්රජ දැක ආදර දක්වමින් සිට නිර්භීතවූ ඨකුරක නම් යොධතෙම තමන් තියුණු කගපත ගෙන සෙනෙවිරදු හිස සිඳ මිහිතල හෙලාලී. එහෙයින් හැම පුර ඇලලි සිංහල බලපිරිස් එක්ව තොප විසින් කුමක් නිසා මෙබන්දක් කරණලදදැයි ඇසූ කල සුභාවල වසන භූවනෙකබා රජුහුගේ නියොගයෙනැයි කී සඳ එසේවී නම් යෙහෙකැයි කියා ආය්ය්ජ යොධයන් හා සිංහල පිරිස් එකඟව සුඟාවලහුන් භූවනෙකබා රජු කැඳවා දඹදෙණිපුර පැමිණි ඇමති මහසෙන්
132 නරෙන්ර්ඹ චරිතාවලොකන ප්රිදීපිකාව.
රැස්කොට සිරිලක අභිෂෙක කළේය. ඉක්බිති ඒ රජතෙම සිවු සඟරාවතින් ජනසඞ්ග්රසහ කොට නොයෙක් තැන හුන් සතුරන් ලුහුබඳවා හැර කීපහවුරුද්දක් දඹදෙණිපුර වැස ඉක්බිති සුභාචලපවුවැද එහි මහත් නුවරක් කොට එහි වැස ධර්මණනීති ලොකනීති නොවරදවා ලෝසසුන්වැඩෙහි යෙදී නොයෙක් ධන වියදම් කොට පිටකත්රිය ලියවා පූජාකොට නොයෙක්වර මහත් පූජොත්සවයෙන් උපසම්පදා මඞ්ගලය කරවා නොයෙක්වර දළදා රුවනට මහත් පූජා පවත්වා සිරිලක මහසඟනට නිති දන් වැටුප් තබා අපමණ පින් රැස්කිරීමෙන් එකොළොස් වසක් රාජ්යඟය කොට කම්වූ පරිද්දෙන් පරලෙව් සැපත් වී.
එකල පඬුරට පස්බෑ රජුන් විසින් මහත් සෙනඟක් සමග එවනලද ආය්ය්ඬුරචක්රමවර්තසති නම් දෙමළ අමාත්යසතෙම මහ බලසෙන් සමග ලක්දිව් නැගී රට විනාශ කරමින් සුභගිරිවිදුර්ග් නම් පුරයට ප්ර විෂ්ටව තුබූ දළදා මිණිරුවන් සහ සියලු වස්තු පැහැරගෙන නැවත පඩුරටම ගොස් එහි කුලසෙඛර නම් රජහට දළදා රුවන් දින. ඉක්බිති බෝසත් විජයබා රජහට පුත්රටවූ පැරකුම්බා රජහුගේ මුනුබුරුවු පරාක්රදමබාහු නම් රජෙක් ලක්දිව අභිෂෙකප්රාදප්තව අපගේ වංශයෙහි පුදනලද කුලදේවතාවූ දළදා මිණිරුවන් සතුරුසෙන් ගෙනයන ලද්දේය. කවර උපදෙසයකින් මෙහි ගෙන එන්ට හැකිවේදැයි සිතා සමගිතායෙන් මුත් අනික් ලෙස කින් නොමහැක්කැයි දැන දක්ෂව මහ යොධයන් හා සමග සුභගිරි පුරයෙන් නික්ම ගොස් පඬුරට පැමිණ කුලසෙඛර රජු දැක ඔහු සමග ප්රිසයකථා කොට සතුටුකරවා ඒ රජු අතින් දළදාහිමිරුවන් ලැබ නැවත ලක්දිව්බැස පොළොන්නරුපුර පරන දළදා මැදුරෙහි වඩා මහත් පූජා පෙරහැර පවත්වා අනූන සිව්පසයෙන් මහ සඟනට උපස්ථාන කොට අපමණ ලෝසසුන් වැඩ වඩා පරලොකප්රාපප්තවී. ඉක්බිති සුභාචලපුරාධිපති භුවනෛකබාහු රජහුගේ පුත්රපවූ භුවනෛකබාහු නම් රජතෙම කුරුණෑගල් පුරයෙහි අභිෂෙකප්‍රාප්තව කුසලාභිරතියෙන් යෙදී දහසක් භික්ෂූරන්ට නිරතුරු දන්වැටතබා දී නොයෙක්වර උපසම්පදා මඞ්ගලාදීවූ අපමණ පින් රැස්කොට කළුරිය කළේය. ඉන්පසු ඔහු පුත් පරාක්රදමබාහු නම් රජෙක් එහිම අභිෂෙකප්රා ප්තව ශාසනාභි ප්රසසන්නව ලක්දිව සියලු භික්ෂූරන් රැස්කරවා නොයෙක්වර උප සම්පදා මඞ්ගලය කරවා රාජාඞ්ගන මඞ්යුයෙහි නොයෙක් විසිතුරු තෙමහල් දළදා ගෙයක් රන්කොත් තබවා හාත්පසින්
නරෙන්ර්් චරිතාවලොකන ප්රනදීපිකාව. 133
දළදා මැදුර දෙවුවිමනක්සේ සරහා විසිතුරු ආස්තරණාදිය අතුරාලනලද පය්ය්න ඞ්ක මස්තකයෙහි පාත්රව දළදා රුවන් කරඬු සාදරයෙන් වඩා දිනදින පසඟතුරු රවින් හා නෛකවිධ පූජා පෙරහැර පවත්වා අප හිමි සම්ය ක්සම්බුඬයන් වහන්සේ ධරමාන කාලයෙහි පැවති හැම සිරිත් මෙයින් මතු දළදාරුවන් මාහිමිහට වේවයි සිතා ඒ සියල්ල දක්වනු පිණිස සිංහල නරපතීන් දළදා පුදසිරිත් පැවැත්වූ පරිද්දෙන් දින දින සිරිත් කරවා ලී. එසඳ සොලීරටින් නානා දෙශභාෂා තර්කද ව්යා්කරණ විසාරදවූ සුපිරිසිදු සිල් ඇති මහ තෙරකෙනෙකුන් ගුරුතන්හි තබා ඔවුන් වෙතින් පන්සිය පනස්දා අසමින් ඉගෙණද එහි අර්ත්ථතදරා ඉක්බිති ඒ හැම පාලිභාෂායෙන් සිංහල නිරුත්තියට පිළිවෙළින් නගා ඒ පන්සියපණස්දා ප්රිකරණය ත්රි පිටකධර මහා ස්ථවිරවරුන් මැද අස්වා විශොධනයෙන් නිසැකව සියලු ලඞ්කාතලයෙහි හැමතැනම පවත්නාසේ ලියවා තබා ඒ මේ ජාතක ප්රලකරණය සිය පරපුරෙන් නොනසා පවත්නා ලෙස මෙධඞ්කරාහිධාන මහා ස්ථවිරයන්හට පාවා දී ඒ වහන්දෑට පිරිවෙණකුදු කරවා දී එයට පරණගම තැඹිලිහෙල දෙල්මඩ මොරවකැයි මෙසේ සතර ගම්වරයක් පුදා ඉක්බිති තොටගමු මහ වෙහෙරය විජයබා රජහු කළ පන්සාලිස්රියන් පමණ දික් පහය පැරකුම් නිරිඳු තිස්රියන් දෙමහල් දික් පහය නවහම් කොට විජයබා පිරිවෙන් වැසි මහ තෙර සාමීන්ට පමුණුවා එපිරිවෙණට සලාගම නම් ගමකුදු පූජා කොට තොටගම්හි පොල්තුරු පන්සියක් සැදි උයන කරවා දෙවුන්දරපුර දෙමහල් ඔත් පිළිමගෙය කරවා එවටා සිටිගම බුඬසන්තක කොට පුදා ඉක්බිති වැලිගම් වෙහෙර තමන් දෙමහල් දික් පහය කොට සඟනට පුදා එයට පැරකුම්බා පිරිවෙණැයි නම් තබා එයට ඇල්ගිරි නම් භොග ග්රාටමයක් කොට පුදා රාජග්රාහම නම් පුර නුදුරු වීදාගම නම් ගම්හි සිරිඝනන්දර නම් පිරිවෙණින් හා බොධි ප්ර‍තිමා ගෘහාදියෙන් අලඞ්කෘතවූ මහ වෙහෙරක් කොට නිමවා තමන් ගුරු සොලී මහ තෙරහට පුදා ඉක්බිති මායාදුනුරටෙහි අළුත් පුරයක් කොට එහි දෙමහල් ගෙයක් කොට දෙමහල් දේවාලයකුදු කරවා එහි උපුල්වන් දෙව්රූ පිහිටුවා එහි මහත් දෙව්පුද පවත්වා නොයෙක් ලෙස සසුන් වැඩවඩා අපමණ පින් රැස්කොට කළුරිය කළේය. ඉන්පසු වර්ණසණි භුවනෛකබාහු නම් රජෙක් අභිෂෙකව රජසිරිවිඳ පරලෙව් ගියපසු මහා බලසම්පන්න විජයබාහු නම් රාජෙක් ලක්දිව අභිෂෙකවී. ඔහු ඉක්බිති ශ්රහඬාසම්පන්නවූ
134 නරෙන්ර් චරිතාවලොකන ප්රඉදීපිකාව.
මනා ගුණ ඇති සතරවෙනි භුවනෛකබාහු නම් රජෙක් අප බුදුන් පිරිනිවී එක්දහස් අටසිය අනූවෙනි වර්ෂවයෙහි ලක්දිව අභිෂෙක ලැබ ගඞ්ගාසිරිපුරයෙහි වාසය කිරීමෙන් රජසිරි විඳ කළුරිය කළේයි.
මෙසේ සජ්ජනානන්දජ නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර් ක චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි විජයබාහු ආදීවූ අඨාරාජදීපක නම් වූ සැත්තෑසවෙනි පරිච්ජේදයයි. _______
ඉක්බිති පරාක්රිමබාහුය වික්රාමබාහුය යන දෙරජ කෙනෙක් පිළිවෙළින් එහිම රජකළ පසු අන්තිම වික්රජමබාහු නම් රජ කාලයෙහි ගිරිවංශාභිජාත වූ ප්රමඥාසම්පන්න අලගක්කෝනාර නම් රජෙක් පේරාදෙණිපුරයෙහි රජ පැමිණ නෛකවිධ වූ නගරා ලඞ්කාරයෙන් සශ්රීකකවූ කල්යාපණි නම් පුරප්රුවරයටද දකුණුදිග විදුර්ගවස්ථානයෙක්හි මහ පවුරුපෙළ බහිවාරාදියෙන් පරිච්රපතව ප්රාරසාද මණ්ඩප සුන්ද්ර මන්දිාරාදීන් සමලඞ්කෘත ජයවර්ඩචන කෝට්ටය නම් ප්රාසිඬ නුවරක් කොට හෙතෙම එපුරයෙහි වාසය කරණුයේ ශාසනාභිවර්ඩමනය කරමින් එහිම වැස කළුරිය කළ ඉක්බිති පස්වෙනි භුවනෛකබාහු රජ අභිෂෙකප්රාළප්තව බුඬාදී තුනුරුවන්ට මහත් ආදර කොට මහසඟනට නිබඳ මහදන් දෙමින් අනල්ප ශාසනොපකාර කරණුයේ රිදීකලන් සත්දහසකින් කරඩුවක් කොට දළදා හිමිරුවන් එහි වඩා නිරතුරු මහොත්සවයෙන් පුදා විසිවර්ෂ යක් රාජ්ය්යකොට කාලක්රිනයා කළේය. ඉන්පසු ඔහු සුහුරු වීරබාහු නම් රජෙක් අභිෂෙකප්රා්ප්තව පෙර සිරිත් වරදවා රාජ්යුය කොට පරලෙව් ගියපසු එයින් අපරභාගයෙහි බුදුන් පිරිනිවි එක්දහස් නවසිය තෙපනස්වෙනි වර්ෂෙයෙහි සූය්ය්ා වංශොද්භූත ප්රරඥ වීර ගුණගණාලඞ්කෘතවූ පරාක්රයමබාහු නම් රජෙක් ජයවර්ඩින කෝට්ටදයෙහි අභිෂෙකප්රාෘප්තව ග්රනඬාවෙන් යෙදී තුනුරුවන්විසයෙහි මහත් පුජාවට පටන් ගෙණ සර්වෙඥ දළදා රුවන් උදෙසා අනගි තෙමහල් ප්රාුසාදයක් කරවා නවරුවන් බැඳා කරඬුවක්ද, ඒ වසාතියෙන මාණික්‍ය කරඬුවක්ද, ඒ වසා මිණිරුවන් බැඳි ඝන රන්කරඬුවක්ද, ඒ කරඬුව වසා අනිකුත් රන්කරඬුවක්ද, ඒ කරඬුව ස්වර්ණාවලිම්පනය කළ අසදෘශ මහ කරඩුවක්ද කොට නිමවා සගපවග සුවපතා පිළිවෙළින් සිව් කරඬු වෙහි දළදාහිමිරුවන් වඩා පෙර සිරිලකරජකළ පින්වත් නරපතීන් කළ හැම සිරිත් නොවරදවා කොට අපමණ ලෝසසුන් වැඩවඩා
නරෙන්ර් චරිතාවලොකන ප්රසදීපිකාව. 135
තමන් මව්බිසව නමින් පැපිලියානෙහි සුනෙත්රන නම් පිරිවෙණක් කොට තුන්රටවාසී මහසඟනට තුන්දිනක් මහදන් දී පිටකත්ර‍ය ලියවා ඔවුන්ට වැටුප් දී ලක්දිව ජීර්ණාසවාස නවගම් කර්මාපන්ත කොට නොයෙක්වර උපසම්පදා මඞ්ගලොත්සව පවත්වා සතිස් දහස් එකසිය සාළිසක් පමණ පිරිකර සහ තුන්සිව්රු දීමෙන්ද, සර්වාපරිස්කාර සමග තුන්දහස් සාරසිය දෙතිසක් කඨීන පූජාකොට අපමණ පින් රැස් කිරීමෙන් දෙපණස් වසක් රාජ්ය්ය කොට බුදුන් පිරිනිවි දෙදහස් පස්වෙනි වර්ෂෙයෙහි කම්වූ පරිද්දෙන් පරලෙව් සැපත් වී.
මෙසේ සජ්ජනානන්දන නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්වූ චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි පරාක්රදමබාහු ආදී චතුරාජදීපක නම් වූ සැත්තෑසත්වෙනි පරිච්ජේදයයි. _____
ඉක්බිති ඒ රජහුගේ මුනුබුරුවූ ජයබාහු නම් රජ අභිෂෙකප්රා ප්තව රජසිරිවිඳ කළුරිය කළ පසු භුවනෛකබාහු රජ අභිෂෙකප්රාිප්තව ෂට්වර්ෂකයක් රාජ්යියකොට පරලොකප්රාුප්තවී. ඔහු අවෑමෙන් ඤාණකෞසල්යවයෙන් පණ්ඩිතයයි ප්රයසිඬවූ පරාක්රාම බාහු තෙම එහි රාජ්යනපදප්රාෂප්තවී වීරපරාක්ර මාදී නමින් ප්රඩසිඬව රාජ්යඬය කොට පරලොකප්රාතප්තවී, ඔහු අවෑමෙන් විජයබාහු ගුණරුවන් ආභරණින් සැරහී රජසිරිවිඳ කළුරියකළපසු භුවනෛකබාහු නම් රජෙක් අභිෂෙකවී මෙසේ පස් මහරජහු ශ්රිඬා නුවණ වීය්ය්ර පමණින් ලෝසසුන් වඩා කම්වූ පරිද්දෙන් පරලෙව් ගියාහුය.
ඉක්බිති ජිනෙන්ර්පරල වර්ෂවයෙන් දෙදාස් අසූපස්වෙනි වර්ෂ යෙහි ශ්රීක සඞ්ඝබොධි ගොත්රත සම්භූතවූ විපුලබල පරාක්රණමාන්විත වික්ර්මබාහු නම් රජෙක් මහවාළුකාපගතීර පරිඛාලඞ්කෘත සෙංඛණ්ඩසෙලාභිධාන පුරප්රයවරයෙහි රාජ්යාකභිෂෙකප්රාෘප්තව සතරසඞ්ග්රුහ වස්තු වෙන් ජනරඤ්ජනය කෙරෙමින් ශ්ර්ඩාපූර්වාරඞ්ගම කොට සුචරිතධර්මයයට පටන්ගෙණ රජගෙට නුදුරු තැනක සර්වයඥධාතු වඩා චෛත්යවයක් කරවා ඊට නුදුරුතැන පො‍හෝමළුවකුදු කරවා නුවර හාත්පස අසූහයක් සඞ්ඝාරාම කරවා එහි භික්ෂූ්න් වඩා සතර පසයෙන් උපස්ථාන කොට උදාරශ්රයඬායෙන් මහත් පූජාකරවමින් සර්වසරාත්රි ක ධර්මනදෙශනා පණස්පසකුදු පවත්වා තිස්දහසක් පත්රා වල පිටකත්ර්යෙහි පොත් ලියවා මසු සැටදහස පුදා සර්‍වඥ ප්රතති
136 නරෙන්ර්ප චරිතාවලොකන ප්රරදීපිකාව.
බිම්බ එකසිය අසූවක් කරවා සර්ව ඥ ශාරීරිකධාතු වැඬීමට මැහැඟි කරඩු එකසියසාළිසක් කොට සියනුවර පටන් මයිහංගන චෛත්යරයට සත්ගව්මග ගෙවා ස්වකීය පාදයෙන් එකදා පැමිණ නොයෙක් ලෙස උදාරපූජා පවත්වා ඉක්බිති එකදා සිය පයින් සමන්කුළු මුදුන් පත්ව පසළොස් රියන් උස පස්රියන් ප්රතදීපයක් දල්වා තෙල්කළ සියයකින් පුරා ප්රපදීප පූජාවක් කොට මහවැලි ගඞ්ගාතීරයෙහි මහත් සඞ්ඝාරාමයක් කරවා තුන්රට භික්ෂූරන් රැස්කොට මහත් පූජොත්සවයෙන් මහදන් දී ධර්මයකීර්තරති මහා ස්ථවිර ප්‍රමුඛ මහසඟනට ආරාධනා කොට උදාර පූජොත්සවයෙන් තුන් සියපණස් කුලපුත්රිකෙණෙකුන් තෝරා උපසම්පදා කරවා ඉක්බිති වස්තු සුඬකොට දන්දීමෙහි විපාක මහතැයි අසා දැන සිය අතින් ඇල්කෙතක් කොට එයින් ලද ධනයෙන් මහදන් පවත්වා දෙදාස් එකසිය දෙයාසූවක් තුන්සිව්රු පූජා කොට පස්ලක්ෂත අසූදහසක් අතිරෙක රන්මසු පූජා කොට තුනුරුවන්ට පුදා ඇතුන් දෙසැටක්ද, අසුන් පණසක්ද, සාරසියයක් ගව මහිසයන්ද රත්නත්රුයට පුදා අපරිමිත පින් රැස්කොට කම් වූ පරිද්දෙන් පරලෙව් සැපත්වී.
මෙසේ සජ්ජනානන්දර නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්්කො චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි ජයබාහු ආදී සන්තරාජදීපක නම් වූ සැත්තෑඅටවෙනි පරිච්ජේදයයි. ________
ඉක්බිති සමුද්ර්යට සමීපවූ ජයවර්ඩජන කෝට්ටය ආදී ප්ර්සිඬ නුවරවල්හි සූය්ය්බි වංශානුගත රජදරුවන් වාසය කරණ කල්හි තේජෝබල සමන්විරත මායාදුනු නම් රජෙක් ලක්දිව අභිෂෙක ප්රාාප්තව වසන කල්හි ඔහු පුත් රාජසිංහතෙම ඒ ඒ තැන්වල සිටි රජදරුවන් මරා ඉක්බිති තමන් පියරජ්ජුරුවන් මරා රාජ්යා භිෂෙකප්රාරප්තව සීතාවක රාජසිංහයයි ප්රරසිඞව මදකලක් ශාසනයෙහි පැහැද කුසල් කරමින් එක්දිනෙක මහසඟනට මහදන් දී පිතෘඝාතක අකුසලය කෙසේ නස්නේදැයි පිළිවිසි. එකණෙහි ධර්මෘදෙශනාවෙහි විසාරදවූ ඒ මහාස්ථවිරවරු තමන් දුර්බුනඬික හෙයින් එනපුරුසිත් ඇති රජ පහදවා ගැණීමට නොහැකිවූවාහු මෙසේ කීවාහුය. “කළ පව් නැසීමට නොහැක්කේය” යි කී බසට දණ්ඩෙන් පහරලත් විෂඝොර සර්පකයකුසේ කිපී වෙෂවසඟව ශිවභක්ති ගතුවන් කැඳවා ඔවුන් ගෙන් විචාළකල. පවු ගෙවීමට හැක්කැයි ඔවුන් කීබස් අමාවක්සේ අසා අළුයෙන් සිරුරු තවරා ශිවභක්ති
නරෙන්ර් චරිතාවලොකන ප්රකදීපිකාව. 137
ගෙණ බුදුසසුන් නසමින් භික්ෂූ න් ජීවිතයෙන් තොරකෙරෙමින් බණපොත් ගින්නෙහි ලවමින් නපුරු මිසදිටුගෙණ සමන්කුළ උපදනා ලාභ මිසදිටු තපස්වීන්ට ගන්නාලෙස නියම කොට අධර්මසයෙන් සියලු ලක්දිව වසඟ කොට දුකින් රජසිරිවිඳ මරණ ප්රාොප්තවී.
මෙසේ සජ්ජනානන්දඳ නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්ලු චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි මායාදුනු රාජදීපක නම් වූ එකුන්අසූවෙනි පරිච්ජේදයයි. ______
එරජුදවස ගම්පලනුවර වැසි සූය්ය් රාවංශාභිජාත එක් කුමරෙක් කොලොම්තොට පටුනෙහි සිට එයින් ගෝව නම් රටට වැද එහි බොහෝකල් වැස ගජබාහු නම් යුඬ අමාත්යට කෙනෙකුන් සහ සටන් කොට ඔහු මරා රාජ්ය්යගෙන ඉන් නොයෙක් සම්මාන ලැබ නැවත ලක්දිව් බැස සුදුසුකල් සලකා ඒ ප්රාතඥතෙම උඩරට පස්රටෙහි මහපිරිස්බල ලැබ පිතෘඝාතන නරපති ඇවෑමෙන් අප බුදුන් පිරිනිවි දෙදාස් එකසිය පන්තිස්වෙනි වර්ෂපයෙහි සෙංඛණ්ඩශෛලාභිධාන නම් ශ්රී වර්ඩවනපුරප්රෂවරයෙහි අපරිමිත ගුණගණාඞ්ගයෙන් සමන්විත විමලධර්ම සුය්ය්ව නමින් ප්රහසිඬව ලක්දිව අභිෂෙකප්රාසප්තව එනුවර සිසාරා හාත්පස අටළොස් කොටුපතක්ද කරවා එහි අරක්ලවා අනුරූප රාජකන්යාිවක් අග මෙහෙසුන් කොට තබා ලොකශාසන සඞ්ග්රරහවට පටන්ගෙන දළදා සාමීන්වහන්සේ කොයිදැයි සපරගොමු රට දෙල්ගොමු වෙහෙර වැඩ සිටින බැව් අසා තුටුව එයින් දළදා හිමිරුවන් සිය නුවරට වඩා ස්වකීය රජගෙට නුදුරු තැන අනගි දෙමහල් දළදාගෙයක් කොට එහි වඩා දින දින උදාරපූජා පවත්වනසේ නියම කොට ලක්දිව උපසම්පදා භික්ෂූදන් නැති හෙයින් රක්ඛඞ්ගුනම් දෙසට අමාත්යෙයන් යවා එයින් නන්දිභචක්රා්දී භික්ෂූ්න් ලක්දිව් වඩා ගෙණවුත් ආදරබහුමාන පෙරිදැරිව නොයෙක් සත්කාර කොට ශ්රීභ වර්ඩ්නපුරාබ්භ්යගන්තරයෙහි වාසය කරවමින් අනතුරු එහි මහ වාලුක ගඞ්ගාපගා උදකු‍ක්ඛෙප සීමායෙහිදී ජිනෙන්ර්ෙහ වර්ෂියෙන් දෙදාස් එකසිය හතලිස්වන්නෙහිදී උපසම්පදා මඞ්ගලොත්සවය කරවා සියලු භික්ෂූෂන්ට නොපමණ සිව්පසයෙන් උපස්ථාන කිරීම ආදී බොහෝ කුසලධර්මකයන් රැස්කොට ස්වර්ග් මොක්ෂක මාර්ගු විශොධනය කොට සර්වමඥ ශාසනයෙහි පැවිදිව සිටි
138 නරෙන්ර්ො චරිතාවලොකන ප්රශදීපිකාව.
තමන් සුළුමල් කෙනෙකුදු ලොකශාසනොපකාර සඳහා ගෘහස්ථ කරවා රාජ්යආය භාරයෙහි යොදා තමන් අභිෂෙකලත් පන්තිස් වන්නෙහි කම්වූ පරිද්දෙන් පරලෙව්සැපත්වී.
මෙසේ සජ්ජනානන්දන නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර් පර චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි විමලරාජධම්මදීපක නම් වූ අසූවෙනි පරිච්ජේදයයි. ______
ඊට අනතුරු රාජ්යායභිෂෙකප්රාදප්තව සතතාදරයෙන් දාන සීලාදී ක්රිතයායෙහි යෙදී වසන ඒ සේනාරත්න නම් රජතෙම සතර සඞ්ග්රරහවස්තුවෙන් ජනරඤජනය කෙරෙමින් මහසඟනට මහදන්දෙමින් උදාර දළදා පූජොත්සව පවත්වා දෙටුරජ මෙහෙ සිතියම අගමෙහෙසුන් කොට තබා සිරිවර්ඩූන නම් පුරයෙහිම වසන සඳ කොළොම්තොට සිටි පරඞ්ගි නම් මිත්යාිරිවදෘෂ්ටික වෙළඳහු ක්රොමයෙන් උත්සන්නව කර්කමශ ස්වභාවයෙන් ඒ ඒ රට පැමිණ ෙක්ෂයත්රළවස්තු නසමින් ගම් ගෙවල් ප්රමතිමා ගෘභාරාම බොධි ද්රැවම ජිනෙන්ර්ිණ ප්රතතිබිම්බාදියද නසා ලොකශාසන විනාශකෙරෙ. මින් ඒ ඒ තන්හි බලකොටු බැඳ සටනට පටන්ගෙණ සිටියාහුයි. එකල්හි දළදා හිමිරුවන් පර්ව ත විදුර්ගාපදියෙන් සැදී පන්සිය පත්තුවෙහි ෙක්ෂබමස්ථානයක වඩා පුදපවත්වමින් සෙනාරත්න නම් රජතෙම සාරවස්තුන් හා දෙව්රජ පුත්රවයන්ද ගර්භනී මෙහෙසිනියද කැඳවා ගෙන ගොස් බින්තැතිපුර සපත්ව එහි වසන සඳ මනා නක්ෂෙත්රය යොගයකින් පුණ්යතතෙජොබල සමන්විත පුත් රුවනක් තමන් අගමෙහෙසිනිය විසින් වදාපු දවස් රාත්රිනභාගයෙහි සතුරුසෙන් දෙටුතෙම මෙසේවූ භයානක ස්වපනයක් දිටී. කෙසේවුද යත්? කදෝක්රි මියෙක් පමණවූ ගිනිපුපුරක් පූර්ව දික් භාගයෙන් නික්ම අවුත් මහත්ව කොළොම්තොට මැදට පැමිණ එහි සියල්ල දාගියේය. එදවසම ශ්රීව වර්ඩළනපුරයට නුදුරුව සිටි සතුරුසෙන් භයෙන් යුහුව පැන පලාගියාහුයි.
මෙසේවූ පින්බල යුත් ඒ රාජකුමාරයා පුරසඳසේ ක්රතමයෙන් වැඩී නිසි කල්බලා හැම සැපත් ගෙන ශ්රීර වර්ඩමනපුරයට පැමිණ වසන සඳ සෙනාරත්න රජතෙම තමන් සතු රාජ්යසය තුන් කොටසක්ව බෙදා එහි වෙන් වෙන් කොට ලියා දළදා හිමිරුවන් වෙත තබා දෙව්රජ කුමර දෙදෙනා හා සිය පුතණුවන් ලඟට කැඳවා තෙපි සිත්සේ මේ ලියුම් ගනුවයි නියමකළේය. එසඳ කුමාරසිංහනම් දෙටු කුමරහට හුවරටද, විජයපාලයන්ට මාතුල
නරෙන්ර්ු චරිතාවලොකන ප්ර දීපිකාව. 139
රටද, රාජසිංහ නම් කුමරුට කන්දුඋඩරටද පසයයි මෙසේවූ ඔවුන්ගේ හස්තගත ලිවුම් දැක එයින් සිය පුතණුවන්ට කන්දඋඩ රටද නිවට බොහෝ සතුන්ට මහ පිනැති කෙණෙකැයි දැන ඔවුනොවුන්ට ඒ ඒ රටවල් පාවාදී අපමණ පුණ්යිසඤ්චය කිරීමෙන් සත්වර්ෂරයක් රජසිරිවිඳ කම්වූ පරිද්දෙන් පරලොසැපත්වී
මෙසේ සජ්ජනානන්ද් නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්රජස චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි සෙරතන රාජදීපක නම් වූ එද්අසූවෙනි පරිච්ජේදයයි. ________
ඉක්බිති කුමාරසිංහ, විජයපාලය. රාජසිංහය යන මෙකී රාජකුමාරවරු තුන්දෙන සමගිව ඒ ඒ තන්හි සිට රජඉසුරු විඳිමින් සතුරුසෙන් හා යුඞකොට ජයගෙන ඉක්බිති ඔවුනොවුන් විරුඬව සුළුමල් රාජසිංහ කුමාරයන් විසින් මාතුලරටෙහි සිටි විජයපාල කුමාරයන් විසයොගයෙන් මරවනලදුව එයින් තැතිගත් කුමාරසිංහතෙම හූවරට සිට එයින් දෙසාන්තර ගතවී.
මෙසේ රාජසිංහ කුමාරතෙම දෙටුපුත් පහකොට පියරජහට තුබු රාජ්යවය සියවසඟ කොට ගෙන කිසිවක්හු විසින් නොඉක් මවිය හැකි රාජතෙජසින් ප්රවසිඞව වසන සඳ එක්දිනෙක අසුන් පැනවීමෙහි දක්ෂසවූ අනිකෙක් සමග මන්ත්රරනය කොට අසුන් දෙදෙනෙකු නැගී ජවනයකරණුයේ පෙරටුව තමන් නැගි අසු එක් කලල්කඩක නිමග්නවු සඳ තමහට පසුව අසුනැගී එන පුරුෂයා අසුපිටින් පහනොකොට ඒ අසුපිට පැන ජවනය කරමින් දිව රාජඞ්ගනයටම පත්වි. තවද රන්ටැඹ යන නමින් යුත් ගන්තොටෙහි මෙතෙර පර්විතයෙන් ආකාශයට පැන එතර පර්වනතයෙහි පෙනීගිය. මෙසේ ආශ්චය්ය්ාශයමත් බලපරාක්රනමයෙන් යුක්ත නොයෙක් යු‍ඬෝපකරණ සජ්ජිත කොට සමුද්රා සන්නයෙහි සිටි පරඞ්ගි සේනාව විසින් සිය දනව් වැසියන්ට කරණ නොයෙක් උවදුරු අසා දැන සිංහල බලපිරිස් කැඳවා සිය නුවරින් නික්ම ගොස් දිගාවැව නුදුරුව සිට ඕලන්ද දෙශයට පත්හසුන් යවා මහ බල සටන් සෙන් සහ එම ඇමතිවරුන් ගෙන්වා ඔවුන් අභිමුඛයෙහි මඩකලපු නම් කොටුවට සටන්කර ස්වකීය යුඬසෙනාවගේ බලවිකුම් ඔවුනොවුන්ට දක්වා සිංහල ඕලන්ද වැසි උභය සෙනගට සත්කාර සම්මාන කොට එක්සිත් කරවා ඔවුන් ලවා යුඬකොට පරඞ්ගිසෙනාව ලුහුබදවා හැර සමුද්රාසසන්නයට
140 නරෙන්ර්ා චරිතාවලොකන ප්රුදීපිකාව.
ප්ර ධාන පටුනුතොටමුනු කොටු නුවරවල් ඕලන්දක්කාර අමාත්යරවරුන්ට රාජභොගයෙන් ඉසුරු විඳිනාසේ දෙමින් එම රටින් අවුරුදු පාසා සුංකම් දෙනසේ නියම කොට එලෙසම පවත්වා දෘඪ මිත්රිදර්ම යෙන් සිරිලක අරක්කරවා තරකොට තබා විපුල ප්රොතිවිකුම් පැරකුම් පතුරුවා ලෝසසුන් වැඩවැඩීමෙන් පනස් වර්ෂතයක් යෙහෙන් රාජ්යරය කොට පරලෙවු සැපත්වී.
මෙසේ සජ්ජනානන්ද නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්සුන චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි රාජසිංහදිපක නම් වූ දෙයසූවෙනි පරිච්ජේදයයි. _______
ඊට අනතුරුව ඔහු පුත් විතීය විමලධර්මවසූරිය නම් පුණ්යතවත් උත්තමතෙම රාජ්ය භිෂෙකප්රා ප්තව සතර සඞ්ග්රයහවතින් ජන රඤ්ජනය කොට ලෝසසුන් වැඩවඩනුයේ දළදා සාමීන් උදෙසා නෛකවිධ කර්මාතන්ත නිර්මඩමිත විචිත්රට තෙමහල් දළදා ගෙයක්ද, රිදීකලන් පස්විසි දහසකින් කරඬුවක් කොට ස්වර්ණාමලිම්පනයෙන් නවරුවන් බැඳ එහි දළදා සාමීන් වඩා ඉක්බිති අනගි තුන් සිවුරු ආදී පිරිකර සහ පඬුරු පන්සිය පන්සිය බැගින් සලස්වා රාජසන්දේසාදිය පාවාදී ඇමතියන් රක්ඛඞ්ගදෙශයට යවා සන්තාන ස්ථවිරාදී තෙතිස්වග භික්ෂූාන් වැඩ මවා ර්හී වර්ඩ්න පුරයෙහි වාසය කරවා අනගි සිව්පසයෙන් උපස්ථාන කරවා යට කී පරිද්දෙන් උදකු‍ක්ඛෙප සීමාවෙහිදී තෙතිස් කුලපුතකෙනෙකුන් උපසම්පදා කොට දෙසියවිස්සක් පමණ කුලදරුවන් සාමණෙර කරවා සිවුපසයෙන් උපස්ථාන කෙරමින් පදවීතිහාර කුසලඵල සඳහා සියපයින් සමන්කුළු මුදුන් පත්වී අනෙකවිධ පූජොත්සවයෙන් සතියක් මහා පූජා පවත්වමින් රජතමය මහත් සේසත්ඡත්රූයකින් සර්ව ඥ ශ්රීි චරණාඹුජංය ප්රකතිචඡාදනය කොට පුදා ධර්ම්ශ්ර වණාදිය කරමින් අටසිල්රැක අප්ර්මාදව ලෝසසුන් වැඩවැඩීමෙන් නොයෙක් කුශලධර්මපයන් රැස්කොට තමන් අභිෂෙකලත් දෙවිසිවන්නෙහි මරණප්රාඩප්තවී.
මෙසේ සජ්ජනානන්දි නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්මෙනචරිතාව‍ලොකන ප්රේදීපිකායෙහි විතීය විමලධර්ම ම රාජදීපක නම් වූ අසූතෙවෙනි පරිච්ජේදයයි. ¬¬¬¬________
නරෙන්ර්ර චරිතාවලොකන ප්රමදීපිකාව. 141
ඉක්බිති ඒ රජහුගේ පුත්ර වූ ශ්රී විරපරාක්රිම නරෙන්ර්කො සිංහ නම් මහරජාණෝ සුගත් වර්ෂේයෙන් දෙදාස් දෙසිය සතළිස්නව වැන්නෙහි ශ්රීර ලඞ්කාරාජ්යගපදප්රා්ප්තව මධුරාපුරයෙන් රාජකන්යානවක් ගෙන්වා අභිෂෙක කොට දාන සීලාදී කුශලක්රිපයාවෙහි යෙදී දළදාසාමීන් උදෙසා අප්රිමාණ පූජාපෙරහැර පැවැත්වූහ. ඉක්බිති බොහෝ කුලදරුවන් මහණ මහළු පැවිදි කරවා මියුගුණා වෙහෙරට ගොස් මිණිරුවන් හා වස්ත්රා භරණයන් පුදා එසේම සමන්කුළු මුදුන් ගොස් නොයෙක් පුජා පැවැත්වීමෙන් ද මාහැගී සුගත් සිවුරක් කොට අනෙකවිධ පරිස්කාර සමග දළදා හිමිරුවන් පුදා ඉක්බිති කුණ්ඩසාල නාමයෙන් ප්රවසිඬ අතුරු නුවරක් කොට එහි වාසය කෙරෙමින් එහිම ප්රිතිමා ගෘහයක් හා සඞ්ඝාරාමයකුදු කරවා මහසඟනට පුදා පිටකත්රමයෙහි පෙළ අටුවා කථා දිය ලියවා පූජාකිරීමෙන්ද, පළමුවෙනි සියනුවර රජගෙට නුදුරු තැන අනෙක විචිත්රාමකාරයෙන් කරවාතුබූ දළදා මන්දිිරය නවහම් කිරීමෙන්ද එහිම නුදුරුතැන නාථසුරෙන්ර්ර මන්දි ර චෛත්යස ප්රාතිමාගෘහාදිය ප්‍ිරෙක්ෂතප කොට ශෛලමය ප්රාදකාරයක් කරවා සරණඞ්කරාබිධාන සාමණෙරාදී බහුශ්රැාත හෙරණ පැවිද්දන් ගණනකට අනූන සිවුපසයෙන් උපස්ථාන කිරීමෙන් සාරාර්ත්ථ් සඞ්ග්රිහ නම්වූ ධර්මු ප්රථකරණයක් කොට මහබොධි වංශයෙහි සිංහ ලාර්ත්ථා කථා ප්රගකරණ්ය ක්ද, භෛෂජ්යන මඤජුෂාප්රොකරණයට සිංහ ලාර්ත්ථ වර්ණ්ණනාවක්ද යටකී සරණඞ්කරාභිධාන හෙරණ උත්තමයාණන් ලවා කරවා වඩු එක්රියන්හමාරෙ කරඬුවක් රිදී කලන් විසිදහසකින් මනාකොට කරවා මිණිරුවන් සත්සියයක් බඳවා ස්වර්ණාීලිම්පනය කරවා රන් දාගැබක්සේ දළදා ගෙට වඩා එහි දළදා හිමිරුවන් වඩා උදාර නෛකවිධ පුජොත්සව පැවැත්වීමෙන් අපරිමිත කුශලධර්මනයන් කොට තමන් අභිෂෙකලත් තෙතිස් වන්නෙහි කම්වූ පරිද්දෙන් පරලෙව් සැපත්වූහ.
මෙසේ සජ්ජනානන්දර නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර් අභ චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි ශ්රීව විරපරාක්ර්ම නරෙන්ර් ව සිංහ රාජදීපක නම් වූ ව සුවාසූවෙනි පරිච්ජේදයයි. _______
ඉක්බිති ඒ රජහුගේ අගමෙහෙසුන් බිසව භ්රාිතෘවූ ශ්රී විජය රාජසිහං නම් පින්වත් රජෙක් ලක්දිව අභිෂෙකප්රාභප්තව බුඬාදී රත්නත්ර්යෙහි අති ප්රසසන්න සිත් ඇතිව සත්පුරුෂ සංසෙවනයෙන්ද අප්රෙමාදතායෙන් යෙදී මදුරාපුරයෙන් රාජ
142 නරෙන්ර්ය චරිතාවලොකන ප්රිදීපිකාව.
කන්යා වක් ගෙන්වා අගමෙහෙසුන් කොට තබා සිව්සඟරාවතින් සිරිලක් ජනරඤ්ජනය කෙරෙමින් මිසදිටු ගත් තමන් අගමෙහෙසුන් බිසව තුනුරුවන් කෙරෙහි පහදවා නොයෙක් කුසල කරණයෙහි යොදවා ත්රිසසිංහලයෙහි නොයෙක් තැන විහාර කරවා සරණඞ්කරාදී හෙරණ පැවිදිවරුන්ට පුදා සිව්පසයෙන් උපස්ථාන කොට සතර බණවර සන්නද කරවා පෙර රජුන් විසින් කරවා තුබූ දළදා මන්දිටරය නෛකවිධ කර්මාෙන්තොජවලිත වස්ත්රා දියෙන් සරසා සිය නුවර හැමතැන නොයෙක් මඞ්ගල පූජොත්සවයෙන් සජ්ජිතකරවා සතියක් මුළුල්ලෙහි අපරිමිත පූජාසත්කාර පැවැත්වීමෙන්ද ලක්දිව හැමතැන සර්වමරාත්රිිකධර්මියන් පැවැත්වීම තමන් වෙනුවෙන් කරවා පෙර රජුන් දවස පවත්වාලූ සියලු චාරිත්රක ධර්මතයන් නොකඩව පැවැත්වීමෙන් අටවර්ෂමයක් යෙහෙන් රාජ්යරය කොට කම්වූ පරිද්දෙන් පරලොකප්රාකප්තවී.
මෙසේ සජ්ජනානන්දප නිවේදය පිණිස කල නරෙන්ර්යක් චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි ශ්රීව විජයරාජසිංහදීපක නම් වූ අසූපස්වෙනි පරිච්ජේදයයි. _______ ඉක්බිති ඒ ශ්රීි විජය රාජසිංහ නම් මහරජහුගේ අගමෙහෙසුන් සෝදරිකමල් සුහුරු බන්ධුි කීර්තරති ශ්රීහ රාජසිංහ මහ රජාණෝ අප බුදුන් පිරිණිවී දෙදාස් දෙසිය අනූවෙනි වර්ෂ්යෙහි උදාගිරි මුදුන්පත් ලහිරුමඩලක්සේ සකල නගරාඞ්ගශ්රීයන් සමෘඬභාසුර සුන්දිරතර සෙංඛණ්ඩ නම් ශ්රී්වර්ඩෝනපුරප්රරවරයෙහි අභිෂෙකප්රාීප්තව දශදිග කීර්ත්ති පතුරුවා දාන ප්රි යවචන අර්ත්ථපචය්යාණි සමානාත්මතායයි යන සතර සඞ්ග්රගහ වස්තුවෙන් සිරිලක ජනරඤජනය කෙරෙමින් බුඬාදී රත්නත්ර්යෙහි අති ප්රෙසන්න භාවයට පැමිණ සත්පුරුෂ සෙවනයෙන් ඔදවැඩියාවූ සිත් ඇතිව සඬර්මහශ්ර‍වණ ධර්මපදාන ධර්මවලෙඛනාදී පුණ්යෙක්රිවයාවෙහි විපාක මහතැයි ධර්මියෙන් අසා දැන නොයෙක් තැන ධර්මන මණ්ඩප කරවා මඞ්ගලපූජොත්වයෙන් සජ්ජිත කොට උදාර ධර්මැපූජා පැවැත්වීමෙන් නොයෙක්වර සඬර්මතශ්ර්වණය කිරීමෙන්ද එවකට ලක්දිව් හැසිරෙන පැවිදිවරුන් රැස්කරවා මඞ්ගල පිරිත් කියවා පුදකිරීමෙන්ද මුදල් නවදහස් සසියයක් පරිත්යාරග කොට රන් පත් කරවා එහි දහම්සක් පැවතුම් ආදී සර්ව්ඥ දෙශනාව ලියවා අනිකුදු ධර්මරචිනය සඞ්ඛ්යාසන පිටකත්ර්ය නිරවසෙසව ලියාව පූජාකෙට ඉක්බිති සපිරිවරින් අනුරාධපුරය මය්හඞ්හන චෛත්යසස්ථානාදීවූ සිඬස්ථානවලට ගොස් වැඳපුදා අනෙකවිධාරමඞ්ගල
නරෙන්ර්ස චරිතාවලොකන ප්ර්දීපිකාව. 143
පූජොත්සව පරිවාරිත ඇසළ ක්රී ඩාව බුඞපූජා වසයෙන් පවත් වනසේ නියම කොට හස්තිශෛලපුර පැරකුම්බා නිරිඳු පටන් තමන් දක්වා අතර රජකල නරපතීන් කාලයෙහි පැවති ප්රමවෘත්ති ගාථාබන්ධකනයට නගා සුළුවංශය නමින් ලියවාතැබුහ. එවකට ලක්දිව එකම උපසම්පදා නමකුදු නැතිහෙයින් බුදුසසුන් පිරිහීයන බැව් දැන අචින්ත්යකත්’ භූත සර්වනඥ ශාසනයට මා විසින් පිටිවහල්වුව මැණවැයි සිතා නොයෙක් අනගි නරපති පඩුරු හා පූජාභාණ්ඩයන් සජ්ජිත කරවා සිංහල අමාත්ය වරුන්ට සහ ඕලන්දාඩ ඇමතිවරුන්ට මහත් සත්කාර කොට රාජසන්දමසාදී පුද පඩුරු පාවාදී සියම් දෙශයට යන සේ නැව් නගා හැරිය සඳ ඔහු සියල්ල නිරුපද්රැදතව මුහුදුයතුරෙන් අයොඬ්යටපුර පටුන්වැද සියම් දෙසාධිපති ධාර්මලමික මහරජතුමාණන් දැක ආචාර දක්වා අනෙක පුදපඬුරු සහ රාජ‍ස‍ෙන්දිස පාවාදුන් කෙණෙහි යටකී අමාත්යආ වරුන්ට සහ අනිකුත් හැමදෙනාට මහත් සත්කාර කරවා රාජ ස‍ෙන්දමස බලා සිරිලක පිළිවෙත් සසුන් අතුරුදන්වී තුබු බව එයින් දැන මහත්වූ චිත්තවි‍ෙක්ෂදප භාවයට පැමිණ එහි ලක්දිව සසුන් පිහිටුවීමට උපකාර වෙමින් සියම් දෙශයෙහි සඞ්ඝරාජ ස්ථචිර ප්රපමුඛ ධර්මිධර මහාසඞ්ඝයාවහන්සේ රැස්කරවා එපවත් කියා සීලාචාර ගුණගණාඞ්ග සමලඞකෘත උපාලිස්ථවිර ප්ර මුඛ දශර්ගාගතිරෙක සඞ්ඝයාවහන්සේද, එවකට ලක්දිව අවිද්යතමාන ප්රසකරණයන්ද, රන්පිළිම සහ රන්පොත් ඇතුළුව සිංහල මහරජාණන්ට අනගිනෙක පඬුරු සහ රාජස‍ෙන්දයශයන්ද, සඞ්ඝරක්ෂඇණයට නිසි අයොඬ්යදපුරවාසී අමාත්යකවරුන් කීපදෙනෙක්ද, දළදාසාමි වැඩී මට අනගි මිණිරුවන් බැඳි කරඩුවක්ද ඇතුළුව සියල්ල ලක්දිවට ගෙණඑනසේ නැවට ප්‍ි ෙක්ෂව කොට ලක්දිවින් එහි පැමිණ ඇමතිවරුන්ට පාවාදී අවසරදුන් කෙණෙහි සමුද්ර යාත්රාිවෙන් ත්රිිකුණාමලය කොටුපටුන් වැද සිටිසඳ එපවත් ඇසූ කීර්තරති ශ්රීන මහරජතුමාණෝ ශ්රීර වර්ඩලනපුරවාසීවු හැමදෙනා රැස් කොට එපවත් කියා පහදවා තෙමේද ඉතා ප්රාසන්නව තිරිකුණා මලතොට පටුන් සිටි ශ්රීැවර්ඩොනපුරය දක්වා මනාකොට මගසාදා නොයෙක් තැන සඞ්ඝාරාම කරවා මහා සෙනාපත්යා දී අමාත්ය යන්ට පුදපඬුරු දී පෙර ගමන්කර වූහ. වා එහි ගෙන ආ ස්වර්ණවප්ර තිබිම්බ ධර්ම්ප්ර්කරණ සඞ්ඝරත්නාදී පඬුරු මහත් ගෞරවයෙන් වඩා ගෙණවුත් ක්රුමයෙන් මහවැලිගඞ්ගාවෙහි අළුත්ගම්තොට සපත් වූ සඳ ශ්රීු ලඞ්කාධිපති කීර්තආති ශ්රී රාජසිංහ නම් මහරජතුමාණෝ සියලු අලඞ්කාරයෙන් සැරහී සුසජ්ජිත සිව්රඟසෙනග පිරිවරා
144 නරෙන්ර් චරිතාවලොකන ප්රශදීපිකාව.
අපරිමිත රාජවිලාසයෙන් පෙරගමන් කොට සඟුරුවන් වැඳ පවිත්රා්කාර වාග්පටිසත්ථාිර නිමවා තුනුරුවන් පෙරදැරිව සියපුර සපත්වී පුෂ්පාරාමයෙහි කරණලද සඞ්ඝාරාමයෙහි සඟුරුවන් වඩාහිඳුවා සිව්පසයෙන් උපස්ථාන කළහ. අයොඞ්යසපුරවාසී ඇමති සමූහයා පුත්රසස්ථානයෙහි තබා උපකාර සඞ්ග්රමහ කොට සෞශීල්යා‍දී ගුණගණාලඞ්කෘත උපාලිස්ථවීර ප්රනමුඛ දශවග්රාිතිරෙක අයොඞ්යයපුරවාසී සඟුරුවන් වහන්සේ ලවා ශ්රී ලඞ්කාවීපයෙහි ප්රගධාන හෙරණ පැවිදිවරු ජිනෙන්ර්සී වර්ෂ්යෙන් දෙදාස් දෙසිය සයානුවන්නෙහි ඇසළමැදි පෞණිමි දිනයෙහි අතිඋදාර මඞ්ගල පවූජොත්සවයෙන් උපසම්පදා කරවා එතැන් පටන් තුන්අවුරුද්දක් ඇතුළත සත්සියයක් පමණ කුලදරුවන් මහණ මහව පැවිදි කරවා තුන්දහසක් පමණ කුලදරුවන් සාමණෙර කරවා සරණඞ්කරාභිධාන මහා ස්ථවිරයන් වහන්සේ සඞ්ඝරාජ තනතුරෙහි තබා උභයාවාසයෙහි එබදු අනිකුදු මහා ස්ථවිරවරුන්ට නායකාදී ගරු තනතුරු පමුණුවා සාසනාභිවෘඬි වර්ඩදනය කෙරෙමින් වසනසඳ සැදැහැවත් සියම් දෙසාධිපතී ධාර්මසමික මහ රජාණන් විසින් විසුඬාචාර ස්ථවීරාදී දශවර්ගායතිරෙක සඟුරුවන් වහන්සේ නැව් නගා ලක්දිවට එවන ලදුව ඔවුන් වහන්සේලාද සුවසේ ලක්දිව් බැස තමන් ආ බැව් මහරජහට දන්වා සිටිසඳ එපවත් ඇසූ කීර්තසති ශ්රීම මහරජාණෝ පළමු වැඩි මහා ස්ථවිර වරුන්ට කළමනාකටයුතු සෙයින් මහොත්සවයෙන් සියනුවරට වඩා පුෂ්පාරාමවිහාරයෙහි වාසය කරවා සියලු මහසඟනට සිවුපසයෙන් උපස්ථාන කළහ. ඉක්බිති තමන්ට අදෘෂ්ට මිත්රසව ලක්දිව බුදුසසුන් වැවීමට පිටිවහල්වූ සියම්දෙසාධිපති මහරජහට ප්රදතිපඬුරු පිණිස දළදා හිමිරුවන් ලක්ෂ ණ සහ අනගි මිණිරුවන කින් කළ සර්වමඥ ප්ර්තිබිම්බයක්ද දක්ෂීාණාව්රකත සඞඛයක්ද යනාදී අනගි නෙක පඬුරු සහ සියපෙදෙස් යනු කැමති භික්ෂූතන් සහ ඇමති සමූහයාද යන මේ සියල්ල මහත් සත්කාරයෙන් නැවු නගා සියම්දෙසයට යවුහ. ඉක්බිති සියනුවරට පැදුම්දිග ගඞ්ගාරාම නම් මහවිහාරයක් කරවා එහි කර්මා න්තාවසානයෙහ් අනගි ගම්වරදෙකක් පුදා චිරස්ථායීව පුදපවත්නා රඟට නියමකොට කුණ්ඩසාල නම් පුරයෙහි විහාරයක් කරවා සඟනට පුදා ඉක්බිති සමන්කුළු මුදුනෙහි පිහිටි ජිනෙන්ද ශ්රීස පාදපඞ්කජාංකයට නිරතුරු පුදසිරිත් පවත්නාරඟට පිරිවර සහිත ගම්වර පුදා තවද මැවහල, දෙගල්දොරුව, දෙවනගල, මැද්දෙපොල යන මෙකී විහාර සහ රිදිවිහාරයද, දඹුළුවිහාරයද, බිම්බාවිහාරය. කොරොස්සේ
නරෙන්ර්ළ චරිතාවලොකන ප්ර,දීපිකාව. 145
විහාරය, මඩවල, හුඹුළුව යනාදී විහාරවල් කරවා මෙකී විහාරවල් ඇතුළුව පන්සියයක් පමණ විහාර තමන් නමින් කරවා එහි නිති පුදපවත්වනා රඟට ග්රාිම‍ෙක්ෂනත්රාිදිය පුදා සොඩසවිධ පූජා භාණ්ඩයන්ද වෙන වෙන පුදා සිරිලක සියලු භික්ෂූාන්ට තුන් වරෙක අනගි වස්ත්රද පුදා සර්වඩඥ ශාසනාභිප්ර්සන්න ලඞ්කාවාසී ගෘහස්ථ මහ පිරිස් රැස්කොට සිය නුවර දෙව්පුරයක්සේ සජ්ජිත කොට ශ්රී දංෂ්ට්රාශ ධාතු ස්වාමීන් තමන් සිරසින් පිළිගෙණ හස්තතලයට වඩා මහාමාලකාභිමුඛවසිට ත්රි සිංහල වාසීන්ට දක්වා මහත් පූජා පෙරහැර පවත්වා අපරිමිත පුණ්යදසඤ්චය කිරීමෙන් වසන සඳ රාජසිංහ මහරජ්ජුරුවන් දවස ප්රහතිකාල් සෙන් දුරුකිරීමට ගෙන්වන ලද ඕලන්ද වාසී සඞ්ග්රානම බලපිරිස් සමුද්රාස සන්නරට තොට පටුනු ආදිය රාජභොගයෙන් වසඟ කොට ගෙන කල්යැවීමෙන් ක්ර්මයෙන් උත්සන්නව රාජසිංහ මහ රජ්ජුරුවන් කාලයෙහි පටන් තමන් දක්වා නානා දෙශොත්පන්නනෙක පුදපඬුරු ගෙණදී පක්ෂ්පාතව සිට සියල්ල අත්හැර කීර්තාති ශ්රීු මහරජතුමාණන්ට විපක්ෂුව සිංහල බලපිරිස් හා දරුණු සහසටන් කොට ඒ සටනින් උභයරට වැසි බොහෝ සඞ්ග්රා ම සෙන් හා නොයෙක් වස්තු විනාසවීමෙන් ලද උගහටය සලකා සඞ්ග්රාංමය හැර පළමු පරිද්දෙන් මිත්රෙසත්ථතව ස්ථිරකොට තබා ලෝසසුන් වැඩවඩා අපරිමිත සුචරිතධර්මුයන් රැස්කිරීමෙන් තෙතිස්වර්ෂබයක් යෙහෙන් නරසිරිවිඳ අප බුදුන් පිරිනිවි දෙදාස් තුන්සිය තෙවිසිවන්නෙහි කම්වූ පරිද්දෙන් පරලොකප්රාපප්තවී.
මෙසේ සජ්ජනානන්දම නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්වීි චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි කීර්තේති ශ්රීෙ රාජදීපක නම් වූ අසූහවෙනි පරිච්ජේදයයි. ___________
ඊට අනතුරුව ඉකුත් මහරජතුමාණන් දෙටුමල් භ්රාෙතෘභුත නෛකදිගන්තරව්යාඉප්ත යශොකීර්තටතිගුණ ප්රීතාප ඇති රාජාධිරාජ සිංහ නම් අමිතගුණධනීදොත්තමයාණෝ ත්රි සිංහලාභිෂෙක ප්රාීප්තව සිව්සඟරාවතින් සිරිලක ජනරඤ්ජනය කොට පෙරඩ මස සඳ සෙයින් පෙර සිරිත් නොකඩව ලෝසසුන් වැඩවඩනුවෝ තමන් මෛත්රීෙ කරුණා මුදිතා උපෙක්ෂාක යන චතුෂ්කාප්රතමාණ්යි ධර්මඩයන් සහ යොනිසොමනසිකාර ධර්මුයන් වඩමින් චතුස්සඞ්ග්රක සම්පත්තීන් යුක්තවස්ථා‍නොචිත ප්රිඥතෙජසින් ක්ෂුඩද්රසස්ථුල ශාස්ත්රත ස‍ෙන්ර්යන් විධවංසනය කොට යෙහෙන් රජසිරි අනුභව කරණුවෝ
146 නරෙන්ර් චරිතාවලොකන ප්රරදීපිකාව.
තීක්ෂ ණ ඥානකෞශල්ය තායෙන් අක්ෂ්ර අටළොස්වර්ග්යෙක්හිද පවවිධ නිරුක්තියෙහිද අත්යකන්ත දක්ෂතව නොයෙක් දෙශභාෂායෙහි දක්ෂරකල රජපැමිණ බොධිසත්වය චරිතානුකූලව ත්රිාවිධාර්ත්ථෙචය්ර්ර‍යා පරවසව ත්රිදසංහලාබ්භ්ය න්තරයෙහි සැම විහාර දෙවාලය වල චාරිත්රලපූජා නොකඩව පැවැත්වීමෙන්ද තමන් ජීවිතය සහ සියලු සැපත තුනුරුවන් සතු‍කොට පුදා අඛණ්ඩ අච්ජිද්ර් අසබල අකල්මාසාත්යපන්ත නිර්මතමල තිසරණ පඤ්චසීලාදී සීලසංරක්ෂ ණයෙන්ද අපරිමිත දානපරිත්යායගයෙන්ද අනෙකප්ර‍කාර අනගිවතින් හෙබියාවූ නොයෙක් අටපිරිකර පූජාකිරීමෙන් එක්දහස් පන්සිය සාළිසක් කඨින පූජාකිරීමෙන්ද අටළොස් මහා වෛශාඛ පූජාවන් හා එපමණ කාර්ත තික මඞ්ගලොත්සවපූජා පැවැත්වීමෙන්ද, එකදින සතසහස්රත ප්රසමාණ මහාප්ර්දීප පුජාවක් හා නොයෙක් වර බුදුන් පෙරටුව මහ සඟනට අති මධුර රස බොජුන් දන්දී එසේම උභය විහාරවාසී මහසඟනට නිති දන් තබාදුන්හ. මෙසේ ලෝසසුන් වැඩෙහි යෙදී වසන සඳ ලක්දිව රටතොටපටුනු ආදියෙහි සිටි ඕලන්දමවාසීන් විසින් කරන උගහටය ඉවසාගත නොහී ඔවුන් රටින් ඉවත් කරනු කැමති එපින්වත් මහ රජාණන්ගේ අනු මැතියෙන් එරොපාරටවාසී ධවලාමාත්යාැදීන් වෙත රාජස‍ෙන්ද ස දිය පාවාදි සිංහල මහඅමාත්යරයන් යවා ජිනෙන්ර්ති වර්ෂඅයෙන් දෙදාස් තුන්සිය අටතිස් වන්නෙහි සඞ්ග්රාහමාරබ්ධ මහ බලපිරිස් හා ධවලා මාත්ය යන් ලක්දිවට ගෙන්වා ඕලන්දා වාසී සතුරුසෙන් දුරුකොට යට කී පරිද්දෙන් සමුද්රාමසන්න රටතොටපටුනු ආදිය ඔවුන්ට පාවා දී මිත්ර සන්ථ වයෙන් යෙදී අපමණ දාන සීලාදී සුචරිත ධර්මනයන් රැස් කොට අටළොස්වසක් රාජ්ය ය කොට බුදුන් පිරිනිවී දෙදාස් තුන් සිය එක්සාටළිස්වන්නෙහි කම්වූ පරිද්දෙන් පරලොකප්රාදප්තවූහ.
මෙසේ සජ්ජනානන්දි නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්ර්රාද චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි රාජාධිරාජසිංහාභිෂෙක පරිදිපක නම් වූ අසූසත්වෙනි පරිච්ජේදයයි. ______
ඉක්බිති ඒ රජ්ජුරුවන්ගේ ඇවෑමෙන් ශ්රීභ වික්ර‍මරාජසිංහ නම් මහරජාණෝ අභිෂෙකප්රා ප්තව පෙර රජුන් දවස කළ ලොක ශාසන චාරිත්ර‍යන් අසා දැන එම රාජධර්ම්යන් අත්නොහැර දාන ප්රිළයවචන අර්ත්ථ්චය්යාසා සමානාත්මතාය යන සතර සඞ්ග්රමහ වස්තුවෙන් ජනරඤ්ජනය කෙරෙමින් ලෝසසුන් වැඩවැඩිමෙහි යෙදී වසන්නාහු දළදා මන්දිුරයට අනගි ගම්වර සයක් පුදා මහසඟනට තමන් නමින් නිති දන් තබා වෛශාඛ පූජාදී ඒ ඒ තැන මඞ්ගල්යය පූජාවන් නොකඩවා පැවැත්වීමෙන් හා උභයවිහාර වාසී මහාසඞ්ඝයා වහන්සේ මඞ්ල මඬපාබ්භ්යජන්තරයෙහි වඩා හිඳුවා දිනදින මහදන් පවත්වා ධර්මලශ්රජවණය කිරිමෙන් අති
නරෙන්ර්් චරිතාවලොකන ප්ර්දීපිකාව. 147
ප්ර සන්නව බුදුන් උදෙසා අපමණ රන්රුවන් වස්ත්රා භරණාදිය පුදා කඨිනානිසංසයෙහි කී පරිද්දෙන් සපිරිකර කඨින නවයක් හා අටපිරිකර සහිත කඨින පන්සිය දෙසාළිසක්ද, පහන්පූජා අටසිය අටසාළිසක්ද, බුදුපාමොක් මහසඟනට එකදහස් දෙසියසතළිස් අට වරෙක මහදන්දී සතිස්වරෙක මගුල් පිරිත් බණ දෙශනා පවත්වා සපණස් වරෙක සර්ව්රාත්රි ක ධර්ම දෙශනා පැවැත්වීමෙන් එකි එකී වර වෙන වෙන අනගි වස්තු පුදා ධර්මලධර විනයධර භික්ෂුවන්ට වැටුප් වියදම් තබා දී නොයෙක් වස්තු පරිත්යා ග කොට භයගිරි විහාරාබ්භ්ය්න්තරයෙහි විජයසුන්දනර නම් මහ විහාරයකුදු කරවා එයට ගම් වරදෙකක් පුදා නිරතුරු පුදපවත්නාසේ සිලාලෙඛනය කොට තබා ජිනෙන්ර්ි දසන මන්දිකරාසන්නයෙහි දුටුවන් සිත් සතුටුකරවන මනහර විභූමික රජමැදුරකුදු කරවා එයට නුදුරු තැන නොයෙක් ජලවර පක්ෂි සමූහයාගෙන් ගැවසීගත් ප්රරසන්න නීරපුරිත ගම්භීර ජලවර පක්ෂී සමූහයාගෙන් ගැවසීගත් ප්රීසන්න නීරපුරිත ගම්භීර ජලවර ඇති නගරාඞ්ගය මනාව හොබවන්නාවූ තටාකයක් බඳවා එහි මැද සිත්කලු දැකුම් ඇති රජමැදුරකුදු කරවූහ. මෙසේ අනන්ත රජසිරින් ලෝසසුන් වැඩවඩා යහපත් රාජධර්මජයෙන් යෙදී වසන්නාවූ ඒ පින්වත් මහරජතුමා‍ණන්ගේ කිසියම් පාපකර්මජම බලය කින් හෝ සත්පුරුෂ සංසෙවනයෙන් දුරුව පවිටු මිත්රණ සෙවනයෙන් යෙදී අනන්ත දුක්ඛදායකවූ තෘෂ්ණාවයේ වසඟත්වසයට පැමිණ මනුෂ්යනඝාතනාදී නොයෙක් දරුණු පවුකොට එයින් ජනිතවූ අනිෂ්ටවිපාකයෙන් රාජමහාමාත්යාාදීන් ගෙන් කිසි පිහිටක් නොලැබ උදකලාවූ ඒ මහරජතුමානන් තමන් අභිෂෙකලත් සතළොස්වන වර්ෂනයෙහි එරොපාරටවැසි සතුරු සෙනඟට හසුව ජිනෙන්ර්් ස වර්ෂෙයෙන් දෙදාස් තුන්සිය සත්පණස්වෙනි වර්ෂ යෙහි මුහුදු යතුරෙන් එතරකරවා ක්රි්ස්තුවර්ෂරයෙන් එක්වාදහස් අටසිය පසළොස්වෙනි වර්ෂ යෙහි පෙබරවාරිමස අටවෙනිදින නිරාසඬකවූ ලක්දිව හැමතැන ඉංග්රීකසි ආණ්ඩුවට එක්සත්ව සිංහල මහරජ තුමාණන්ගෙන් පීඩාලත් හැම සතට අභයදී තුන්අවුරුද්දෙක අයබදු හැර නිදනවූ හැමසතුන් සදන කරවා බුදුසසුන්හිදු පෙර සිරිත් නොවරදවා ලෝසසුන් වැඩවඩා මෙසේ වසන සඳ සිංහල වැසි සමහර දුර්ම්න්ත්රීුන්ගේ ප්රායොග බලයෙන් ඉංග්රී සි ආණ්ඩුවට විපක්ෂිව පටන්ගන්නාලද සඞ්ග්රානම ඇති සීංහල වාසීන්ගෙන් යු‍ඬොපක්රගම නිරවසෙස කොට සාධා නොයෙක් ජනපදවල්හි කඳවුරු බැඳ ධර්මාවධිකරණලවා සතරදිග නොයෙක් තැන ගිරිදුර්ගාකදිය පහ කොට යහපත් මාර්ගැයන් සදා ඒ ඒ තන්හි ඇලකඳුරු ගංගෝ ආදී දුර්ගටස්ථානවල්හි සුණුගල් කර්මාතන්තයෙන්
148 නරෙන්ර් චරිතාවලොකන ප්ර්දීපිකාව.
හෙබියාවූ ස්ථීරතර මනහර දැකුම්ඇති පවුරුපාලම් බඳවා ලෝවැඩ කිරීමෙන් හා අවනි දර්පසණතල ප්රකතිඵලිත අමරපුර ශ්රීැධර සකල නගරාඞග ශ්රීව සමෘඬයෙන් සොභාමත්ව බබලන්නාවු සෙඞ්ඛණ්ඩ ශෛල නම් ශ්රීඅ වර්ඩිනපුරප්රශවරයෙහි ශෛලමය භිත්ති ස්තම්භ පද්ම කුමුදු කරටි කල්ත්යා‍දින් හා සුළුදොර මහදොර ආදී නොයෙක් වාරයෙන් හෙබියාවූ කුළුගෙවල් පන්ති ඇති ජනමනනන්‍දනීයවූ කෙළගණන් වස්තු අගනා විසිතුරු විභූමික රජමැදුරකුදු කරවා ලක්දිව හැම සතුන් වෙහෙසා නොයෙක්ලෙස අයබදු ගැණිමෙන් හා නොපමණ රාජකෘත්යමයෙහි යෙදීමෙන් නිර්ඩෙනව සිටි සතුන් වෙත කුළුණු මෙත්සිත් ඇති එඞ්ගලන්ත නම් රාෂ්ට්රා ධිපති මහාරාජොත්තමයාණන් වහන්සේගේ පණතින් සිරිලක සතුන් වෙත පැවති රාජ්යරශ්රීහකෘත්ය්යන් හැර ඔවුනොවුන් වසඟවූ ෙක්ෂ‍ත්රස වස්තුවල උපදනා සස්යියන් දශභාගයෙන් දසභාග‍යක් කොට ඉන් භාගයක් රාජභොගයට දී නිදුකින් ජීවත්වනසේ හැම සතට අභයදී බුදු සසුන් කෙරෙහිදු පෙර සිරිත් නොකඩව පවත්වන ලෙස නියොග ලත් ධවලාමාත්යා දීන් විසින් එමලෙස පැවැත්වීමෙන් අසස්වූ ඉංග්රිාසි ආණ්ඩුවට සිරිලක වසඟවූ එකුත්විසි වර්ෂෂයෙහි නවම්මස අවදසවක් නම් තිථියලත් ගුරුදින මේ නරෙන්ර්වට චරිතාවලොකන ප්රරදිපිකා නම් වූ ප්රසදීපිකා නම් වූ ප්රනකරණය ලෙඛනය කිරීමෙන් නිෂ්ටාවට පමුණුවන ලදී.
මෙසේ සජ්ජනානන්දන නිවේදය පිණිස කළ නරෙන්‍ද්ර් චරිතාවලොකන ප්රේදීපිකායෙහි ශ්රීව වික්රෙම රාජසිංහාභෂෙක නම් වූ අසූඅටවෙනි පරිච්ජේදයයි. ______
෴ සිඬිරස්තු.෴
“ලඬකාතිසීහල’ලවරම්හි සුසණ්ඨිතම්හි සෙඬ්ඛන්ඩසෙලසිරිවඩ්ඬනකෙ පුරම්හි, කාරෙසි සින්ධහවගිරිම්හි වරස්සමම්හි රාජුනවංසචරිතං හි මිදං ස තෙරො.
සම්බුද්ධ පරිනිබ්බාණා ද්විසහස්ස සතත්තිකෙ, පඤ්චසත්තතිමෙ වසේස නඬර්තා පකරණි අයං
෴ සුබමස්තු ෴ ආරොග්යයමස්තු ෴