නල සහ දමයන්ති - ii

සවැනි පරිච්ඡෙදය

ගං ඉවුර දිගේ පහළට ගමන් කරන්නා වූ දමයන්ති තොමෝ ගල් මුල් කණු කටු ආදියෙන් තොර වූ වැලිතලා වෙහි පා තබමින් මඳක් පහසුවෙන් අශරණ ශරණ වූ සෙමින් සෙමින් ඈත මෑත බල බලා පිරිසක් යන්නී තවලමින් බඩු ගෙන වෙළදාම් සඳහා යන්නා වූ මිනිසුන් සමූහයක් දුටුවාය. ඕ ඔවුන් හමුව සිය පෙම්වතා ගේ තොරතුරු පවසා ඔහු ඔවුනට හමුවීද ” යි ඇසුවාය. ‍මහ වනයෙහි අමනුෂ්යපයන් ‍පිළිබඳ තොරතුරු අසා පුරුදු ඒ වෙළෙන්දෝ දමයන්තියගේ නො සකස්වූ ශරීර විලාශය දැක ඕ මිනිස් වෙස් මවා ගෙන ආ අමනුෂ්යනයෙකැයි සිතූහ. ඔවුන් ගෙන් බොහෝ දෙනා ඈ දුටු හැටියේ බිය පත්ව පැන දිවූහ. මේ කලබලය ඇසූ ඒ කණ්ඩායමේ මූලිකයා එතනට පැමිණ “ ඔබ කවරෙක් ද ? කුමක් පිණිස මෙහි පැමිණියෙහි ද ? අපගෙන් කුමක් බලාපොරොත්තු වන්නෙහිදැ ” යි විචාළේ ය. “ වෙළෙඳාණෙනි , මම විදර්ග රාජ්යාේධිපතිහුගේ දූ කුමරිය වෙමි. මගේ හිමියා නිෂධ ධිපති වූ නල රජය. ඒ මාගේ ස්වාමියා වනයෙහි දී අතරමං විය. මම ඔහු සොයමින් හැසිරෙමි. ඔබ ඒ මාගේ ස්වාමියා කොතැනකදීවත් දුටුයෙහි නම් කරුණාකර මට කිව මැනව. ” දමයන්තියගේ මේ පිළිතුරු කථාවෙන් ඇය පිළිබඳ අවබෝ’ධයක් ඇති කරගත් වෙළෙඳ දෙටු තෙමේ - ‘ උත්තමාවනි , මේ මහවනයට ඇතුල් වූවාට පසු සිංහ , ව්යාවඝ්ර් , හස්ති , වන මහිපාදි වල් සත්තු නම් නොයෙක් විට අපට මුණ ගැසුණෝය ” යි දැන්වීය.

මේ ඇසූ දමයන්තී තොමෝ හිමියා සොයමින් තනිව යන්නා වූ තමන් වූ තමන් හට ද ඔවුන් හා එක්ව ගමන් කරන්නට අවසර ඇතොත් කෘත වන බව පැවසුවාය තමන්ගේ බඩු විකුණා ගැනීමට වේදි රාජ්ය යට යන බවත් ඒ තාක් කැමැති සේ කණ්ඩායමට එක්වී ඊම ගැන තමන් විරුද්ධ නොවන බවත් ඒ කාරුණික වෙළද දෙටු තෙමේ පැවසීය. මෙයිනුදු මඳ සේවයක් ලැබූ දමයන්තී තොමෝ ඒ ශිෂ්ට මනුෂ්යීයන් හා එක්ව කීප දවසක් ගමන් කළාය. එක් සන්ධ්යා සමයෙක මේ වෙළෙන්දෝ උත්පල පද්ම පුණ්ඩරිකාදී නානා ජලජ කුසු‍මයෙන් රම්යත වූ ශීතල ජල යෙන් පිරුණු වැවකි දැක ඒ සහායකයනට වූ විපත වෑ ඉවුරෙහි වාඩි ලා ගත්හ ආහාර නෘත්යූයෙන් පසු ඔහු ඒ තඩාග කුලයෙහි තැනින් තැන වැටී ජලජ පුෂ්ප සුගන්ධය ගැදනෙක හමන්නා වූ සුළගින් ආපසායිකව ඉතා සුවසේ නිදිගත්හ. මධ්යනම රාත්රිායෙහි වග හස්ත් සුථයක් පැන් බීම සඳහා ඒ වැවට පැමිණියේය. ඒ ඇතුන් ගේ පැමිණිමෙන් වෙලෙඳුන්ගේ කඳවුරෙහි. බලවත් කැලඹිමත් ඇතිවිය. ඇතුන්හට පෑගීමෙන් සමහර වෙළෙඳුන්ගේ හස්ත පාදාදිය තුවාල විය. සමහරු මරණයට පත් වූහ. බොහෝ දෙනා පලා ගොස් දිවි රැක ගත්හ. පසු දා උදෑසන ඉතිරි වූ වෙළෙන්දෝ රැස්ව මැරුණවුන් පිළිබඳ අවසාන කටයුතු නිමවා තුවාල වුවනට බෙහෙත් කොට ගෙන අවසානයෙහි මෙබඳු සංකථාවක් කළහ. “ මේ අප හා එක්ව ආ තැනැත්තී ඒකාන්තයෙන් මිනිස් දුවක් නොව යකින්නකි. අපට වූ හදිය මැයගේම උපක්ර මයක් විය යුතුය. වුණු දේ වුණාවෙ. මින් ඉදිරියට මැය හැ එක්ව නො යමු ” යනුයි.

වෙළෙඳ දෙටු තෙමේ දමයන්තිය අමතා තමන් හා එක්ව ඇය නො ආ යුතු බැව් කීයේය. මෙයින් නැවත හුදකලා වූ දමයන්ති තොමෝ වනගහනයෙහි හසර නො දැන යන්නී වේදී රට බලා යන්නා වූ බ්රායහ්මණයන් සමුහසකට වක් වූවා ටික දවසකින් ඒ වේදි රාජධානියට පැමිණියාය. වැරහැලි ඇඳගත්තා වූ ද දුර්වර්ණඒ දේහ විලාස ඇත්තා වූ ද දමයන්තීය එ රට වීදිවල ගම්න් කරනු දුටු ළමයි ඕ උතුම් තැනැත්තියකැ යි සිතා මිනිස් සියයකට පැමිණි බොහෝ සෙයින් විහිළු කළහ. දමයන්තී ඒ සියලු අවමන් විඳිමින් වීදිවල ගමන් කරන්නා වූ ධෛර්යටත් දමයන්තී තොමෝ අනුක්ර්මයෙන් වේදී රාජ්යාසධීශ්වර වූ සුබාහු නරේන්ර්ක යා ගේ මාලිගය අසලට පැමිණියායා. වීදිවල නාගරික කොලු රැළ විසින් වට කරගනු ලැබූ ඈ දුටු සුබාහු රජුගේ මවු බිසො ව ඕ කවරෙක්දැ යි දැනගනු කැමැත්තී තමන් අගවැසි අසනක් යවා දමයන්තිය රජ මැදුරට ගෙන්වා ගෙන ඇගේ පෙනුමෙන් යහපත් කුලයෙහි උපන්නක් බැව් සලකමින් ඇය පිළිබඳ තොරතුරු විචාළාය. රාජ මාතාවන් විසින් විචාරනු ලැබූ දමයන්තී තොමෝ තමන් යහපත් කුලයක උපන් බවත් සිය සැමියා විසින් හැර දමන ලද මෙහෙකරු ස්ත්රියයක් බවත් ඒ සැමියා සොයමින් තැනින් තැන හැසිරෙන බවත් කීවාය. දමයන්තිය කෙරෙහි බලවත් අනුකම්පා ඉපද වූ රාජ මාතාවෝ ඇය අමතා - “ දුව , ඔබ සුළු සැනසීමක් . මේ මාලිගයේ නැවතුණ මැනව. මම ම‍ාගේ මොහෙකරුවනට විධාන කොට ඔබගේ සැමියා සොයවා පමුණුවා දෙන්නෙමැ ” යි පැවසුවෝය.

මෙයින් බලවත් ප්රීොතියට පත් දමයන්තී තොමෝ ඒ ආර්යාවගේ කාරුණික වචන ගැන ඉතා භක්තිමත් ලීලා වෙන් ස්තුති කොට ඈ සමීපයෙහි නතර වන්නට කැමැති වූවාය. තමන්ගේ නියමය දමයන්තීය විසින් අනුමත කළ බැව් දත් රාජ මාතා තොමෝ සිය යෙහෙළිණියන් වූ සුනන්දා බිසොව එම ගෙන්වා ඇයට දමයන්තිය පෙන්වා “ දුව , ඔබ හා තම වයස් ඇති මේ කුලකාන්තාම ඔබගේ මිතුරියක් මෙන් පිළිගෙන රැක බලා ගත මැනැවැ ” යි කීවාය. දමයන්තිය දුටු සුනන්දා බිසෝ තොමෝ අතිශය ප්රී තියට පැමිණ ඇය ඉතා ආදරයෙන් පිළිගෙන ඇයට සියලු සැප පහසු සලසමින් මහත් ප්රේැමයෙන් වාසය කළාය. රාජ මාතාවන් කෙරෙහි බලවත් විස්වාසය තැබූ දමයන්තී තොමෝ ඒතාන්තයෙන් සිය පෙම්වතා මෙහි දී ම දැක ගත හැකි යැ යි සලකමින් සුනන්දාවන් හා සැතහි විසුවාය.

දමයන්තිය මෙසේ එක්තරා සැනසීමකට පත්ව වාසය කරන නමුත් කල රජු ගමබන්ධි වූ ස්වල්පමාත්ර වූ ජන ශ්රැිති යක් වත් දැනගන්ට නො ලැබීම හුදකලා වූ අඹු සැමියෝ ඇයට බලවත් ඛෙදයට කරුණු විය ඇයට ලැබෙන්නා වූ රාජ භෝජන වලින් වත් මනා සුවපහස් දෙන ශයනාසන වලින් වන් ඒකාත්මිකව සැනසිලි බස් කියමින් එක්ව වසන ප්රිනය යෙහෙළියන්ගෙන් වත් ඇගේ දුක දුරු නොවීය. දමයන්තිය තනිකර දමා පලා ගිය කළ රජ තෙමේ ඇයට කුමක් වී ද කියා නො දන්නේ ඇය කෙරෙහි බඩ වූ ආදරය නිසා ඇය ඔබ කරමින් තැවෙන්නේ රුක් මුලින් රුක් මුලට වන ලැහැබින් වන ලැහැබට යෙමින් අසවස්ථව කල් යවයි.

මෙසේ දුගීව හැසිරෙන්නා වූ දමයන්තියගේ පුළුවෙන් බරා ගත් කැබැල්ලට ධන කොට ඇති නල තෙමේ එක් දවසක් මහ වන මැද ඇවිළෙන්නා වූ විශාල කර්කෝටක වහ්ගිස් ගන්ධයක් දැක එ දෙසට ගියේය. නාගරාජයා. ඔහු ඊට සම්වෙත්ව ම උපකාර ඉල්ලා කෑගසන හඬක් ඇසුණේය ඒ හඬ අනිකකු‍ගේ නොව ගිනි ගොඩ මැද දැවෙමින් දඟලන මහා නාග රාජයකු‍ෙග් හඬ බැව් දැනගත් නල තෙමේ බියෙන් තැති ගත්තේ ය. නල රජු දුටු සර්ප රාජ තෙ‍ම “ පින්වත නල රාලය , මම වනාහි කර්කෝටක නම් වූ භූජ ගේශ්වරයා වෙමි. වරක් මම මහත් සෘද්ධි මහිම ඇති නාරද සෘෂිවරයාට විරුද්ධව වරදක් කෙළෙමි. එතුමාගේ ශාපයෙන් මම මේ වහ්ස්කන්ධය මැද දුක් විඳින්නට පටන් ගතිමි. මම බැගෑපත්ව ඒ උතුමා ගෙන් ශාපාවසානයට අවසර ඉල්ලීමි. මගේ බැගෑ වචනයට ඇහුම්කන් දුන් එතුමා මට කථා කොට ‘ කර්කෝටකය , යම් කාලක නල රජ පැමි‍ණ තා මේ ගිනි ගොඩෙන් මුදා ගනී ද ඒ තාක් වසව’ යි අවසර දුන්නේ ය. මේ ගිනි ගොඩෙන් ගැළවී යනු නො ගැකීම දුක් විඳිනා මා නිදහස් කළ මැනවි. මම ද ඔබට මිතුරුව උපකාර කරන්නට සමර්ථ වේවැ ” යි ආයාචනා කෙළේය. මේ ආශ්චර්යටත් හෘෂිතයෙන් මෘදු වූ පින් ඇති නල තෙමේ පඩි පේළි දහයකින් මත්තෙහි වූ ඒ ගිනි මැලය ළඟට වහාම නැග ගොස් සර්කෝටකයා අල්ලා ක්රතමයෙන් පාතට ගෙන ආවේය. දස වැනි පඩි පේළියෙන් පහළට ආ වහාම ඒ මහා සර්ප තෙමේ නල රජු දෂ්ට කෙළේය. ‍එකෙණෙහි විරූපි නල රජ නල රජුගේ ශරීර විලාසය වෙනස් විය. ශරීරය කුඩා විය. අත් කොට විය. බලවත් විෂ වේගයෙන් පිඩිත විය.

මේ බලවත් අනගම්යිසනයට පත් වු නල රජුහට සර්ප රාජයා කථා කොට “ නල රාජය , මා කෙරෙහි කෝප නො කළ මැනව. මා අකෘතඥයකු වශයෙන් නොගත මැනව. මා දෂ්ට කිරීමෙන් ඔබගේ ශරීරයට ඇතුළත් වූ විෂ වේගය ඔබට නොව ඔබ ගේ කයට ආවේශ වී සිටින කලි දේවතාවට පමණක් පිඩා පිණිස වෙයි. දැන් ඔබ සුවපත් වෙයි. කලි තෙමේ ඔබ අත හැර යයි . සත්ය යි. “ ඔබ දැන් අයෝධ්යාආ පුරයට යා යුතුයි දැනට අයෝධ්යාරවෙහි වසන සෘතුපර්ණ රජ තෙමේ චතුරඞ්ග ක්රීාඩාවෙහි ඉතා දක්ෂයෙකි. ඔහු හමුවට ගොස් ඔබ ඉතා සමත් රියැදුරකු බවත් ඔබගේ නාමය බාහුක බවත් කියා ඔහු සමීපයෙහි නැවතී චතුරඞග ක්රීුඩාව ඉගෙන ගත යුතුයි. සෘතුපර්ණ රජ තෙමෙ ඒකාන්තයෙන් ඔබ එකී ක්රීකඩාවෙහි විශෙෂඥයකු කෙරෙයි. ඉන් පසු පුෂ්කරයා හා සමග චතුරඞග ක්රීකඩාවෙහි යෙදී ඔබ ගේ රාජ්යරය ආපු දිනාගෙන නැවත සිය පෙම්බර බිසොවත් කුමරුවනුත් සමග යෙහෙන් විසිය හැකිය. සැක නො කළ මැනව. මෙන්න මේ රෙදි කැබැල්ල ඉතා පරිස්සමින් තබා ගත මැනව. මෙහි අනුභාවයෙන් ඔබ කැමැති විටෙක ඔබගේ සියම ශරීරංකාරය ලබා ගත හැකිය ” යි කියා නල රජු ධෛර්යවත් බවට පැමිණ වූයේය. කර්කෝටකයාගෙන් ලැබූ පිළිසරණ ඇති නල තෙමේ ඔහුට බොහෝ සෙයින් ස්තුති කොට ලබන ලද අවසර ඇත්තේ එතැතින් අයෝද්යත පුරයට පැමිණීම. නික්මුණේය. දස දිනක් මුළුල්ලේ කරන ලද පා ගමනින් පසු අයෝධ්යාටවට පැමිණි නල තෙමේ රජ වාසලට ළඟා වුණේය. රජු විසින් අනුදන්නා ලද ප්රවවේශ ඇති නල තෙමේ රජු ඉදිරියට පැමිණ ආචාර පවත්වා “ දේවයන් වහන්ස , මම ඉතා හොඳ අශ්වදම්යපසාරථියෙක් වෙමි. බාහුක යනු මගේ නාමය යි. ශ්රීතමතුන් ගේ මෙහෙවරට මා පත්කරගත මැනවැ ” යි සැලකෙළේය.

ඉක්ෂ් වාකුවංශිය අයුතායු රජු ගේ පුත්ර වූ සෘතුපර්ණ භූපාල තෙමේ එවකට තමන්ගේ රාජ රථය පැදවීමට ඉතා හොඳ රියදුරකු සොයා සොයා සිටියේය. එ බැවින් බාහුක නමින් පෙනී සිටි කලහු දුටුහැටියේ ම ඔහු කෙරෙහි බැදුණු සිත් ඇත්තේ තමන්ගේ ප්රනධාන අශ්ව දම්යහසාරථි පදවියට පත්කර ගෙන ඔහුට මෙසේ දැන් විය : - “ එම්බා බාහුකය , ඉතා වේගයෙන් අසුන් එළවා ‍යාමෙහි මම ඉතා කැමැත්තෙක්මි. ඔබ මේ කාර්යයෙහි විශේෂඥයකු බව දැනගන්නට ලැබීමෙන් මම සතුටු වූයෙමි. මාගේ රථ හා අශ්වයන් පිළිබද කාර්ය භාරය ඔබ විසින් ඉසිලිය යුතුය. දැනට ඒ පදවියෙහි සිටින වර්ෂණේය , ජිවාල යන රියැදුරන් දෙදෙනා ඔබගේ අණ පිළිපදිනවා ඇත ” යනුයි. එසේය යි පිළිවදන් ඇස් වූ බාහුක තෙමේ එයින් නික්ම අශ්වශාලාවට ගොස් රථයෙහි යෙදීම ට සුදුසු වූ ද පිටයාමට සුදුසුවූ ද අශ්වයන් තෝරා උන්හට නිසිසේ සාත්තු සප්පායම් නියම කෙළේය. බානුක සාරථිහු ගේ මැනවින් අශ්වයන් පිළිබඳ කාර්ය සංවිධානය කළාහුය. කීප දිනකට පසු මේ අභිනව අශ්වදම්යවසාරථියාගේ දක්ෂා භාවය පරීක්ෂාක කරනු කැමැති සෘතුපර්ණ රජ තෙ‍ම ඔහු අමතා රථය පිළියෙල ‍ අගිනව කොට ගෙන එන්නට නියම අශ්වදම්ය‍ සාරථියා. කෙළේය. සරහා පිළියෙල කළ රජ රියට නැගී රජු හිඳගත් පසු කසය අතින් ගෙන සූදානම් වූ බාහුක තෙම මහත් වේගයෙන් රිය පැදවූයේය. පවනට බඳු වේගයෙන් යන්නා වූ රථයෙහි හුන් රජ තෙමේ බලවත් ප්රීලතියටත් මහත් විස්මයටත් පැමිණියේය.

මේ විස්මය ජනක වූ රථ ධාවනය දුටු වර්ෂණේය රථාචාර්ය තෙ‍ම “ අහෝ , මේ පුදුම සාරථියා කවරෙක් ද ? මේ කෙබඳු යමර්ථකමෙක් ද ? මෙසේ මේ කාර්යය සිදු කිරීමෙහි නල රජතුමන් හැර සමතකු මිහිපිට ඇති බව නො දනිමි මේ බාහුකයා ඒ නල රජ තුමන්ගෙන් අශ්ව ශිල්පය පිළිබඳ ගුරුකම් ලබා ගත්තකු විය යුතුයි. මෙය මට ප්රවහේලිකාවකැ ” යි සිතුයේය. බාහුකයාගේ අබිතීය වූ අශ්වදම්යට සරථිත්වකය දැක ප්රී තියෙන් කුල්මත් වූ සෘභූපර්ණ රජතෙම ඔහු ගෙන් අසුන් එළවීම පිළිබඳ ගුරුකම් ලබා ගන්නට කැමැති විය රජ තෙමේ බාහුකයා අමතා “ ප්රිාය බාහුකය , ඔබ ගෙන් මේ ශිල්පය ඉගෙනගන්නට මම කැමැත්තෙමි. එබැවින් මට එය උගන්වා ලවා ඔබගේ අශ්ව දමනයෙහි විශේෂඥතාව මෙන්ම මගේත් ක්රී්ඩාවෙහි විශෙෂඥතාවක් ඇත්තේය. මම වනාහි මිහිපිට කිසිවකු විසිනුත් නොපැරදවිය හැකිසේ චතුරඞග ක්රීමඩාවෙහි ශුරයෙක්මි. ඔබ කැමැති නම් ඒ මා දන්නා ක්රීකඩාව ඔබට උගන්වන්නෙමි. ඔබ අද්විතීය වූ චතුරඞ්ග ක්රීුඩකයෙක් වන්නෙහිය. ඔබගේ කැමැත්ත කෙසේදැ ” යි ඇසීය. ස්වකීය අභිලාෂය මුදුන් පත් වන බවට කටයුතු සැලසෙන බැව් දත් නල තෙමේ “ දේවයන්වහන්ස , ඔබගේ කැමැත්ත වේවා ” යි රජුගේ බස අනුමත කෙළේය. ප්රයතිඥාව පරිද්දෙන් ඉදිරි ශිල්ප හුවමාරුව පත් වූ නල තෙමේ අශ්වදමය සාරථිත්වවය පිළිබඳ සියලු ගුරු මුෂ්ටි සෘතුපර්ණ රජුට දුන්නේය. බාහුක නාමයෙන් පෙනී සිටින්නාවූ නල රජු බලාපොරොත්තු වූ ද්යුේතය පිළිබඳ සියලු ගුරුකම් සෘතුපර්ණ රජුගෙන් ලැබුණේය. දැන් නල රජු පමණට සෘතුපර්ණ රජ අශ්වදමනයෙහි විශෙෂඥයෙකි. එසේම සෘතුපර්ණ රජු පමණට නල රජ තෙමේ ද්යු්තයෙහි විශේෂඥයෙක් වී.

දුෂ්ට ගති ඇති පුෂ්කරයා නිසා නිෂධ රාජ්යීයටත් සිය දියණියන්ටත් බෑනණුවන්ටත් සිදු වූ බලවත් විපත භිම රජුට සැලවිය. ඔවුන් ආ ගිය අතක් ගැන විපරම් කළ නමුත් දැනගත නොහැකි විය. දරු දුක . දරු දුක ඉවසිය නො හැකි භිම රජ තෙමේ දේශ සංචාරයෙහිත් තත්ත්වක පරීක්ෂා යෙහිත් දක්ෂාං වූ බ්රාකහ්මණයන් සමූහයක් කැඳවා නල දමයන්තී දෙදෙනා සොයා කැඳවා ගෙන එනු පිණිස ඔවුන් විදේ ශාටනයෙහි යෙදවූයේය. සොයා ගත් කෙ‍නකුන්ට බොහෝ තෑගි දෙන බව ද ප්රනකාශ කෙළේය. භීම භූමිපාල‍යාගේ නියෝගය ලැබූ බ්රානහ්මණයෝ නානා වේෂ විලාසධරව විදර්ග දේශයෙන් පිටත්ව නල දමයන්තී දෙදෙනා සොයනු සඳහා දේශාන්තරවල හැසිරෙන්නට වන්හ. මුළු දඹදිව වාරාණසි , ශ්රාරවස්ති , කෞ‍ශාබේ , උජ්ජයිනි , චම්පා ආදි නොයෙක් නගර ජනපද වලත් හැසිරෙන්නාවූ ඒ ගවේෂකයනට නල දමයන්තීන් පිළිබඳ වූ අංශු මාත්රව ජනශ්රැවතියක්වත් නො ලැබිණි. දේශාටනයෙන් බොහෝ වෙහෙ‍සට පැමිණි ඒ බ්රාබහ්මනයන් අතුරෙන් සුදේව නම් වූ එක් බ්රාූහ්මණයෙක් දෛවය විසින් මෙහෙසන ලදුව වෙදි රටට පැමිණි සුදේව තෙම එහි බොහෝ වීදිවල හැසිරෙමින් පරීක්ෂාම කරන්නේ රාජවීදියටද පැමිණියේය. රාජ මන්දිර සමීපයෙහි නවතමින් බොහෝ වේලා පරීක්ෂාර බුධියෙන් නිරීක්ෂදණය කරන්නා වූ සුදේව තෙමේ සුනන්දා බිසොවුන්ගේ පසෙක හුන් දමයන්තිය සී මැදුරු කවුළුවකින් දුටු අදහස් සභල වූ සුදේවයෝ යේය. දුටු දමයන්තිය ඇසිල්ලෙහි ඇය ළදරු කල පටන් දැක පුරුදු සුදේව තෙමේ ඒ දමයන්තිය බැව් අනුමාන වශයෙන් සලකා ගත්තේය.

රාජවාරයට පැමිණි සුදේව බ්රාෙහ්මණතෙම තමන් විදර්ග දේශයේ සිට පැමිණි රාජ දූතයකු බව වාරෂාලයාට කියා ඔහු ලවා රජුගෙන් අවසර ගන්වා වාසළින් ඇතුළු වූයේ ක්රරමයෙන් ගොස් දමයන්තිය දැක ආචාර පවත්වා සිටියේය. කිසියම් ශුභ ආරංචියක් රැගෙන ආවකු බැව් සැලකූ දමයන්තී තොමෝ සුදේවයන් කියන්නක් ශ්රැවණය කිරීමෙහි උත්සුක වූවා ය. “ ආර්යාවනී ” යි ආමන්ත්රිණය කිරීමෙන් ස්වකීය ගමන වෘත්තාන්තය හෙළි කරන්නා වූ සුදේව තෙමේ , මම වනාහි ඔබ සොහොයුරාගේ යහළුවකු වූ සුදේවයා වෙමි. ඔබ පියාණන් වූ භිම රජතුමා ද , ඔබ ගේ මෑණියන් හා කුමරුවෝ ද සැපසේ වෙසෙති. එතකුඳු වුවත් ඒ සියල්ලෝ ඔබ වෙනුවෙන් බලවත් චිත්තතාපයක් උසුලති නල රජතුමන්ගේ වන් ඔබගේ වත් කිසි තොරතුරක් නො දත් ඔබ පිය මහ රජාණෝ බමුණන් සමූහයක් ඔබ දෙපල සෙවීම පිණිස නානා දිග් දේශ වලට යැවූහ. ඔවුනතුරෙන් එකකු වූමම අද ඔබ දැක ගැනීමේ භාග්යජය ලැබීවි. දැන් ඉතින් ඔබ ඔය සැඟවී සිටින තැනින් එළියට පැමිණ ඔබත් ඔබගේ පෙම්බර හිමියාත් ගැන මහත් බලාපොරොත්තුවෙන් පසු වෙන ඔබගේ ස්නේහවත් දෙමවුපියන් හමුවට පැමුණුණ මැනව. මහා ප්ර තාපවත් නරවරයකුගේ දුහිතෘවක් වූ ද , එසේම කීර්තිමත් නරපාලයකුගේ මෙහෙසියක් වූද ඔබ මේ අශ්ව රාජ මන්දිරයක උපකාරිණියක් වශයෙන් නැවතී සිටුම නුසුදුසුය ”යී කීයේය. සුදේවයාගේ මේ වචන අසත් අසත් ම කඳුලෙන් පිරී ගිය දමයන්තියගේ දෙ ඇන දර්ශන ශක්තියෙන් තොර විය. පිරුණු කඳුලු වගුරුවන්නා වූ ඒ සියුමැලි බිසෝ තොමෝ ඉකි බිඳ බිඳ හඬ හඬා නල රජුගේ ද්යු ත ක්රී ඩාවෙහි පටන් ඇගේ වර්තමාන දිවි පෙවත තෙක් සියලු වෘත්තාන්තය ශද්ගද ස්වරයෙන් සුදේවයන් හට පැවසුවාය.

ඒ වෘත්තාන්තය ශ්ර වණය කරන්නා වූ සුදේවයන් ගේ සිරුර ලොම දැහැගැනිණි මව්පියන් ගුණ සිහිවීම. ඔහුගේ දෙ ඇසින් වෑහෙන කඳුලැලියෙන් ඉදිරිපස භූමිය තෙත් විය. සිය දෙමවුපියන් තමන් කෙරෙහි පවත්වන ආදරාතිශ්යවය මැනවින් අවබෝධ කළාවූ ද සිය දෙ දරුවන් කෙරෙහි පවත්නා ආත්මීය ප්රේිමය නො ඉවසිය හැකි බවට පැමිණියා වූ ද ඒ දමයන්තී තොමෝ දෙ අතින් මුහුණ වසා ගෙන වැළපෙන්නට පටන් ගත්තීය. “ උත්තමාවනි , නො වැළපුන මැනව , ලෝකය සියල්ලෙන් පිරී තිබේ. සංයෝගය වූ කලී වියෝග යාගේ සම්භවය දන්වන්නකැයි උගත්තු කියති. ඒ සැබෑවකි. එහි විරුද්ධ පැත්තත් එසේමය. එබැවින් නොවැළපුන මැනව. ඔබ වැන්නන්හට පමණක් නොව පරම කෝටියට පැමිණි මහේෂයනටත් ලෝක ධර්මය සාධාරණ වෙයි. දැන් ඔබ පිය රජු වෙත සැපත් වන්නට සිතුව මැනව. දෙ ‍දරුවන් දැක සිත සතපනු මැනව. නොබෝ කලකින් ඔබගේ වල්ලභ වූ නල නරේශයා ද හමුවීම නිසැකය ’ යි කියමින් ස‍ුදේව තෙමේ දමයන්තිය සැනසීමෙහි යෙදුණේය.

සත් වැනි පරිච්ඡෙදය.

සුදේව දමයන්ති දෙ දෙනාගේ සංකථාව අසමිනුත් ඒ දෙදෙනාගේ ශොකා සුබාහු රජ මැදුරේ කලබලය. පන්න විලාසය දකී මි නුත් නිශ්ශබ්දව පසෙක නො පෙනී හුන් සුබාහු රාජා මහීෂිය වූ සුනන්දා තොමෝ කම්පමාන වූ අඟ පසඟ ඇත්තී වහාම රාජ මාතාවන් වෙත ගියාය.

ඇගේ විලාසය දුටු රාජමාතාවෝ “ කිමෙක් ද දියණියනි , කිමෙක් දැ ” යි නො ඉවසිල්ලෙන් ප්ර්ශ්න කළහ. “ අහෝ ! මෑණියනි , පුදුමයකි ! බලාපොරොත්තු නො වූවකි. විදේශීය බ්රාකහ්මණයෙක් මෙහි පැමිණ සිටියි අපේ තරුණිය සානුකම්පක ලෙස හඬයි ” යනු සුනන්දාවන් කියත්ම කලබල වූ මවු බිසෝ තොමෝ ශීඝ්රය ගමනින් එතැනට අවුත් බමුණා දැක , “ පින්වතාණනි , ඔබ කවරෙහිද ? ඔබ මේ කාන්තාව කෙසේ හඳුනන්නෙහිද ? මෑ මෙතරම් හැඬීමට කවර ඛේදවාචකයක් ඔබ කීවෙහි දැ ’ යි විචාළාය. එබසට සුදේව තෙමේ “ උත්තමාවනි , මේ විදර්ග දේශාධිපත් වූ භීම රජ තුමන්ගේ දුහිතෘ වූ දමයන්තී නැමැති ආර්යාවයි කීර්තිමත් නල රජතුමන්ගේ මෙහෙසියයි ” යනාදි වශයෙන් නල දමයන්තී දෙදෙනා පිළිබඳ විස්තරය කීයේය. බ්රාබහ්මණයාගේ විස්තරය ඇසූ රාජ මාතෘ තොමෝ ගල්ගැසුනාක් මෙන් විස්මිතව බොහෝ වේලාවක් සිට අන්තිමයේ දී “ එහෙනම් මේ විදර්ග දේශාධිපති වූ භීම රාජයාණන්ගේ දියණියන් වූ දමයන්තිය ද ? සත්තකටම ” යනු මදක් ශබ්ද නගා කීවාය රාජමාතාවට මෙය සිහිනයක් මෙන් විය. “ මම මැය දුටු හැටියේම උසස් කුලයෙහි උපන්න කැයි සිතුවෙමි. මා විසින් මෙහි කැද උපන් ලපය . වන ලද්දීද එහෙයින් මැයි. සැබවින් මෝ විදර්ග දේශාධිපතිහු ගේ දුව වූ දමයන්ති නම් මාගේම දුවක් නො වීමට කරුණක් නැත. හා ! පුදුමයකි. ” රාජ මාතාවන්ගේ මෙබස් ඇසූ සුදේව තෙමේ “ උන් තමාවනි, ඔබට මේ දමයන්තිය බව සිතා ගැනීමට අපහසුවක් ඇත්නම් මේ අසනු මැනව. මේ කුමරියගේ දෙ බැම අතර පියුමක හැඩහුරුකම් ඇති උපන් ලපයක් ඇත. එය තිබේදැ යි පරීක්ෂාැකොට , තිබුණොත් නිසැක වුව මැනවැ ” යි කීයේය .

දමයන්තී තොමෝ සිය දෙ බැමි අතරෙහි වූ ඒ ප්ර සිද්ධ ලපය මේ අස්වස්ථ සමයෙහි නොපෙනෙන්නට සලස්වා ගෙන සිටියාය. එහෙයින් සුබාහු මාතාවන් වූ ඒ මහා දේවියට එය දකින්නට නොලැබුණේය. ඕ තොමෝ වහා පැන් ගෙන්වා දමයන්තියගේ මුහුණ සෝදවා බැලුවාය. ආශ්චර්යයකි ! ඒ පද්ම ලක්ෂුණය පැහැදී පෙනුණේය. දමයන්තියගේ ළදරු කාලයේදීම දැක තිබුණු ඒ පද්ම ලක්ෂණය දුටු හැටියේම බලවත් ප්රීේතියෙන් පිනාගිය රාජමාතාවෝ දමයන්තිය වැළඳ ගෙන “ දමයන්තී , ඔබ මාගේ සොහොයුරියගේ දියණියන් බව දන්නෙහි ද ? ඔබගේ මෑණියෝත් මමත් සුදාමන් රජතුමන් ගේ දූවරු වෙමු. ඔබ ළදරු කාලයෙහි මම ඔබ වඩා ගෙන ඇවිද්දෙමි. ඔබ කවරෙක් ද ? යනු කලින් දැනගන්නට බැරිවීම ගැන මම කණගාටු වෙමි. මම කොපමණ මෝඩ ද ? ප්රිනය දමයන්තී , මේ මන්දිරය ඔබගේම මන්දිරයක් බැව් සලකා මෙහි සැපසේ වාසය කළ මැනවැ ” යි කීවාහුය. තමන් පිළිබද සත්ය වෘත්තාන්තය සැඟවීමෙන් කළ වරද ගැන මෙහිදී දමයන්තී තොමෝ රාජමාතාවන් වූ සිය කුඩා මැණියන්ගෙන් සමාව ඇයැදියාය. “ අහෝ මෑණියනි , ඔබට මගේ සත්යන තත්ත්ව්ය නො පැවසීම ඔබ නොහැඳිනීමෙන් සිදු වූ වරදකි. මාගේ ආරක්ෂා ව මා විසින්ම සලකා ගතයුතු බැවින් මම තතු සඟවා සිටියෙමි මෑණියනි , මා ඔබ හා සම තත්ත්වතයක තැනැත්තියක මෙන් අඟවා විසූ නමුත් ඔබගෙනුත් ඔබ යෙහෙළියන්ගෙනුත් මට ලැබුණු අකල්ප වූ කරුණාවත් විශිෂ්ට වූ සැලකිලිත් ගැන කෘතඥ වෙමි. ඔබගේ ආරක්ෂාසව යටතේ මම මහත් නිරුපද්රැ ත භාවයකින් කල් යැවීමි. ඔබ දෙපළ කිසි විටෙකත් මට අනාදරයක් නො දැක්වූ බව ඉතා ප්රීමතියෙන් කල් යවන්නට මම ඉතා කැමැත්තෙමි. එතකුදු වුවත් මෑණියනි , මම මාගේ මෑණියන් වහන්සේත් , පියාණන් වහන්සේත් , දරුවනුත් දැක ගැනීමෙහි මහත් අභිලාෂ ඇත්තෙමි. එබැවින් ඔබ සමා වී මාගේ මවුපියන් හමුවට යන්නට අවසර දුන මැනවැ ” යි ඕ ‍ෙතාමෝ කීවාය. රාජමාතාවෝ එකෙණෙහි සිය පුතණුවන් වූ සුබාහු රජුට මෙපවත් සැලකළාහ. විස්මය ප්රාවප්ත වූ ඒ රජතුමා වහා එතනට පැමිණ සුබාහු රජු ඥාති සොහො ස්වකීය ඥාති සහෝදරිය වු යුරිය අඳුනා ගැනිම. දමයන්තිය දැක හැදින බල යුරිය අඳුනා ගැනීම. වත් ප්රීුතියට පැමිණියේය. එහෙත් ඇයට නිසි නියම රාජකීය ගෞරව සලසන්නට ඉඩ නො ලැබීම ගැන හෙතෙ‍ම මහත් කණගාටුවට ද පැමිණියේය ‘ ප්රියය නැගණියනි , ඔබ අපට තතු සැගවීමේ වරද නො ඉවසිය හැක්කකි. නල රාජ මහිෂියට නිසි සේ සලකන්නට බැරිවීම ගැන අපි වරදකරුවෝ නොවමු. නල රජ තුමාත් ඔබත් සිය රජයෙන් නික්ම කුමට මෙසේ දුක් විඳින්නහු ද ? ඒකාත්මිකාවූ අපි ඔබ දෙපළ ගෞරවයෙන් පිළිගෙන යාවජ්ජීවයෙන් සැප විඳුවන්නට අසමර්ථ වමු ද ? අහෝ ! ගිය දේ ගියාවේ ! යම් තාක් ස්වකීය වල්ලභ නරවරයා හමු‍ වේ ද ? ඒ තාක් සුවසේ අප මෑණියන් වහන්සේ ගේ ආරක්ෂා ව යටතේම විසුව මැනවැ ” යි ඒ සුබාහු රජ්ජුරුවෝ කීහ. එ බසට දමයන්ති තොමෝ , “ පෙම්වත් සොහොයුරාණනි , මාගේ තතු සැඟවීම වූ කලී මා වැන්නක විසින් කළ යුතු වු දෙයකැයි සැලකීමෙන් මේ වරද ‍කෙළෙමි මා කොතරම් තතු සඟවා සිටියද ඔබ මෑණියෝ මහත් වූ ප්රේරමයෙන් මට සත්කාර කළහ. එබැවින් නිසිසේ සලකන්නට ඉඩ නො ලැබුණේය සි නො සිඟුව මැනව දැන් මේ සුදේව බමුණාණන් මා සෙවීමට මපිය රජතුමන් විසින් මෙහෙයා එවූ හෙයින් නො ගොස් නො නැවතිය හැකි බැව් සලකනු මැනවැ ’ යි කීවාය. දමයන්තිය ගේ ගමන අවාරණිය බැව් මෙනෙ‍හි කළ සුබාහු රජ තෙමේ ගමනෙහි සුවපහසු සඳහා සියලු යාන වාහනා දී උපකරණ පිළියෙල කරවා ආරක්ෂතක භවයන් හා පිරිවර කන්යාාවන් සමඟ සුදේව බ්රාෂහ්මණයාගේ මාර්ග දේශකත්වයයෙන් දමයන්තිය පිටත් කර වූයේය. සුබාහු රජු විසින් යොදා දෙන ලද ආරක්ෂා සංවිධාන ඇති දමයන්ති තොමෝ කීප දවසක් ඇවෑමෙන් සුවසේ විදර්ග දේශයට සැපත් වූවාය. මවුපියන් දුටු දමයන්ති උත්කණ්ඨිගව විසූ භීම රජු හා බිසෝ තොමෝ ඉතා ප්රේවම යෙන් සිය දියණියන් පිළිගත්තාය. දමයන්තිය සොයා ගැනීමෙන් ප්රීයතිමත් වූ රජු හා රටවැස්සෝ මහත් සේ සැණකෙළි කෙළියහ. රජ තෙමේ මේ භාරදූර කර්තව්යැයෙහි යෙදුනු බමුණන් අතුරෙන් ජයග්ර.හණය කළ සුදේව බ්රාකහ්මණයා කැඳවා ඕහ‍ට කෙත් සියයක් හැ දෙනුන් දහසක් ඇතුළු ගම් වරක් රාජදේය වශයෙන් පරිත්යායග කෙළේය. දෙමවුපියන් ප්රී තිමත් වුව ද , රට වැසියන් සැනකෙළි පැවැත් වූව ද , සුදේවයා සම්පත් ලැබුව ද දමයන්තීයගේ ප්රීදතියට මේ එකක් වත් හේතු නො වීය. ස්වකීය පෙම්වත් මවුපියන් හා දරුවන් දැක ගැනීමේ භාග්ය ය නිසා ඇය ලැබූ ප්රීතතිය ද යටපත් කිරීමට තරම් ප්ර බල ඛෙදයක් ඇයගේ සිත මැඩ ගෙන ඉදිරිපත් වෙයි. ඒ ඛෙදය නම් අනිකක් නොව ඇයගේ පෙම්බර හිමියාණන් සිහිවීමෙන් හටගන්නා ඛෙදයයි. මේ බලවත් දුඃඛ වේදනාවෙන් අභිභූත වූ දමයන්තී තොමො ආහාරය වත් රුචි නො කළාය. නල රජුට බදු මුව සිරින් හෙබි මොළකැටි දෙදරුවන් දකින දකින හැමවිටම දමයන්තියගේ මේ දුඃඛ වේදනාව ශත සහස්රන වාරයක් අධිකතර බවට පැමිණන්නීය.

එක් දවසක් දමයන්ති තොමෝ මවු බිසවුන් අමතා මෙසේ සැල කළාය “ අහෝ ! සැමියා සොයා ගැනීමේ මෑණියන් වහන්ස , මාගේ උපාය වල්ලභයාණන් නො දැක ඉඳීම මට නො හැකි දෙයකි. මාගේ හෘදය වේදනාව බලවති. නල රජු කැඳවා දෙනු මැනව. එසේ නැතහොත් මාගේ දිවි නො රැකෙයි ” යනුයි. දුහිතෘ ප්රේේමයෙන් මඩනා ලද සිත් ඇති බිසෝ තොමෝ භීම රජුට එපවත් පවසා ඔහු බැණනුවන් සෙවීමෙහි උත්සාහවත් කළාය භීම රජ තෙමේ. දේශාන්තර සංචාරයෙහි නිපුණ වූ බමුණන් රැස්කරවා නල රජු සොයා ගෙන එන ලෙස නියෝග කෙලේය. ඒ ගමනෝන්මුඛ වූ බමුණන් ඉදිරියට ගෙන්වා දමයන්ති තොමෝ ඔවුන් ගිය ස්ථානවලදී පැවසීම සඳහා පණිවුඩයක් පිළියෙල කොට දෙමින් මෙසේ කීවාය : - “ පින්වත්නි , යුෂ්මත්හු යම් යම් රටකට යවු ද ? ඒ ඒ රටෙහිදී යුෂ්මතුන්ට යම් යම් කෙනෙක් හමු වෙද් ද ? ඒ හමුවූවන් ඉදිරියෙහි - “ අහෝ ! රජතුමාණ නි , දූ කෙළියෙහි ලොල් වූ ප්රා ණේශ්වරයාණෙනි , ඔබ විසින් මහවනයෙහි තනිකර දමන ලද ඔබගේ බිරින්ද මේ තාක් ඔබට ප්රේනමකරන්නිය. ඔබ ගැන බලාපොරොත්තු වන්නිය ” යන මේ වචන කියනු මැනව. එසේ ද වුවත් දමයන්තී නම් වූ මා විසින් යුෂ්මතුන් පණිවුඩ සඳහා පිටත් කරවන ලද බව ඔහුට නො දන්වන්නට පරිස්සම් වුව මැනව. යමකු මේ වචනවලට පිළිතුරක් දුනහොත් ඔහු මෙහි කැඳවා ගෙන ආ යුතුයි. ” ‘ එසේය ’ යි පිළිවදන් ඇස්වූ බමුණෝ යථෝක්ත පණිවුඩ වචනය ගෙන විදර්ග දේශයෙන් පිටත්ව නොයෙක් වේශ විලාසධරව නලරජු සෙවීම සඳහා නොයෙක් දේශවලට ගියාහු ය. දවස් ගණනක් මුළුල්ලේ දේශ සංචාරයෙහි යෙදෙමින් දමයන්තියගේ වචන නො යෙක් දෙනා ඉතිරියෙහි පවසමින් කල්යවන ඒ බමුණන්ගෙන් කිසිවකුටත් කිසිම රටක දී ඒ වචනවලට පිළිතුරු කියන්නකු සොයා ගත නොහැකි විය. මෙසේ විඵල වූ ප්රයයාස ඇතිව හැසිරෙන්නා වූ බමුණන් අතුරෙන් පරිණද නම් වූ බමුණු තෙමේ කලකට පසු පෙරළා අවුත් දමයන්තිය ඉදිරියෙහි මෙසේ කීයේය. “ උත්තමාවෙනි , නොයෙක් රියැදුරා ගේ වචන දිශා විදිශාවල හැසිරෙන්නා වූ මම අයෝධ්යාේපුරයට පැමිණියෙමි. එහි දී සෘතුපර්ණ නරේන්ර් යා හමුව ඔබ විසින් කියා දෙන ලද වචන කීවෙමි. ඒ මා කී වචනවලට ඒ රජතුමා හෝ වෙන කිසිවෙක් පිළිතුරක් නුදුන්නේය. එතකුදු වුව , ඒ රජුගේ රියැදුරු වූ විරූප දේහයක් ඇති කොට වූ දෙ අත් ඇති බාහුක නමැති පුරුෂයෙක් මට ළංව මගේ කනට කොඳුරා “ මහතාණනි , ඈ හොඳ භාර්යාවකි . අතරමං කොට හැර දමන ලදුවත් , බලවත් විපතට පත්වී ඉන්නා වූ දුඃඛිත ස්වාමියාට ඈ ක්ෂතමා කරනවා ඇතැයි ” කීයේය. ඒ බාහුක නම් රියැදුරා කිසිසේත් නල රජාණන් හා සමකොට නොසිතිය යුතු විරූපියකු වුවත් ඔහු මාගේ වචනවලට යම් කිසි පිළිතුරක් දුන් , එකම තැනැත්තා බැවින් මේ ආරංචිය රැගෙන වහාම ආමි. එහෙත් ඒ විරූපියා නො කැඳවූ යෙමි ” යනුයි. “ මාගේ වචන වලට පිළිතුරක් දුන් ඒ එකම විරූපියා නල රජු මිස වෙනෙකකු නො විය යුතු යයිද සමහරවිට ඒ විරූපිතාව ඔහුම අමුතුවෙන් පිළියෙල කරගත් විලාසයක් විය හැකිය ” යි ද තර්කණය කළාවූ දමයන්තී තොමෝ මෑණියන් සමීපයට ගොස් “ මෑණියනි , අයෝධ්යා වෙහි රාජ සේවයෙහි නියුක්ත බාහුක නම් වූ විරූපි මිනිසෙක් මාගේ පණිවුඩය අසා “ ඈ හොඳ භාර්යාවකි අතරමං කොට හැර දමන ලඳුවත් බලවත් විපතට පත්ව ඉන්නා වූ දුඃඛිත ස්වමියාට ඈ ක්ෂරමා කරනවා ඇත. ” යන මේවචන කීයේලු. මෑණියනි , සුදේව නම් වූ දක්ෂ බ්රාාහ්මණයා ඒ බාහුක රියැදුරා ගැණ කරුණු සෙවීමට යවීමු. එහෙත් මේ සුදේවයන් ගේ ගමන ගැන පිය රජාණන්හට නො සැල කරනු මැනවැ ” යි කීවාය. මෑණියන් ගේ ත් අනුඥාව ලෙස සුදේව බ්රාහ්මණයා කැඳවූ දමයන්ති ‍තොමෝ “ ප්රසඥාය , ඔබ සාතුපර්ණ රජතුමන්ගේ රාජ සභාවට ගොස් අලුත් ස්වයංවරය භීම රාජ පුත්රිා වූ දම‍යන්ති තොමෝ ඇගේ ස්වාමි වූනල රජු ඈ ගැන බලාපොරොත්තු නැතිව අතරමංකොට දැමූ හෙයින් අභිනව ස්වයංවරයක දී වෙන හිමියකු තෝරා ගන්නට බලාපොරොත්තු වන්නීය. ඇගේ ප්රිකය වල්ලභ වූ නල රජතුමා ජීවතුන් අතර වෙසෙත් ද මෙළේ දැයි දමයන්ති තොමෝ නො දන්නීය. එබැවින් කල් නො යවා හෙටම ඒ ස්වයංවරය පිළියෙළ කරව‍ා ටවන හිමියෙකු තෝරා ගන්නවා ඇත ” . යන මේ වචන දන්වාලුව මැනවැ ” යි කීවාය.

අට වැනි පරිච්ඡෙදය

දමයන්තිය ගේ ගුප්ත ශාසනය ගෙන භීම රජුට නොදන්වා පිටත් වූ සුදේව තෙම කීප දිනකට පසු අයෝධ්යා වට පැමිණියේය. ලබන ලද ප්රේවේශ ඇති සුදේව තෙමේ සෘතුපර්ණ රාජාභිමුඛයට එළඹ රාජසභා මධ්යවයෙහි දමයන්තිය කියා දුන් ව්යාරජ යෝජනාව ප්රයකාශ කෙළේ ය. මුළු මහත් දඹදිව පුරා පැතුරුණු රූප ශ්රීර වර්ණනා ඇති දමයන්තී කුමරිය සම්බන්ධ වූ මේ ආරංචියෙන් සෘතුපර්ණ තෙමේ වශීකෘත වූයේ ය. දමයන්තිය ස්වයංවරයෙහි දී ලබාගනු කැමැති සෘතුපර්ණ තෙම පසුදා සවස් වන්නට පෙර පවත්වන් නට යෙදෙන ස්වයංවරයට බොහෝ රැවටුණු දීර්ඝ මාර්ගරය ගෙවා කෙසේ විදර්ග සෘතුපර්ණ රජ දේශයට යාහැකි වේද ? යන සැක යෙන් පොළන්නට විය. ස්වල්ප නිශ්ශබ්ද තාවකින් පසු සෘතුපර්ණ තෙම බාහුක රථාචාර්යයා ආමන්ත්රුණය කෙළේය. “ එම්බා බාහුකය ,හෙට ඉර හැරෙන්නට පෙර විදර්ග දේශයේ කුණ්ඩින පුරයට මා යා යුතුයි. ඔබගේ කාර්ය ශූරතාව දැක්වීමට මේ හොඳ අවස්ථාවයි. මේ කාර්යයෙහි ඔබ සමර්ථදැ ” යි විචාළේ ය. “ සමර්ථ වෙමි දේවයන් වහන්සැ ” යි බාහුක තෙමේ එකෙණෙහි පිළිතුරු දුන්නේ ය. දමයන්තියගේ මේ දෙවෙනි ස්වයංවරය කන වැකුණු නල තෙමේ බලවත් වේදනාවට පත් විය. “ අහෝ , මම නුසුදුස්සෙක් වීමි. දැන් ඇගේ ආදරය දිනා ගැන්මට සුදුසු වූ තත්ත්වණයක මම නො සිටිමි. එහෙත් අහෝ ! ඒ මාගේ දමයන්ති මේ බොරු සූදානමක් කරවන්නීවත් ද ? සමහර විට ඈ මේ සැගවී සිටින මා ගෙන්වීමට උපක්ර මයක් වශයෙන් ඒ ස්වයංවරය පිළියෙල කළා වත්ද ? “ කෙසේ වුවත් මම ම සෘතුපර්ණ රජු විදර්ග දේශයට රථයෙන් ගෙන යන්නෙමි. දමයන්තිය මට නො ලැබී ගියත් මෙයින් ඈ නැවත දැක ගැනීමේ ලාභය ඒකාන්තයි ” මේ නොයෙක් අදහස් වලින් වෙළෙන්නා වූ බාහුක තෙමේ හෙවත් නල තෙමේ පසුදා උදාසනම අස්හලට ගොස් ගමනට නිසි අශ්වයන් තෝරා රථයෙහි යොදා සෘතුපර්ණ රජු අභිමුඛයට අවුත් සූදානම් බව සැල කෙළේය.සර්වාභරණයෙන් සැරසුණා වූ සෘතුපර්ණ රජ තෙ‍ම ඉතා ප්රීරතියෙන් රථයෙහි හිඳ ගත්තේ ය. ‘ පිටත් වෙම බාහුකය , යි අණ ලැබූ නල තෙමේ රියැදුරු අසුනෙහි හුන්නේ කසය අතින් ගෙන අශ්වයන්හට ගමනට සංඥා දුන්නේය. එකණෙහි වාත වේගයෙන් ගමන් ගත් රථය දුටු අයෝධ්යා, දේශවාසීහු අහසට යොමා ගත් නෙත් ඇතිව මවිත වූහ. ස්වල්ප වේලාවකින් රථය ඔවුන්ගේ දර්ශතන පථය ඉක්මවූයේය. ද්යුවත ක්රීේඩාවෙහි කෞශල්යවය ලැබීමෙන් එහි විශේ ෂඥයකු වූ නල රජු අයෝධ්යාර පුරයෙන් පිටත් වත්ම පෙර කර්කෝටකයා දෂ්ට කිරීමෙන් කලි ඉවත්ව යාම ශරීර ගත වූ විෂ වේගය නල රජුට ආවිෂ්ටව ඉන්නා වූ කලි දේවතාවා කෙරෙහි බල පැවැත්විය. එහෙයින් නල රජුගේ සිරුර ඇසුරු කිරීමෙහි නො පොහොසත් වූ කලි තෙමේ එකෙණෙහි ඔහු අත හැර ඉවත් විය. එසේ වුවත් නල රජුගේ විරූප තාව පහ නො වූ හෙයින් සෘතුපර්ණ රජුට බාහුකයාගේ අමුත්තක් නො දැනුණේ ය. අයෝධ්යාගවෙන් නික්මුණා වූ සෘතුපර්ණ නල ‍දෙදෙනා දෙවිධියක චීත්ත සංකල්පනයන්ගෙන් ඇලළුණාහු එදිනම විදර්ග දේශයට ළඟා වූහ. රාජ මන්දිරයට අභිමුඛව මහත් වේගයෙන් දිව එන්නා වූ රථයෙහි ශබ්දය ඇසූ දමයන්ති තොමෝ නල රජුගේ රිය පැදවීම පිළිබඳ තතු දන්නි ඒකාන්තයෙන් මේ රිය පදවන්නා අනිකකු නොව නල රජුම විය යුතුය යි සිතුවා ය. විදර්ග දේශවාසීන් මහත් විස්මයටත් , දමයන්තිය මහත් බලාපොරොත්තුවටත් පැමිණ වූ ඒ රාජ රථය භීම රාජ මන්දිරාංගණයට සම්ප්රාතප්ත විය. කිසි කලෙක නුදුටු විරූ මේ රථාගමනයෙන් ඇලළී ගිය පුරවැසියෝ රාජාංගණය දෙසට ගලා එන්නට වූහ. රථයෙහි වෛවීත්ය්ා යත් සෘතුපර්ණ නරේශයා ගේ විභූති මහත්ත්වියත් දුටුවා වූ ඔහු මහත් ප්රීඇතියට පැමිණියහ. එහෙත් මේ විස්මය ජනක රිය එළවීමෙහි යෙදුණු විරූපී බාහුකයා දැකීම නම් එබදු ප්රීමතියකට නොව පරිහාසයට හේතු විය. පෞරයෝ උනුත් මුහුණ බැලූහ එහෙත් මේ විරූපී රාජ වල්ලභයාට කවටකම කිරීමෙහි ඔහු නො පොහොසත් වූහ. අයෝධ්යාහධිපතිහු යහපත් වු බැව් ඇසූ භීම නරවර තෙමේ බලාපොරොත්තු රහිත වූ ඒ සිද්ධියෙන් විස්මිත වුයේ මහා ඉදිරියට අවුත් ස්වාගත කෙළේය. ඒ වෘද්ධ නරවර තෙමේ තරුණ වු සෘතුපර්ණයන් අත ගෙන ගෞරවාදරයෙන් සිය මාලිගයට කැඳවුයේය. රාජකීය අතීථීයාහට කළයුතු සත්කාර සංවිධානයෙහි නියුක්ත වූ භීම තෙමේ මේ පැමිණීමට කුමක් හේතු වී දැ යි නොදන්නේය. දමයන්තියගේ කපට මෙහෙයීම පිළිබඳ අණුමාත්රන වූ දැනුමක් වත් එ රජුට නෙ‍ාවීය. දෙ වන ස්වයංවරය යන මේ බස දන්නෝ විදර්ග දේශයෙහි සිවු දෙනෙක් විය. අයෝධ්යයවෙහි නම් ඒ බස බොහෝ දෙන අතර පැතිරී අවසානයි. සෘතපර්ණ තෙමේ විමසුම් සහිතව අවට බැලුයේය. උත්සවයක් සඳහා ස්වල්ප වූ පිළියෙල කිරීමක් වත් ඔහු ඇසට හමු නොවීය. කුම රැවටුණු බව තේරුම් ගත් කුත් සලකා ගත නොහැකි සෘතුපර්ණ රජ බවට පැමිණි හෙතෙමේ ‘ තමහට ලැබුණේ අසත්යි වූ ආරංචියක්දෝ ’ යන සැකයෙන් ඇලළී ගියේය අතිථ්යඋයෙන් පසු භීම රජතෙම සෘතුපර්ණ රජු පැමිණි කරුණු විචාළේය. අවස්ථාවට සුදුසු කථාවෙහි හුරුබුහුටි වූ සෘතුපර්ණ රජ තෙම - “ මාගේ ස්වාමි වූ භීම රජ්ජුරුවන් වහන්ස මම ඔබතුමන්හට ප්ර ණීපාත සඳහා පැමිණියෙමැ ” යි සැල කෙළේය.

ආගමන හේතු ඥානයෙහි පරමාන්ධකාරයට පිවිසි භීම නරවර තෙමේ සෘතුපර්ණ රජුගේ ප්රපතිකථායෙන් මහත් සතුවට පැමිණ ඔහුට ශුභ ප්රා ර්ථ නා කොට ඉක්බිති ඒ ඉතා දීර්ඝ ගමනකින් වෙහෙසුණු සෘතුපර්ණ රජුට විවේක ගැනීමට කටයුතු පිළියෙල කරවූයේය. රාජකීය අමුත්තන්ගේ මාසය සඳහා පිළියෙල කරන ලද මන්දිරාංගයෙහි වූ ගර්භාගාරයකට සෘතුපර්ණ රජු පැමිණවි. බාහුක රියැදුරු තෙමෙන් නියම ලෙසින් රථයෙන් අසුන් මුදා රාජකීය අශ්ව ශාලාවට උන් ගෙන ගොස් කළයුතු සංග්ර්හ කරමින් සිටියේය. මහත් බලාපොරොත්තු සහිතව කූ‍ටෝපක්ර මයකින් බාහුකයා සිය රටට ගෙන් වු දමයන්ති තොමෝ සීමැදුර වෙතට පැමිණ අස්හල දෙසට යොමු දමයන්ති රියැදුරා කොට ගත් තෙන් ඒ රියැදුරා පිරික්සීම. දෙසට යවා බොහෝ ඕනෑකමින් බැලුවාය. හා ! කෙසේ ඔහු හඳුනා ගත හැකිද ? සම්පූර්ණයෙන් පෙර හැඩහුරුකමින් වෙනස් වූ විරූප වූ ඒ බාහුකයං නල රජු හැටියට පිළිගන්නට කිසිත් අවකාශයක් නො ලැබූ දමයන්තී තොමෝ පර්ණද බ්රාිහ්මයා ඇසට සැලකර සිටි පුවතිනුත් , රථ පැදවීමේ විශේෂතාවෙනුත් අනුමාන බුද්ධිය මෙහෙයන්නී එතෙකින් නො නැවතී ස්වකීය අභ්යනන්තර දාසියක් වූ කේශිනී නමැති තරුණියට ආමන්ත්ර්ණය කොට : “ එම්බල කෙල්ල , අර අස්ගල සමීපයෙහි සිටින රියැදුරා වෙතට යව. ඒ මාගේ ස්වාමී වූ නල රජය ගනු මට සිතෙයි. ඔහුගේ විරූපී භාවය මට බලවත් සැකයකි. එහෙයින් පෙර ඔවුණන් අත දේශාන්තරයනට යැවූ ඒ මාගේ වචන තී දන්නා බැවින් ඒ වචන රියැදුරා ඉදිරියෙහි කියව. ඔහු දෙන පිළිතුර මට දැනුම් දෙමි ” යි මෙහෙයූවාය.

දමයන්තිය විසින් මෙහෙයනු ලැබූ කේශිනී තොමෝ “ එසේය ආර්යාවෙනි ” යි පිළිවදන් අස්වා එයින් නික්ම අස්ගල වෙතට ගොස් බාහුතයා හමුව මහත් ප්රේ්මපූර්ණඑ විලාසයක් දක්වා සිනා මුහුණින් යුතුව ප්රාශ්න කීපයක්. “ ප්රි‍ය මහතා‍ණනි ” යනුවෙන් ඔහු අමතා “ ඔබ කවරෙක් ද ? ” ඔබ මෙහි නැවතී කුමක් කරන්නෙහි ද ? කුමක් සඳහා සෘතුපර්ණ රජ තුමන් මේ මාලිගයට කැදවා ගෙන ආයෙහිදැයි ? ” යි විචාළාය. මේ ප්රිශ්න ත්රි කයට පිළිතුරු දෙන්නා වූ බාහුත තෙම “ ප්රි ය යුවතිය , දමයන්තී බිසොවුන්ගේ දෙවෙනි ස්වයංවරය උදෙසා අපේ සෘතුපර්ණ නරදේවයෝ මෙහි යහපත් වූහ. මම ඒ නරදේවයන්ගේ රියැදුරා වෙමැ ” යී කීය. “ ඔබ දමයන්තී රාන්දිතයගේ ස්වාමි වූ නල රජ තුමන් දැක ඇත්තෙහි ද? එතුමා සිටින තැනක් හෝ ඔබ දන්නෙහිදැ ” යි කේශිනි තොමෝ නැවත ප්රමශ්න කළාය. එබසට දෙනෙතින් වෑහෙන කඳුලෙන් තෙමී යන දෙ කොපුල් ඇති බාහුක තෙමේ ඉතා පහත් හඬින් “ නැත ” යන පිළිතුර දුන්නේය. රියැදුරාගේ මේ හදිසි විකෘතියෙන් දමයන්තියගේ අදහසට නැවී ගිය සිත් ඇති කේශිනී තොමෝ සෘතුපර්ණ රජුගේ සභාවේදී කීප දවසකට පෙර බාහුකයා විසින් ශ්රසවණය කරණ ලද “ අහෝ ! රජතුමාණනි , දූ කෙළියෙහි ලොල් වූ ප්රා ණෙශ්වරයාණනි , ඔබ විසින් මහ වනයෙහි තනිකර දමන ලද ඔබගේ බිරින් ද මේ තාක් ඔබට ප්රේවමකරන්නීය. ඔබ ගැන බලාපොරොත්තු වන්නීය. ” යන වාක්යාය කීවාය. මේ ශ්රැ ත පූර්වැ වූ වාක්යුය යන වන් කෙණෙහි බාහුක තෙමේ “ ඈ හොඳ භාර්යාවකි. අතරමං කොට හැර දමන ලදුවත් බලවත් විපතට පත්ව ඉන්නා වූ දුඃඛිත ස්වාමියාට ඈ ක්ෂීමා කරවන ඇතැ ” යි කීයේය. බාහුකයාගේ වචනවලිනුත් හැසිරීමෙනුත් විස්මයට පැමිණි කේශිනී තොමෝ එකෙණෙහි දමයන්තිය කරා පැමිණ සිදු වූ සියලු පුවත් සැලකළාය.

දමයන්තියගේ නියමය ලෙස නොයෙක් වර අස්සල සමීපයට ගොස් බාහුකයාගේ පැවැත්ම ගැන පරීක්ෂා සහිත වූ කේශිනී තොමෝ දමයන්තියට මෙසේ සැලකළාය. “ ආර්යාවෙනි , ඒ රියැදුරා රියැදුරාගේ විශේෂතා. සාමාන්යි මනුෂ්ය යකු නොවන බැව් මට හැඟී ගියේය. ඔහුට පැන් වුවමනා වූ විට පැන් නැගී හිස් බඳුන අතට ගත් වහාම එය ජලයෙන් පිරීතිබෙයි. ගිනි වුවමනා වූ විට තණ පරඬලා කැටියක් අවුවෙ තැබුව හොත් එය ගිනි ගෙන ඔහුට ප්රියෝජනවත් වූ ගින්න සැපයෙයි. පරවු මල් ඔහු අත තිබූ වහාම නැවත පිපෙයි ” මේ හාස්කම් ස්වකීය ස්වයංවරය පැවැති දිනයෙහි සතුටු වූ දෙවියන් විසින් නල රජුට පවරන ලද වර ප්රවසාද බැව් දන්නා දමයන්ති තොමෝ බාහුකයා පිළිබඳ වූ සිය අදහස බොහෝ දුරට තරවුරු කර ගත්තීය. නැවතත් ඕ කේශිනිය අමතා , ඒ රියැදුරා විසින් සෘතු පර්ණ රජු සඳහා පිළියෙල කරනු ලබන ආහාරවලින් ස්වල්පයක් ගෙන එනු පිණිස මෙහෙයුවා ය. ඒ නියමයෙන් කේශිනිය ගෙනා රාජ භෝජනයෙහි රස බැලූ දමයන්තී තොමෝ සිය හිමිහුගේ හස්ත ස්පර්ශ ය ලැබූ ආහාරයෙහි රස දැන පුරුදු හෙයින් මේ අනිකකු නොව ඒකාන්තයෙන් නල නරවරයා ම යයි සලකා ගත්තීය. බාහුකයා ඉදිරියට තමා නො පැමිණ දාසිය ලවා කර වන්නා වූ මේ පරීක්ෂා වලියේ අවසාන භාගය වශයෙන් දමයන්ති තොමෝ මේ මතු දක්වන උපක්රකමය යෙදුවාය. “ කේශිනිය , තී අපගේ දූ කුමරියත් පුත් කුමරාත් කැඳවා ගෙන රියැදුරා සමීපයට යව. එසේ ගොස් මේ දමයන්තියගේ දරුවෝ යයි. දරුවන් ළං කොට බැලීම. ඔහුට දන්වාලව. ඔහු මේ කෙබඳු හැසිරීම්වල පවත්නේ ද යනු මට දන්වා ලව. ” “ එසේය ආර්යාවෙනි ” යි පිළිවදන් ඇස් වූ කේශිනී තොමෝ කුමර පලඳනාවෙන් සරසන ලද නලරාජ පුත්රළ පුත්රීේන් දෙදෙනා කැඳවා ගෙන අස්හල වෙතට ගොස් බාහුකයාට ඔවුන් දක්වා “ රියැදුරාණනි , මේ අපගේ දමයන්තී රැජිනගේ කුමරුවෝය ” යි දැන්වූවාය. ඒ කුමරුවන් දුටු බාහුකයාගේ දෙ ඇසින් කඳුලු කඩා හැලෙන්නට පටන් ගත්තේය. ඉකි බිඳ හඬන්නා වූ බාහුක තෙමේ “ ප්රිාය යුවතිය , මේ ළමයි මගේ ම ළමයින් මෙන් මට පෙනෙත්. එබැවින් මගේ ශෝකය ධරාගත නො හැකැ ” යි කියේය. කුමරුවන් කෙරෙහි පිළිපැදි අයුරු බලා හුන් කේශීනි ආපසු මාලිකයට අවුත් “ උත්තමාවෙනි , ඒ විරූපී රියැදුරා ඔබ කුමරුවන් දුටු හැටියේ තමන්ගේ ම දරුවන් වැනිය යි කියමින් ඉකි ගසමින් හැඬුයේය ” යි දමයන්තියට පැවසුවාය.

නව වැනි පරිච්ඡෙදය

තමන් අයත් වූ මහානුභාව සම්පන්නවූ ස්වර්ණ රූපයක් බොහෝ කලක් මුළුල්ලේ වනගතව තිබීමෙන් මල ගැසී ගියෙන් වර්ණ සම්පපත්තියෙනුත් රියැදුරා සමග ආකාර සම්පත්තියෙනුත් තොරවූ කථාකිරීමට අවසර . බැවින් ඒ තමා සතු රන් රුව ම දැයි නිශ්චය කිරීමෙහි ලා හටගත් ශංකා ඇති භෝගිනියක් තොමෝ යම් සේ ඒ ස්වර්ණ රූපය මෙහෙකරුවන් ලව‍ා සෝධවා බලා ද , ඇඹුල් බසු යොදා ඝර්ෂණය කරවා බලා ද එසේම දමයන්ති තොමෝ ස්වකීය ප්රිොයංකර වල්ලභ රත්නය වූ නල රජතුමන් විරූපීව ගිය බැවින් මැනවින් හඳුනා නො හැකිව බලවත් ආයාස විඳ සුදේව , කේශිනී ආදීන් ලවා පළමුවෙන් පිරික්සවා බැලුවාය.

තමන් අයත් අමිශ්රම වූ සත ස්වර්ණ රූපයට දැයි නිශ්චය කරනු සඳහා ඒ භෝගිනී තොමෝ යම් සේ ඒ සෝධා ගත් රූපය උරගලෙහි සථා නදිය ස්වර්ණ භාවය පිළිබඳ විනිශ්චය කැමැති වන්නී ද , එසෙයින්ම දමයන්තී තොමෝ දැන් බාහුකයා තමා වෙතට පමුණුවා නීරවශේෂයෙන් තීරණයට බැස ගනු කැමැත්තී සිය පිය මහ රජාණන් වෙත එළඹ මෙසේ සැලකර සිටියාය. “ පියාණන් වහන්ස , අයෝධ්යාව ‍දේශාධිපති වූ සෘතුපර්ණ රජතුමාගේ රියැදුරු වූ විරූඩයා මා හමුවට පමුණුවා ගෙන නල රජාණන් පිළිබඳ ආරංචි අසන්නට මට සිත් විය. අද්විතීය අශ්වදම්ය් සාරථියකු වශයෙන් සැලකිය හැකි ඒ විරූපියා නොයෙක් දේහයන්හි හැසිර තොරතුරු දත්තකු බැවින් සමහර විට මාගේ හිමියාණන් දැක සිටින්නට ද බැරි නොවේ. ඔහු හා සමඟ කරන ‍සංකථාව සමහරවිට මාගේ වියෝග දුඃඛ්ය දුරු වීමට හේතු වන්නට ද බැරි නොවේ. එ බැවින් මට ඔහු ගෙන්වා කථා කරන්නට අවසර දුන මැනව ” යනුයි. නල රජු ආ ගිය අතක් සොයා ගන්නට වෙහෙසෙන භීම රජ්ජුරුවෝ ද සිය දියණියන්ගේ දුකෙහි දුක් වන්නාහු “ යහපත , ප්රිුය දියණියනි , ඒ රියැදුරා කැඳවා කැමැති සේ තොරතුරු අසා ගනු මැනැවැ ” යි අවසර දුන්හ. පිය මහ රජාණන්ගේ අවසරයෙන් ප්රතමුදිත වූ දමයන්ති තොමෝ මෑණියන්ගේත් අනුඥාව ලෙස කේශිනිය අමතා ප්‍රිය පරිචාරිකාව , අස්හලෙහි වෙසෙන ඒ රියැදුරා වෙත කෙසේ මා ඔහු මාගේ ගර්භාගාරය වෙතට කැඳවන බැව් දන්වා ලවි ” යි නියෝග කළාය. අණ පිළිගත් කේශිනී තොමෝ වහා අත්හලට ගොස් බාහුකයා ඉදිරියෙහි සිට , “ මහතාණනි , දමයන්තී මෙහෙ‍සි

තොමෝ ඔබතුමන් ඒ උත්තමාවගේ ගර්භාසාරය වෙත දී දකින්නට බලාපොරොත්තු වන්නීය ” යි දැන්වූවාය. කේශිනියගේ මේ වචන ඇසූ නල තෙමේ තිගැස්සුණේය. අයෝධ්යාගවෙන් පිටත්වන්නට පළමු ඔහු සිතෙහි පහළ වූ ඒ නොයෙක් අදහස් නැවත බාහුක රියැදුරා ඉදිරිපත් වන්නට පවත්ගනී. “ අහෝ ! කලබල වීම. නොයෙක් අයුරින් මා පරීක්ෂාු කිරීමෙන් මාගේ විරූපි භාවය හැර අව ශෙෂ ලකුණු දත් දමයන්තී මේ කුමකට මා කැඳවන්නී ද ? ඉදිරියට ගෙන්වා අවසාන පරීක්ෂ ණයක් කොට මා නල රජු ම යයි දැක ගත හොත් ඒ දැනීමේ ඵලය කෙබඳු වේද ? එසේ මා නිශ්චයෙන් දැන ඇගේ දෙවෙනි ස්වයංවරයට මා ගෙන් අවසරය ලබා ගන්නට ඈ සූදානම් වන්නී ද ? මා ඊට විරුද්ධ වුව හොත් ඈ කුමක් කරන්නට බලාපොරොත්තු වන්නී ද ? අහෝ ! මා පෙම්බර දමයන්තියගේ දෙවෙනි ස්වයංවරයකට කෙසේ කැමැත්ත දෙයි ද ? නැහැ , නැහැ , මා පෙම්වත් බිසොවුන්ගේ අදහස එබඳු නො විය හැක. මේ ස්වයංවරය බොරුවක් විය හැකියි. මා සෘතුපර්ණ රජු වෙත වෙසෙන බව දත් මාගේ පෙම්බර මෙහෙසිය ව්යාවජයෙන් මා මෙහි ගෙන්වන්නට උපක්ර්මයක් වශයෙන් ඒ ආරංචිය පිළියෙල කළා විය හැකියි. ඈ දෙවියන්ටත් වඩා මා හට ප්රේිම කළ තැනැත්තියකි. මා ජීවතුන් අතර සිටියදී තබා මා මිය ගියත් ඒ මාගේ සුන්දර මෙහෙසිය අනිකකුගේ අත නොගන්නීය. මෙහි කවර සැකයෙක් ද ? එබැවින් මේ කැඳවීම මා හමුව මාගේ විරූපී භාවය පිළිබඳ තොරතුරු මාගෙන් අසා දැන ගෞරවයෙන් පිළිගැනීමට යයි සිතමි. හා ! හා ! ! මහ වශයෙහි ඇය අතහැර දමා ගිය මා කෙසේ ඕ පිළිගන්නී ද ? පිළිගන්නට නොව වරද ගිවිස්වා එළවා දමන්නට මා ගෙන්වනවා විය හැකියි. මා වැනි අකෘතඥයකු පිළිගැනීමට ඒ සෘජු ගති ඇති මෙහෙමය කෙසේ සූදානම් වන්නී ද ? මා වැනි දුගියකු මා වැනි විරූපියකු ඈ කෙසේ නම පිළිගන්නී ද ? වන්නාවය. දුගී වුවත් විරූපී වුවත් මම පිරිමියෙක්මි. මා එහි යා යුතුය. කලිගේ ග්රවහණයෙන් දැන් මිදී සිටින මට යම් හැටියකින් මාගේ පෙර පැවැති රූසපුව නැවත ලඟාවුවහොත් දමයන්තියගේ ද වෙනසක් නොවුවහොත් ඉදිරි ජීවිතය සුඛිත කර ගැනීම එතරම් දුෂ්කර කරුණෙක් නොවේ. ද්යුයතයෙහි මර්මඥ වූ මට මාගේ රාජ්ය්ය ආපසු ලබාගැනීම් ද එතරම් බරපතළ කරුණෙක් නොවේ. දමයන්තීය මා පිළිගත හොත් සශ්රීදක වෙමි. නො එසේ වුව හොත් නිඃශ්රීිත වන්නෙමි. දමයන්ති‍යගෙන් වෙන් වුවහොත් වනවාසය මිස ජනවාසය නො පතමි. වනවාසය වුවද ප්රායණ නාශ්ය් තරම් වැදගත් නොවේ. ” මෙසේ අනෙකාකාර විකාර චිත්තාවේශයන් විසින් මඩනා ලද නල තෙමේ දමයන්තියගේ පණිවුඩය පරිදි කේශිනිය හා සමග රාජ වාස ගමනය වෙත ගියේය. තමන් වෙත එන්නා වූ විරූපී බාහුකයා දුරදීම දුටු දමයන්තී තොමෝ ස්වකීය ගර්භාගාරයෙන් නික්ම. මන්දිසරාංගණයට බැස ඉදිරියට අවුත් ආචාර පූර්වයකව ඔහු කැඳවා සුදුසු අසුන් දී මෙසේ විචාළාය. “ රියැදුරාණනි , තමහට ප්රේ ම කරන්නා වූ භාර්යාව අවචීයෙහි තනිකර දමා සැඟවී යන රජකු ගැන ඔබ කුමක් සිතන්නෙහි ද ? ” මේ ප්රදශ්නයෙන් සුණු විසුණු වී ගිය ධෛර්යය ඇති නල තෙමේ කඩා හැලෙන කඳුලැලියෙන් අඳුරු වී ගින දෙනෙක් ඇත්තේ “ අහෝ ! මාගේ දයාබර දමයන්තී - බාහුක මෙහෙසිය , මම වරදකරුවෙක් සංකථා. නො වෙමි. සාහසිකයෙකුත් නො වෙමි. ඔබ මහ වනයෙහි තනිකර දමා යාම කලිදෙවියාගේ ආවිෂ්ටිය හේතුකොට ගෙන සිදු වූවකි. එසේ ඔබ අතරමංකොට වෙනෙහි හැසිරෙන්නා වූ මම කර්කෝටක නාගරාජයා විසින් දෂ්ට කරනු ලැබීමි. ඒ දෂ්ට කිරීමෙන් මාගේ ශරීරයට ඇතුළත් වූ මහා විෂ වේශය මා කෙරෙහි නොව මට ආවිෂ්ටව හුන් කලිහු කෙරෙහි බල පැවැත්විය. එයින් මා කෙරෙහි ආවිෂ්ටව විසිය නො හැකි වූ කලි තෙමේ මාගෙන් ඉවත් වූයේය. “ පෙම්වත් දමයන්තිය , ඔබ දෙවෙනි ස්වයංවර‍යක් සූදානම් කරවා හිමියකු තෝරා ගන්නට යනවා නොවේ ද ? ඒ ස්වයංවරය අද සිදු කරන බව අපට දැන ගන්නට ලැබුණි. සෘතුපර්ණ රජුගේ මෙහි පැමිණීම ඒ සඳහාමය. ඔහුගේ රියැදුරු වූ මා කැටුව මේ ගමනෙහි යෙදුණේ අනිකක් හට මේ තරම් ස්වල්ප වේලාවකින් මෙතරම් දුරු වූ පෙදෙසකට අසුන් එළවා ඊ මේ දක්ෂලතාවක් නැති බැවිනි. මේ කාර්යයෙහි මාගේ විශෙෂඥභාවය ඔබම දන්නෙහිය. ඔබගේ ස්වයංවරයට කිසියම් සැරසිලි ආදියකින් නගරය තබා රාජමන්දිරය පමණක්වත් පිළියෙල නො කර තිබෙන්නේ ඇයි ? එය කල් තැබුවා මන් දැ ” යි කීයේය. නල රජු මේ වචන ඉතා අමාරුවෙන් කියද්දී දමයන්තියගේ හද උණුව ගියේය. ගද්ගද ස්වරයෙන් ඕ මෙසේ කීවාය. “ අහෝ මාගේ පෙම්බර හිමියාණනි , මා සම්බන්ධ වූ දෙවෙනි ස්වයංවරයක් ගැන සත්යනප්ර්වෘත්හි හෙළි කිරීම. ලැබුණු ආරංචිය ඔබ කෙසේ විශ්වාසය කෙළෙහිද ? මා පිළිබඳ සියලු තතු මැනවින් දන්නා වූ ඔබට ඒ ආරංචිය සත්ය යකැයි සලකා ගන්නට කෙසේ සිත ඉඩ දුන්නේ ද ? අහෝ ! පෙම්බරයාණනි , ඉන්ර්ගන් වරුණාදී ඒ දේවරාජයකටත් වඩා ඔබට මා පෙම්කළ බව ඔබට මතක නැද්ද ? මා විසින් බමුණන් දෙශාන්තරවලට යවා ඔබ ඉන්නා තැනක් සොයා දැන ගැනීමටද දරන ලද පරිශ්ර මයෙන් අයෝධ්යාඉවට ගියා වූ පර්ණද නම් වූ බ්රා හ්මණයාට ඔබ හමු විය මා විසින් ඒ බමුණාට උගන්වන ලද වචන පන්තිය ශ්රනවණය කළා වූ ඔබගේ කථාව ඔහුගේ සැකයට කරුණු වූයෙන් හේ පෙරළා අවුත් මට ඒ බව සැල කර සිටියේය. ඔබ කොතරම් විරූපී වුවත් ඒ බව ඇසූ මම එය කිසියම් ලෙසකින් පහළ වූ වෙනසක් විය යුතුයයි ද , ඒ රියැදුරා ම මා පෙම්වතා විය යුතුයයි ද සිතට ගනිමි. එයින් ඔබ මෙහි පමුණුවා ගැනීමට මා යෙදූ උපක්ර.මය නම් මේ ස්වයංවර පුවතයි. ඔබගේ සාරථිත්ව යෙහි විශේෂඥයා දන්නා වූ මම ස්වයංවර පුවතින් සෘතුපර්ණයා පොළොඹවන්නට සැලැස්සුයෙමි. ඒ සෘතුපර්ණ තෙමේ පළමු අපගේ ස්වයංවර දිනයෙහි මෙහි ඇවිත් මා දැක පුරුදු වූවෙකි. ඉතා හදිසියෙන් පවත්වන්නට යන ස්වයංවරයට සෘතුපර්ණයන් මෙහි ඊමට නම් ඔබගේ උපකාරය අවශ්යව විය යුතුයි. එසේ වූ කල්හි සෘතුපර්ණයන්ගේ රාජ රථයෙන් ඔබ වහා මෙහි පමුණුවා ගැනීම සංඛ්යාහත මා අදහස සඵල වන බවට කිසිඳු සංදේශයක් මට ඇති නො විය. ඒ මා අදහස සඵල විය , අතිශයින් සඵල විය. සිය බිසොව තමන් වෙත පවත්විය ලද ස්ථිර ප්රේ මයෙහි ස්වරූපය ඇසීමෙන් නල රජුගේ සිතෙහි ඒ තාක් පැවැති සියලු සැක දුරු විය. දමයන්තිය විසින් තමන් පමුණුවා ගැනීම සඳහා යොදනලද මේ පුදුම උපක්රතමය නල රජුගේ සිත මහත් විස්මයට පැමිණවූයේය. මෙසේ වුවත් ස්වකීය විකෘත රූපයෙන් සිටි දමයන්තියට අත දී කථා කරන්නට නල තෙමේ ඉක්මන් නො වීය. එය ඇයට කරන අගෞරවයක් හැටියටද හෙතෙම සැලකූයේය. මෙහි දී නල‍ තෙමේ කර්කෝටක නාගරාජයා විසින් තමන්හට දෙනලද දිව්යකමහිම අන්දම් මාරුවූ රියැදුරා ඇති රෙදිකඩ තමන් වෙත සුරක්ෂිතව තුබුණෙන් එය එළි යට ගෙන කර්කෝටකයා සිහි කොට සිය හිස මත තබා ගත්තේය. ආශ්චර්යයෙකි ! දමයන්තියට සිය ඇස් අදහා ගත නො හැකි විය ක්ෂ.ණයකින් හා ! මොන ක්ෂොණයක් ද ? නිමේෂය කින් ඒ නල රජු ගේ විකෘත දේහ විලාසය අතුරුදහන් විය. නිෂධාධීශ්වර වූ නල රාජ දේශශ්රිලය ප්රාවදුර්ගුත වී සුභග දේහ විලාසයටත් නල තෙමේ සෘජුසායයෙන් දමයන්තිය ඉදිරි යෙහි සිට ගත්තේ ය. දිව්යන දේහ විලාසවත් ඒ නල රජු ‍ෙම පයෙහි සිටි දමයන්තියට යම් කළ හැකි කිසියම් ලලනාවක් එදා මිහි පිට වෙනයම් කිසි තැනෙක නො වූවාය. කඳුලු හෙළමින් සිය දෙදරුවන් වැළඳ ගත්තීය. සිය දියණියන්ගේ අනාථතාව සිතමින් භීම භූපාල තෙමේ ද, තමන් පැමිණීමේ අදහස සිතමින් සෘතුපර්ණ රජ තෙමේ ද චිත්තා වේග‍යන්ගෙයන්ගේ විස්මයප්රාචප්ත භීම රජ නිමාවකට නො පැමිණම පසුදින උදාසන සිරි යහන්වලින් නැගී සිටියහ. උදාසන රාජ භොජනයෙන් පසු ඒ මේදිනීන්දුයෝ දෙදෙනා නොයෙක් අල්ලාප සල්ලාපයෙන් මන්දිරාවලින්දයෙහි වූ විචිත්රාුසනයන් භජනය කළහ. මේ අතර ඔවුනොවුන් අධිගහ වූ අබීතීය ලාභය ප්රිකාශ කරනු කැමැති නල දමයන්තී ‍දෙදෙනා සර්වාභරණ යෙන් සැරහී භීම මහීපාලයාණන් ඉදිරියට සම්ප්රාවප්තව ආචාර පවත්වා සිටියහ. ඔවුන් දුටු ඒ රජතුන්ගේ ප්රීකතිය සීමාරහිත විය. මේ කෙබඳු පුදුමයෙක් ද ? දුර්ගතව වන වන් ස්වකීය ජාමාතාහු සෙවීමට මහත් පරිශ්රුම දරමින් දුකසේ කල් යැවූ ඒ නරවරයාට මේ මොහොතෙහි පැමිණි ප්රීමතිය වනාලිමෙහා වාක් ශක්ති ඇත්තෝ කවුරු ද ? ප්රී ති සාගරයෙහි පිහිනන්නා වූ භීම භූපාල තෙමේ වහා සිය පුරය සරහන්නට නියම කෙළේය. මේ මහා ප්රීභතිය නිමති කොට ක‍ාරාභාරයන්හි බන්ධනගතව විසූ සියල්ලන් මුදාහරින්නට අණ දු‍න්නේය. “ සියල්ලෝ සැණ කෙළි කෙළිත්වා’ යි නියම කෙළේය. බාහුක නම් වූ සිය රියැදුරාගේ තත්ත්වලය අනාවරණය වීමෙන් මහත් විස්මයට පැමිණි සෘතුපර්ණ රජ තෙමේ සුදේවයන් විසින් තමන්හට කළ වඤාචාව ගැන ඇති කළ ක්රෝණධය එකෙණෙහිම නිවා ගත්තේය. ඒ සෘතුපර්ණ නරේන්ද්රජ තෙමේ මානගාග වූ බැල්මෙන් යුතුව වල නරේශයන් ඉදිරියට පැමිණියේය. කිසිවක් කියා වෙහෙසෙන්නට පළමු ශ්රීයමත් නල නරේශ තෙම, ඒ නරවරයාගේ දෙ අත් අල්ලා ගෙන “ ප්රිඒය සෘතු කළගුණ පැවසීම පර්ණ නරේන්ද්ර යාණනි, ගත වූ දේ ගැන ඛේදයට නො පැමුණුණ මැනව. ඔබ ගෙන් මට කිසි වරදෙක්කිසි විටක නො වීය. ඔබ ඉතා යහපත් ලෙසිනුත් ත්යාකගශීලීතාවයෙනුත් මා සැලකුයෙහිය. ඔබ මට ද්යුනතයෙහි මර්මස්ථානයන් මැනවින් කියා දී බලවත් වූ උපකාරයක් කෙළෙහිය. ද්යුනතයෙන් පරාජිතව ස්වකීය රාජ්යකයෙනුත් පිරිහී ගියා වූ මම දැන් ඉතින් ඔබගේ උපකාරය මුල් කොට ගෙන නැවත මාගේ ඒ රාජ්ය ය ලබා ගත්තෙමි. මම සර්වප්රගකාරයෙන් ඔබට කෘතඥ වෙමැ ” යි කීයේය. සෘතුපර්ණ නරවර තෙම නල රජු නැවත ස්වකීය රාජ්ය ශ්රිරයට පැමිණෙනු දැක්මෙහි මහත් අභිලාෂයක් ඇති කර ගත්තේය. තවද හෙතෙම දුර්දශාවෙන් පරිපීඩිත වූ නල රජුට ද්යු්තය පිළිබඳ අනර්ඝවූ උපදේශයන් උගන්වාලීමෙන් තමන් විසින් කරනලද වැදගත් මෙහෙය ගැන සිතමින් බලවත් ප්රීිතියටද පත් විය. දමයන්තිය විසින් තමන් රැවටීමෙන් ඇති කරගත් මේ ස්වපතී ලාභය ගැන තමන්ගේ ප්රී තිය ප්රගකාශ කළා වු ඒ සෘතු පර්ණ නරේශ්වරතෙම භීම භූපාලයන්ගෙන් හා නල දමයන්තී දෙදෙනාගෙන් සමු ගෙන බාහුත නාමයෙන් තමන් ඇසුරු කළා වූ ර් නල රජු විසින් ම උගන්වන ලද විශිෂ්ට වූ සාරථිත්වවයෙහි පිහිටියේ ස්වකීය රාජ රථයෙන් එදිනම අයොධ්යාල නගරයට සම්ප්රාිප්ත විය. නල රජු රාජ්ය යෙන් පහ කොට නිෂධදේශය තමන්හට අයත් කර ගත් පුෂ්කර තෙමේ සිවු හවුරුද්දක් නිෂධදේශය ආණ්ඩු කෙළේය. සිවු හවුරුද්දකට සිවු හවුරුද්දකට පසු පෙර දමයන්තීය විසින් වර්ෂණේය තම වූ සාරථියා අත පියරජු කරා සිය දෙදරුවන් පැමිණ වූ ස්වකීය අලංකෘත රාජ රථය පිළියෙල කොට ගත් නල රජ තෙමේ දමයන්තිය හා දූ පුතුන් කැටුව ගමනට සූදානම් වූයේ ය. ඥාතීන්ගේ හා වෛදර්භයන්ගේ ශුභ ප්රාඅර්ථනා මධ්යළ යෙහි පිටත් වූ ඒ රාජ රථය එදිනම නිශධ දේශයට ළඟා විය.

නල තෙමේ මහා සිය සොහොයුරු පුෂ්කර රජු හමුව පෙර පුරුදු දූකෙළියට ඔහු කැඳවූයේය. තමන්ගේ දිනීමෙහි සැක නැති පුෂ්කර තෙමේ නල රජු හා ද්යු තයට පටන් ගත්තේය. නල ‍තෙමේ පෙර මෙන් නොව දැන් ද්යු තයෙහි විශෙෂ ඥයෙකි. පුෂ්කරයා එය නො දන්නේය. දු පෝරුවෙහි යෙදූ හැම පස ඇටයක් ම නල රජුගේ ජයට හේතු විය. එයින් පෙර යම්සේ නල පරාජයට පත්වී ද එසෙයින් ම පුෂ් කර තෙමෙ දැන් පරාජයට පත්වන්නට පටන් ගත්තේය. තමන් සතු වූ සියලු උපභෝග සම්පත් පරදු කොට වරින්වර කෙළින්නා වූ පුෂ්කර තෙමේ විජය ශ්රීෙ ලාභය පැරලුණේම විය. අන්තිමයේදී සම්පූර්ණ රාජ්යශයම නල රජු විසින් දිනාගන්නා ලද්දේය. අධිගත රාජ්යි ශ්රිි ඇති නල නරනාථ තෙමේ සොහොයුරු පුෂ්කරයා අමතා “ සොහොයුර , මම ඔබ මේ මාගේ විජිතයෙන් නෙරපා නො දමමි. ඔබගේ සාහසික භාවයට පලි ගැනීමේ අදහසෙන් මා තුළ නැත. මම ඔබට ප්රේ ම කරමි. මේ රාජ්යදයෙන් ඔබ කැමැතිසේ යම්කිසි ප්රඔදේශයක් අයත් කොට ගෙන සැපසේ විසුව මැනවැ ” යි කියේය. නිස්තේජස්ක වූ පුෂ්කර තෙමෙ තමන්ගේ දරුණුකම ගැන පශ්චාත්තාප වන්නේ රජු වැඳ ගොස් තමා කැමති සේ ඒ රටෙහිම වාසය කෙළේය. නල රජුගේ රාජ්යසශ්රීව ලාභය දත් නෛෂධයෝ තමන්ගේ රාජපාක්ෂික වූ අවංක වූ ප්රේැමය ප්රදකාශ කළහ. තමන් යහ නින් පාලනය කොට පුරුදු වූ ඒ ධර්මිෂ්ඨ නර ශ්රෙ ෂ්ඨයාගේ විජය ශ්රීයය ඔවුන්ගේ බලවත් ප්රී තියට ම හේතු වූවාය. නිෂධාධිපති වූ නලරජාණෝ අද්විතීය රූප ශ්රීශ සාර විරාජිත වූ දමයන්තී බිසොවුන් හා බොහෝ කාලයක් යස සින් වැජඹුණාහු යි.

නිමි.