ප රෙ වි ස න්දෙශ කාව්ය වර්ණනා-දෙව පුර වර්ණනා-1
151
සිරිවස් ලකුණු රැඳි - දොරවත් පුරෙව් සොබනා
එ සුරිඳු පුර වැණුම් නව - පඬුරු කරපත්නා’තට
ප: යො:- සිරිවස් ලකුණු රැඳි දොරවත් පුරෙව් සොබනා එ සුරිඳු පුර වැණුම් නව පඬුරු තා අතට පත්කර.
ප: ග: ස:- සිරිවස් ලකුණු, ශ්රීන වත්ස නම් වූ ලක්‍ෂණයෙන්; රැඳි, රඤ්ජමාන වූ; දොරවත් පුරෙව්, චාරවතී නම් නගරය මෙන්; සොබනා, ශොභමාන වූ; එ සුරිදු පුර වැණුම්, ඒ සුරෙන්‍ද්රන පුර වර්ණානා නමැති; නව පඬුරු, අභිනව ප්රාරගෘතයන්; තා, යුෂ්මතාගේ; අතට, හස්තයට; පත්කර, ප්රාවප්ත කරව.
152
සතකුම් යුතු පහ මතු කැරළි කෙළව ර
පිහිටි පියුම්රා රුවනින් කැලුම් බ ර
රත් පැහැ ගත් සිසි වුවනට ලියනෙපු ර
පැරද අවර රිවි වෙස් ගත් එව් එව ර
ප: යො:- පහ මතු සතකුම් යුතු කැරළි කෙළවර පිහිටි පියුම්රා රුවනින් කැලුම් බර රත් පැහැ ගත් සිසි එ පුර ලියන් වුවනට පැරද එ වර අවර රිවි වෙස් ගත් එව්.
ප: ග: ස:- පහ මතු, නගර ප්රාරසාද මස්තකයෙහි; සතකුම් යුතු, ශතකුම්භ නම් ස්වර්‍ණයෙන් යුක්ත වු; කැරළි කෙළවර, ශෘඞගයන්ගේ මස්තකයෙහි; පිහිටි, පිහිටියා වූ; පියුම්රා රුවනින්, පද්මරාග මාණික්යකරත්නයන්ගෙන් නිකුත්; කැලුම් බර, කාන්ති භාරයන් කරණකොටගෙන; රත් පැහැ ගත්, රක්ත ප්රමභාව ග්රකහණය කළා වූ; සිසි, චන්ද්රපයා; එ පුර, ඒ නගරයෙහි; ලියන්, ස්ත්රී්න්ගේ; වුවනට, චක්ත්රඞයට; පැරද, පරාජිතව; එ වර, ඒ කා‍ලයෙහි; අවර රිවි වෙස්, අපර සූය්ය්; නයාගේ වෙශය; ගත් එව්, ග්ර්හණය කළාක් මෙන් වී.
153
එ පුර’ඹ දද අතින් සන්කර නොවී ල ස
බඳ රසු නද වහසි බැණ ඇසෙන ලෙ ස
තොප රිසිවක් ඇරගණුවයි සුරන් රැ ස
වෙත කැඳවා රැවටන වැනි ඇම දව ස
ප: යො:- එ පුර අඹ අලස නොවී දද අතින් සන්කර බඳ රසු නද වහසි ඇසෙන ලෙස බැණ තොප රිසිවක් ඇර ගණුමයි සුරන් රැස වෙත කැඳවා ඇම දවස රවටන වැනි.
ප: ග: ස:- එ පුර, ඒ නගර නමැති; අඹ, වනිතාව; අලස නොවී, ආලස්ය යට නො පැමිණි; දද, ධ්වජ නමැති; අතින්, හස්තයෙන්; සන්කර, සංඥාකොට; බඳ, (ධ්වජයන්හි) බඳනා ලද; රසු නද, කිංකිණික නාද නමැති; වහසි, ජය ප්රිකාශ වාක්යනයන්; ඇසෙන ලෙස, ශ්ර්වණය වන පරිද්දෙන්; බැණ, කථනය කොට; තොප, යුෂ්මතුන් හට; රිසිවක්, රුචි වූ දෙයක්; ඇරගණුව යි, ග්රයහණය කරව යි; සුරන් රැස වෙත; දිව්යක සමූහයා වෙතේහි; කැඳවා, අඞගසා; ඇම දවස, සියලු දවස්හි; රවටන වැනි, මුළා කරන්නාක් මෙනි හෙවත් රවටන්නාක් වැනි වේ.
154
ප හ මි ණි බිතු තුළ මත මතඟ සේයා
ස පැ මි ණි බිඟු නො තැළෙනු නම් කෙ සේයා
පි රි හි ණි මල්දුනු දුනු දිය රැ සේයා
සැ ර හි ණි ඉන් නෙත නිදි මියුලැ සේයා
ප: යො:- පහ මිණි බිතු තුළ මත මතග සේයා සපැමිණි බිඟු නො තැළෙනු නම් කෙසේයා මල්දුනු දුනු දිය රැසේයා පිරිහිණි ඉන් මියුලැසේයා නෙත නිදි සැරහිණි.
ප: ග: ස:- පහ, ප්රා සාදයන් ගේ; මිණි බිතු තුළ, මණි භික්ති අභ්ය:න්තරයෙහි; මත, මතත වූ; මතඟ, මතත හස්තීන් ගේ; සේයා, ඡායාවට; සපැමිණි, සම්ප්රා ප්ත වූ; බිඟු, භෘඞගයන්; නො තැළෙනු නම්, නොම තැළීම වනාහි; කෙසේයා, කවරාකාර ද යතහොත්; මල්දුනු, අනඞගයාගේ; දුනු දිය රැසේ; දුනු රැහැන් හි රැස්; පිරිහිණි, පරිහානියට පත්විය; ඉන්, ඒ කාරණයෙන්; මියුලැසේයා, කාන්තා සමූහය තෙම; නෙත, නෙත්ර යෙහි; නිදි, නිද්රාතවෙන්; සැරහිණි, සර්ජිත වී.
155
වෙසෙ ස ක් එකම ගෙන අහසින් යන විත ර
අ ප ස ක් හමූව යවීදැ යි මතුයෙන් නිතො ර
ස හ ස ක් වෙමින් එහි අස් පෙළ කුර රොනැ ර
දි ය ස ක් තුරඟ නො පැණෙන ලෙස වැසූ යු ර
ප: යො:- අහසින් යන විතර එකම වෙසෙසක් ගෙන අප සක් හමුව මතුයෙන් නිතොර යව්දැ යි සහසක් වෙමින් එහි අස් පෙළ කුර රොන් ඇර දියසක් තුරඟ නො පැණෙන ලෙස වැසුයුර.
ප: ග: ස:- අහසින්, ආකාශයෙන්; යන වීතර,ගමනය කරන තරම් වූ; එකම වෙසෙසක්, හුදකළා විශේෂයක්; ගෙන, ග්රමහණය කොට; අප සක් හමුව, අපගේ නෙත්රද ඉදිරියෙහි; මතුයෙන්, මස්තකයෙන්; නිතොර, නිරන්තරයෙන්; යව්දැ යි, ගමනය කරව්දැ යි; සහසක් වෙමින්, සාහසික වෙමින්; එහි, ඒ නගරයෙහි; අස් පෙළ, අශ්ව පංකතිය; කුර රොන්, ක්‍ෂූර රේණුන්; ඇර, අපගත කොට; දියසක්, සූය්ය්තියයාගේ; තුරඟ, අශ්වයන්; නො පැණෙන ලෙස, අදෘශ්යරමාන වන පරිද්දෙන්; වැසූ යුර, වසාලූවාක් මෙන් වේ.
156
එ පු ර ලිය සරල් දිගු නිල් වරල් ව ලේ
ත ඹ ර වුවන් මදහස පනැද මනක ලේ
ස ම ර සරණ සලෙලුන් සිත් මියුල් කැ ලේ
නොහැ ර විද ඇවිදි සැරපසිනි ඇම ක ලේ
ප: යො:- එ පුර ලිය වරල් දිගුනිල් වරල් වලේ තඹර වුවන් මනකලේ මදහස පන් ඇද සරණ සලෙලුන් සිත් මියුල් කැලේ සමර සැර පසිනි ඇම කලේ නො හැර විද ඇවිදි.
ප: ග: ස:- එ පුර, ඒ නගරයෙහි; ලිය, කාන්තාවන් ගේ; සරල් දිගු, ඍජු වූ ද දික් වූ ද; නිල් වරල්, නීලවර්ණඇ කේශ කලාප නමැති; වලේ, වනයෙහි; තඹර, තාමරස නමැති; වුවන්, චක්ත්රෙයෙහි; මනකලේ, මනොඥ වූ; මදහස, මන්‍දාහාස්යල නමැති; පන් ඇද, පර්ණයන් ඇදීමෙන්; සරණ, හැසිරෙන්නා වූ, සලෙලුන් සිත්, සල්ලාලයන් ගේ චිත්ත නමැති; මියුල් කැලේ, මෘග සමූහයා; සමර, අනඞග තෙමේ; සැරපසිනි, පඤචබාණයෙන්; ඇම කලේ, සියල් කල්හි; නො හැර, අත් නොම හැර; විද, වෙධතය කෙරෙමින්; ඇවිදි, ආභිණ්ඩනය කරයි.
157
අකුසු පහර බියනෙව් ගජ කුඹු රුවැ ති
එපුර කතුන් තුඟු පියයුරු විලස් ග ති
එහිද දුතහු තික් තියුකුසු පහර දෙ ති
උඩගු තද ගුණන් හට සැප කොතන ඇ ති
ප: යො:- ගජ කුඹු අකුසු පහර බියෙන් එව් එ පුර රුවැති කතුන් තුඟු පියොවුරු විලස් ගති එහි ද දුතහු තික් නිය අකුසු පහර දෙති උඩඟු තද ගුණන් හට සැප කොතන ඇති.
ප: ග: ස:- ගජ කුඹු, හස්ති කුම්භයෝ; අකුසු පහර, අංකුස ප්ර හාරයට; බියෙන් එව්, භීතියෙන් මෙන්; එපුර, ඒ පුරයෙහි; රුවැති, රූපාලඞකාරයෙන් යුත්; කතුන්, කාන්තාවන්ගේ; තුඟු, තුඞග වූ හෙවත් උසම්වගිය; පියොවුරු විලස්, පයොධරයන්ගේ විලාශය; ගති, ගත්තාහුය; එහිද, ඒ පයොධරයන්හිද; දූතහු, ධූතියෝ තුමු; තික්, තීක්‍ෂණ වූ; තිය අකුසු පහර, නබ නමැති අංකුස‍යාගේ ප්රයහාරය; දෙති, දානය කරති; (එහෙයින්) උඩඟු, උඬගු, තද ගුණන් හට, දැඩිවූ අකාරුණික ගුණ ඇතියවුන් හට; සැප, සෞඛ්යියෙක්; කොතන, කවරනම් ස්ථානයෙක්හි; ඇති, විද්යකමාන වේ ද?
158
ම න් ස න් තොස වඩන එනුවරෙහි වේ මැ ද
තැ න් තැ න් සුසැදි සල්පිල් නව මිණි මෙර ද
හ න් බ න් සේ වතෙහි වෙත පත් දනන් වැ ද
න න් ව න් ගුජර පට සළු සිරි රැපැසි සො ඳ
ප: යො:- මන් සන්තොස වඩන එනුවරෙහි වේ මැද තැන් තැන් සුසැදි සල්පිල් නව මිණි මෙරද එහි වෙත පත් දනන් හට බන් සේ වත් වැද නන් වන් සොඳ ගුජර පට සළු සිරි රැපැයි.
ප: ග: ස:- මන්, චිත්තයෙහි; සන්තොස වඩන, චිත්ත ප්රීතතිය වර්ධයනය කරන්නා වූ; එ නුවරෙහි, ඒ නගරයෙහි; වේ මැද, වීථි මධ්යයයෙහි; තැන් තැන්, තන්හි තන්හි; සුසැදි, මනාලෙස සුසර්ජිත වූ; සල්පිල්, ආපන ශාලාවන්හි; නව මිණි, නවරත්නයන්ගේ; මෙරද, රශ්මිය හෙවත් කාන්තිය; එවෙත, ඒ සමීපයට; පත්, පැමිණියා වූ; දනන්, ජනයන් විසින්; හන්, හදනා ලද්දා වූද; බන්, බඳිනා ලද්දාවූ ද; සේ වත් වැද, සේවත වස්ත්රදයන්ට වැදී; නන් වන්, නානා වර්ණ යෙන් යුත්; සොඳ, සුන්‍දර වූ; ගුජර පට සළු සිරි, ගුජිර දේශයෙහි වූ පට සළු වල ශ්රිායාව; රෑපැයි, ගෙන හැර දැක්වී.
159
දෙ ප ස එපුර සුසැදුණු සැපතින් නොම ද
නි වෙ ස තුරින් නික්මුණු සුවඳ දුම් ක ඳ
ස ව ස නැගු පහන් පෑ තෙදිති බියවැ ද
නොල ස දිවන වැනි විය නිසදුරු පබ ද
ප: යො:- නොමද සැපතින් එපුර දෙපස සුසැදුණු නිවෙස තුරින් නික්මුණු සුවඳ දුම් කඳ සවස නැගු පහන් පෑ තෙදිනි බියවැද නොලස නිසඳුරු පබඳ දිවන වැනි විය.
ප: ග: ස:- නොමද සැපතින්, බොහෝ වූ සම්පත්තියෙන් යුක්ත වූ; එපුර, ඒ නගරයෙහි; දෙපස, දෙපාර්ශිවයෙහි; සුසැදුණු, මනා ලෙස සර්ජිත වූ; නිවෙස තුරින්, නිවෙසාන්තරයෙන්; නික්මුණු, නිෂ්ක්රා න්ත වූ; සුවඳ දුම් කඳ, සුගන්ධෙ ධූපස්කන්‍ධය වූ කලී; සවස, සායණ්හ සමයෙහි; නැගු, දැල්වූවා වූ; පහන් පෑ, ප්රසදීප පූජාවන්ගේ; තෙදිති, තෙජස කරණකොට ගෙන; බිය වැද, භීති ප්රාිප්තව; නොලස, අනාලස්යිව; නිසයුරු පබඳ, නිශාන්ධාකාර ප්රෙබන්‍ධය තෙම; දිවන වැනි විය, ධාවනය කරන්නාක් මෙන් වූයේ ය.
160
නු දු රු ව නුබට සිටි වහසල් බිහි දොරි නි
අ ඳු රු ව නො දිසි සුරරද පහ මිණි රැසි නි
සොඳු රු ව සැදුණු එනුවර දෙව් පුර නම් නි
අ ඳු රු ව වණත අනතය දහසක් වති නි
ප: යො:- නුබට නුදුරුව සිටින වහසල් බිහි දොරිනි සුර රද පහ මිණි රැසිනි අඳුරුව නො දිසි සොඳුරුව දෙව් පුර නමිනි සැදුණු එනුවර අඳුරුව වණත දහසක් වතිනි අනතය.
ප: ග: ස:- නුබට, ආකාශයට; නුදුරුව සිටි, ලංවී පිහිටි යා වූ; වහසල් බිහි දොරින්, වාර හා බිහිවාරයෙන් උපලක්‍ෂිත වූ; සුර රද, දිව්යප රාජයාගේ; පහ, ප්රාිසාදයෙහි; මිණි රැසිති, මාණික්යු රශ්මීන් කරණකොට ගෙන; අඳුරුව, අන්‍ධකාරව; නො දිසි, දෘශ්යාමාන නො වූ; සොඳුරුව, සුන්‍දර භාවප්රාරප්තව; දෙව් පුර නමිනි, දෙව නගර නාමයෙන්; සැදුණු, සර්ජිත වූ; එනුවර, ඒ නගරය; අඳුරුව, අන්‍ධකාරව තිබෙන විට; වනත; වර්ණිනය කර‍තහොත්; දහසක් වතිනි, දහසක් මුඛයන්ගෙන් යුත්; අනතය, අනන්ත නම් නාග රාජයාම සූර වන්නේය.
161
මු නි ව ර නරවරන් නිවෙසෙහි නිබඳ වැ ස
පු ව ත ර බැවින් තොප නොම බනු පසඟ ගො ස
ද ව සැ ර නුවර දැක්මෙන් තුරු පෙනෙන හ ස
ම මි තු ර වැඩම කර දෙව් රජ ගෙට සතො ස
ප: යො:- මුනිවර නරවරන් නිවෙසෙහි නිබඳ වැස පුවතර බැවින් තොප පසඟ ගොස නොම බනු නුවර දැක්මෙන් දවසැර අහස තුරු පෙනෙන ම මිතුර සතොස දෙව් රජ ගෙට වැඩම කර.
ප: ග: ස:- මුනිවර, මුනීන්ද්ර යන්ගේ ද; නරවරන්, නරෙන්ද්රණ යන්ගේ ද; නිවසෙහි, නිවාසයන්හි; නිබඳ, නිරන්තරයෙන්; වැස, වාසය කොට; පුවතර බැවින්, ප්රාසිද්ධ හෙයින්; තොප, යුෂ්මත්; පසඟ ගොස, පඤ්චාංගික තූය්ය්ර ය ඝොෂාවට; නොම බත්ර, භය නොවන්නේ වෙයි; (ඉන්) නුවර, නගරය; දැක්මෙන්, දර්ශබනය කිරීමෙන්; දවසැර, දිවාභාගය ගතකොට; අහස, ආකාශයෙහි; තුරු, තාරකාවන්; පෙනෙන, දෘශ්යසමානවන කල්හි; ම මිතුර, මාගේ මිත්ර්ය; සතොස, සන්තෝෂයෙන් යුක්තව; දෙව් රජ ගෙට, දිව්යෙ රාජ භවනයට; වැඩම කර, ප්රනයානය කරව.
162
ම ල වල මුහුළු බැඳගෙන විලවුන් ස ර ඟ
පැ ල දි මිණි බරණ මල් වැල සහ ස ර ඟ
සු ල කුළු මෙවන් නළු නළඟන කැන් ස ර හ
බ ල රඟ මඬල පරෙවිඳු සඳ පැහැ ස ර ඟ
ප: යො:- මල් අවල මුහුළු බැඳගෙන විලවුන් අඟසරා සරඟ මල් වැල් සහ මිණි බරණ පැළඳි මෙවන් සුලකුළු සරඟ නළු නළඟන කැන් රඟ මඬල පැහැසර අඟන පරෙවිදු සඳ මල.
ප: ග: ස:- මල් අවල, කුසුමාකුල කොට; මුහුළු, කෙශ කලාපයන්; බැඳගෙන, බන්‍ධනය කොටගෙන; විලවුන්, විලේපන විශේෂයෙන්; අඟ, ශරීරාඞගයන්; සරා, සර්ජිත කොටගෙන; සරඟ මල් සහ, ශෘඞගාර කුසුම මාලාවන් සමග; මිණි බරණ, මාණික්යාොභරණයන්; පැළඳි, පැළඳ ගත්තා වූ; මෙවන් සුලකුළු, මේ ආකාරයෙන් ස්වලඞකෘත වූ; සරඟ, නෘත්යශ සහිත වූ; නළු නළඟන කැන්, නාටක නාටිකාඞගනා සමූහ ඇත්තා වූ; රඟ මඬල, නෘත්ය මණ්ඩලයන්; පැහැසර අඟ, ප්ර්භාස්වර ශරීරා‍ඞගයන්ගෙන් යුත්; පරෙවිඳු සඳ, පාරාපතෙන්ද්රොණත්තමය; බල, අවලොකනය කර
169
තු රු නා අබරණ දිනයෙහි රඟ නා
ගු ව නා නදි හට පුදකළ ලෙසි නා
මි ණි නා බඳ බිම ඉසිපුල් මලි නා
ය මු නා ගඟ පෙණ සිරිසිලි සොබ නා
ප: යො:- තුරුනා අබරණ රඟනා දිනයෙහි ගුවනා නදි හට පුදකළ ලෙසිනා මිණිනා බඳ බිම ඉසිපුල් මලිනා යමුනා ගඟ සොබනා පෙණ සිරි ඉසිලි.
ප: ග: ස:- තුරුනා අබරණ, තාරකාධිපතියා ආභරණ කොට ඇති දිව්ය රාජයා හෙවත් චන්‍ද්රාබභරණ ඊශ්වරදෙවයා; රඟනා දිනයෙහි, නෘත්ය කරනා දවස් හි; ගුවනා නදි හට, ආකාශ ගංගාවට; පුදකළ ලෙසිනා, පූජාකළාක් මෙන් වූ; මිණිනා බඳ, මාණික්යායන්ගෙන් බන්‍ධනය කරනා ලද; බිම, භුමිය; ඉසි, ආසෙවනය කරන ලද; පුල් මලිනා, පිපීගිය කුසුමයෙන්; යමුනා ගඟ, කාලින්දි නම් වූ ගංගාවෙහි; සොබනා, ශොභන වූ; පෙණ සිරි; පෙණ මාලාවන් ගේ ශ්රිංයාව; ඉසිලී, අද්වහනය කළේය.
164
මු තු වැ ල සුලකළ තත යුග එක ලා
හ ස වැ ල වැනි බිසකුරු ගත් නිම ලා
නු රු වැ ල නිල් මිණි යුග දුල පතු ලා
බි ඟු වැ ල වටකළ වැනි රත කම ලා
ප: යො:- එකලා මුතු වැල සුලකළ තන යුග නිමලා බිසකුරු ගත් හස වැල වැනි නිල් මිණි නුරු වැල දුල යුග පතුලා බිඟු වැල වටකළ රත කමලා වැනි.
ප: ග: ස:- එකලා, ඒ කාන්තාවන්ගේ; මුතු වැල, මුක්තා ලතාවෙන්; සුල කළ, මනාලෙස අලඞකාර කරන ලද; තන යුග, පයොධර යුග්මය; නිමලා, නිර්මඞල වූ; බියකුරු, පද්මාඞකුරයන්; ගත්, ග්රාහණය කළා වූ; හස වැල වැනි, හංසාවලිය මෙන් වේ; නිල් මිණි, නීල මාණික්යම රත්නයෙන් යුක්ත වූ; නුරු වැල, නූපුරාවලියෙන්; දුල, බබලන්නා වූ; යුග පතුලා, පාද තලවය; බිඟු වැල, භෘඞගාවලිය විසින්; වටකළ, වටකරන ලද; රත කමලා වැනි, රක්ත වර්ණ පද්මයන් වැනි වේ.
165
පියයුරු කිණිහිරි කැකුලෙක අ න්දම්
දසනග රැස් වැනි ගෙළෙ දෑසම න්දම්
ලෙලවන කොමලත් පැහැසර ර න්දම්
අඟනන් දුට නොතිබේ තවසු න්දම්
ප: යො:- කිණිගිරි කැකුලෙක අන්දම් පියයුරු ගෙළෙ දැසමන් දම් වැනි දසනග රැස් පැහැසර රන්දම් ලෙලවන කොමලත් අඟනන් දුට තවසුන් දම් නොතිබේ.
ප: ග: ස:- කිණිහිරි කැකුලෙක, කර්ණමකාර කුඞමලයෙක්හි; අන්දම්, ආකාරයෙන් යුත්; පියයුරු, පයොධර ඇත්තා වූ; ගෙළෙ, ග්රීවවයෙහි වූ; දෑසමන් දම් වැනි, ජාති කුසුම පුෂ්ප දාමයක් වැනිවූ; දසනග රැස්, දන්තාග්ර රශ්මින් යුත්; පැහැසර, ප්රසභාස්වර වූ; රන්දම්, ස්වර්ණැදාමයන් වැනි; ලෙලවන, ලීලොපෙත වන්නා වූ; කොමලත්, කොමල හස්තයන් ඇති; අඟනන්, කාන්තාවන්; දුට, දර්ශකනය කළහොත්; තවසුන්, තාපසයන්ගේ; දම්, තාපස ධර්ම්ය; නොතිබේ, නොම ඇතිවේ.
166
සිත් කලු විලසින් මදලස ගමනි නි
යුත් සෙවනලු තැන වැඩි මියුරන් වැ නි
ගත් පැහැ නෙලෙනද ලා අඹ දළු වෙ නි
සිත් තුටුවෙයි අඟනන් රඟ දැකුමෙ නි
ප: යො:- සිත් කලු විලසින් මදලස ගමනිනි සෙවනලු යුත් තැන වැඩි මියුරන් වැනි නෙලෙන් අද ලා අඹ දළුවෙහි ගත් පැහැ අඟනන් රඟ දැකුමෙහි සිත් තුටුවෙයි.
ප: ග: ස:- සිත්කළු විලසින්, චිත්තාකර්ෂ්ණය විලාශයෙන්; මදලස ගමනිනි, මන්‍දාලස්යත ගමනනි ද; සෙවනලු යුත්, ඡායා කූලත්‍වයෙන් යුක්ත වූ; තැන, ස්ථානයෙහි; වැඩි, වර්ධිති වූ; මියුරන් වැනි, මයුරයන් හා සමාන වූ; නෙලෙන්, මාරුතයෙන්; අද, ආදා වූ; ලා අඹ දලුවෙනි, තරුණ හෙවත් ලපටි අඹ දලු වැනි වූ; ගත් පැහැ, ශරීර වර්ණදයෙන් යුත්; අඟනන්, කාන්තාවන්ගේ; රඟ, නෘත්ය ය; දැකුමෙනි, දර්ශ්නය කිරීමෙන්; සිත් තුටුවෙයි, චිත්ත සන්තුෂ්ටිය ගෙන දෙන්නේ වෙයි.
167
ලෙ ල දු න් නව තඹපලුවන් පා දේ
ත බ මි න් නිවරද මද්දල නා දේ
ග ය මි න් පානා ගීතෙන් කී දේ
අ ඟ න න් රඟ දුටුවන් සිතු පෑ දේ
ප: යො:- ලෙල දුන් නව තඹපලුවන් පාදේ මද්දල නාදේ නිවරද තබමින් ගීතෙන් කී දේ ගයමින් පානා අඟනන් රඟ දුටුවන් සිතු පෑදේ.
ප: ග: ස:- ලෙල දුන්, ලීලා දානය කළාවූ; නව තඹපලුවන්, අභිනව තාම්ර පල්ලවයන් වැනිවූ; පාදේ, පාද‍යන්; මද්දල නාදේ, මෘදඞග හෙරි නාදයට එකඟව; නිවරද, නිවැරදි ලෙස; තබමින්, තබ තබා; ගීතෙන් කී දේ, ගීතිකාවෙන් කියනලද්ද; ගයමින්, ගායනය කරමින්; පානා ප්රුකාශ කරන්නාවු; අඟනන්, අඞගනාවන්ගේ; රඟ, නෘත්ය ය; දුටුවන්, දර්ශ නය කළවුන්ගේ; තුසි, චිත්තය; පෑදේ, ප්රරසාද ඵලවන්නේ වෙයි.
168
ල සි ත ලලිත විදුලි සේයා
දි සි ත ලියන් නොකම සේයා
වි සි ත කියන ගි ර සේයා
ත සි ත නොපටු වේ තො සේයා
ප: යො:- ලලිත ලලිත විදුලි සේයා දිසිත ලියන් නොකම සේය විසිත කියන කී රසේය ත සිත තොසේය නොපටු වේ.
ප: ග: ස:- ලසිත, බබලන්නා වූ; ලලිත, ලෙලදෙන්නා වූ; විදුලි සේය, විද්යුිත්ලතාවන් මෙන්; දිසිත, දෘශ්යසමාන වූ; ලියන්, ස්ත්රීදන්; නොකමසේය, තිරුත්සාහයෙන් මෙන්; විසිත, විචිත්ර්ලෙස; කියන, කථනය කරන්නා වූ; ගී රසේය, ගීතිකා රසයෙහි; ත, යුෂ්මතාගේ; සිත තොසේය, චිත්ත සන්තෝෂය; නො පටුවේ, සුළුපටු නොම වේ.
169
ත ර ඟ අයුරු කොමල අ තේ
උ ර ඟ න වන් රුසිරු යු තේ
ව ර ඟ න රඟ දෙන දිමු තේ
න ර ඟ අවෙස වූවයි සි තේ
ප: යො:- තරග අයුරු කොමල අතේ උරඟන වන් රුසිරු යුතේ රඟ දෙන දිමුතේ වරඟන නරඟ අවෙස වුවයි සිතේ.
ප: ග: ස:- තරඟ අයුරු, තරඞගාකාර වූ; කොමල අතේ, කොමල හස්තයන් ඇත්තා වූ; උරඟන වන්, නාගාඞගනාවන් මෙන්; රුසිරු යුතේ, රූපශ්රීනයෙන් යුක්ත වූ; රඟ දෙන, නෘත්ය පවත්වන්නා වූ; දිමුතේ, දීප්තිමත් වු; වරඟන, උත්තමාඞගනාවන්ට; නරඟ, කාම දෙවයා; අවෙස වුවයි, අවේශ වූවේය යි; සිතේ, චිත්තනය වන්නේ වෙයි.
170
මු දු නේ න් බැම යුවලි න් දිගු නුවනින් ගෙළ පසි ති
යු ග ති න් රතැඟිලියෙන් උර තලයෙන් මැද දෙසි ති
ව ටොරි න් පුළුලුකුලෙන් දඟ යුවලි නි පතුලසි නි
රැ ඟු මෙ න් කළ කරණින් සොඳ අඟනන් දකු තොසි නි
ප: යො:- මුදුනෙන් බැම යුවලින් දිගු නුවනින් ගෙළ පසිනි යුගතින් රතැඟිලියෙන් උරතලයෙන් මැද දෙසිනි වටොරින් පුළුලුකුලෙන් දඟ යුවලින් පතුලසිනි කරණින් කළ රැඟුමෙන් සොඳ අඟනන් තොසිනි දකු.
ප: ග: ස:- මුදුනෙන්, හිසෙන්ද; බැම යුවලින්, භ්රෑලයුග්මයෙන් ද; දිගු නුවනින්, දීර්ඝද නෙත්රඳයෙන්ද; ගෙළ පසිනි, ග්රී්වා පාර්ශ්වයෙන්ද; යුගතින්, යුග්ම හස්තයෙන්ද; රතැඟිලියෙන්, රක්තාංගුලියෙන්ද; උරතලයෙන්, උරස්ථලයෙන්ද; මැද දෙසිනි, මධ්යර ප්රීදේශයෙන්ද; වටොරින්, වෘත්ත ඌරුයෙන්ද; පුළුලුකුලෙන්, පෘථුල ශ්රොදණියෙන්ද; දඟ යුවලින්, ජඞඝා යුග්මයෙන්ද; පතුලසිනි, පාදතල පාර්ශලවයෙන්ද; (යන) කරණින්, ශරීරයෙහි ඒ ඒ අඞගයන්ගෙන්ද; කළ, කරනු ලද; රැඟුමෙන්, නෘත්යඞයෙන්; සොඳ, සුන්දධර වූ; අඟනන්, අඞගනාවන්; තොසිනි, සන්තෝෂයෙන්; දකු, දර්ශනය කරව.
171
කි දු ර න් බස කො වු ල න් නද පසුකර මියුර සිනේ
කි ය මි න් ගී ර ඟ මි න් සිටි අඟනක් සරත සිනේ
ලි හි නි න් වත ව ර ලි න් මුදු දුන් සෝබිඳු ග තිනේ
නු ව නි න් රත මෙ ඇ මි න් රඟ සලෙලකු මෙන් තෙ වුනේ
ප: යො:- කිඳුරන් බස කොවුලන් නද මියුරසිනේ පසු කර ගී කියමින් රඟමින් සරතසිනේ සිටි අඟනක් වත ලිහිලින් මුත වරලින් දුන් සෝබිඳු ගතිනේ රත නුවනින් මෙරඟ ඇමින් සලෙලකු මෙන් තෙවුනේ.
ප: ග: ස:- කිඳුරන් බස, කින්නරයන්ගේ වචන‍යද; කොවුලන් නද, කොකිලයන්ගේ නාදය ද; මියුරසිනේ, මධුර රස කරණකොට ගෙන; පසුකර, අන්යොයන්යුයන් පරාජය කොට; ගී කියමින්, ගීතිකා කථනය කරමින්; රඟමින්, නෘත්යප කෙරෙමින්; සරතසිනේ, ශ්රානන්තභාවයෙන්; සිටි, සිටියා වූ; අඟනක්, කාන්තාවක්; වත ලිහිලින්, වස්ත්රය ශිථිලයෙන්ද; මුත වරලින්, මුක්ත වූ කෙශ කලාපයෙන්ද යුක්තව; දුන් සෝ බිඳු, විහිත සේවද බින්දුන් ඇත්තා වූ; ගතිනේ, ශරීරයෙන්ද; රත නුවනින්, රක්ත වර්ණ නෙත්රුයෙන්ද; (යන) මෙ රඟ ඇමින්, මේ කියන ලද ප්ර්කාර සියල්ලෙන්; සලෙලකු මෙන්, සල්ලාලයකුගේ විලාසයෙන්; තෙවුනේ, විරාජිත වූවාය.
172
දෙ හි රු න් තඹරන් ගෙන රොන් යන මෙන්
කියමින් ගීතය වෙසෙ සේ
ප ද යෙ න් පදයට තබමින් දෙ පතුල් සන් කර
රන් රසු නොල සේ
න ළ ඹ න් අතුරෙන් අඟනක් රඟගත්
විලසක් වෙ‍ලසකර සක සේ
සු ර කැ න් මැද උන් සහසැස් අබියස
උරුවෙස් රඟගත් විල සේ
ප: යො:- දෙසිරුත් තඹරන් රොන් ගෙන යන මෙන් වෙසෙසේ ගීතය කියමින් පදයෙන් පදයට දෙපතුල් තබමින් නොලසේ රන් රසු සන් කර නළඹන් අතුරෙන් අඟනක් වෙසකර සකසේ රඟගත් විලසක් සුරකැන් මැද උන් සහසැස් අබියෙස් උරුවෙස් රඟගත් විලසේ.
ප: ග: ස:- දෙහිරුන්, භ්ර මරයන් විසින්; තඹරන්, තාම රසයන්ගේ; රොන් ගෙන, රේණුන් ග්රතහණය කොට; යන මෙන්, ප්රවයාණය කරන්නාක් මෙන්; වෙසෙසේ, විශේෂයෙන්, ගීතය කියමින්, ගීතිකාව කථනය කෙරෙමින්; පදයෙන් පදයට, ගී පදයෙන් ගී පදයට; දෙ පතුල්, පාද තලවය; තබමින්, තබා තබා; නොලසේ, අනලස්ව; රන් රසු සන් කර, කිංකිණික නාදය පවත්වා; නළඹන් අතුරෙන්, නාටිකාංගනාවන් අතරෙන්; අඟනක්, අඞගනාවක්; වෙසකර, විසඟ කොට; සකසේ, චක්රාරකාරව; රඟගත් විලසක්, නෘත්යෙග්ර හණය කළ විලාසයක්; (කෙසේද) සුරකැන් මැද, දිව්ය සමූහයා මධ්යඟයෙහි; උන්, උන්නා වූ; සහසැස්, ශක්රයයාගේ; අබියෙස්, අභිෂෙකයෙහි; උරුවෙස්, ඌර්වසශි නම් දිව්ය ඞගනාව; රඟගත් විලසේ, නෘත්යභ කළ ආකාරය හා සමාන වේ.
173
ඇ සි න් ගත් ව ස න් නන් වණින් යුතු කලු න්නේ
රු ව න් බන් ර ස න් දම් කැකුළු කැන් පෙනෙන්නේ
ඔ වු න් දුන් වෙයි න් ගත් සකක් මෙන් බම න්නේ
අ ඳු න් වන් ගු ව න් වන් වි දු න් ව න් එතැ න්නේ
ප: යො:- නේ කලුන් හන් නන් වර්ණින් යුත් වසන් ඇසින් රුවන් බන් රසන් දම් කැළුම් කැන් පෙනෙන්නේ ඔවුන් දුන් වෙයින් ගත් සකක් මෙන් බමන්නේ එතැන්නේ වීදුන්වන් අඳුන් වන් ගුවන් වන්.
ප: ග: ස:- නේ කළුන්, නොයෙක් කාන්තාවන් විසින්; හන්, හඳනා ලද; කන් වර්ණසන් යුත්, නානා වර්ණොයෙන් යුක්ත වු; වසන්, වස්ත්රේයන්ගේ; ඇසින්, ඡිද්රරයන්ගෙන්; රුවන් බන්,
රත්න බන්‍ධනය කරන ලද්දා වූ; රසන් දම්, රසනා දාම‍යන්ගේ; කැළුම් කැන්, කාන්ති සමූහය; පෙනෙන්නේ, දෘශ්යසමාන වන්නේය; ඔවුන්, ඒ කාන්තාවන් විසින්; දුන්, පවත්වන ලද; වෙයින්, වේගයෙන්; ගත්, ශරීරය; සකක් මෙන්, චක්ර;යක් පරිද්දෙන්; බමන්නේ, භ්රසමණය වන්නේය; එතැන්නේ, ඒ ස්ථානය; විදුන් වන්, විදුලිය වැදුණු වර; අඳුන් වන්, අඤ්ජන වර්ණ් වූ; ගුවන් වන්, ආකාශ‍ය හා සමාන වන්නේය.
174
කෙ ළ වන දිගු නෙත නිලුපුල සේයා
ලෙ ල පවතින් රන්ලිය විල සේයා
න ළ හන රඟනා දැක නොල සේයා
න ළ ලත නුවනත රඟ සැල සේයා
ප: යො:- නිලුපුල සේයා දිගු නෙත කෙළවන පවනින් ලෙල රන්ලිය විලසේයා නොලසේයා රඟනා නළඟන දැක නළලත නුවනත රඟ සැලසේයා.
ප: ග: ස:- නිලුපුල සේයා, නීලොත්ඵලාකාර වූ; දිගු නෙත, දීර්ඝ නෙත්ර යන්; කෙළවන, ක්රීසඩා කරවන්නා වූ; පවනින්, මාරුතයෙන්; ලෙල, ලීලොපෙත වූ; රන් ලිය විලසේයා, ස්වර්ණන ලතාකාර වූ; නොලසේයා, අලස විරහිතව; රඟනා, නෘත්යක කරන්නා වූ; නළඟන, නාටිකාඞගනාවන්; දැක, දර්ශරනය කොට; නළලත, ලලාටයෙහිද; නුවණත, නෙත්රෙයෙහිද; රඟ, නෘත්යාත කාරය; සැලසේයා, සර්ජිත වන්නේය.
175
ව ත් ව ත් පුට ඈ දැන තල බේ ද ත්
ස ත් ත ත් මියුරුව සහ වෙණ නාද ත්
නෙත් න ත් දෙවඟන පානා වා ද ත්
වි ත් ද ත් නළඟන දකු සිතු පෑ ද ත්
ප: යො:- වත් වත් පුට ඈ තල බේදත් දැන සත් තත් මියුරුව වෙණ නාදත් සහ නත් දෙවඟන නෙත් පානා වාදත් විත් දත් නළඟන සිතු පෑදත් දකු.
ප: ග: ස:- වත් වත් පුට ඈ, වත් වත් පුට ආදී වූ; තල බේදත්, තාල භෙදයන් ද; දැන, ඉගෙනගෙන; සත් තත්, සප්ත තන්ත්රී;න් සමුපෙත කොට; මියුරුව, මධුරකොට කරනු ලබන; වෙණ නාදත්, වීණා නාදයත් සමඟ; නන් දෙවඟන, අනන්ත දිව්යාකඞගනාවන් විසින්; නෙත් පානා, නෙත්ර යෙන් ගෙනහැර දක්වන; වාදත්, වාද්යන විශේෂයත්; විත් දත්, විද්යාගවන් දැනගත්; නළඟන, නාටිකාඞගනාවන්; සිතු පෑදත්, චිත්තප්රවසන්න තාවයෙන් යෙදී; දකු, දර්ශකනය කරව.