ම හා වං ශ ය - xi

GLOSSARY - ග්රධන්ථිසපද විවරණය. ________________________________________ අ.

අග සව් යුවල a.n.m. අග්රිශ්රාවවක දෙනම, බුදුන්ගේ ප්රෙධාන ශිෂ්යa දෙනම, P. අග්ගයාචක යුග, Sk. අග්රmශ්රාගවකයුග. The two ehief disciples of Buddha; අග chief, සව් disciple, යුවල pair or two, අගුල් m. ඉරුණු වස්ත්රtයකට ගළපන කැබැල්ල (දොරේ අගුල), P. අගහල Sk. අහිල. A patch (bolt). අටපිරිකර o.n.m. මහනුන්නාන්සේ කෙනෙකුට ඕනෑ කරණ පරීෂ්කාර අට; එනම් පාත්රdය, සිවුරු තුණ, පටිය, පිහියේ, අඳිකටුව, පෙරහන්කඩ යන මේයි, P. අට්ඨ පරික්ඛාර, Sk. අෂ්ටපරිෂකාර. The eight articles constituting the personal property of a Buddhist priest, viz., a bowl, thero robes, a belt of girdlo, a knife, a needle, and a water- strainer; අට eight, පිරිකර article. අඩාල par.a කොටසක් කොට නැවැත්වූ. නිමි නොකළාවූ, P. විප්ෂක්ත, Sk. විප්රෘඛත. Half done, incomplete. අතික්රාnන්ත Sk. par .a ඉක්ම ගියාවූ, පසුවූ, P. ශුතික්කන්ත, අතීත. Passed, beyond. අතිරෙක P.Sk. a. වැඩි, ඉතිරි. More, remainder. අත්යෙනම් Sk. ni. P. අච්චත්ථ, More, excess, අදියර m. පරිච්ඡේදය, P. Sk. අධිකාර, පරිචෙඡද. Chapter, seetion. අදෝමය, අදෝ int. අහෝ, ඛේදයකි, P. Sk. ගන්න, හා Oh alaa අධිකරණ P. Sk. nt. කාරණය, නඩුව. Affiar, a suit in court a mattorafor adjudication. අධිෂ්ඨාන, Sk. nt. නියම කර ගැන්ම. ස්ථිරලෙස සිතාගැන්ම, P. අධිට්ඨාන Resolution. See ඉටන්. අධීක්ෂිත Sk. Par. a. උසස්ව සිටි, එලඹ සිටි, පැමිනි, අධිපතිවැ සිටි, P. අධිට්ඨීත ( He who) presided, approached ; over යථා to stand. අනන්ත P. Sk. m. අනන්ත නම් නාග රාජය, The king of snakes, called Ananta, a. අන්තයක් නැති, කොණක් නැති. Endless, infinito; අන් not අන්ත end. අනිස a. නිත්යි නොවූ, සදාකාලික නොවූ, P. අනිච්ච, Sk. අනිත්යe.Transient, evanescent, non-eternal; අ not, නිත්යs eternal. අනාථ P. Sk. a. ස්වාමී රහිත, අසරණවූ. Wothout a protector, helpless, without a master; ගු not, නාථ master. අනාපත්ති P.a n.f වරදට නොපැමිණීම, Sk. ශුනඃප්රා ප්ති, Not falling into, or abstaining from sin or offence; අන් for, න not අපත්ති fallings. අනුසස් නා Pir. a. අවවාද කරණ, P. අනුශාසන්ත Sk. අනුශාසත් Advising, edmonishing, counsolling. අන්තරාය විශොධන Sk. o.n.m උපදාම වැලැක්වීම, උවදුරු නැති කිරීම, P. අන්තරාය විශොධන. prevention of danger; අන්තරාය danger, විශොධන prevention. අනොතාසිමා B. o.n.f. සීමාව තුළ, Sk. අන්තශ්ශිව, Within the boundary, within the precints; අනෙතා inside, සීමා limit.

282 ග්රොන්ථිnපද විවරණය අන්ධiසෙනාඃපති P.o.n.m. ආන්ර්ීමාසෙනාවට අධිපතායා, වඩින සේනාවේ අධිපතියා A general in an Andra army. අපථ්යdකාරීන් Sk. a. අභිත ක්රිීයා කරන්නාවූ, P. අභිතකාරී. Doing what is improper or unlawful, lawless. අපාග්රuය Sk. a. සේත්තුවිමට යෝග්යර, P. අපස්සය.Fit to lean against. අපෙක්ෂාl Sk. f. බලා‍පොරොත්තුව, සෙවීම, P. අපෙක්ඛා. Hope, consideration අබ්දක් m. භාවය P. Sk. අභිධාන Name. අගිභවය P. Sk. n. මැඩපැවැත්වීම, යටහත් කිරීම, නින්දා කිරිම. Subjugation, overcoming. අභිඝා Sk.f. විශෙෂයෙන් දන්නා භුවන, ශ්රෙ,ෂ්ඨ නුවන; (අභිශ, ලාභිෂයකුට) 1. ඉඩිවිධ. 2. අබ්බඝොත, 3. පරවිත්තවීජාතන, 4. පුබ්බේන්වාසානුන්නති, 5. දිබ්බචක්ථුයයි අභීෂා පසයි ; රතත්කෙනෙකුට ආසවකඛයඤාණයත් සඞග අභිඝ, සහකි. High knowledge, supernatural knowledge of faculty. There are five abhijfias possesied by an Ascotic, viz., different magical powes, the divine hearing,* the knowledge of the thoughts of others, the knowledge of conditions of former existences, and the divine sight †, in addition to the above five abhijass an Arhat possesses Asavakkhaya faika, ur the knowledge which enables to destroy sins. අභිෂෙක S.k. prop. n.m. පිළිමවහන්සේ කෙනෙකුට නමක්, o.n.m. පැන් හිස වැගිරවීම, රාජ්යකයට පත් කිරීම පිණිස අභිෂෙක නමින් පැන් හිස වැගිරවීම, අබිසෙව්, P. අභිෂෙක. Name of ancient image, anointing the head with water to create king. අභ්යtන්තර S.k n.a. ඇතුළ P. අබහන්තර ( එක මිටියක්) ඇතුළත්වූ. Internal, inside ( a certain measure), inner, enclosed; අභි - අන්තර. අමුල්යn Sk. a. මිලකල නොහැකි P. අමුල්ය්.r. Invaluable, inestimable; අ not, මූල්යa valuable, අයගම o.n.m ප්ර යෝජන උපදින ගම්, P. භොග ගෑම, Sk. භාගග්රාlම. Vilalges from which income is derived; අය tax ගම් village. අයෝවය P. Sk. A යකඩින් කරණ ලද, යකඩින් නිමවනලද. Made of iron. අරන් f. රැකවරණ, P. ආක්ඛා, Sk. ආරක්ෂM. Protection, aco. plu අරකුන්. අරමණ prop. n. රටක නමක්, රාමඤ්ඤරට, P. රාමඤ්ඤ, Sk. රාමණ්යfName of a country called Ramann (Rangun). අරි - වග o. n. m. උත්තම මාර්ගඛය, P. අරියවග්ග, Sk. ආය්ය්Rluමාර්ගc. Venerable path, religious path. අවතන P. Sk. par. A නුමුනු, නමස්කාර කළාවූ. Bent, bowed down, අවය m. ආවාසය, විහාරය, P. Sk. ආවාස. House, vihara, Buddhist temple. අවි m. කඩු ආදී ආයුධ, P. Sk. ආයුධ. Weapon, such as a sword. අවුර tr. imp. second per. sing. වසව, ආවරණය කරව, P. ආවර, Sk. ආවායෙහි. Covered, screen; from අවුරම්. අවුරා p.par. වසා, සිර කොට, P. අවරුජන්ධි.ය, අවරුන්ධිiය, Sk. අවරුධ්යණ. Having covered, having closed. අශෙෂ Sk. a. අයලු, අවශෙෂයෙක් නැති, P. අසෙස, All, all-pervading, without remainder.

• Literally” divina ear. † Literally” divine eye.

ග්රෂන්ථි”පද විවරණය 283 අශ්වභාවික පුත්රථ Sk. o.n.m. අශ්වයන් වෙළදාමට ගෙණයන නැවේ නැවියාගේ පුතා,P. අස්සනාවික පුත්ත. Son of a dealer in hourses, who is also the master of the vessel in which the horses are conveyed; අශ්ව, horse, නාවික pilot, පුත්රි Son අස්වයා par. par. සනසා, සන්සිඳුවා, බිය නැති කොට, P. අස්සාසෙත්වාw,Sk. අශ්වාස්යඅ,Having comforted, having soothed, having appoased, having (therefore) encouraged. අසිගගාහත o.n.m. කඩු ගන්නා, කඩුදරණ නිලමේ, Sk. අශිග්රාoහක. Sward bearer; අසි sword, ගාහක bearer. අසුන් m. හස්න; ආසන, P. යාසන, ආසන, Sk. ශාසන, ආසන. A message, a letter, a seat; also the acc. Plu. of අස්, a horse. අංයුවල o.n.m අංදෙක, P. සිංහයුග, Sk. සිංඞහසුන.Pair of horns; අඟ horn. යුවල Pair. ආ. ආකෙරාල .ශ Sk. m. කැවීම, සාපය P. අකෙතාය. Curse, accusation, abuse. ආකීර්ණ ණ Sk. par. a. ගැවසුනු, P. ආකීණණ, Scattered over, strewed. ආචාය්ය්. වාද Sk. o. n. m. ආචාය්ය්න වරයන්ගේ කථා හො ඉගැන්නුම්, P. ආචාරියවාද. Doctrines of teachers or professors. ආපත්ති ‍P. f. දොසකට පැමිනීම, Sk. ආප්රාකප්ති. Falling into a erime, sin or an offence. ආයතන - පදවි o. n. m. විහාරස්ථානවලට ප්රපධාන තනතුරු P. Sk. ආයතනපද. Incumbency of or superiority over a monastery. ආයාචනා P. Sk. f. යාචඤාව, අයදුම. Asking, begging, prayer, request. ආරර්මාක P. Sk. m. ආරාමයෙහි නුයුක්තයා, ආරාමයෙහි කටයුතුකාරයා. One who manages the attairs of an arama or a monastic abtablishment. ආවස්ථ P. Sk. n. m. නවාතැන්ගේ, අම්බලම. A resthouse, a lodging room. ආවාස P. Sk. m. ආවස, වාසස්ථාන. A dwolling. Seo අවය. ආයතරණ Sk. m. nt. ඇතිරිලි, P. අත්ථnරණ. Sheets put on beds. ආසෙවිත P. Sk. p. par. a. නිතර සෙවනය කරණලද. Servod constantly, associated frequently. ආහාර - ක්ෂSය Sk. o. n. m. ආහාර අඩුවීම, ආහාර අඩුකිරීම. Diminution or want of food. ඇ. ඇණවි tr. p. third per. Sing, ආයා, කෙළේයි, නියෝග කෙළේයි, P. ආණපෙයි ආණපයි, Sk. ආයාපයත් Commanded, ordered. ආණවූ p. par. a. අණ කළ, ආයා කරණලද, P. ආණත්ත, Sk. ආයපත. Commanded, ordered. ඇත්තුඩු o. n. m. ඇතාගේ හිසමත්තේ ගුලිය, P. සත්තිකුම්භ, Sk. හස්ති කුම්භ The frontal globe on the upper part of the forehead of an elephant. ඇත්මුළු o. n. m. හස්ති සමූහයා, P. හස්තිසුථ Sk. තත්ථියුති. Hord of elephant ; ඇත් elephant, මුළු herd; acc. sing. ඇත්මුල. ඇතොවුර m. රජහුගේ අන්තඃපුරවැසි ස්ත්රී ජනයා, P. බරොධ, අනෙතඃපුර, අනෙතපුර, අනෙතෘපුරික, Sk. අන්තඃපුර, The horom. ඇවැම m. ඉක්මයාම, මරණින් පසු, P. අවවය Sk. අත්යඃය Pessing away. After death. 284 ග්රමන්ථිේපද විවරණය ඇවිරි tr. p. thrd per. sing.ආවරණය කෙළේය, වැසි, P.අවාරි, වාරෙහි, Sk. අවාරීන්. Covered. ඈ. ඈපා o. n. m. ආදිපාද පදවිය, ආදිපාදය, රජහට දෙවැනිව රජවීමට යොග්ය ව වසන කුමාරයා. Dikedom, heir- apparent; ඈ first, පා post ඉ. ඉක්බිති adv. Or an ino. Par. නැවත. ඊර අනතුරුව, ඒ ලඟට, P. Sk. අථ. After, afterwards, then. ඉවත් m. අධිෂ්ඨානය, මෙසේ වේවායි නියම කිරීම, මෙසේ කෙරෙව්යි නියම කර ගැන්ම, P. අධිට්ඨෘන Resolution, determination. ඉදුහ f. ඍධිය, පුදුම ක්රියයා කරන්ට පුළුවන් බව, සමත්ථිතාව, P. Sk.අධි ඍධි Having the power of performing miracles, superhuman power, power. ඊ. ඊ-බඳ a. එහි බැදුනු, ඊය සම්බන්ධර P. තම්බඩ, Sk. තද්බධ Joined with, attached to, connected with. උ. උක්කුවඨී P. f. උසස්කොට කෑගැසීම, Sk. උතෙක්රෘුශ. A loud orying. උණ - ලොම a. n. m. ඌණි රොමය, බුදුන්ගේ නලළේ තිබුණු රොමය. Hair on the forehead of Buddha between the brows. උත්තුඞග P. Sk. a. උස්වූ. උස්. High, lofty. උත්සන්න, Sk. a. උසස්, බලවත්, බහුල, P. උස්සන්න. High, powerful. උත්සන්න - භාව Sk. o. n. m. උසස් බව, වැඩිබව, බහුලබව, P. උස්සන්නතා Superiority, abundance, a large quantity. උදාර Sk. a. මහත්වූ, ඍජුවූ, උසස් වූ, ත්යා ගි, P. උළාර Great, upright. Honest, high, liboral’ උද්ඝෝෂණ Sk. f. nt. උසස් කොට ශබ්ද කිරිම, හඬ ගැසීම, P. උගේසාඝන. Making a loud noise. උන්නාද P. Sk. m. උසත් කොට හඬ ගැසීම. A loud cry. උපගත P. Sk. par. a. ලගට පැමැනි, එබැඹී. ( He who has come near, arrived at, approached උපද්රැ ත Sk. par. a. උපද්රැව ඇතිවූ, P. උපද්දුත. Dangerous, portentons. උප්පාද - නාම P. o. n. nl. නාමයට පූර්ව යෙන් එකතුවෙන් නාමය, Sk, උප්පද නාමත් An opithek added or prefixed to a name, a surname. උපභොග P. Sk. a. n. ප්රnයෝජන ගතහයුතුවූ, ප්රhයෝජන වියයුතු වස්තුව. Proper to be enjoyed, fit to be used, enjoyment. උපලාලන P. Sk. nt. නැලවීම, සාඹය, සතුටු කිරීම. Luttling, aet of pleasing. උපසමූහ pro. n. පිළිමයක නම. Name of an ancient image. උපකාර P. Sk. m. පූජාව, පුදපෙළහර, උත්සවය. Offering, festivity. උපස්තම්භ Sk. n. a. උපකාරක, බල දෙන්නාවූ, P. උපත්ථiම්භ, උපත්ථsම්භක Assisting, affording power. උපස්තම්භක - භාව Sk. o. n. m. උපකාර කරණබව, පිටුවහල් බව, P.උපත්ථපම්භක භාව Assistance, raro help; උපස්තම්භක assistant, භාව nature.s

ග්රiන්ථිhපද විවරණය 285 උපෙක්ෂාn Sk. f. සතුටු නොසතුටු දෙක ‍අතර පැවැත්ම, P. උපෙක්ඛා් Indifferance, mediocrity. උපෙත P. Sk. p. per. යුක්ත. සමඟ පවත්නා Connected, joined. උල්ලඞයන P. Sk. ni. උ‍ඩින් පැනීම, හැරදැමීම, වරැද්දීම. Loaping over, leaving, mistake. උලෙල a. උසස්ව කම්පිත වන, P. Sk. a. උලෙ‍ලාය. Greatly agitating. උවටන් m. උපස්ථාන, ලඟ හැසිරීම, P. උපට්ඨාන, Sk. උපස්ථාන Attention, hospotality. උවරණ and උවාරණ m. උපකරණ, ඕනෑකරණ දේ, මෙවලම් P. Sk. උපකරණ Necessary instrument used in any work. ඌ. ඌණි - රොම Sk. o. n. nt. බුදුන්ගේ නලළේ හටගත් ලොමය. මකුලුහුයන් සමාන ලොමය, P. උණ්ණලොව A hair as thin as the throad oaf spider, a hair on the forehead of Buddha. See උණු ලොම. එ. එකඩවස් o. n. m. එක්හවුරුදු සමාසයක්, P. දියඩඨවසඟ Sk. අධ්යනර්ධඋමර්ධe One year and a half; එක් one, අඩ half, වස් year. එදපදික - මාර්ගක Sk. o. n. m. එක මිනිසෙකු විසින්ම පයින් යායුතු මාර්ගනය, දීප දෙනෙක් විසින් හරස්ව පෙළගැසී යන් නුපුළුවන් මාර්ග ය. A road over which one nam only can pass, a narrow footpath. ‍එකායන - මාර්ගා Sk. m. එකම මාර්ගeයවූ මාර්ගoය, එකම ගමනවූ මාර්ග ය, සතිපට්ඨාන. The only path to blagga or salvation, as taought ihn Buddhism, එකාවැල් o. n. f. එකාවලිය, කර ලන මාලයක්, P. Sk. එකාවලී A neckless of pearls; එක one, වැල් necklace. එක් - කඳ - හොරු o. n. f. එක කඳෙන් සාදන ලද ඔරු P. මතදොර්ණ,නාවා. Sk. එමදොණිනො A boat made of a aingle trunk; එක් one, කඳ timber or oval basin, හොරු bost. එලවූහ tr. p. third per, plu. පිළිගැන්වූහ, දුන්හ, ගෙනැත් දුන්හ, P. උපනාමෙ සුං, ආහරුං. Sk. උපාඍත. They brought, they gave. එලු අළදාවස o. n. m. සිංහල දෘෂට්රාිධාතු වංශය, P. සිහල දෘඨාධාතු වංස. History of the Tooth-ratio of Buddha, written in Sinhalese. ඓ. ඓශ්චය්ය් Buය සෞභාග්ය්ලක්ෂාමී Sk. a. n. f. ඉසුරුමත්බව හා යහපත් හේතුවේ ශ්රීoදේවී, P. ඉද්සරියසොභග්ගලක්බ්. The goddess of prosperity and good fortune; ඓශ්වය්ය්ුමත power, prosperity,සෞභාග්යo good fortune. ලක්ෂ් මී goddess of beauty. ඔ. ඔකාවස් o. n. m. ඔකතාවංසය P. ඔකතාන කුල එකතාකවංස Sk. ඉක්ෂ වාකු වංශ, A race named Okkka; ඔකා a name. වස් race. ඔස්තප්ප P. nt. පවට බිය, Sk. උපත්තා. Fear to commit sin. ඔර m. ලය, උරය, P. උර, Sk. උරස්. The breast, the bosorn, the heart. ඔරවැඩු a. ලයෙහි හිඳුවා වර්ධ නය කළ, ලැපැත්තේ හිදුවා වැඩූ (පුත්රhයෙක්). P. බරස, උරසිවඩ්ඩිත. Sk. බාරය. Legitimato

286 ග්ර න්ථිාපද විවරණය ක. කටන්ධඩකාර pro. n. විහාරයක නමක් Name of a temple or vihara. කඩ‍රොද pro. n. ස්ථානයක නමක්, අනුරාධපුරයේ නැගෙනහිර දිසාවේ අනව්වක් P. Khandaraji, a village of district to the east of Anuradhapura. කනිටු a. n. බාල, බාල සහෝදරයා, P. කනිටය Sk. කනිෂ්ඨ Younger, younger brother. කතිකා P. f. නියමකරගැණීම, පොරොන්දුව, සම්මතය. Determination, consent, promise. කථාශ්යෙa Sk. a. කථාව පමණක් ඉතිරි, වචන‍යක් පමණක් ඉතිරි, P. කථාඝොෂ Reserving only concersationor speech, recerving only a word, කදාගල් o. n. m. පලිගුගල්, P. කව්යයම, Sk. කාවශමත්, කාවමණි. Crystal quarts; කදා glass, ගල් stone. නක්වයින් m. හිසතබන කොට්ටය P. මමෙබාහන, උපධාන Sk. ශිරොධාන. Pillow. කඹුරු m. කම්මාරයා, සකඩවැඩ කරන්නා, P. කම්මාර, Sk. කර්මPමාර. Blacksmith, කම්වූපරිද්දෙන් ad. කර්ම,යවූ ලෙස, කුසල් අකුසක් කළයේ, P. යථාකම්මං, Sk. යථාකර්මiම According to merits and dernorits. කරුණගුණයොග P. Sk. o. n. m. අයාගුණයෙනව් යෙදීම්, කරුණගුණයෙන් යුක්තවීම. Enduod with mercy; කරුණ mercy, ගුණ qualith or virate, යොග ondued, attached. කලාවැව් o. n. f. කලා නම් වැව, P. Sk. කාලවාපී. A lake called Kala. කල්පඃන්නවානසංක්ෂො භ Sk. o. n. m. කල්පඃවසානයෙහි හටගන්නා වාතයෙන් චංචලවීම, P. සුඝාත්තවාත්සංඩෙබාහ. Shaking by the wind, blown at the end of an oson; කල්ප oson අන්ත end, වාත wind, සංක්ෂොnහ shaking. කවදා m. සන්නාහ, සැට්ට, P. Sk. තමච. Armour. කස්ලොහෝ o. n. කාංශ්ය්ලොහ, ලෝකඩ, P. කාංසලෝක. Bell – metal. කසුබගිරි prop. n. කන්දක නම, P. කස්සපගිරි, Sk. කාශ්යrපගිරි, විහාරයකටද නමි. Name of a mountain, also a vihara by that namo. කහවණු o. n. m. මාසන විස්සක් බර රන් කාසියක්, මාඝකයන් හුනිදඇ දෙකේ බරයි, P. කහැපණ Sk. කව්පණ A gold coin of the weight of 20 masakas; කහweight of twenty masakas, පණ coin. කිස m. කටයුත්ත, P. කිච්ච Sk. කෘත්යa. Duty, sorvico. කිස්දොවුන් - මල් o. n. m. බාල සහෝදරයා, කුසධොවනය කළ සහෝදරයා, P. කර්ණවට්යි කර්ණදට්ය-හාතු, නකිෂ්ඨභ්රාෝතෘ The last born, the youngest brother. කු න්දව - ලතා P. Sk. o. n. කොඳවැල්, වැකොඳවැල්. A creeper, Jesminum multiflorum. කැමාරසෙන P. Sk. pro. n. ක්ෂSත්රීායයෙකුගේ ගමක්, කිසිතැ‍නක මහාවංසයෙහි කද මුකරහට මේ නම කියන ලදී. Name of a prince; this name is applied to Skandakauara in some place in the Mahawansa. කෘතහස්ත Sk. a. අතපුරුදුවූ, P. කතහත්ථ Experieiced, practiced, skilful; කෘත done, සසන hand. කෙහෙදාවස් o. n. See කෙස්දාවස්.

ග්රෙන්ථි.පද විවරණය 287 කෙස්දානා o.n. කෙශධාතු නායක, කෙශධාතු නායක නම් තනතුරු ලත් තැනැත්තා. P. කෙසධාතුනායක One who is appointed to the office Kesadhatu nayaka ; කෙස් hair, දා relic. න ehief. කෙස් - දා - වස් pro. n. පොතක නම් P. කෙසධාතුවංහ, Sk. කෙශ‍ධාතුවංශ A bookwhich treats about the Hair – relic of Buddha. කෙස් - පුඩු o. n. c. හිසකෙස් පිඬු, පිළිවරුපවල හිසෙහි කරණලද හිසකෙස් ආකාර, P. කෙසපීණම, Sk. කෙශපීණ්ඩ. Formation of hair on the heads of images. කෙළින් m. කඨින චීවර, කෙළින් සිවුරු (ඍජු ඇදනැති) P. කඨින. Robo obtained in the month of kartika, cloth for a robe offered to Buddhist priests. කෙළෙම් m. පවුලක අධිපතියෙක්, P. කුටුවර්ධඇක, Sk. කුටුවබිය. Chief of a family. කොඩොල් m. කුණ්ඩලඃභරණ, P. Sk. කුණ්ඩල An ear – ring. කෝ - වේ c. n. f. කුඩා වීදිය, P. බුද්දවීථි Sk. ක්ෂුrද්රtවීථි. Smalla street. ක්රොමාගත Sk. par. a පිළිවෙළින් ආවාවූ. P. තමාගත. Doscended in succession. කැදලි m. තුඩුව, පක්ෂිින්ගේ කුඩුව, P. කුලාව, කුලාවක, Sk. කුලායක. Nest. කැපහරුප් n. කැපඇති සුදුසු P. කප්පියභාරුප්ප, Sk. කලප්යrයාරුප්යව. Proper and resembling; කැප proper, appropriate, or fit, සරුප් resembling. කුවුම් - මිල o. n. m. කැවුම් ගැණීමට මුදල. P. පූවමූල. පූවමුලඞන Sk. පූපමූල්යක Money for cakes. කැළිකිපිලි o. n. m. කැලිසාතිනන් හා කුහුඹු. P. කුනථකිපිල්ලක Black ants and onother kind of ants ; කැළ black ant, කිපිලි white ant. ග. ගණකනායක P. Sk. o. n. m. සමූහයක ප්ර ධානයා, වර්ග යක ප්රaධානයා, ගර්ණ තකාරයන්ගේ ප්රනධානයා. Chief of a multitude, or of a class, or of mathematicians; ගණක multitude, නායක chief ගණනපථාතිත්රාරත්ත par. a. ගණන්මර්ග ය ඉක්මවූ. ගණන් කරන්ට නොහැකිවූ. අසංඛ්යnවූ. P. සංඛාතීති, ගණකපථාතික්කන්ත Innumerable, numberless, exceeding all numbers, beyond nonillion; ගණන number, පථ path, අතික්රාnන්ත passed. ගණපූරක P. Sk. o. n. m. සමූහය පුරවන අය. බුද්ධාගමේ යම් විනය කර්මlමයන් සතර නමින් අඩුනුවූ සංඝයා විසින් කරන්ට යු තුයයි නියමිත ම ඒ පෙහෝකිරීම ආදිය චාතුර්ව ගිගික කර්මයමයි, ඊට ගණපූරක නතරනමයි, පවාරණාදී සමක් පස්නමකින් අඩුනැති සංඝයා විසින් කටයුතුනම් ඒ පඤ්චවර්ගතගික කර්මආමයි. ඊට ගණපූරක පස්නමයි. වේ ආදී ක්ර මයෙන් දතයුතුයි. Quorum, complete number for a ceremony. ගල් - පිළිකඩ o. c. m. ගලින් කරණලද පිල. P. සීලවෙදිකා, Sk. ශෛලවේදිකා A verandah built of stone. ගුත්හල්වඩුලු pro. n. m. රුහුණ තිබෙන එක් දනව්වක්. A district in Ruhuna; nom. acc. sing.ගුත්හල්මඩුල්ල ගුට m. ඝොෂාව, P. ඝොෂ Sk. ඝොෂ Nore. ගොතන් - සමුදුර o. n. m. ගොනර්ණෂ නම් බුහුද, ලංකාවේ නැගෙනහිර මඩකලපුව ලඳ මුහුද, P. ගොගණ්ණසමදද, Sk. ගොකර්ණ සමුද්රම. Sea called Gokarana. ගොනැස් o. n. f වකුටුකර කපා සැදූ පරාල P. Sk. ගොපානසි. Raftorsin curved from; ගෝ raya, පත clear, සී bind.

288 ග්ර න්ථිපපද විවරණය ගොපන P. Sk. nt. ආරක්ෂා්කරීම, සංගා තැබීම. Protection, concealment, ඝනාවාස P. Sk. a. ඝනවූ ගෙවල් ඇත්තාවූ. Having houses close to each other. ච. චංක්රසමණචාලක Sk. o. n. nl. M. සක්මන් මලුව, P. චඞකමණ මාලක A yard made for a covered walk or cloister; චඞක්රවමණ walking up and down, චාලක yard, චණ්ඩ P. Sk. a. සැබෑ, කුළු, නපුරු. Passionate, wrathful. චණ්ඩ්යdත්ව. Sk. o. n. ක්රැලර සත්ව යා, P. චණ්ඩසත්ත. A cruel animal. චතුස්ස්ඞග්රSහවස්තු Sk. o. n. nl. දාන, ප්රි‍යවනය, අතර්ථතචය්යාue , සමානාත්මතා, යන රජදරුවන්ගේ සඞග්රසහවස්තු සතර P. , චතුස්සඞලග්රරහවතථු.Four chief moral virtues of princes, viz, almsgiving, affability, promoting, the prosperity of others. And loving others as ourselves. චරියා P. f. ස්ථිත, හැසිරීම, පිළිපැදීම, Sk. චය්ය්ral. Conduct. Hebit, character. චතුරුදර්ශ ක Sk. a. සතරදිගින් පැමිනි, P. චාද්දිසික. Come or arrived form the four quartors. චොදනා P. Sk, f. මෙහෙයිම්, දොස්කීම, නියෝගකිරීම. Inviting accusation, command. ඡ. ඡත්ර.ග්රk - සක නායක Sk. o. n. m. රජහුගේ කුඩදරන්නන්ගේ ප්රoධානයා. P. ඡත්ත ගාහක නායක. Chief of umbrella bearers to the king ; ඡත්ත umbrella, ගාහක bearer, නායක chief, principal. ඡිද්ර, Sk. nt. සිදුර, ඡිද්ද. Hole or vacuity. ජ. ජල - මාතිකා P. o. n. f. දියවස්නා මොවුඇල. A chief canal. ජල - සම්පාත P. Sk. o. n. m. දියබැස වැවීම, දියබස්නාව,දියපීල්ල A waterfall, falling of water into a lake. ජලාවරණ ‍P. Sk. o. n. nl. ජලය වැලැක්වීම, ජල නැවැත්වීම, ජල වැසීම. Stopping water; ජල water, ආවරණ stopping. ජාතදික P. Sk. a. ජනපදවාසී. Inhabitants of ta Province, ජීර්ණකප්රkතිසංස්කරණ Sk. o. n. nl. දිරාගිය දේ නැවත හරිගැස්සීම, P. ජීණණපඩි සංධරණ. Rapairing; ජිණී decayed, broken. ප්රාතිසංස්කරණ repairing. ජිනීවිශොධන Sk. o. n. nl. දිරාගියතැන් ශුද්ධකිරීම නො‍හොත් හරිගැස්සීම. Repairing broken or decayed places. ජීව - ග්රාSහ Sk. o. n. m. දිවිසහිතව අල්වාගැණීම, P. ජීවග්ගාහ, ජීවගෘහ. Taking eaptivo, taking or apprehending alive. ඤ. ඤාණොදය P. pro. n. පොතක නමක් ධම්මසඞලනිප්රිකරණයට කළ අටුවාවක්. A commenraty to the Dhammasangani of Abhidhamma pitaka. ඩ. ඩසීනු m. දෂ්ට කිරීම, P. දංසන, Sk. දංශන Biting, act of biting.

ග්රනන්ථිදපද විවරණය 289 ත. ‍තක්ඇඹුල් prop. n. විහාරයක නම්, P. තක්කමර්ග ල. Name of a temple at Anuradhapura. තත්පර Sk. a. ඇලුනු, එහි ඇලුනු, P. තප්පර. Attached to. තදවංශික Sk. a. ඒ වංශයෙහි උපන්නාවූ, P. තබ්බසිංක. One born of his race, තදවිධාන Sk. o. n. nl. ඔහුගේ ගුණ, ඒ නියෝගය, P. තබ්බිධාන, තස්සාණ His command, or that rule, his ordinance, or that ordinance ; තද් thatවිධාන ordiance. තරචඡ pro. n. තරචඡ නම් මනුෂ්යrකුලයන්, තරහල්. The goldsmith casto. තහවුරු a. ස්ථීර අතිසයින් ස්ථීර, P. වීර, ථීරතර, Sk. ස්ථීර, සථීරතර, Firm, flamer, steady, steadior. තුන් - නිකා o. n. m. නිකායතුණ, සමානමිතුරා, P. නිකායතනය, Sk. නිකායත්රfය. Three sects. තුන් - බෑ o. n. m. තුන් සහෝදර P. තෙභාත්ක, Sk. ත්රෛනහ්රා තෘක Three brothers. තුන් - සිවුරු c. n. m. අඳනය, පොරවණය, මහසිවුර නොහොත් දෙපටසිවුර යන තුන් සිවුරු තුණ, P. තිච්චිර. Three robes, viz., inner robe, covering robe, and chief robe. තුඩු - පත් o. n. nt. ඊයම්පත්, P. නිපුපත්හ. A leaf of lead. තුලාබර o. n. m. තරාදියෙන් කිරණලද බර, එක තට්ටුවන තමන් නැගි අනික් තට්ටුවේ රන් ආදිය දමා කිරා යාචකයන්ට දෙන දානය. Weight, weifhed in blanace, which is equivalent to the weight of oneself in one side of the balance, and in the other gold or same other things given to the baggars ; balance, weight. තුලාරූඨ Sk. a. උඩ අත්බැඳ පයේ බර එල්ලා වධදීම කරණලද, තරාදී දීම කරණ ලද. Torturred by suspending by the hands and hanging weight on the feet; P. තුලාරරුලහ. තුසවැටි prop. n. අනුරාධපුරේ ගමක නමක්. Name of village at Anuradhapura. තෙප් m. අනිතා ආයුධයක්, තෙඹ, ලන්සය, P. සතථි, Sk. ශසත්රිr. A weapon to pierce with, a lanco. තෙරඹ prop. n. මිහිනතලෝ තිබෙන අඹතලාවට නමක්, මිහිඳු තෙරුන්නාන්සේ වැඩසිටින ඉඩමක්, P. ථෙරඹ. Name of a place in Mihintala, a place where Mahinda Thera lived. තෙරවය o. n. ස්ථවිරවංශය මහාවිහාරවංශය, P. ථෙරවංස. Race of the priests of Mahavihara at Anuradhapura. තෙරවසදා a. ස්ථවිරවංශයෙහි ඇතිවූ P. ථෙරවංසජ. Of the race of theras. නොතැනි. f. ජනය දරාසිටින භූමිය, වෘක්ෂ ය වට ගැවිසක් බැඳ ජලය නැවතී සිටීමට සාදනලද භූමිය, P. ආලවාල. A watery ground, basin round the foot of tree. ථ. ථෙරියවාදික prop. n. මහාවිහාර පරමපරාවේ භික්ෂූrන්ට නමක්. Name of the succession of priests of the Mahavihara seet. 2 F 33-16

2‍90 ග්‍රන්ථිපපද විවරණය ද. දකුණු -දෙස o. n. m. දකුණුරට, දක්ෂිූණ දෙශය, P. දක්ෂිණදෙස, Sk. දක්ෂිනණදෙශ. Southern Province, දණ්ඩිස්සර prop. n. දානයක නමක්. Name of an almsgining of Hindus. දණ්ඩනාථ P. Sk. o. n. m. දඬුවම්කිරීමේ ප්රmධාන අමාත්ය යා, දණ්ඩනායකයා.A magistrate of chief criminal officer; දණ්ඩ punishment, නාථ Chief. දම් - සඟුනු prop. n. අභිධර්මiමසිවකේ ධර්මoමඝඞගනී නම්වූ පළමුවෙනි පොත. First book of Abhidharmapitaka, oalied Dhammasangani. දළකඩකට o. n. m. ඇත්දත්වලින් කරණ ලද කර්මiම, P. දන්තකණඩකම්ම, දන්ත කම්ම, දන්ත සිප්ප, Sk. දන්තශිල්ප. Work done in ivory; දළ tooth or ivory, කඩ piece, කර්මh art. දළසිව් prop. n. මක් අමාත්යWයකුගේ නමක්, P. අඨඃසීව. Name of a minister. දශරාජධර්ම ම o. n. m. රජදරුවන්ගේ ගුණධර්ම්ම දශය, ඒනම් -- දාන, සීල, පරිත්යාeග, ඍජුබව, මෘදුබව, තපස, අත්රොවධ, අවිහිංසා, ක්ෂා-න්තිය, අවිරුද්ධබව. The ten moral virtues belonging to royalty, vis, almsgiving, observance of religious precepts, liberarily, uprightness. Compassion, addicted to religious austerities, of mild temper, tenderness, patience, and peacefulness. දස් m. දානයි, මෙහෙකරුවා (දක්ෂ ), P. දාස, Sk. දාශ. Servant, slave, active. දසඅකුසල් o. n. m. අකුශලක්රිෙයා දශය. ඒනම් - ප්රා ණඝාත, අදත්තාදාන, කාමමිථ්යාiවාර, මුසාවාදා, පිසුනාවාචා, එරුසාවාච, සමඵප්ර,ලාප, අභිධ්යා් ව්යා්පාද, මිථ්යාvදෘෂ්ටි, P. දසපුඤ්ඤ, sk. දශාපුණ්යි. Ten demerits, viz, killing, jstealing, adultery, lying, slander, contumelious speech, vain talk, covoting, another’s property, envy, and beterodoxy; දස ten, අකුසල් demerits. දහම් - නම් c. n. ධර්මඅමකර්මtමය, නිර්දොෂකර්මuමය, P. ධර්ම,ම කම්ම, Sk. ධම්ම කම්මන්. Moral act, good action. දහම්දා prop. n. පොතක නම්, P. ධර්මමමධාතු දහම් ධාතුයයිද කියත්.A book called Dhammadhatu, in Pali. දාඨප්පභූති prop. n. එක රජකෙනෙකුටද ඇමතියෙකුටද නම්. Name of a king and minister. දානමාන P. Sk, o. n. nl. දීම හා පිදීම, දීම හා නම්ඩු කිරීම. Giving and respecting; දාත giving, වාන respecting. දාමරික P. m. කැරලිකාරයා, රාජ්යිය පතමින් රජහට විරුද්ධ ඩබර කරන්නා. Robel, one who aims at the kingdom and flghts atainst the king, a competitor for the throme. දික් - හගලා පූර්වg o. n. m. දිගු පා ඇති පුටුව, සනීප පුටුව, P. ආසන්දිh. An easy chair දිය දියබරණ o. n. m. දිය නයා, P. දෙඪඩුහ. Water – snake; දිය water, අබරණ ornament, දිවිහිමායෙන් adv. ජීවිතාන්නතය දක්වා, P. යාවජීවං, Sk. යාවජ්ජීවක. To the end of life, as long as life lasts. දිවෙල් m. ජීවිකාව, පඩිය. P. Sk. ජීවිකා. Batta, salary, pay. දිශාව්ය වස්ථාන Sk. o. n. nl. දිසාවන් වෙන්කිරීම, දිසා වෙන්කොට දැනගැන්ම. Knowing the direction of disctricts; දිසා quarter of district, ව්යිවස්ථාන knowing. ග්රeන්ථිtපද විවරණය 291 දීපවංස P. o. n. m. ලඞකාවේ කථා ලියූ පුරාණ පොත. The book in which the ancient history of Ceylon was written; දීප island, වංස race. දුර්ගy Sk. nt. යාම දුෂ්කරවූ ස්ථානය, බලකොටුව. P. දුග්ග. An impassabhle place, fortress, rampart. දුරු නීතිත Sk. a. නපුරු නීති ඇත්තාවූ, අයහපත් නඩු ඇත්තාවූ, P. දුනනීතික Unlawful. Having bad laws. දුර්මaතත්රී. Sk. a. දුෂ්ට මන්ත්ර,ණකාරීවූ, දුෂ්ට අමාත්යPවූ, P. දුම්මතතී. Boing a wicked counseller, wicked minister. දුර්මdර Sk. a. නොවැලකිය හැක්කාවූ P. දුබ්බාර. Unavoidable. න. නට a. නැසුනාවූ. නැතිවූ, දි‍රාගියාවූ, P. නටඨ, Sk. නෂ්ට. Dead, leat, disappeared, decayed, ruined. නන්දිdවාපි P. Sk. o. n. නනි ගම වැව. Lake called Nandi; නන්දි a name, so – called, වාපි lake. නද P. Sk. m. f. ඔය, ගඟ. River. නය P. Sk. m. ක්ර.මය, පිළිවෙළ. Order, manner. නය ඇත්තාවූ par. a. ක්ර.ම දන්නාවූ, P. ගයඤඤැ Sk. නයඥ. Knowing ways or order. නවතම ‍o. n. m. අභිනව කර්මරම, අළුත් වැඩ, P. නවකර්මdම, Sk. නවකර්මමම. New work; නව, new, කම work, නහනු - වර o. n. m. යානානවාරය, P. සිනාත, සිතානවාර. Bath, time of bathing. නහමක් adv. ප්ර.තිෂෙධය, එපා, නැ, P. Sk. මා. Do not, no, not. නාගදිවයින prop. n. පාට්ටේ ලග තිබෙන සුළු දිවයිනක්. P. Sk. නාගදීප. A small island near the Paumben passage. නානාපුෂ්ප Sk. o. n. nt. නානාප්රුකාර මල්, නොයෙක් මල්, P. නානාපුෂ්ඵ. Variours flowes. නා - රජ o. n. m. නාගාධිපතියා, මහානාගයා, (නහස්තිරාජයා chief elephant ), P. Sk.නාගරජ. King of snakes, chief of snakes. නාගල් prop. n. විහාරයක නමක්. P. නාගායාල. Name of a temple. නිකාය P. Sk. m. සමාඝම, සමූහය (ගෙය) Sect, Sociaty (home)’ නිමිතිගල් o. n. m. සලකුණට තැබූ ගල, සීමාබන්ධaනයෙහි සීමාවේ සලකුණු පිණිස තැබූ ගල, P. නිමිත්තසීලා, Sk. නිමිත්තශිලා, A stone or rock rock place for a sign of limit of a sacred place ; නිමිත sign. ගල් stone or rock. Gal is derived from Tamil “kallu,” නිමිත්ත P. Sk. ni. නිමිති, හේතු. Fato. Sign of luck. නිමිත්ත - පාඨක P. Sk. o. n. m. නමිත් කියන්නා. Foretune – teller. නියැලුනේ par. a. නිරන්තරයෙන් ඇලුනේ, Sk. P. නිරත. Incessantly adbored or attached to. නිවට m. and a. නිගණ්ඨයා, න ගහවූ තාපස මංශෂයක්, P. නිගණ්ඨ, Sk. නිර්ග ග්ර වඨ A naked person, a paked hermit, a . අසමතථි, නොපොහොසත් Not clever, not rich. නිස්සන්තාප P. sk. a තැවිලි නැති, දුක්නැති. Painless, want of sorrow. නිෂ්කණ්ටක Sk. a. කටුනැති, සතුරන් නැති. P. නිකකණටක. Not having thorns, not having enemies. 2‍92 ග්රaන්ථිතපද විවරණය නොකැපි - ගුණ o. n. m. අකමප්යයවූ ගුණ, චංවල නැති ගුණ, P. අකම්පගුණ. Unchanged- virtue. නොවඳ a. වඳ ‍නොවූ, හිසිනොවූ, P. අචඤධ, Sk. අවන්ය්No Not void, not barren, not empty. න්යා ය Sk. m. නීතිය, යුක්තිය, ගොතම ඍෂීන් විසින් කරණලද න්යාඅයශ: සත්ර ය, P. ඤාය, නය. Law, logic, justice, nyaya philosophy of Gotama. ප. පත්තිනික්කුජ්ජන P. පාත්රoය යටිකුරු කිරීම. ශ්රවද්ධා නැතිව භික්ෂූයන්ට අලාභාදිය කරණ දායකයෙකුගෙන් දන් නොපිළිගැණීම පිණිස සඞඝයා විසින් කටයුතු කර්ම ය, ඔහුගේ දොරට පිඬුපිණිස ගියකලැ දන් ගෙණාවොත් එතැනදී පාත්ර ය වැසීමට කරණ පිණිස නියම කිරිම. Overturning the bowl into which alms are received by a Dbddhist priest, which is an action done by priests in order that they may not receive alms from a unfaithful person who caused loss, &o., to the priests ; order to overturn the bowl of he were to bring him alms when the priest goes to his house. පිරියම් m. හාත්පසින් කටයුතු ක්රිnයා. The whole duty ; Sk. පරිකර්මැන් P. පරිකම්ම පිරි prep. around, කම් action. පිරිවෙන් m. කීපදෙනෙක් වසන විහාරගෙයක්, මහණුන්නාන්සේලා උගන්වන ගෙයක්, තවුස් නවාතැනක්, P. Sk. පිරිවෙණ. A residence of priests, a school of priests. A lodge, an inn. පිළව් m. පැටියා, කුරුලුපැටියා, P. Sk. පොතක, A young one, a young bird. පිළි -කඩ o. n. m. පිල, ගෙයි ප්රPමුඛයෙහි උස්කොට බැඳ පිරියම්කළ බිම.P. Sk. වේදිකා, අජීර. A quadrangular verandah. පිළි - මිණි o. n. m. සළුවිත, පිළිඟු. Crystal, white gein. පිළිරූ m. ප්රිතිමාව, පිළිමය, P. පටීබිඔබ, පටිමා Sk. ප්රිතිබිම්බ. Picture. පිළු m. දෙපස කොරා, P. පඬගුල, Sk. පඩගු. Cripple. පීටා p. par. ප්රිතිෂඨිනව, පිහිටාලා, P. නත්වාp, පතිටඨහිත්වාS, Sk. සථිත්වා.. Having placed. පීවරධාහු P. Sk. o. n. පිරුණවූ බාහු, සම්පූර්ණS බාහු. බාහු නම් හස්තයේ වැල මිටෙන් උජ කැබැල්ලෙහි. Complete arm. පුණ්ය්පරායණ Sk. a. පිණෙහි අතිශයින් ඇලුනු, P. පුඤ්ඤාපරායණ. Inclined to perform meritorious actions, alhering to merits. පුණු පොහෝ o. n. f. පුරපසළොස්වක, පසළොස්වක පෝය, P. පුණ්ණමි, පුණ්ණ මාර්ග්, Sk. පෞණිමාසි. Full moon ; පුණු full, පොහෝ fime for fasting, පුත්රාදාරාදී Sk. o. n. දරු අඬු ආදී P. පුත්තදාරාදී. Children, wives, do.; පුත්ර child, දාර wife, ආදී secetera. පුදවින් pr. par. ගරුකරමින්, P. මෘනෙතෙතා from පුදමි. Offering, respecting. පුරසාර P. pr. par. පෙරටුව යන. ඉදිරිපට යන්නාවූ, Sk. පුරසර, Going before, preceded by, attached with. පුලු m. කබලපෙති, P. පුථුකා, Sk. පෘථුක. Flattened fried grain, පුස්තකාලය Sk. o. n. පොත්ගේ, P. පොත්ථ කාලය Library. (පුස්තක book ආලය house.) පූර්වකභොග Sk. o. n. පළමුවූ භොගය, P. පුබ්බභොග . Former anjoyment; පූර්වc former, භොග onjoyment. පූර්වmපර Sk. o. prop. n. or a. පෙරපසු, P. පුබ්බාප‍ර. Before and atter. ග්ර්න්ථිkපද විවරණය 293 පෙත් - මග o. n. පඞක්තිමාර්ග්, පාදමාර්ගo. Footpath. පෙරහර m. රැකවරණ, ආරක්ෂායකිරී‍මේ උපකරණ, අනුග්රmහය, හැබපෙරහර යනාදී තන්හි මෙනි. උත්සවයටද කියත්, Sk. පරිහාර, පරිභරණ. Protection, favour, a festival. පෙළ m. පාළිය, බුද්ධදෙසනාව. Pali sermon of Buddha. පෙළහර m. ප්රා,තිහාය්ය්වහ , පුදුම ක්රිoයා කිරීම. P. පටිහාරිය. Sk ප්රා තිහාය්ය්ීo . A miracle. A wonder, an unusual occurrenco. පෙහෙවස් m. උපොසථසීලය, පොහෝදා රකිණ සීලය, P. උපොස්ථ, උපවාස. Observance of moral or Buddhistical holidays. පොකුණුපල් a. පුෂ්පකරණී පාලක, පොකුණු රැකවරණ කරන්නාවූ, P. පොබකරණී පාල. Pond – keeper. පොරෝණ m. පොරවන වස්ත්රලය,P. පාරුපණ, පාපුරණ. A covering aloth. පොල් - කඩල් o. n. පොල්ගොඩියේ කබල හො කටුව, P. නාළිකෙරකපාල, Sk. නාරිකෙලකපාල. Cocomut shell. පොහෝකරුණු m. පොහොය කිරීම, P. උපොස්ථ කම්ම A ceromaony observed by Buddhist priests at full and new inoon days. ප්රdකර්ෂaවාද Sk. o. n. උසස් වාද, P. පවාද, පතඨවාද. Great controversy, great speech. ප්රdතාප - ගුණ Sk. o. n. m. දඬුවම්කිරීමෙන් හටගත් තෙජොගුණය, P. පතාපගුණ. Dignity acqueired by inflicting pain or punishment. ප්රuතාධාහණ sk. ni. මැඩපැවැත්වීම, වැලැක්වීම්, P. පවිබාහණ. Subjuration. Defeat. Bindraneo. ප්රuතිසංස්කරණ Sk. ni. නැවත හරිගැස්සීම, කැඩුනු බිඳනු තැන් හරිගැස්සීම, P. පවිසංබරණ. Reformation, reparation. ප්රoතික්රaමණං ශාලා Sk. o. n. එකතුවෙන ශාලාව, P. පට්කහවණ ශාලා. An assembly hall. ප්රාrත්යරක - භොග Sk. o. n. වෙන්වූ භොග, වෙනවෙනම ගනසූත්රා ප්ර යෝජන බෙදා බුක්තිවිදීම. P. පචෙචකභොග. To possess separately or in abares. ප්රචවෙශ Sk. nt. m. ඇතුල්වීම, වැඳීම, P. පවෙශ. Entering, going in. ප්රචසුතිමන්දි.ර Sk. o. n. nl. වසන්ගේ, ස්ත්රී.න් දරුවන් ප්රrසූතකීරීමේ ගේ, P. සූතිතර සූතිකාඝර. A part of a house apporopriated for the lying – in of women, especially ; ප්රiසූති a lying – in for a woman, මන්දි ර house. පැදකුණු m. ප්රfදක්ෂිlණාව, දකුණට කරකැවී නමස්කාර කිරීම. Turning to the rifht side and worshipping. පැමිනි - (ණි) p. par. ප්රාදප්තවූ සම්ප්රාරප්පතවූ, P. පතන, සම්පතත්ත. Approached, reached. පැලවි, පැලවිය o. pt. third. per, sing. පහ‍කළේය, පැන්නුයේය P. පලාපයි. Drove. Sent out. ඵ. එලපුෂ්පධාරීන් Sk. par, a ගෙඩි හා මල් දරන්නාවූ P. ඵලපුෂ්පධාරී. Bearing fruits and flowers; ඵල fruit, පුෂ්ප flowers.ධාරීන් boaring ; nam. Sing. ධාරී බ. බත්වය o. n. m. බත්පරවපරාව, දානපරම්පරාව, P. ගත්තවංස, Sk. ගක්තවංශ Succession of meal ; බත් boiled rice or meal, වය succession, order.

2‍94 ග්ර න්ථිrපද විවරණය බර n. තුලා විස්සක්, පලම් 2.200. P. හාර Weight of two thousand palarns. බලත් m. මුලාදැනියා, ආරක්ෂසකාරයා, P. බලත්ථn. Officer, keeper. guardian; nom. and aco. Sing. බලනා. බවපුව o. m. සංසාරේ සැප, P. sk. භවසුඛ. Happiness or pleasure of transmigration ; බව transmigration, සුව happiness. බහලාන්ධgකාර sk. o. n. m. ඝනවූ අඳුර, ගනඳුර, P. මහලන්ධnකාර, අන්ධබනථාම. Thichk darkness. බලඇති o. n. m. බලයෙන්., සෙනායුධ, P. Sk. බලානික. War, army of the war; බල powerful. ඇති army, or warlike soldier. බාගිය par. a. හසට පැමිනි, බියවූ P. Sk. හීත. Fearful, afraid; බා fear, ගිය gone. බික්සඟ o. n. m. භික්ෂුමසඞඝයා P. භික්ඛුසඞඝ, Sk. භිකඛුසඞඝ. Priesthood, a general multitude of Buddhist prieets. බිරිඳ f. භාය්යාක් ව, P. භරියා. Wife consort; nam. And acc. sing. බිරින්ද. බිලි - තටු o. n. m. බලියේ තටුව, බලිපූජාවේ බැස්ස. An alter on which offerings are made to gods or devils. බිහිනුණු a. බියඑලවන, භයඋපදවන, P. විභීසණ, භිසණ, භීම, භයානක, භෙරව, Sk. විභීෂණ, භීෂණ, භිම , භයානක, භෛරව. Terrific, formidable, causing fear. බිහිසුණු - රස o. n. m. භයානකත්ව.යේ රසය, P. භිංසණරස Taste of fear. බුදී v. pr. third per, sing. අනුභව කෙරේ. P. භුජති. (He) eats. බුන්වෙරලැති a. බිඳනාවූ වෙරල ඇති, P. ගින්නවෙල. Having the shore broken up, having the shore overflowed. බුහුනනී f. සහෝදරී, නැගනී, P. Sk. භගිනී. Sisor, younger sisiter. බෙහෙවින් adv. බොහෝසෙයින්, P. භීයෙක, බහුසො, Sk. භූයස්, භුයසා. Mostly. බෝ - පුද o. n. m. බොධිවෘක්ෂ.යට කටයුතු පූජා, P. Sk. බොධිපුජා. Offering made to Bo tree ; බෝ name of sacred tree, පුද offering. බ්රෙහ්මවිහාර භාවනා Sk. c. n. f. ශ්රෙ ෂ්ඨවූ නොහොත් බ්ර හ්මයාගේ විහරණ බඳ භාවනා, ඒ වෙත්තා, කරුණ, මුදිතා, උපෙක්ෂාප කියා සතරකි. Noble meditation, consisting of kindness, meroy. Well – wishing, and neutrality. බැහැර m. පිට, පිටත, P. බාහිර, බහී, Sk. බහිර්භාoග, බහිස්. Out. Outside, බැ m. සයෝදරයා, P. භාතු, Sk. භ්රා තෘ Brother. භ. භට P. Sk. යුද්ධකාරයා. Soldier. භවිෂ්යsතකාල Sk. o. n. මතු පැමිනෙන කල, P. ආයතිකාල. Future time, futurity; භවිෂ්යගත් future, කාල time. භාවිනී P. Sk. a. මත්තෙහි වන්නාවු, අනාගතයෙහි වන්නාවූ . Future, time to come. හාෂ්යීරස Sk. o. n. නියයුතු කථාවේ රස, P. හස්සරස. Taste or beauty of the speech to be related. හීනිපාලාග්රS Sk. o. n. nt. හිනි - පාල - අග්රt, අනිත් දමෘහසන සිදුරු ඇති ආයුධයේ අග, P. හෙණඩ්වාලග්ග, කනයගග. The end of a hollow weapon thrown by the hand.

ග්‍රන්ථි පද විවරණය 295 හිනතමාතාක Sk. a. වෙනස්වූ මව් ඇති, උත්තම වංශයක පියා නිසා හීන ජාතියක බව් ඇතිව උපන්, P. හින්නමාතුක. Born of a low – caste mother whose husband is of a high caste. හිනෙනාරුචිප Sk. prop. n. එත් දුගොඩැල්ලක නමක්, හිනොනාරුදීප. Name of an island or a hilly place. හ්රාyතාකාතක Sk. o. n. m. සහෝදරයා මැරූ තැනැත්තා, බැමරු, P. හාතුස්තක. Brother – killer; භ්රෑyතෘ brother, ඝාතක killer; fratriedko. ම. මංමුළා a. මාර්ගාය දැනගන්ට නොහැකිවූ. මග නොදත්තාවූ, P. මහනමුළහ, Sk. මාගී මූඩි. Unable to know the way. To mislead, to go ustray. මකුහමු prop. n. සත්කෝරළේ කමත්, මකුහමුව. A village in Seven Korales. මත් - බමර - කැල o. n. m. මත්වූ මීමැසි සමූහයා, P. මත්තභමරයෙණි, Sk. මත්ත භ්ර වරාශ්රෙ.ණි. Multitude of intoxicated boos. මන් m. මානය, සිත, ප්රහමාණය, P. මෘන. Pride, mind, proportion1 මන්ධාtතු P. Sk, prop. n. ප්රnථම කල්පයෙහි සක්විතිරජව විසූ අසඞඛ්යs අයුස ඇති රජෙකුගේ නම්. කාමභොගීන් අතුරෙන් මන්ධාSතුරාජ අග්රපපාප්තයයි කියන ලදී. The name of a universal nomarch, who lived an asankhya years or innumerable number of years in a former kalpa. මනොරථ P. Sk. m. සිතේ අදහස, සිතේ ප්රාaතිථභාව. Notion. Thought. Expectation, wish. මමත්ව Sk. n. මමය මාගේයයි සිතාගත් බව, අධික සෙනහය, ආලය, P. මමතත්, මමතා. The interest or affection extertained for other objects from considering then as belonging to or connected with oneself. මවායන P. nt. ආදරය, කරුණාව, මාගේයයි සිතා කරණ ආදරය. Love. Kind – ness. Love shown, considering as one’s own. මයිල් m. මාමා P. Sk. මාතුල. Maternal uncle. මයිල් - පිත් o. n. m. මාමාගේ පුතා, P. මාතුලපුත්හ. The son of a maternal uncle. මයෙන් prop. n. වැවක නමක්, P. මයෙත්තී. Name of a lake. මලය P. Sk. m. කන්ද, කඳුරට. Hill, hilly country. මලයරජ තනතුර o. n. m. මලයරාජස්ථානාන්තරය, කඳුරට රජ කම්, P. මලය රාජට්ඨාන, මලයරාජ ඨාන්තකර, Sk. මලයරාජස්ථානාන්තර, Situation or post of the kinjg or fhief of the hilly country of Ceylon ; මලය hill, රජ king or chief, තනතුරු situation or post. මලයරට o. n. m. කඳුරට P. මලයරටඨ, Sk. මලයරාපටු. Hilly country ; මලය hill රට country. මලසුන්ගේ o. n. m. මල්ආසන ඇත‍ි ගේ, P. පුපථාසයඝර, Sk. පුෂ්පාසන ගෘහ Literally, lowr – seat – house; the house in which lowrs are offered to Buddha. මල් - අසුන් - ගේ. මහ - ඇසා o. n. m. මහාදීපාද, ඔටුනු නොපලන් ප්රාධාන රාජකුමාරයෙක්, P. Sk. මහාදීපාද. Arohduke. මහනිකා o. n. m. මහ නිකාය, මහාවිහාර සමාගම, P. මහනිකාය. Chief sect; මහ chief, නිකා sect. මහපත්න්දිව prop. n. මහාපාණදීපක නම්වූ දූව. An island called Mahamandiva.

2‍96 ග්ර.න්ථිකපද විවරණය මහ - පව් o. n. m. මහාපර්වවත, P. මහාපබ්බත. Great mountain. මහාලියන o. n. m. ප්රනධානවූ ලියන ඇමතියා, P. Sk. මහාලේඛක. A chief cleark or secretary; මහ chief or great, ලියන cleark or sectetary; nom. aco. sing. මහලියන්නා. ම‍හ - මේ f. මහවීථිය, P. Sk. මහාවිථි. Large street. මහ - සැණකෙළි o. n. m. මහත්වූ උත්සවය, මහපෙළහර, P. මහුස්සව, Sk. මහොත්සව A reat festivity. මහරධි Sk. o. n. m. සර්ව.ඥ, මුනිඳු P. , මහෙසි, Great sage, Buddha; මහ great, ඍධි sage. මහාධිපඨාන Sk. o. n. nl. මහාඉටන්. See මහ and අධිෂ්ඨෘන . මහාපාලි P. o. n. m. මහපෙළ නම් දානසාලාව. A hall called Mahapali. Where alms sre distributed. මහාප්රbයාග Sk. c. n. m. මහත්වූ උත්සාහය, මහත් ප්රlයත්නය, මහත් වෙහෙස (මහත් ආයන්තාව) . Great effort, high enarcy, great pain (great ignorance) ; මහත් great, ප්ර්යාස effort. මළුකමලත් a. උපසම්පදා කර්මtය ලද්දාවූ. He who has received Buddhist ordination. මාගධ නිරුපති Sk. c. n. f. පාළියේ නිරුක්තිය, පාළිභාෂාව, P. මාගධ නිරුගති, Pali philology, Pali Language ; මාගධ Pali, නිරුක්ති philology. මාවුල් m. මෙට්ටය, ගුදිරිය, P. භිසි. Mattress. මාළුසිවුරු c. n. m. දි‍රූ සිවුරු, P. ජීර්ණ.ණචිවර, පුරානචීවර. Old robes; මාළු old සිවුරු robes. මිණි කොඩොල් o. n. m. මාණික්‍යකුඬලාභරණ P. Sk. මණිකුණ්ඩල. An ear-ring mounted with a gem; මිණි gem, කොඬොල් ear-ring. මිත්රa - සන්ථව Sk. c. n. m. මිත්ර.තාවෙන් සමාගම කිරීම, මිත්රචභාවෙන් බැඳීම, P. මිත්තසන්ථව. Friendship. Association. මිරිසවැටි prop. n. විහිරකයක නමක්, P. මිරිච්චවට්ටි. Name of a temple. මිසදිටු o. n. f. වරදවූ ඇඳහිල්ල, වරවදූ ලබ්ධිය, P. මිචජාද්ට්ඨී Sk. මිථ්යාාදෘෂ්ටි Heathernism, false faith; මිස false, දිටු vision or knowledge. මිහිපල් c. n. m. රජ, පෘථිවිපාලයා, P. Sk. මහීපාල, A king, monarch, soverign; මිහි earch, පල් protector, preserver. මමුතු c. n. m. මුත්තාගේ පියා, P. පපිහාමහ, Sk. ප්රටපිතාමහ, Grandfater’s father; මී gtreat, මුතු grandfather, from මහමුතු මිසම මුවා a. මිහරක්නමින් කළාවූ, P. මහිසච්ම්මමය, Sk. මහීචච්මය. Made of the skins of buffaloes. මුබමාත්රs Sk. a. ආරම්භය පමණ, ස්වල්ප. Commencement only. Few. මුඩු - සෙවෙනි - ගේ o. n. m. උඩ සෙවිල්ලක් නැති ගේ, සඳළුසගිත ගේ, P. කමවිය, මුණ්ඩචඡද්ද Sk. කර්ම-ය. A house without a roof. A palace. මුනිශ්වර Sk. a. o. n. තපස්වීන්ට අධපතිවූ, සර්වtඥ, P. මුනිස්සර. Chief of sages. Buddha; මුනි sage, ඊශ්වර chief. මුවවස් o. n. m. මුඛවාස, මුඛය සුවඳවරණ ද්රtව්යp, P. මුඛවාය. Perfume for the mouth; මුව mouth වස් perfume. මුඪගර්භර sk. o. n. m. මුළාගැබ, සරස්ව වැටුනු ගර්භ ය, P. මුලග්හබග. Difficult. Delivery ; a dead fetus, මුඪ, wrong, out of right place (as the fetus in delivery), abortivo; ගර්භා a fatus or empryo.

ග්රuන්ථිුපද විවරණය 297 මුලශුද්ධි Sk. o. n. f. මුලින් ශුද්ධ කිරීම හෝ ශුද්ධ වීම, P. මුලසුද්ධි. Purity from the beginning; මුල beginning, ශුධි purity. මොහණී f. ශ්රnවණි, භික්‍ෂුණී, P. සමණි, භික්ෂු්ණි. A priestess, nun. මෙහෙසි p. third sing. යැවී, නියෝග කළේ, P. නියොජෙසි, Sk, නියොජයත්. Sent, ordered. මෙහෙයම් p. first sing, නියොග කිරව්ග යවම්, P. නියොජෙමි, Sk. නියොජයාවි. I cause, I command or order. මොනවට adv, මනාකොට, P. ගබ්බා, සු, සුන්දෙරං, Prettily, beautifully. මොහොය්ය ගුණ P. c. n. nl.ඍධීන්ගේ ස්වභාව ගුණ, මුනිගුණ, Sk. මෙහෙය ගුණ Virtue of sagehood, sage virtue; මොහෙය්ය. sagehood, ගුණ virtue. මෞලි - මඞගල Sk. c. n. nt. ඔටුනු පළදින මගුල, P. මොලිමඞගල . A royal function or coronation festival. ය. යටි f. යෂ්ටි, දිග මනින ලීය, P. යටසි, Sk. යෂ්ටි. A staff, a stick used for measuring length; abl. යටියෙන්. යහඬු c. n. m. යකඩින් කළ අඩු, P. අයොහණ්ඩාස, අයොඝණ්ඩා Iron tool, iron pincer; ය iron, හබු tool. යහලු m. මිත්රකයා, යාලුවා, P. සබ, සහාය, මිත්ත, Sk. සබ්, සහාය. Friend. යුද - කිස o. n. m. යුද්ධකෘත්යල, P. යුජඣ, යුද්ධ කිච්ච. Act of waging war. යුද - පැටි - වනු c. n. m. යුද්ධාරම්භ දඹ, යුද්ධයන් කරන්ට පටන්ගැන්ම, P. Sk. යුද්ධා රම්භ. Act of commencing wer. යුද්ධාක්ෂmම Sk. a. යුද්ධායෙහි දක්ෂමවූ, යුද කරණු හැකිවූ, P. යුද්ධ කම්ම, Export in war. යුධොපකරණ P. Sk. o. n. nl. යුධයට ඕනෑ වූ දේග ආයුධාදිය. Weapons for war ; යුධ war or battle, උපකරණ weapon, instrument, tool. යොදුන් m. යොජන, රියන් 7 යටඨි 1. යටඨි 1. උයභ1. උයහ 80 ගාවුත 1. ගාවුත 4. යොජන 1. මේ පාළි අභිධානප්පදීපිකාවේ පෙනෙන යොජක (යොදුන්) යන ගණනේ ප්රුමාණයි. ලීලාවතියේ පෙනෙන පරිද්දෙන් රියන් 4. උණ්ඩ 1. දණ්ඩ 2.000 ක්රො ශ 1. ක්රොනශ 4. යොජක.1. A measure of distence equel to 4 koses, which, at 8,000 cubits a kos, will be oxactl nie miles. ර. රජබොජුන් o. n. m. රජුන්ගේ ආහාරය, P. Sk. රාජභොජන. Royal food; රජ king or prince, බොජුන් food, රජය m. රාජ්ය ය. රජහට අයිති රට, රජ බව, P. රජ්ජ Sk. රාජ්ය . A kingdom, sovereignty. රජරට c. n. m. මහ‍රජහට අයිති රට, P. රාජට්ඨ, Sk. රාජරාගටු. The country belonging to the supreme king or superior; රජ king, රට country. රණබිම o. n. f. යුදධකරණ ස්ථානය, P. Sk. රණභූමි. Battlefield; රණ war, නිමි. Ground, place. රණ - භෙරි P. Sk. o. n. m. f. යුද බෙර, යුධය පිණිස ශබ්ද කරණ බෙර. A tomtom beaten to prroclaim war. රත්න Sk. nl. රුවන, මැණික, සිත් අලවන වස්තුව, මහ අහස ඇති වස්තුව, අයමාන වස්තුව, P. රත්න. A jewel, gem, attractive thing, valuable thing, anything best of its kind. 2 Q 33-16

2‍98 ග්ර,න්ථිiපද විවරණය රන්සත් o. n. m. ස්වර්ණaයෙන් කළ ඡත්රවය, රන්කුඩය, P. සුවණ්ණචඡත්තල, සොණ්ණවජචත්හ, Sk. ස්වර්ණ චඡත්රර Golden umbrella; රන් gold, සත් umbrella. රසාස්වාද Sk. o. n. m. රස ලෙවීම, රස විඳීම, P. රසස්සාද. Sweet-tasting ; ‍රස sweet, ආස්වාද tasting. රස්වලලු o.n.m. රශ්මිමණ්ඩල, පිළිමයේ රැස්වලල්ල, P. රංසීවලය. Halo. රස් rays. වලලු ring. රාජ - භාග P. Sk. o. n. m. රජහට අයත් කොටස. Portion belonging to royality. රාජ - රාෂ්ට්ර. Sk. o. n. m. nl. මහරජහට අයිති රට, P. රාජරට්ඨ. The country belonging to the supreme king. රාජර්ඩී Sk. o. n. f. රජහුගේ බලය. රජහුගේ ‍ඓශ්චය්ය්to , P. රාජිනී Royal power. Power of prosperity of the king ; රාජ king. ඍධි power of prosperity. රාජායතන - ධාතු - ගෘහ Sk. o. n. m. රාජායතන වෘක්ෂpය නොහොත් කිරිපලුරුක සමීපයෙහි වූ දාගේ, P. රාජායතන ධාතුගෙහ. A Buddhist pagoda near a sacred theo maned Rajayatana. රාජ්යaක්ෂ ම Sk. a. රාජ්යkය කිරීමෙහි පොහොසත්, P. රජ්ජක‍ඩම, රජජ්යොග්ය . Able to reign. රාජ්යa - ප්රාතිෂ්ඨා Sk. o. n. f. රාජ්යතය පිහිටීම, රාජ්යමයට ප්රගතිෂාඨාව, P. රජ්ජප්පතිට්ඨා. To establish a kingdom , to found a kingdom, help to get upon a throne. රාජ්යl - සාධන Sk. o. n. m. රාජ්‍යය සිද්ධ කිරීම. P. රජ්ජසාධන. Administration of government. රිටිගල prop. n. බිමිතැන්නේ පර්ව තයක නම්, P. රිටඨපබ්බක. Name of a rock in Bintenna. රිදී - සුබුළු c. n. m. රිදියෙන් කළ දරුණුවූ හෝ වලල්ල. P. රජතවුමබට. A large ring over which chatties are placed, or chatty – holder made of silver. රුවන් - සුන් m. රත්න සූත්රනය, P. රතනසූත්ත. A sermon of Buddha called the “ Gem,” which was preached to Liechavi princes ; literally, the gem of preaching. රුහුණු - කැමි o. n. m. රුහුණරට කම්කරුවා, P. රොහණකච්මි. රොහණකච්චික. Sk. රොහණකම්මින්. Servant of Ruhuna district. රොහෙර - දක - වාර P. o. n. m. රෙහෙර නම් ජලවාරය. රෙහෙර නම් ජලධාරාවයි. එයින් වාරගේ ලැබෙන ජලය. Water from a canal called Rahera. රැජන f. මෙහෙසි, රාජ්ඤි, P. රාජිනී. Queen. ල. ලකබත් o. n. m.සලාකබක්, නම් ඇදීමෙන් බෙදියයුතු බත්. Food given as alms to the priests by drawing tickets. ලාභග්රාiම Sk. o. n. m. ලාභ උපදින ගම, P. ලාභග්ගාම. A village where profit is obtained. ලාවණ්යා Sk. nl. රූපසොභාව, P. ලාවණ්ණ. Beauty. ලාහෙලා adv. වහා, බලාත්කාරයෙන්, P. සනසා. Quickly, by force. ලීලා P. Sk. f. සෙල්ලම්. Play, sport. ලෙම් - හසුන් o. n. m. ලොකයා හා ආගම, P. ලොකසාසන, Sk. ලොකශාසන. World and religion. ලොව් a. ලොකයට අයිතිවූ, P. ලෞකියා. Worldly.

ග්ර්න්ථිොපද විවරණය 299 ලොහෙසැල o. n. f. ලෝහ සැලිය, ලොහොනලිය, P. Sk. ලොහවාමි. Metal boiler ; ලොහො. metal, සැල boiler or pot. ලොහො - හොරු f. ලොහයෙන් කළ ඔරු. P. ලොනනවා, ලොනදොණි. Sk. ලොහනො, ලොහප්රො ණි. A bost made of metal. ලැවිඩි o. n. m. හෘදසඞරාඔය, උරය, ලය, P. හදයමණ්ඩ, Sk. පාදයමණ්ඩ, Bosom, heart (jinst. Obl. ලැමඩියෙන්) ; ලැ heart, මඩි dish. ව. වකතා Sk. m. කථාකාරයා, දක්ෂh කථිකයා, P. වත්තු, nom. Sing. වක්තා. Speacker, flnant, speaker, orator. වටුකරපිටි prop. n. ගමක ගමක්, P. වට්ටකාකාරපිටඨි. A village called Vatukara piti. වනසෙනසුන් o.n. වනයෙහි වාසස්ථානය, අරණ්‍, යෙහි ඇඳ, P. පනථඝොගාසන, ආරඤ්ඤසෙනාසන Residence in a forest, a bed in a forest ; මන forest, සෙනසුන් bed or residence. වම්මනු m. වැලැරීම, P. Sk. වමන. Vomiting, throwingh up. වර්ගනගික Sk. a and . n. සමානයන්ගේ සමූහ ඇති, සමානයන්ගේ සමූහයෙහි වූ. One who has a class, individual of a class. වජ්ජිත, වජ්ජිත Sk. p. par. a. තොරවූ, වෙන්වූ (පිබාකරණලද, නසන ලද), වජ්ජිත. P. Left. Separated, abandoned. වත්ති Sk. p. par. from වර්තSතින්, පවත්නා, වැටෙන, P. වත්ති. Existing continuing. වල්ලභ P. Sk. m. ස්වාමියා, ස්වාමිපුරුෂයා. Consort, husband. වස m. වංශය, කුලය, P. වංස, Sk. වංශ, Race, lineage, family, nam. aco. and lec. sing. වස. වස් m. වථය, අවුරුද්ද, P. වස්ස, Sk. වම්. Era, year. වසිටු prop. m. වර්ශ,ෂ්ට ඍපියා, P. වසීඨ, වාසෙඨ, Sk. වර්ශyෂ්ට. Name of a sage. වසිත්ම. වසිනා කල්හි, වැසි වසින කල්හි, P. මස්සනෙත. Sk. වෂති. Duruing rain (verb of duration.) වාදකම්ම. a. o. n. වාද කරණු කැමතිවූ. වාද කරන්ට ආසා ඇතිවූ, P. වාදතථී wishing to controverse ; වාද controversy, කට to do, අවි wishing. විකාතබුද්ධී Sk. a වෙනස් කරණ ලද නුවන ඇති, නපුරුවූ දැනුම් ඇති, P. විබුද්ධී. විබුද්ධික, විකටබුද්ධී. Changed in mind, enraged, having an unsettled mind. විජම් - පෙළ f. අභිධම්ම පාළිය, අභිධර්මeමය, P. අභිධම්ම පාළිල අභිධම්ම. Higher doctrine of Buddha. විජය - සැණ - කෙළි o. n. ජයගැනීමේ උත්සවය, ජය නිසා සතුටු වෙන සෙල්ලම්. P. විජයුස්සව, Sk. විජයොස්ස්ව. Festival of victory. විදකත්. m. හියොගය, විධානය, P. විධාන. Rule, precept, ordinance. විදු f. විද්යා ව, දැනගැන්ම, P. විජ්ජා. Science, learinig, knowledge. වීදුරු - වලලු o. n. m. වජවලය, දියමන්ති වලල්ල, P. මජිරවලය. Diamond bracelet; වීදුරු diamond, වලළු bracelet. Nom. Acc. Sing. වීදුරු වලල්ල. වීදුරු - හුඹුළු o. n. m. වජ්රNයෙන් කළ දරුණුව, දියමන්ති දරුණුව, P. වජිරවූ මඩට. A round thing like a ring.. set with diamonds. 300 ග්රeන්ථිdපද විවරණය විදුලි - උපමා විදුලියට සමාන, P. විජ්ජුපම, Sk. විද්යුeදුපම. Resembling lightning ; විදුලි lightning, උපමා comparison. විධමං සඟ Sk. nl. වැනසීම, විනාසය, P. විධංසන, විධමඟ. Destruction, loss, annihilation. විපිළිසර a. කලකිරුණවූ, පසුතැවිලි ඇති, P. විප්පටිසාථි. Discontented, repenting. විරාජමාන P. Sk. par. a බබලන්නාවූ, බබලමින්. Shinining. Glittering. විරූප P. Sk. a දුර්වaර්ණ් වූ, විකාර රූප ඇත්තාවූ. Ugly, deformed. විලක්කු m. දඹුවැටපහන, පන්දම, P. උක්කා, Sk. උල්කා (රෙධාකාරයෙන් අහසින් වැටෙන තෙජස් පිණ්ඩය). A touch, a fire brand. විලෝමවර්ත්තීන් Sk. par. a විරුද්ධව පවත්නාවූ, වෙනස්ව පවත්නාවූ, P. විලොමවත්ති Reverse, opposite course, lying opposite. විවස a. යටහත්නුවූ, කීකරු නුවූ, මහල් නුවූ. Not subject fo any one, free, disobedient. විවිධ P. Sk. a. නානාප්රoකාර, නොයෙක් ආකාර. Various, multiform. විවේක P. Sk. m. වෙන්වීම, සමූහයාගෙන් වෙන්වීම, වෙන්කොට දැහගැණීම, තත්වූ පරිද්දෙන් වස්තු ස්වරූපය වෙන්කිරීම. Separation, separating or going away from the people, knowing in detail. විසාරද P. Sk. a. බියරහිත, පැකුලුම් නැති. Bold, confident, fealess. විරශ්රී දෙවි Sk. o. n. f. වීය්ය්, වන්නතයාගේ සොභා නැමති දිව්යaඞගනාව, P. වීරසිරි. Goddess of beauty and industry ; වීර hero. ශ්රීන beauty. දෙවි goddess. වෙදගල් o. n. m. වෛදභශාලාව, ආරොග්යකශාලාව, P. වෙජ්ජශාලා, Sk. වෛද්ය ශාලා. A hospital ; වෙද physician, හල් hall. වෙරළුමිණි o. n. m. වෛදුය්ය්්ු මාණික්යත, වෛඩුය්ය්වෛදයයිද කියත්. ව්යbවහාර කථා යෙහි “ වෛරෙඩි,” P. වෙ‍ළුරියමණි A gem of a dark colour, the lapis lazuli, ear’s – eye; වෙරළු lapis lazuli, මිණි gem. වෙලෙව් a. or. adv. ඉක්මන්, වහා, ඉක්මනින්, P. වෙහෙන (සෙමින් slowly). Quickly. වෙස් - වලා P. par. වෙසය වලක්වා, වෙස් මාරු කොට, P. (වෙසං වාරෙත්වාෙ) අඤඤාත. Having changed the form. වෙසඟකෙළී o. n. f. වෙසක්්මසේ සෙල්ලම, P. වෙශාධකීළා. Play in the month Wesak, part of April and May. වෛතුල්යlපිටක sk. o. n. m. බුද්ධාගමට සමනොවන පිටකය නොහොත් බුදුබණය කියා ප්රුකාශකරණලද මිථ්යාsධර්මසය, P. වෙතුල්ලපිටක. A number of books excluded from the doctrines of Buddha. වෛතුල්යe - වාදීන් Sk. o. n. m. බුද්ධාගමේ ධර්මො වරදවා ව්යිහාර කරණ සමාගමක මහණුන්නාන්සේ ලා, P. වෙතුල්ලවාදී. A sent of Buddhist priests who misimterpret the doctrines of their religious, and confduct themselves accordingly. වෛරීන් Sk. m. සතුරා, P. වෙරී. Enemy. ව්රීත Sk. nt. පින් සිද්ධ කරගන්නා පිණිස කරගත් නියමයක්, A vow. Any meritorious ect of devotion. ව්රoත. Sk. nt. පින් සිද්ධකරගන්නා පිණිස කරගත් නිමයක්, P. මත vow. Any interitorious act devotion. වැටුප් m. වියදම්( පතන්), P. වට්ට, Sk.වර්තoන. Batta, nourishment (lamp). වැටේ pr. Third sing, පවතී, P. පවත්තතී, Sk. ප්රකවත්තෙ. Prevails.

ග්රේන්ථි පද විවරණය 301 වැව් දිය තහවුරු o. n. m. වැවැවල ජල ස්ථීර බැව්, P. වාපිජලථිරතා, විරොධතක මාපාතා, Sk. වාපිජලස්ථිරිතා. Firmness of the lake water; වැව් lake, දිය water. තහවුරු faimness. ශ. ශරණභි Sk. a පිහිටට සුදුසු, පිහිට වියැකි, P. සරණරහ. Protectable, able to preserve, able to defend. ශන්තිපද Sk. o. n. nt. නිවාණය, නිවණ, P. සන්තිපද Nirvans, the highest happiness which Buddhists expect ; ශාන්ති quet. පද course. ශාරීරික Sk. a කයට අයිති, කයෙහි පැවති, P. යාර්ථි. m. Bodily, corporeal. ශාසන - සංවෘධි - විධාන Sk. o. n. nl. ආගම වර්ඩ න කිරීමේ විධානය, P. සාසනසංවුන් විධාන. The command to propageto relition. ‍ශෞණ්ඩ Sk. a ලොල්වූ, ආබහිවූ, P. සොණ්ඩ Fond, covetous, disirons. ශෞය්ය්ණ් භෟ‍වොලපක්ෂිකත Sk. part a. සුරබැවින් යුක්ත, P. සුරභාවොපලකබ්ත. Heroic. ස. සංගානයනා P. Sk. f. සංගීති, සමූහයා එකතුව කියනලද ප බව. Chanting together, repeated or recited by multitudes together, rehearsing, සක්මන් - මලු o. n. m. see. චඞක්රතමණමාලක සක් - සෙනෙවි o. n. m. සඞඛ නම් සෙනාපතියා, P. සඞඛ සෙනාපති. A general called Sankha. සඟරව o. n. m. සංඝයා වසන ආරාමය, සංඝයාගේ නිවාසස්ථානය. P. Sk. සංඝාරාම A monsery, nam aec, and too. sing, සගරව. සගි multitude of priestsj; අරම residence or darden. සංග්රeහ Sk. (තුන්පිටකයෙහි සංග්රනහ), හකුළුවා එක්කිරීම, සත්කාර කිරීම, P. සංග්රනහ. Collection, abridgment, complation, horpitable treatment. සංග්රgහවස්තු Sk. o. n. nl. රජවුරුන් සනයාට සංග්ර,හ කරණ ස්ථාන හෝ කරුණු. ඒනම්, දාන, ප්රිරයවචනය, අර්ධචය්යා nt , සමානාත්මතා. Duties of kings towards their subjects, viz, almsgiving, land words, doing good to others. Doing to others as one world thaty others sould do to him. සංග්රාoම Sk. m. යුධය, සටන, P. සංගාම. War, battle. සජ්ජිත P. Sk. p. part. A. සැදුනු, සැරනුසු. Made, formed, realy. සජ්ඣායනා P. f. හැදෑරීම, පාඩම් කිරීම. Repeating lessons. සත් m. ඡත්රpය, කුඩය P. ඡත්ත. Parasol. umbrella. සඳලු f. චන්රා. p ලොකය පිහිටි තැන. උඩුමහල් ගෙයි සෙවිලිනැතිව තිබෙන ධරාදය, සඳපහන වැටෙන සාලාව, P. චන්ර්ා ලසාලා, චන්දිෙකාසාලා. Sk. චන්ර්heiශාලා An open room on the upper storey of a house. සන්නධ P. Sk. p. par. a සන්තාන ඇත්දාවූ Armod, mailed. සත්නාහ P. Sk. m. චර්මසය, සැට්ටය, ආයුධ පහර නොවදින පිණිස සව් ආදියෙන් ආදා ඇග ලන හැට්ටය. Armour. සම්මුඪ Sk. a. මුළාවූ. ඉතාමුලාවූ, සිහිගැති, P. සමමුළ්හ. Lgnorant, senselese, gone astray, strayed ontirely.සමර්ණුහාතු prop. n. වංසයක නමක්. Name of a ruce or tribe. සවර්පණ Sk. nl. පැමිනවීම, මනාකොට පැමිනවීම, P. සමප්පාත. Appointment. 302 ග්රiන්ථිැපද විවරණය සමවැටුම o. n. m. සමවූ පැවැත්ම, හැමැදෙනාට ඒකාකාර පැවැත්ම, P. සමවූන්ති, Sk. සමානත්ති, Equal conduct ; සම equal, වැටුම, conduct ; treat all alike. සමානවෘතෘත Sk. a. සමානවූ මව් ඇති, පියාගේ වංශයට සමාන වංශයෙහි උපන් මව් ඇති, P. සමානමාතික. Having a mother of the same caste as that of the father. සව්. භරණ Sk. o. n. nl. සියලු ආභරණ, P. සබ්බාකරණ. All ornaments. සර්වස all. ආභරණ ornament. සලකම o. n. m. ශෛලකර්ම , ගලින් කරන ලද කර්මාhන්ත, P. සිලාකම්ම. Thing made of stone. ; සල stone, කව action or work. සලපා o. n. m. ශෛලපාත්ර ය, ගල් පාත්ර.ය, P. සීලාපත්ත Stone bowl; සල stone, පා bowl. ගලමෙවන් prop. n. සීලාමෙඝවණ්න යන පාළි නාමය සිංහලට බිඳනු සැටි. රජකෙනෙකුගේ නමයි. Name oa a king, derived from Pali, Silameghawappa. සහගැබින් adv,ගර්භaය සමග, කුහදරුවා සමඟ, P. සංබහං, සහ ගබෙගන, Sk. සගර්භtබ. Pregnant, big with child. සහිසිකා P. Sk. f. යෙයෙලී, උපකාරකාරී. A female companion. සාකල්යා Sk. nl. සියල්ලේ ස්වභාව, සියල්ල, P. සාකල්ල. The whole, entire. සිගලී P. prop. n. භික්ෂූය සමාගමක නමක්, ජේතවනිහාර සමාගමට නමක්. A name of a society of priests, name of the society of priests in Jetawana – vihara. සාන්දෘeෂ්ටික-ඵල Sk. c. n. nl. මෙලොව ලැබෙන ඵලය, p. සන්දි ට්ඨික ඵල. Worldly reward, seculara gain. සමාන්ත P. Sk. m. රජකෙනෙක් යටතේ වසන එක් අගමවක අධිපතායෙක්. A chief of a district or province subject to a king. සමාදි P. Sk. a. සාමය ආදී, රජදරුවන්ගේ: හෙද, දණ්ඩ, සාම, දාන යන සතර උපායෙන් එකක් වූ සාමය ආදීවූ, මිත්රාකිරීම ප්රිකය කථාදියෙන් නැලවීම ආදීවූ. Speaking kidly or tenderly, reconciliation, &e. සාහසික P. Sk. a බලාත්කාර කරන්නාවූ, දරුණු වූ, ක්රෑදරවූ, Bold, rash, cruel සාහසික - ක්රි යා P. sk. o. n. f. බලාත්කාර ක්රිආයා, කරුණු ක්රිiයා. Cruel act. සි. සිටුනා c. n. m. සිටානන්ගේ ප්රකධානයා, P. සෙට්ඨිනායක, ශ්රෙුෂ්ඨිනායක. Chief of loarns ; සිටු baron, නා chief. සිත්තම o. n. m. චිත්රhකර්ම.ය, විසිතුරු කර්මානන්තය, සිතියම, P. චිත්තකම්ම, Sk. චිත්රtකර්මbන්. The art of painting, සිත් painting, කම් art. සිඩි P. Sk. f. සිදුවීම, ලැබිම. Fulfilment, occurrence, completion, සියපදවි o. n. f. තවත් අයත් තනතුරු, ස්වකීය ස්ථානය, P. සපදවි, Sk. ස්වපාද One’s own post; සිය own, පදවි post. සියවත් o. n. m. ස්වකීය වස්ත්රoය P. සකවත්ථා Sk. ස්වවස්ත්ර (ස්වකීය වසතු, ස්වකීය මුහුන). One’s onw cloth or dress ( one’s own wealth, one’s won face,) ; සිය own, වත් cloth (wealth, face,) ; das. And gen sing. සියවතට සිරි P. Sk. f. සෙභාව, ඉසුරු, සම්පත. Beauty, prosperity, wealth.

ග්රtන්ථි.පද විවරණය 303 සිරි m. f කුඩාකඩුව, පිහය. Dagger, knife ; acc. Sing. සිරිය සිරිපටි-ගම o. n. m. සිරිපිටිය නම් වූ ගම, P. සිරිපිරිගාම. Village called Siripiti. සිලාකාල P. prop. n. රාජකුමාරයෙකුගේ නම. Name of a prince. සිවුඋපා o. n. m. රජදරුවන්ගේ සතර උපාය. එනම්- හෙද , දණ්ඩ, සාම, දාන යන වෙයි. P. චතුරෙපාය, Sk. චතුරුපාය . Four expedients of a king, viz, cousing dissension, ehastisement, conciliation, and gift ; සිවු four, උපා expedient. සිවු - පස o. n. m. ප්රනත්ය,ය සතර, P. චතුප්පච්වය. The four necessaries of a Buddhist, priest, viz., yellow robe, alms. Sick diot, residence, සිවුමැලි a. සුකුමාර, ඉතා මොළොක්, P. Sk. සුකුමාර. Very tender or delicate. සිවුසඟරාවන් o. n. m. චතුස්සඞග්රාහ වස්තු. ශඞග්රුහ වස්තු සතර, P. චතුස්සඞගහ වත්ථු Four kinds of assistance ; සිව් four, සඟරා assistance, වත් thing. See සංග්ර.හවස්තු සුංකම් m. අයබදු P. සුඞක, කර, Sk. ශුලත. Tool, tax, allarorn. සුණුවම් c. n. m. සුණුවලින් කරණ ලද කර්මා්න්ත, P. සුද්ධාකම්ම, Sk. සුධාකර්ම්ත් Work of chunam or brick; a thing made of chunam or brick; සුණු chunam, කම් work. සුපරිමණ්ඩල P. Sk. a. හාත්පසින් යහපත් මණ්ඩල ඇති. Perfectly spreading, round, upright, not crooked, සුප්රrන්ස්ඨිත Sk. o. n. f. යහපත්ලෙස පිහිටීම, ස්ථීරලෙස පිහිටීම, Pසුප්පණිෂ්ඨිති . Situation, perfect situation ; සු good, ප්රුතිපසිති straying. සුව්හක්ත sk. part. A මනාකොට බෙදන ලද, හොදට බෙදූ, P. සුවිහත්ත. Well divided. සුරත P. Sk. n. a. ස්ත්රීා පුරුෂයන් දෙදෙනාගේ ඇලීම, පෙමථුනසඞගමය, ඉතා ඇලුනු. Cohabitatin, extremely attached. සුරාපායි P. a රා බොන්නාවූ, Sk. සුරාපායින්. Drinking toddy, drunkard, සුසාළිස් from සිවුසාළිස් c. n. f. සතළිස් සතර, P. මතුකාළික, Sk. චතුශ්වත්වාh පිංගත් Forty –four; සූ four, සාළිස් forty. සුසිල්වත් a. අතිශයින් සිල් ඇති, යහපත් සිල් ඇති, P. සුසිල, Sk. සුශිල. Most meritorious, virtuous. සුප P. Sk. යුස අඩුනොට පිසින ලද ව්ය.ජනය. Curry prepared without gravy. සුරසම්මත P. Sk. a. සුරයයි දක්ෂ යයි ජනයන් විසින් සම්මත කරණලද. Known as a hero or brave soldier. සෙනෙවි c. n. m. සෙනාවේ අධිපතියා, P. Sk. සෙනාපති. Master or general ; සෙන් army, වි protector or පති chief. සෙල්මුවා a. ශෛලමය, ගලින් කළ, P. සීලාමය.Stony, made of stone. සොරොවු f. දියබස්නා කානුව, Sk. ප්රවණලිකාව, P. පණළිකා. A drain. ස්ථිති Sk. f. සිටීම, පිහිටීම, P. ඨිති. Stay, standing, boing fixed or stationary, from root ස්රි” to stay, to be. සැඩපවන් c. n. m. චණ්ඩවාතය, තද සුළඟ, P. Sk. චණ්ඩාවාත, චණ්ඩමාරුත A gale; සැඩ strong, පවන් wind. සැණකෙ‍ළිය c. n. f. උත්සව, P. ඡණ, ඡණකීළා. Festival. සැත් m. චෛත්ය.ය මුදුනේ කුඩය, ඡත්රPය. Umbrella on the top of a pagoda. Umbrella. 304 ග්ර න්ථි පද විවරණය

සැලෙන සුලු a. චංචලවෙන ස්වභාව ඇති. Having the quality of shaking. Unsteady.

සැ m. චෛත්ය.ය, පූජනීය ස්ථානය, දාගැබ, P. චෙතිය. A place for offerings, dagaba; acc. Sing. සැය සැඅබතල prop. n. මිහිනිතලේ චෛත්යභය තිබෙන අඹතල, P. චෙතියමඩත්ථි.ල Sk. චෛත්යලමබස්ථල A place ot Mihintale where there is a Thupa. සෑගිරි c. n. m. චෛත්යtයක් තිබෙන පර්වeතයක් P. චෙතියගිරි, Sk. චෛත්යi ගිරි. A rock where there is a place of worship ; or prop. n. Chetiya – pabbata. සෑතැන් c. n. m. චෛත්ය ස්ථානය, දාගැප් පිහිටි තැන්, P. චෙතියඨාන A place where there is a chai8tya’ සෑ chaitya, තන් place, loc. සැතන්හි සෑංසතර - බද a. රත්නමාලික, අභයගිරි, ජෙතවල, චරිවචට්වී යන මේ චෛත්යc සතර සම්බන්ධcවූ, P. චතුවෙතිය බඩ. Belonging to the fore chaityas; සෑ chaitya, සතර four, බඳ belonging. හ. හදාරා p. par, සජඣායනා කොට, from කියා හදාරම්, P. සජ්ඣායිත්වu. Having repeated or received, හදාළ par. a. කියනලද, දෙසනා කරණ ලද, P. කඨින. Spoken, what has been preached or recited. හාත්පස conj. හැමදෙසින්, හැ‍මදෙස, අවට, P. සමන්තා, Sk. සමාන්තාත්, සමන්ත තස්. All around, on every side, on all sides. හිතෛසී P. a. වැඩකැමති, අභිවෘධි සොයන්නාවූ, Sk. හිතෛසින්. Generous, looking for advancement. හිරි P. f. ලැජ්ජාව, ලැජ්ජාව, Sk. ත්රීක. Shame, bashfulness. හුදකලාව a. තනි, තන්වූ, P. Sk. එක, එකක. Without any one, alone, only. හුදු a. ශුද්ධ, අමිශ්ර්, P. සුද්ධ. Pure, not mixed. හොවන්නේ pr. Part. (causative from ) සයනය කරවනු ලබන, සයනය කරවන, P. හායපියමාන, Sk. ශාසියමාන. Causing to sleep. හොලි prop. n. සොලීරට උපන් අය, P. චොලිය. One bron in the Chala country. හැදැරවි v. p. third sing. (sansative from) සජ්ජායනා කරවි, පාඩම් කියවි, P. ස‍loජ්ඣාපෙසි. Caused to repeat. from හදාරම්.