විල්ගම්මුළ පබඳ-අනාගත වංශය නම් වූ මෙතේ බුදු සිරිතvii

15. සංඛ චක්රධවර්ත්ති පුරය

අන්යණවු නළකාර දිව්යොපුත්..

අන්යණවු නළකාර දිව්යොපුත්රු වුකලී යම්තාක් මෛත්රි් සර්වඥයන් වහන්සේ උපදනාසේක් වී නම් ඒ තාක් එම කුලසකර්ම විශෙෂයෙන් සදිව්යකලොකයෙහි අනුලොම ප්රවතිලොම වශයෙන් මහත්වු දිව්යෙ ඓශ්චය්යකර්‍ අනුභව කොට ඇවිද අනාගතයෙහි අසූදහසක් අවුරුද්දට ආයුෂය ඇති මනුෂ්ය යන් සමයෙහි දිව්යයලොකයෙන් චුතව කේතුමති නම් රාජධානියෙහි අසම්හින්නාවු ක්ෂත්රියයවංශ ඇති රාජවංශයෙහි ඉපැද මහපෙරහරින් වැඩිවිය පැමිණ සංඛ නම් චක්රතවර්ත්ති රජව මහපනාද රජ්ජුරුවන් පෙර විසු රුවන්පාය නංවා එහි වසන්නේය. එසේ හෙයින් වදාළහ. බුදුහු චක්රනවර්ත්ති සූත්රසයෙහි:- “අථඛො භික්ඛවෙ සංඛාරාජා යොසොසුපොරඤ්ඤා මහා පනාදෙන කාරාපි තො තංයුපං උස්සාපෙත්වා වසිත්ථ” යි ඒ ප්රාංසාදය වු කලි සංඛ චක්ර:වර්ති රජ්ජුරුවන්ගේ කුසලානුභාවයෙන් ගංගා නම් ගංගාවෙන් උඩනැග ආකාශයෙන් අවුත් කේතුමති නම් රාජධානි මධ්ය යෙහි පිහිටන්නේය. ඒ රජ්ජුරුවන්ගේ කුසලානු භාවයෙන් උඩනැංගාවු ප්රාධසාදය උන් තමන් විසින්ම නන්වන ලද්දේ නම් වෙයි කියා රත්න ප්රා්සාදය නංවා එහි වාසය කරන්නාහ යි මේ කාරණයෙන් කියන ලද්දේය.

ඒ සංඛ චක්රයවර්ති රජ්ජුරුවන්ට දිව්ය ප්සරාවන්ගේ රූප සොභා හා සමානවු, රූප සෞන්දය්‍්ට ්ර්න‍ ඇති පෙරහර, පාදගුලි, පාඩගම්, පාදපත්රර, පා සලඹ, පාද කිංකිණික, පාදජාලා, පාදවකු, පස්රූ, පස්වළලු ආදිවු අනෙකප්රෙකාර ආභරණ පලන්නාවු නැටිම්. ගි කීම්, බෙර වැයිම්, වස් කුලල් ආදිය පිඹීම් ආදීවු චතුරංග සංගීතයෙහි ද්කෂවු භාවභාව ලීලා කටාක්ෂ මන්දස්මිතයෙන් යුක්තවු ප්රිංය තෙපුල් කියන්නාවු සුවාසු දහසක් නාටක ස්ත්රීෙහු වන්නාහුය. පුත්රියන් දහසක් දෙනාට ප්ර ධාන වු පර්ණායක රත්නයවු අජිත නම් කුමාරයෙක් ප්ර ධාන වු පුත්රය වන්නේය. දොළොස් යොදනක් පැතිර සිටිනාවු ආතතය, වීතතය, විතනාතය, ඝණය, සුසිරය, යන පංචාංගික තූය්නාහස දය පවත්වන්නාවු රඟ මඬල වන්නේය, පස්විසි යොදනෙක පැතිර සිටින්නාවු බ්රා,හ්මණ මණ්ඩලය වන්නේය. අටසාළිස් යොදෙනක පැතිර සිටින්නාවු සර්වාභරණයෙන් සැරහුණාවු පංචායුධ සන්නඬවූ නොයෙක් වෙස් ධරන්නාවු අමාත්යර මණ්ඩලය වන්නේය. අනූ යොදෙනක පැතිර සිටින්නාවු පර්ෂත් මණ්ඩලය වන්නේය. පන් සියයක් යොදනෙහි පැතිර සිටිනා වු සතරුවන් කර්මාන්ත කරණ ලද විචිත්ර් මණ්ඩප මාලාවෙන් සපිරුණා වු මහසේනා වන්නේය. හාත්පසින් සතරදිග සුවාසුකෙළ දහසක් පමණ හස්ත්ය ශවාදී චතුරං ගිණි සේනාව වන්නේය. එසමයෙහි දඹදිව සුවාසුදහසක් පමණ රාජධානි වන්නේය.

එහි අනූකෙළ ලක්ෂයක් අභිෂෙක ලත් රජදරුවෝ වන්නාහ. ඒ සියලු රජදරුවෝ නිරන්තරයෙන් සංඛ නම් චක්ර වර්ති රජ්ජුරුවන් පිරිවරා සිටිනාහ. මෙසේ ඒ සංඛ නම් චක්ර වර්ති රජ්ජුරුවෝ මෙබඳුවු දිව්යර සම්පත්තිය ඉක්ම පවත්නාත් වැනිවු සියළු සම්පත්තීන් යුක්තව ඒ ප්රාරසාදයෙහි වෙසෙමින් සියළු පෘථීවි මණ්ඩලයට අනුශාසනා කරන්නාහ. දැන් ඒ කෙතුමති නම් රාජධානියෙහි විථී සල්පිල් පොකුණු තාල පංක්ති කල්ප වෘක්ෂ ආභරණාදි සමෘඬිය දක්වන්නාවු සර්වඥයන්වහන්සේ.

“අථෘපි තස්මිං නගරෙ. නානා විථී නහිං නහිං

සුමාපිතා පොක්බරණී. රමණීයන් සුත්ත්ථනා”

යනාදීන් මෙසේ වදාළසේක.

තවද ඒ කෙතුමති නම් රාජධානියෙහි..

තවද ඒ කෙතුමති නම් රාජධානියෙහි ඒ ඒ තැන නොයෙක් විථී රන්ධජ පතාකා කෙහෙල් ගස් රන් තොරණ රිදී තොරණ, මල් ඇගැ පුන් කලස ආදියෙන් ගැවසී ගත්තේය. ඇත්මුළු අස්මුළු රියපෙල යොධ මුළු පොරට යන මල්ලවමුළු මෙඬෙථ තිරෙළු පලෙළු වුෂභ මුළු ඇති ස්ත්රීි පුරුෂ සමූහයාදීන්ගෙන් නුසුන්නාවු සංවාර ඇත්තේය. තවද ඒ විථී රන්රුවන් සඳුන් කළුවැල් කොට්ටම්, දෙවුදුරු, තකුල් කැත් කපුරු ආදීවු සුවඳ සල්පිළින්ද. දැසමන්. ඉද්ද. මහනෙල්. සපුනා දොඹ පලොල් මල් ආදී මල් පිළින්ද, තිහිරි පිළි කපු පිළි බොම දෙසයෙහි චීන දෙසයෙහි උපන් පිළි ආදීවු නොයෙක් පිළි සල්පිළින්ද, සුවඳ හැල් රන්හැල් මහවී ආදීවු නොයෙක් ධාන්ය සල්ප්ළින්ද මුතු මැණික් රන් රිදී සක්, සල පබළු ආදී අනෙක ප්රයකාර රත්නාපණායෙන්ද, සශ්රීමකවන්නේය. තවද ඒ ඒ තැන්හි නොයෙක් විථී නිර්මලවු පැහැසරවත්වු මනොඥවු සුගන්ධයෙන් එක සුගන්ධ වන්නේය. නන් විසිතුරු පිලී පළදනා සොභාවෙන් විශෙෂයෙන් බබලන්නේය. මෙසේ මෙබඳුවු අනෙක ප්රපකාර කුදු මහත් විථී ඒ ඒ තැන්හි සැරහී සිටිනේය. තවද ඒ නුවර ඒ ඒ තැන්හි සිත්කළුවු පොකුණු බුනු බුන් ඉවුරු ඇත්තේය. මඩ නැත්තේය. නොයෙක් පැහැයෙන් දිලියෙන්නාවු සර්වරත්නමයවු සෝභනවූ පියගැට පංතියෙන් හෙබියාවු සැපසේ සියලු සත්ත්වයන් බැස ස්නාන පානය කට හැකි තොටින් යුක්ත වන්නේය. ප්රැසන්නවු නිර්මලවු මිහිරි වු සිහිල්වු හැමකලමසෘතු සම්පන්න වු පද්මෝත්පලාදී පුෂ්පගන්ධයෙන්ද හැම කලස ඒක සුගන්දවු පැන් ඇත්තේය. තවද ඒ පොකුණුවල පැන් සම්පුර්ණව පිරි තිබෙන බැවින් පොකුණු මියුර හුන් කපුටුවන් කර දික් නොකොටම බොන්නට සුදුසු වන්නේය. පිරිසිදු මට සිළුටු වැලි තලාවෙන් ගැවසී ගත්තේය. රක්තොත්පලය, නිලොත් පලය, ස්වෙතොත්පලය යන ත්රිගවිධ උත්පලයන් හා රක්ත පද්මය, නිල පද්මය යන ත්‍රිවිධ පත්මයෙන් මනාව ගැවසීගත්තේය. තවද ඒ පොකුණුවල පැන් හැමකලම සෘතු සම්පන්න බැවින් ආවරණයක් නැති බැවින් සර්ව සාධාරණ බැවින් කැමති කැමති සත්ත්වයන් ගොස් ප්රතයෝජන විඳින්ට සුදුසු වන්නේය. මෙසේ මෙබඳු දොරළු අටළු පවුරු පදනම් ආදියෙන් සුරක්ෂිතව සුගොපිතව නිරන්තරයෙන් සෘතු සම්පන්නව තිබෙන්නාවු පැන් ඇති පොකුණු නුවර ඒ ඒ තැන්හි බැබැලී තිබෙන්නේය. තවද ඒ නුවර සිත්කළු විසිරුනාවු වැලි ඇති සමතළවු භූමි ප්රිදේශ ඇති සත්රුවන්මයවු පවුරු අතුරෙහි පිහිටියාවු අසූරියන් උස ඇති ඝණරත්නමය රිදීමය වෛදුය්ර්ි ‍ මාණික්යඅමය ස්පටික මාණීක්යදමය ලොහිතංක මාණික්යයමය සමාරගල්ල මාණික්යරමය සර්වරත්නමය තාල පංක්තිහු සත්දෙනෙත් වන්නාහ. ඒ තල් ගස් පංක්ති සතින් සවර්ණමයවු තාල පංතිය සවර්ණමයවු ප්රා්කාර සමීපයෙහි පිහිටන්නේය. වෛදුය්ර් පංත‍ යමවු ප්රායකාර සමීපයෙහි පිහිටන්නේය. ස්පටිකමයවු තාලපංක්තිය ස්පටිකමයවු ප්රායකාර සමීපයෙහි පිහිටන්නේය. ලොභිතංකමයවු තාල පංක්තිය ලොභිතකමයවු ප්රාාකාර සමීපයෙහි පිහිටන්නේය.

මැසිරිගල්මයවු තාල පංක්තීය මැසිරිගල්මයවු ප්රායකාර සමීපයෙහි පිහිටන්නේය. සර්වරත්නමයවු තාලපංක්තිය සර්වරත්නමයවු ප්රාිකාර සමිපයෙහි පිහිටන්නේය. තවද ඒ නුවර හාත් පසින් සත්රුවන්මයවු ප්රිභා සම්පන්නවු සත්පවුරු වලල්ලෙක් ඝණරත්නමයය. එකෙක් රිදිමයය. එකෙක් වෙරළුමිණිමයය. එකෙක් පිළී වහණ මිණිමයය. එකෙක් ලොහිතංකමයය. එකෙක් මැසිරිගල්මයය. එකෙක් සත්රුවන්මයය. ඒ සත්ත්රුවන්මයවු පවුරු උසින් සැටරියනක් ඇතිව මධ්ය යෙහි පිහිටන්නේය. රන්රිදි වෙරළු මිණිමය තුන්පවුර ඒ සත් රුවන්මය පවුරෙන් පිටත අනුක්රේමයෙන් එකෙක් එකකට මිටිව පිහිටන්නේය. පිළිවහණ ලොහිතංක මැසිරිගල්මය තුන් පවුර සත් රුවන්මය පවුරට ඇතුළෙහි අනුක්රපමයෙන් එකෙක් එකකට මිටිව පිහිටන්නේය. යටගිය දවස මහා සුදර්ශන නම් චක්රේවර්ති රජ්ජුරුවන් විසු කසාවතී නම් රාජධානිය හා සමානව ඒ මෛත්රින සර්වඥයන් උපදනා සමයෙහි කෙතුමති නම් රාජ ධානිය සර්වතොභද්රමව බැලුවන්ට ප්ර්සාද එළවන්නේය. තවද ඒ නුවර සතර වාසල් දොර හා විථී චතුෂ්කොණ ආදීවු තැන්හි සර්වරත්නමය දිව්යානුභාවයෙන් යුක්තවු සංඛ නම් චක්රසවර්ත්ති රජ්ජුරුවන්ගේ කුසලානුභාවයෙන් නොයෙක් කප්රුක් පොළව පළාගෙණ නැඟෙන්නේය. ඒ කප්රුක්වල දෙවියන්ගේ දිව්යර වස්ත්රව හා සමානවු කිසිකෙනෙකුන් විසින් නොවියනලද දිව්යයනුභාවයෙන් යුක්කවු නිල් පිළීය, රන් පිළීය, සුදු පිළීය, පංචවර්ණ පිළීය. යන මේ සියලු පිළිද, රන් තෝඩු, රන්මාලා, අඟුපලඳනා, හස්තකඩ, පා සලඹ ආදී නොයෙක් දිව්ය පළඳනාද අවශෙෂවු උපභොග වස්තුද යන මේ සියල්ලද ඒ කප්රුක්වල එළෙන්නේය.

තවද ඒ නුවර යම් ශාලාවෙක හිඳ..

තවද ඒ නුවර යම් ශාලාවෙක හිඳ කෙළනා කැමති සත්ත්වයෝ කෙළිද්ද හෝනා කැමති සත්ත්වයෝ වැද හොවිද්ද අධිකරණ විනිශ්චය කැමති සත්ත්වයෝ අධිකරණ විනිශ්චය කෙරෙද්ද, බණ අසනු කැමති සත්ත්වයෝ බණ අසද්ද, එබඳු සතර දොරක් ඇති චතුස්සාලාවෙකින් යුක්තවු මහත්වු ස්වභාවයෙන් ඒ කෙතුමති නම් රාජධානි මධ්යසයෙහි වන්නේය.

යටගිය දවස සංඛ නම් චක්රවවර්ති රජ්ජුරුවන් පසේ බුදුවරයන් වහන්සේට දුන් දානාදිමය කුසල කර්ම විපාකයෙන් උපදනාවු කල්ප වෘක්ෂයෙක් ඒ චතුස්සාලා දොරකඩ පොළව පළා ගෙන නැ‍ඟෙන්නේය. තවද කපු පිළීය, බොමදෙශයෙහි කොටුඹර දෙශයෙහි පිළි හා සමානවු පිළීය, පත්තුණ්ණ දෙශ චීනදෙශයෙහි උපන් පිළි බඳු පිළීය, දුහුල් පිළීය යන මේ සියලු වස්ත්ර යෝ සංඛනම් චක්රඳවත්ති රජ්ජුරුවන් පූර්වජන්මයෙහි කළ කුසලානු භාවයෙන් උපන්නාවු නුවර සතර වාසල් දොරය, සතර විථී සන්ධියෙහිය. නුවර මැදය, චතුස්සාලා දොරකඩය යන මේ හැමතැන්හිම පොළාව පළා පැන නැහී කල්ප වෘක්ෂයෙහි එලෙන්නාහුය. අත්තල බෙරය, මිහිගු බෙරය, පණා බෙරය, ගැට පහටු බෙරය, සිවුරැස් බෙරය, සමුණු බෙරය, දැල්ලිය, තප්පුය, කළ බෙරය යනාදී සියලු හෙරී ජාතිය කුසලානු භාවයෙන් ඉපද කප්රුප්වල එලෙන්නේය. අත පැළඳ යුතු හස්ත කටකාදී පෙරඹර පළඳනාය. කය පැලැන්ද යුතු කෙයුරාහරණාදී පළඳනාය, කර පැළඳයුතු ගැටහු පළඳනාය. මුත්හර එකා වැල ආදී සත්රුවන්මය පලඳනා ජාතිය, හිස පැලැන්දයුතු නළල් පට, රුවන්සෝළු වොටුණු ආදී පළඳනාය, මුඛය හොබවන්නාවු රන්පට තිලකාභරණ කුණ්ඩලාභරණ රුවන් තෝඩු ආදී පළඳනා, ජාතිය, අභුපළඳනාය, මිණිමෙවුල්දම්, පාදාභුලිය, පාසලඹ යනාදී අනෙකප්රාකාර ආභරණ ජාතිය, කුසල කර්ම යෙන් ඉපැද ඒ කප්රුක් වල එලෙන්නේය. තවද සත්ත්වයන්ගේ කුසලානුභාවයෙන් උපන්නාවු සී සෑ නොවපුරණලදුවත් තෙමේ තමාම හටගත් බැවින් නිරායාසයෙන් උපන්නාවු කුඩු සුන්සාල් නැති නො නැති පිරිසිදුවු සිවුදෑ ගඳ හා සමානවු සොඳුරුවු සුවඳ ඇති ඇල් සාල් රන් බඳනෙහි ලා මැණික් උදුනෙහි තබා ජොතිරංගපාෂාණයෙන් නැඟි ගින්නෙන් බත් පිසුණු කල්හි ඒ බත් රසමසවුළෙන් යුක්තකොට එසමයෙහි මනුෂ්ය යෝ අනුභව කරන්නාහ. සත්ත්වයන්ගේ කුසල කර්මයෙන් එකබිජුවකටත් හුණු තැනින් කරල් කපා මැඩි කල දෙ‍දහස් දෙසිය දෙසැත්තෑගැලක් පුරා සොළසාමුණු අටලාසෙක් සාල් ඉතිරි වන්නේය

තවද ඒ සංඛ නම් රජ්ජුරුවන්ගේ ආඥා පවත්නාවු ස්ථානයෙහි උපන්නාවු සත්ත්වයන් හා කේතුමති නම් රාජධානියෙහි වසන්නාවු ස්ත්රීල පුරුෂයෝ ඒ ඒ තන්හි පහළවු පහන් මිහිරි සිසිල් පැන් පිරුණාවු පිරිසිදු ධවල වැලිතලාවෙන් ගැවසීගත් තිර ලෙබා ඇති මඩනැති සත්රුවන් පියගැට පංක්තියෙන් ගැවසීගත් මනොහර කොට ඇති හංස චක්රතවාකාදි නොයෙක් පක්ෂි සමුහයා විසින් රැවු පිළිරැවු දෙන ලද ජල තලා ඇති ඇඹුල ඉපුල හෙල් මැලි රන් නෙළුම් හෙළ නෙළුම් ආදී නොයෙක් පද්මයෙන් ගැවසීගත් පොකුණු විල්හි තමතමන්ගේ අභිප්රාදය වු පරිද්දෙන් ජලස්නානය කොට දිව සුවද විලවුන් ඇඟ ගල්වා දිව මල් පැලඳ කප්රුකින් තමන්ට අභිප්රානයානුකූලවු විට එපර්ද්දේන් දිවපිළි හැඳ පෙරව දිව්යාරභරණයෙන් තමන් සරහා උක්තප්ර්කාර සුවඳ ඇල් සාලේ බත් අනුභවකොට දිවයහන් හා සමානවු නොයෙක් ඇතිරි අතුරන ලද මාහැඟි යහන්ට වැදහෙව දිව්යවගාන්ධර්වයන් හා සමානවු නැටීම් ගි කිම් බෙර ගැසීම් ආදිය බලමින් අසමින් සැපසේ නිදා නැවත එම ගසන පිඹිනා හඬින් පිබිද සුවඳ තෙල් පහන් ආලෝකයෙන් තමන්ගේ සම්පත් හා ශ්රීි සමෘඬිය දක්නාහු ධනධාන්ය් හස්ති අශ්ව දාසි දස කර්මාන්තාදී සමෘඬිය සිහි කෙරෙමින් විශෙෂයෙන් සතුටුවූ සිත් ඇතිව සම්පූර්ණවු උපභොග පරිභොග වස්තු ඇති බැවින් කායික චෛතසික සැපයෙන් යුක්තව හැමකලම මහත්වු අධිකවු සැප අනුභව කරන්නාහුය.

මෙසේ කෙතුමති නම් රාජධානියෙහි..

මෙසේ කෙතුමති නම් රාජධානියෙහි ශ්රී සමෘඬිය දක්වා දත් ජම්බුද්වීපයෙහි ශ්රීල සමෘඬිය දක්වන්නාවු තිලෝගුරු බුදුරජාණන් වහන්සේ:-

“දස යොජන සහස්සානි, ජම්බුදිපො භවිසිසති

අකණ්ටකො අගහණො, සමොසරිත සද්දලො”

යනාදීන් වදාළසේක.

එසමයෙහි දහසක් යොදුන් ජම්බුද්වීපය චොරකණ්ටක විරහිත බැවින්ද නිල් හීතණ මොලොක් වැලි ආදියෙන්ගැවසීගත් බැවින්ද, පය ඇනෙන්ට නිසි වු කටු නැති බැවින්ද, අලංකෘතොද්යාදනයක් මෙන් සිත්කළු බැවින්ද, කණටක වනාදීන් නැති බැවින්ද අගහණය. හෙරිතලයක් හා සමානවු භූමි ප්රුදේශ ඇති බැවින් සමතල වන්නේය. රතිඳු ගොවුවන් සහිත නිල් මොලොක් සුවපහස් ඇති හීතණයෙන් ගැවසීගත්තේය.

තවද ජම්බුද්වීපයෙහි සත්ත්වයන්ට..

තවද ජම්බුද්වීපයෙහි සත්ත්වයන්ට අටානුවක් රොග අතුරෙන් ඇස රුජා බඩරුජා ආදීවු එක්තරා එක් රොගයෙක් නොවන්නේය.

වැළි මොවුන්ට රොග නම්කවරේද? යත්:- ඉව්ඡාය, අනසනය ජරාය යන මේ රොග තුණ වන්නේය. ඒ තුනින් සියලු පෘථීවි මණ්ඩලයෙහි සියලු සත්ත්වයන්ට සම්පත් තැන්තේ වේදැයි මුතු මැණික් ආදීවු උපභොග පරිභෙග සම්පත් පැතිමක් එසමයෙහි නැති බැවින් බත් අනුභව කරණ වේලෙහි උපදනා අනුභව කරණු කැමැති තෘෂ්ණාව ඉව්වා රොග නම් වන්නේය. අති මධුර භොජනය අනුභව කිරීමෙන්, ච ආහාරානුභවය කළාවු සත්ත්වයන්ට භුක්තාලශ්යවය නිසා නැවත නොකනු කැමති බව උපදනාවු කාය දුර්වලත්වය ඇතිව කය තෙමෙරිකිරීම අනසන රොග නම් වන්නේය. ආයු කෙළවර වලිත පලිත දත්ත ශෛථීල්යාමදි වශයෙන් ප්රිකාශව පෙණෙන්නාවු ජරා රොග නම් වන්නේය. මේ තුනරොගය හැර එසමයෙහි සත්ත්වයනට අන් රොගයක් නම් නැත්තේය. පන්සියක් ඇවිරිදි කුමාරයාහට පන්සියක් ඇවිරිදි කුමාරිකාව අන්කුලයකින් ගෙණ හැර පාවාදිම් වශයෙන් ආවාහය කරන්නාහ. පන්සියක් ඇවිරිදි කුමාරයාට පන්සියක් ඇවිරිදි කුමාරිකාව ගෙණ ගොස් පාවාදිම් වශයෙන් විවාහ කරන්නාහ. මෙසේ කරණ ලද ආවාහ විවාහ ඇති ස්ත්රිි පුරුෂයෝ සමග සතුටුව හැම කලම මටසිලිටු බස් ඇතිව ඔවුනොවුන් ප්රිෂයතෙපුල් බෙණෙමින් කලහ විග්රඇහ නැතිව වාසය කරන්නාහුය.

තවද සියලු පෘථීවි මණ්ඩලයෙහි නැංගාවු ලතා ජාතියද සිත්කළුවු නිෂ්කණ්ටකවු ගහණ නොවන්නාවු වන ලැහැප් රුක් ආදිය හැම කලම පුෂ්ප ඵලයෙන් සමෘඬව සම්පුර්ණ වන්නේය. සියලු මපොළොව ඉඹුල් පුළුන් කපුපුලුන් සේ මොලෙක්වු පත්ලට සැප උපදවන්නාවු සතරඟුල් පමණ උස නැඟී තෘණ ජාතිය ඇති වන්නේය. එසමයෙහි සත්ත්වයන්ගේ ශරිරයට පිඩා කරන්නාවු සත්ත්වයන් සිතට අනහි ප්රාපයවන පමණ සීතයෙක්වත්, උෂ්ණයෙක්වත් නොවන්නේය. එක් ජනපදයෙක වැසි වැස එක් ජනපදයෙක නොවස්නේද, බිමි තෙමෙන පමණකට වස්නේද, වෑමියර පොකුණු මියර ආදිය බිඳ ගෙණ මහවතුරු මැඩගෙණ යන පරිද්දෙන් වස්නේද, කලට නොවස්නේද, නොකලට වස්නේද, විෂම වර්ෂා නම් වෙයි. එසේ නොවැස වැව් පොකුණු ගං හෝ ආදිය පිරෙණ පමණක් කොට පසළොස් දවසින් පසළොස් දවස දස දවසින් දස දවස පස්දවසින් පස්දවස සියලු සත්ත්වයන් කා බී සරසුන්පසු මධ්යදම රාත්රි යෙහි වස්නා වර්ෂාව සම වර්ෂා නම් වෙයි. එසමයෙහි එබඳු වර්ෂා ව්නනේය. ගේ සෙවෙනි විදාගෙණ මහරුක් අතුපතර විදාගෙන බිඳගෙණ ආදී වශයෙන් තද විෂමව පවන් හැමීම නැතිව්නනේය. වටාපත් පවන් බඳු මඳ මඳ පවන් සත්ත්වයන්ගේ ශරීර අභිප්රාීය පමණකට හමන්නේය. හැම කලම හිම සිසිර වසන්න ශ්රි්ෂ්ම වර්ෂා ශරත් යන ෂට් සෘතුව ඒ ඒ කලට අවිරුඬව කල්වු පරිද්දේන් සමෘඬව තිබෙන්නේය. වැව් පොකුණු ගං හෝ කඳුරැළි මහවිල් තටාක හෙප්වල ආදිය පැන් පිරූ බඳනක්මෙන් ජල හරිතව සම්පුර්ණව තිබෙන්නේය. ඒ ඒ භුමි ප්රබදෙශයෙහි නොතද නොරලු සිනිඳු මටසිලුටු පිරිසිදු ධවලවැලි නැඟී තිබෙන්නේ ඉන් දළ වැලි කලත් ඇට පමණ වන්නේය. උක්තප්රලකාර වැලිමුතු කැබලි බඳුව ඒ ඒ තැන්හි විසිර පැතිර තිබෙන්නේය. චක්රඋවර්ති රජ්ජුරුවන්ට සරහා පිළියෙළ කළ උතුම් වු උයන් බිමක්මෙන් සියලු ජම්බුද්වීපයෙහි භුමි ප්රජදේශයෙහි සිත් ඇලවන්ට සුදුසුවන්නේ. උපභොග පරිභොග වස්තුවෙන් හා මනුෂ්යාසදීන්ගෙන් විශේෂයක් නැතිව අප්රුසිද්ඬවුයේ ගම් නම් වෙයි. උපබොගාදියෙන් හා මනුෂ්යා්දීන්ගෙන් විශේෂ ඇතිව ප්රේසිද්ධ වුයේ නියම්ගම් නම් වෙයි. මෙබඳු ගම් නියම්ගම් වස්ත්රානභරණ ධනධාන්යේදීන් සම්පුර්ණව හුණවන බටවන පරිද්දෙන් ඝණිභුතව ඒ ඒ තැන්හි ඉතා ආසන්නව පිහිටන්නේය.

තවද එක් ගමෙක ..

තවද එක් ගමෙක ගෙවල සෙවෙනි පිටින් අනික් ගම ගෙවල සෙවිනි පිට කුකුළන් පක්ෂප්රෙහාර කොට ගොස් වැටෙන්ට සුදුසු බැවින්ද,නොහොත් එක් ගමකින් එක් ගමකට කුකුළන් කුකුළන් පයින්ම පළායන්ට සුදුසු හෙයින්ද කුකුළු පියාසර ගමයයි ප්රනසිඬවු මහත්වු ගම් නියම්ගම් ජම්බුද්විපයෙහි එකල බොහෝ වන්නේය. අවිචිමහා නරකය මෙන්ද නළෙක පුරාලූ තුඹසුණු පරිද්දෙන් මනුෂ්යියන් ගෙන් අතුරක් නැතිව පිරිතිබෙන්නේය. තවද ක්ෂත්රිගය බ්රා්හ්මණාදී චතුර්වර්ණයෙහි ස්ත්රිි පුරුෂයන්ගෙන් නිරන්තරවැ ඝණව තිබෙන්නේය. සුවඳ බඩු ආදි නොයෙක් උපකරණයෙන් අතුරු නැතිව පිරි තිබෙන්නේය. පිළි සම්බඩම් ආදි නොයෙක් උපකරණයෙන් අවිකල බැවින් වෙළෙඳුන් අතින් බඩු ගත්තෝ නැතග ඒ හෙයින් වෙළෙඳුන්ගේ භාණ්ඩයෙහි අගය නැති වන්නේය.

තවද ඒ දඹදිව සියලු සත්ත්වයෝ රන් සන්නාහ රන් සැට්ටයෙන් සන්නඩව සැරහි අනර්ඝවු කුණ්ඩලාභරණ පැළඳ සිරිකත් සිරොජාල රන්මාලා ආදියෙනුදු සැරැහි සකල ශරීරයෙහි රන්වන් සුවඳැති සඳුන් විලවුන් ගල්වා උතුම්වු අනර්ඝ කසි වස්ත්රරයන් හැඳ පෙරව ඇවිදිනා හුය. තවද ඒ සියලු දඹදිව මනුෂ්යුයෝ මුක්තාමාණික්යාරදි දශවිධ රත්නයෙන්ද ශාලිව්රහි ආදි සප්තවිධ ධාන්යයයෙන්ද අඩුවක් නැති බැවින් විපුලවුවස්ත්රා භරණ ධන ධාන්යදදින් සමෘධව රාත්රිුන් දනයෙහි අතුරු නැතිව පවත්නාවු දිව්යර ගාන්ධර්වයක් හාසමාන විචිත්ර් ගන්ධර්ප නාදයෙන් හා වීණා වස් කුලල් කාසු තාලම් සින තාලම් අත්තල ආදී නෙයෙක් ශබ්ද යෙන් පොබයන ලද්දාවු නිර්භයව රොග’පද්ර වයක් නැතිව හැම කල්හිම පංචකාම රතියෙහිත් රාජවිල් ආදී නොයෙක් ප්රාකාර ක්රීනඩාවෙහිත් නිරත බැවින් තුටුපහටුව ඔදවැඩි කුල්මත්ව නකත් කෙළි කෙළනාවුන් පරිද්දෙන් උත්සවයෙන් යුක්තව නිරන්තරයෙන් කායික චෛතසික සැපයෙන් යුක්තව වාසය කරන්නාහුය.

තවද, ඒ සියලු දඹදිව වැසි සත්ත්වයන් අනුභව කරන්ට සුදුසු බත් පැන් පූ පාපුප රා මස් ආදිය හා බුලත් පුවක් කඩ කස්තුරු කපුරු ලමඟ කකුල් ආදිය සුලභ වන්නේය. එසමයට දඹදිව හා චාතුම්මභාරාජික දෙවියන්ගේ ආලකමන්ද නම් රාජධානියමෙන්ද කුවේර නම් වෙසවුණු රජ්ජුරුවන්ගේ විසාණා නම් රාජධානිය මෙන්ද, කුරුරට වාසීන්ගේ උත්තරකුරුද්විපය මෙන්ද, ඉතා සිත් කලු වන්නේය. තවද එසමයෙහි සියලු ජම්බුද්විපය ඉන්ද්ර නීල මාණික්ය මය භුමියක් මෙන් සතරඟුලක් පමණ උස නැගි ගිරාවන් නිල් හීතණින් ගැවසී ගත්තේය. හැම කලම සුපුෂ්පිතවු පුෂ්පයන් ඇති වෘක්ෂලතා වනලැහැබ ආදියෙන් ගැවසීගෙණ කුකුළු පිය, සර ගම් නියංගම් ආදියෙන් අතුරු නැතිව වොරකණ්ටක විරහිතවු මිත්ථ්යාප දෘෂ්ටි සත්ත්වයන්ගෙන් ගහණ නොවන්නාවු රාජධානියෙන් සුවාසූ දහසක් නුවරින් බබලමින් උතරුකුරු, අලකමන්දා, විස‍ාණ රාජධානි මෙන් පරමරමණියව සර්වරත්නයෙන් සම්පූර්ණව ජලයෙන් පිරුණු ගං හෝ වැව් පපබ පොකුණු ආදියෙන් යුක්තව බොහෝ බජ්ජ හොජ්ජලෙය්ය් පෙය්ය් මත්ස්යප මාංස සුරාපානාදි ආහාරපාන වර්ගයෙන් සුභික්ෂව වස්ත්රාිභරණාදි උපභොග පරිභොග වස්තුවෙන්ද, සමෘඩව,හෙරි ශබිදය, මාදංග ශබ්දය, සංඛ ශබ්දය, පණව ශබ්දය, සම්ම ශබ්දය, තාල ශබ්දය, හස්ති ශබ්දය, අශ්ව ශබ්දය, කවබොව යනාදි සියලු ශබිදයෙන් ඒක නිර්ඝොෂව එකනින් නාද වන්නේය. සියලු පෘථීවි මණ්ඩලය උත්සව කෙළි කෙළනා පිණිස ඝොෂණය කරණලද දිව්ය පුරයක් මෙන්ද සරහා පිළියෙල කරණලද නන්දනොද්යාදනය මෙන්ද, පරසතු මදාරා මල් කෙළි නකත් කෙළි ආදියෙන් යුක්තවු සුධර්මා නම් දිව්යම සභාව මෙන්ද, ඉතා සශ්රීදකව සියලු ලොකයෙහි ශ්රීෙ සමෘඬි තාක් ගෙණ හැර එක් තැනක රැස් කොට ලුවාක් මෙන් උතුම් වු ශ්රී සෞන්දය්‍්කය්‍යෙක න් අග්ර ප්රා ප්ත වන්නේය.

මෙසේ ජම්බුද්වීපයෙහි ශ්රී් සමෘඬිය දක්වා දැන් එම ජම්බුද්වීපයෙහි මෛත්රිම සර්වඥයන් වහන්සේගේ උත්පත්තිය දක්වන්නාවු තිලෝගුරු බුදුරජාණන් වහන්සේ :-

“අජිතොනාම නාමෙන, මෙත්තෙය්යා දීපදුත්තමො

අනුඛ්යිඤ්ජන සම්පන්නො, වත්තිංයවර ලක්ඛණො,

යනාදීන් මෙසේ වදාළසේක. කෙසේද? යත්:-

“සුප්පතිටිඨීතපාදො හෙට්ඨාපදතලෙසු වක්කානි ජානානිසහස්ස රානි සනෙමිකානි සනාභිකානි සබ්බකාර පරිපූරාණි ආයතපණ්හී; දීඝංගුලී, මුදුනත ලුන හත්ථපාදො, ජාලහත්ථපාදො, උස්සංඛ පාදො එණිජංඝො ඨීතකොව අණොන මත්තො උභොගි පාණිත ලෙහි ජණ්නුකානි පරිමසති පරිමජ්ජති, කොසොහිත වන්ථගුය්හො සුවණ්ණවණ්ණො- කඤ්වන සත්ති භන්තවො, සුබුමඡවිසුබුමත්තා ඡාවියා රජො ජල්ලංකායෙ නඋපලිම්පති, එකෙක ලොමො එකෙකානි ලොමානි ලොමකුපෙසු ජානානි උඩග්ගලොමො, උඬග්ගානි ලොමානි ජාතානි නිලානි අඤ්ජනවණ්ණානි කුණ්ඩාල වන්නානි පදක්ඛිණා, වත්තක ජාතානි, බ්රණහ්මුජ්ජුගත්තො සන්තුස්සදො සිහ පුබ්බඬකායෝ චිතන්තරංසො, නිග්රොාධපරිමණ්ඩලො යාවතක්වස්සකායො, තාවතක්වාස්ස ව්යා්මො යාවතක්වස්ස ව්යා‍මො තාවතක්වස්ස කායො, සමවත්තක්ඛන්ධො, රසග්ගසග්ගී, සිහ ගනු, වත්තාළිස දන්තො සමදන්තෝ අවිවරදන්තො, සුසුක්කදාඨො, පහුතජිව්හො බ්රධහ්මස්සරො. කරවිකභාණී අභිනීලනෙත්තො, ගොපබුමො, උණ්ණා භමුකන්තරෙ ජාතා ඔදතා මුදුකුල සන්නිහා උණහිස සීසො යන මේ දෙතිස දෙතිස් මහාපුරිස ලක්ෂණ නම් වන්නේය.

මෙසේ මේ දෙතිස් මහාපුරුෂ ලක්ෂණය..

මෙසේ මේ දෙතිස් මහාපුරුෂ ලක්ෂණය කර්මය, කර්මසාදෘශ්යුය, ලක්ෂණය, ලක්ෂණානෘශංසය යන මේ හතර කොට්ඨාශයෙන් එකි එකී ලක්ෂණයෙක දක්වා විස්තර කළ කල්හි මනා කොට කියන ලද්දේ නම් වෙයි. එසේ හෙයින් එහි මුඛමාත්ර යක් දක්වා කියම්හ. ඒ කවරේද? යත්.

ඒ භාග්යමවත් වු මෛත්රි සර්වඥයන් වහන්සේ පළමු සසර ඇවිදිනාසේක් , අපමණ වු දහස් ගණන් ජාතියෙහි දසකුසල කර්මපථයෙහි දෘඨ සමාදානය ඇතිවුසේක. කිසි ශ්ර්මණයෙකු විසින් හෝ දෙවියෙකු විසින් හෝ මාරයෙකු විසින් හෝ බ්ර හ්මයෙකු විසින් හෝ උන්වහන්සේගේ ඒ කුසල සමාදානය හරවන්ට නොපිළිවන් වන්නේය. ඒ හෙයින් සවර්ගයෙහි ඉපැද දිව්ය වු ආයුෂයෙන් දිව්යනවු වර්ණයෙන් දිව්යසවු සැපයෙන් දිව්යනවු යසසින් දිව්ය,යවු අධිපති භාවයෙන් දිව්යයවු රූපයෙන් දිව්යසවු ශබ්දයෙන් දිව්යහවු ගන්ධයෙන් දිව්යස වු රසයෙන් දිව්යදවු ප්ර ෂ්ටව්යරයෙන් සෙසු දෙවියන් මැඬ පවත්වමින් ප්රරමාණාතික්රා න්තවු කාලයක් මුලුල්ලෙහි සවර්ගසම්පත් අනුභව කොට එයින් චුතවුසේක. එසමෙහි සුප්රතතිෂ්ඪිත පාදතල ඇතිව උපදනා සේකි. අභ්යුන්තරයෙහි රාගාදික්ලේශයන් විසින් වේවයි බාභ්යඇවු ශ්ර මණ බ්රයහ්මණාදි පසමිතුරන් විසින් වේවයි අළලා මැඩ පැවැත්ත නොහැකි වනසේක. මෙපමණකින් කර්මය. කර්මසාදෘශ්යැය ලක්ෂණය, ලක්ෂණානෘශසංසය යන මේ සතර සංක්ෂෙපයෙන් කියන ලද්දේය.

තවද ඒ කර්මය නම් ඒ මෛත්රි. බුදුන් විසින් සොළසාසංඛ්යන කප් ලක්ෂයක් මුළුල්ලෙහි දෘඨතරව කළාවු දානාදී කුසලකර්මයය. කර්ම සාදාශ්ය යනම් දෘඨතරව කළ බව. දෙව්මිනිසුන් සහිතව ලොක වාසීහු දනිත්වයි කියන්නාක්මෙන් උපන්නාවු සුප්රීතිෂ්ඨීත මහා පුරුෂ ලක්ෂණය. ලක්ෂණ නම් සුප්රාතිෂ්ඨිත පාදතලයක් ඇති බවය. ලක්ෂණානිසංස නම් පසමිතුරන් විසින් මැඩ පැවැත්ත නොහැකි බවය. මේ සතර කොට්ඨාශය සියලු මහා පුරුෂ ලක්ෂණයටම යොදා දතයුත්තේමය. ඒ භාග්යසවත් බුදුරජාණන්වහන්සේ පූර්වජන්මාන්තරයෙහි සියලු ජනයාට සැප ඵලවුසේක. උද්වෙග හයසංත්රාේස නූපදවා ධාර්මමිකවු රක්ෂ වරණ ගුප්තිය කොට සියලු සත්ත්වයන්ට අභයදානය දී පිරිවර සහිත මහදන් දුන්සේක. ඒ හෙයින් අනන්තාපරියන්තවු කාලයක් මුළුල්ලෙහි සවර්ග සැප අනුභව කොට එසමයෙහි වක්රතලක්ෂණයෙන් ජනිතව පාදතලයන් ඇතිවන සේක. භික්ෂු භික්ෂුණි උපාසක උපාසිකා දිව්යව මනුෂ්ය අසුර ගන්ධර්ව නාගසුපර්ණාදීහු ඒ භාග්යුවත්වු සර්වඥයන්වහන්සේ පිරිවරන්නාහ. ඒ ලොකනායකවු සර්වඥයන් වහන්සේ පුර්ව ජන්මාන්තරයෙහි ප්රානණඝාතයෙන් වැළකිසේක. සියලු ප්රාහණීන් කෙරෙහි හිතයෙන් අනුකම්පා කළසෙක. එසේ හෙයින් උන් වහන්සේට දික් විළුම් දික් ඇඟිළි ඇති බවය. බ්රා.හ්මණයා බඳුවු සෘජුවු ගාත්රාණ ඇතිබවට යන මේ මහාපුරුෂ ලක්ෂණ තුණ ඇතිවන්නේය. දිර්ඝායුෂ්ක වනසේක.

කිසි පස මිතුරු කෙනෙකුන් විසින් උපන්තැන් පටන් පිරිනිවන් පානාදෑතුරෙහි උන්වහන්සේ ජිවිතයෙන් තොරකරන්ට නො පිළිවන් වන්නේය. ඒ ලොකනායකවු සර්වඥයන් වහන්සේ පුර්ව ජන්මාන්තරයෙහි ප්රනණීතාහාරයෙන් දන්දුන්සේක. ඒ හෙයින් උන්වහන්සේට සස්තුස්සද නම් මහා පුරුෂ ලක්ෂණය අති වන්නේය. ප්රනණීතාහාරයෙන් ලබන සුලුසේක. ඒ ලොකෛකශරණවු සර්වඥයන් වහන්සේ පුර්වජන්මයෙහි දාන ප්රි ය වචන අර්ථචර්යාු ස සමානාත්මතාය යන සතර සංග්රතහ වස්තුවෙන් ජනරණ්ජනය ජන සංග්රරහය කළ සේක. එසේ හෙයින් උන්වහන්සේට ජාල හත්ථපාද ඇති බවය, මුදුතලුන හත්ථාපාද ඇති බවය යන මේ මහා පුරුෂ ලක්ෂණ දෙක ඇති වන්නේය. සුචිනීත පිරිවර ජනයන්ද ඇති වනසේක. ඒ ලොකා ලොක දිවා කරවු සර්වඥයන් වහන්සේ පුර්ව ජන්මයෙහි බොහෝ ජනයාට අර්ථයෙන් ධර්මයෙන් යුක්තවු බස් කී සේක. ගිත සැප ඵලවුසේක. ධර්මයාගය කළ සේක. ඒ හෙයින් උන්වහන්සේට උත්සංඛපාද ඇති බවය ඌධවාග්රයලොම ඇති බවය යන මේ මහා පුරුෂ ලක්ෂණ දෙක ඇති වන්නේය. සියලු සත්ත්වයන්ට අග්ර වන සේක. ඒ ලොකෛකප්රිදීපවු සර්වඥයන් වහන්සේ පුර්ව ජන්මයෙහි මේ සියලු සත්ත්වයෝ සිවුසැට ශිල්පය හා අෂ්ටාදශ විද්යා්ස්ථානය කෙසේ නම් වහා දැන ගනිද්ද? කෙසේ නම් වහා ඉගෙන ගනිද්දෝ හෝයි සිතා ශිල්ප ශාස්ත්ර ය සකකස් කොට ප්රහගුණ කැරවුසේක.එහෙයින් උන්වහන්සේට එණිජංස නම් මේ මහා පුරුෂ ලක්ෂණය ඇති වන්නේය. ශ්රසමණයන්ට සුදුසු ශ්ර මණයන් විසින් ප්රනයෝජන වින්ද යුතුවු යම් ශ්ර මණ පරිෂකාරයෙක් ඇත්නම් වහා ලබන සුලුසේක.

ඒ ලොකෛක නායකවු..

ඒ ලොකෛක නායකවු සර්වඥයන් වහන්සේ අතීතභවයෙහි ශ්රොමණබ්රා්හ්මණයන් කරා එළඹ වහන්ස! කුසල් කවරීද? අකුසල් කවරීද? සාවද්යක කවරීද? නිරවද්යළ කවරීද? කුමක් සෙවනය කට යුතුද? කුමක් සේවනය නොකට යුතුද? කුමක් කළ මට බොහෝ කලක් අවැඩ හා දුක්වේද? කුමක් කළ මට බොහෝ කලක් වැඩ හා සැප වේද? යනාදීන් විචාරණ සුලුසේක. එහෙයින් ඒ සර්වඥයන් වහන්සේ සියුම්වු ඡවි ඇතිව උපදනාසේක. මහත්වු ප්රයඥාවන් ඇති සේක. සියළු සත්ත්වයන් අතුරෙන් කිසිවෙක් ඒ සර්වඥයන් වහන්සේට ප්රරඥාවෙන් සදෘශ නොවන්නේය. ඒ ලෙකෛක පුණ්යිවු සර්වඥයන් වහන්සේ අතීත ජන්මයෙහි සත්ත්වයන් කෙරෙහි ක්රොවධ නොකළසේක. උපායාස බහුල නොවුසේක. බොහෝ ආක්රොසශ පරිභව බෙණෙමින් සිටියදීත් කෝපයෙන් සිත් සටා නොගත් සේක. සියුම් මොලොක් ආස්තරණ පා පුර්ණාදිය දුන්සේක. ඒ හෙයින් උන්වහන්සේ ස්වර්ණ වර්ණ වන සේක. සියුම් මොලොක් ආස්තරණ පාපූර්ණාදියත් ලබන සේක.

ඒ ලොකෛක බන්ධු වු සර්වඥයන් වහන්සේ පුර්ව ජන්මයෙහි බොහෝ කලක් නොරට ගොස් වැදහුන් බොහෝ කලක් ගමින් බැහැර ගොස් වැදහුන් නෑයන් මිත්රරයන් විශ්වාසීන් යහළුවන් උන් උන් ඒ ඒ තැනින් ගෙණ හැර තම තමන්ගේ නෑයන් හා සමඟ (එක් කොට) කළසේක. ඔවුනොවුන් කෙරෙහි මෙත් සිත් උපදවා සමග සතුටුත් කැරවුසේක. ඒ හෙයින් උන්වහන්සේ කොශයෙන් ව්යාවහිතවු වස්ත්රහ ගුහ්ය ඇතිව උපදනා සේක. බොහෝ පුත්රක සම්පත් ඇතිවන සේක. ඒ කරුණාමයවු සර්වඥයන් වහන්සේ පූර්ව ජන්මයෙහි මහජන සංග්රඇහය පරික්ෂා කරණ සේක් මේ පුරුෂ මෙනම් සත්කාරයක් විඳගන්ට සුදුසු වන්නේයයි පුරුෂ විශේෂානුරූප වු සත්කාර සම්මාන කළ සේක. ඒ හෙයින් උන්වහන්සේ නිග්රො ධ පරිමණඩල ද වනසේක. සිට නැමීම දෙඅත්ලෙන් දෙදන අතගා පිරිමදනා සේක යන මේ මහා පුරුෂ ලක්ෂණ දෙකින් සමන්විත වන සේක. ආඪ්යරව මහද්ධනිව මහත්වු උපභොග පරිභොගත් ඇතිවනසේක. ඒ ප්රඅඥාප්ර දීපවු සර්වඥයන් වහන්සේ පුර්ව ජන්මයෙහි මේ සයලු සත්ත්වයෝ ශ්ර ඬාවෙන් කෙසේ නම් වැඩෙද්දෝහෝයි ශීලයෙන් ශ්රැශතයෙන් ත්යාකගයෙන් ප්රඥඥාවෙන් ධනධාන්යෝයෙන් ඥති මිත්රැ ජනයන්ගෙන් කෙසේ නම් වැඩෙද්දෝහෝයි බොහෝ ජනයාට වැඩ කිරීමෙන් නිරතවු සිත් ඇතිව උපකාර කළ සේක. ඒ හෙයින් උන්වහන්සේට සිංහයාගේ ඌර්ධව ශරීරය බඳු ශරීර ඇති බවය, සම්පුර්ණවු අන්තරාංශ ඇති බවය, සමව වටවූ ග්රිවවා ඇති බවය යන මේ මහා පුරුෂ ලක්ෂණ තුණ ඇති වන්නේය. සියලු සම්පත්තීන් නො පිරිහෙන්නා වූ සවභාවන් ඇති සේක.

ඒ ගුණසාරවු සර්වඥයන් වහන්සේ පෙර සියලු සත්ත්වයන්ට අතින් පයින්වත් කැටමුගුරු ආදියෙන්වත් ශස්ත්ර යෙන්වත් මැරීම් තැලීම් කැපීම් ආදියෙන් වත් කිසි හිංසා පීඩාවක් නො කළසේක. ඒ හෙයින් උන්වහන්සේ එසමයෙහි රසග්ග සග්ග වන සේක. නිර්ව්යානධි ද වන සේක. ඒ ජගද්රනනන්ද ලොවනවු සර්වඥයන්වහන්සේ පුර්වජන්මයෙහි ප්රි ය චක්ෂුසින් බොහෝ ජනයා බැලු සේක. එහෙයින් උන්වහන්සේට අභිනීල නෙත්රෂ ඇති බවය, ගොපක්ෂම ඇති බවය යන මේ මහා පුරුෂ ලක්ෂණ දෙක ඇති වන්නේය. ප්රිිය දර්ශනීයත් වන සේක.

ඒ ධර්මප්රයදීපවු ..

ඒ ධර්මප්රයදීපවු සර්වඥයන් වහන්සේ පුර්ව ජන්මයෙහි බොහෝ ජනයන් කුසල ධර්මයෙහි පෙරදැරි කොට හැසුරුවු සේක. එහෙයින් උන්වහන්සේට උෂ්ණීෂ ශිර්ෂ නම් මහා පුරුෂ ලක්ෂණයක් ඇති වන්නේය. මහා ජනයෝත් උන්වහන්සේට අනුව පවත්නාහ. ඒ පිරිසුදුවු අදහස් ඇති සර්වඥයන්වහන්සේ පුර්ව ජන්මාන්තරවල මෘෂාවාදයෙන් වැළක සත්යහවාදීවු සේක. එහෙයින් උන්වහන්සේට එකෙක ලොම බවය, දෙබැම අතුරෙහි ඌණීරොම ධාතුව අටගැන්මය, යන මේ මහා පුරුෂ ලක්ෂණ දෙක ඇති වන්නේය. උන්වහන්සේට මහජනායෝත් සමීප වන්නාහ.

ඒ ත්රෛ ලොක්යම තිලක වු සර්වඥයන් වහන්සේ පූර්වජන්මයෙහි. ප්රිජය ශූන්යෛ වචනයෙන් වැළකිසේක කේළමින් ඔවුනොවුන් හා බිදුනු සත්ත්වයන් සමග කළ සේක. සමගවු සත්ත්වයන් සන්ධානය කැර වු සේක. සමග බැව්හි ඇලුණු සේක. සමග කරවන්ට සුදුසු බස් කීසේක. එහෙයින් උන්වහන්සේට වත්තාළිස දත්ත බවය, අවිවර දත්ත බවය යන මේ මහා පුරුෂ ලක්ෂණ දෙක ඇති වන්නේය. භෙදයකට පමුණුවාලිය නො හැකි පර්ෂත් ඇති වන සේක.

ඒ සර්වකාමද ද වු සර්වඥයන්වහන්සේ පූර්ව භවයෙහි පරුෂ වාක්යවයෙන් වැළකිසේක. ප්රෙපමනීය වු සිත්කලු වූ බොහෝ ජනයාට කන්කලු බස්කියන සුළු වු සේක. එහෙයින් උන්වහන්සේ‍ට මොලොක් පළල්වු දිවු ඇති බවය. බ්රැහ්මස්වර බවය, යන මේ මහා පුරුෂ ලක්ෂණ දෙක ඇති වන්නේය. දෙවි මිනිසුන් විසින් අදහා ගත හැකි බස් ඇති වන සේක. ඒ ලොක ස්වාමිවු සර්වඥයන් වහන්සේ පුර්ව ජන්මයෙහි සම්ඵප්රඇලාපයෙන් වැළකීසේක. සවගී මොක්ෂ දෙකට බාධකවු නිෂ්ප්රමයෝජන බස් නොකියා විද්යාළමාන වු නිධානවත් වු බස් කියන සුලු වු සේක. එහෙයින් උන්වහන්සේට සීහහනු නම් මහාපුරුෂ ලක්ෂණ වන්නේය. අබිභ්ය න්තර බාඟ්යවවු පසමිතුරන් විසින් නසාලිය නොහැක්ක සේක.

ඒ ලොකෛක ප්රයද්යොබතවු සර්වඥයන් වහන්සේ පෙර සසර ඇවිදිනා සේක්, අනන්තාපරියන්ත වු දහස් ගණන් ජාතිවල මිථ්යාර ජීවය දුරුකොට සම්යකක් ආජිවයෙන් ජීවිකාව කළ සේක, තුලා කූට කංසකූට මනාකූටාදියෙන් වැළකි සේක. ඒ හෙයින් සවර්ග ලොකයෙහි ඉපැද දිව්යුවු ආයුෂයෙන් දිව්යාවු වර්ණයෙන් දිව්ය්වු සැපයෙන් දිව්යකවු යසසින් දිව්යයවු අධිපති භාවයෙන් දිව්යයවු රූපයෙන් දිව්යයවු ශබිදයෙන් දිව්යයවු ගන්ධයෙන් දිව්යුවු රසයෙන් දිව්යනවු ප්රයෂ්ටව්යවයෙන් සෙසු දෙවියන් මැඩ පැවත ප්රයමාණාතික්රාදන්ත කාලයක් මුලුල්ලෙහි දිව්යව මනුෂ්ය් සම්පත් අනුභවකොට ගියාවු සර්වඥයන් වහන්සේට සමදත්ත බවය, ශූක්ලදංඡට්රා‍ ඇති බවය යන මේ මහා පුරුෂ ලක්ෂණ දෙක ඇති වන්නේය. පිරිසිදු නිර්මල පර්ෂදුන් ඇති වන සේක, මෙපමණකින් දෙතිස් මහාපුරුෂ ලක්ෂණයන්ගේ කර්මය, කර්ම සාදෘශ්ය ය, ලක්ෂණය, ලක්ඛණානිසංසය යන වතුරේ විධ කොට්ඨාසය ව්ස්තර හෙයින් කියන ලද්දේය.