වෙස්සන්තර ජාතක කාව්‍ය-සංස්කාරක සටහන
සංස්කාරක සටහන
සංස්කෘතික දෙපාර්තමේන්තුවේ වාර ප්රැකාශනයක් වන සංඛ සඟරාව ප්ර්වෘත්තීමය මුහුණුවරින් ක්රරමයෙන් බ‍ැහැරව ශාස්ත්රී්යත්වයට නැඹුරු වීමට අදහස් කළේ පොදු ජනතාව සඳහා හරවත් යමක් නොමිලේ කියවීමට අවස්ථාව ලබා දීමේ උදාර අරමුණ ඇතිවය.
ඒ අනුව මෙම ජනවාරි - ජූනි කලාපය ලක්වැසි බෞද්ධ ජනතාවට ඉතා වැදගත් දිනයන් වන වෙසක්, පොසොන් යන උත්සව දෙකට ම අදාළ වන පරිදි පොදු ජනතාවගේ ජීවිතවලට නිරන්තරයෙන් බලපාන වෙස්සන්තර ජාතක කාව්යේ මුද්ර ණය කොට බෙදා හැරීම ඉමහත් ජනතා සේවාවක් වනු ඇතැයි යනු බුද්ධ ශාසන අමාත්යන සහ සංස්කෘතික හා ආගමික කටයුතු අමාත්යබ ගරු ලක්ෂමන් ජයකොඩි මැතිතුමාගේත් සංස්කෘතික හා ආගමික කටයුතු නියෝජ්ය අමාත්යැ ගරු මහාචාර්ය ඒ. වී . සුරවීර මැතිතුමාගේත් අදහස විය. සංස්කෘතික අධ්ය්ක්ෂතුමා සහ නියෝජ්යම අධ්ය ක්ෂතුමන් දෙපල විසින් එය ක්රි යාත්මක කිරීමට ගන්නා ලද පියවර අනුව මෙම පොත ඔබ අතට පත් කිරීමට හැකි විය.
වෙස්සන්තර ජාතක කාව්යතය ශබ්ද නගා ගායනා කිරීමේදි සංවේදි මනසක් ඇති ඕනෑම කෙනෙකුගේ දෙනෙතට කඳුළු නැගෙනු නිසැකය. ලොව්තුරා බුදුබව පතන බෝසත් උතුමා විසින් සසර අනේකවාරයන්හී දී කරන ලද ඇස්, ඉස්, මස්, ලේ, දන්දීම්වලට අමතරව වෙසතුරු රජව ඉපිද සිය අඹු - දරුවන් දන්දීමේ සංවේගජනක කථා පුවතයි මීට වස්තු විෂය වී ඇත්තේ. වෙස්සන්තර රජුගේ සාධු චරිතය හැමදෙනාගේ විචාරාක්ෂියට හසුව ඇති බැවින් මෙහිදී මන්ද්රිද දේවිය පිය බිරිඳක් වශයෙන් සිය සැමියාගේ උදාර ලෝක අර්ථචර්යාව වෙනුවෙන් කරන ලද ඉමහත් කැපවීම ගැන පමණක් සඳහන් කරන්නට මෙය අවස්ථාව කර ගනිමි. අකලංක ප්රේ මය වෙනුවෙන් සඳළුතලයෙන් බිමට බැස සිය ජීවිතයෙන් වන්දි ගෙවන, ජීවිත කාලය පුරාම කඳුළු බත් වළඳන, නූතන මන්ද්රින දේවිලා වර්තමාන සමාජයේ අප්රපමාණව සිටිති. වෙනස ඔවුන්ගේ සැමියන් බුදු බව පතන සාධුවරයන් නොවීම පමණකි. රජ සැපත් අත්හැර වග, වළස් ඈ මෘග වන සතුන්ගෙන් පමණක් නොව මැසි මදුරුවන්ගෙන් ද වන අතවර, අනදර ගැන නොතකා මන්ද්රිො දේවිය සිය පිය දෙදරුන් සමඟ මහමගට බැස වනගත වූයේ තමාට විඳින්නට සිදුවන අනන්ත කරදර පිළිබඳව නොදැන, නොසිතා නොවේ. වෙසතුරු රජ තමා සතු සියළු වස්තූන් දන් දී අවසානයේ අලි ඇතු පවා දන්දෙයි. මේ නිසා ජනතා විරෝධයක් මතුව එයි. සිය සැමියාගේ සිත හඳුනන මන්ද්රිධ දේවියට වෙසතුරු රජු ගේ මේ ක්රිනයාව අමුත්තක් නොවේ. එතුමිය සසර පතාගෙන මේ ගමන ආවේ එතුමාගේ උදාර පරමාර්ථ ඉටුකර ගැනීමට අත්වැලක් වන්නටය. ඒ නිසයි එතුමිය වෙසතුරු තාපසතුමාගේ අභිමතය පරිදි වෙනම කුටියක සිය ආදරණීය දෙදරුවන් සමඟ බ්රිහ්මචාරී ජීවිතයක් ගත කළේ. තවුස්තුමාගේ ඒකායන පරමාර්ථය ඉෂ්ට කර ගැනීමට එතුමාට අවශ්යම චිත්ත ධෛර්යය මෙතුමියගෙන් නො‍අඩුව ලැබෙන්නට ඇත. වනයේ පලාපල ෙනළා ගෙනවුත් දෙමින් සිය සැමියා සහ දරු පවුල පෝෂණය කළ උදාර මාතාවකි මන්ද්රිස දේවිය. පියා ඇති හෝ නැති බොහෝ පවුල් වල අදත් සිය පවුල රකිමින් පෝෂණය කරමින් ලෞකික ජීවිත පරමාර්ථ ඉටු කර ගැනීමට වෙර දරන නූතන මන්ද්රිනදේවිවරුන්ට මෙම වෙස්සන්තර ජාතක කාව්යටය උපහාරයක් කරනු කැමැත්තෙමි.
කෙනෙකු වෙනුවෙන් තවත් කෙනෙකුට කැපකිරීම් කළ හැකි සමාජයක් ගොඩනැගුම එදාට වඩා අද අවශ්යක වී ඇත. අද සමාජ තත්ත්වය පිරිහී ඇති අයුරු විමසා බලන විට එකම පවුලේ සිදූවන කලකෝලාහල, මිනීමැරුම් අනුව කැපකිරීම් කරනු තබා අනුකම්පා සිතක්වත් පහළ වේ යයි සිතීම අමාරුය. වර්තමාන සමාජයේ දූකට පත් වී සිටින ජනතාව වෙනුවෙන් මෙත්තා, කරුණා ,මුදිතා, උපේක්ෂා යන සතර බ්රෙහ්ම විහරණයෙන් යුතුව ජනතාව දෙස අවලෝකනය කළහැකි වෙසතුරු හා මන්ද්රි, දේවි වැනි සාධු චරිත ස්ත්රිව පුරුෂ දෙපක්ෂයෙන්ම බිහිවිය යුතු යුගයකට අපි එළඹ සිටිමු. ජාතක පොත් වහන්සේ හැරුණු විට වෙස්සන්තර ජාතක කාව්යු තරම් පොදු ජනතාවගේ ජීවිතයට ළං වු වෙනත් සිහිත්යක කෘතියක් නැතිතරම් ය. විහාරයේදී, වන්දනා ගමන් වලදී හා සිය නිවසේදී නිතර දෙවේලේ වෙසතුරු දා කවේ කවියක් හෝ දෙකක් නොගැයෙන අවස්ථාවක් නොමැති තරම් ය. විශේෂයෙන්ම ඈත පිටිසර මළ ගෙවල්වලදී අදත් ඉතාම දූක්බර හඬින් වෙස්සන්තර ජාතක කාව්යිය ගායනා කරනු ඇසිය හැකිය. එවැනි ජනතා සංවේදනයට ඉතා ළං වු මෙම කෘතිය මුද්රකණය කිරීමේ අදහස ඉදිරිපත් කළ විට එය අනුමත කිරීමෙන් පමණක් නොනැවතී මෙම උදාර කටයුත්ත සඳහා තම කාලය කැපකොට මෙය උසස් මට්ටමින් කිරීමට වෙහෙස වූ හා අප මෙහෙයවමින් දිරි දූන් ගරු නියෝජ්ය් ඇමතිතුමාට වෙසෙසින් ම සංස්කෘතික දෙපාර්තමෙන්තු‍ෙව් කෘතවේදීත්වය හිමි වේ. ජාතික ෙකෟතුකාගාර පුස්තකාලයේ ආරක්ෂා වෙමින් පැවැති පුස්කොළයේ ලියුණු පැරණි වෙස්සන්තර ජාතක කාව්යක පිටපත හා සසඳමින් ද මෙම පොත අලංකාර කිරීම සඳහා එම පුස්කොළ පොතේ තිබුණු චිත්ර්වල ජායාරූප කීපයක් ලබාදීමෙන් ද කරන ලද උපකාරය මෙසේ සටහන් කරන්නේ එතුමාට ගෞරවයක් වශයෙනි. තවද, එතුමා කෙතරම් රාජකාරි බහුල වුව ද මෙවැනි පොතපත පිළිබඳ කටයුතුවල යෙදීමෙන් හා උපකාර කිරීමෙන් ලැබිය හැකි සතුට ලබමින් මේ කෘතියේ අගය විමර්ෂණය කරමින් ලියා දූන් හැඳින්වීම නිසා මෙයින් පාඨකයාට ලැබෙන ප්රනයෝජනය තවත් වැඩි වූයේය. මෙම පොත මුදරට ලණය කිරීමේ කාර්යයෙහිදී පැරණි වෙස්සන්තර ජාතක කාව්යොයේ පිටපතක් සකස් කොට එය සංඛ ප්රතකාශනයක් ලෙස මුද්රොණය කිරීමට හැකිවන පරිදි ස්වේච්ජාවෙන් ඉදිරිපත් කරන ලද්දේ කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ ප්රවවෘත්ති නිලධාරී හා ශ්රීර ලංකා කලා මණ්ඩලයේ ජනශ්රැ ති අනුමණ්ඩලයේ සාමාජික නෝමන් සිරිපාල මහතා විසිනි. මෙම කටයුත්ත වෙනුවෙන් ඒ මහතාට සංස්කෘතික දෙපාර්තමේන්තුවේ කෘතඥතාව පිරිනමනු කැමැත්තෙමි. මෙම පොත මුද්රසණය කිරීමේදී අමාත්යං ශය හා දෙපාර්තමේන්තුව අතර සමබන්ධීකරණ කටයුතු කරමින් දෙන ලද නොමසුරු සහයෝගය වෙනුවෙන් නියෝජ්යක ඇමතිතුමාගේ පෞද්ගලික සහකාර බොබී බී. බොතේජු මහතාටද සංස්කෘතික දෙපාර්තමේන්තුවේ ස්තූතිය පිරිනැමේ.
මෙහි පිටකවරය 19 වන සියවසේ ගාලු දිස්ත්රිබක්කයේ දොඩන්දූවේ කුමාර මහාවිහාරයේ බිතුසිතුවමක් අනුව ඉතා අලංකාර ලෙස ඇඳීමෙන් මෙය වඩාත් සිත්ගන්නා ආකාරයෙන් නිම කළේ හෙරිටේජ් ආයතනයේ අධිපති පියරත්න හේවාබටගේ මහතාය. එතුමාට ද සංස්කෘතික දෙපාරතමේන්තු‍වේ ස්තූතිය පිරිනැමේ. මුද්රපණ කටයුතු මැනැවින් නිම කර දීමෙන් සහයෝගය දක්වන ලද රජයේ මුද්රමණාලයාධීපතිතුමා ඇතුළු එම කාර්ය මණ්ඩලයට ද සංස්කෘතික දෙපාර්තමේන්තුවේ කෘතඥතාව පුද කරනු කැමැත්තෙමි.
- සංස්කාරක -