සියබස් ලකරට මුල් වූ කාව්යාදර්ශ පැදි වැළ

Wikibooks වෙතින්

සියබස් ලකරට මුල් වූ කාව්යාදර්ශ පැදි වැළ


සියබස්:- 1


කාව්ය :- 1 චතුර්මුඛ මුඛාම්බෝජ

                     වන හංස වධූර් මම
              මිනසේ රමතාං නිත්යං
                      සර්ව ශුක්ලා සරස්වතී.
       සි:- 4
      කා:-3 ඉහ ශිෂ්ටානුශිෂ්ටානං
                     ශිෂ්ටාතාමපි සර්වථා
               වාචාමේව ප්රසාදේත
                    ලෝක යාන්රා ප්රවර්තත්.
       සි:- 5
      කා:-4  ඉදමන්ධං තමඃ කෘත්ස්තං
                        ජායතේ භුවනත්රයම්
                  යදි ශබ්දාහ්වයං ජියෝති-
                           රාසංසාරං න දීප්යතේ.
       සි:- 6
      කා:-5    ආදිරාජ යශෝබිමිබ-  
                         මාදර්ශං ප්රාජය වාඩ්මයම්
                   නේෂාමසන්නිධානේපි
                        න ස්වයං පශ්ය නශ්යතිග



538 සියබස් ලකරට මුල් වූ

       සි:- 7
      කා:-6    ගෞර්ගෞඃ කාමදුඝා සම්යක්
                               ප්රයුක්තා ස්මර්ය්යතේ බුධෛඃ
                   දුෂ්ප්රයුක්තා පුතර් ගෝත්චං
                        ප්රයෝක්තුඃ සෛව ශංසති. 
       සි:- 8
      කා:-7       තදල්පමපි නෝජෙක්ෂ්යං
                             කාව්යේ  දුෂ්ටං කථඤ්චන 
                           ස්යාද්වපුඃසුත්දරමපිශ්
                                චිත්රේණෛකේත දුර්භගම්.
       සි:- 9
      කා:-8      ගුණ දෝෂා න ශාස්ත්රඥඃ
                             කථං විභජතේ ජතඃ
                      කිමන්ධස්ධිකාරෝස්ති
                      රූප භේද්රෝකපලබ්ධීෂු?
       සි:- 10
      කා:-9       අතඃ ප්රජාතාං  වියුත්පත්ති 
                           මහිසංධාය සූරයඃ
                          වාචාං වීචිත්ර මාර්ගාණාං
                      තිබබත්ධුඃ ක්රියා විධිම්.
       සි:- 11
      කා:-10     තෛඃ ශරීරඤ්ච කාවියානා
                              මලංකාරාශ්ච දර්ශිතාඃ
                          ශරීරං තාවදිශ්ටාර්ත්ථ
                               වියවච්ජින්නා පද්ර්වලී.
       සි:- 12
      කා:-11       පද්යං ගද්යඤ්ච මිශ්රඤ්ච
                         තත්රිධෛව වියවස්ථිතමි
                      පද්යං චතුෂ්පදී තචිව
                       වෘත්තං ජාතිරිනි ද්විධා.


     සි:- 14
     කා:-13 මුක්තකං කුලකං කෝෂඃ
                      සඞ්ඝාත ඉති තාදෘශඃ
                      සර්ග බන්ධාඞග රූපත්වා
                      දනුක්තඃ පද්ය විස්තරඃ
     සි:- 21
     කා:-14     සර්ග බන්ධෝ මහා කාව්ය 
                              මුව්යතේ  තස්ය ලක්ෂණම් 
                      ආශිර් නමස්කරියා වස්තු
                           නිර්දෝශෝ වාපි තන්මුඛම්
         සි:- 22 
     කා:-15     ඉතිහාස කතෝද්භූත 
                        මිතරද්වා සද්රකශ්රයම්
                           චතුර්වර්ග ඵලෝපේතං
                             චතුරෝද්රෝත්ත තායකමි.

සි:- 23

     කා:-16  නගරාර්ණව ශෛලර්ත්තු
                  චන්ද්රාර්කෝදය වර්ණනෛඃ
                   උද්යාන සලිල ක්රීඩා
                    මධුපාන රතෝත්සවෛඃ

සි:- 24

     කා:-17 විප්රලම්භෛර් ව්වාහෛශ්ච
                      කුමාරෝදය වර්ධනෛඃ
                    මන්ත්ර දූත ප්රයාණාජා       
                         නායාකාභ්යුදයෛරපි, 

සි:- 25

     කා:-18  අලංකෘතමසංක්ෂිප්තං
                     රස භාව නිරන්තරම් 
                සර්ගෛරතති   විස්තීර්ණෛඃ
                    ශ්රව්ය වෘත් තෛඃ සුසන්ධ්භිඃ


සි:- 26

     කා:-19  සර්වත්ර භින්න වෘත්තාන්තෛ
                        රැපේතං ලෝක රඤ්ජකම්
                      කාව්යං කල්පාන්තරස්ථායි 
                    ජායේත සදලඞකෘති

සි:- 27

     කා:-20 න්යුනමප්යත්ර යෛඃ කෛශ්චි-
                  දඞ්ගෛඃ කාව්යං න දුෂ්යති,
                යද්යුපාත්තේෂු සම්පත්ති
                රාරාධයති තද්ව්දඃ.

සි:- 29

     කා:-21  ගුණතඃ ප්රගුපන්යස්ය
                     නායකං තේන විද්ව්ෂාමි
                   තිරාකරණමිත්යේෂ
                  මාර්ගඃ ප්රකෘති සුන්දරඃ

සි:- 30

     කා:-22 වංශ වීර්ය්ය ශ්රුතාදීනි
                 වර්ණ්ණයිත්වා රිපෝරපි
                නජ්ජයාන්තායකෝත්කර්ෂ
                   වර්ණනඤ්ච ධිනෝති තඃ

සි:- 31

     කා:-41 හ්ලේෂඃ ප්රසාදඃ සමතා 
                 මාධුර්ය්යං සුකුමාරතා
                  අර්ථ ච්යක්තිරුද්රරරත්ව-
                   මෝජඃ කාන්ති සමාධයඃ

සි:- 23

     කා:-45 ප්රසදවත් ප්රසිද්ධාර්ථ
           මින්රෙ    රින්දීවරද්යුති 
            ලක්ෂම ලක්ස්මිං තතෝතීති
              ප්රතීති සුභගං වචඃ

සි:- 34

කා:-46   වියුත්පන්නමිති ගෞඞීයෛ 
                 නාති රූඪමපීශ්යකත් 
                  යතාන්ත්යර්ජුතාබ්ජන්ම
             සද්රනක්ෂා්ඞ්කෝ බලක්ෂගුඃ

සි:- 35

     කා:-51 මධුරං රසවත් වාචී
               වස්තුන්යපි රසඃ ස්ථිතඃ
                යේන මාද්යන්ති ධීමන්තෝ
                  මධුනේව මධුව්රතාඃ

සි:- 36

     කා:-52   යයා කයාචිත් ශ්රුත්යා 
               යත් සමාතමනුභූයතේ
              තද්රූපාභි පද්රතසත්තිඃ
             සානුප්රාස රසාවහා.

සි:- 37

     කා:-53   ඒෂ රාජා යදා ලක්ෂ්මිං 
                   ජරාප්තවාත් බ්රාහ්මණ ප්රියඃ
              තතඃ ප්රභෘති ධර්මස්ය
            ලෝකේස්මින්නුත්සවෝ භවත්.

සි:- 38

  කා:-58    ඉත්යනුප්රාසමිච්ඡන්ති
                     නාති දූරාන්තර ශ්රුතිම්                  
                        නතු රාමා මුඛාම්භෝජ 
                    සද්රනශඃ චන්ද්රමා ඉති

සි:- 39

  කා:-62         කාමං සර්වෝප්යලංකාරෝ
                        රසමර්ථෙ නිෂිඤ්චති
                     තථාප්යග්රාම්යතෛවෛනං
                    භාරං වහති භූයසා.
   


සි:- 40

  කා:-64  කාමං කන්දර්ප චණ්ඩාලෝ 
                   මයි වාමාක්ෂි නිර්දයඃ
                 ත්වසි නිර්මත්සරෝ දිෂ්ටියේ 
                 ත්යග්රාම්යෝර්ථෝ රසා වහඃ
  සි:- 41  
  කා:-63    කන්යේ කාමයමානං මාං 
                 න ත්වං කාමයසේ කථම්?
                  ඉති ග්රම්යෝයමර්ථාත්මා 
               වෛරස්යාය ප්රකල්පතේ.

සි:- 44

  කා:-73   අර්ථව්යක්තිනේයත්ව
                      මර්ථස්ය හරිණෝධෘතා
              භුඃ ක්ෂුරක්ෂුණ්ණ නාගාසෘග්
                   ලෝහිතා දුදධේරිනි.

සි:- 45

  කා:-74   මහී මහා වරාහේණ
                  ලෝහිතා දුධෘතෝදධේඃ
                 ඉතියත්වේව නිර්දිෂටේ 
                   තේයත්වමුරගාසෘජඃ

සි:- 46

  කා:-75  නේදෘෂං බහුමන්යන්තේ 
                  මාර්ගයෝරුහයෝරපි
                නහි ප්රනීතිඃ සුභගා
                     ශබ්දන්යාය විලඞඝීනී.

සි:- 47

  කා:-76      උත්කර්ෂවාන් ගුණඃ කශ්චිත් 
               යස්මින්නුකේතේ ප්රතීයතේ
                   තද්රුදාරාහ්වයං තේන
                  සනාථා කාව්ය පද්ධතිඃ  

සි:- 48

  කා:-77අර්ථතා කෘපණා දෘෂ්ටිඃ
                  ත්වන් මු‍ෙඛ පතිතා සකෘත්
                   තදවස්ථා පුනර්දේව 
                 නාන්යස්ය මුඛමීක්ෂතේ.

සි:- 49

  කා:-78       ඉති ත්යාගස්යේ වාක්යේස්මින්
                              නුත්කර්ෂඃ සාධු ලක්ෂ්යතේ
                        අනේනෛව පථාන්යත්ර 
                        සමාතන්යාය මුහ්යතාම්.

සි:- 50

  කා:-79     ශ්ලාඝ්යෛර් විශේෂණෛය්යුක්ත
                    මුදාරං කෛශ්චි දීෂ්යතේ
                    යථා ලීලාම්බුජ ක්රීඩා
                         සරෝ හේමාඞගදාදයඃ.
සි:- 51    
  කා:-80            ඕජඃ සමාසභුයස්ත්ව              
                              මේතද් ගද්යස්ය ජීවිතම්
                  පද්යේජය ද්ර ක්ෂිණාත්යාතා
                 මිදමේකං පරායනම්.    
  

සි:- 53

  කා:-85   කාන්තං සර්ව ජගත් කාන්තං
               ‍ෙලෟකිකාර්ථා නතික්රමාති
                   තච්ච වාර්තාභිධානේෂු
                     වර්ණානාස්වපි දෘෂ්යතේ.

සි:- 54

  කා:-86    ගෘහාණි නාමතාන්යේව
                      තපෝ රාශිඃ භවාදෘශඃ
                 සම්භාවයකියාන්යේව
               පාවනෛඃ පාද පාංශුභිඃ. 


සි:- 55

  කා:-87     අනයෝරතවද්යාඞගි
                          ස්තනයෝර් ජෘම්භමාණයෝඃ
                            අවකාශෝ නපර්ය්යාප්තා 
                               ස්තව බාහු ලතාන්තරේ.

සි:- 56

  කා:-89      ලෝකාතීත ඉවාත්යර්ථ
                        මධ්යාරෝප්ය විවක්ෂිතඃ
                      යෝර්ථස්තේනාති තුෂ්යන්ති
                        විදග්ධාඃ නේතරේ ජනාඃ


   සි:-    57   
  කා:-90     දේවදිෂ්ණෟයම්වාරාධ්ය 
                    මද්ය ප්රභුතිනෝ ගෘහම්
                     යුෂ්මත් පාද රජඃ පාත
                            ධෞත නිඃශෙෂ කිල්විෂම්ං.

සි:- 58

  කා:-   91 අල්පං නිර්ම්මිත මාකාෂ
                     මනාලෝච්යෛව වේධසා
                       ඉදමේවං විධං භාවි
                              භවත්ය ස්තන ජෘම්භනම්.

සි:- 59

  කා:-92             ඉදමත්යුක්තිරිත්යුක්ත 
                               මේතද් ගෞඩෝපලාලිතම්
                       ප්රස්තානං ප්රාක් ප්රනීතන්තු
                        සාරමන්යස්ය වර්තමනඃ

සි:- 60

  කා:-93      අන්ය ධර්මස්තතෝත්න්යක්ර
                        ලෝක සීමිනුරා්ධිතා
                       සම්ය ගාධීයතේ යත්ර
                         සසමාධිඃ ස්මෘතෝ යථා.
              

සි:- 61

  කා:-94    කුමුදානි නිමීලන්ති
                  කමලාන්යුත්මිෂන්ති ච                        
                  ඉති නේත්ර ක්රියාධියාසාල්
                        ලබ්ධා තද්වාචීනි ශ්රැතිඃ

සි:- 63

  කා:-102    ඉක්ෂු ක්ෂීර ගුඩාදීනාං
                 මාධුර්ය්ය ස්යාන්තරං මහත්
                තථාපි න තදා ඛ්යාතුං
                    සරස්වත්යාපි ශක්යතේග

සි:- 64

  කා:-103   නෛසර්ගිකීව ප්රතිභා
                      ශ්රුතඤ්ච බහු නිර්මලම්
                  අමන්දශ්වාභියෝගෝස්යාඃ
                    කාරණම් කාව්ය සම්පදඃ

සි:- 65

  කා:-104      නවිද්යතේ යද්යපි පූර්ව වාසනා
                        ගුණානුබන්ධි ප්රතිභාතද්භුතම්
                    තේන යතනේන ව වාගුපාසිතා
                        ධ්රුවං කරෝත්යේව කමප්යනුග්රහම්. 
                        දෙවැනි සග
   සි: 68

කා:106 කාවිය ශෝභාකාරාන් ධර්මා-

                            නලඬකාරාත් ප්රවක්ෂතේ
                     තේවාද්යාපි විකග්පයන්තේ
                              කස්තාන් කාර්ත්ස්තේන වක්ෂ්යතී?

සි:69 කා:107 කින්තූ වීජං විකල්පානාං පූර්වාවාර්ය්යෛඃ ප්රදර්ශිතම් තදේව පරිසංස්කර්තු මයමස්මත් පරිශ්රමඃ

සි: 70 කා:109 ස්වභාවාඛ්යාතමූපමා රූපකං දීපකාවෘතී ආක්ෂේපෝර්ථාන්තරන්යාසෝ වියතිරේකෝවිභාවතා සි:71 කා:110 සමාසාතිශයෝත්ජරේක්ෂා හේතුඃ සූක්ෂ්මෝ ලවඃ ක්රමඃ ප්රේයෝ රසවදුර්ජස්වී පර්ය්යායෝක්තම් සමාහිතම් සි:72 කා:111 උදාත්තාපහ්නුති ශ්ලේෂ විශේෂාස්තුල්යයෝගිතා විරෝධාප්රස්තුත ස්තෝත් රේ වියාජස්තුති නිදර්ශනේ

සි:73 කා:112 සහෝක්තිඃ පරිවෘත්යාශිඃ සඬ්කීර්ණමථභාවිකම් ඉති වාචාමලඬ්කාරා දර්ශතාඃ පූර්ව සුරීභිඃ

              1.ස්වභාවෝක්ති චක්රම්

75 113 තාතාවස්ථං පදාර්ථානං රූපං සාක්ෂාත් විවෘණ්වතී ස්වභාවෝක්තීශ්ව ජාතීශ්වේ ත්යාද්යා සාලඬ්කෘතිර් යථා

සි:76 කා:114 තුණ්‍ ඩෛරාතාම්ර කුට්ලෛඃ පක්ෂෛර් හරිත කෝමලෛඃ ත්රිවර්ණ රාජිභිඃ කණ්ඨෛ රේතේ මඤ්ජු ගිරඃ ශුකාඃ


සි:77 කා:115 කලක්වණීත ගර්හේණ කණ්යේනාඝුර්ණිතේක්ෂණඃ පරාවතඃ පරිභ්රම්ය රිරංසුශ්චුම්භති ප්රියාම්

සි:78 කා:116 බධ්තන්නඬ්ගේෂු රෝමාඤ්චං කුර්වන් මනසි නිර්වෘතිම් නෙත්රේ වාම්ලයන්නේෂ ප්රියා ස්පර්ශඃ ප්රවර්තතේ සි:79 කා:117 කණ්ඨේ කාලඃ කර්ස්ථේන කපාලේනේන්දුශේඛරඃ ජටාභිඃ ස්තිග්ධතාම්රාභි- රාවිරාසීද් වෘෂධ්වජඃ සි:80 කා:118 ජාති ක්රියා ගුණ ද්රව්ය ස්වභාවාඛ්යාතම්දෘශම් ශාස්ත් රේෂ්වස්යෛව සාම්රාජ්යං කාව්යේෂ්වප්යේත දීපසිතම්

                         2. උපමා චක්රම්

සි:81 කා:120 අම්හෝරුහම්වාතාම්රං

                          මුග්ධේ කරතලං තව
               ඉති ධර්මෝපමා සාක්ෂාත්
                            තුල්ය ධර්ම ප්රදර්ශනාත්.

548 සියබස්ලකරට මුල් වූ

සි:83 කා:121 රාජිවමිව තේ චක්ත්රං

                   නේත්රේ නීලෝත්පලේ ඉව 
             ඉයං ප්රතියමානෛක 
                    ධර්මා වස්තුපමෛවසා.

සි84: කා:122 තවානනමිවෝනින්දර-

                       මරවින්දමඟුදිති
                සාප්රසිද්ධි විපර්යාසාද්
                         විපර්යාසෝපමේෂ්යතේ.

සි:85 කා123: තවානනමිවාම්භෝජ-

                        මම්භෝමජමිව තේ මුඛම්
               ඉත්යන්යෝන්යෝපමාසේය-
                          මන්යෝන්යෝත්කර්ෂ ශංසිනී.

සි:86 කා:124 ත්වන් මුඛං කමලේ නෛව

                        තුල්යං නාන්යේන කේනවිත්
              ඉත්යන්ය සිමිය වයාවෘත්තේ-
                          රියං සා නියමෝපමා.

සි:87 කා:125 පද්මං තාවත් තවාන්වේති

                          මුඛමන්යච්ච තදෘශම්
               අස්ති වේදස්තු තත්කාරී-
                           ත්යසාවනීයමෝපමා.

සි:88 කා:126 සමුච්චයෝ ‘පමාප්යස්ති

                             නකාන්ත්යෛව මුඛං තව
               හ්ලාදනාඛියේන චාන්වේති
                              කර්මණේන්දුමිතීදාශී


                    කාව්යාදර්ශ පැදි වැළ

සි:89 කා:127 ත්වය්යේව ත්වන් මුඛං දෘෂ්ටං

                             ශ්යතේ දිවි චන්ද්රමා:
               ඉයත් යේවභිදානාන්යේ
                              ත්යසාවතිශයෝ පමා.

සි:90 කා:128 මය්යේවස්යා මුඛ ශ්රීත්ය-

                               ලමින්දෝර් විකත්ථනෛ:
              පද්මේපි සායදස්ත්යේවේත්-
                              ය සාවුත්ප්රේක්ෂිතෝපමා.

සි:91 කා:129 යදි කිඤ්චිත් භවේත් පද්මං

                              සුභ්රු විහ්රාන්ත ලෝචනම්
               තත් තේ මුඛ ශ්රියං ධත්තා
                               ම්ත්ය සාවද්භුතෝපමා.

සි:92 කා130 ශශීත්යුත්පේක්ෂ්ය තන්වංගී

                              ත්වන් මුඛං ත්වන් මුඛාශයා
             ඉන්දුමප්යනුධාවාමී-
                               ත් යේෂා මෝහෝපමා ස්මෘතා.

සි:93 කා:131 කිං පද්මමන්තර්භ්රාන්තාලි

                             කින්තේ ලෝලේක්ෂණං මුඛම්
               මම දෝලායතේ චිත්ත-
                               මිතීයං සංශයෝපමා.

සි:94 කා:132 න පද්මස්යේන්දු නිග්රාහ්ය-

                            ස් යේන්දු ලජ්ජා කරීද්යුති:
               අතස්ත්වන් මුඛමේවේද-
                             මිත්ය‍ෙස නිර්ණයෝපමා.



    සි:95

කා:133 ශිශිරාංශු ප්රරතිස්පර්ධි

                           ශිරීමත් සුරභිගන්ධි ච
               අම්භෝජමිව තේ වක්ත්ර-
                            මිති ශ්ලේෂෝපමා ස්මෘතා.

සි:97 කා:135 පද්මම් බහු රජශ්චන්ද්ර:

                            ක්ෂයිතාභ්යාං තවානනම්
              සමානමපි සෝත්සේකෙ-
                             මිති නින්දෝපමා ස්මෘතා.

සි:98 කා:136 බ්රහ්මේණෝප්යුද්භව: පද්මශ්

                             චන්ද්ර: ශම්භු ශිරෝ ධෘත:
              තෞ තුල්යෞ ත්වන් මුඛේනේති
                              සා ප්රශංසෝප මෝච්යතේ.

සි:99 කා:137 චන්ද්රේණ ත්වං මුඛං තුල්ය

                              මිත්යා චික්ඛියාසු මේ මන:
              සගුණෝ වාස්තු දෝෂෝවේ
                               ත්යාචික්ඛියාසෝපමං විදු:

සි:100 කා:138 ශතපත්රං ශරච්චන්ද්ර:

                              ත්වදානනමිනි ත්රයම්
              පරස්පර ව්රෝධිතී
                                සා විරෝධෝපමා මතා.

සි:101 කා:139 න ජාතු ශක්තිරින්දේස්තේ

                             මුඛේන ප්රතිගර්ජිතුම්
               කලංකිනෝ ජඩස්යේති
                               ප්රතිෂේධෝපමෛවසා.


සි:102 කා:140 මෘගේක්ෂේණාංකං තේ වක්ත්රං

                               මෘගේණෛවාංකිත: ශශී
               තථාපි සම ඒවාසෞ
                                නෝත්කර්ෂිති චටුපමා.

සි:103 කා:141 න පද්මං මුඛමේවේදං

                                න භෘංගෞ චක්ෂුෂි ඉමේ
                    ඉති විස්පෂ්ට සාදෘශ්යාත්
                                       තත්වාඛියානෝපමෛවසා.

සි:104 කා:142 චන්දරාරවින්දයෝ: කාන්ති

                                      මතික්රම්ය මුඛං තව
              ආත්ම නෛවා භවත්තුල්ය-
                                       මිත්ය සාධාරණෝපමා.

සි:105 කා:143 සර්ව පද්ම ප්රභා සාර

                                    සමාහෘත ඉව ක්වවිත්
              ත්වදානනං විභාතීති
                                      තාමභූතෝපමාං විදු:

සි:106 කා:144 චන්ද්ර බිම්බාදිව විෂං

                                      චන්දනාදිව පාවක:
              පරුෂාවාගිතෝ වක්ත්රා-
                                      දිත්ය සම්භාවිතෝපමා.

සි:107 කා:145 චන්දනෝදක චන්ද්රාංශු

                                      චන්ද්රකාන්තාදි ශීතල:
               ස්පර්ශස්තවේත්යතිශයං
                                      බෝධයන්ති බහූපමා.



සි:108 කා:146 චන්ද්ර බිම්බාදිවෝත්කීර්ණං

                                      පද්ම ගර්භාදිවෝධෘතම්      
                තව තන්වන්ගී වදන-
                                      මිත්යසෞ විස්රියෝපමා‍.

සි:109 කා:147 පුෂණ්යාතප ඉවානීච පුෂා වියෝම්නීච වාසරඃ වික්රමස්ත්වයි යධාල්ලක්ෂ්මී- මිති මාලෝපමා මතා.

සි:110 කා:148 වාක්යාර්ථේනෛව වාක්යාර්ථඃ කෝපි යද්යුපමීයතේ ඒකානේකව ශබ්දත්වාත් සා වාක්යාර්ථෝපමා ද්විධා.

සි:111 කා:149 ත්වාදානනමධීරාක්ෂ- මාවිර් දශන දීධිති භ්රමත් භෘඞ්ගම්වාලක්ෂ්ය කේශරං භාති පඞ්කජම්. සි:112 කා:150 නලින්යා ඉව තන්වඞ්ග්යාස් තස්යාඃ පද්මමිවානනම් මයා මධුව්රතේනේව පායං පායමරම්යත. සි:113 කා:151 වස්තු කිඤ්චිදුපන්යස්ස න්යසනාත් තත් සධර්මණඃ සාම්ය ප්රතීතිරස්තීති ප්රති වස්තූපමා යථා.



සි:114 කා:152 නෛකෝපිත්වා දෘශෝද්යාපි ජායාමනේෂු රාජසු නනු ද්විතීයෝ නාස්තයේව පාරිජාතස්ස පාදපා.

සි:115 කා:153 අධිකේන සමීකෘත්ය හීතමේක ක්රියා විධෞ යද්බ්රුවන්ති ස්මෘත‍ා සේයං තුල්ය යෝගෝපමා යථා. සි:116 කා:154 දිවෝ ජාගර්ත්තී රක්ෂායෛ‍ පුලෝමාරිර් භවාන් භුවඃ අසුරාස්තේන හන්යන්තේ සාවලේපාස්ත්වයා තෘපාඃ සි:117 කා:155 කාන්ත්යා චන්ද්රමසං, ධාම්තා සූර්ය්යං ධෛර්ය්යේණවාර්ණවම් රාජන්තනුකරෝෂිති සෛෂා හේතූපමා මතා. සි:123 කා:156 න ලිඞ්ග වවතේ භිත්නේ නභිනාධිකතාපි වා උපමා දූෂණායාලං යත් රෝද්වේගෝ න ධීමතාම් සි:124 කා:157 ස්ත්රීව ගච්ඡති ෂණ්ඩෝයං වක්ත්යේෂා ස්ත්රී පුමාතීව. ප්රාණා ඉව ප්රියෝයං මේ විද්යා ධනම්වාර්ජ්ජිතා.





සි:125 කා:158 භවානීව මහීපාල දේවරාජෝ විරාජතේ. අලමංශුමතඃ කක්ෂා මාරෝඨුං තේජසා නෘපඃ සි:126 කා:160 හංසීව ධවලශ්වන්ද්රඃ සාරංසීවාමලං නභඃ භර්තෘ භක්තෝ භාති භානුවත්. සි:127 කා:161 ඊදෘශං වර්ජිජ්යතේ සද්හිඃ කාරණං නත්ර චින්ත්යතාම් ගුණ දෝෂ විවාරාය ස්වයමේව මණීෂිහිඃ සි:128 කා:162 ඉව වද්වා යථා ශබ්දඃ සමාන නිභ සන්තිභාඃ තුල්ය සංකාශ නීකාශ ප්රකාශ ප්රතීරූපකාඃ. සි:129 කා:163 ප්රතිපක්ෂ ප්රතිද්වන්දී ප්රත්යනීක විරෝධිනඃ සදෘක් සදෘශ සංවාදී සජාතීයානුවාදිනඃ සි:130 කා:167 ආක් රෝශත් යවජානාති කදර්ථයති නින්දති විඩම්බයති සන්ධත්තේ හසතීර්ෂ්යත්යසුයති.

            සියබස් ලකරේ 128,129,130 පැදි කාව්යාදර්ශ පැදිවැල පිරිවැටුම් නො වේ. අනුවැටුම් යැ.


3. රූපක චක්රම්.

සි:133

කා:171 උපමෛව තිරෝභූත භේදා රූපකමූවියතේ “යථා බාහුලතා පාණී පද්මං චරණ පල්ලවඃ” සි:134 කා:172 අඞ්ගුල්යඃ පල්ලවාන්යාසත් කුසුමාති තකාර්විෂඃ බාහු ලතේ වසත්ත ශ්රීස් ත්වං තඃ ප්ර්ත්යක්ෂකාරිණී. සි:135 කා:173 ඉත්යේතද සමස්තාඛියං සමස්තං පූර්ව රූපකම් ස්මිතං මුඛේන්දෝර් ජ්යෝත්ස්නේති සමස්ත වියස්ත රූපකම්. සි:137 කා:174 තාම්රාඞ්ගුලි දල ශ් රේණි නඛ දිධ්ති කේෂරම් ධීයතේ මුර්ධිති භූපාලෛර් භවච්චරණ පඞ්කජම්. සි:138 කා:176 අකස්මාදේව තේ වණ්ඩි ස්ඵුරිතාධර පල්ලවම් මුඛං මුක්ත රුවෝ ධත්තේ ඝර්මාම්හඃ කණමඥ්ජරිඃ

සි:139 කා:178 වල්ගිත භ්රූ ගලද්ඝර්ම ජලමාලෝභිතේක්ෂණම් විවෘණෝති මදාවස්ථා- මිදං වදත පංකජම්.


සි:140 කා:180 මද පාටල ගණ්ඩේන රක්ත නේත්රෝත්පලේන තේ මුඛේන මුගධඃ සෝප්යේෂ ජනෝ රාගමයඃ කෘතඃ සි:141 කා:181 ඒකාඞග රූපකඤ්වේත- දේවං ද්විප්රභෘතීන්යපි අඞ්ගාති රූපයන්ත්යත්ර යෝගා යෝගෞ භිද‍ාකරෞ සි:142 කා:182 ස්මිත පුෂ්පෝජ්වලං ලෝල තේත්ර භෘඞ්ගමිදං මුඛම්. ඉති පුෂ්ප ද්විරේඵාණාං සඞ්ගත්යා යුක්ත රූපකම්. සි:143 කා:183 ඉදමාර්ද ස්මිත ජියෝත්ස්නං ස්තිග්ධ නේත් රෝත්පලං මුඛම් ඉති ජ්යෝත්ස්නෝත්පලා යෝගා දයුක්තං තාම රූපකම්. සි:144 කා:185 මද රක්ත කපෝලේන මන්මථස් ත්වන් මුඛේන්දුතා තරත්තීත භ්රූ ලතේනාලං මර්දතුම් භුවනත් රයම්. සි:145 කා:186 හරි පාදඃ ශිරෝ ලග්න ජහ්නු කන්යා ජලාංශුකඃ ජයත්ය සුර නිඃශඞ්ක සුරා නන්දෝත්සව ධ්වජඃ.


සි:146 කා:187 න මිලියති පද්මානි ත තභෝජයවගාහතේ ත්වන් මුඛේන්දුර් මමාසුතාං හරණායෛව කල්පතේ. සි:147 කා:190 ගාම්භීර්ය්යේණ සමුද්රෝසි ගෞරවේණාසි පර්වතඃ කාම දත්වාච්ච ලෝකතා- මසිත්වං කල්ප පාදපඃ.

සි:148 කා:192 රාජ හංසෝපභෝගාර්හම් භ්රමර ප්රාර්ථ්ය සෞරහම් සඛී වක්ත්රාම්බූජම්දං තවේතී ශ්ලිෂ්ට රූපකම්. සි:149 කා:194 අයමාලෝහිතච්ඡායෝ මදේත මුඛ චන්ද්රමාඃ සත්නද්ධෝදය රාගස්ස චන්ද්රස්ය ප්රතිගර්ජති. සි:150 කා:195 චන්ද්රමාඃ පීයතේ දේවෛර් මයා ත්වන් මුඛ චන්ද්රමාඃ අසමග්රෝප්යසෞ ශශ්ව දයමාපූර්ණ මණ්ඩලඃ

සි:151 කා:196 මුඛ චන්දරස්ය චන්දරත්ව- මිත්ථ මත් යෝපතාපිතඃ නතේ සුන්දරි සංවාදී ත්යේතද්ර්ක්ෂේප රූපකම් .


සි:152 කා:197 මුඛේන්දුරපි තේ චණ්ඩි මාං නිර්දහති තිර්දයම් භාග්ය දෝෂාන් මමෛවේතී නත් සමාධාත රූපකම්.

සි:153 කා:198 මුඛ පඞ්කජ රඞ්ගේස්මින් භ්රූලතා නර්තකී තව ලීලා නෘත්යං කරෝතීති රම්යං රූපක රූපකම්. සි:154 කා:199 තෛතන් මූඛමිදං පද්මං නතේත්රේ හ්රමරාවිමෞ ඒතානි කේශරාන් යේව තෛතා දත්තර් විෂස්තව. සි:155 කා:201 ත පර්ය්යන්තෝ විකල්පාතාං රූපකෝපමයෝ රතා දිඞ් මාත්රං දර්ශිතං ධීරෛ- රනුක්තමනුමීයතාම්!

4. දීපක චක්රම් සි:156 කා:202 ජාති ක්රියා ගුණ ද්රව්ය වාචිනෛකත්ර වර්නිනා සර්ව වාක්යෝපචාරශ්චේත් තමාහුර් දීපකම් යථා. සි:157 කා:203 පවනෝ දක්ෂිණඃ පර්ණං ජිර්ණං හරති වීරුධාම් සඃ ඒවාවනතාඞ්ගීනාං මාන භඞ්ගාය කල්පතේ.



සි:158 කා:204 වරන්ති වතුරම්බෝධි වේලෝද්යානේෂු දන්තිතඃ චක්රවාලාද්රි කුඤේජේෂු කුන්ද භාසෝ ගුණාශ්ව තේ. සි:159 කා:205 ශ්යාමලඃ ප්රාවෟෂේණ්යාහිර් දිශෝ ජිමුත පඞ්ක්තිභිඃ භුවශ්ව සුකුමාරාහිර් තව ශාද්වල රාජිභිඃ

සි:161 කා:206 විෂ්ණුනා වික්රමස්තේන දාතවාතාං විභූතයඃ ක්වාපි නීතඃ කුතෝප්යාසන්- නානීතා දෛවතර්ධයඃ සි:161 කා:207 ඉත්යාදි දීපකාන්යුක්තා න්යේවං මධ්යාන්තයෝරපි වාක්යයෝ දර්ශයිස්යාමඃ

                                       කාතිචිත්තාති තද්යතා.

සි:162 කා:208 නෘත්යන්ති නිචුලෝත්සඞ්ගේ ගායන්තී ච කලාපිනඃ බධ්නන්ති ච පයෝදේෂූ දාෂෝ හර්ෂාශ්රු ගර්හිණීඃ


සි:163 කා:209 මන්ද්රේත ගන්ධවහඃ ක්ෂාරෝ වහ්නිරීන්ද්රරශ්ව ජායතේ චර්චා චන්දන පාතශ්ව ශස්ත්ර පාතඃ ප්රවාසිතාම්.


560 සියබස් ලකරට මුල් වූ

සි:164 කා:210 ජලං ජලධරෝද්ගීර්ණං කුලං ගෘහ ශිඛණ්ඩිතාම් චලඤ්ච තඩිතාං ද්ර ම බලං කුසුමධන්වතඃ සි:165 කා:211 ත්වාය නීලෝත්පලං කර්ණේ ස්මරේණාස්ත්රං ශරාසනේ මයාපි මරණේ වේතස් ත්රයමේතත් සමං කෘතම්. සි:167 කා:212 ශුක්ලඃ ශ්වේතාර්චිෂෝ වෘර්ධියෛ පක්ෂඃ පඤ්චශරස්ය සඃ සච රාගස්ය රාගෝ පි යුතාං රත්යුත්සවඃ ශ්රියඃ සි:168 කා:218 හෘද්ය ගන්ධවහාස්තුඞ්ගාස් තමාලශ්යාමලත් විෂඃ දිවි භ්රමන්ති ජීමුතා භූවි චෛතේ මතඞ්ගජාඃ

සි:169 කා:214 අවලේපමනඞ්ගස්ය වර්ධයන්ති වලාහකාඃ කර්ශයන්තිතු ඝර්මස්ය මාරුතෝද්ධුත ශීකරාඃ සි:170 කා:216 හරත් යාහෝගමාශානාං ගෘහ්නාති ජෝතිෂාංගණම් ආදත්තේවාද්ය මේ ප්රාණා- නසෞ ජලධරාවලී.


කාව්යාදර්ශ පැදි වැළ 561

                        5. ආවෘත්ති  ගණඃ

සි:172 කා:221 අර්ථාවෘත්තිඃ පද්රගවෘත්ති රූභයාවෘත්තිරේව ච. දීපකස්ථාන ඒවේෂ්ට මලංකාරරත්රයං යථා. සි:173 කා:225 විකසන්ති කදම්බානි ස්ඵුටන්ති කුටජ ද්රුමාඃ උන්මීලන්ති ච කන්දල්යෝ දලන්ති කකුහානි ච. සි:175 කා:224 ජිත්වා විශ්වං භවානත්තර විහරත්තයවරෝධතෛඃ විහරත්යප්සරාභිස්තේ රිපු වර්ගෝ දිවංගතඃ

6. ආක්ෂේප වක්රම්

සි:176 කා:225 ප්රතිෂේධෝක්තිරා‍ක්ෂේපස් ත්රෛ කාල්යාපේක්ෂයා ත්රිධා අථාස්ය පුනරාක්ෂේප්ය භේද්ර්තන්ත්යාදනන්තතා.

සි:177 කා:226 අනඞ්ගඃ පඤ්චහිඃ පුෂ්පෛර්

                                        විශ්වං වියජයතේෂුහිඃ

ඉත්යසම්භාවියමථවා විවිත්රා වස්තු ශක්තයඃ


සි:178 කා:228 කුතඃ කුවලයං කර්ණේ කරෝෂි කල භාෂිණී කිමපාඞ්ගමපර්ය්යාප්ත- මස්මින් කර්මණී මන්යසේ?

සියබස් ලකරට මුල් වූ

සි  : 179 කා: 230 සත්යං බ්රවීම් න ත්වං මාං ද්රෂ්ටුං වල්ලභ ලප්ස්යසේ අන්ය චුම්බන සඞ්ක්රාන්ත ලාක්ෂා රක්තේන චක්ෂුෂා

සි  : 181 කා : 232 තව තන්වඞ්ගි මිථ් යෛව රූඪමඞ්ගේෂු මාර්දවම් යදි සත්යං මෘදුන් යේව කිම කාණ්ඩේ රුජන්ති මාම්?

සි  : 182 කා : 234 සුන්දරී සා න වේත් යේෂ විවේකඃ කේන ජායතේ? ප්රභා මාත්රං හි තරලං දාෂ්යතේ න තදාරශ්යඃ

සි  : 183 කා : 236 චක්ෂුෂී තව රජ් යේතේ ස්ඵූරත්යධර පල්ලවම් භ්රුවෞ ච භුග්නෞ න තථා ප්ය ‘දුෂ්ටස්යාස්ති මේ භයම්’

සි  : 184 කා : 238 දූරේ ප්රියතමඃ සෝය මාගතෝ ජලදාගමඃ දුෂ්ටාශ්ච ඵුල්ලා නිවුලා න- මෘතාචාස්මි. කින්විදම්?


සි  : 185 කා : 240 න චිරං මම තාපාය තව යත්රා භවිෂ්යති. යදි යාස්යසි යාතව්ය මලමාශඞකයාත්ර තේ.

සි  : 186 කා : 258 ප්රවෘත්තෛව ප්රයාමීති වාණි වල්ලභ තේ මූඛාත් අයතා පිත්වයේදානීං මන්ද ප්රේම්නා මමස්ති කිම්?

සි  : 187 කා : 246 ගච්ඡ ගච්ඡසි චේත් කාන්ත, පන්ථානඃ සන්තු තේ ශිවාඃ මමාපි ජන්ම තත් රෛව භුයාද් යත්ර ගතෝ භවාන්.

සි  : 188 කා : 252 ගච්ඡේති වක්තුමිච්ජාමි ත්වත් ප්රියං; මත් ප්රියෛෂිණි නිර්ගච්ඡති මුඛාත් වාණි මාගා ඉති; කරෝමි කිම්?

සි  : 189 කා : 256 සහිෂ් යේ විරහං නාථ දේහ්යදාෂ්යාඤ්ජනං යථා යදක්තනේත්රාං කන්දර්පඃ ප්රහර්තුං මාං න පශ්යනි.



7. අර්ථාන්තරන්යාස චක්රම්

සි  : 191 කා : 274 ඥෙයඃ සෝර්ථාන්තරන්යාසෝ වස්තු ප්රස්තුත්ය කිඤ්චන; තත් සාධන සමර්ථස්ස න්යාසෝ යෝන්යස්ස වස්තුනඃ

සි  : 192 කා : 275 විශ්වව්යාපි විශේෂස්ථඃ ශ්ලේෂාවිද්ධෝ විරෝධවාන් අයුක්තකාරී යුක්තාත්මා යුක්තායුක්තෝ විපරය්යයඃ

සි  : 193 කා : 277 භගවන්තෞ ජගන්නේත් රේ සූර්ය්ය චන්ද්රමසාවපි පශ්ය ගච්ඡත ඒවාස්තං නීයතිඃ කේන ලඞ්ඝයතේ?

සි  : 194 කා : 278 පයෝමුවඃ පරීතාපං හරන්ත් යේව ශරීරිණාම් නන්වාත්ම ලාභෝ මහතාං පර දුඃභෝපශාන්තයේ?

සි  : 197 කා : 281 මධුපාන කලාත් කණ්ඨාන් නීර්ගතෝප්යලිනාං ධ්වනිඃ කයුර්භවති කර්ණස්ස කාමිනාම් පාපමිදෘශම්.


සි  : 198 කා : 282 අයං මම දහත්යඞ්ග මම්භෝජ දල සංස්තරඃ හුතාශන ප්රතිනිධිර් දාහාත්මා නනු යුජ්යතේ?

සි  : 199 කා : 283 ක්ෂීණෝතු කාමං ශිතාංශුඃ; කිං වසන්තෝ දුනෝති මාම්? මලිනා චරිතං කර්ම සුරභේර් නන්වසාම්ප්රතම්?

සි  : 200 කා : 284 කුමුදාන්යපි දාහාය කිමයං කමලාකරඃ? නහීන්දු ගෘහ් යේෂුග් රේෂූ සූර්ය්ය ගෘහ්යෝ මෘදුර්ශවේත්


8 ව්යතිරේක චක්රම්

සි  : 201 කා : 285 ශබ්දෝපාත්තේ ප්රතීතේ වා සාදෘශ් යේ වස්තුනෝ ද්වයෝඃ තත්ර යද්භේද කථනං ව්යතිරේකඃ ස කථ්යතේ.

සි  : 202 කා : 286 ධෛර්ය්ය ලාවණ්ය ගාම්භීර්ය්ය ප්රමුඛෛස්ත්වමුදන්වතඃ ගුණෛස්තුල්යෝසි භේදස්තු වපුෂෛවේදෘශේන තේ. සි  : 203 කා : 288 අභින්ත වේලෞ ගම්භීරා වම්බු රාශිර් භවානපි අසාවඤ්ජන සඞ්කාශස් ත්වන්තු චාමීකර ද්යුතිඃ

සි  : 204 කා : 290 ත්වං සමුද්රශ්ච දුර්වාරෞ මහා සත්වෞ සතේජසෞ; අයන්තු යුවයෝරි භේදඃ ස ජඩාත්මා පටුර්භවාන්.

සි  : 205 කා : 293 වහන්නපි මහීං කෘත්ස්නාං සශෛලද්වීප සාගරම් භර්තෘ භාවාත් භුජඞගානාං ශේෂං ත් වත්තෝ නිකෘෂ්යතේ

සි  : 206 කා : 292 ස්ථිත්මානපි ධීරෝපි රත්තානාමාකරෝපි සන් තව කක්ෂාං නයාත්යේව මලිනෝ මකරාලයඃ

සි  : 207 කා : 294 ශබ්දෝපාදාන සාදාශ්ය ව්යතිරේකෝයමීදාශඃ ප්රතීයමාන සාදාශ්යෝ ප්යස්නි සෝප්යභිධීයතේ.

සි  : 208 කා : 295 ත්වන් මුඛං කමලඤ්චේති ද්වයෝරජයනයෝර් භිදා; කමලං ජල සංරෝහී ත්වන් මුඛං ත්වදුපාශ්රයමි.

සි  : 209 කා : 296 අභ්රූ විලාසමස්පෘෂ්ට මද රාගං මෘගේක්ෂණම් ඉදන්තු නයන ද්වන්දං තව තද් ගුණ භූෂිතම්

සි  : 210 කා : 302 අරත්නාලෝක සංහාර්ය්ය මචාර්ය්යං සූර්ය්ය රශ්මිභිඃ දෘෂ්ටි රෝධකරං යූනාං යෞවන ප්රභවං තමඃ

සි  : 211 කා : 298 ත්වන් මුඛං පුණ්ඩරීකඤ්ච ඵුල්ලේ සුරභිගන්දිනී; භ්රමද් භ්රමරමම්භෝජං ලෝල නේත්රං මුඛන්තු තේ

සි  : 212 කා : 299 චන්ද්රෝයමම්බරෝත්තංසෝ හංසෝයං තෝය භූෂණම් නභෝ නක්ෂත්රමාලීද මුත්ඵුල්ල කුමුදං පයඃ




කාව්යාදර්ශ පැදි වැළ

9. විභිවනා චක්රම්

සි  : 214 කා : 304 ප්රසිද්ධ හේතු ව්යාවෘත්ත්යා යත් කිඤ්චිත් කාරණාන්තරම් යත්ර ස්වාභාවිකත්වං වා විභාව්යං සා විභාවනා

සි  : 215 කා : 305 අපීත ක්ෂීව කාදම්බ මසංමෘෂ්ටාමලාම්බරම්, අප්රසාදිත ශුද්ධාම්බු ජගදාසින්මනෝහරම්

සි :216 කා : 306 අනඤ්ජිතාශිතා දෘෂ්ටිර් භ්රූරතාවර්ජිතා නතා අනඤ්ජිතෝරුණශ්වාය මධරස්තව සුන්දරී

සි  : 217 කා : 308 චක්ත්රං නිසර්ග සුරභි, වපුරව්යාජ සුන්දරම්, අකාරණ රිපුශ්වන්ද්රෝ, නිර්නිමිත්තාසුහෘත් ස්මරඃ



10. සමාසෝක්ති චක්රම්

සි  : 218 කා : 310 වස්තු කිඤ්චිදහිප් රේත්ය ත්ත තුල්යස්යාත්ය වස්තුනඃ උක්තිඃ සංක්ෂේප රූපත්වාත් ස සමාසෝක්තිරිෂ්යතේ

සි  : 219 කා : 311 පිවන් මධු යථා කාමං භ්රමරඃ ඵුල්ල පඞ්කජේ අප්යසන්නද්ධ සෞරභ්යං පශ්ය චූම්බති කුඞ්මලම්.

සියබස් ලකරට මුල් වූ

සි  : 220 කා : 312 ඉති ප් රෞඪාඞ්ගනාබද්ධ රති ලී ලස්ය රාගිතඃ කස්යාඤ්චිදපි බාලායා මිච්ඡාවෘත්තිර් විභාව්යතේ

සි  : 221 කා : 313 විශේෂ්ය මාත්ර භින්නාපි තුල්යාකර විශේෂණා අස්ත්යසාව ‘පරාප්යස්ති භින්නාභින්න විශේෂණා.

සි  : 222 කා : 314 රූඪ මූලං ඵල භරෛඃ පුෂ්ණන්නනිශමර්ථිනඃ සාන්ද්රච්ඡායෝ මහා වෘක්ෂඃ සෝයමාසාදිතෝ මයා සි  : 223 කා : 315 අනල්ප විටපාභෝගඃ ඵල පුෂ්ප සමෘද්ධිමාන් සුච්ඡියඃ ස්ථෛර්ය්යවාන් දෛව දේශ ලබ්ධෝ මයා දෘමඃ

සි  : 224 කා : 317 නිවෘත්ත ව්යාල සංසර්ගෝ නිසර්ග මධුරාශයඃ අයමම්භෝනිධිඃ කෂ්ටං කාලේන පරිශුෂ්යතේ.

11. අතිශයෝක්ති චක්රම්

සි  : 226 කා : 319 විවක්ෂායා විශේෂස්ය ලෝක සීමාතිවර්ත්තිනී අසාවතිශයෝක්තිඃ ස්යා දලඞ්කාරෝත්තමා යථා.

කාව්යා දර්ශ පැදි වැළ

සි  : 227 කා : 320 මල්ලිකා මාල ධාරිණ්යඃ සර්වාඞ්ගිනාර්ද්ර චන්දනාඃ ක්ෂෞමවත්යෝ න ලක්ෂ්යන්තේ ජෝත්ස්නායාමභිසාරිතා

සි  : 229 කා : 322 ස්තනයෝර් ජඝනස්යාපි මධ් යේ මධ්යං ප්රියේ තව අස්ති නාස්තීනි සන්දේහෝ නමේද්යාපි නිවර්තතේ සි  : 230 කා : 323 නීර්ණේතුං ශක්යමස්තීති මධ්යං තව නිතම්බිනී අන්යථෘ නෝපපද් යේත පයෝධර හරස්තිථිඃ

සි  : 231 කා : 324 අහෝ විශාලං භූපාල භුවන ත්රිතයෝදරම් මාති මාතුමශක්යෝපි යශෝ රාශි යදත්ර තේ.


12. උත්ප් රේක්ෂා චක්රම්


සි  : 232 කා : 326 අන්යථෛව ස්ථිතාවෘත්තිශ් චේතනස් යේතරස්ය වා අන්යථෝත්ප් රේක්ෂ්යතේ යත්ර තාමූත්ප් රේක්ෂාං විදුර් යථා

සි  : 233 කා : 327 මධ්යන්දිනාර්ක සන්තප්තඃ සරසීංගාහතේ ගජඃ මන්යේ මාර්තණ්ඩ ගෘහ්යාණි පද්මාන්යුද්ධර්තුමුද්යතඃ

සියබස් ලකරට මුල් වූ

සි  : 234 කා : 329 කර්ණස්ය භූෂණමිදං මමායති විරෝධිතඃ ඉති කර්ණෝත්පලං ප්රායඃ තව දෘෂ්ට්යා විලඞඝ්ය තේ.

සි  : 236 කා : 331 ලිම්පතීව තමෝඞ්ගානි වර්ෂතීවාඤ්ජනං නභඃ ඉතිදම්පි භූයිෂ්ට මුත්ප් රේක්ෂා ලක්ෂණනාවිතම්

සි  : 237 කා : 332 කේෂාඤ්චිදුපමා භ්රාන්ති රිව ශෘත්යේහ ජායතේ නෝපමානං තිඞ්න්තේනේ ත්යතික්රම්යාප්ත භාෂිතම්


13. හේතු චක්රම්

සි  : 238 කා : 340 හේතුශ්ච සූක්ෂ්ම ලේශෞ ච වාචාමුත්තම භූෂණාම් කාරක ඥාපකෞ හේතු තෞ වානේක විධෞ යථා

සි  : 239 කා : 341 අයමාන්දෝලිත ප් රෞඪ චන්දන දෘම පල්ලවං උත්පාදයති සර්වස්ය ප්රීතිං මලය මාරුතඃ

සි  : 240 කා : 343 චන්දනාරණ්යමාධූය ස්පෘෂ්ට්වා මලය නිර්ජ්ඣරාන් පථිකානාමභාවාය පවනෝයමූපස්ථිතඃ

සි  : 241 කා : 347 උත්ප්රබාලාන්යරණ්යානි වාප්යඃ සම්ඵුල්ල පඞ්කජාඃ චන්ද්රඃ පූර්ණශ්ව කාමේන පාන්ථ දෘෂ් ටේර්විෂං කෘතම්

සි  : 242 කා : 348 මාන යෝග්යාංකරෝමීති ප්රිය ස්ථාන ස්ථිතාං සඛීම් බාලා භ්රූභඞ්ග ජිහ්මාක්ෂි පශ්යති ස්ඵූරිතාධරා

සි  : 243 කා : 349 “ගතෝස්තමර්කෝ; හාතීන්දූර්; යාන්ති වාසාය පක්ෂිණඃ”

 	 ඉතීදම්පි සාධ්වේව

කාලාවස්ථා නිවේදනේ.

සි  : 244 කා : 350 අබේධ් යෛරීන්දු පැදානා මසාද්ධ් යෛ චන්දනාම්භසා දේහෝෂ්මාභිඃ සුබෝධං තේ සඛි කාමාරතුරං මනඃ

සි  : 247 කා : 352 අනභ්යාසේන විද්යානා මසංසර්ගේණ ධීමතාම් අනග්රහෙණ වාක්ෂාණාං ජායතේ ව්යසනං නෘණාමි.

සි  : 248 කා : 353 ගතඃ කාම කථෝන්මාදෝ ගලිතෝ යෞවන ජ්වරාඃ ගතෝ මෝහශ්චුතා තෘෂ්ණා කෘතං පුණ්යාශ්රමේ මනඃ

සි  : 249 කා : 354 වනාන්යමුනි න ගෘහා ණේතා නද් යෝ න යෝෂිතඃ මෘගා ඉමේ න දයාදාස් තන්මේ නන්දති මානසම්

සි  : 250 කා : 355 අත්යන්තමසදාර්ය්යාණා මනා ලෝචිත වේෂ්ටිතම් අතස්තේෂාං විවර්ධන්තේ සතතං සර්ව සම්පදඃ

සි  : 251 කා : 356 උද්යාන සහකාරාණා මනුද්භින්නා න මඤ්ජරී දේ යඃ පථික නාරීණාං සතිලඃ සලිලාඤ්ජලිඃ

සි  : 252 කා : 357 ප්රාගභාවාදි රූපස්ය හේතුන්වමිහ වස්තුනඃ භාවාභාව ස්වරූපස්ස කාර්ය්යස් යෝත්පාදනං ප්රනි

සි  : 253 කා : 358 දූර කාර්ය්යඃ තත් සහජඃ කාර්ය්යානන්තරජස් තථා අයුක්ත යුක්ත කාර්ය්යෞ චේ ත්ය සංඛ්යාශ්චිත්ර හේතවඃ

සි  : 254 කා : 360 ත්වදපාඞ්ගාහ්වයං ජෛත්ර මනඞ්ගාස්ත්රං යදඞ්ගනේ මුක්තං තදන්යතස්තේන සෝප්යහං මනසි ක්ෂතඃ

සි  : 255 කා : 362 පශ්චාත් පර්ය්යස්ය කිරණා නුදීර්ණං චන්ද්ර මණ්ඩලම් ප්රාගේව හරිණාක්ෂීණෘ මූදීර්ණෝ රාග සාගරඃ

සි  : 256 කා : 361 ආවිර්භවනි නාරීණාං වයඃ පර්ය්යස්ත ‍ෛශෂවම් සහෛව විවධෛඃ පුංසා මඞ්ගජෝන්මාද විභ්රමෛඃ

සි  : 257 කා : 364 පාණි පද්මානි භුපානාං ශඞ්කෝචයිතුමීශතේ ත්වත් පාද නඛ චන්ද්රානා මර්විෂඃ කුන්ද නිර්මලාඃ

සි  : 258 කා : 363 රාඥං හස්තාරවින්දානි කුඞ්මලී කුරුතේ කුතඃ දේව ත්වව්චරණ ද්වන්ද්ච රවි බාලාතපඃ ස්පෘශන්

14. ලේශ චක්රම්

සි  : 259 කා : 365/370 ඉති හේතු විකල්පානාං දර්ශිතා ගතිරීදාශී ඉඞ්ගිතාකාර ලක්ෂ්යෝර්ථඃ සෞක්ෂ්මියාත් සූක්ෂම ඉති ස්මෘතඃ

ලේශෝ ලේශේන නිර්භින්න වස්තු රූප නිගූහනම් උදාහරණ ඒවාස්ය රූපමාවිර් භවිෂ්යති.

සි  : 260 කා : 366 කදා නො සඞ්ගමෝ භාවී ත්යාකීර්ණේ වක්තුමක්ෂමම් අවේක්ෂ්ය කාන්තමබල‍ා ලීලා පද්මං නියමීලයත්

සි  : 262 කා : 368 මදර්ප්පිත දෘශස්තස්යා ගීත ගෝෂ්ට්යාමවර්ධත උද්දාම රාග තරලා ඡායා කාපි මූඛාම්බුජේ.

සි  : 265 කා : 371 රාජ කන්යානුරක්තං මාං රෝමෝද්භේදේන රක්ෂකාඃ අවගව්ඡේයුරාඥාත මහෝ ශීතානිලං වනම්!


සි  : 266 කා : 372 ආනන්දාශ්රු ප්රවෘත්තං මේ කථං දෘෂ්ට්වෛව කන්යකාම්; අක්ෂී මේ පුෂ්ප රජ සා වාතෝ දුධූතේන දූෂීතම්

සි  : 267 කා : 373 ඉත් යේවමාදිස්ථානේය මලඞ්කාරෝති ශෝභතේ ලේශමේකේ විදුර් නින්දාං ස්තුතිං වා ලේශතඃ කෘතම්

සි  : 268 කා : 376 චපලෝ නිර්දයශ්චාසෞ ජනඃ කින්තේන මේ සඛී ආගඃ ප්රමාර්ජනායෛව චාටවෝ යේන ශික්ෂිතාඃ

සි  : 269 කා : 374 යුචෛෂ ගුණවාත් රාජා යෝග්යස්තේ පතිරූර්ජිතඃ රණෝත්සවේ මනඃ සක්තම් යස්ය කාමෝත්සවාදපි.


15. ක්රමෝක්තීම්

සි  : 270 කා : 378 උද්දීෂ්ටානාං පදාර්ථානා මනුද්දේශෝ යථා ක්රමම් යථා සංඛ්යමිති ප්රෝක්තං සංඛ්යානංක්රම ඉත්යපි

සි  : 271 කා : 379 ධ්රුවන්තේ චෝරිතා තන්වි ස්මිතේ ‘ ක්ෂණ මුඛ ද්යුතිඃ ස්නාතුමම්භඃ ප්රවිෂ්ටායාඃ කුමුදෝත්පල පඞ්කජෛඃ


16 . ප් රේය : රසවද් ඌර්ජස්වී

සි  : 272 කා : 380 ප් රේයඃ ප්රියතරාඛ්යානං රසවද් රස පේශලම් ඌර්ජස්වි රූඪාහඞ්කාරං යුක්තෝත්කර්ෂඤ්ච තත් ත්රයම්

(අ) ප් රේයඃ

සි  : 273 කා : 381 අද්ය යා මම ගෝවින්ද ජාතා ත්වයි ගෘහාගතේ කාලේනෛෂා භවේත් ප්රීතිස් තවෛවා ගමනාත් පුනඃ

සි  : 274 කා : 383 සෝමඃ සූර්ය්යෝ මරූද් භූමිර් ව් යෝම හෝතානලෝ ජලම් ඉති රූපාන්යතික්රම්ය ත්වාම් ද්රෂ්ටුං දේව කේ වයම්?



(ඇ) රසවත් I ශෘඞ්ගාර

සි  : 276 කා : 385 මෘතේති ප් රේත්ය සඞ්ගන්තුං යයා මේ මරණං මතම් සෛෂා තන්වී මයා ලබ්ධා කථමත්ත් රෛව ජන්මනී?

Ii රෞද්ර

සි  : 277 කා : 387 තිගෘහ්ය කේශේෂ්වාකෘෂ්ටා කෘෂ්ණා යේනාග්රතෝ මම සෝයං දුඃශාසනඃ පාපෝ ලබ්ධඃ කිං ජීවති ක්ෂණම්?


iii වීර

සි  : 278 කා : 389 අජිත්වා සාර්ණවාමූර්වි මනීෂ්ට්වා විවීධෛර්මඛෛඃ අදත්වා චාර්ථමර්ථීභ්යෝ භවේයං පාර්ථිවඃ කථමි?

Iv කරුණා

සි :279 කා : 391 යස්යාඃ කුසුම ශය්යාපි කෝමලාඞ්ග්යා රුජාකරී සාධීශේතේ කථං තන්වී හුතාශනවතිං චිතාම්?

V අද්භූත

සි  : 280 කා : 395 අංශුකානි ප්රබාලානි පුෂ්පං හාරාදි භූෂණම් ශාඛාශ්ව මන්දිරාණ්යේෂාං චිත්රං නන්දන ශෘඛිනාම්!


Vi හාස්ස

සි  : 281 කා : 394 ඉදමම්ලාන මානාසා ලග්නං ස්තන තටේ තව ඡාද්යතාමුත්තරියේණ නවං නඛපදං යඛී.

Vii භයානක

සි  : 282 කා : 396 ඉදං මඝෝනඃ කුලිශං ධාරා සන්නිහිතානලම් ස්මරණං යස්ස දෛත්ය ස්ත්රී ගර්භ පාතාය කල්පතේ.

Viii බීහත්ස සි  : 283 කා : 393 පායං පායං තවාරීණාං ශෝණිතං පාණි සම්පුටෛඃ කෞණපාඃ සහ නෘත්යන්ති කබන්ධෛරන්ත්ර භූෂණඃ

(ඉ) ඌර්ජස්වී

සි  : 284 කා : 398 අපකර්තාහමස්මීති හෘදිතේ මාස්මභුද් භයම් වීමුඛේෂූ න මේ ඛඞ්ගඃ ප්රහර්තුං ජාතු වාඤ්ඡති

17. පර්යායෝක්තම්

සි  : 285 කා : 400 අර්ථමිෂ්ටමනාඛ්යාය සාක්ෂාත් තස්යෛව සිද්ධයේ යත් ප්රකාරාන්තරාඛ්යානං පර්ය්යායෝක්තං තදිෂ්යතේ.

සි  : 286 කා : 401 දශත්යසෞ පරභෘතඃ සහකාරස්ස මඤ්ජරීම් තමහං වාරයිස්යාමි යුවාභ්යාං ස්වෛරමාස්යතාම්.

18. සමාහිතම් සි  : 287 කා : 403 කිඤ්චිදාරභමානස්ස කාර්ය්යම් දෛවවසාත් පුනඃ තත් සාධන සමාපත්තීර් යා තදාහුඃ සමාහිතම්.

සි  : 288 කා : 404 මානමස්යා නිරාකර්තුං පාදයෝර් මේ පතිෂියතඃ උපකාරාය දිෂ්ට්යෛත දුදීර්ණ ඝන ගර්ජිතම්.

19. උදාත්තම්

සි  : 289 කා : 405 ආශයස්ය විභූතේර්වා යන්මහත්ත්වමනුත්තමම් උදාත්තන් තාම තං ප්රාහු රලඞ්කාරං මනීෂිණාඃ


කාව්යාදර්ශ පැදි වැළ

සි  : 290 කා : 407 රත්ත භිත්ත්තීෂූ සඞ්ක්රාන්තෛඃ ප්රතිබිම්බ ශතෛර්වෘතඃ ඥතෝ ලඞ්කේශ්වරඃ කෘව්ඡ්රා දාඤ්ජනේයේන තත්වතඃ

සි  : 291 කා : 406 ගුරෝඃ ශාසනමත්යේතුං නශශාක ස රාඝවඃ යෝ රාවණ ශීර්ශ්ජේද කාර්යය භාරේප්යවික්ලවඃ

20 . අපහ්නුති චක්රම් සි  : 292 කා : 409 අපහ්නුතිරපහ්නුත්ය කිඤ්විදන්යාර්ථ දර්ශනම් “න පඤ්චේෂුඃ ස්මරස්තස්ය සහස්රම් පත්රිණාමිති”

සි  : 293 කා : 410 වන්දනං වන්ද්රිකා මන්දෝ ගන්ධවාහශ්ව දක්ෂිණඃ සේයමග්නිමයී සෘෂ්ටිර් මයි, ශිතා පරාන්ප්රති.

සි  : 294 කා : 412 අමෘතස්යාන්දි කිරණශ් චන්ද්රමා නාමතෝ මතඃ අන්ය ඒ වායමර්ථාත්මා විෂ නිෂ්යන්දි දීධිතිඃ

21. ශ්ලේෂ චක්රම්


සි  : 295 කා : 415 ශ්ලිෂ්ටමිෂ්ටමනේකාර්ථ මේක රූපාන්විතං වචංඃ තදහින්න පදං, භින්න පද ප්රායමිති ද්විධා.

සි  : 298 කා : 418 උපමා රූපකාක්ෂේප ව්යතිරේකාදි ගෝචරාඃ ප්රාගේව දර්ශිතාඃ ශ්ලේෂා දර්ශ්යන්තේ කේචතාපරේ

සි  : 299 කා : 419/420 අස්ත්යහිත්නඃ ක්රියඃ කශ්චි දවිරුද්ධ ක්රියෝපරං විරුද්ධ කර්මාචාස්ත්යන්යඃ ශ්ලේෂෝනියමවානපි.

නියමාක්ෂේප රූපෝක්නි රවිරෝධි විරෝධ්යපි. තේෂාං නිදර්ශනේෂ්වේව රූපමාවිර් භවිෂ්යති.

සි  : 300 කා : 421 වක්රාඃ ස්වභාව මධුරාඃ ශංසන්ත්යෝ රාගමුල්වණම් දෘශෝ දූත්යශ්ව කර්ෂන්ති කාන්තාභිඃ ප්රේෂිතාඃ ප්රියාන්.

(හෙළු පෙරැළිය අමුතු වැ නිමැවුමෙකි)

සි  : 302 කා : 423 රාගමාදර්ශයන්නේෂ වාරුණියෝග වර්ධිතම් නිරෝ බවති ඝර්මාංශු රඞ්ගජස්තු විජෘම්භතේ.

කාව්යාදර්ශ පැදි වැළ

සි  : 303 කා : 422 මධුරා රාග වර්ධින්යඃ කෝමලාඃ කෝකිලා ගිරඃ ආකර්ණ්යන්තේ මද කලාඃ ශ්ලිෂ්යන්තේ වාසිතේක්ෂණඃ

සි  : 304 කා : 427 අව්යුතෝප්යවෘෂව්ඡේදී රාජාප්යවිදිත ක්ෂයඃ දේවෝජය විබුධෝ ජඥ ශඞ්කරෝජයභූජඞ්භවාන්

(හෙළු පෙරැළියේ මුල් තුන් පදය අමුතු මැවුමෙකි.)

සි  : 305 කා : 416 අසාවුදයමාරූඪඃ ‘කාන්තිමාන් රක්තමණ්ඩලඃ රාජා හරති ලෝකස්ස හෘදයං මෘදුභිඃ කරෛඃ

(අග තුන් පදය අමුතුයි)


22. විශේෂෝක්ති චක්රම්

සි  : 307 කා : 428 ගුණ ජාති ක්රියාදීනාං යත්තු වෛකල්ය දර්ශනම් විශේෂ දර්ශනායෛව සා විශේෂෝක්තිරිෂ්යතේ.

සි  : 308 කා : 430 න දේව කන්යකානාපි ගන්ධර්ව කුල සම්භවා තථාප්යේෂා තපෝ භඞ්ගං විධාතුං වේධසෝජලම්.


සි  : 309 කා : 431 න බද්ධා භ්රූකුටිර්නාපි ස්ඵුරිතෝ දශනච්ඡදඃ න ච රක්තා භවද් දෘෂ්ටිර් ජිතඤ්ච ද්විෂතාං බලම්

සි  : 310 කා : 429 න කඨෝරං නවා තීක්ෂ්ණ මායුධං පුෂ්පධන්වනඃ නථාපි ජිතමේවාසි දමුනා භුවනත්රයම්

සි  : 311 කා : 432 න රථා න ච මාතඞ්ගා න හයා නව පත්තයං ස්ත්රීණාමපාඞ්ග දෘෂ්ට්යෛව ජියතේ ජගතාං ත්රයම්

සි  : 312 කා : 433 එක චක්රෝ රථෝ යාන්තා විකලෝ විෂමා හයාඃ ආක්රමතේව තේජස්වි තථාප්යර්කෝ නභස්තලම්.

23. තුල්ය යෝගතා

සි  : 313 කා : 435 විවක්ෂිත ගුණෝත්කෘෂ්ටෛර් . යත් සමීකෘත්ය කස්යචිත් කීර්තනං ස්තුති නින්දාර්ථං සාමතා තුල්ය යෝගිතා

සි  : 314 කා : 436 යමඃ කුවේරෝ වරුණඃ සහස්රාක්ෂෝ භවානපි විභ්රත්යනන්ය වීෂයාං ලෝක පාල ඉති ශ්රුතිම්

කාව්යාදර්ශ පැදි වැළ

සි  : 315 කා : 437 සඞ්ගතානි මෘගාක්ෂිණාං තඩිත් විලාසිතානි ච ක්ෂණද්වයං න නිෂ්ඨන්ති ඝනාරබ්ධාන්යපි ස්වයම්

24. විරෝධ චක්රම්

සි  : 316 කා : 438 විරුද්ධානාං පදාර්ථානාං යත්ර සංසර්ග දර්ශනම් විශේෂ දර්ශනායෛව සවිරෝධඃ ස්මෘතෝ යථා

සි  : 317 කා : 439 කූජිතං රාජ හංසානාං වර්ධතේ මද මඤ්ජුලම් ක්ෂීයතේ ච මයුරාණාං රූතමුත්ක්රාන්ත සෞෂ්ඨවම්.

සි  : 318 කා : 441 තනු මධ්යං පෘථු ශ්රෝණි රක්තෞෂ්ටමසිතේක්ෂණම් තන නාභි වපුඃ ස්තරීණාං කං නහන්ත්යුන්නත සිතනම්?

සි  : 319 කා : 443 උද්යාන මාරුතෝද්ධූතාශ් චූත වම්පික රේණවඃ උදශ්රයන්ති පාන්ථානා මස්පෘශන්තෝපි ලෝචනේ.

25. අප්රස්තුත ප්රශංසා

සි   : 321

කා  : 446 සුඛං ජීවන්ති හරිණා වනේෂ්වපර සේවිතඃ අන්නෛරයත්න සුලභෛස් තෘණ දර්භාඞ්කුරාදිභිඃ

සියබස් ලකරට මුල් වූ

26. ව්යාජස්තුතිඃ

සි  : 323 කා : 448 යදි නින්දන්තිව ස්තෞති ව්යාජ ස්තුතිරසෞ ස්මෘතා දෝෂා භාෂා ගුණා ඒව ලභන්තේ හ්යත්ර සන්නිධිම්

සි  : 324 කා : 449 තාපසේනාපි රාමේණ ජිතේයං භූතධාරිණී ත්වයා රාඥාපි සෛවේයං ජිතමාභුන් මදස් - තව

සි  : 325 කා : 451 භුජංග භෝග සංසක්තා කලත්රා තව මේදිනී අහංකාරඃ පරාංකොටි මාරෝහනි කුතස් තව. 27. නිදර්ශනම්

සි  : 326 කා : 453 අර්ථාන්තර ප්රවෘත්තේන කිඤ්චිත් තත් සදෘශං ඵලම් සද‘සද් වා නිදර්ශ්යේත යදි තත් ස්යාත්නිදර්ශනම්.

(හෙළු පෙරැළියේ පැහැයුම මෙයට වඩා විදුහුරුයි.)

සි  : 327 කා : 454 උදයන්නේෂ සවිතා පද්මේස්වර්පයති ශ්රයම් විභාවයිතුමෘද්ධීනාං ඵලං සුහෘදනුග්රහම්.

කාව්යාදර්ශ පැදි වැළ

28. සහෝක්තිඃ පරිවෘත්තිශ්ව

සි  : 329 කා : 456 සහෝක්තිඃ සහභාවේන කථනං ගුණ කර්මණාම් අර්ථානාං යෝ විනිමයඃ පරිවෘත්තිස්තුසා ස්මෘතා

සි  : 330 කා : 457 සහ දීර්ඝා මම ශ්වාසෛ රිමාඃ සම්ප්රති රාත්රයඃ පාණ්ඩුරාශ්ව මමෛවාඞ්ගෛඃ සහ නාශ්චන්ද්රභූෂණාඃ සි  : 331 කා : 461 ශස්ත්ර ප්රහාරං දදතා භුජේන තව භුබුජාම් චිරාර්ජිතං හෘතං තේෂාං යශං කුමුද පාණ්ඩුරම්.

29. ආශිඃ

සි  : 332 කා : 462 ආශිර්නාමාභිලෂිතේ වස්තුන්යාශංසනං යථා “පාතු වඃ පරමං ජ්යෝති රවාඞ් මනසගෝචරම්

30. සඞ්කීර්ණම්

සි  : 333 කා : 464 උත්ප්රේක්ෂා භේද ඒවාසා වුත්ප් ‍ෙර්ක්ෂාවයවෝපි ව නානාලඞ්කාර සංසෘෂ්ටිඃ සඞ්කීර්ණන්තු නිගද්යතේ.

(අග පද දෙක පමණක් ගෙනැ හැඩ වැඩ දැමීමෙන් හෙළු පෙරැළිය සැකැසිණ.)

සි  : 337 කා : 468 ශ්ලේෂඃ සර්වාස්රන පුෂ්ණාති ප්රායෝ වක්රෝක්තිෂු ශ්රියම් භින්නං ද්විධා ස්වභාවෝක්නිර් වක්රෝක්තිශ්වේනි වාඞ්මයම්

තෙවැනි සග සි  : 340 කා : 474 අව්යපේත ව්යපේතාත්මා ව්යාවෘර්ත්තීර් වර්ණ සංහතේඃ යමකං තච්ච පාදානා මාදි මධ්යාන්ත ගෝචරම්.


(සද ලකරෙහි ඉතිරි හරිය සේයා අනුහරනයෙකි.)


දෝෂ විභාගා:

සි  : 377/378 කා : 598 ආපාර්ථං ව්යර්ථමේකාර්ථං සසංශය මපක්රමං ශබ්දහීනං යතිභ්රෂ්ටං භින්න වෘත්තං විසන්ධිකම්

සි  : 377/378 කා : 599 දේශ කාල කලා ලෝක න්යායාගම විරෝධි ච ඉති දෝෂාඃ දශෛවේතේ වර්ජ්යාඃ කාව්යේෂූ සූරිභිඃ

I අපාර්ථත්වම්

සි  : 378 කා : 601 (සමුදයාර්ථ සූන්යං යත් තදපාර්ථමිතීෂ්යතේ) උන්මත්ත මත්ත බාලානා මූක්තේ රන්යත්ර දුෂ්යති.


කාව්යාදර්ශ පැදි වැළ

සි  : කා : 602 සමුද්රඃ පීයතේ දේවෛ රහමස්මි ජරාතුරඃ අමී ගර්ජන්ති ජිමුතා හරේරෛරාවණඃ ප්රියඃ

Ii ව්යර්ථත්වම්

සි  : 380 කා : 605 ජහි ශත්රු බලං කෘත්ස්නං ජය විශ්වම්භරාමිමාම් තව නෛකෝපි විද්වේෂ්ටා සර්ව භූතානු කම්පිතෘ.

Iii ඒකාර්ථත්වම්

සි  : 381 කා : 608 අවිශේෂෙණ පූර්වෝක්තං යදි භූයෝපි කීර්ත්යතේ අර්ථතඃ ශබ්දතෝවාපි තදේකාර්ථං මතං යතා.

සි  : 381 කා : 609 උත්කාමුන්මනයන්ත් යේතේ බාලාං තදලකත්විෂඃ අම්භෝධරාස්තඩිත්වන්නෝ ගම්භීරා ස්තනයිත්නවඃ


ඒකාර්ථස්ස ගුණත්වම්

සි  : 382 කා : 610 අනුකම්පාද්යතිශයෝ යදි කශ්චිත් විවක්ෂ්ය න දෝෂඃ පුනරුක්තෝපි ප්රත්යුතේයමලඞ්ක්රියා.

සි  : 382 කා : 611 හන්යතේ සා වරාරෝහා ස්මරේණාකාණ්ඩ වෛරිණා; හන්යතේ චාරුසර්වාඞ්ගී! හන්යතේ මඤ්ජුභාෂිණි!!

Iv සසංශයත්වම්

සි  : 383 කා : 612 නීර්ණයාර්ථං ප්රයුක්තානි සංශයං ජනයන්ති චේත්, වාචාංසි දෝෂ ඒවා ‘සෞ සසංශය ඉති ස්මෘතඃ

V අපක්රමත්වම්

සි  : 384 කා : 617 උද්දේශානු ගුණෝර්ථානා මනුද්දේශෝ න චේත් කෘතඃ අපක්රමාභිධානං තං දෝෂමාවක්ෂතේ බුධාඃ

සි  : 384 කා : 618 ස්ථිති නිර්මාණ සංහාරේ හේතවෝ ජගතාමමී ශම්භු නාරායණාම්භෝජ යෝනයඃ පාලයන්තු ව.

Vi ශබ්ද හීනත්වම්

සි  : 385 කා : 621 ශබ්ද හීනමනාලක්ෂය ලක්ෂ්ය ලක්ෂණ පද්ධතිඃ පද ප්රයෝගෝ ‘ ශිෂ්ටේභ්යඃ ශිෂ්ටේෂ්ටස්තු න දුෂ්යති

සි  : 385 කා : 622 අවතේ භවතේ බාහුර් මහීමර්ණව ශක්කරීම් මහා රාජන්තජිඥසා නාස්තීත්යාසාං ගිරාං රසඃ

Iiv දේශ විරෝධත්වම්.

සි  : 388 කා : 638 කර්පූර් පාදපාමර්ශ සුරභිර් මලයාතිලඃ කලිඞ්ග වන සම්භූතං මෘග ප්රායාඃ මතඞ්ගජඃ

සි  : 388 කා : 639 චෝලාඃ කාලාගුරු ශ්යාම කාවේරි තීර භූමයඃ ඉති දේශ විරෝධිත්යා වාවඃ ප්රස්ථානමීදෘශම්.


Viii තාල විරෝධත්වම්

සි  : 389 කා : 640 පද්මිනී නක්තමුන්නිද්රා ස්ථුටත්යහ්නි කුමුද්වතී මධුරුත්ථුල්ල නිචුලෝ නිදාඝෝ මේඝදුර්දිනඃ

Ix කලා විරෝධත්වම්

සි  : 390 කා : 643 වීර ශෲඞ්ගාරයෝර්භාවෞ ස්ථායිනෞ ක්රෝධ විස්මයෞ පූර්ණ සප්ත ස්වරඃ සෝයං භින්න මාර්ගඃ ප්රවර්තතේ.

X ලෝක විරෝධත්වම්

සි  : 391 කා : 645 ආධූත කේශරෝ හස්තී තීක්ෂණ ශෲඞ්ගස් තුරඞ්ගම ගුරු සාරෝයමේරණ්ඩෝ නිඃසාරඃ ඛදිර ද්රුමඃ

Xi න්යාය විරෝධත්වම්

සි  : 392 කා : 647 සත්යමේවාහ සුගතඃ සඞ්ස්කාරානවිනශ්වරාන් තථාහි සා වකෝරාක්ෂි ස්ථීතෛවාද්යපි මේ හෘදී

Xii ආගම විරෝධත්වම් සි  : 393 කා : 650 අනාහිතාග්නයෝප් යේතේ ජාත පුත්රා විතන්වතේ විප්රා වෛශ්වානරීමිෂ්ට මක්ලිෂ්ටා වාරභූෂණාඃ

I දේශ විරෝධේ ගුණඃ

සි  : 394 කා : 653 තස්ය රාඥඃ ප්රභාවේණ තදුද්යානානි ජඥීරේ ආර්ද්රාංශුකප්රවාලානා මාස්පදං සුරශාඛිනාම්.

Ii කාල විරෝධේ ගුණඃ

සි  : 395 කා : 654 රාඥං විනාශ පිශුනශ් වවාර ඛර මාරුතඃ ධුන්වන් කදම්බ රජසා සහ සප්තච්ඡදෝද්ගමාන්.

කාව්යාදර්ශ පැදි වැළ

Iii කලා විරෝධේ ගුණඃ සි  : 396 කා : 655 දෝලාභිප් රේ රණ න්රස්ත වධු ජන මූඛෝද්ගතම් කාමිනාං ලය වෛෂම්යං ගේයං රාගමවර්ධයත්

Vi ලෝක විරෝධේ ගුණඃ

සි :397 කා : 656 ‍ෙඑන්දවාදර්විෂඃ කාමි ශිශිරං හව්යවාභනම් අබලා විරහ ක්ලේශ විහ්වලෝ ගණයත්යයම්

V හේතු විද්යා විරෝධේ ගුණඃ

සි  : 398 කා : 657 ප්රමේයෝ ‘ ප්යප්රමේයෝසි සඵලෝ ‘ප්යසි නිෂ්ඵලඃ ඒකස්ත්වමප්ය ‘ නේකෝසි නමස්තේ විශ්වමූර්ත්තයේ

Vi ආගම විරෝධේ ගුණඃ

සි  : 399 කා : 658 පඤ්චානාං පාණ්ඩු පුත්රාණාං පත්නී පාඤ්චාල පුත්රිකා සතී නාමග්රණිශ්වාසිද් දෛවෝහි විධිරීදෘශඃ