ප්‍රංශ/පාඩම්/හෝඩිය
ප්‍රංශ හෝඩියට පදනම් වී ඇත්තේ ලතින් හෝඩිය (රෝමානු හෝඩිය ලෙස ද හඳුන්වයි) වන අතර, එහි අක්ෂර විසිහයක් (26) ඇත. මුලින් ම ප්‍රංශ හෝඩියට අක්ෂර විසිපහක් (25) ඇතුළත් වූ අතර, 'W' අකුර දහනවවන සියවස මැද දී එක්කෙරිණි. 'W' අකුරට ඉංග්‍රීසි බසින් "double-u" යන නම ව්‍යවහාර කළ ද, ප්‍රංශ වල දී "double-v" යන අරුතින් (vay) ලෙස හඳුන්වන 'V' වලින් පසු එය (doo-bluh-vay) ලෙස උච්චාරණය කරයි. පැරණි ප්‍රංශ සිට නූතන ප්‍රංශ දක්වා කාලය තුළ 'K' අකුර ඇතුළත් කෙරිණි. මෙම අක්ෂර දෙක බොහෝ විට යෙදෙනුයේ වෙනත් භාෂා වලින් ලබාගත් වචන වල දී ය. අද භාවිතා වන ප්‍රංශ හෝඩිය වසර 200 කට වඩා පැරණි නොවේ.
අක්ෂර විසිහය කොටස් කෙරෙනුයේ පහත ආකාරයටය:
- 20 ව්‍යංජන (Consonnes): B C D F G H J K L M N P Q R S T V W X Z
- 6 ස්වර (Voyelles): A E I O U Y
මීට අමතර ව, ප්‍රංශ වල දී වෙනත් උච්චාරණ ලකුණු කිහිපයක් ද ප්‍රංශ වලදී භාවිතා වේ : ගැඹුරු උච්චාරණ (à, è, හා ù) සහ තීව්‍ර උච්චාරණ (é). [ස්වරයක් ලෙස සැළකෙන] Y හැර අන් සියලු ස්වර වලට 'ල ලකුණ' (Circumflex) යෙදේ: â, ê, î, ô, û. එමෙන්ම tréma (dieresis යන්නට යෙදෙන ප්‍රංශ වචනය) ලකුණ ද යෙදේ: ë, ï, ü, ÿ. එක් වූ අකුරු (වර්ණවින්‍යාසක බැඳිඅකුරු - Orthographic ligatures) දෙකක් ද භාවිතා වේ: æ සහ œ. අවසාන ලෙස, c මත 'සකාර ලකුණ' (Cedilla) යොදා එය ඉංග්‍රීසි s මෙන් ශබ්ද කරවයි: ç.
අක්ෂර හා උදාහරණ
[සංස්කරණය]| අකුර | ප්‍රංශ නම | උච්චරණය | සිංහල උච්චරණය |
|---|---|---|---|
| Aa |  /a/ (ආ)
|
father හි a මෙන් | ආ |
| Bb | /be/ (බේ)
|
maybe හි b මෙන් | බ් |
| Cc | /se/ (සේ)
|
e සහ i ට පෙර: center හි c මෙන් a, o, හෝ u ට පෙර: cat හි c මෙන් |
ස්: e සහ i ට පෙර ක්: a, o, හෝ u ට පෙර |
| Dd | /de/ (ඩේ)
|
dog හි d මෙන් | ඩ් |
| Ee | /ə/ (අර්)
|
ආසන්න ව burp හි u මෙන් | අර් හෙවත් අ' |
| Ff | /ɛf/ (එෆ්)
|
fog හි f මෙන් | ෆ් |
| Gg | /ʒe/ (ෂේ)
|
e සහ i ට පෙර: measure හි s මෙන් a, o, හෝ u ට පෙර: get හි g මෙන් |
ෂ්: e සහ i ට පෙර ග්: a, o, හෝ u ට පෙර |
| Hh | /aʃ/ (අශ්)
|
පහත අතිරේක සටහන් බලන්න: උච්චාරණය නොවේ | උච්චාරණය නොවේ |
| Ii | /i/ (ඊ)
|
team හි ea මෙන් | ඊ |
| Jj | /ʒi/ (ෂී)
|
measure හි s මෙන් | ෂ් |
| Kk | /ka/ (කා)
|
kite හි k මෙන් | ක් |
| Ll | /ɛl/ (එල්)
|
lemon හි l මෙන් | ල් |
| Mm | /ɛm/ (එම්)
|
minute හි m මෙන් | ම් |
| Nn | /ɛn/ (එන්)
|
note හි n මෙන් | න් |
| Oo | /o/ (ඕ)
|
සංවෘත: ආසන්න ව nut හි u මෙන් විවෘත: nose හි o මෙන් |
සංවෘත:අ විවෘත:ඕ |
| Pp | /pe/ (පේ)
|
pen හි p මෙන් | ප් |
| /ky/ (කිව්)
|
kite හි k මෙන් | ක් | |
| Rr | /ɛʁ/ (ඒර්)
|
ඔබේ උගුර පිටුපස උගුර දෙවනු ලබන තැන අසල වාතයට බලය යොදයි, ශබ්දය මෘදුය. | |
| Ss | /ɛs/ (එස්)
|
වචනයක මුල දී හෝ s අකුරු දෙකක් ඇත්නම් sister හි s මෙන් ද එක අකුරක් නම් amazing හි z මෙන් ද | ස් හෝ බරකොට ස් |
| Tt | /te/ (ටේ)
|
top හි t මෙන් | ට් |
| Uu | /y/ (එව්)
|
ඉංග්‍රීසි e අකුර මෙනි, එහෙත් තොල් මගින් oo කියවේ. | ඉංග්‍රීසි e අකුර මෙනි, එහෙත් තොල් මගින් ඌ කියවේ. |
| Vv | /ve/ (වේ)
|
violin හි v මෙන් | ව් |
| Ww | /dubləve/ (ඩු-බ්ල-වේ)
|
වචනයේ නිරුක්තිය අනුව violin හි v මෙන් හෝ water හි w මෙන් | ව් හෝ බරකොට ව් |
| Xx | /iks/ (ඊක්ස්)
|
එක්කෝ socks හි /ks/ මෙන්, නැතහොත් exit හි /gz/ මෙන් | ක්ස් හෝ ග්ස් |
| Yy | /igʁɛk/ (ඊ-ග්‍රෙක්)
|
leak හි ea මෙන් | ඊ |
| Zz | /zɛd/ (සෙඩ්)
|
zebra හි z මෙන් | ස්z |
අතිරේක අක්ෂර වින්‍යාසය · සටහන්
[සංස්කරණය]අවසානයේ යෙදෙන ව්‍යාජනාංක්ෂර
[සංස්කරණය]ප්‍රංශ බසේ දී යම් වචනයක අගට යෙදුණු විට දී ඇතැම් ව්‍යාජනාංක්ෂර වලින් හඬක් නොඋපදියි. p (coup /ku/ (කූ) (ප්‍රහාරය, තිගැස්ම) යන්නෙහි යෙදෙන විට), s (héros /e.ʁɔ/ (අයි-රොහ්) (වීරයා) යන්නෙහි යෙදෙන විට), t (chat /ʃa/ (ෂාහ්) (පූසා) යන්නෙහි යෙදෙන විට), d (marchand /maʁ.ʃɑ̃/ (මාහ්ර්-ෂාහ්(n)) (කඩකාරයා) යන්නෙහි යෙදෙන විට) හා x (paresseux /pa.ʁɛ.sø/ (පාහ්-රෙහ්-සුව්) (උදාසීන, ඉතා අලස) යන්නෙහි යෙදෙන විට) ආදී අක්ෂර වචනයක අගට යෙදුණු විට දී සාමාන්‍යයෙන් උච්චාරණය නොවේ. ඒවා උච්චාරණය වනුයේ එම අකුරට පසුව e අකුරක් තිබෙන විට දී ය (එනම්, coupe /kup/ (කූප්) (භාජනය, ගුරුලේත්තුව), chatte /ʃat/ (ෂාට්) (පූසි), marchande /maʁ.ʃɑ̃d/ (මාහ්ර්-ෂා(න්)ඩ්) (කඩකාරිය) වැනි අවස්ථාවල ය).
දන්තජ ව්‍යංජනාක්ෂර
[සංස්කරණය]d, l, n,s, t, සහ z යන අක්ෂර දිවේ අග කොටස යටිදත්වලට විරුද්ධවත්, දිවේ මැද කොටස උඩුතල්ලට විරුද්ධවත් උච්චාරණය කරයි. ඉංග්‍රීසි වලදී, මෙම අක්ෂර දිවේ අග කොටස උඩුතල්ලට විරුද්ධව තබා උච්චාරණය කරයි. එසේ ඉංග්‍රීසි ක්‍රමයට d අකුර ප්‍රකාශ කළ විට voudrais /vud.ʁɛ/ වැනි වචන නිවැරදිව උච්චාරණය කිරීම අපහසු කරවයි.
b සහ p
[සංස්කරණය]ඉංග්‍රීසිවල දී මෙන් නොව, ප්‍රංශවල දී b සහ p අකුරු උච්චාරණය කිරීමේදී, කටින් මද වාතයේ සිට වාතය පිට නොවන තැනට පැමිණිය යුතුය. In terms of phonetics, the difference in the French b and p and their English counterparts is one of aspiration. Fortunately, in English both aspirated and unaspirated variants (allophones) exist, but only in specific environments. If you're a native speaker, say the word pit and then the word spit out loud. Did you notice the extra puff of air in the first word that doesn't come with the second? The p in 'pit' is aspirated ([pʰ]); the p in 'spit' is not (like the p in any position in French).
q
[සංස්කරණය]'q' අකුර සෑම විටම ඊට පසුපසින් ඇති 'u' අකුරක් සමග ම යෙදෙයි. එසේ නොවන අවස්ථා දෙකකි, 'cinq' (පහ) සහ 'coq' (කුකුළා).
r
[සංස්කරණය]'e' ට පසු වචනයක අග යෙදෙන 'r' අකුර සාමන්‍යයෙන් නිහඬ ය, එහෙත් තනි මාත්‍රාවේ වචන වල දී එය උච්චාරණය වේ, 'fer' (යකඩ), 'mer' (මුහුද) සහ 'hier' (ඊයේ).
Aspirated and non-aspirated h
[සංස්කරණය]In French, the letter h can be aspirated (h aspiré), or not aspirated (h non aspiré), depending on which language the word was borrowed from. The h is never pronounced, whether it is aspirated or not aspirated.
For example, the word héros /e.ʁɔ/ has an aspirated h. When a definite article (le, la, l', les) is placed before it, the result is le héros, and both words must be pronounced separately. However, the feminine form of héros, héroïne /eʁɔin/ is a non-aspirated h. Therefore, when you put a definite article in front of it, it becomes l'héroïne, and is pronounced as one word.
The only way to tell if the h at the beginning of a word is aspirated is to look it up in the dictionary. Some dictionaries will place an asterisk (*) in front of the entry word in the French-English H section if the h is aspirated. Other dictionaries will include it in the pronunciation guide after the key word by placing an apostrophe ( ' ) before the pronunciation. In short, the words must be memorized.
Here is a table of some basic h words that are aspirated and not aspirated:
| aspirated | non-aspirated |
|---|---|
| héros, hero (le héros) | héroïne, heroine (l'héroïne) |
| haïr, to hate (je hais) | habiter, to live (j'habite) |
| huit, eight (le huit novembre) | harmonie, harmony (l'harmonie) |
අතිරේක orthography · Punctuation · La ponctuation
[සංස්කරණය]| & | esperluette, et commercial | , | virgule | { } | accolades | ~ | tilde | ||||||
| ' | apostrophe | = | égal | % | pourcent | @ | arobase, a commercial, arobe | ||||||
| * | astérisque | $ | dollar | . | point | ||||||||
| « » | guillemets | ! | point d'exclamation | + | plus | ||||||||
| \ | barre oblique inverse | > | supérieur à | # | dièse | ||||||||
| [ ] | crochets | < | inférieur à | ? | point d'interrogation | ||||||||
| : | deux points | - | moins, tiret, trait d'union | _ | soulignement | ||||||||
| ; | point virgule | ( ) | parenthèses | / | barre oblique | ||||||||
අතිරේක orthography · Diacritics
[සංස්කරණය]Five different kinds of accent marks are used in written French. In many cases, an accent changes the sound of the letter to which it is added. In others, the accent has no effect on pronunciation. Accents in French never indicate stress (which always falls on the last syllable). Accentuated letters are usually never followed by a double consonant (except châssis for instance); moreover on e accent becomes useless because a following double consonant changes its pronunciation (e.g.: jeter ([ə],throw) but je jette (pronounced è, I throw). The following table lists every French accent mark and the letters with which it can be combined:
| Accent | Letters used | Examples |
|---|---|---|
| acute accent (accent aigu) | é | éléphant /e.le.fɑ̃/
|
| grave accent (accent grave) | è, à, ù | fièvre /fjɛvʁ/, là /la/, où /u/
|
| circumflex (accent circonflexe) | â, ê, î, ô, û | gâteau /ɡa.tɔ/, être /ɛtʁ/, île /il/, chômage /ʃɔ.maʒ/, dû /dy/
|
| diaeresis (tréma) | ë, ï, ü, ÿ | Noël /nɔ.ɛl/, maïs /ma.is/, aigüe /e.ɡy/
|
| cedilla (cédille) | ç | français /fʁɑ̃.sɛ/
|
Note that the letter ÿ is only used in very rare words, mostly old town names like L'Haÿ-Les-Roses, a Paris surburb or Aÿ in Champagne region. This letter is pronounced like ï.
Note also that as of the spelling reform of 1990, the diaresis indicating gu is not a digraph on words finishing in guë and is now placed on the u in standard (académie française) French: aigüe and not aiguë; cigüe and not ciguë; ambigüe and not ambiguë. Since this reform is relatively recent and mostly unknown to laypeople, the two spellings can be used interchangeably.
Acute accent · Accent aigu
[සංස්කරණය]The acute accent is the most common accent used in written French. It is only used with the letter e and is always pronounced /e/ (ay).
One use of the accent aigu is to form the past participle of regular -er verbs.
| Infinitive | Past participle |
|---|---|
| aimer (to love) | aimé (loved) |
| regarder (to watch) | regardé (watched) |
Grave accent · Accent grave
[සංස්කරණය]à and ù
[සංස්කරණය]In the case of the letters à and ù, the grave accent is used to graphically distinguish one word from another.
| Without accent grave | With accent grave |
|---|---|
| a (3rd pers. sing of avoir, to have) | à (preposition, to, at, etc.) |
| la (definite article for feminine nouns) | là (there) |
| ou (conjunction, or) | où (where) |
è
[සංස්කරණය]Unlike à and ù, è is not used to distinguish words from one another. The è is used for pronunciation. In careful speech, an unaccented e is pronounced like an a on the end of a word in English /ə/, as in "Angela", and in rapid speech is sometimes not pronounced at all. The è is pronounced like the letter e in pet.
Circumflex accent · Accent circonflexe
[සංස්කරණය]This accent is often called a 'hat' in language and mathematics, and usually indicates the disappearance of the old-French s after the vowel wearing it (the hat) but this s can still be found in a noun or a verb of the same lexical family. Examples are: hospital --> hôpital but hospitalité, maistre --> maître, gâteau from old french gastel, ê is pronounced like è: Fenestre --> fenêtre but défenestrer, forest --> forêt but forestier.
Circumflex accent may be used to have closed-o (la Drôme (French department), un dôme... ô is pronounced [o] like in château, without this accent it would be said like the english word hot ; whereas this pronunciation is not really applied in the south of France.)
In the past participle of devoir (must), dû a circumflex accent is written to distinguish it from the article du.
According to the spelling reform of 1990 some circumflex accents are no longer compulsory (maître --> maitre, boîte --> boite...)
Cedilla · Cédille
[සංස්කරණය]The cedilla is used only with the letter c, and is said to make the c soft, making it equivalent to the English and French s.
- garçon
අතිරේක exercises
[සංස්කරණය]- Get a loose piece of printer paper or notebook paper.
- Hold the piece of paper about one inch (or a couple of centimeters) in front of your face.
- Say the words baby, and puppy like you normally would in English. Notice how the paper moved when you said the 'b' and the 'p' respectively.
- Now, without making the piece of paper move, say the words belle (the feminine form of beautiful in French, pronounced like the English 'bell.'), and papa (the French equivalent of "Dad").
- If the paper moved, your pronunciation is slightly off. Concentrate, and try it again.
- If the paper didn't move, congratulations! You pronounced the words correctly!
- Grab a French-English dictionary and find at least ten aspirated h words, and ten non-aspirated h words
- On a piece of paper, write down the words you find in two columns
- Look at it every day and memorize the columns