සද්ධර්මාලඞකාරය - xi

17. පරිච්ඡෙදය 17. සාලිරාජවර්ගසය

67. සාලිරාජවස්තුව

තවද මේ සද්ධර්‍වසාලඞ්කාරයෙහි සතළොස් වන සාලිරාජ වර්ග්ය නම් කවරැ යත්?

එහි පළමු වන සාලිරාජවස්තුව මෙසේ දතයුතු. කෙසේ ද යත් ?

යටැ ගියදවසැ මේ ලඞ්කාද්වීප නැමැති අඞ්ගනාවගේ ළෙහි පළඳනා මුක්තාභාරයක් බඳ වූ මහවැලිගංසමීපයෙහි මුණ්ඩවාක නම් ගමෙක් 1 විය. ඒ ගම්හි තිස්ස නම් වූ නැමෑමියෙක්2 වෙසෙයි. ඕහට සුමනා3 නම් නැවෑමිදුවක් භාය්යාභා වුව. ඔහු දෙදෙන ම සැදැහැ ඇතියහ. යම්කිසි මධුරආහාරයක් ලද්දාහු නම් දන් නො දී නො කන්නාහ. එක්දවසෙකැ වැද්දෙක් ඌරකු මරාගෙනවුත් මේ ඌරුමාංසය කර්මානන්තමිල පිණිස දෙමි යි තිස්සයන්ට දින. එකලැ තිස්සයෝ සිතන්නාහු ම‍ාාගේ මේ කර්මායන්තමිලය දැහැමෙන් සෙමෙන් ලබන ලද. එසේ හෙයින් පළමුකොට දන් දී පසු ව කැව මැනැවැයි සිතා මාංස පිසන්නාහු තෙල් මස, මධුමස, පෙණ මස අඟුරු මස, දුරුමිරිස් ආදිය බහන ලද සම්හාරසංයුක්තමස ය යි4 මෙසේ පස් ප්රපකාරයෙකින් මාංස පිස අළුත් වළ‍ඳෙකු බහා සුදුකඩෙකින් සැළ මුව වසා බැඳ එකත්පස් කොට තබා සිතන්නාහු එකාන්තයෙන් මම සැදැහැ ඇත්තෙමි වීම් 5 නම් ම‍ාගේ මේ දන් පිළිගන්ට සුදුසු රහත්කෙනකුන්වහනසේ වඩනාසේක් ම ය යි තමන් ශ්රමද්ධා ව ආවජිනා කොට මේ ලඞ්කාද්වීපයෙහි ඍද්ධිමත් වූ යම්කිසි උත්තම ක්ෂීාණාස්රිවකෙනෙක් ඇත් නම් ඔවුන් අතුරෙන් රහත් අටදෙනකුන්වහන්සේ කරුණා කොට සෙට මාගේ ගෙට සිඟා වඩනාසේක් ව යි අඬ ගා6 දෙමහල්ලෝ ම එක් ව දනට උවමනා සෙසු දානොපකරණ සපයා තුබූහ.

ඉක්බිති කර්මාසරතිස්සයෝ රාත්රිඋභාගයෙහි ස්වප්නයක් දක්නාහු තමන්ගේ ගෙට ගිනිකඳඅටක් අවුත් වදනා දැක එ ම ඇසිල්ලෙහි පිබිද අද මාගේ මනදොළ මුඳුන් පැමිණෙන්නේ වනැයි සන්තොෂ ව උදාසන්හි ම තමන් ‍වසන ගෙය

1. “මුණ්ඩගඞ්ගානාම මහාගාමෙ -(මුණ්ඩගංගා නම් මහගමෙහි-මටී.) මේ ගම ළඟ “මාලිය උන්න” නම් විහාරයක් වූ බව එහි ම කියැවේ. 2. “කම්මාරපුත්ත” යනු පාළියි. 3. නාගා - (මටී) 4. -සංයුක්තය යි 5.ඇත්තේ වීනම් 6. අඬගගා

628 සද්ධර්‍න.ාලඞ්කාරය

සුවඳපිරිබඩ ගෙන උඩැ සුදුවියන් බැඳ වටැ වැටපහන්1 දල්වා 2 සුවඳදුම් ලවා ර්පඳර්ණඩඝට කෙහෙල්තොරණ ආදියෙන් සරහා ලදපස්මල් ඉස ආසනඅටක් පනවා තමන් හිඳිනා ගෙදොරැ පටන් ගම්දොර දක්වා මඟදිගැ වළ ගොට සම කොට බෙරඇසක් සේ තනා කළුවැලි පියා සුදුවැල්ලෙන් 3 තවරා සපුකිණිහිරිදැසමන් ආදි වු නන්පැහැ ඇති සුවඳමල් ඉස මඟ සරහා රහතන්වහන්සේ වඩනා පෙරමග බලබලා ගම්දොරැ සිටියහ.

ඉක්බිති රුහුණුජනපදයෙහි තලකුරුවෙහෙරැ වසන4 ධම්මදින්න නම් මහතෙරුන්වහන්සේ ඔහුගේ ශ්ර.ද්ධාසම්පත්තිය දිවසින් දැක සෙට මා ඕහට අනුග්රනහ. කළ මැනැවැයි සිතා තමන්වහන්සේගේ උපාධ්ය ය වූ ගොධම්ම5 තෙරුන්වහන්සේ කරා එළැඹ වැඳ එකත්පස් ව සිටිසේක් ස්වාමීනි, සෙට මහවැලි ගංසමීපයෙහි මුණ්ඩවාක නම් ගමැ කම්මාරතිස්සයන්ගේ ගෙට සිඟා යම්හ යි දැන්වූසේක. ගොධම්මතෙරුන්වහන්සේ ද යහ පතැයි ගිවිසිසේක6 දෙවන දවස් දෙදෙනාවහන්සේ ම පාසිවුරු ගෙන හ සරාජයන් දෙදෙනකු මෙන් ආකාශයෙන් අවුත් මහාසමුද්රොවිහාරයෙහි වසන සඞ්ඝරක්ෂි ත 7 මහතෙරුන්වහන්සේය, කාලවෙලම්බකවිහාරයෙහි8 වසන මහානාග තෙරුන්වහන්සේ ය, උඩුකඩවිහාරයෙහි වසන 9 මහාසඞ්ඝරක්ෂිෙත තෙරුන්වහන්සේ ය, උණංගමුවෙහෙරැ වසන භූමි චාලක ධර්මකගුප්ත මහතෙරුන්වහන්සේ ය,* භාතිවංසවිහාරයෙහි වසන10 මහානාග තෙරුන්වහන්සේ ය, කල්ලතාපව්වෙහි වසන11 මලියදෙදවමහතෙරුන්වහන්සේ යන මේ තෙරුන් සදෙනාවහන්සේ 12 කැඳවාගෙන අහසින් ගොස්

1. හැමපහන් 2. ලවා 3.සුදුවැලි 4. පියඞ්ගුදීපෙ වස‍න්නො වාලඞ්ගතිස්සවිහාරවාසිකො - (පුවගුදිවයින වසන චාලඞ්ගතිස්සවිහිරවාසී ) – (මටි). 5. ගොඩියමහතිස්ස - (මටී.) -ගොඩ -(රස) 6. ගිවිස 7. මහානාග - (මටී) 8. කාළවල්ලික මහාමණ්ඩපවාසිකං - (මටී) 9. උඩුක - උපරිමණ්ඩ විහාරවාසී (රස) -චොරකණ්ඩක විහාරවාසිකං - (මටී) 10. භාතියවඕක - (මටී සහ රස) 11.ගොඨපබ්බතවාසිකං - (මටි) කප්පලීනාගපබ්බත විහාරවාසී -(රස) 12. සද්දෙනා වහන්සේ - (“සත්තථෙරෙ ආදාය” යී රසවාහිනියෙහි ද පෙනේ. එහෙත් ධම්මදින්න, ගොධම්ම යන දෙදෙනා වහනසේ අනෙක් සනම කැඳවාගෙන වැඩිබව කියන හෙයින් “ සත්දෙනා වහනසේ” යනු නො ගැළපෙයි සීහළවත්ථුවයෙහි අටනමක් වැඩි බව නො දැක්වේ. පුවගුදි‍වයින් වැසි භික්ෂූතන් වැඩි බව කියන ලදී. ලොකප්පදිපකසාරයෙහි එන්නේත් එසේ යි.

* ධර්ම‍ගුප්ත තෙරණුවන් වැඩවිසූ තැන මහාවංසටීකා‍යෙහි නො දැක්වේ. චොරකණ්ඩකවිහාරයෙහි ම වැඩවිසූ සේ ද හැඟේ . “ වෙළුගාමවිහාරවාසී” යී රසවාහිනියෙහි එයි. එය “උණංගමුවෙහෙර වසන” යී මෙහි දැක්විණ.

සාලිරාජ වර්ග ය 629

පියුම්විලක් කරා බස්නා රාජහංසපෙළක් සේ කර්මාංරතිස්සයන්ගේ ගම්දොරට බැස සිවුරු ගැටගන්වා රත්පියුමකට බට නීලභෘඞ්ගරාජයන් බඳු වූ නිල් පාත්රාම1 අතින් ගෙන පිළිවෙළින් ගමට වන්සේක.

එවේලෙහි කර්මා්රතිස්සයෝ රතහතුන්වහන්සේ දැක මහත්වූ ප්රී්තීන් පිනා පසඟ පිහිටුවා වැඳ හැමදෙනාවහනසේගේ පාත්රාව 1 ගෙන මහත්වූ සත්කාරයෙන් ගෙට වඩාගෙනවුත් පනවන ලද ආසනයන්හි 2 වඩාහිඳුවා අවුළු හා සමඟ උපකරණ සහිත වූ කැඳ වළඳවා නැවැත වළඳන අතුරෙහි පිළියෙළ කරන ලද ඌරුමාංසය මී සකුරු හා සමග යොදා වළඳවා වේලා ආසන්න වූ කල්හි මත්ස්යසමාංස සහිත වූ සුවඳ හැල්සාලේ බත වැළැඳවූහ. ඉක්බිති හැමදෙනාවහන්සේ අහර වළඳා දැහැටිකිය නිමවා අනුමෙවුනි3 පිණිස ඔවුන් දෙදෙනාට බණ වදාරා තමතමන් වහනසේ වසන විහාරවලට ම වැ‍ඩිසේක.

එ තැන් පටන් කර්ම රතිස්සයෝ දානාදි වූ නොයෙක් පින්කම් කෙරෙමින් ආයුකෙළවරැ එයින් ‍මිය අනුරාධපුරන නුවරැ දුටුගැමුණුරජ්ජුරුවන්ට පුත් ව උපන්හ ඔවුන් මවුකුසින් බිහි වී ම හා සමඟ සියලු ලඞ්කාද්වීපයෙහි එකපැහැර සුවඳරත්හැල් වර්ෂාස කෙළේ ය. යටත්පිරිසෙයින් උදුනෙහි තබන ලද තණසාල් ආදී බතුදු පෙරැළී සුවඳහැල්සාලේ බත් ම විය. තණ වරා ආදි වූ කටුසර පිරූ කොටගුළු සුවඳහැලින් පිරිනැමී සිටගත. නැති4 සිස්කොටුගුළු ද එපරිද්දෙන් ම හැලික් පිරුණේ ය උදක් ඔවුන් උපන් දවස් මතු නො වෙයි. ඒ කුමාරයන්ට තුන්මසින් සත්මසින් නවමසින් කළමනා ඒ ඒ මඟුල්දනයෙහි ද බත් කැවීම්, කන් විදීම්. යුවරජතැන් ලැබීම් ආදි වූ ඒ ඒ මගුල්දිනයෙහි ද මුළුලක්දිවැ එකපැහැර ඇල් වැසි වැස පිරී ගිය. තණ වරා ආදි වූ ශස්යලජාතීහු ද පෙරැළී සාලිජාති ම වූහ. මෙසේ ඒ රාජකුමාරයක් නොයෙක් ආශ්චය්ය් ලොවැ පහළ කෙරෙමින් සාලිබන්ධු ව උපන් හෙයින් ඔවුන්ට සාලිකුමාර ය යි නම් තුබූහ.

ඉක්බිති ඒ මහපිනැති 5 රාජකුමාරයෝ ක්රයමයෙන් වැඩෙන්නාහු නොයෙක් ශ්රීිසම්පත්තීන් ආඨ්යර වූහ. බැලුබැලුවන් පිනවන මනා වූ පින් ලකුණු ඇතියහ. මහත් වූ තෙජස් ඇති යහ. අපමණ රාජර්ධි ඇතියහ. ආලාමක වූ වික්රවම ඇතියහ.

1. පාත්ර - මේ පොතේ බොහෝ තන්හි ‘පාත්රව’ ශබ්දයේ බහුවචනය “පාත්රා ” යි එයි ඒ හෙළුබස්වහරව යෙදෙයි 2. ආසනවල්හි 3. අනුමේවෙති 4. සුවඳහැලින් පිරිනැවි නැති - 5. ඒ පිනැති.

630 සද්ධර්‍ පාලඞ්කාරය

දසදිගැ පතළ යසස් ඇතියහ. ස්ථානොචිත ප්රතඥා ඇතියහ. ප්රිඅයකරු වූ රූ ඇතියහ. කන්කලු වූ තෙපුල් ඇතියහ. ස්ථිර වූ සබා දන්නාහ. පහ වූ භයසන්ත්රාතස ඇතියහ ත්යාලගයෙන් කප්රුකක් වැනියහ භොගයෙහ් මහානිධානයක් වැනියහ. බලයෙන් බලදෙවයන් වැනියහ. සියලු සතුන්ට වැදූ මවක1 වැනියහ. දන් දීමෙහි තෘප්තිනිවාරණයක් නැතියහ. තුනුරුවන් ම පිහිටි කොට ඇතියහ. දෙවතාවන් හා මනුෂ්යනයෝ දවසැ දහසක් වටනා පඬුරු පෙරවරැ ගෙනවුත් දෙති. ගෙන ගෙනා පඬුරු පෙරවරු ම දන් දෙන්නාහ. නැවැත පස්වරු භාගයෙහි ද පන්සියයක් වටනා වස්තුව නිරන්තරයෙන් ම ගෙනවුත් දෙති. ඒ සියල්ල ම තුමු නො ගෙන යාචකයන්ට දන් දෙන්නාහ.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

“දුට්ඨගාමණීභූපස්ස, පුත්තො සාලිකුමාරකො, ධඤ්ඤලක්ඛණසම්පනනො, ආසි තෙජිධිවිකකමො.

භූරිමෙධො ච සො ආසි, රූපෙන මකරද්ධජො, මඤ්ජුවාණි ච සො ආසි, සච්චසන්ධොම විසාරදො.

චාගී හොගී බලි චා ‘සි , හිතෙසී සබ්බපාණිනං, අනිත්තො ආසි දානෙන, වත්ථු ත්ගයපරායණො.

සහස්සමුලකං භණ්ඩං , පුබ්බහ්ණෙ දෙවමානුසා, දිනෙ දිනෙ ආහරන්ති. සො තං දානෙ පවේච්චති.

තතො සො පඤ්චසතිකං , ලහන්තො අපරණ්හකෙ, අල‍ගෙගා යා‍චකෙ දෙති, සබ්බකාලං මහායසො” යී.

ඉක්බිති දුටුගැමුණුරජ්ජුරුවෝ සාලිරාජකුමාරයන්ට2 යුවරජතනතුරු දී අනුරාධපුරනුවරැ දකුණුවීථියෙහි මහත් වූ ප්රාුසාදයක් කරවා දුන්හ. රාජකුමාරයන් ඒ ප්රාණදාදයෙහි වසන කල්හි දකුණුදිගැ ගල්වලැ පටන් ඒ දිශාභාගයෙහි සියලු දනව්වැසි මනුෂ්ය යෝ ඒ දිගින් නුවරට නික්මෙන අනෙකප්රයකාර වූ සියලු ම අයමුඛය රාජකුමාරයන්ට ගෙනවුත් දෙති. එකලැ දවසෙකැ රාජකුමාරයෝ අටසිල් සමාදන් ව ඉසුරුමුනි විහාරයට ගොස් උපොසථාඞ්ග ශීලය3 ආවර්ජ නා කෙරෙමින් උන්හ එ දවස් දකුණු දිශාභාගයෙහි මනුෂ්යඞයෝ සියක් ගැල් පුරා බොහෝ පඬුරු ගෙන්වාගෙන අනුරාධපුරයට යන්නාහ ඉසුරුමුනිවිහාරය පමීපයට පැමිණියහ. එකලැ ගැල් අදනා ගොත් විය කරින් හෙළා ගැල් නො ඇද සිටියහ. මනුෂ්ය්යෝ නොයෙක් උත්සාහ

1. මවක් 2. සාලිය - 3. පොෂථාඞ්ගශීලය.

සාලිරාජ වර්ගමය 631

කොට ගැල් පැද යා නො හී 1 සිටියහ. ඉක්බිති එයින් එක් ගොනෙක් තමා බැඳි රැහැන2 කඩා ගෙන දිවන්නේ ය. දිවියකු අතින් ගැලැවී මවක කරා දිවන වසුපැටවකු සේ සාලිරාජකුමාරයන් උන් විහාරයට ගොස් වන. මනුෂ්යවයෝ ගොනුගේ පියවරසලකුණෙන් ගියාහු සාලිරාජකුමාරයන් දැක වැඳ එකත්පස්ව සිටියහ. රාජකුමාරයෝ ඔවුන් 5 දැක සගයෙනි, කුමක් පිණිස අවු දැයි විචාළහ.

එ බසට ඔහු ස්වාමිනි, නුඹවහන්සේට පඬුරු ගෙන්වාගෙන ආම්හ යි කීහ. එ වේලෙහි රාජකුමාරයෝ එසේ වී නම් ගෙනෙව යි ගෙන්වාගෙන ඒ සියල්ල ම දන් දෙනු කැමැති ව භික්ෂූ න්වහන්සේ සිඟා වඩනා කලැයි කාලඝොෂා කරවූහ එකෙණෙහි විසිදහසක් පමණ භික්ෂූ‍න් වහන්සේ රැස්වූසේක. රාජකුමාරයෝ හැමදෙනා වහන්සේට පෙරවරු දන් දී පස්වරු තෙල් මී වෙඬරු ගිතෙල් සකුරු ආදි වූ බෙහෙත්පසය ද මධුමුද්දිකාදි අෂ්ටවිධපානවර්ගඬයන් ද දන් දී නැවැත විහාරයට නිසි බිමක් දි මහත්වූ පූජා කරවා නුවරට ම ගියහ. එ දවස් රජ්ජුරුවන්ගේ රාජකටයුත්තෙහි නියුක්ත පුරුෂයෝ රජ්ජුරුවන් කරා ගොස් දෙවයන් වහන්ස, දකුණුජනපදයෙන් නුවරට නිමන සියලු අයමුඛය සාලිරාජකුමාරයන් වහන්සේ ම ඇරැගන්නාසේක. එසේ හෙයින් ඉදිරියේ දවසැ රාජකටයුතු කිරීම නො පිළිවනැයි කීහ. එ බස් අසා රජ්ජුරුවෝ දකුණුදිගැ මාලිගාව හරවා රාජකුමාරයන්ට බස්නාහිරි3 වීථියෙහි මනහර ප්රාැසාදයක් කරවා දුන්හ.

රාජකුමාරයන් එහි වසන කල්හිදු බස්නාහිරි3 දිශාභාගයෙහි සියලු දෙසින් මනුෂ්යායෝ පෙරැ පරිද්දෙන් බොහෝ පඬුරු ගෙනවුත් දෙති. ගෙනා ගෙනා පඬුරු පෙරැ රස් ම රාජකුමාරයෝ දත් දෙන්නාහු ම ය. මෙසේ නිරන්තරයෙන් ම මහදන් පවත්වා දානපති ව වසන්නාහු එක්දවසෙකැ උයන්කෙළි පිණිස සර්වා භරණයෙන් සැරැහී මහසෙනඟ පිරිවරා බස්නාහිරිවසලින් නික්ම සරහන ලද මාර්ග යෙන් ගොස් උයනට වැද ඒ ඒ තන්හි මොනරුන්ට රඟමඬුලු වූ අතලගල්පෙළින්4 හා රක්තශ්වෙතාදි පඤ්චප්රනකාරපද්මයෙන් සැදුම් ලද පතස්පෙළින් හා ගිරා මොනර චක්රකවාකාදි පක්ෂිටසමූහයා විසින් ගැවැසීගත් ලතාමණ්ඩපපන්තීන් හා නොයෙක් කුලයෙහි බඹරුන් විසින් ගිගුම් දෙන ලද සල් සපු නා පනා සිහින්කෙන්ද එරහැන්ද ආදි වූ සුපුෂ්පිතවෘක්ෂිමාලාවෙන් හා ඉතා රම්යන වූ මනහර උද්යාැනයෙහි

1. පැදනොහී 2. රෑන 5. ඔහු 3. බස්නාහිර 4. අතගල් -

632 සද්ධර්‍නොාලඞ්කාරය

නොයෙක් විසිතුරු බලමින් ඒ ඒ තන්හි කෙළ ඇවිදීනා වූ රාජකුමාරයෝ මුලැ පටන් අග දක්වා මලින් සැදී සිටි සුපිපි හෝපලුගසක් දැක ගසමුලට ගොස් කර ඔසවා උඩ බැලූහ.

එකලැ හෙල්ලොලිය1 නම් ගමැ නායක චණ්ඩාලයාගේ ‍දෙවී නම් වූ දුවක් මල් පිණිස ගසට නැගී ඒ ගසැ නිල් අතුපතර අතුරෙහි දිලිහෙමින් නිල්වලාකුළෙකැ පහළ විදුලියක් සේ මහමෙගබක් අතුරෙන් පෙනීගිය පුන්සඳමඬලක් සේ තමාගේ අග්ර්ප්රාකප්ත වූ රූපසොභාවෙන් දසදිග හොබවමින් හෝපලුමල් කඩා පැළැඳ පල්ලවයක් අතින් ගෙන සිටියහ. එසේ සිටිහා වු සැඩොල්දුව දැක රාජකුමාරයෝ එකෙණෙහි උපන්නා වූ බලවත් සෙනහ ඇති ව මහත් වූ ආශ්චය්ය්ාරයයට පැමිණ පූර්වඇවාසනාවෙන් ඈ කෙරෙහි උපන්නා වූ ප්රෙ ම ධරාගත නො හී මුඛයෙන් වමාරන්නාක්හු මෙන් 2 ඈ හා සමග කථා කරන්නාහු සොඳුර, තෙපි3 ක‍වරෙක් ද? කොයින් ආ කෙනෙක් ද? දෙව් ලොවින් බට දෙවතාදුවක් ද? නොහොත් මනුෂ්ය ස්ත්රිූයක් ද ? මේ ලොකයෙහි ‍තොප හා සමාන රූ ඇති අන් ස්ත්රිොයක4 නො දුටුවිරීමි තොපගේ තෙල මොළොක් වූ කොමල පතුල්දෙක රත්පියුම් දෙකක් මෙන් බබළයි ක්ර මයෙන් සිහින් ව මොළොක් වූ තොපගේ කෙණ්ඩාසහළ රත්මොනරකරදෙකක් මෙන් ඉතා ප්රිකයකරු ය. මනා ව වට වූ තොපගේ දණමඬල දෙක රන් මුහුඳින්5 පැනනැඟි රනිබ්බන් දෙදෙනකු මෙන් ඉති හොබනේ ය. තවද තොපගේ මටසුලුටු වූ පිරිහුන් කලවාසහළ රන්කෙහෙල්කඳ දෙකක් මෙන් ඉතා සිත්කලු ය. මිටින් ගත හැකි තොපගේ සිඟුවළග රන්සිරිවසක් මෙන් ශොභාවත් ව නෙවුනේය .6 තවද තොපගේ මධ්යවමාඞ්ගයෙහි රැලි දිදි සිටියා වූ 7 හිරිතුන වසාරොද නැමැති ජල ඇති රූප නැමැති සාගරයෙහි පැනලැඟි රළපතර තුනක් මෙන් දිලිහෙයි.

තවද ස්වර්ණ සාගරයෙහි 8 පැනනැගි රන්බිබුලු9 දෙකක් හා සමාන වූ තෙල පයෝධරයෝ දෙදෙන තොපගේ රූපසම්පත් නැමැති මහමුහුඳ හොබවති. එම්බා සොඳුර , ‍‍තොපගේ මොළොක් වූ අතුල් පතුල් නැමැති ළද පල්ලවයෙන් අලඬ්කෘත වූ තෙවුණා වූ මනහර තෙල බාහුයුග්මය ශරීර නැමැති කල්පලතායෙහි අටගත් ආශ්චය්ය්ුණ වත් වූ අරළු දෙකක් මෙන්

1. හෙල්ලොලි - හෙලෙල ල- (“සාලි නම් ගමෙහි” ය යි මහාවංසටීකා සිංහළවත්ථුයයෙහි “අනුරාධපුරයෙහි එක්තරා ගමෙක.” 2. වමාරන්නාසේ 3. තෝ 4. ස්ත්රිතයක් 5. රන් මුහුදු 6. ශොභාවත් වන්නේ ය. 7. රැඳී සිටියාවූ 8. ස්වර්ණතසාගරයෙන් 9. -බුබුලු

සාලිරාජ වර්ගණය 633

හොබනේ ය. තවද තොපගේ මඳ මඳ සිනා නැමැති චන්ර්ගමෙකාන්ති‍න් යුක්ත වූ මුඛ නාමැති චන්ර්. ාතෙම ම‍ාගේ සිත් නැමැති කෞමුදවනය විශෙෂයෙන් ප්රාබොධ කරවයි තවද තොපගේ අතිරක්ත වූ අධරයුග්මයෙහි රශ්මීන් රැඳුණා වූ දන්තපන්තීහු විලිකුන් දෙළුම්බිජු පෙළක් මෙන් බබළන්නාහ. තවද අනඞ්ගයාගේ මාලිගාදොරැ නොහොත් රතිමැදිරිදොරැ1 රන්යටෙකැ බඳනා ලද නිල්ධ්වජ දෙකක් හා සමාන වූ තොපගේ බැමසඟළ කිමීපුරුෂයන් තමා කරා කැඳවන්නාක් මෙන් විශෙෂයෙන් බබළයි. තවද මොනරපිල්කලඹක් මෙන් දික් ව අග්බඹරු වූ තොපගේ තමලුලිය2 රැසක් වැනි නිල් වූ කෙස්වැටිය සිසාරා පළඳනා ලද ඉද්දමල්දමින් ඉතා සිත්කලු ය. සොඳුර, තෙපී කිනම් ද ? තොපගේ දෙවම්පියෝ කිනම්හු ද? තෙපි තමා සස්වාමික කෙනෙක් ද? නොහොත් අස්වාමික කෙනෙක් ද? ඒ හැම මට නො වළහා කියව යි කීහ. එසේ හෙයින් කියන ලදී  :- “කුතො ත්වංය ආගතා කා ත්වංි, දෙවතානු ‘සි මානුසී, න තෙ සමමහං 3 පස්සෙ, අස්මිං පුථුවිමණ්ඩලෙ.

පාදා තෙ පදුමාකාරා, සුරත්තා මුදුකොමලා, හෙමමොරස්ස ගිවා ‘ව, ජඞඝා නෙත්තරසායනා.

භද්දෙ තෙ පීවරා ඌරු, හෙමර‍ම්හෙපමා සුභා, හත්ථෙ න පමිතබ්බා තෙ, මජ්ඣිමඞ්ගං විරාජති.

තරඞ්ගහඞ්ගිං සාධෙති. භද්දෙ තෙ රූපසාගරෙ, වලිත්තයමවිච්ජිනතං, රොමරාජිවිරාජිතං .

උරොරුහානි සොහනති, හදෙද තෙ රුපසාගරෙ, සොණණබුබබුලකද්වන්දි සමා උතතරයාගරෙ

බාහු සොභනතී තෙ භදෙද, පාණිපලලවලඩකතා, කපපලතාය සඤඡාතා , පාරොගාව මහබ්භුතා

වත්තසාරදි‍වන්දො තෙ, හාසරංසිවිමිසිසිතො, විකාසයති මෙ භද්දෙ, මනොකෙරවකාන්නං.

පක්කකරකබීජානං, පතති ‘ව දන්තපතතියො, හාසමානාය තෙ භදෙද, රතෙතාට්ඨං සුවිමිස්සිතා.

1. රති නමැති මැඳිරිදොර 2. සමන්මල් - සපුමල් (“තාපිඤ්ජගම්බ කොපමං” යනු රසවාහිනියෙහි එයි සමන්. සපු දෙවගයට ‘තාපිඤ්ජ’ යනු නො යෙදෙයි ) 3. සමසමං

634 සද්ධර්‍ යාලඞ්කාරය

සිඞ්ගාරමන්දිරරෙ බඩකෙතූ’ ව හෙමයට්ඨියං, විල්ලිවල්ලි විරාජෙන්ති, අව්හෙන්තා විය කාමුකෙ.

නීලවෙල්ලිතධම්මිලලං , තාපිඤජගුම්බකොපමං, සෙවිතං මාලතීමාලාදාමෙනා ‘තිමනොරමං.

නාමං තෙ වද මෙ භද්දෙ, කෙ1 තෙ මාතාසිතා සුහෙ, මයා පුටඨො වියාචික්ඛ, සහත්තා ‘සි අහත්තුකා” යී.

ඉක්බිති රාජකුමාරයන්ට තමාගේ ජාතිගොත්රත ප්රිකාශ කොට කියන්නා වූ කුමාරිකා තොමෝ 2 :-

“සාමි හෙලෙලාලිගාමස්මිං ,3 ඉස්සරස්ස සුතා අහං, කම්මාරධීතා චණ්ඩාලි, ඉති මඤඤන්ති මං ජනා”

යනාදීන් ස්වාමීනි, මම හෙලෙලාලි ය නම් ගමැ ප්රටධාන නැවෑමියාගේ දු වූ එක්තරා සැඩොල්දුවකිමි යි කිව.* එ බස් අසා සාලිරාජකුමාරයෝ  :-

“න පරිච්චජති4 ලොකො ‘යං , අමෙජ්ඣෙ මණිමුත්තමං, ථීරතනං සුව‍ණී ච, දුක්කුලා අපි ගාහියා.”

යනාදීන් මේ ලොකවාසීහු අමෙධ්යජයෙහි හුණු මුතු මැණික් ආදි වූ උතුම් වස්තු අපවිතු ය යි නොහරනාහු ම ය. එසේ හෙයින් රූපශ්රීකන් විරාජමාන මෙබඳු ස්ත්රිඅරත්නය ද චණ්ඩාලකුලයෙහි උපන ද ගත යුතු ය යි කියා කුමාරිකාවන් ගසින් බස්වා පිළිසන් යානාවෙකින් ගෙන්වාගෙන ගොස් ඒ කුමාරිකාවන්ට නම් තබන්නාහු හෝපලුගසැ දී දුටු හෙයින් අසොකමාලාදෙවී5 ය යි නම් තුබූහ. මෙසේ රූපශ්රීලන් විරාජමාන වූ මෙබඳු මහ පිනැති කුමාරිකාවෝ කවර කාරණයෙකින් චණ්ඩාලකුලයෙහි උපන්නාහු ද යත් ?

යටැ ගියදවසැ ඒ කුමාරි‍කාවෝ මෙ ම ලක්දිවැ එක්තරා කුලයෙකැ උපන්නාහ. එකලැ ඔවුන්ට සුමනාවෝ ය යි නම් තුබූහ. දවසෙකැ සුමනාවෝ මෑණියන් හා සමඟ මල්සුගක් ගෙන බොධිකෙනකුන කරා එළැඹ බෝමළුව ඉඳුරා හැමැද කසළ දමා බොධීන්වහන්සේ පැන් සනස්වනු සඳහා මෑණියන් පැනට ගිය කල්හි තමන් ඉතා බාල හෙයින් සයින්

1. කො 2. තොම 3. හෙල්ලොල - 4. පරිවජ්ජති 5. අසොකා - (මටී) - -අසොකමාලිනී - (සිව). * අනුරාධපුරයෙහි බටහිරි දොරටුව ළඟ ‘සාලි’ නම් ගමෙහි දෙටුවඩුවං ‍ගේ දුව ව මෑ උපන් බව මහාවංශටීකායෙහි දැක්වේ. චණ්ඩාලකුලයෙහි ය යි ද කියැවේ.

සාලිරාජ වර්ග.ය 635

පීඩා ව සිටිය නො හී ගෙට දිවගෙන ගොස් 1 කැදිත්තක් බොමින් උන්හ. එකලැ ඔවුන්ගේ මෑණියෝ ද බොධීන් වහන්සේ පැන් සනහවා මල් පුදා බොධීන්වහන්සේ වැඳ ගෙට ගියාහු ඒ ඒ තැනැ විසිරපියා තුබූ බත් උළු ආදිය දැක කැඳ බොමින් උන් දියණියන්ට හික්මවීම් වශයෙන් එම්බල චණ්ඩාලකෙල්ල, මාගේ ගෙය කුමක් පිණිස දුෂ්යහ කෙරෙයි දැයි කීහ. එ බසට සුමනාවෝ කිපී චණ්ඩාලකෙලී නම් තෙපි ම ය යි මෑණියන්ට බිණුහ. *

මෙසේ මෑණියන්ට චණ්ඩා ලවාදයෙන් බිණු අකුසලයෙන් එයින් මිය දෙවන ජාතියෙහි මහවැලිගංඅසැ මුණ්ඩවාක නම් ගමැ නැවෑමිදුව ව ඉපද යටැ කියන ලද තිස්ස නම් නැවෑමියා හා එක් ව බොහෝ කුසල් කොට එයින් චුත ව අනුරාධපුරසමීපයෙහි හෙල්ලොලිය 2 නම් ගමැ නායක නැවෑමියාට දුව ව උපන් හ. මේ සියලු ලක්දිව්තෙලෙහි ඔවුන් හා සමාන රූ ඇති අන් ස්ත්රි යක් නැත. ඔවුන් වසන ගබඩාවෙහි පහන් ලුව මැනැවැයි නැත. හාත්පසින් සතර රියනෙකැ ශරීරයෙන් සඳුන්සුවඳ වහනය වෙයි . ඔවුන් අතින් අල්වන ලද කැඳබත් ආදිය සාරමසක් පිළිහිණි2 නො වෙයි. මෙසේ මහපින්රැසක් වැනි කුමාරිකාවෝ වනාහි තමන් වැදූ මෑණියන්ට චණ්ඩාලකෙල්ල ය යි බිණූ එක වචනමාත්රවයෙකින්4 සැ‍ඬොල්කුලයෙහි උපන්හ. බෝමළුව5 ඇමැදි කුසලයෙන් යහපත් වූ රූපසම්පත් ලැබ පූර්ව වාසනා බලයෙන් සාලිරාජකුමාරයන්ට අගමෙහෙසුන් වූහ.

එසේ හෙයින් කුසල් අකුසල් නම් ස්වල්ප ය යි නොසිතිය යුත්තේ ය.

කියන ලද මැයි  :-

“මාතු චණ්ඩාලවාදෙන, චණ්ඩායලි ආසි සා ඉධ, සම්මජ්ජනාදිපුඤ්ඤෙන, ධඤ්ඤා ආසි සූරූපවා” යී.

මෙසේ අසොකමාලාදෙවින් ගෙන නුවරට ගියකල්හි සාලිරාජකුමාරයෝ තමන්ට පාදපරිචාරිකා කොට සැඩොල් දුවක ගෙනා හ යි සියලුනුවර එකපැහැර ක්ෂොටභ ව ගියේ ය. 6

1. දිව ගොස් 2. හෙල්ලොල 3. පිළිණි 4. - මාත්රාලවකින් 5. බෝමුල 6. ගියහ

* මේ කථාව සිහළවත්ත්ථුලයෙහි හා මහාවංසටීකායෙහි ද එනුයේ මෙයට වෙනස් අයුරිනි

636 සද්ධර්‍ සාලඞ්කාරය

දුටුගැමුණුරජ්ජුරුවෝ එ පවත් අසා නොසතුටු ව තමන්ගේ වල්ලභ වූ ස්ත්රිේයක කැඳවා කොල, තෝ මපුතණුවන් කරා ගොස් ස්වාමීනි, නුඹ පියාණන්වහන්සේ නුඹ සිතට ප්රිොය වූ රාජකුමාරිකාවක හෝ බ්රා්හ්මණකුමාරිකාවක හෝ ගෙනවුත් පාදපරිචාරිකා කොට පාවා දී නුඹවහන්සේ ඔටුනු පළඳවා රාජ්යාය දෙනු කැමැතිසේක. එසේ හෙයින් තෙල චණ්ඩාුල කෙල්ල හැරැපුව මැනැවැයි රාජවංශයට කිලුටු නොකළ මැනැවැයි කාරණා කියා මපුතණුවන්ගේ අභිප්රානය දැන මට වහා අවුත් කියව යි උගන්වා යවූහ.

ඕ1 ද එපරිද්දෙන් ම රාජකුමාරයන්ට කිව. එ බස් අසා සාලිරාජකුමාරයො කිමෙක් ද? කොල, යහපත් ව විලිකුන් දෙළුම් කනු කැමැති දොළත ස්ත්රිායක මනාව විලිකුන් කෙතෙක් මී අඹ කෑවත් අගේ දොළ සන්හි‍ඳේ ද? නො සන්හිඳෙන්නේ ම ය. එපරිද්දෙන් ම මොවුන් ඇර අනික් මනුෂ්යදස්ත්රිසයක ‍තබා දිව්යඳස්ත්රි්යක පාවා දුන ද මාගේ මනොරථය පිරෙන්නේ නො වෙයි. හැරුරැසින් 2 පුබුද්ධ වන්නා වූ පියුම්වනය චන්රාා දුලොක දැක කෙසේ නම් ප්ර්බොධශ්රීනයට පැමිණේ ද ? යනාදීන නොයෙක් උපමා කියා අසොකමාලා දෙවීන් කෙරෙහි තමන් අතිශයින් ඇලුම් ඇති බව හැඟවූ හ.

කියන ලදුයේ මැයි :-

“හොත්තුකාමා දොහළිනි, සුපක්කං දාඩිමං ඵලං, කින්නු සා පීණිතා හොති. ලද්ධා සහකාරජං ඵලං.

එවං මෙ නෙ ‘ව සුරෙති , අඤඤං ලද්ධාන මානසං, කදා බුජ්ඣති දිස්වාන, චන්දා පඞ්කජකානනං” යී.

ඉක්බිති ඒ ස්ත්රීව ගොස් රජ්ජුරුවන්ට කීව නැවැත දවසෙකැ රජ්ජුරුවෝ සාමුද්රිඒකාලක්ෂරණයෙහි දක්ෂ වූ බමුණන් ගෙන්වා එම්බා පින්වත් බමුණෙනි, තෙපි හැම ගොස් අසොකමාලාදෙවීන් බලා ලක්ෂෂණ පරීක්ෂාව කොට එවු. 3 ඉදින් ඕතොම ලක්ෂගණහීන වූ කාලකණ්ණි එකක් වූ නම් අපි එවිටැ කළමනා කටයුතු දනුමෝ වේ දැයි කියා යවූහ. එකලැ බමුණෝ යහපතැයි ගොස් අසොකමාලාදෙවීන්ගේ සූසැටක් පමණ ස්ත්රීවලක්ෂලණයෙන් සොභමාන වූ ආත්මභාවය දැක විස්මයපත් වූ සිත් ඇති ව රජ්ජුරුවන් කරා ගොස්4 අසොක මාලාදෙවීන්ගේ රූප නැමැති සුරාපානයෙන් මත් ව නට නටා ගී කියන්නවුන් මෙන් ඔවුන්ගේ ලක්ෂීණ කියන්නාහු  :-

1. ඈ - ඔහු 2. පසේ හෙයින් හිරු රැසින් 3. එව 4. ගියාහු.

සාලියරාජ වර්ග ය 637

“සුද්ධා සාමා සුප්පසන්තා ‘යත ‘ක්ඛී , පීණ‍සෙසාණී දක්ඛිණාවත්තනාභි , සඞ්ඛීත්තංසා1 නාතිලොමා විතඞඟි, ධඤඤා කඤඤා සාලිනී බන්ධ්වානං.

යස්සා පාදා කොමලා පඞ්කජාතා, මච්ඡමෙගාජාකාරරෙඛා ගහීරා, වට්ටඞ්ගුල්යොර තම්බතුඞ්ගා නඛා ච ධඤඤා කඤඤා සාලිනී බන්ධොවානං.

සෙතා දනතා හාසයනතා සුවාණි පීණා බාහු තුඞ්ගනාසා සුහොරු, භුනං මඡෙඣෙ සාධුජාතං තිසුලං ධඤඤා කඤඤා සාලිනී බන්ධිවාන,

ජත්තාකාරං යදි තු වරඞ්ගං නෙත්තා සාලා කමලදලාහා, වන්තං පීණං කරවරණා වා මත්තා ලක්ඛි විලසති තස්මිං.”

යනාදීන් මහරජ, සාලිරාජකුමාරයන්ගේ බිසෝ වූ1 ඒ අසොකමාලාදෙවී නම් අතිමනොහර වූ රන්වන් ශරීර ඇතියහ. නිල්මහනෙල්පෙති දෙකක් මෙන් දිගුපුළුල් වූ ප්රනසන්න වූ ඇස් සඟළක් ඇතියහ. පළල් ව සම්පූර්ණත වූ ජඞ්ඝා ප්රුදෙශයක් ඇතියහ. ස්වර්ණ සාගරයෙහි දියසළාවක් මෙන් දක්ෂිූණවෘත ව ගැඹුරු වූ කාහිමණ්ඩලයක් ඇතියහ. සම ව ගා යෙදූ දුනුමිටක් මෙන් සිහින් වූ කටීප්ර්දෙශයක් ඇතියහ. තුනී3 ව අග උඩැ4 බලා සිටිනා අඳුන්වන් ශරීරරොමයන් ඇතියහ. රතැඹුලපෙතිදෙකක් මෙන් රත් වූ මොළොක් වූ පතුල්සඟළක් ඇතියහ. මහරජ, යම් ස්ත්රිූයකගේ සිරස නිල් සේසත්වටක් මෙන් ශොභාවත් ව තිබේ ද ,නෙත්රලයුග්මය නිලුපුල්පෙතිදෙකක් මෙන් දිගුපුළුල් ව තිබේ ද, මුහුණ රන්පියුමක්5 මෙන් ශොභාවත් ව බබළා ද, හස්තපාදතලයෝ මස්හුන්ව පිරී සිටින් ද, එසේ වූ ලක්ෂභණ ඇති ස්ත්රි ය6 කෙරෙහි ශ්රීනකාන්තා තොම එකාන්තයෙන් ම වාසය කරන්නී ය.

මහරජ, ඒ කුමාරිකාතොමෝ මෙ කී සියලු ස්ත්රීතලක්ෂයණයෙන් * යුක්ත ය. එසේ හෙයින් සක්විතිරජක්ටහ අගමෙහෙ

1. සඞ්කිත්තංසා 2. බිසවූ 3. තුනු 4. උඩු 5. රත්පියුමක් 6. ලක්ෂ ණ ස්ත්රියය * ගාථාවන්හි ඇතුළත් ඇතැම් ලකුණු මෙහි නො දැක්වූණා සේ පෙනේ.

638 සද්ධර්‍හිාලඞ්කාරය

සුන් වන්ට සුදුසු වූ මහපින්ලකුණු ඇත්තී ය යි කීහ. රජ්ජුරුවෝ බමුණන්ගේ බස් අසා තුමු ම ගොස් අසොකමාලා දෙවීන් දක්නා කැමැති ව සාලිරාජකුමාරයන්ට තමන් එන නියාව කියා යවූහ. රාජකුමාරයෝද යහපතැයි ගිවිස අසොකමාලාදෙවීන් ළඟට කැඳවා සොඳුර, රජ්ජුරුවන්වහන්සේ අද මේ මාලිගාවට වඩනාසේක් ල; ඒ ගමන තොප දක්නා පිණිස එන ගමනෙකැයි සිතමි. එසේ හෙයින් තොප විසින් කළමනා කටයුත්තෙහි අප්රකමාද වෙව යි කීහ. එ බස් අසා සියලුසෙනාවට බත් මාළු කැවුම් පෙවුම් ආදි නොයෙක් කන බොන දැ සපයා තිබූහ. ඉක්බිති රජ්ජුරුවෝ බළසෙනඟ පිරිවරා මහත් වූ රාජානුභාවයෙන් යුක්ත ව යුවරජ්ජුරුවන්ගේ මාලිගාවට1 අවුත් වන්හ. එකල්හි යුවරජ්ජුරුවන් හා ඇඹෙණියෝ රජ්ජුරුවන්ට පෙරගමන් කොට වැඳ එකත් පස්ව සිටියහ.

එ වේලෙහි රජ්ජුරුවෝ දෙව්ලොවින් බට දෙවඟනක සේ රූපශ්රීයන් දිලිහිදිලිහී සිටි අසොකමාලාදෙවීන් දැක මහත් වූ සන්තොෂයට පැමිණ පින්වත් අසොකමාලාදෙවී නම් තෙපි දැයි විචාළහ. එ බසට කුමාරිකාවන් එසේ ය ස්වාමීනි යි බැණනැගි බස හා මුඛයෙන් නික්මුණා වූ මහනෙල්මල්සුවඳ සියලු රාජභවනයෙහි එකපැහැර පැතිර සිටගත. රජ්ජුරුවෝ ඒ ආශ්චය්ය්ු ර දැක සන්තුෂ්ට වූවාහු පනවන ලද රාජාසනමස්තකයෙහි බැස උන්හ. මෙසේ රජ්ජුරුවන් උන් කල්හි අසොකමාලාදෙවී තමන් සිය අතින් පිළියෙළ කරන ලද නොයෙක් රසමසවුළෙන්2 යුක්ත වු සවඳහැල්සාලේ බත් රජ්ජුරුවන් පෙරට තබා තුමූ ම බත් අනුභව කරවූහ.

රසයෙන් උද්දාම වූ නොයෙක් සූපව්යකඤ්ජනයෙන් යුක්ත බත් අවුළු ආදියෙන්3 මෙහෙ නිමවා සතුටු වූ රජ්ජුරුවෝ මෙබඳු මේ කුමාරිකාව පරීක්ෂා3 නො කොට මපුතණුවන් කෙරෙන් ම‍ඳෙකින් පහ කෙළෙම් වෙමි යි සිතමින් දෙමහල්ලන් ළඟට කැඳවා ‍අවවාද කොට මූ ඉතා ආශ්චය්ය් යිවත් කුමාරිකා කෙනෙකැයි කියමින් එ ම විටැ රුවන්රැසක් පිටැ සිටුවා අභිෂෙකමඟුල් කොට සාලිරාජකුමාරයන්ට පාවා දී තමන්ගේ මාලිගාවට ම ගියහ. අසොකමාලාදෙව් රජ්ජුරුවන් මෙහෙ නිමවූ පරිද්දෙන් ම රජ ඇමැතියන් හා මහසෙනඟ ද බත්

1. රාජමාලිගිවට 2. නොයෙක් රසයෙන් උද්දාම වූ රසමසවුළෙන් 3.ආදිය

සාලිරාජ වර්ග ය 639

කැවූහ. එකලැ ඔහු කුමාරිකාවන්ගේ ගුණ කියා ස්තුති කරන්නාහු මේ ලොකයෙහි සියලු සත්ත්ව යෝ ම නොයෙක් අභිවෘද්ධි සඳහා ගෝකුණෙහි උපන් 1 ගොරද නො දමා ඇරැගනිති. ගෝකුණ ඵසේ නොගන්නාහු ම ය. ඵසේ හෙයින් උපන් ජාතිය කුමක් කෙරේ ද, ගුණ ම වේ ද උතුම් වන්නේ ය යි කියකියා වර්ණජනා කෙරෙමින් ගියාහ.

එ තැන් පටන් අසොකමාලාදෙවී මහජනයාට සඞ්ග්රුහ කෙරෙමින් සාලිරාජකුමාරයන් හා සමඟ සුව සේ වෙසෙති. එකලැ රජ්ජුරුවෝ පෙරැ පරිද්දෙන් ම රාජකුමාරයන් එහි වසන කල්හි පෙරැ සේ ම දෙවියන් හා මනුෂ්යෙයෝ නොයෙක් පඬුරු ගෙනවුත් දෙති, ගෙනගෙනා පඞුරු රාජකුමාරයෝ දන් දෙති. මෙසේ නිරන්තරයෙන් මහදන් දෙමින් වසන්නාවූ රාජකුමාරයෝ දවසෙකැ හෙල්ලොලිය2 නම් ගමට නුදුරු තන්හි අස්මඬල නම් ගමකට ගියාහු ‍බොහෝ කන බොන දෑ ආදිය ලදින් වේලා ඇති බව දැන රහතන්වහන්සේ සිඟා වඩනා කලැයි කාලඝොෂා කරවූහ. එකලැ රුහුණු තුලාධාර නම් පර්වාතයෙහි වසන, පන්සියයක් රහතන්වහන්සේ අවුත් සුපිපි රත්පියුම්වනයක් සේ වැඩසිටි සේක. රාජකුමාරයෝ හැමදෙනාවහන්සේගේ පාත්රාි3 ගෙන වඩා හිඳුවා මියුරු වූ රස අහර වළඳවා සළු පිරිකර පිළිගන්වා ඉක්බිති ස්වාමිනි, කොයි සිට වැඩිසේක්දැයි විචාර රුහුණු තුලාධාරපර්වබතයෙහි සිට ආම්භ යි කී කල්හි ස්වාමිනි, ඒ විහාරය ඉතා දුර ය. හැමදෙනාවහන්සේට විහාරයක් කරවමි යි4 තමන් නමින්5 රජමහවිහාරයක් කරවා පිළිගැන්වූහ. මෙසේ ඒ රාජකුමාරයන් උතුරුදිගැ මාලිගාවෙහි6 බොහෝ දවසක් වාසය කළ කල්හි පෙරැ පරිද්දෙන් රජ්ජුරුවෝ අමාත්යවවරුන්ගේ බස් අසා නුවරට නැගෙනහිරැ මහත් වූ ප්රාෙසාදයක් කරවා දුන්හ. එහි වසන කල්හිදු රාජකුමාරයෝ පෙරැ පරිද්දෙන් ම භික්ෂූාන්වහන්සේට බොහෝ සිවුපසදානය පැවැත්වූහ. 7 මෙසේ මහදන් දෙමින් වසන දෙමහල්ලෝ ඔවුනොවුන් හා කථා කෙරෙමින් උන්නාහු මෙසේ සියලු සම්පත් ම උපදනේ මාගේ කුසලයෙන් ම ය. මාගේ කුසලයෙන් ම ය යි කියමින් විවාදයක් 8 ඉපදවූහ.

1. උපදනා ලද 2. හෙලෙලාල 3. පාත්රෝය 4. කරවම්හයි 5. තමන් වහන්සේ නමින් 6. උතුරු දිසාවෙහි 7. පිළිගැන්වූහ 8. මාගේ කුසල යෙන් ම උපදනේ ය, මාගේ කුසලයෙන් ම උපදනේ ය යි විවාදයක්

640 සද්ධර්‍නාාලඞ්කාරය

ඉක්බිති රාජකුමාරයෝ තමන්ගේ කුසල් විමසනු සඳහා එක් තැනෙකැ1 උදෙකලා ව 2 උන්හ. එකෙණෙහි ඔවුන්ගේ කුශලානුභාවයෙන් දෙවියන් හා මනුෂ්ය යෝ නොයෙක් සියදහස්ගණන් ගැල් පුරා සියදහස් ගණන් ‍අනෙකප්ර කාර3 පඬුරුපාක්කුඩම් ගෙනවුත්4 රාජාඞ්ගණයෙහි රැස් වූහ. රාජකුමාරයෝ ඒ පඞුරු දැක මහත් වූ සන්තොෂයට පැමිණ තමන් නිසා ම සියලු වස්තු උප‍දනා බව නිශ්චය කොට දැන අසොකමාලාදෙවීන් හා සමඟ කියන්නාහු5 දෙවීනි, තොප විසින් මාගේ කුශලානුභාවය ප්රාත්යඟක්ෂප කොට ම දක්නා ලද කිමෙක් ද? තොපගේ කුසලයක් නුදුටුම්හ යි 6 කීහ. එ බසට බිසවු එසේ වී නම් දෙවයන් වහන්ස, මඳක් බැලුව මැනැව. මමත් පෙරජාතියෙහි කරන ලද කුසල් ඇත්තෙම් ම ය.7 මාගේ කුසලයත් බැලුව මැනැවැයි කියමින් එ තන්හි ම උන්හ. එකෙණෙහි අසොකමාලාදෙවීන්ගේ ගෙයි8 වසන දෙවතාදූතොම9 ඔවුන්ගේ විතර්කසය දැන දිවබෙහෙදක්10 බහන ලද ඇඹුල්කැඳැසැළක් ගෙන දෙමහල්ලන් ඉදිරියෙහි 11 පෙනීගියා ය. දෙදෙන දෙවතාදු දැක කිමෙක් ද ගෙනායෙයි විචාළහ එ බසට දෙවතාදූතොමෝ ස්වාමීනි, අසොකමාලා දේවින්වහන්සේට ගෙනා බෙහෙත් කැඳිත්තෙකැයි කිව. එ තෙපුල් අසා රාජකුමාරයෝ ඇකයෙහි අත් ගසා මහත් කොට සිනා සීහ.12 එකලැ දෙවතානුභාවයෙන් බිසවු කියන්නාහු ස්වාමිනි, සිසී මට නින්දා නොකළ මැනැව13 මේ කැඳෙහි ආනුභාව නුඹවහන්සේට නො දැනෙයි, එසේ හෙයින් මා අතින් ඇසුව මැනැවැයි කියා කැ‍ඳෙහි ගුණය කියන්නාහු :-

“දිබ්බාගදං ඉමං ධීර, සබ්බරොගහරං පරං, යාය අඤ්ජිතමත්තෙන, අන්ධාබ හොන්ති අනන්ධිකා.

සීහං උපසමං යන්ති, කණ්ඩුකවීජුවණාදයො, පීතමත්තෙන මූහාපි, මූගත්තං පජගත්ති තෙ.

බධිරාබධිරා හොන්ති, හොන්ති ඛඤ්ජාදිකා සූඛී, වලි14 වලීනං නාසෙති, තථෙව පලිතං ස‍ිරෙ.

සබ්බරොගවිනාසාය, අලමෙතං ගදං භූවි, මහාධනො මහාභොගි, සබ්බාලඞ්කාරභුසිතො.

1. කෙනෙක 2. උදකලාව 3. ගැල් පුරා අනෙකප්රෙකාර 4.පඬුරු ගෙනවුත් 5. යමග කෙළ කෙළ හිද කියන්නාහු 6. නුදුටුමෝවනැයි 7. ඇත්තේම ය 8.ගෙහි 9. දෙවතාදු 10. දිව බෙහෙත් 11. ඉදිරියෙන් 12. සිතාපීහ 13. මැනැවැයි 14. වලිං - (රස)

සාලිරාජ වර්ගකය 641

සවෙ හොති සදා රොගි, න සො සොහති සබ්බදා, අරොගත්තසමං ලොකෙ , ධනධඤඤං න විජ්ජති, අව්යතධී ච නිරාතඬ්කො, සොව සබ්බත්ථත සොහති” .

යනාදීන් දේවයන්වහන්ස, මේ බෙහෙත් කැඳ නම් සියලු1 ව්යා”ධි නසන උතුම් වූ දිව්යවඖෂධයෙක. මේ බෙහෙත්කැඳින් මඳක් ඇසැ ඇඳි ඇසිල්ලෙහි අන්ධ්යෝ ඇස් ලැබෙති.3 ගඩපොළ කස් කිලාස ආදි වූ3 සියලු රෝග සංසි‍ඳෙයි. මේ කැඳින් මඳක් අනුභව කළ ඇසිල්ලෙහි ගොළුවෝ කථා කෙරෙති. බිහිරි නැති වෙයි. සියලඟැ රැලි නැති වෙයි. ඉසැ නර නැති වෙයි. මේ පෘථිවිතෙලෙහි සත්ත්‍ිනයන්ට ඇති වන යම් ම ව්යාථධියකට මේ ඖෂධය ම පමණ ය. මේ ලෝකයෙහි බොහෝ ධනධාන්යයසම්පත් ඇති ව සර්වායභරණයෙන් සැරැහි ඇවිදුනේ වී නමුදු 4 ඉදින් රොගී වී නම් ඒ ඉතා5 නොහොබනේ ම ය. මේ ලෝකයෙහි නිර්ව්යා ධිබව හා සමාන අන්කිසි ධනධාන්යටයෙක් නැතැයි කිසි ව්යාෙධියක් නැති නිරොගී තැනැත්තේ හැමතන්හි ම ශොභාවත් ව බබළයි කීහ.

එ තෙපුල් අසා රාජකුමාරයෝ සියලඟැ සම්වැරලිගත් මහලුමිනිසකු ගෙන්වාගෙන ඔහුට යම්තම්6 කැඳිත්තක් පෙවූහ. ඒ ඇසිල්ලෙහි තරුණපුරුෂයකු මෙන් විළිපිළි නැති ව ශොභාවත් ව සිටගත. රාජකුමාරයෝ ඔහු දැක මහත් වූ ආශ්චය්ය්ිපියට පැමිණ දොළොස්දහසක් භික්ෂූයන් වහන්සේට පාත්රාච 7 පුරා කැඳ දුන්හ. ඉක්බිති යම් ම ව්යාමධියක් ඇති කෙනෙක් ඔවුන්ගේ මාලිගාවට විත් බෙහෙත් කැඳ ඉල්වාගෙන ඉන් ව්ය ධි සංහිඳුවා ගනිති. කෙනෙක් වියදම් කළත් සැළෙහි කැඳ අඩු නො වෙයි. මෙසේ ඒ බෙහෙත් කැඳසැළ ඔවුන් ජීවත් ව වසන තෙක්ම අඩු නො ව තිබුයේ ම ය. ඉක්බිති ඒ දුටුගැමුණුරජ්ජුරුවෝ සාලිරාජකුමාරයන් කැඳවා පුත, මා ඇවෑමෙන් ලෝසසුන් දෙක යෙහෙන් රැක දැහැමෙන් රාජ්ය්ය කරව යි කීහ. සාලිරාජකුමාරයෝ වනාහි රාජ්යදසම්පත්තියට වඩා අසොකමාලාදෙවීන් කෙරෙහි තමන් අතිශයින් ඇලුම් ඇති හෙයින් රාජ්ය්ය නොකැමැති වූහ.

එසේ හෙයින් දුටුගැමුණුරජ්ජුරුවන් ඉක්බිති ඔවුන්ගේ ම සහෝදර මල් වූ සැදැතිස්සකුමාරයෝ රාජ්යුයට පැමිණ

1. නම් යම් සියලු 2. ලබති 3. කස් ආදිවූ 4. ඇවිදුනේ නමුදු 5. වී නම් ඉතා 6. ඒ යම්තම් 7. පාත්ර .

642 සද්ධර්‍ 6ාලඞ්කාරය

බොහෝ පින් රැස් කෙරෙමින් අටළොස් අවුරුද්දෙක් රාජ්යාය කොට තුසීපුර ගියහ. අ‍සෝකමාලාදේවීන් හා සාලිරාජ කුමාරයෝ ද ‍තමන් දිවිහිමියෙන් දන් දී සිල් රැක පොහොයැ පෙහෙ ව මෙසේ නොයෙක් පින් රැස් කොට ජිවිතාවසානයෙහි සත්පනස්කෙළසැටලක්ෂොයක් අවුරුද්දට ආයු ඇති තුෂිත භවනයෙහි උපන්හ. ඔවුන් අතුරෙන් සාලිරාජකුමාරයෝ මතු බුදු වන මෛත්රෙිය1 බුදුන්ට බුදු වන ජාතියෙහි බ්රඇහ්මවඨන නම් පුත් ව ඉපිද සසුන් වැස මහණ ව සියලු කෙලෙසුන් නසා2 රහත් ව අමාමහනිවන් දක්නාහ.

එ බැවින් මෙසේ බුද්ධශාසනයෙහි අතිප්රටසන්න වූ සාධු ජනයන්ගේ උතුම් මේ පූර්ව්චරිතය අසා සිතැ තබාගෙන නුවණැති සත්පුරුෂයන විසින් තමතමා ශක්තිපමණින් පිළිවන් කුසල් කොට මතු දිව්ය මනුෂ්යසසම්පත් විඳ නිවන් පුරසිරි ලබන්ට උත්සාහ කළ මැනැවි.

කියන ලදුයේ මැයි :-

“ඉති සුජනජනානං සාසනෙ සොහදා‍නං පරමචරිතමෙතං සුත්ව චිත්තෙ නිධාය, චිණථ කුසලරාසං ථාමසා සබ්බකාලං වසථ සිවපුරස්මිං ගනත්වස රම්මෙ වීරං හො” යී.

මේ මෙහි පළමු වන සාලිරාජවස්තුව ය . * ___________

68. නකුලවස්තුව

තවද මෙහි දෙවන නකුලවස්තුව නම් කවරැ යත්? හේ මෙසේ දතයුතු. කෙසේ ද යත් ? මෙ ම ලක්දිවැ රුහුණුජනපදයෙහි එක්තරා ගමෙකැ නකුල නම් උපාසකයෙක් වෙසෙයි. ඒ තෙම ඉතා දුඃඛිත ය. බොහෝ දුක් ගෙන මහත් වූ ආයාසයෙන් පුත්රයදාරාවන් රක්ෂාඉ කෙරෙයි. ඔහු‍ෙග් දුවක් කහවණු දොළසකට ණයගැතිව මාගමැ එක් කුලගෙයෙකැ මෙහෙ කෙරෙයි. ඒ නකුල නම් උපාසකයා තමා දුව කෙසේ ගලවා ගනිම් දෝ හෝ යි උත්සාහ කොට ඇවිදුනේ 3 උක්සකුරු ලන්නවුන්ට උක්පැණි මිරිකා දී බැළමෙහෙ කොට බොහෝ දුක් ගෙන කහවණුදොළසක් උපදවා ගෙන

1. මෛත්රීග 2. ගෙවා 3. ඇවිදිනේ. * මේ වස්තුව ලොකප්පදීපකසාරයෙහි එන්නේ අන් හැම පොතෙක ම එන විස්තරයට වෙනස්ලෙසිනි.

සාලිරාජ වර්ගවය 643

මාගමට යනුයේ අතරමගැ ගැලබුන්කඩට1 පැමිණ එ තන්හි තිස්සමහාවෙහෙරැ වසන චූලපිණ්ඩපාතිකතිස්ස තෙරුන් වහන්සේ 2 දැක සිතනුයේ තව පෙරවරුභාග ය. වේලා ආසනන ය. සමිපයෙහි ගමෙකුත් නැත. තෙරුන්වහන්සේ සුන්බත් වූ සේක් න්ම නපුර කටයුතු නො වෙයි.3 කුමක් කෙරෙම් දෝ හෝ යි සිතාසිතා සිටියේ ය.

එකෙණෙහි එක් මිනිසෙක් බත් මුලක් ඇරැගෙන එ තන්හි පැමිණියේ ය. උපාසකයෝ ඔහු දැක සතුටු ව යහළුව, බත්මුල දීපියව, දන් දෙනු කැමැත්තෙමි යි කියා බත්මුල ඉල්වූහ. ඔහු එසේ නිකම් නොදෙන හෙයින් කහවණුවක් ඇරැගෙන දීපියව යි කීහ. ඔහු ‍එසේත් නොදෙන යෙහින් විටින් විටැ මිල වඩා යහළුව, මේ කහවණුදොළස ඇරැගෙන දීපියව යි කියා තමන් දුක සේ සොයා ගත් කහවණුදොළස දී බත්මුල අරැගෙන තෙරුන්වහන්සේ සමීපයට එළැඹ පසඟ පිහිටුවා වැඳ පාත්රලය ගෙන බත් බහාලා තෙරුන්වහන්සේට පිළිගැන් වූහ. තෙරුන්වහන්සේ පාත්රලය පිළිගත්කල්හි උපාසකයෝ ඒ ආහාරය මිල දී ඇරැගත සැලැස් ම සැළ කළහ.

එපවත් අසා තෙරුන්වහන්සේ සිතනසේක් මෙසේ මේ උපාසකයා මහත් වූ ශ්රෙද්ධාවෙන් දුන්නා වූ ආහාරය4 සරාගීසදොසී සමොහී ව හිඳ වළඳා5 මෝහට මා පුත්යුධපකාරයක් කළ නො හැක්කැයි සිතා එක්රුකක් මුලට එළැඹ පාත්රවය එක්පසෙකැ තබාගෙන වැඩහිඳ තමන්වහන්සේ තමන්වහන්සේට අවවාද කරනසේක. ඵම්බා තිසසසථවිරයෙනි, මේ උපාසකාය තොප ගේ කුඩා පියෙක් මහලුපියෙකු‍ත් නො වෙයි. මලෙක් බෑයෙ කුත් නො වෙයි. මයිලෙක් සිලියෙකුත් නො වෙයි. ඤාති සාලොහිතයෙකුත්6 නො වෙයි. අනික් අවශ්යලබන්ධු එකෙකුත් නො වෙයි7 නො වෙයි. අනික් අවශ්යෑබන්ධුිඑකෙකුත් නො වෙයි7 දෘෂ්ටමිත්ර‍යෙකුත්8 නො වෙයි. දෘඨමිත්රධයෙකුත් නො වෙයි. තොප විසින පළමු මේ උපාසකයාට කළ උපකාර යෙකුත් නැත. එතෙකුදුටුවත් තෙපි9 සිල්වත් ගුණවත් කෙනෙකැයි 10 සිතා තොපට මෙසේ මහොත්සාහයෙන් දන් දින එබැවින් ඕහට වැඩිතරම් ආනිසංසයක් වන්නා කැමැත්තා නම් තොපගේ ‍ජිවිතය නිරුද්ධ වේ නමුත් සරාගීසදොසී සාමොහී ව හිඳ මේ ආහාරය අනුභව නො කරව යි මෙසේ තමන්වහන්සේ තමන්වහන්සේට අවවාද කොට මෝහට මෙ ම 1. ගැලබුන්ගලට 2. චූලපිණ්ඩපාතික තෙරුන්වහන්සේ 3. -සේක් නම් කටයුතු නොවෙයි. 4. දානය 5. -සමොහීව වළඳා 6. කෙනෙකුන් 7. කෙනෙකුත් නොවෙයි 8. දෘෂ්ටමාත්රත මිත්රවයෙකුත් 9. තෝ - තොප 10.ගුණවතැයි

644 සද්ධර්‍ෙකාලඞ්කාරය

ජාතියෙහි උපකාරයක් කළමනා ය යි සිතා තමන්වහන්සේගේ කර්ම්ජශරීරය උදයව්යහයවශයෙන් සම්මර්ෂ ණය කොට සොතාපත්ති මාර්ගෙ ය, සොතාපත්තිඵලය, සකෘදාගාමිමාර්ගවය, සකෘදාගාමිඵල ය, අනාගාමිමාර්ගළ ය, අනාගාමිඵල ය, අර්හත්මාර්ග් ය, අර්හත්ඵල ය යි මෙසේ මාර්ග ඵලපටිපාටීන් රහත්බවට පැමිණ ඒ ආහාරය අටඟ සමන්වා 1 පස්විකා ගෙන වැළඳුසේක.

එසේ හෙයින් කියන ලදී  :-

“නෙසො උපාසකො තිස්ස, පිතා භාතා ච මාතුලො, න ඤාති සුහදො හොති. දිට්ඨසම්ගත්තකො තව.

කිඤචි තස්ස කතං නත්ථිස, උපකාරං පුරෙ තයා,2 සීලවන්තො ‘ති තං ඤත්වා ,3 තුය්හං දස්සති භොජනං.

මහත්තරං4 ආනිසංසං, තස්ස ත්වංං යදි ඉච්ඡසි, සරාගො තං න භුඤ්ජාහි, මීයමානො ‘පි භොජනං.

ඔවදිත්වා න සො අත්තං, කත්වාත දුක්ඛක්ඛයං තදා, භත්තකිච්චමකා ධීරො, බුද්ධසාසනයොහකො” යී.

මෙසේ ඒ නකුල නම් උපාසකයා තෙරුන්වහන්සේට දන් දී ඉක්බිති මාගමට ගොස් තමාගේ දුව දුටුයේ ය. ඕතොමෝ පියාණන් දැක කිමෙක් ද? පියාණන්වහන්ස, 5 ගෙනා දෙයෙක් ඇද්දැයි විචාළී ය. එ බසට උපාසකයා එසේ ය මෑණියෙනි. මම කහවණු දොළසක් ගෙනාමි. අතරමගැ වේලා ආසන්නයේ එක්තෙරකෙනකුන්වහන්සේ දැක සුන්බත් වෙති යි සිතා සියල්ල ම වියදම් කොට බත්මුලක් ඇරැගෙන උන්වහන්සේට දන් දුනිමි. ඒ පින්කම තෙපිත් අනුමෝදන් ව ගනුව යි පින් දුන්නේ ය. උන්ගේ දුවණියෝ ද කළ දැ යහපතැයි කායා සතුටු වූ සිතින් පින් අනුමෝදන් වුහ.

ඉක්බිති ඒ තිස්සතෙරුන්වහන්සේ අග්රෝ වූ අර්හත්ඵලයට පැමිණ එ ම විටැ තුවටුවෙන් ගිලිහුණු තාලඵලයක් මෙන් ප්රරසන්න වූ මුඛපද්මයක් ඇති ව විහාරයට වැඩිසේක. එකලැ භික්ෂූ්න්වහන්සේ ඔබ රහත් වූ බව ආකාරයෙන් ම දැන ස්වාමීනි, අද ඒකාන්තයෙන් ම මාර්ගහඵලයට පැමිණියහ6 යි සිතම්හ යි වදාළසේක. එ තෙපුල් අසා එසේ ය, ඇවැත්නි, අසවල්ගමැ මෙ නම් උපාසකයෙක් අද අතරමඟැ වේලා ආසන්නයෙහි දැක දැහැමෙන් දනක් දින. එ ම දානය නිසා අද සසරැ දුක් ගෙවා

1. අටග සමන්තා - අට්ඨඞ්ගසමන්තාගතව 2. තයාපුරෙ -(රස) 3.සීලවන්තෙනි ඤත්වාකන -(රස) 4. මහන්තතරං -(රස) 5. වහන්සේ 6.පැමිණිය යි

සාලිරාජ වර්ගණය 645

ජාතියැ කෙළවරට පැමිණියෙමි යි1 සියල්ල ම විස්තර වශයෙන් වදාරා යම් දවසෙකැ මම පිරිනිවන් පාම් ද, එකල්හි මා සැතැපුණා වූ කුළුගෙය සෙස්සවුන් විසින් ඔසවන කල්හි නො එසවේව යි. යම් දවසෙකැ ඒ උපාසකයා ඇවිත් ඔසවා ද, එකල්හි එසවේව යි, කියා පිරිනිවන් පානා දවස් ද එපරිද්දෙන් ම අධිෂ්ඨාන කොට පිරිනිවිසේක.

එකල්හි මහජනයෝ එක් ව උන්වහන්සේ ආදාහන කරම්හ යි මහත් වූ පූජාසත්කාර කොට කුළුගෙය සරහා තෙරුන් වහන්සේ එහි සතප්වා2 ඔසවන්නාහු තුබු තැනින් සොලවා ගත ‍නුහුණු වූ ය.3 මෙසේ සියයෙක දෙසියයෙකැයි වඩවඩා මනුෂ්යලයෝ එක් වත් තුබූ තැනින් සොල්වාගත නුහුණු වූ ය.2 ඊට ඉක්බිති එ පවත් කාවන්තිස්සරජ්ජුරුවන්ට කීහ. රජ්ජුරුවෝ ද මහසෙනඟ පිරිවරා අවුත් නොයෙක් උත්සාහ කොටත් සොල්වාගත නුහුණු වූ ය3 ඉක්බිති රජ්ජුරුවෝ සඞ්ඝයාවහන්සේ කරා එළැඹ ස්වාමීනි, මේ දෙණ හා සමඟ රතනමණ්ඩපය නො එසවෙන්නට කාරණා කිම් දැයි විචාළහ. භික්ෂූ න්වහන්සේ ඊට කාරණා පළමු තෙරුන්වහන්සේ වදාළ පරිද්දෙන් රජ්ජුරුවන්ට කීසේක.

රජ්ජුරුවෝ එ පවත් අසා ඒ නකුල නම් උපාසකයා කැඳවා ගෙන්වා ගෙන මේ කුළුගෙය අල්වවයි කීහ. රජජුරුවන්ගේ බස් අසා ඒ උපාසකයා ගොස් කුළුගෙය මඳක් අතින් ඇල්වූ පමණෙකින් ම අහසට නැඟී ආදාහනස්ථානයට ගියේ ය. එකලැ එතන්හි රැස් වූ මනුෂ්ය යෝ ද රජ්ජුරුවෝ ද ඒ ආශ්චය්ය්ට කය දැක අතිශයින් අද්භූතයට පැමිණියා වූ සිත් ඇත්තාහු වූහ. රජ්ජුරුවෝ ඒ නකුල 4 නම් උපාසකයාට බොහෝ සම්පත් දී ඔහු වසන ගම ඕහට බත්ගම් කොට දුන්හ. එ තැන් පටන් ඒ ගම නකුලකර්ණිකා ය යි5 ප්රජසිද්ධ විය. ඒ උපාසකයා ද එතැන් පටන් බොහෝ කුසල් කොට එයින් ගොස් දෙව්ලොවැ උපන්හ.

මෙසේ ශ්රෝද්ධාවන්ත සතුපුරුෂයෝ ස්වල්ප වූ දානයෙන් පවා අපමණ වූ භවභොගසම්පත් ලබන්නාහු ය. එබැවින් භවභොග සම්පත් කැමැති සත්ත්වොයන් විසින් දානශීලාදි වූ කුශලධර්ම.යෙහි යෙදී එයින් ජනිත වූ ඉෂ්ටවිපාකයෙන් ස්වර්ග මොක්‍ූ සම්පත් ලබන්ට උත්සාහ කළ මැනැවි.

1. පැමිණෙන ලදැයි 2. සතප්වා 3. නුහුනාහු ය - නාහුණුහු ය 4. ඇත්තාහු ය එ නකුල 5. නකුලනගරකණ්ණිකං -(සහ)

646 සද්ධර්‍ල ාලඞ්කාරය

කියන ලදුයේ මැයි :-

“එවම්පි සන්තො භවභොගසම්පදං ලභන්ති දානෙන පරිත්තකෙන, තුම්හෙ ‘පි දානෙ අථ සීලඤ්ඤමෙ අත්තං නිවෙසෙථ පයාථ නිබ්බුතිං” යී.

මේ මෙහි දෙවන නකුලවස්තුව ය.

_________

69. සද්ධාතිස්සඅමාත්ය.වස්තුව

තවද මෙහි තුන් වන සද්ධාතිස්ස1 අමාත්ය වස්තුව නම් කවරැ යත්? හේ මෙසේ දතයුතු. කෙසේ ද යත් ?

මෙ ම ශ්රීතලඞ්කාද්වීපයෙහි සද්ධාතිස්ස1 නම් රජ්ජුරුවන් රාජ්ය ය කරන කල්හි සුළුන්නරු නම් ගමැ2 තිස්ස නම් අමාත්යුයෙක් 3 විය. ඔහු මහත් වූ ශ්රතද්ධා ඇති හෙයින් සද්ධාතිස්ස නම් අමාත්යි ය යි නම් විය. එකල්හි අමාත්යයයා අනුරාධපුරයට ගොස් රජ්ජුරුවන්ට සේවය කරමින් වසන්නේ ය. එක්දවසෙකැ රජ්ජුරුවන්ට සේවය කොට එන්නේ තාලචතුෂ්ක නම් තැනැදී සුදස්සන නම් ප්රජධානශාල‍ාවෙහි වසන්නා වූ4 පිණ්ඩපාතික තිස්ස තෙරුන්නහන්සේ අහර සිඟා වඩනා දැක පාත්ර ය ගෙන තමන්ගේ ගෙට ගොස් උදව්බතක් 5 නැති හෙයින් බත්මුලක් ඇරැගෙන මඟට පිළිපන්නා වූ පුරුෂයකු දැක යහළු, කහවණුවක් ඇරැගෙන බත්මුල මට දෙ ව යි ඉල්වී ය. ඔහු මස්සකට නො දෙමි. කීකල්හි එකින් එක වඩා කියකියා කහවණු අටක් අරැගෙන බත්මුල දීපියව යි ඉල්වි ය. එකලැ පුරුෂයා යහපතැයි රන් ඇරැගෙන බත්මුල දුන්නේ ය. සද්ධාතිස්ස1අමාත්යයයා බත්මුල ඇරැගෙන පාත්ර යෙහි බහා තෙරුන්වහන්සේට පිළිගැන්වී ය.

තෙරුන්වහන්සේ ඒ අහර මිල දී ගත් සැලැස්ම දැක තමන්වහන්සේ තමන්වහන්සේට අවවාද කරනසේක් පිණ්ඩපාතිකතිස්සයෙනි 6 මේ උපාසකයා තොපගේ කුඩාපියෙක් මහලුපියෙක් වැදැපියෙකුන් නො වෙයි. මලෙක් බෑයෙක් මයිලෙකුත් නො වෙයි. තොපගේ වර්ගනබන්ධූි එකෙකුත් නො වෙයි. යහළුමිත්ර යෙකුත් නො වෙයි. පෙරැ තොප ඕහට කළ උපකාරයෙකුත් නැත. එතෙකුදුවුවක් තොප සිල්වතැයි

1. ශ්රොද්ධාතිස්ස 2. චූලරජ්ජෙ (රස) 3. චූලවඩ්ඩි තිස්සාමච්චො -(සහ) 4.සුදස්සනපිධාන ගාමවාසිං - (සහ) 5. උදව්බත් 6. තිස්සස්ථවිරයෙනි

සාලිරාජ වර්ග්ය 647

සිතා තොපට මේ ආහාරය පිළිගැන්වී ය. එබැවින් ඕහට වැඩිතරම් අනිසංසයක් වනු කැමැත්තා න්ම ප්රාළණය නිරුද්ධ වේ නමුත් සරාගීසදොසීසමොගී ව හිඳ ‍ෙම් ආහාරය අනුභව නො කරව යි මෙසේ තමන්වහන්සේ තමන්වහන්සේට ම අවවාද කොට තමන්වහන්සේ වසන සෙනස්නට වැද තමන්වහන්සේගේ කර්මදජශරීරය උදයව්යෙයවශයෙන්1 සම්මර්ෂදණය කොට විදර්ශ්නා වඩා රහත් ව වැඩහිඳ අහර වැළැඳුසේක.

එසේ හෙයින් කියන ලදී  :-

“නොසො උපාසකො තිස්ස, පිතා භාතා ච මාතුලො, න ඤාති සුහදො හොති, දිට්ඨසම්හන්කකො තව.

කිඤ්චි තස්ස කතං නත්ථි , උපකාරං පුරෙ තයා, සිලවනෙතා ‘ති තං ඤත්වාන . තුය්හං දස්සති භොජනං.

මහන්තරං2 ආතිසංසං, තස්ස ත්වංු යදි ඉච්ජසි, සරාගො තං 3 න භුඤ්ජාහි, මියමානො ‘පි භොජනං‍.

ඔවදිත්වා3න සො අත්තං, කත්වාන දුක්ඛක්ඛයං තදා, භත්තකිච්චමකා ධිරො, බුද්ධසාසනසොහකො” යි.

එකල්හි රජ්ජුරුවන්ගේ සේසතැ වසන දෙවතාදු සාධුකාර දුන.4 එකලැ රජ්ජුරුවන් කුමක් පිණිස සාධුකාර දෙව් ‍දැයි විචාළ කල්හි සද්ධාතිස්සඅමාත්ය යා5 විසින් දෙන ලද්දා වූ දානයට සාධුකාර දෙවි යි. කියා ඔහු මිල දී ආහාරය ගෙන දන් දුන් නියව ද එ ම ආහාරය මුල් ව තෙරුන්වහන්සේ භාවනා කොට රහත් ව වැඩහිඳ අහර වැළැඳු නියාව ද යන සියල්ල ම විස්තර වශයෙන් කිව. රජ්ජුරුවෝ ඒ අමාත්යඅයාද ඔහුගේ මව්පියදෙදෙනා ද කැඳවා ගෙන්වාගෙන ඔවුන් අතීනුත් සියල්ල විචාර සන්තුෂ්ට ව පින් ඇරැගෙන උන් හැමදෙනාට ම බමුණන්ට දෙන දනක් මෙන් අතැ පැන් වත් කොට වඩමන් නම් නුවර දුන්හ. එයින් මෑතභාගයෙහි වැසි නැති වීමෙන් දුර්භික්ෂන වි ය. වපුළ බිජුවට ගොයම් ආදිය නියගින් මෙළේ ය. මනුෂ්යියෝ බී පියන තරම් පැන් නො ලැබ බොහෝ සේ ක්ලාන්ත වෙති. වෙහෙස විඳිති. එකල්හි ඒ අමාත්යැයාගේ කුශලබලයෙන් දෙවතාවෝ විලක් නිර්මිත කොට එයින් පැන්කළයක් ගෙනවිත් දුන්හ. ඉක්බිති ඒ අමාත්යෝයා සඞ්ඝයාවහන්සේට පැන් දන් නොදී පළමුකොට පැන් බීම යුක්ත නො වෙයි සිතා මට අනුග්රවහ කොට ආය්ය්ොදීයන් වහන්සේ වඩනාසේක් ව යි කියා කාලඝොෂා කෙළේ ය.

1. උදාවියවසයෙන් 2. මහන්තතරං -(රස) 3. ත්වංව 4. දුන්හ 5.ශ්රේද්ධාතිස්ස-

648 සද්ධර්‍ව‍ාලඞ්කාරය

එකලැ තිස්දහසක් පමණ භික්ෂූතන්වහන්සේ රැස්වූසේක. ඒ හැමදෙනාවහන්සේට පැන් දන් දී උපස්ථාන කෙළේ ය. එකල්හි ද රජ්ජුරුවන්ගේ සේසතැ වසන දෙවතාදු ඕහට සාධුකාර දුන.‍1 රජ්ජුරුවෝ එකල්හි ද ඔහු කැඳවා ගෙන්වා ගෙන සියල්ල ම විචාරා නියම දැන සතුටු ව කොටදොරැ අන්තරගංගා නම් තැනක් බ්රයහ්මදෙය්යය කොට දුන්හ.2 අනික් අවසෙකැ ඇතුළුගං බලා යන්නේ කඩදොරට පැමිණ මොනරමස් කනු කැමැති ව මොනරමස් ඇද්දැයි කැටි ව යන්නවුන් අතින් විචාළේ ය3 ඔහු එසේ වූ මාංසයෙක් 3 නැතැයි කීහ. එකල්හි ඔහුගේ කුශලානුභාවයෙන් දෙවතාවෝ මොනර මස් එළවා දුන්හ. ඒ දැක අමාත්යකයා ආය්ය්දෙවයන්වහන්සේට දන් නො දී නො කමි යි සිතා මට කරුණා කොට රහතතන් වහන්සේ වඩනා සේක් ව යි කියා කාලඝොෂා කෙළේ ය. එකල්හි ද බොහෝදෙනා වැළැඳවී ය. එකල්හි දෙවතාදු පළමු පරිද්දෙන් ම සාධුකාර දුන්හ.

එ දවස් රජ්ජුරුවෝ අමාත්ය යා5 ගෙන්වාගෙන බොහෝ සම්පත් දුන්හ. එයින් මෑතභාගයෙහි රජ්ජුරුවෝ සෑගිරියෙහි අඹතල නම් ගල්තලමුඳුනෙහි 6 පිහිටි මහසෑයෙහි රන්වන් සිරියෙලින්7 පිරිබඩ ගන්නා කැමැති ව තිස්ස නම් අමාත්ය යා හා සමග අඹතලව්වට ගොස් සිරියෙල් පිරිබඩගත්හ. එකල්හි අමාත්ය යා ද දොළොස්දහසක් භික්ෂූ න්වහන්සේට මේ සිවුරු වැළැඳගෙන මේ දාගබ්සාමීන් වටැ වැඳ ඇවිදිනා සේක් ව යි කී ය.8 ඉක්බිති හැමදෙනා වහන්සේ ම ඉඳුරා සිවුරු හැඳ පොරවා රන්සිරියෙල් කල්කයෙහි ගැලු‍ණාවුන් මෙන් ශොභමානව දාගබැ වටැ ප්රරදක්ෂිලණ කොට වැඳ රන්වන් හංසසේනාවක් සේ බස්නට වන්සේක. එකල්හි අමාත්යකයා මහත් වූ සන්තොෂයෙන් පිනා පිනා 9 ප්රීටතිභරිත වූ ගාත්රි ඇති ව එ ම සන්තොෂයෙන් එ තන්හි ම සිට සෝවාන් විය. එතන්හි රැස් වූ රජසෙනගින් සමහර කෙනෙක් සෝවාන් වුහ. ඒ ආශ්චය්ය්ිට ය දැක බොහෝදෙන දන් දී සිල් රැක පොහොයැ පෙහෙවස් රැක ඒ පිනින් ගොස් දෙව්ලොවැ උපන්හ.

එසේ හෙයින් පින්වත් සත්ත්වොයෙනි මෙසේ ආශ්චය්ය් වත් ලෙස10 කරන ලද්දා වූ කුශලධර්ම්ය දෙවියෝ පවා සාධුකාර

1. දුන්හ. 2.දුන්නේය 3. විචාළහ 4. මසෙක් 5. අමාත්යචයන් 6.ගල්කුළ 7.-හිරියෙලින් 8. කියා 9. සන්තොෂයෙන් පිනා 10. ආශ්චය්ය්හ ලෙස.

සාලිරාජ වර්ග ය 649

දෙමින් අනුමෝදන් ව ස්තුති කෙරෙමින් පින් කරන්නවුන්ගේ ගුණ වර්ණඑනා කෙරෙති. එපරිද්දෙන්ම තමතමන්ගේ කීර්තිය තුන්ලෙව්හි පතුරුවනු කැමැත්තා වූ 1 පින්වත් සත්ත්වරයන් විසින් ක්ෂරණමාත්ර යකුත් සිස් නො යවා නිරන්තරයෙන් කුසල් කළ මැනැවි.

කියන ලදුයේ මැයි  :-

“අ‍ෙච්ඡෙරං භො කතසුචරිතං නිජජරා චාහිගන්ත්වාම මානෙනෙතතං අථ ථුතිමුඛා වණ්ණනං වණ්ණයන්ති, එවං ඤත්වා විබුධමනුජා තඤඤමානාය කිතතිං ලොකෙ පුඤඤං කුරුථ සතතං මා ඛණං යාතු තුච්ඡං” යී

මේ මෙහි තුන් වන සද්ධාතිස්සඅමාත්යචවස්තුව ය. __________

70. තිස්සාවස්තුව

තවද මෙහි සතර වන තිස්සාවස්තුව නම් කවරැ යත් ? හේ මෙසේ දතයුතු. කෙසේ ද යත් ?

මෙ ම ලඞ්කාද්වීපයෙහි සද්ධාතිස්ස නම් රජජුරුවන් රාජ්ය ය කරන සමයෙහි රුහුණුරටැ තිසම්බතොට ය යි යන ගමැ2 මුණඩගුත්ත නම් වූ දුප්පත් මිනිසෙක් වෙසෙයි.3 ඔහුගේ භාය්යාරා වෝ ද තිස්සා නම් වූහ. ඕ ද එසේ ම දුප්පත් තැනැත්ති ය. ඔහු දෙදෙන ඉතා කෘපණ ව දුක සේ ජිවත් වන්නාහු අනුන්ගෙන් කහවණුසැටක් ණයට ඇරැගෙන එපමණක් දීගත නො හී ණය දුන්නාවුන්ගේ ගෙහි ම මෙහෙවර කෙරෙමින් දවස් යවති. එසමයෙහි ඒ ගමැ වසන බොහෝ මනුෂ්ය යෝ එක් ව සඞ්ඝයාවහන්සේට ආරාධනා කොට දන් දෙමින් සිල් රකිමින් කුශලක්රි‍යායෙහි නියුක්ත ව ම වෙසෙති. එකල්හි ඒ දෙමහල්ලෝ සිතන්නාහු මේ සියල්ලෝ ම දන් දෙති. පින් කෙරෙති. උදක් අපි දෙදෙන ම පෙරැ ජාතියෙහිත් පිනක් නො‍කළ හෙයින් දැන් දුප්පත් වුණුම්හ. දැනුත් පිනක්4 නොකළමෝ නම් මතුත් මෙසේ ම දුප්පත් වම්හ යි, එබැවින් කිසියම් උපායෙකින් දනක් දුන මැනැවැයි කථා කළහ5 ඉක්බිති ඒ ගැහැනියගේ ගෙයි හිමියා එම්බා සොඳුර, මේ ගම්වැස්සෝ නොයෙක් සූපව්යනඤ්ජනයෙන් හා 1. කැමැත්තාහු වී නම් 2. තසම්තොට - අම්බතිත්ථ ගාමෙ - (සහ.) තිස්සම්බතිත්ථැගාමෙ - (රස) 3. වාසය කෙරෙයි 4. පින් 5. සිතා (රසවාහිනියෙහි “මන්තෙසුං” යි එයි. ‘මන්ත්රෙණය කළහ’ යන අර්ථෙ යි.)

650 සද්ධර්‍ි ාලඞ්කාරය

පඤචගවරසයෙන් යුක්ත කොට දන් දෙති අපි කෙසේ දන් දෙමෝ දැයි කී ය.1 දනක් දුන මැනැවැයි සිතූ සිත පසුබැස්විය නො දී ස්ත්රීැතොම2 මරණ නම් අදය සෙට ය යි නියමයෙක් නැත .රූක්ෂද වූ හෝ ප්රොණීත වූ හෝ තමහට ඇති විතරෙකින් දුන්නා වූ දානය උතුමැයි කියන්නී :-

“අඡෙඡ’ව කිචචං ආතපපං , කො ජඤඤා මරණං සුවෙ, න හි නො සඞ්ගරං තෙන, මහාසෙනෙන මවටුනා.

තස්මා තං සාමි ලුඛං වා, පණීතං වා’පි ලද්ධකං, දානං දදාම සඞ්ඝසස, ඛණො වෙ මා උපච්චගා”

යනාදීන් කළ මැනැවැයි සිතූ යම් ම කුශලයෙක් එ දවස් ම කල් නො යවා කළ මනා ම ය. දෙවන දවසට ජිවිතය කෙසේ බවත් නො දැනෙයි.

“කාමා ‍තෙ පඨමා සෙනා, දුතියා අරති වුච්චති”

යනාදීන් දක්වන ලද බොහෝ සෙනාවාහන ඇති මාරයා හා අපගේ විශ්වාසයෙකුත් නැත. එසේ හෙයින් ස්වාමීනි, රූක්ෂණ වේව යි ප්රවණීත වේව යි අපට3 සෑදෙන සැලැස්මෙකැ සඞ්ඝයාවහන්සේට දනක් දුන මනා ම ය. අෂ්ටදුෂ්ටක්ෂමණයෙන් විනිර්මුක්ත වූ නව වන බුද්ධොත්පාදක්ෂටණය නොවැරැදවුව මැනැවැයි කියා තමා ඉතා කෘපණ ව දුක්ඛිත හෙයින් නිමුඩුසාලේ බත් ලුණු නො ලා ඉ‍වු කර කොළ පමණක් ම එක් භාජනයක් පුරා ඉසැ තබාගෙන භොජනසාලාටව ගොස් මහලුකලැ 4 මහණ වූ බුඩ්ඪපබ්බජිත භික්ෂූන කෙනකුන් වහන්සේ පැවිදිපන්තීන්5 ලැබ උන්වහන්සේගේ පාත්රියෙහි බහා පිළිගැන්වූව. ඒ මහලු ඒ මහලු වහන්සේ බත් දැක නොසතුටු ව කිපී ඒ බත ගෙන බල්ලන්ට බත් ලන පෝරුවේ බහාලුසේක.6

අහෝ! මොහයාගේ ආනුභාවයක් බැලුව මැනැවි. හේ ‍එසේ මැයි. මොහයෙන් මුඪ වූ සත්ත්වගයෝ මෙසේ මේ කිරීම උචිත ය. අනුචිත ය යි දෙක ම නො දනිති. එසේ ම කළමනා දෙය නොකළමනා දෙය යි යන දෙයත් නො දනිති.7 එසේ වූ මොහී සත්ත්වතයෝ මේ ලොව බලන පමණක් මිස පරලොවැ වන්නා වූ අනිෂ්ටවිපාකය නො දනිති. මෙසේ මතු වන දෙය දුක්ක නොහෙන්නා වූ මොහී සත්ත්වවයෝ බොහෝ දෙනා කරන කියන

1. කියා 2. පසුබැසිවීය. එකල ස්ත්රී තෙම 3. අප 4. ගොස් සිටියහ මහලුකල 5. පන්ති 6. බහාපුසේක. 7. යන නො දනිති.

සාලිරාජ වර්ග5ය 651

නින්දාජවෙනුත් නොමිදෙන්නාහු මය. මෙසේ වු අනර්ථදායක වූ අනිෂ්ටඵල දෙන මොහය සියලු සත්ත්‍ුතයන්ගේ සිත්හි කිසිකලෙකත් නො පවතීවා.

කියන ලද මැයි :-

“උචිතං නොචිතං එතං , නෙව ජානන්ති මොහිතා, කාතබ්බඤච න කාතබ්බං , කාරණාකාරණං තථා.

පස්සන්ති ඉහ‍ලොකං තෙ, න තෙ පස්සනති ආ‍යතිං, න පස්සන්තා තථා මොහා, ගරහාතො1 න මුච්චරෙ.

එවං අනත්ථාදො මොහො, අනිට්ඨඵලදො සදා, සබෙබසං පන සත්තානං, මනස්මිං නෙව වත්තතු” යී

මෙසේ ඒ උපාසිකාව තමන් දුන් බත් බල්ලන්ට ලූවා දකැ දොම්නස් ව ගෙට ගොස් සෝකයෙන් වැදහොත්තී ය. එකල්හි ඒ ස්ත්රිවයගේ ගෙයි2 හිමි පුරුෂයා වලින් අවුත් සොකයෙන් හොත්තා වූ භාය්යාි ඒ ව දැක සොඳුර, තොපට අපාසු කිම් දැයි විචාළේ ය. එකල්හි ඒ ස්ත්රීතතොමෝ ගෙහිමියා අනධිප්රාඳග ව ඉන්දදී දන් දුන් හෙයින් කිසිවකුත් නො කීවුවා ය.2 ඉක්බිති ඒ ස්ත්රීපතොමෝ නැවැතනැවැතත් ‍ගේහිමියා විචාරන හෙයින් තමා දන් දුන් සැලැස්මත් ඒ බත් බල්ලන්ට ලූ සැලැස්මත් සියල්ල ම කිව. එ බස් අසා ගෙහිමිපුරුෂයා කියනුයේ සොඳුර, කුමක් කරමෝ ද? ඒ තොපගේ දොෂය ම ය. මෙ නැනි බුද්ධොත්පාදකාලයක් ලද්දා වූ අප විසින් අපට පිහිටක් කොට ගත නුහුණුවමෝ 3 නම් අපට ම අලාභ ය. එසේ හෙයින් දන් දිය යුත්තේ ම ය යි කියා ඔහු දෙදෙන එක්තරා ඉසුරුමත් කෙනකුන් ළඟට ගොස් තමන්ගේ පුතණු කෙනකුන් ඈප4 කරවා කහවණුඅටක් අගනා දෙනක5 ඇරැගත්හ. ඒ දෙන් එ දවස් ම දුන. ඉක්බිති ඒ දෙමහල්ලෝ පෙරවරු ලත් සතරනැළියක් පමණ ගිතෙල් ගෙන භික්ෂූනන් වහන්සේට ගිතෙල් හා සමඟ බත් දෙති. පස්වරු ලත් ගිතෙලින් පහන්පූජාත් කොට භික්ෂූතන්වහන්සේට බෙහෙත්පස පිණිසත් දෙති. *

1. න පස්සනාතථා හෙස - ගරහනෙතා 2. නො කීවාය. 3. හුණුමෝ 4. කැප 5. දෙනක් 6. වැදූහ. * දෙන වැදූ දිනයට පසු දිනයෙහි දෙනැළියක් තෙල් දුන් බවත් ඊට පසු දා පටන් පෙරවරු සතරෙක, පස්වරු සතරෙකැයි ගිතෙල් අටනැළිය බැගින් දුන් බවත් සහස්සාවත්ථුක , රසවාහිනී දෙකෙහි ම එයි.

652 සද්ධර්‍ුකාලඞ්කාරය

මෙසේ කල්යාමක් ගිය කල්හි ඒ ගමැ වසන්නා වූ රාජ පුරුෂයෙක් මෙසේ උන් ගිතෙල් ලබන බව අසා මටත් ඉන් ගිතෙල් ගෙනෙව යි මිනිසුන්1 යවී ය. ඒ දෙමහල්ලෝ ගිය මිනිසුන්ගේ බස් අසා කියන්නාහු පින්වත්නි, අපි හැම ගිතෙල් කන්නමෝ නො වම්හ. 2 ලත් ලත් පරිද්දෙන් ම සඞ්ඝයාවහන්සේට දන් දෙම්හ. පහන්පූජා ආදිය කරම්හ යි කියා එයින් කිසිවකුත් නුදුන්හ. එකලැ රාජපුරුෂයා තමන්ගෙන් යවු මිනිසුන් අතින් එ පවත් අසා එම්බා, තෙපි රජදරුවන්ට සුදුසු උතුම් වූ වස්තුව සඟවා තබාගෙන ප්රතයොජන විඳු ද? රජ්ජුරුවන් වහන්සේට කියා තොප හැම ගිතෙල් කවන්නෙමි වෙ දැයි දොඩා භය ‍ගැන්වී ය. එකලැ මුණ්ඩගුත්තයා භාය්යාන වට කියනුයේ එම්බා සොඳුර, මිනිසුන්ට උපදනා යම් භයෙක් ඇත් නම් ඒ සියල්ල ම අසත්පුරුෂයන් නිසා ම උපදනේ ය. මේ පුරුෂයා ද රජ්ජුරුවන් වහන්සේට කියා අපගේ දානයට අන්තරායක් කෙළේ වී නම් යහපත් නො වෙයි. එසේ හෙයින් ඒ පුරුෂයාට මනාවක් පමණ තෙල් දෙම්හ යි කියා දවස් පතා තෙල් මනාවක් බැගින් දෙති. එයින් මෑතභාගයෙහි ඒ පුරුෂයා රාජසේවයට ගියේ ය. ඔහු ගිය බව දැන දෙමහල්ලෝ තෙල් නුදුන්හ.

ඉක්බිති ඒ පුරුෂයා රාජසේවයට ගොස් පෙරළා ඇවිත් බත් කමින් ඉඳ ගිතෙල් ගෙනෙව යි කී ය. ඔහුගේ භාය්යා් ඉඳවෝ ස්වාමිනි, නුඹවහන්සේ ගිය තැන් පටන් තෙල් නුදුන්නො3 වේ දැයි කීහ. එ බස් අසා රාජපුරුෂයා ද දණ්ඩෙන් ගැසූ සර්ප යකු සේ කිපිණ. හේ එසේ මැයි. අසත්පුරුෂයෝ අකාරණයෙහි ම කිපෙති. විෂඝොර භයානක වූ නාගරාජයෝ කිපෙන්ට නිසි කාරණයක් ඇතිකල්හි කිපෙති. අධම වූ හීන ගුණ ඇති මනුෂ්ය් නැමැති සර්පධයෝ අකාරණයෙහි ද කිපෙත්. එසේ හෙයින් කියන ලද මැයි  :-

“කුජඣන්ති භීමා භුජගා, සති හෙතුමහි කාරණෙ, අසන්තෙ ‘පි ව කුජඣනති, නරාධමභුජඞ්ගමා” යි.

ඉක්බිති ඒ රාජපුරු‍ෂ‍යා රජ්ජුරුවන් සමීපයට ගොස් දෙවයන්ව හන්ස, මිනිසෙක් රජදරුවන්ට සුදුසු වූ යහපත් වස්තුවක් සඟවා තබාගෙන තෙමේ ප්රරයෝජන විඳිනේ ය යි කී ය. රජ්ජුරුවෝ ඒ ‍අසත්පුරුෂයාගේ වචනය අසා එ ම සැබැවැ යි ගෙන එසේ වී නම් සගය, එක ම දෙන ගෙන්වීම යුක්ත නො වෙයි. ඒ දෙන හා සමඟ කපිලවර්ණව පැහැ ඇති

1. මිනිසෙකු 2. නො වෙයි 3. නුදුන්නේ.

සාලිරාජ වර්ගමය 653

ගම් නියංගම් ජනපද ආදියෙහි ඇවිද ඒ දෙන හා සමඟ දෙනුන් සියයක් ගෙනවුත් ගෙනවුත් රජ්ජුරු වන්ට දැක්වීය. එකල්හි ඒ දෙනගේ ස්වාමිදරු දෙමහල්ලෝ ද දෙන ගෙනෙන්නා දැක ඇවිත් දුටුවු ය. රජ්ජුරුවෝ දෙන ගෙන්වා ගෙන තමන්ගේ බිසවුන් සර්වාතභරණයෙන් සරහා තෙල දෙනගෙන් තෙල් දෙව ගනුව යි කීහ. එ බස් අසා බිසවුන් තෙල් දෝනට තනය ඇල්ලු කල්හි එක තෙල් බින්දුවකුත් තනයෙන් පිටත් නො වී ය. එකලැ රජ්ජුරුවෝ දෙනගේ ස්වාමිදුව කැඳවාගෙන එව යි ගෙන්වා ගෙන උනුත්1 පළමු පරිද්දෙන් ම සියලු වස්රාගෙන ලඞ්කාරයෙන් සරහා තෙල් දෙව ගනුව යි කී හ.

එකල්හි ඒ ස්ත්රිගය යහපත, දෙවයන් වහන්සැයි කියා ස්වාමිනි, දෙන නො දෙවු දවස් බොහෝ ය. සැළ දෙකක් තුනක් ගෙන්වුව මැනැවැයි කියා සැළවල් ගෙන්වා ගෙන තමන්ගේ ශ්ර ද්ධාව ආවර්ජනනා කොට දෙනගේ තනය ඇල්වූහ. ඒ ස්ත්රි ය අතින් තනය ඇල්වූ ඇසිල්ලෙහි තනයෙන් තෙමේ ම තෙල්ධාරා නික්මිණ. ඒ ස්ත්රීර සැළවලැ පිරුණු තෙල් රජ්ජුරුවන්ට දැක්වූහ. රජ්ජුරුවෝ තෙල් බලා මෙ තෙක් කල් මේ තෙලින් කුමක් කළා දැයි විචාළහ. එකලැ ඒ ස්ත්රී තමන් මෙ තෙක් දවස් ලබන තෙල් සඞ්ඝයාවහන්සේට දන් දුන් බව ද පළමු තමන්ගේ දරුකෙනකුන් උකස් සිටුවා දෙන ගත් නියාව ද සියල්ල ම රජ්ජුරුවන්ට කිව. ඒ අසා රජ්ජුරුවෝ එසේ කලැ මේ ගිතෙල් අප ‍ඇම විසින් අනුභව කළ නොහැක්කැයි කියා නුවරවැසි මහාජනයා ද පඤ්ච මහාආවාසයෙහි සඞ්ඝයාවහන්සේ ද රැස් කරවා ඒ ස්ත්රිදයගේ ශ්රහද්ධාමහිමය ද ප්රිකාශ කොට සඞ්ඝයාවහන්සේට ගිතෙල් දන් දෙවූහ. ඉක්බිති දෙනගේ ස්වාමිදුව කැඳවා ඒ ජනපදය ඒ ස්ත්රිගයට දී එකලැ භින්නභෙද කී රාජපුරුෂයා ද උන්ට ප්ර සාද වහල් කොට දුන්හ. එකල්හි ඒ දෙමහල්ලෝ එ ම ජනපදයෙහි වෙසෙමින් ජිවිතාන්තය දක්වා බොහෝ කුසල් කොටගෙන දිව්යදලොකයෙහි උපන්හ.

මෙසේ කිසි වස්තුවක් නැති දිළිඳු ව දුප්පත් සත්ත්වනයෝ පවා තුනුරුවන් කෙරෙහි ශ්රසද්ධාවර්ධුනය කොට දන් දීමෙන් එ ම ජන්මයෙහි අනූන වූ උතුම් ‍සම්පත් ලද්දාහු ම ය. එසේ හෙයින් තුනුරුවන් කෙරෙහි ශ්ර්ද්ධාවර්ධමනය කොට කුසල් කළ මැනැවි.

1. උනුන්

654 සද්ධර්‍න්ාලඞ්කාරය

කියන ලදුයේ මැයි  :-

“එවං නරා අප්පධනා දළිද්දා වඩෙඨත්ව සද්ධං රතනත්තයම්හි. ලහන්ති සම්පත්තිමනූනමග්ගං ‍වඩ්ඨෙථ තස්මා රතනෙසු සද්ධං” යි.

මේ මෙහි සතර වන තිස්සාවස්තුව ය. ________

71. චූලනාගත්ථෙවරවස්තුව

තවද මෙහි පස් වන චූලනාගස්ථවිරවස්තුව නම් කවරැ යත් ? හේ මෙසේ දතයුතු - කෙසේ ද යත් ?

මෙ ම ලඞ්කාද්වීපයෙහි අනුරාධපුරනුවරැ අප මහාගෞතම බුදුන්ගේ දකුණු අකුධාතුන්වහන්සේ පිහිටුවා දෙවනපැතිස් රජ්ජුරුවන් විසින් කරන ලද ථූපාරාම නම් වූ ආශ්චය්ය් වත් තිස්රියන් උස මනහර දිගබෙක් විය. ඒ දාගබ මතු නො වෙයි. ඒ විහාරය වටා1 උළිත් උස් කොට බැඳ සුණුකාර්මා න්තයෙන් විසිතුරු කරන ලද පවුරු පදනමින් හා දොරටු අටලු පිරිවෙන් ආදීන් සමලඞ්කෘත ව නොයෙක් සියගණන් භික්ෂූනන්ගෙන් ගැවැසීගත්තා වූ දෙමහල් තුන් මහල් ආදි වූ ප්රාණසාදපඞ්ක්තීන් ප්රැතිමණ්ඩිත ව නෘත්යුගීතවාද්යපයෙන් හා නොයෙක් පූජාවිධි විශෙෂයෙන් නිරන්තරයෙන් උත්සව පැවැත්වීම් ඇති 2 ඔප් නඟන ලද මුතුරැසක් හා සමාන සුවිසුද්ධවාලුකාතලයෙන් ගැවැසීගත්තා වූ මාලකාවලියෙන් ගැවැසී සැරැහී සියලු දිව්යා මනුෂ්ය යන්ට ප්රීාති එළවන්නේ ය.

ඒ විහාරයෙහි අසිග්ගාහක3 නම් පිරිවෙනැ වසන චුලනාග නම් තෙරකෙනකුන්වහන්සේ තමන්වහන්සේ උත්කෘෂ්ට4 පිණ්ඩපාතිකඞ්ගය රකිනා හෙයින් නිරන්තරයෙන් අනුරාධපුරනුවරැ චන්ර්ී වඞ්කවීථියෙහි අහර සිඟනසේක. ඉක්බිති එක්දවසෙකැ අහර සිඟාගෙන විහාරයට ඇවිත් වළඳා ඉක්බිති දහවල් වැඩ ඉන්නා තැනැ දිවාවිහාර කොට ‍වැඩඋන්සේක එකලැ චන්ර්වල්වඞ්කවීථියෙහි වසන බැල්ලක් දරුවන් වදා සයින් පීඩිත ව වෙවුලුම් ගත් ශරීර ඇති ව ඒ ඒ තැනැ ගොදුරු සොයා ඇවිද කිසි ආහාරයක් නො ලැබ ථූපාරාමවිහාරයට ඇවිත් දිවාවිහාර කොට වැඩහුන් චූලනාග

1. විහාරයට වට 2. පැවැත්වීමෙන් - පවත්වන ලද්දේ 3. අසිග්ගාහ - අසිගාහ - (සහ) 4. කෙනකුන් වහන්සේ උත්කෘෂ්ට

සාලිරාජ වර්ග-ය 655

තෙරුන්වහන්සේ දැක උන්වහන්සේ ඉදිරියෙහි වෙවුලවෙවුලා මුණ බලබලා සිටියා ය. තෙරුන්වහන්සේ එපරිද්දෙන් සිටියා වූ බැල්ල දැක කම්පිත ව සිතනසේක් මේ බැලී සයින් පීඩිත ව කිසිපිළිසරණක් නැති ව දැන් වෙවුලවෙවුලා සිටියා ය. අනේ! මේ සංසාරදුඃඛය නුවණින් පරීක්ෂාු කළ කලැ ඉතා භය එළවන්නේ ය. මෙසේ දුක් විඳ ඇවිදිනා තිරිසන්ජාතීන් දුටුවා වූ මහාඡනයෝ කැටකැබලිති ආදින්1 ගසා ලුහුබදවති. ක්රෑදර වූ කැවිටින් ඇන වෙහෙස දෙති. දවසක් මුළුල්ලෙහි සොයා ඇවිදත් කුස යපෙන පමණ අහර නො ලැබ වෙවුලමින් ඒ ඒ තැනැ ‍ව‍ැටෙමින් දුක විඳිති.

අකුශලවිපාක නම් මෙසේ වූ දෙයෙක් වන. යම් කිසි කෙනෙක් ලොභද්වේෂමොහාදි වූ දරුණුකමින් අකුසල් කෙරෙද්ද. එසේ වූ සත්ත්වවයෝ මේ බැල්ල සේ ම දුකට පැමිණෙන්නාහු ම ය. යම් කිසි ශ්රෙද්ධාවන්ත සත්ත්වවකෙනෙක් මෙසේ වූ සාදුකින් පීඩිත වූ සත්ත්වසයන්ට ආහාරයක් දුන්නාහු වී නම් ඔහු එකාන්තයෙන් ම සප්තවිධ වූ කාමස්වර්ගයෙහි ඉපිද ‍අනොපමෙය වූ 2 ශ්රීතසම්පත් ලබන්නාහු ම ය යි මෙසේ නොයෙක් කාරණා සිතා එ දවස් ඒ තෙරුන්වහන්සේ කරුණාවෙන් පිරුනු සිත් ඇති ව අනිත් දියයුත්තක් නො දැක මා අනුභව කළ ආහාරය වී නමුත් මේ බැල්ලට යහපත් ම ය යි සිතා එක්තැනෙකැ පයින් වැලි පහ කොට ඇඟිල්ලක් මුඛයෙහි බහා වමන3 කොට බැල්ල බඩ පිරෙන විවර අහර අන් දුන් සේක.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

“සායං වරාකි කපණා, අත්තානාසරණා සුනා, 4 පවෙධමානා අට්ඨාසි. අහො සංසාරදුක්ඛතා.

දිට්ඨදිට්ඨා ජනා එවං, තාළෙන්ති කඨලාදිනා, ඛරවාචාපතොදෙන, නිතතුදන්ති තථෙව තෙ.

යාපනං ගොචරං කිඤ්චි, අලද්ධා දිවසම්පි ච, පරියෙසන්ති පතිසෙසති. පාපානං ඵලමීදිසං.

යො කරොනි නරො පාපං, කොධලොභාදිදාරුණං, සුනඛීව සදා ‘යං දුක්ඛහාගී භවිස්සති.

1. ආදිය 1. -මෙය්යසවූ 3. වමනේ 4. අන්තානසරණාධුනා - අන්තානසරණංසුතා

656 සද්ධර්‍ ාලඞ්කාරය

යො කාමමිදිසෙ1 සතෙත , ජිඝච්ඡාපරිපීළිතෙ, ඝායං දත්වාසන පීණෙති, සො යාති සුගතිං ඉතො.

චින්තෙත්වෙසවං තදා ථෙරො, කරුණාපුණ්ණමානසො, වමිත්වා්න අදා භුත්තං, සුනඛියා දානචෙතනො” යි.

මෙසේ අහර දන් දී බැල්ල බඩ පුරා බත් කෑ කල්හි ඩබරාවෙන් පැන් ගෙනවුත් කබලෙකැ වත් කොට පැන් පෙවුසේක. ඒ බැල්ල බත් කා පැන් බී සුවපත් ව සන්තොෂයෙන් නගුට සලමින් සාදර දක්වා තෙරුන්වහන්සේ බලබලා සිටියා ය. තෙරුන්වහන්සේ ද එ පවත් දැක ප්රීෙතින් පිරුණා වූ සිත් ඇති ව ප්රායර්ථනා කරනසේක් ශරීරයට ආයාස වේ දැයි නො සිතා ආත්මගත වූ ආහාරය පරිත්යායග කොට අද මා විසින් කරන ලද්දා වූ කුශලයෙන් මේ ජාතියෙහි පටන් උපනුපන් යම් ම ජාතියෙකැ ප්රවත්ය යලාභීන් කෙරෙහි අග්රහ වෙම්ව යි, නිරොගී නිර්ව්යායධී වෙම් ව යි, සුවපත් වෙම්ව යි, හැමකල්හි සියලු සත්ත්ව යන් විසින් මම ය, මාගේ ය යි මමත්ව යෙන් සත්කාර සම්මාන ආදියෙන් 2 පුදනු ලැබේම්ව යි3 සසරැ සිටිනා තෙක් මෙ පරිද්දෙන් සැප විඳ කෙළවරැ අමාමහනිවන් දකිම්ව යි ප්රැර්ථනා කළසේක.

කියන ලද මැයි  :-

“ඉමිනා කතෙන පුඤඤන, අත්තානමනපෙක්ඛීය, හෙස්සං පච්චයලාභිනමග්ගො අව්යනධිකො සුඛී.

මානිතො පූජිතො හෙස්සං , සබ්බසතෙතහි සබ්බදා, නිබ්බානං ච සුඛං ඛෙමං , පාපුණෙය්ය මනාගතෙ” යි.

මෙසේ ප්රාචර්ථනා කොට තමන්වහන්සේ වසන පිරිවෙනට වන් සේක. එ තැන් පටන් බැලී නිරන්තරයෙන් ම විහාරයට එයි. තෙරුවන්වහන්සේ ද බැල්ලට4 සුදුසු පරිද්දෙන් බත් ලවනසේක. තෙරුන්වහන්සේට ඒ කුශලකර්ම ය දෙවන ජාතියට නොයන තෙක් ම එ ම ජාතියෙහි ම විපාක දෙන්ට පටන්ගත්තේ ය. තෙරුවන්වහන්සේගේ කුශලානුභාවයෙන් එ දවස් ම සවසැ නොයෙක් දහස් ගණන් උපාසකවරුන් හා උපාසිකාවරු ගිතෙල් මී සකුරු ආදි වූ ගිලන්පස ගෙන්වා ගෙන චුලනාගතෙරුන්වහන්සේ කොයි දැයි විචාරා පරීක්ෂාද කෙරෙමින් ඇවිත් ඒ සියල්ල ම තෙරුවන්වහන්සේට ම පිළිගැන්වූහ. එකලැ තෙරුන්වහන්සේ ද ඒ හැම නොයෙක් දහස් ගණන් භික්ෂූහන්වහනසේට දන්දී තමන්වහනසේත් වැළැඳුසේක. තවද එපරිද්දෙන්ම

1. කම්මමිදිසෙ 2. ආදරයෙන් 3. ලැබේවයි - ලැබෙමියි 4. ඒ බැල්ලට

සාලිරාජ වර්ග ය 657

මනුෂ්යජයෝ කපුරු තකුල් ආදී වු සුවඳ සහිත පස්පලවතින් බෙහෙත්සත් එළැවූහ.1 තෙරුන්වහන්සේ ඒ බෙහෙත්සත් ද2 සඞ්ඝයාවහන්සේ ට දන් දී තමන්වහහන්සෙත් වැළැඳුසේක.

එසේ ම එ දවස් රාත්රිරයෙහි දෙවතාවෝ චන්දතවඞකවීථියෙහි ඇවිද එම්බා සත්ත්වඑයෙනි, ථූපාරාමවිහාරයෙහි අසිග්ගාහක පිරිවෙනැ වසන චූලනාගස්ථවිරයන්වහනසේට සෙට දවස් මහදන් පවත්වා ලව යි මෙසේ අඬ ග‍ා කීහ. එ බස් අසා විථියෙහි වසන සියලු මනුෂ්යෙයෝ ද දෙවතාවෝ ද ඛජ්ජගොජ්ජලෙය්යබ පෙය්යෙසායනීය යි3 කියන ලද පඤ්චප්රජකාර ආහාරවර්ගහයන් ද නොයෙක් ඵලඵලා ආදියද නානාප්රයකාර සෙසු දානොපකරණ ද සපයා දෙවන දවස් විහාරයට එළැවූහ. තෙරුවන්වහන්සේ ඒ සියල්ල ම දැක විහාරයෙහි ගෙඩිය ගස්වා තුන්දහසක් පමණ භික්ෂූතන්වහන්සේට දන් දී තමන්වහන්සේත් වැළැඳුසේක. තුන් වන දවස් තෙරුනවහනසේ භික්ෂාටව පිණිස පිටත් වූ කල්හි වහසල්දොරැ වසන දෙවතාව‍ා උන්වහන්සේගේ පාත්ර්ය ගෙන දොරටුවෙන් පිටතැ නොයෙක් දානොපකරණ පිරූ ගැල්කඳවුරක් මවා දිව්යෂමය කැඳ අවුළු හා නානාප්රොකාර සූපව්යගඤජනාදියෙන් යුක්ත දන්වසුන් සපයා චූලනාගතෙරුන්වහන්සේ ප්රූධාන කොට භික්ෂූයන්වහන්සේට මහදන් පැවැත්වී ය.

එ තැන් පටන් චන්ර්ේ පවඞ්කවීථියෙහි වසන මනුෂ්යවයෝ චූලනාග තෙරුන්වහන්සේට දවසැ ගෙයෙකින් දන් දෙම්හ යි4 කථා කොට දන් දෙන්නාහු එ ම කඳවුරෙහි තෙරුන්වහන්සේ ප්රනධාන කොට ඇති තුන්දහසක් පමණ භික්ෂූවන්වහන්සේට දවස් පතා මහදන් පැවැත්වූහ. තුන්දහසක් පමණ භික්ෂූවන්වහන්සේට දවස් පතා වහදන් පැවැත්වූහ. මෙසේ එකී එකී ගෙන්5 දවස බැගින් දන් දෙන කල්හි දෙතිස්අවුරුද්දෙකින් කෙළවර ගෙවා දන්වාරය6 පැමිණියේ ය. මෙසේ තෙරුන්වහන්සේ එ තැන් පටන් ලාභයෙන් යසසින් අගතැන් පත් ව දිව්යිමනුෂ්යවයන් විසින් උපස්ථාන කරන ලදු ව භාවනා කිරීමෙහි නියුක්ත වූසේක් නොබෝකලෙකින් ම කෙලෙස්සතුරන් බිඳ එලවා රහත්බවට පැමිණිසේක.

ඉක්බිති එක්සමයෙකැ පන්සියයක් භික්ෂූසන්වහන්සේ ශ්රී්මහා බෝධීන්වහන්සේ වඳින්ට යනු කැමැති ව එකතැනට රැස් ව ඇවැත්නි, දැන් බොධිමණ්ඩලයට යන මහ දුර්භික්ෂැ ය. සොර සතුරන් හා සිංහව්යබඝ්රාිදි චණ්ඩසත්ත්වටයන් විසින් උපද්රඑව ‍සිහිත ය.කෙසේ යමෝ දැයි කථා කළ සේක. ඉන් සමහර කෙනකුන්වහන්සේ ඉදින් චූලනාගස්ථ‍විරයන්වහන්සේ අප

1. බෙහෙත් එළවූහ 2. බෙහෙත් ද 3. සාතියයි (හැම) 4. දෙමියි 5.එකගෙයින් 6. දන්වර.

658 සද්ධර්‍් ාලඞ්කාරය

හා සමඟ වඩනාසේක් වී නම් ඒ සියලු උපද්රකව ම නොවන්නේ ය. අහාරයන් සුලභ ව ලැබෙන්නේ ය. තෙරුන්වහන්සේ මහත් වූ කුසල් ඇතිසේකැයි කීසේක. එ බස් අසා හැමදෙනාවහන්සේ එක් ව ගොස් ස්වාමීනි, අපගේ බුදුරජානණන්වහන්සේ මාරයා හා දසබිම්බරක් පමණ මරසෙනඟ බිඳ කෙලෙස්සතුරන් සාධා බුදුබවට පැමිණි භූමිප්රපදෙශයෙසි පිහිටි ජයමහාබෝධීන්වහන්සේ වඳනා කැමැත්තම්හ; නුඹවහන්සේ අප හැම කැඳවාගෙන ගොස් බෝධීන්වහන්සේ වඳවා වදාළමැනැවැයි නුඹවහන්සේ‍ගේ ආනුභාවයෙන් බෝධීන්වහන්සේ වැඳ පුරා ගෙන එම්හ යි කීසේක.

තෙරුන්වහන්සේ ද යහපතැයි ගිවිස ඒ හැමදෙනාවහන්සේ පිරිවරා ථූපාරාමවිහාරයෙහි පටන් මාවටුපටුන්ගම දක්වා මේ දෙඅතුරෙහි දිව්යාමනුෂ්යහයන් විසින් කරන ලද සත්කාර සම්මාන විඳිමින් සාරමසෙකින් මාවටුවට වැඩිසේක. එ තන්හි මාවටුතොටින් නැව් නැඟී සමුද්රඳයෙහි වසන දෙවතාවන් හා දිව්ය්නාගයන් විසින් කරන ලද සත්කාරසම්මාන විඳිමින් තුන්මසෙකීන් ගොඩබැස එ තැන් පටන් මහබෝමැඬට වඩිනසේක් ඒ ඒ තන්හි දෙවීමිනිසුන් විසින් කරන ලද උපස්ථාන ඇති ව ගම් නියම්ගම් රාජධානි පිළිවෙළින් ගොස් සාරමසෙකින් බෝමැඬට පැමිණ ශ්රී මහාබෝධීන්වහන්සේ වැඳ පෙරළා වඩනා සේක් අතරමඟැදී බඩරුජාවක් ඇති ව මහත් වූ පීඩවට පැමිණිසේක. ඒ දැක භික්ෂූුන්වහන්සේ වික්ෂෙිපයෙන් වැඩඋන්සේක. ඒ දැක තෙරුවන්වහන්සේ ඇවැත්නි, කුමක් පිණිස දොම්නස් ව හිඳුවූ දැ යි2 විචාළසේක. එ පවත් අසා භික්ෂූතන්වහන්සේ ස්වාමිනි, අප හැම නුඹ වහන්සේගේ කුශලානුභාවයෙන් ප්ර්ත්යවය නිසා නො මිරිකී සැප සේ ආම්හ. ඉදින් නුඹවහන්සේට අන්තරායෙක් වී නම් කෙසේ අපි ප්‍රත්යීයෙන් නො මිරිකී අපගේ රට බලා යමෝ දෝ හෝ යි සිතා වික්ෂෙසප ව හිඳුම් හ යි කීසේක.

එ පවත් අසා තෙරුන්වහන්සේ ඇවැත්නි, එසේ නො සිතව. මා පිරිනිවිකල්හි ආදාහනසත්කාර කොට ධාතු ගෙන පෙරහන් කඩෙකැ බැඳ සිඟා ගම් වදනා වේලෙහි ධාතුපෙරහන්කඩ කුඩයෙහි3 බැඳගෙන පළමු ව සඞ්ඝස්ථවිරයන් ගම් වදනා සේ සලස්වා එක් ව සිඟා යව. එසේ කල්හි තමන් හැමට ආහාරයෙන් අපාසු නොවන්නේ ය යි කියා භික්ෂූඟන්වහන්සේ අවවාද කොට පිරිනිවිසේක. එකල්හි භික්ෂූින්වහන්සේ උන්වහන්සේ ආදාහන

1. මහාකොට්ටපට්ටනා -(සහ) කොට්ටපට්ටනා - (රස) 2. හිඳිවයි 3.කුඩයෙක

තම්බසුමන වර්ග්ය 659

කොට සොහොන් නිවා ධාතු ගෙන නික්මුණුසේක. තෙරුන්වහන්සේ ජිවමානකාලයෙහි මෙන් ප්රෙත්යුයලාභ ලැබ සැප සේ තමන්වහන්සේ 1 වසන මේ සිංහලද්වීපයට පැමිණිසේක. අහෝ! එ දවස් තෙරුන්වහන්සේ උද්ගීරණය කොට බැල්ලට දුන්නා වූ ආහාරදානයෙහි ආනුභාවය ආශ්චය්ය් සැයෙක් මැයි. උන්වහන්සේ ජීවමානකාලයෙහි මෙසේ ලෞකිකලොකොත්තරසම්පත් සිද්ධ කොට පිරිනිවිකල්හි ද මෙසේ මෙබඳු ආශ්චය්ය්් පැවැත්වූසේක් 2 ය යි සතුටු වූවාහු එ ම ආශ්චය්ය් එකාවන් සඳහන් කෙ‍ෙරමින් වීය්ය් ්ග වඩා භාවනා කොට ඒ හැමදෙනා වහන්සේ ම රහත්බවට පැමිණිසේක.

මෙසේ ස්වල්ප වූ දානය පවා නුවණැති ශ්රඑද්ධාවන්තයෝ ආදර සිතින් විසාල කොට ගෙන මහත් වූ විපාක ලබන්නාහු ම ය. එපරිද්දෙන් ම නුවණැති ශ්රාද්ධාවන්තයන් විසින් දෙන ලද ස්වල්ප වූ දානයක් වී නමුත් තමාගේ ආදරයෙන් මහත් කොට සිතාගෙන මතු බොහෝ භවභොගසම්පත් ලබන්ට උත්සාහ කළ මැනැවි.

කියන ලදුයේ මැයි.

“අප්ප’ම්පි දානං මනසා සපඤ්ඤා කත්වාප විසාලං ඵලමාවහන්ති, තථෙ ‘ව තුම්හෙ ‘පි පරිතතදානං ‍කරොථ චිත්තෙන විසාලභාවං” යී.

මේ මෙහි පස් වන චූලනාගස්ථවිරවස්තුව ය.

මේ තෙකින් මේ සද්ධර්‍නාාලඞ්කාරයෙහි සාලිරාජවර්ග නම් වූ සතළොස් වන පරිච්ජේදය නිමි. ____________

18. පරිච්ඡෙදය

18. තම්බසුමනවර්ගනය

72. තම්බසුමනවස්තුව

තවද මේ සද්ධර්‍බසාලඞ්කාරයෙහි අටළොස් වන තම්බසුමන වර්ග‍ය නම් කවරැ යත් ? එහි පළමු වන තම්බසුමනවස්තුව මෙසේ දතයුතු . කෙසේ ද යත් ?

1. වහන්සේ ලා 2. පැවැත්වූයේ.

660 සද්ධර්‍්සාලඞ්කාරය

මෙ ම ලඞ්කාද්වීපයෙහි සද්ධාතිස්ස 1 රජ්ජුරුවන් රාජ්යුය කරන කල්හි එක් පුරුෂයෙක් රාජකාය්ය්ප යෙහි නියුක්ත ව වසනුයේ රජ්ජුරුවන්ගේ මෙහෙවරින් කොටහල් නම් දනව්වට2 ගියේ ය. එහි වසන මනුෂ්යේයෝ ඕහට ආගන්තුකසත්කාර කරන්නාහු ගිතෙල් හා නොයෙක් ව්යේඤජනයෙන් යුක්ත බත් පිසුවා රාජපුරුෂයා කැඳවා බත් අනුභව කරන සේ ඉන්ට සැලැස්වූහ. එකලැ එක් භික්ෂූ කෙනකුන්වහන්සේ භික්ෂාඅව්රේතයෙන් ඇවිදිනාසේක් ගෙපිළිවෙළින් ඇවිත් එතනට පිමිණිසේක. සේවකයා 3 තෙරුන්වහන්සේ දැක හුනස්නෙන් නැගී පහන් සිතින් සමීපයට එළැඹ පාත්ර්ය ගෙන ගිතෙල් සහිත වූ ආහාරය තෙරුවන්වහන්සේට දන් දින. තෙරුවන්වහන්සේ අහර වළඳා ගිතෙල් බෙහෙත් පිණිස එළවා තිබූසේක.

සේවකයා මෙ පමණ කුසල් කොට ආයුකෙළවරැ එයින් මිස මෙ ම ලඞ්කාද්වීපයෙහි වලගමැ4 එක් කුලයෙකැ උපන්නේ ය. එකලැ දෙමවුපියෝ ඕහට සුමන ය යි නම් තුබූහ. එ තෙම ‍ක්රදමයෙන් වැඩී ගෙයි දාරපරිග්රඑහයෙන් වසනුයේ 5 ගිහිගෙයි ආදීනව හා මහණ වීමෙහි අනුසස් දැන සියලුසම්පත් හැර බ්රායහ්මණාරාම නම් විහාරයට ‍ගොස් මහණ ව වඩන ලද වීය්ය්යලු ඇති ව නිවන් තරා මෙහෙයන ලද සිත් ඇති ව වත්පිළිවෙත්සරුව වසනසේක් නොබෝකලෙකින් විදර්ශ නා වඩා රහත්බවට පැමිණ තම්බසුමන මහතෙරුන්වහන්සේ ය යි ප්රයසිද්ධ වූසේක. උන්වහන්සේගේ කුශලානුභාවයෙන් එ ම විහාරයෙහි තිඹිරිගසෙකැ අධිගෘහීත වූ දිව්යනපුත්රේයෙක් ඒ තෙරුන්වහන්සේ ට නිරන්තරයෙන් ම දිව්යාීභාරයෙන් උපස්ථාන කෙරෙයි. ඒ තෙරුන්වහන්සේ උපසම්පදා වූ දො‍ෙළාස් වන ඇවුරුදු මේ ලඞ්කාද්වීපයෙහි බැමිණිටියාසාය පැමිණියේ ය. එකලැ දුරිභික්ෂසභයින් ම‍හාඡනයා පීඩාවට පැමීණි කල්හි තෙරුන්වහන්සේ පන්සියයක් පමණ භික්ෂූ‍න් ආහාරය නිසා දුක විඳුනා6 දැක සමීපයට කැඳවා ඇවැත්නි, අපි කොයි ගොසින් ජිවත් වමෝදැයි විචාළසේක.7 ඒ ඇමදෙනාවහන්සේ විසින් ජම්බුද්වීපයට ගොස් ජිවත් වම්හ යි කියා එක අභිප්රාහයට කීකල්හි තෙරුන් වහන්සේ ද ගමනට පාසිවුරු 8 බැඳි‍සේක. ඒ දිව්යරපුත්රීයා

1. ශ්රතද්ධාතිස්ස 2. කොට්ඨසාලගාම - (කොටහල් ගමට - සහ) 3.සෙවකයෝ 4. මාලානාමගාමෙ - (මල්ගම - සහ) - වල්ලභගාමෙ - (රස) 5.ගෙයදොරවසනුයේ - ගෙය දොර වෙන්ව වසනුයේ (“දාරපරිග්ගහං කත්වාො ගෙහං අජ්ඣාවස‍නෙතා” යනු රසවාහිනී පාඨයි ) 6. විඳිනි 7. විචාරා 8. පත් හා සිවුරු

තම්බසුමන වර්ගරය 661

කිමෙක්ද ස්වාමිනි, ගමනට ආකාරයක් සේ පෙනෙයි. කොයි වඩනාසේක් දැයි විචාළේය. එ බස් අසා තෙරුන් වහන්සේ ද දිව්යසපුත්රයයාට වදාරනසේක් :-

“දෙව ‘දානි අයං ලඞ්කා, දුබ්හික්ඛා ආසි කෙවලා, සුස්සිත්වාව ථලිතා ආසුං , තළාකරහදාදයො.

ගතා විනාසං ජලජා, පිපාසා මිගසූකරං ධාවන්ති දිස්වා ආරව, මරීචිං, තොයසඤ්ඤිනො.

සිනපණ්ණා වනා ආසුං, භුජාතා ච තිණොසධා, භුසංව විකිරීයිංසු , චණ්ඩානිලයමාගතා.

දුබ්හොජනෙන දීපස්මිං, පීළිතා පන මානුසා, අට්ඨිවම්මාවසෙසාසුං, ඛීණලොභිතමංසකා.

ජිවිතායා නරා දෙව, ගහෙත්වාල පුත්තදාරකෙ, තත්ථත තත්ථස ගතා ආසුං, යත්ථෙ සකෙකානතා ජිවිතුං.

යස්මා තස්මා මහාදව, න සක්කොමිධ සීහළෙ, ජිවිතුං ජම්බුදීප්සස, යාම ‘දානී ‘ති අබ්රැකවි”

යනාදීන් එම්බා දිව්යුපුත්රමය, දැන් මේ ලඞ්කාද්වීපය වැසි නැතිවීමෙන් දුර්භික්ෂම විය. වැව් පොකුණු ආදියෙහි දිය සිඳී වලල් පැළිණ. දියෙහි වසන ප්රාරණීහු විනාසයට ගියහ. මෘගසූකරාදි වූ සිවුපාවෝ දුරැ පෙනෙන1 මිරිඟු දැක ජලයෙකැයි යන සංඥාවෙන් ඔබිනොබැ දුව බැන වෙහෙස විඳිති. සියලු වනාන්තරය කොළ වැගිර ඉදල් ව ගියේ ය. බිම්හි අටගත්තා වූ තණ හා ඖෂධලතා ආදිය වියළී සුළ‍ඟේ පලා ගියේය2 කුස යපෙන පමණ අහර නො ලැබ සියලු මනුෂ්යීයෝ ශරීරයේ මස් ලේ සිඳී අස්ථිවර්මාෙවශොෂ ව ප්රෙපතයන් වැනි වූහ. එම්බා දිව්යේපුත්ර ය, ජිවිතයෙහි ආසා ඇති මනුෂ්යැයෝ තම තමන්ගේ3 පුත්රභදාරාවන් ඇරැගෙන ඒ ඒ අතැ ගියහ. එසේ හෙයින් මේ සිංහලයෙහි රඳා ජිවත් විය නොහැක්ක. ජම්බුද්වීපයට ගොස් ජිවත් ව ගනුම්හ යි සිතා යම්හ යි වදාළසේක. එ බස් අසා දිව්යගපුත්රයයා තම්බසුමන මහතෙරුන්වහන්සේ පූර්වවජන්මයෙහි කළ කුශලකර්මාය ප්ර්කාශ කොට දක්වා යම්හ යි සිතූ අභිප්රා ය පසුබස්වනු කැමැති ව4 :-

“අතීතමහි තුවං භනෙත. අදාසෙකස්ස භික්ඛුනො, සද්දහනෙතා දානඵලං, ඝතෙන සහ භොජනං.

1. පැනෙන 2. ගිය 3. මනුෂ්යරයෝ තමන්ගේ 4. කැමැත්තේ ම ය

662. සද්ධර්මාදලඞකාරය

තතො චුතො තුවං තස්ස, පුඤ්ඤකම්මස්ස වාහසා, දුතියන්තභාවෙ එතස්මිං, ජායිත්වාම සුඛෙ යිතො”

යනාදින් ස්වාමිනි, නුඹවහන්සේ මීට පළමු වන ජන්මයෙහි කම්පල අදහා එක් භික්ෂුවකෙනකුන්වහන්සේට ගිතෙල් හා බතක් දුන්සේක. ඒ කුශලකර්‍භ්යෙන් මේ දෙවන ජාතියෙහි ඉපද බොහෝසම්පත් ලත්සේක. මව්පියන් හා සියලු සම්පත්තීන් සමෘඞ වූ ගිහිගෙය හැර බුද්ධශාසනයෙහි මහණ ව ප්ර්තිපත්තීන් සාර ව1 අනිත්ය දූඃඛ අනාත්ම ය යි යන තිලකුණු භාවනා කොට දැන් රහත් වූසේක. නුඹවහන්සේ දැන් මා දෙන දිව්යා හාරය අනුභව කරන්නෙන් එ ම කුශලයෙන් ම යම් පමණ කාලයෙකින් මේ දුර්භික්ෂ ය සන්හි‍ඳේ ද, ඒ තාක් ම මා දෙන ආහාරය කඩ නො කොට දෙමි. මට කරුණා කොට මෙහි ම විසූව මැනැව. විවර ආහාර සෙනාසන හැඳ පුටු ගිලානප්රුත්යිය යන මේ සිවුපසය නුඹවහන්සේගේ කුශලයෙන් ම උපදනේ ය. ඇමදෙනාවහන්සේ ම ජම්බුද්වීපයට යන ‍ගමන් තබා ධ්යායනභාවනා කොට ගෙන සසර දුක් ගෙවා නිවන්පුරසිරි විඳින්නට උත්සාහ කළ මැනැවැයි කී ය.2

මෙ‍සේ කියා දිව්යගපුත්රගයා දඹදිව් යන ගමන් වළකා තෙරුන්වහන්සේට දිව්යැමය වූ චීවරාහාරසේනාසනාදියෙන් උපස්ථාන කළේ ය. නිරන්තරයෙන් ම තෙරුන්වහන්සේට දෙන්නා වූ සිව්පසදානය පන්සියයක් දෙනාවහස්සේට සෑහෙන්නේ ය. මෙසේ ඒ දිව්යනපුත්රහයා පන්සියදෙනා වහන්සේට දොළොස්අවුරුද්දක් මුළුල්ලෙහි උපස්ථානය කෙළේ ය. ඉක්බිති දුරුභික්ෂනහය සන්හුන් කල්හි මහතෙරුන් වහන්සේ දිව්යයපුත්ර්යා කැඳවා ජනපදචාරිකාවෙහි යම්හ යි. අවසර ගෙන පන්සියයක් දෙනාවහන්සේ හා සමග ජනපද චාරිකා කරනසේක් ගම් නියංගම් පිළිවෙලින් ගොස් රජ රටැ කඩරොද්දා3 නම් මහගමට පැමිණ අහර සිඟා ගෙන එක් තැනෙකැ හිඳ අහර වළඳන්නට පටන්ගත්සේක. සෙසු භික්ෂුන් වහන්සේ ද වළදන්ට පටන්ගත්සේක. එකල්හි මෙඝපටලයෙන් වැසී ඉරු ආලොක නොපෙනෙන හෙයින් සමහර කෙනකුන් වහන්සේ වේලා ඇද්දො නැද්දෝ හෝ යි සැකයෙන් නො වළඳා උන්සේකග එකලැ තෙරුන්වහන්සේ නො පළඳා උන් ඇමදෙනා වහන්සේගේ සක හරන පිණිස එක් ගල්කැටයක් අල්වාගෙන නියගින් අහසට ගැසූසේක. එකල්හි කැටය අහසට නැගී ඉර උදා වූවා සේ දිලිහෙමින් සිටගත.

1. ප්රලතිපත්තිසාරව 2. කීහ 3. කඩරෙද්දා - කණ්ඩරාජ - (සහ.) කණ්ඩා රාජකං - (රස.)

තම්බසුමන වර්ග)ය 663

එකලැ භික්ෂු න්වහන්සේ සැක නැතු ව වැළැඳුසේක. එ තැන් පටන් ඒ ස්ථානය මිණිසූය්ය්්ඩ ය නමැයි පුසිද්ධ විය. තෙරුන් වහන්සේ එයින් නික්ම මහවැලිගංසමීපයෙහි සුළුවැසර1 නම් ගමැ අහර සිගා ගංතෙරැ වැඩැහිඳ අහර වළඳනසේක් සෙසු භික්ෂුසන් වහන්සේ ව්යාඅඤ්ජන මඳ2 අහර වළඳන්නා දැක ඇවැත්නිල, රුක්ෂුභොජනය කුමක් නිසා වළඳව් ද? මාගේ කුසලයෙන් සුවඳ ගිතෙල් උපදනේ ය. ඒ තෙල් හා සමඟ වළඳව යි වදාළ සේක. එ පවත් අසා භික්ෂු න්වහන්සේ මුයෙන්3 නොබැණිමෙන් ඉවසා වදාළසේක. තෙරුන්වහන්සේ එ දවස් තමන්වහන්සේ පූර්වමජාතියෙහි දන් දුන් ‍ගිතෙල්දානය ආවර්ජතනා කොට මේ ගඞගාජලය ගිතෙල් වේව යි අධිෂ්ඨාන කළසේක. එකල්හි වලගම්වෙහෙරටතොට4 පටන් බතුබුන්නාතොට5 දක්වා දෙයොදුන් පමණ ජලය ‍ පෙරැළී සුවඳලගිතෙල් විය. එකල්හි භික්ෂූකන්වහන්සේ ප්ර යෝජන පමණෙකැ6 වැළැඳූසේක. ඊතා ස්වල්ප වූ ගිතෙල්දානයෙහි විපාකවිශෙෂය මෙසේ වන කලැ බොහෝ බෙහෙත් දුන්නවුන් ලබන විපාකවිශෙෂය කවරෙක් නම් වර්ණකනා කෙරේ ද? –

කියන ලද මැයි :-

“පරින්නඝතමත්තස්ස, දානෙන ඵල‍මී‍දිසං, යො දෙති බහු හෙයජ්ජං, කො ඵලං තස්ස භාසති, යී.

මෙසේ ගඟ තෙල් වූ බව අසා ගංදෙපසැ ගම්වලැ මනුෂ්යසයෝ මහසැළ කළ තොතලා ආදිය පුරපුරා තමන්ගේ7 ගෙවලැ රැස් කොට ගත්හ . එසේ හෙයින් එක් භික්ෂුආකෙ‍නකුන් වහන්සේට එකවරෙකැ දුන්නා වූ භෙසජ්ජදානයෙහි8 විපාක මෙසේ වන කලැ බොහෝ කොට බෙහෙත්පසය දුන්නවුන් ලබන්නා වූ විපාකය අප්ර මාණ වන බව9 දැන පින්පත් සත්ත්වූයන් විසින් දෙයධර්මඑයෙන් තමහට සෑහෙන විවරක් ස්වල්ප ය යි නො සිතා සඅල්වත් ගුණවත් තැන් පරීක්ෂා කොට දන් දුන පැනැවි.

කියන ලද මැයි :-

“එකස්ස භික්ඛුස්ස ‘පි එකවාරං, දින්නස්ස දානස්ස ඵලං ඉදන්ති, වන්ත්වාස භවන්තා සති දෙය්යණධ‍ම්මෙ, විවෙය්යස සද්ධාය දදාථ දානං” යී.

මේ මෙහි පළමු වන තම්බසුමනවස්තුව* ය.

1. චූලකං නාම ගාමෙ - (සහ) චූල්ලතවාල‍ගාමෙ - (රස) 2. භික්ෂුයන් ව්ය ඤ්ජන මදව 3. මුවෙන් 4. වැලිගම් - 5. භත්තකතතිත්ථං( - (සහ) - තුන්තකතිත්ථජ - (රස) 6. පමණක් 7. පුරා තමන්ගේ 8. භෛසජ්ජ 9. අප්රංමාණ බව. * සීහල වත්ථුනයෙහි ඇති තම්බසුමනවත්ථු්ව මෙයට වෙනසි.

664 සද්ධර්ම්ලඞකාරය

                  78 වත්ථුමලපබබතවස්තුව

තවද මෙහි දෙව වත්ථු්ලබ්බත 1 වස්තුව නම් කවරැ යත? හේ මෙසේ දතයුතු. දෙසේ ද යත්?

මෙ ම ලඞකාවීපයෙහි එක්සමයෙකැ බැමිණිටියාසාය නම් වූ දුර්භික්ෂවභයෙක් දොළොස්අවුරුද්දක් පැවත්තේ ය. ඒ දොළොස්අවුරුද්ද මුළුල්ලෙහි මේ ලඞකාද්වීපයෙහි වැසි පොදකුත් නො හෙළී ය. එසේ හෙයින් දුර්භික්ෂිහය වීය. අහර නොලැබීමෙන් උපද්රැ ත වූ මනුෂ්යරයන්ට රොගභය විය. ‍එකලැ ශරිර‍ලෙයහි ‍ මස් සිඳී අස්ථිචර්මාොවශෙෂ වූ මනුෂ්යයයෝ ඉතා දුඃඛිත වූහග ස්ත්රීලජාතීහු ගෙයි ගෙයි යකින්නන් වැනියහ. පුරුෂයෝ ප්රෙෙත පිසාචයන් සේ වූහ. ඒ ඒ ගෙදරවලැ ගසන ලද අවමඟුල්බෙරහඬින් හා අඬන්නවුන්ගේ ප්ර ලාපශබ්දයෙන් හා එකකොලාහල විය. ඒ ඒ තන්හි මළමළවුන්ගේ කුණපගන්ධ‍යෙන් රැස් වූ අමනුෂ්යවයන්‍ නිසා යක්ෂගභයත් පැමිණියේ ය. මෙසේ දුර්භික්ෂලභය, රොගභය, අමනුෂ්ය්භය ය යි යන ත්රි්විධ භයින් උපද්රැිත වූ ලඞකාද්වීපවාසීහු ඒ ඒ තැනැ පර්ව ත ගංහෙප් ආදි වූ ස්ථානවලට ගොස් ජිවත් වෙති.

එකල්හි කුහුරගල2 සමීපයෙහි මනුෂ්යදයෝ ඒ පර්ව තය ආශ්ර.ය කොට ගෙන බොහෝ සේ පර්වුතප්රාීනනයෙහි වාසය කෙරෙති. එකලැ පර්වෙතසමීපයෙහි ගමෙකැ එක් මිනිසෙක් තමාගේ භාය්යා් ව හා සමගජිවත් ව ගන්නා උපායක් සොයමින් පර්වනත මුදුනට ගැගී විදුනේ පර්වහතමුඳුනෙහි එක් කරගසක් දැක මෙ තන්හි ම වාසය කරම්හ යි එඒකරගස නිසා ගෙයක් කොට

1 වත්ථුහලෙය්යස - (සහ.) 2. කරගල - (ඇතැම් පිටපත්හි මෙසේ එයි. වත්ථු ල, වත්ථු ලෙය්යි, යන දෙක මහකුරගසට ‍මිස ගරගසට දැක්වූ තැනෙක් නො පෙනේ. ‘කරගල’ නිමින් ද පර්වාතයෙහි ගම්පළ පැත්තේ ඇත. සමහරු , “වත්ථු ලබ්බත” යනු කෑරගල ය යි සිතතී. ඒ ද නොගැළපෙන බව පැහැදිලි ය. ‘කූරගල’ නමින් පර්ව්තදෙකෙකි. එකෙක් සපරගමුපළාතෙහි කල්තොට සමීපයෙහි ය. ආනක මැදපළාතට අයත් මැදිසියපත්තුවේ , “ගිරිහාගම” ය මේ දෙක ම කුහර සහිත ය. කුහුරගල, කූරගල වූ බවත් පෘළීමේදී ‘කූර’ යන්න වත්ථුවල, වත්ථු ලෙය්යබක යනුවෙන් පෙරැළුණු බවත් නිසාක යි. අප දුටු පුස්කොළ පිටපත්හි ‘කුහුරගල’ කියා ම එයි. ‘කුහුර’ යනු ‘කූර’ වීමෙන් පසු ව ‘කූරගල’ විය. කරගසක් කථායෙහි කියැ වින හෙයින් ගලෙහි නමත් ‘කරගල’ යයි සැලැකීමෙන් ඇතැම් පිටපත්හි ලියැවුණා විය හැකි යි. සමන්තකූටවණ්ණනායෙහි ‘තණ්ඩුලෙය්‍ ලකලෙස’ යනුවෙන් දැක්වෙන්නේ ද ‘කූරගල’යි එය පෙර යක්ෂමයන් විසූ තැනෙකි. සද්ධර්මා ලඞකාරයෙහි එන මේ “කුහුරගල” (කූරගල) යට දැක් වූ කූරගල දෙකින් එකක් බවට සැකෙක් නැත.)

තම්බසුමන වර්ගඑය 665

ගෙන වාසය කෙරෙයි. ඒ කරගසැ අතුතුනෙක් වීය. ‍එයින් එක් ශාඛාවෙකින් දන්පින් කරම්හ යි, එක් ශාඛාවෙකින් ආගන්තුගයන්ට සත්කාර කරම්හ යි ‍එක් ශඛාවෙක් අපගේ අනුභවයට වන්නේ ය යි කල්පනා කොට තමන්ට නියම කළ ශාඛාවෙන් කරකොළ අනුභව කෙරෙමින් එ තන්හි වෙසෙති. ඉක්බිති එක්දවසෙකැ භික්ෂූනකෙනකුන්වහන්සේ සිගා යන තෙනක් සොයා යනසේක් උන් දෙමහල්ලන් වසන ගෙයි දුම් දැක ඒ සලකුණෙන් උන් වසන ගෙදොරට වැඩිසේක.

ඉක්බිති ඒ පුරුෂයා උන්වහන්සේ දැක සොම්නසින් පිනා මේ කරගස නිසා අපි හැම කුසල් කොට ගතුමෝ1 නම් යෙහෙකැයි සිතා අප හැම විසින් බොහෝ දවසෙකින් භික්ෂූොකෙ‍නකුන් වහන්සේ දක්නා ලද, මුවන්වහන්සේ වැඳ පිනුන් පුරා ගනුම්හ යි කියා සමීපයට එළැඹ වැඳ පාත්ර්ය ගෙන ඵාසුතැනෙකැ උන් වහන්සේ ඉන්ට සලස්වා කරකොළ කඩාගෙන එමි යි කරගස සමීපයට ගියේ ය. එ දවස රාත්රිලයෙහි ඒ කරගසැ කොළ ආදි කොට යටත්පිරිසෙයින් සුඹුළු වත් නො තබා සියල්ල ම පණුවෝ කා නිමවූහ. ඒ පුරුෂයා කරගස දැක සොකි ව නැවැත ගෙට ආ ය. සිසතින්2 ආවා වූ පුරුෂයා දැක ඔහුගේ භාය්යා තොමෝ කිමෙක් ද ස්වාමීනි; කිසිවකුත් නැති ව සිසතින් ආයේ ඇයි දැයි විචාළී ය. 3 එසේ විචාළ ස්ත්රීමයට එ පවත් කියන්නා වූ පුරුෂතෙම ඥ-

“යං වින්තිතං පුඤ්ඤවතං, සමිද්ධානං සමිජඣති, න තථා අප්පපුඤ්ඤානං, ඊහන්නානම්පි සිජඣති.

විරදිට්ඨස්ස අය්යනස්ස, දාතුමජ්ජතනායපි, පණ්ණමත්තම්පි නො ල දධං, අහො නො මන්දුපුඤ්ඤතං”.

යනාදීන් එම්බා සොඳුර, පළමුත් කුසල් කළ කෙනකුන් යම් සේ කුසලයක් කරම්හ යි සිතු කලැ ඒ කුසලය එබඳු කුසල් ඇත්තවුන්ට ම සිද්ධ වෙයි. පෙරැ අකුසල් කළවුන්ට4 දැන් කුසල් කරම්හ යි කෙතෙක් උත්සාහ කළත් සිද්ධ නොවන්නේ ම ය. බොහෝ කලෙකින් දුට‍ුවා වූ ආය්ය්හ කයයන් වහන්සේට අද දවස් දනක් දී සිත් පහදවා පින් පුරගන්ට උත්සාහ සිතු අපට කරගසෙහි තිබූ කොළපමණෙකුත් නැති විය. අනේ! අපගේ අකුසලබලය5 බලව යි කී ය. මෙසේ ද කියා එම්බා සොඳුර, අප දන් දෙන්ට තිබාගෙන6

1. ගතමෝ 2. සිස්අතින් 3. විචාළාය 4. කළවුන් 5. අකුශලයෙක බලය 6. තබාගෙන.

666 සද්ධර්මාෙලඞකාරය

උන් කරඅත්තේ කොළ තබා අතුතුනෙහි කොළත් පොතුත් සියල්ල ම පණුවෝ කා නැති කොටපූවෝ වේ දැයි කී ය. එ පවත් අසා ස්ත්රී කියන්නී :-

“ස්භාවමෙතං ලොකස්මිං, කතපුඤ්ඤස්ස ජනතුනො, සයමෙව සමායන්ති, මුත්තාවෙළුරියාදයො.

අලකබිනා අධ‍ඤ්ඤෙන, දුබහගෙනිධ මානුසෙ, පරක්කමෙන යං තත්ථය, සඤ්චිතඤ්ච විනස්සති”.

යනාදීන් ස්වාමීනි, පෙරජාතියෙහි මහකුසල් කළවුන්ට මුතු මැණික් පබළු වෛදූය්ය්ස්ව1 මසාරගල්ල ලොභිතංකාදි වූ රත්නයෝ තුමු ම ඇවිත් රැස් වෙති යනු ස්වභාවධර්මවයෙක් ම ය. පින් මඳ කාලකණ්ණි සත්ත්ව යන් විසින් බොහෝ උත්සාහයෙන් සොයා ගත් යම්තම් වස්තුවෙක් ඇත් නම් එයින්2 කිසි සැලැස්මෙකින් අපවත් ව නැසී යන්නේ ම වේ දැයි කිව.

මෙසේ ද කියා දැන් කුමක් කරමෝ ද? තෙරුන්වහන්සේට ඉන්ට සලස්වා යම්කිසිවක් ‍නුදුන් කලැ යුක්ත නො වෙයි කියා තමාගේ ශරීරමාංස පිට තෙරුන්වහන්සේට මාංස වළඳවමි යි සිතා කරයක් ඇරැගෙන තමාගේ කලවයේ මස් කපනු කැමැති ව ගබඩාවට වන්නී ය. එකලැ එ ම ගැහැනියගේ පුරුෂයා එපරිද්දෙන් ම මාගේ මාංස කපා පිස තෙරුන් වහන්සේට දන් දෙමි සිතා මාංස කපනු පිණිස3 එ ම ගබඩාවට වන්නේ ය. තමාගේ භාය්යාු පපව ද එපරිද්දෙන් ම මාංස කපන්ටට උන්නා දැක කුමක් කරා දැයි විචාළේ ය එ බසට ස්ත්රීා කියන්නී ස්වාමීනි, මාගේ ශරිරමාංස කපා පිස තෙරුන්වහන්සේට දන් දෙම යි කිව. එ බස් අසා ස්ත්රිනයගේ පරුෂයා ද තමාගේ ශරීරමාංසය දෙනු කැමැත්තේ ‍සොඳුර, ස්ත්රීතජාතීහු නම් නුවණමඳ කෙනෙක. දුක් ඉවසිය නො හෙති. මාගේ ශරීරමාංසය දෙමි කී ය.

මෙසේ දෙමහල්ලන් වෙන වෙන තමන්ගේ ශරීර මාංස කපා දෙම්හ යි උත්සාහ කරන කල්හි උන්ගේ ශ්ර්ද්ධානුභාවයෙන් ශක්ර්යන්ගේ පාණ්ඩුකම්බලශෛලාසනය හුණු විය. එකලැ ශක්ර්දෙවෙන්ර්ේ පයෝ මීට කාරණා කිම් දෝ හෝ යි බන්නාහු ඒ දෙමහල්ලන් තමන්ගේ ශරීරමාංස දෙම්හ යි කියා කරන පිරිසිදු වූ අදහස් දැන බුදු වන්ට විවරණ ලැබ පාරමිතා පුරමින් ආවා වූ බොධිසත්ත්ව්වරයන්ගේ දානාද්යාාංස ශයක් සේ මොහු දෙදෙන පිරිසිදු වූ දානාදධ්යාිශය ඇත්තාහු ය යි.

1. වෛඩූය්යය 2. එයින් 3. කැමැතිව.

තම්බසුමන වර්ගෛය 667

සන්තුෂ්ට වූ සිත් ඇති ව රත්හැල්සාල්තීඹක් හා මුවපිඩියක් හා1 දිගෙඩියක් ද ගිතෙල්කළයක් ද ඇරැගෙන ඇසිල්ලෙකැ අවුත් එක්තරා මිනිසකු මෙන්උන්ගේ ගෙදොරට පැමි‍ණියාහ. අහෝ! ඔවුන් දෙදෙනාගේ2 දානාද්ධ්යාවශය ඉතා ආශ්චය්ය්ැමි මැයි. ඒ එසේ ම ය. දායකයෝ වනාහි දානදාස ය, දානසභාය ය, දානපති ය යි තුන්දෙනෙක් වෙති. එයින් මොහු දෙදෙනා දානපති නම් වෙති. එබැවින් එසේ දානපති ව දන් දෙන්නාවුන්ගේ චිත්තය ඇමවේලෙහි දානචෙතනාවෙන් ම යුක්ත වන්නේ ය. එබැවින් මෙසේ ආද්ධ්යාචත්මික වූ ශරීරමාංස දෙන්නවුන්3 සෙසු බාහිර වස්තු දෙති යනු කියනු ම කවරේ ද?4 එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

“එවං දානපතීනත්තු, දානෙව රමතෙ මනො,

 	  දෙනෙත්වජඣතතිකං දානං, බහිරෙසු කථාව කා. 

අහං අහංව දස්සන්ති,5 මන්නෙනෙතවං උහො ජනෙ6, තෙසං සම්බල‍හත්ථෙනන. සකොකා පාතුරහූ තහිං, යී.

මෙසේ ශක්රෙදෙවෙන්ර්තතියෝ ඇවිත් දොරකඩැ සිට බලා ගේවටැ ඇවිද මෙ ගෙයි මනුෂ්යංයෝ කොයි ගියෝ දැයි විචාළෝ ය. එ බසට දෙමහල්ලෝ මෙතැන ය යි ගෙන්7 පිටත්වූහ. ඉක්බිති ශක්ර.දෙවෙන්ද්හ‍රයෝ පින්වත්නි, මේ ආය්ය්දානයන් වහන්සට දියයුතු කිසි දානොපකරණයෙක් ඇද්දැයි විචාළහ. එ බස් අසා ඔහු දෙදෙන ස්වාමීනි, අප දුප්පතුන්ට ‍දානොපකරණ කොයින් ලැබේ ද,6 යටත්පිරිසෙයින් පලාකොළ පමණෙකුත් ‍නැතැයි සියල්ල ම කීහ. ඉක්බිති ශක්රපදෙවෙන්ර් පයෝ එසේ වී නම් මේ සාලින් බත් පිස මේ උපකරණ හා තෙරුන් වහන්සේ වළඳවාලව. ඉදින් මම නො ආයෙමි9 වී නම් මා නො බලා තෙපිත් අනුභව කරව. අනිකුත් තොප කැමැත්ත ක් කරව යි කියා ඒ සියල්ල ම අඩු නොවන සේ අධිෂ්ඨාන කොට දිව්ය්ලොකයට ගියෝ ය. එකලැ ඔහු දෙදෙන ඒ බත් මාළු පිස තෙරුන්වහන්සේ වළඳවා ශක්රයයන්10 එතී බලා සිට ‍නොඑන හෙයින් තුමුත්අනුභව කළාහු ය. සැළෙහි එක බත්සැන්දක්11 ඇරැගත් පමණ ම පෙනෙන්නේ ය. සෙසු උපකරණ ද එසේ ම ය.

එකලැ ඔහු දෙදෙන ඒ ආශචය්ය්සෙස දැක සතුටු සිත් ඇත්තාහු එ තැන් පටන් බොහෝ බික්ෂූදසඞඝයාවහන්සේ රැස්

1. ද 2. ඔහුන්ගේ 3. ‍ දෙන්නාහු 4. කිම්ද 5. විදස්ස න්ති, උදස්සන්ති 6. උභොජනා 7. ගෙයින් 8. ලබන්නේද 9. නො අ‍දායේ 10. ශක්ර.යෝ 11. හැන්දක්

668 සද්ධර්මානලංකාරය

කරවා සත්කාර ගරුකාර කෙරෙමින් මම ය, මාගේ ය යි ප්ර ත්ය.ය දානයෙන් පුදමින් ඒ පර්වුතප්රා්න්තයෙහි වාසය කරන මනුෂ්ය යන් ද සෙසු දුගීමගීයාචයන් ද දිව්යනආහාරයෙන් ම සන්නපීණය කෙරෙමින් නිරන්තරයෙන් පන්සිල් රැක පොහොයැ පෙහෙවස් රැක දැහැමෙන් ජිවිතාන්තය දක්වා සැප සේ ජිවිතාවසානයෙහි දෙව්ලොවැ උපන්හ

මෙසේ ඒ දෙමහල්ලන් තමන්ගේ ශරීරමාංස දන් දීමෙන් තමන්ගේ දානචෙතනාව සිද්ධ කොට ගෙන එ ම ජන්මයෙහි ම ඒ දුන්නා වූ දානයෙහි විපාක ඇසුවා වූ ශ්රටදධාවන්තයන් විසින් ආදරසහිත ව දානාදි වූ කුශලක්රිසයායෙහි යෙදී වාසය කළ මැනැවි.

කියන ලදුයේ ‍මැයි :-

“සද්ධාබලං පස්සථ භො ජයම්පතී සමංසදානෙපි දානමානසං, පුරෙත්වෙ දානසස් ඵලං ලාභිසු තෙ තුමෙහපි සද්ධාදුරමෙව සෙවථා2” ති.

මෙ මෙහි දෙවන වත්ථුලපබ්බතවස්තුව ය. ________

74 මෙඝවර්ණ_වස්තුව

තවද මෙහි තුන් වන ‍මෙඝවර්ණ වස්තුව3 නම් කවරැ යත්? හේ මෙසේ දතයුතු. කෙසේ ද යත්?

මෙ ම ලඞකාද්වීපයෙහි මහවැලි ගං අසැ හෙල්ලොලිය නම් මහගමෙක්4 විය. එහි වසන්නා වූ දුප්පත් මිනිසෙක් තමාගේ භාය්යාේ ම ව හා සමඟ බැළමෙහෙ කොට අනුන්ගේ ගෙයෙකැ වාසය කරමින් දුඃඛජිවිකාවෙන් ජිවත් ව වසනුයේ5 දවසෙකැ කළවිටි සලා6 යම් තම් වී ටිකක් ලැබ ඒ වී ණය දී පොලි හා සමඟ වී නැවැත ණය දී මෙසේ වී පොලී වඩමින් ක්රජමයෙන් බොහෝ වස්තුව උපදවා‍ෙගන නිලපවුවිහිරයට 7 ගොස් භික්ෂුපන්වහන්සේට ආරාධනා කොට දන් දී බණ කියවූයේ ය.

1. -වෙහි 2. සද්ධාදූරසෙවථාතී 3. පො‍ලේලාලෙදුග්ගතස්ස වත්ථු (සහ.) 4. ගඞගාසනතෙ පොලෙල්ලෙ - (ගඟ ළඟ පොලේලාල නම් ගමෙහි සහ.) - මහගාමසනෙත හලෙලාලං නාමං මහා ගාමං - (මාගම සමීපයෙහි හලේලාල නම් මහගමෙක් - රස.) 5. ජිවත්වනුයේ 6. ගස්වා 7. විලපවු විහාරයට.

තම්බසුමන වර්ගලය 669

මෙසේ හෙතෙම භාය්යා නා ව හා සමඟ1 දන් දෙමින් නිත්යමශීලවශයෙන් පන්සි රකිමින් පොහොයැ පෙහෙ වෙමින් ජිවිතාවසානයෙහි එයින් ගොස් උදුම්බරගිරිපර්වපතයෙහි 2 බුමාටුදෙවතා ව උපන්නේ ය. ඔහුගේ භාය්යා රකිව ද එපරිද්දෙන් ඒ පර්වහතයෙහි දෙවතා ව3 උපන්නී ය. ඒ දිව්යගපුත්රනයාහට4 මෙඝවර්ණෙදිව්යමපුත්රස ය යි නම් විය. ඔහුගේ භාය්යාඒ දිවට ද චන්ර්ය්යමුඛී නම් වි. ඔවුන් දෙදෙනාට ඒ පර්වරතය ඇසුරු කොට මහත් වූ රුවන්විමනෙක් ‍උපන. ඒ විමානය උද්යාානවිමානකල්පවෘක්ෂ පුෂකරිණ්යාවදීන් ප්රරතිමණ්ඩිත ය. නොයෙක් සියගණන් දෙවස්ත්රී න් විසින් ‍ප්රෂයොග කරන ලද නෘත්යපගීතවාද්ය දීයෙන් සන්තොෂ එළවයි. නොයෙක් දිව්‍‍ාෙඑශ්චය්‍්්රෂ නේ යුක්ත විය. මෙසේ ඒ මෙඝවර්ණග නම් දිව්ය්පුත්රනයා ශක්ර‍දෙවෙන්ර්ලද යන් පරිද්දෙන් ම මහත් වූ දිව්ය ඓශ්චර්යම විදිමින් චනර්ය්මුඛී නම් දිව්යාිඞගනාව හා නොයෙක් දහස්ගණන් සුරසන්ද රින් පිරිවරා ඒ දිව්ය්මිවානයෙහි වෙසෙයි.

එකලැ ඒ උදුම්බරගිරි නම් පර්ව‍තයෙහි5 චන්ර්් සමුඛී නම් ලෙනැ මාලි‍යදෙව6 මහතෙරුන්වහන්සේ චිත්තවිවෙකයෙන් යුක්ත ව වාසය කරනසේක. එසේ ම සෙසු බොහෝ භික්ෂූ න් වහන්සේ ද ඒ ඒ තැනැ ගල්ගුහා පාංශුහා කුටිමණ්ඩප රුක්මුල් ආදියෙහි වාසය කෙරෙමින් මහණදම් පුරනසේක. එකල්හි එක්දවසක් මලියදෙව6 මහතෙරුන්වහන්සේ බණ අසනු පිණිස ධර්මහඝොෂා කරවූසේක. එකල්හි මෙඝවර්ණබ නම් දිව්යඝපුත්රිතෙම නොයෙක් සියගණන් දෙවඟනන් හා නොයෙක් දිව්යාහලඞකා‍රයෙන් සැරැහුණා වූ 7 දිවසෙනඟ පිරිවරා තෙමේ ද සියලු දිව්යලලඞකාරයෙන් සැරැහී නීලපීතලොභිතාදි වූ පස්වනක් පැහැයෙන් යුක්ත ධජ පනාක කුඩ කොඩි නංවා ආතත ය. විතත ය, විතතාත ය, ඝන ය , සුසිර ය යන පඤ්චාඞගිකතූය්ය්නී රාවයෙන් එකඝොෂා කරවමින් මහත් වූ දිව්යා නුභාවයෙන් දිලිහිදිලිහී එසේ ම නොයෙක් සියගණන් දෙවඟනන් විසින් පිරිවරන ලද8 චන්ර්ිහීමුඛී නම් ප්රරධාන භාය්යාම ව හා සමඟ බණ අසන පිණිස එනුයේ සත්රුවනින් විසිතුරු මිනිපලඟක් හා දිව්යසමය වූ සඳුන් සුවඳ මල් ආදිය ගෙන්වා ගෙන ඇවිත් මලියදෙවමහතෙ‍රුන්වහන්සේ ඇතුළු වූ මහාසඞඝයාවහන්සේ වැඳ පුදා එකත්පස් ව හිඳ සාධුකාර දී. බණ ඇසී ය. 9 මහතෙරුන්වහන්සේ ඒ දෙමහල්ලන්ගේ මහත්

1. ඔහු දෙදෙන 2. උදුම්බර පබ්බතෙ - (සහ., රස.) 3. දෙවතාව 4. - හට ද 5. ධූමරක්ඛසපබ්තෙ - - (රස.) 6. මාලියමහාදෙව - (සහ.) 7. සැරසුණා වූ 8. ලදුව 9. ඇසුහ

670 සද්ධර්මාුලඞකාරය

දිව්ය නුභාවය හා දිව්යයඓශ්චය්ය්බ්තය දැක මුන් දෙන්නා විසින් පූර්වමජන්මයෙහි කළා වූ කුශලකර්මධය අද මා විසින් විචාළ මැනැවැයි සිතා දිව්යසපුත්ර යාහට ආමන්ත්ර ණය කොට ඔවුන් විසින් කරන ලද්දා වූ කුශලකර්මචය විචාරනසේක් :- 1

“පුච්ඡාමහං දෙවපුත්තං, මෙඝවන්ණං යසසසිනං, කො නු ත්වපමසි දෙවින්දොෙ, දෙවරාජා ‘සි නන්දහනෙ.

දෙවිස්සරි යසමපනෙතා, දිබ්බාහරණභුසිතො, දිබ්බෙහි නච්චගිතෙහි, වාදිතෙහි පමොදසි”2

යනාදීන් එම්බා පහත් වූ යසොතෙජසින් යුක්ත වූ මෙඝ වර්ණම නම් දිව්යනපුත්ර යාණෙනි, තොප අතින් මා විචාරන දෙයෙක් ඇත. තෙපි නඳුන්වනැ3 උයන් කෙළැ දිවසෙනඟ හා සමඟ මෙතනට ආවා වූ ශක්රඅදෙව‍න්රෙතර මයෝ ද? 4 නොහොත් සුයාමසන්තුෂිතාදීන් අතුරෙන් එක්තරා දිව්ය්රාජයාණ කෙනෙක් ද? තෙපි මහත් වු දිව්යිඓශ්චය්ය් එකයෙන් සම්පන්න වඅව්යා?භාරණයෙන් සැරැහී නොයෙක් සියගණන් දිව්ය‍තාටකයන් විසින් ප්රරයොග කරන ලද නෘත්ය්ගීතවාද්යදදියෙන් සන්තුෂ්ට ව පිනපිනා හිඳුව. නානාප්ර්කාරවාද්ය විධියෙහි දක්ෂය වාද්ය් කාරයෝ කළ මිහිඟුබෙර, එකැස්බෙර, ඩවුර, ඩැක්කි, මහ බෙර ආදි වූ භෙරිජාතීන් ගෙන තොප‍ ඉදිරියෙහි වාද්යපවිදි දක්වා හෙරිනාද කෙරෙති. සමහරදෙවතාවෝ කංසුතාලම් සමුත්තාලම් ගෙන ගසති. සමහර දෙවතාවෝ අත්තල දිදී ගී කියකියා නටති. සමහර දෙවතාවෝ රන්සනක් රිදී‍සක් රන් සිත්තම් රිදී සිත්තම් වස්කුළල් ආදි වූ තූය්ය්න භාණ්ඩ ගෙන පිඹිමින් ඉදිරියෙහි නික්මෙති. එසේ ම භාවභාවලීලාවිලාසයෙන් යුක්ත වූ සමහර දිව්යාහඞගනාවෝ නෘත්යාමඞග දක්වති. සමහර දිව්යා ඞගනාවෝ නානාප්රයකාර වස්ත්රායලඞකාරයෙන් සැරැහී එක්සියවිසිලයින් අනපෙත ව අනු ව5 ගියා වූ ගී කියකියා ගායනා කෙරෙමින් තොප සතුටු කෙරෙති. තෙපි තමා කවුරු ද? කොයි වසන කෙනෙක් 6 ද? අපි තොප කවුරුනැයි දනුමෝ ද? මෙසේ අප සිතට උපන්නා වූ කාංසා දුරු කොට අපි 7 හැම නම් අසවල්හු ය. අප වසන්නේ අසවල් තෙන ය යි තොප8 දෙදෙනාගේ නාමගොත්රහ හා වාසස්ථාන සියල්ල ම අපට කියව යි වදාළසේක. මෙසේ විචාළ මහ තෙරුන්වහන්සේට දිව්යුපුත්රනයා කියනුයේ :-

1. විචාරන්නාවූ මහතෙරුන් වහන්‍‍සේ 2. පමොදයී - (රස.) 3. ඇත හඳුන්වන 4. ආවාවූ තෙපි ශක්ර‍දෙවෙන්ර් කයෝ 5. අනුපෙත ව අනූනව 6. කෙනෙකු 7. අප 8. තෝ.

තම්බසුමන වර්ගෙය 671

“ඉමස්මිං පබ්බතෙ හ‍න්තෙ, උදුම්බරගිරි1 නාම‍කෙ, මම පුඤ්ඤෙන නිබ්බතෙන, පාසාදො රත්නාමයෝ.

ඉච්ඡාදායකනෙකෙහි, කප්පරු‍කෙඞහිලඞකතො, පුරින්දයදොව මොදාමි, නන්දකනෙ සුරනන්ද‍නෙ”

යනාදීන් ස්වාමිනි, උදුම්බරගිරි නම් වූ මේ පර්‍වතයෙහි අපගේ කුශාලානුභාවයෙන්2 කැමැති කැමැති වස්තු ප්රදදානය කරන්නා වූ කල්පවාක්ෂාපඞක්තියෙකින් හා සත්රුවනින්3 විසිතුරු මනහර දිව්ය ප්රාාසාදයෙක් උපන. ඒ ප්රාිසාදයෙහි දෙවස්ත්රී න් පිරිවරා වාසය කරන්නා වූ මම දවෙඟනන් හා සමඟ දෙදෙව්ලොවැ දිවසෙනග පිරිවරා නඳුන්වනැ උයන් කෙළියෙන් සන්තුෂ්ට වූ ශක්රෙදෙවෙන්ර්රිවයා මෙන් නිත්ය සන්තොෂයෙන් යුක්ත ව වාසය කෙරෙමි කී ය.4 එකලැ ඔහු පූර්ව ජාතියෙහි කළ කුසල් ක‍යවරේ දැයි විචාරන මහතෙරුන් වහන්සේ :-

“කෙන වතෙන සීලෙන, බ්රසහ්මචරියෙන තෙ අයං, ලද්ධං දෙවසිරි දෙව, තං මෙ අක්ඛාහි පුච්ඡිතො”

යනාදීන් එම්බල5 දිව්යංරාජය, පෙරැ තොප‍ගේ කවර ව්රාතසමාදානයෙකින් කවර ශීලානුභාවයෙකින් කවර බ්රහහ්මචය්‍්රාජ කින් මෙබඳු දිව්ය‍සම්පත් ලදු ද? ඒ කුසලය මට ප්රවකාශ කොට කිය ව යි වදාළසේක. මෙසේ විචාළ මහතෙරුන් වහන්සේට පූර්වයජන්මයෙහි කළ කුශලකර්මළ නම්6 මේ මේ ය යි වෙන් වෙන ම දක්වන දිව්යනපුත්රකතෙම:-

“අහමග්නෙත අතීතස්මිං, අහොසිං පරකම්මිකො, පරක්කමෙන ජීවාමි, අප්පහොගො අනාල්හියො.

කදාවි හරියා සද්ධිං, පලාලං වාලං අහං, ලද්ධාන ධඤ්ඤමප්පං තං, ඉණත්ථාවය පයොජයිං,

තතො වඩ්ඪිං පයොජෙනෙතං, අහොසිං දාසිදාස්වා ධනධඤ්ඤවා අථො ආසිං, සද්ධාධනවිභුසිතො, අහඤ්ම හරියා මය්හං, උහො දානං අදම්හ සෙ”

යනාදීන් ස්වාමිනි, මම මීට පූර්ව්ජාතියෙහි7 කිසි වස්තුවකුත් නැති ව අනුන්ට මෙහෙ කෙට ජිවත් වන්නු වූ දුප්පත් මිනිසෙක් වීමි. එකලැ භද්රා ව8 හා සමඟ කළවිටි සලා 1. ධූමරක්ඛස 2. කුශලයෙන් 3. කල්පවෘක්ෂි සමූහයෙකින් සැර සුණා වූ සත්රුවනින් 4. කිව 5. එම්බා 6. කුශලය නම් 7. පළමු ජාතියෙහි 8. එකල මම භද්රාඑව

672 සද්ධර්මා ලඃකාරය

යන්තම් වී ටිකක් ලැබ ණයට දි පොලි කොට ගෙන මෙසේ වරින්වරැ පොලී උපදවාගෙන ක්රකමයෙන් දැසිදස්ගව මහීෂාදීන් හා ධනධාන්යීයෙන් සමෘද්ධ ව වසන්නා වූ අපි දෙදෙන ශ්රසද්ධාධනයෙන් සැරැහී දන් දෙන්නමෝ සිල්වත්1 ගුණවත් භික්ෂූකන්වහන්සේ ම පරීක්ෂාා කොට ආරාධනාවෙන් කැඳවාගෙන අවුත් මධුර වූ අන්නපානාදියෙන් හා සිවුරු සෙනසුන් ආදියෙන් උපස්ථාන කළම්හ . ගිලනුන්වහන්සේට2 බෙහෙත්පසය දුනුම්හ. නානාජාතියෙහි අවුළු හා බත් මල් පහන් ආදියෙන් බුද්ධපූජා කළම්හ3 ධර්ම්කර්ථෙකයන්ට සත්කාර සම්මාන කොට බණ කියවා සියලු දානයෙන් උතුම් වූ ධර්ම්දානය දෙවුම්හ. තවද අපි දෙදෙන නිරන්තරයෙන් පන්සිල් රැක බොහෝදවස් පෙහෙ ව අටසිල් රැකීම්හ. මෙසේ අපි දෙදෙනා සමසිතින් කරන ලද්දා වූ කුශලානුභාවයෙන් එයින් චුත ව මේ පවර්තෙයෙහි බූමාටුදෙවතා ව4 උපනුම්හ. නුවණැති බුද්ධපුත්රෙයාණන්වහන්ස, මේ අපගේ පූර්ව චරිතය මෙ පරිද්දෙන් ම දැන වදාළ මැනැව. මෙසේ කුශලයෙහි විපාක ලොකවාසී සත්ත්වතයෝ ඉදිත් දනිත් නම් සෙසු කාරිය තබා කුසල් ම කරන්නෝ වේ ද, එකලැ තෙරුන්වහන්සේ තොප කවරේ දැයි විචාරනසේක් :-

“කිත්තකං වත්තතෙ ආයු, ඉමස්මිං වසතො තව, අක්ඛාහි සොතුමිච්ඡාමි, යදි ජානාසි මෙ තුවං”

යනාදීන් මේ පර්ව තයෙහි වසන්නා වූ තොපගේ ආයුඃ ප්රුමාණය කවරේ ද? තොපගේ ආයුෂය මෙ තෙක් කල් පවත්නේ ය යි දනු ද? දනු නම්5 නියම දැන කියව. එයින්6 අසනු කැමැත්තෙමි යි කියා වදාළසේක. එකලැ දිව්යවපුත්රවයා කියනුයේ :-

“වඩ්ඪිත්වාෙන ධරා ධීර, ගිලිත්වාි පබ්බතං ඉදං, යදා භුමි සමා හොති, කුටම්පිස්ස න දියස්ස ති, සකටම‍ග්ගො යදා හොති, අස්මිං පබ්බතමුද්ධති.

තෙලභාජනසම්පුණණාසකටං ගොණා වහන්ති ගි, පාජෙන්ති නං 7 පතොදෙහි, කුමාරා සත්තවසසිකා.

තදා ඉතො වවිත්වාසන, තාවතිංසෙ මනොරමෙ, මාදසයොජනුබ්බෙධෙ, රත්නෙහි සුසංබතෙ.

1. දන්දෙන්නා වූ අපි හැම සිල්වත් 2. ගිලනුවන් - 3. කරවුම්හ - කරම්හ 4. භූමාටු - 5. පවත්නේ යයි දනු නම් 6. එයින් - එසේ 7. තං - (රස.)

තම්බසුමන වර්ග ය 673

දෙවිස්සරියසමපනෙ‍තා, දෙවතාහි පමොදිතො, රමාමි පුඤ්ඤාක‍ම්මෙන, පුබ්බෙන චරිතෙනගං.”

යනාදීන් ස්වාමීනි, මේ වහපොළෙව වැඩී මේ පර්වංතය යට ව බම හා සමඟ සම ව පර්ව්තයැ මුඳුන පමණකුත්1 නො පැනේ ද, මේ පර්වසතමුඳුනැ මහත් වූ2 තෙල් කළ පිරූ ගැලක්2 ගොන්ගෙයක් යොද‍ා සත්හැවිරිද බාලයෝ කැවුටුවම් කොට පැදගෙන යෙද්ද, එකල්හි අපි මෙයින් චුත ව සියලුසම්පත්තීන් සමෘද්ධ වූ තව්තිසාදෙව්ලොවැ සත්රුවනින් විසිතුරු වූ දොළොස්යොදුන්රන්විමනෙකැ ඉපද සියලු දිව්යලසම්පත්තීන් සමෘද්ධ ව දිවසෙනඟ පිරිවරා පළමු කළ කුසලයෙන් ම බොහෝ කලක් දිවසැපත් විඳිමු4 යි කීහ.

මෙසේ ඒ දිව්යවපුත්ර්යා තමා විසින් කරන ලද පූර්විකුෂලය හා ඒ කුශල‍යෙන් ලද්දා වූ දිව්‍ැපඓශ්චය්ය්යි ය හා තමාගේ ආයු5 ප්ර මාණය ප්රලකාශ කොට දක්වා එයින් මතු තව්තිසාභවනයෙහි ඉපද විඳිනා ඓශ්චය්ය් ක ද යන සියල්ල ම විස්තරවශයෙන් මහතෙරුන්වහන්සේට ප්රඉකාශ කොට කියා මහතෙරුන් වහන්සේ වැඳ ප්රයදක්ෂිවණා කොට අවසර ඉල්වාගෙන එතතින් අන්තර්ධාකන ව තමාගේ පිරිවර හා සමඟ ඇඹෙණියන් හා කැටු ව විමානයට ගියේ ය,5 මලියදෙව මහතෙරුන්වහන්සේ ඒ ආශ්චය්ය් හාය දැක මේ කථාවසුතුව මුලාරම්භයේ පටන් මහාජනයාට කියා බොහෝදාන කුශලක්රිරයායෙහි යොදවා වදාළසේක.

එසේ හෙයින් මේ දානය නම් කැමැති කැමැති ස්වර්ගු මොක්ෂ සම්පත් සිද්ධ කොට දෙන සිතුමිණිරුවන් හා සමාන ය. තවද මේ දානය නම් ජාතියෙන් ජාතියට එක් ව යන්නා වූ දිව්ය තිධානයක් හා සමාන ය. මෙසේ මේ දානය නම් සතුරුසත්6 නැමැති විෂ විනාශයට දිව්ය‍මන්ත්රායක් ‍හා සමාන ය. එසේ හෙයින් දානය නම් පින්වත් වූ ශ්රාද්ධාවන්තයන් විසින් තමතමා ශක්තිපමණින් භජනය කළ මැනැවි.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

“එං දානං සග්ගසම්පත්ති දානං දානං දිබ්බං වානුගාමීනිධානං, දානං මන්තං සබ්බසත්තූපඝාතං දානං තස්මා ථාමසා හො භජව්හො” යී.

මේ මෙහි තුන් වන මෙඝවර්ණොවස්තුව ය. _________

1. වැඩි මේ පර්වමතය යට මහා පර්ව තය මුඳුන පමණකුත් 2. මහත්වවසාවත්ව 3. ගැලක 4. විඳීම් 5. ඇඹෙනියන් හා දෙදෙන විමානයට ගිය හ. 6. - සත්ත්ව

674. සද්ධර්මාසලඞකාරය

75 කාකවස්තුව

තවද මෙහි සරත වන කාකවස්තුව නම් කවරැ යත්? හේ මෙසේ දතයුතු. කෙසේ ද යත්?

යටැ ගියදවැ මෙ ම ලංකාද්වීපයෙහි රුහුණුරටැ මාගමැ තිසාවැවැ යටිනියරැ කවුඩුබෝගසෙකැ කැදැල්ලක් ඉදි කොට ගෙන ඒ ඒ තැනැ ගොදුරු කා ඇවිත් වසන්නා වූ කපුටුවෙක් මණිනාගදිවයිනැ නාග නම් ගම්දොරැ තල්ගසෙකැ වසන කැවිඩියක හා සමඟ සහවාස ව ඈ කැඳවා ගෙන ඇවිත් රුහුණැ එ ම කවුඩුබෝගසැ වෙසෙයි. එයින් මැතභාගයෙහි කපුටුදෙන්තොමෝ අන් කපුටුදෙනක හා සමඟ කපුටුවාගේ අනාචාරයක් දැක කිපී පළමු තමා විසූ මණිනාගදිවයිනට ම ගියා ය. කපුටුවා ඈ ගිය කල්හි ශොකයෙන් පීඩිත ව දෙතුන් දවසක් කල් යවා ඒ කපුටුධෙනුව සමීපයට යන්නේ අතරමඟ තෙලිය1 නම් ජනපදයෙහි මාතුල නම් විහාරයට පැමිනියේ ය. ඒ විහාරයෙහි භික්ෂූනන්වහන්සේ වළඳා ඉක්බිති භොජනශාලාවෙහි වත් කරනසේක. එ වේලෙහි2 කපුටුවා සඞඝස්ථවිරයන්වහන්සේට නුදුරු තැනැ එක් ගසෙකැ හිඳ තමා සයින් පීඩිත බව හඟවනු පිණිස කියනුයේ සත්ත්ව යන්ගේ ශරීරය වියළන්ට ශොකයට වඩානා දෙයෙකුත් නැත. ගමනට වඩනා අපදාර්ථියෙකුත් නැත. තෘෂ්ණාව හා සමාන ලජ්ජා නැති දෙයෙකුත් නැත. බඩසායට වඩා දුකෙකුත් නැත. මේ සියල්ලට ම පැමිණියෙමි. ස්වාමීනි, බඞසාය ඉතා ම තද ය. තපස්ඡීවරයන්වහන්සේ දානයෙහි විපාක දන්නා සේකැයි සිතා මේ තන්හි ආයෙමි යි කී ය.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

“වින්නාසමො නත්ථි යරීරසොනං නෙවත්ථිත අද්ධිකයමාපි ච ආපදා හි, 3 තණ්හාසමා නත්ථි නිහිනලජ්ජා 4 බුදාසමං5 නත්ථිහ ජනස්ස දුක්ඛං. එතස්ස සබ්බස්සහමජ්ජ පත්තො බුදා6 හදනෙත අතිපීළති මෙ, දානස්ස ජානන්ති ඵලං වසීසං මනත්වා න ඉච්චෙව මිධංගතොස්මි” යී.

1. රොහණ - (සහ) රොලිය - (රස) 2. වත් කරන වේලෙහි 3. අද්දිකසමානි ආපදානි - (රස) 4. නිහිනලජ්ජො (රස) 5. බුදාසමො - (රස) 6. බුදං - (රස.)

තම්බසුමන වර්ග ය 675

ඒ විහාරයෙහි තෙරුන්වහන්සේ වනාහි කපුටුවන්ගේ බස් දන්නාසේක. එසේ හෙයින් උන්වහන්සේ මේ කපුටුවා තම සාවිඩා බව කියන්නේ ය යි දැන සාමණෙරනමක් කැඳවා කඩරෙද්දක් ගෙන්වාගෙන පහන්පියලි අඹරවාගෙන ගිතෙලින් තෙමා ගින්නේ ලා මඳක් තැව්වන්1 කරවා කවුඩාට ලැවුසේක. කපුටුවා ඒ පාන්කඩ අනුභව කොට සාවිඩා සන්හිඳුවා2 ගෙන තමා යන කාරිය තෙරුන්වහන්ස්ට කියා නැවැත එන කලත් දැක යන්නෙම් වේ දැයි කියා අවසර ගෙන නාගදිවයිනට ගොසින් තමාගේ භාය්යාැක ව දැකැ ඈ සමීපයෙහි කිපදවසක් රඳා කපුටුධෙනුව කැඳවාගෙන නැවැත ඒ මාතුලවිහාරයට ඇවිත් තෙරුන්වහන්සේට නුදුරු තැනෙකැ එක්ගසෙක්හි හිඳ කපුටුධෙනුව හා එක් ව තමා ආ බව තෙරුන්වහන්සේට කී ය. පළමු පරිද්දෙන් ම තෙරුන්වහන්සේ ඔවුන් දෙදෙනාට ගිතෙලින් රඳා පහන්පියලි දෙවූසේක.

ඔහු දෙදෙන ඒ පහන්කඩ අනුභව කොට සාය සන්හිඳුවා 2 ගත්හ. ඉක්බිති කපුටුවා ඇමදෙනාවහන්සේ3 මෙතැනැ දුක සේ වාසය කරනසේක; ඉදින් අප හා සමඟ වැඩිසේක් වී නම් රාජ්යකය සුලභ වූ අන්නපානාදීන් සමෘද්ධ ය; අපි හැමදෙනා වහන්සේ උපස්ථාන කරම්හ යි සිතින් කල්පනා කොට එ පවත් තෙරුන්වහන්සේට කියනුයේ ස්වාමිනි, මේ කපුටුවෝ නම් චඤ්චල වූ සිත් ඇති චපල වූ තිරිසන් සත්ත්ව කෙනෙකැයි නොසිතුව මැනැව. මා කියන වචනයෙන් සුදුස දෙයක් ම ගත මැනැව අපවිත්රෙ අමෙද්ධ්යමයෙහි හුණත් උතුම් වූ මැණික ගත මනා ම ය. මඩෙහි ඇති වුවත් මහනෙල්මල් පළඳනාහු ම ය. ගෝකුණෙහි ඇති වුවත් ගොරද නො දමා ගිතින් ම ය. එපරිද්දෙන් මා ‍කියන සුභාෂිතවචනය ගත මැනැව. මම මාගේ ශක්ති වු පරිද්දෙන් ඇමදෙනා වහන්සේට උපස්ථාන කෙරෙමි මට අනුග්ර හ පිණිස අප හා සමඟ වැඩිය මැනැවැයි කී ය.4

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

“මා ධංකො චපලො එසො, තිරච්ඡානගතොති වා, මඤ්ඤිත‍බ්බො සදා හ‍න්තෙ, යුත්තං ඤත්වා න ගාහියං.

ගහණියා මණී මිල්හෙ, තථා කද්දමතුප්පලං, ගොහි ගොරොචනා වෙ‍ව, මමතො ‘පි සුභාසිතං,

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬ 1. තව්වන් 2. සන්සිඳවා 3. ගෙන කපුටුවා කියනුයේ ස්වාමීනි, ඇමදෙන වහන්සේ 4. කීහ.

676 සද්ධර්මාඇලඞකාරය

උපට්ඨිස්සාම ‘හං1 භන්තෙ, යථාස්තති යථාබලං, මයා සහෙ ‘ව යන්තබ්බං, මමානුග්ගහබුද්ධියා” යි.

කපුටුවාගේ බස් අසා මහතෙරුන් වහන්සේ එම්බා ඇවැත්ති, මේ කපුටුවා අප තමා හා එක් ව යනු කැමැත්තේ ය යි වදාරා සග පස්වියිනමක් කැඳවා ගෙන කපුටුවා හා සමඟ අද්ධාන මාර්ගබයට පිළිපන්සේක. කපුටුවා ද මාතුලවිහාරයෙහි පටන් මාගමැ මඤ්ජ ල2 නම් විහාරය දක්වා සිවුසාලිස්යොදනක් පමණ මඟදිගැ භික්ෂූාන්වහන්සේට කැඳ බත් ආදිය සුලභ ව පවත්වමින් කැඳවා ගෙන ගියේ ය. ඒ කපුටුවා භික්ෂූටන්වහන්සේට2 කෙසේ දන් දේ ද4 යත්? ඒ කපුටුවා වනාහි තෙරුන් වහන්සේට කියනකලැ ස්වාමීනි, මේ මගින් වැඩිය මැනැව. මේ මේ තැන දුර්භික්ෂි ය, මේ මේ තැන සුභික්ෂේ ය. මොහු සැදැහැ ඇත්තෝ ය. 5 මොහු සැදැහැ නැත්තෝ ය6 යි යනාදීන් පරීක්ෂාධ කොට කියයි. ‍ඒ හැමදෙනා වහන්සේ ද ඔහු කී සලුකුණෙන් ගොස් සුලභ වූ අන්නපාන ලබනසේක. මෙසේ ඒ කපුටුවා භික්ෂූ්වහන්සේ කැඳවාගෙන යන්නේ මාගමට ගොස් එක්විහාරයෙකැ වසන්නට සලස්වා වස්තුන්මය ඇතුළතැ කපුටුධෙනුව හා සමඟ උපස්ථාන කළේය.

තෙරුන්වහන්සේ වස්තුන්මස ඇවෑමෙන් අපගේ විහාරයට ම පවරන්ට යම්හ යි කපුටුවාට වදාළසේක. එකලැ කියනුයේ ස්වාමීනි, භික්ෂූ්න්වහන්සේ ගේ සිවුරු දුර්වසල ව තිබෙයි. මේ තන්හි බොහෝ චීවරලාභයට කාරණා පෙනෙයි. එබැවින් ස්වාමීනි, මෙතන්හි ම පැවැරුව මැනැවැයි කිය පවරන දවස් ස්වාමිනි, ගොළුමුහුදු සමීපයෙහි අසවල් නම් ගමට අද ඇමදෙනා වහන්සේ වැඩිය මැනැව. ඒ ගම්හි එක් උපාසිකාකෙනෙක් බෙහෝසිවුරු හා පිරිකර සපයා භික්ෂුවන්වහන් සේ කවර දා එනසේක් දො හෝ යි මඟ බලබලා හිඳිති කී ය. එ බස් අසා තෙරුන්වහන්සේ සඞළයාවහන්සේ කැඳවා ගෙන එතන්හි ගොස් ඒ උපාසිකාවන් විසින් දෙන ලද සිවුරු හා පිරිකර ගෙන කපුටුවාට කියා තමන්වහන්සේ වසන මාතුල නමු විහාරයට වැඩිසේක.

ඉක්බිති ඒ කපුටුවා හා කපුටුධෙනුතොමෝ තෙරුන්වහන්සේ ඇතුළු වූ සඞඝයාවහන්සේ කෙරෙහි කරන ලද චිත්තප්රනසාදයෙන් තිරිසන්යෝනිනේ මිදී තව්සිසා‍දිව්යසලොකයෙහි උපන්හ. මෙසේ තිරිසන්යෝනියෙහි උපන් කපුටුවෝ

1. උපට්ඨිසහමහං - (රස) 2. මඤ්වල - (සහ) - මමල - (රස) 3. ගියේ ය භික්ෂුාන් වහන්යසේට 4. දෙද්ද 5. ඇත්තේ ය. 6. නැත්තේ ය.

තම්බසුමන වර්ග ය 677

පවා තමන්ට කළ ස්වල්පමාත්ර් වූ උපකාරය පවා සිතැ තබාගෙන නැවැත ප්රබත්යුරපකාර ‍කළාහු ය යි මෙසේ තිරිසන් කපුටුවා කළ උපකාරය සිතැ තබාගෙන නුවණැත්තවුන්1 විසින් මිත්රළද්රොධහිකම් නො කොට කෙළෙහි උපකාර දැන ප්රණත්යුරපකාර කළ මැනැවි

කියන ලදුයේ මැයි :-

“කතූපකාරං හදයෙ කරොන්තා කරෙන්ති කාකා ‘පි පුනො ‘පකාරං, කත්වාතන එතං හදයෙ සපඤ්ඤා මිත්තද්දු මා හොථ කතඤ්ඤු හොථ” යි.

මේ මෙහි සතර වන කාකවස්තුව ය. ________

76 රියහල්වසුතුව

තවද මෙහි පස් වන රියහල්2 වස්තුව නම් කවරැ යත්? හේ මෙසේ දතයුතු. ‍ කෙසේ ද යත්?

යටැ ගිය දවසැ රියහල් තිස් 3 නම් උපාසක තෙමේ රුහුණු ජනපදයෙහි සගම්දොරැ එක්තරා කුලගෙයෙකැ ඉපිදැ වැඩිවිය පැමිණ වසනුයේ දවසෙකැ සගම්විහාරයට ගොස් බොධීන්වහන්සේ ට ද සඞඝයාවහන්සේට ද පහන්සිතින් පහඟ පිහිටුවා වැඳ එ තැන් පටන් දවසින් දවසැ වඩවඩා තුනුරුවන් කෙරෙහි පැහැද නිරන්තරයෙන් විහාරයට එළැඹ මහබෝමළුවෙහි වැලි ගෙනවුත් ලමින් රූ නගා මළුව හදමින් සුවඳමල් ගෙනවිත් පුදමින් සුවඳපැන් වඩමින් සුවඳපසඟුල් දෙමින් භික්ෂූ්සඞඝයා වහන්සේට ද සිවුපසයෙන් උපස්ථාන කෙරෙමින් මෙසේ කුශලසම්භාරයන් රැස් කොට එයින් මිය එ ම රුහුණුජනපදයෙහි මාගමැ රාජමඞගලවිථීයෙහි මාහාධන දෙව නම් වූ අමාත්යහයා හට4 පුත් උපන්නේ ය. දෙමවුපියෝ ඕහට තිස්ස ය යි නම් තුබූහ. ඉක්බිති ඔහු සතරපස්ඇවිරිදි අවස්ථාවෙහි කෙළනා හෙයින් කෙළිතිස්ස 5 ය යි නම් තුබූහ. ඒ කෙළිතිස්ස කුමාරතෙම එයින් මැතභාගයෙහි වැඩිවිය පැමිණ බුද්ධහාසනයෙහි පැහැද භික්ෂූෙන්වහන්සේ සමීපයේ මහණ ව වත්පිළිවෙත් පුරමින් පස්අවුරුද්දක් ශාසනයෙහි සිටි ඉක්බිති මහණදම් පුරන්නට අසමර්ථ වූයේ සිවුරු හරනා6 කැමැති විය. හේ එසේ මැයි.

1. නුවණැත්තහු 2. රිග්ල් - ආර්යගාලමහාතිස්ස - (සහ) 3. රිහල්තිස් 4. ඉස්සරස්ස - (අධිපතියක්හට - රස) 5. කෙළියධූත්තතිස්ස - (සහ) 6. හරනව.

678 සද්ධර්මාහලඞකාරය

බුදුසස්නෙහි මහණ වූ ශ්රිද්ධාවන්ත කුලපුත්ර)යන් විසින් ප්රාසතිමොක්ෂහසංවරශීලය විශෙෂයෙන් ම රක්ෂාළ කටයුත්තේ ය. වක්ෂූෙශ්ග්රොෂත්රා්දි වූ පඤ්චවාරයට හමු ව සිටි රූපශබ්දා දි පඤ්චාලම්බනයන් එයින් වළකා චිත්තසංරක්ෂධණය කිරී‍මෙන් ඉන්රි්දා යසංවරශීලය රක්ෂාධ කටයුත්තේ ය. වෙළුදානාදි වූ එක් විසි අ‍ත්වෙදසනයෙන් දුරු ව නිරවද්යා වූ පස සෙවීමෙන් තමාගේ ජිවිතය මෙන් ආජිවපාරිශුද්ධිශීලය රක්ෂාා කටයුත්තේ ය. දැහැමෙන් සෙමෙන් ලද චීවර පිණ්ඩපාත සොනාසන ගිලාන ප්රනත්යකය යන සතරපස ආදර සහිත ව නිරන්තරයෙන් පස්විකා ප්රායොජන විදිමින් ප්රයත්ය යංනිශ්රීැතශීලය රක්ෂාස කටයුත්තේ ය. මෙසේ සතරසංවරශීලය නිර්මිල කොට රක්නා වූ බුද්ධපුත්රතතෙම ස්වර්ගතමොක්ෂරසම්පත්තිය එකාන්තයෙන් ම සුව සේ ලබන්නේ ය. එසේ නො ව යම් කිසි මහණෙක් රාගවෙෂ‍මොහයෙන් මඬනා ලද සිත් ඇති ව අලසකාරී ව ශීලරක්ෂේනයෙහි ආදර මඳ ව වෙසේ ද, හේ තෙමේ තමහට සිවුපසදානයෙන් උපස්ථාන කරන උපාසකජනයා සන්තොෂ කරවන්නේ ද නො වෙයි. නො මිය කුණු වූ එකක්හු මෙන් තෙමේ ද සන්තුෂ්ට නො වෙයි. සොහොන්හි දමන ලද නිෂ්ප්රේයොජන සොහොන්පෙනෙල්ලක් මෙන් මෙ ම ජාතියෙහි නුවණැත්තවුන් විසින් නිරන්තරයෙන් නින්දා් කටයුතු බවට පැමිණ1 මතු එකාන්තයෙන් නරක තිරිසන් ප්රේත අසුරකාය යන සතරඅපායෙහි මහත් වූ දුක් අනුභව කරන්නේ ය. එසේ හෙයින් තමහට ප්රරතිනියත වූ චතුපාරිශුද්ධිශීලය රක්ෂාු කරන්නට අසමත්ථිු වූ භික්ෂූර හු2 විසින් අත්යසන්ත නිර්මලල වූ සර්වකඥහාසනය දුශ්චරිත නැමැති අමෙඬ්යචයෙන් පිරිබඩ නො ගෙන මහණවෙශය හැර ගිහිභාවයට යායුත්තේ ය.

කියන ලදුයේ මැයි:

“සද්ධෙන කුලපු‍ත්තෙන, පබ්බජිත්වාරන සායනෙ, පාලාතබ්බමසෙසෙන, පතිමොක්ඛං ච සංවරං.

වක්ඛුසොතාදිවාරාති - රූපසද්දාදිගොවරෙ, වාරෙත්වාා තෙන පතබ්බං3 - සද්ධෙනින්රිේ යසංවරං.

ආනෙසනං පහත්වානන - සුද්ධාජිවෙන සබ්බදා, ආජිවසීලං පාතබ්බං - ජිවිතං විය අත්තනො.

චත්තාරො පච්චයෙ නිච්චං - සෙවමානනෙ යොනිසො, පච්චයසන්නිසසිතං සීලං - පාලෙතබ්බා සදාදරා.

1. පැමිණෙන්නේ ය. 2. භික්ෂූවන් 3. වාරෙනබ්බං සදාතෙන

තම්බසුමන වර්ගනය 679

එතං1 චතුබ්බිධං සීලං, පුරයනෙතා ජිනත්රාජො, සග්ගාපවග්ගසම්පත්තිමවස්සමනුහොස්සති - පෙ -

තස්මා තං පරිපුරෙතුමසකෙකානෙත්තන භික්ඛුනා. නාලිම්පිත්වාතන මීළ්හෙන, ගන්නබ්බං සත්ථූූසාසනා” යී.

ඉක්බිති ඒ තිස්ස නම් මහණතෙම සෙතසුන් පිරිකර තැන්පත් කොට තබා තමා හන්පෙරෙවි සිවුරු දෝධා පාත්රමය හා සමඟ විහාරයෙහි නොනස්නා සේ සේම කොට තබා සඞඝයා සන්තක නොවන නිරවද්යතවස්ත්රායක් ‍ නැති හෙයින් සිවුරු හැර නග්න ව ගඟට බැස උදකපටිච්ඡන්නයෙන් පීනාගෙන යනුයේ දියෙහි යන්නා වූ දඬුකඩක් දැක එයි ළය තබාගෙන පීනපීනා යටිගං බලා නික්මිණ. එකල්හි ළදැරි කුමාරිකාවෝ දෙදෙනෙක් යටිගඟැ නහන්නාහු දියෙන් එන්නා වු දඬුකඩ දැක ඔවුන් දෙදෙනා අතුරෙන් එක කුමාරිකාවක් තෙල දියෙන් එන දඬුකඩ මාගේ ය යි කව. අනිත් කුමාරිකා‍තොමෝ ඒ දඬුකඩෙහි2 යම් වස්තුවෙක් ඇත් නම් ඒ මා සන්තක ය යි කිව. මෙසේ ඔවුන් දෙන්නා කථා කෙරෙමින් සිටියදී ම දඬුකඩ අවුත් සමීපයට පැමිණියේ ය.

ඉක්බිති දෙදෙනා ම පීනා ගොස් පෝරුකඩ හා සමඟ නිස්ස කුරමාරයා ගංතොටට ගෙනාහ. එකලැ ඔවුන් දෙදෙනා අතුරෙන් දඬුකඩෙහි තිබූ වස්තුව මා සන්තක ය යි කී කුමාරිකාවෝ නග්නත්වියෙන් උන් තිස්ස කුමාරයන් දැක මොනු මොවුන් ඇඳගන්නා පිළියක්3 ගෙනෙන්ට යෙමී තමන්ගේ ගෙට ගියහ. එකලැ දඬුකඩ මට ය යි කී කුමාරිංකාවෝ දියෙන් යන දඬුකඩ මා සන්තක වූ කලැ එහි තිබූ වස්තුවත් මාගේ නො වේ දැයි සිතා දෝ හෝ තමන් ඉණැ තිබූ කඩ දෙකක් කොට කඩා ඉන් එක්පටක් තිස්ස කුමාරයන්ට අඳවා තමන්ගේ දෙමව්පියන්ගේ ගෙට කැඳවාගෙන ගියහ. ඉක්බිති කුමාරිකාවන්ගේ මව්පියදෙදෙනා තිස්සකුමාරයන්ගේ ජාතිගොත්රක විචාරා තමන්ගේ ඒ සුමනා නම් දියණියන් තිස්ස කුමාරයන්ට පාවා දුන්හ. එකලැ ඒ ගමැ මනුෂ්යනයෝ තිස්ස කුමාරයන් දැක ගගින් ගෙනා හෙයින් ගඞගාතිස්ස ය යි නම් තුබූහ.

එකලැ ඒ ගඞ්ගාතිස්ස‍යෝ නැඳමයිලන්ගේ ම ගෙයි වාසය කරන්නාහු ගොවිතැන්බත් වෙළඳාම් නවාමි ආදි වූ කිසි කටයුත්තකුත් නො කොට ඒ ඒ තන්හි කෙළ ඇවිදිනාහ.4 මෙසේ කිසි කර්මාමන්තයක් නොකරන හෙයින් නැවැත ඒ ගමැ මනුෂ්යනයෝ නික්ක මම තිස්ස ය යි නම් තුබූහ. එකල්හි සුමනා

1. එවං 2. අඬුකඩයෙහි 3. දෙයක් 4. ඇවිදනෝය.

680 සද්ධර්මහලඞකාරය

වන්ගේ මල්බෑයෝ දෙමව්පියන්ට කියන්නාහු සුමනාවන් ගඟින් ගෙනා සැමි සුව සේ1 බඩ පුරා බත් කාලා කිසි කර්මාෝන්තයක් නො කොට බිජුවට රකිනා කිකිළියක සේ සිහිල් සෙවණැ ගෙට වැදලා හිඳනේ ය. අපි ඕහට කුමක් පිණිස මෙහෙවර කරමෝ දැයි කියති.

එ තෙපුල් අසා සුමනාවන්ගේ මව්පියදෙදෙනා තික්කම්ම තිස්සයන් බැහැර ගිය කල්හි සුමනාවන් සමීපයට කැඳවා කළ මනා කටයුතු අවවාදවශයෙන් කියන්නාහු. එම්බා සුමනා වෙනි, තොපගේ ස්වාමිපුත්රම වූ නික්කම්මතිස්සයෝ ගොවිතැන් බත් වෙළදාම් නවාම් ආදි වූ කිසි කර්මාුන්තයක් නො කොට පස දෑ බලුකුකුරුවකු සේ2 දස අතැ පැන ඇවිද එන දවසැ කෙසේ නම් අඹුදරුවන් රක්ෂාි කොට කවර උපායෙකින්3 වංශවර්ධණනය කෙරෙද්ද? එබැවින්4 අඹුදරුවන් සමඟ සැප සේ ජිවත් ව අවශෙෂ බන්ධූනනුත් රැක වංශවර්ධමනය කරනු කැමැත හොත් ගොවිතැන්බත් වෙළදාම් නවාම් ආදි වූ සියලු කර්මාින්තයෙහි අනලස් ව5 විසිය යුත්තේ ය. එපරිද්දෙන් ම ක්ෂෙ‍ත්ර්වස්තු යෙහි ද දැසි දස් ගවමහිෂාදීන් කෙරෙහි ද දඩබිමැ ‍ කළමනා කර්මාෙන්තයෙහි ද යන සියල්ලෙහි නිරන්තරයෙන් අලසකාරී නො වන තැනැත්තතේ සියලු ජනයන් විසින් ප්රුශංසා කටයුතු වන්නේ ය6 උදාසන්හි ඉතා සීත ය, මද්ධ්යයහ්නයෙහි ඉතා උෂ්ණ ය, ඉතා සවස් ව ගියේ ය යනාදීන් සීත උෂ්ණ ආදිය නො සිතා කායිකචෛතසික දුක් සහනය කොට තමා විසින් කළමනා වූ ඒ ඒ කටයුත්තට කල් නොකල් නුවණින් පරීක්ෂාහ කොට දැන හමකල්හි වීය්ය්ාද කටයුත්තේ ය. එපරිද්දෙන් ම වෙළදාම් කිරීමෙහි ද ශිල්පශාස්ත්රක ඉගැන්මෙහි ද යන නිරවද්යත වූ සියලු කටයුත්තෙහි අප්ර මාද ව අජරාමරකෙනකුන් මෙන් උත්සාහ කටයුතු ය යනාදීන් අවවාද කළ හ.

කියන ලද මැයි :-

“කසිං වාථ වණිජ්ජා වා, අකත්වාත තව සාමිකො, කුලවංසං පතිටෙඨති, කථං නික්කම්මසිලිකො.

සීතුණ්නාදිමවි‍න්තෙනෙතා, සහෙන්තො කායිකාං දුඛං, කාලාකාලං සමඤ්ඤාය, කාතබ්බං විරියං සදා.

තථා වන්ජ්ජකම්මේ හි, සිප්පුග්ගහණ්ධාරණෙ, අතන්දිලතෙන කත්තබ්බා, අමරනේතා ‘ව සබ්බදා. *

1. සැමිසුවසේ 2. පය බැඳ ලූ කකුළකු සේ 3. උපකාරයෙකින් සැබවින් 5. ලස් නොව 6. කටයුත්තේ ය 7. - සීල‍කො - (රස.)

      *   රසවාහිනියෙහි තව ගාථා දෙකෙක් වෙයි.

තම්බසුමන වර්ග ය 681

මෙසේ කළමනා කටයුතු උගන්වා ඒ සුමනාවන්ට සාල් නැළියක් හා බත් පිසගන්නා වූ1 සැළිකුඩික්කියක්2 දී අද පටන් තෙපි දෙදෙනා වෙන ම රැකෙව යි3 අපගේ ගෙයි නොයිඳුව යි කියා ගෙන්4 ‍ තෙරැපූහ. ඒ එසේ ම ය. මෙ‍ ලොකයෙහි දෙමව්පියෝ ද කුසෙහි ඔත් මල්බෑයෝ ද අඹුදරුවන් හා සෙසු බන්ධූතහු ද යන සියල්ලේ ම කිසි වස්තුවක් නැති දිළිඳු තැනැත්තහු නො කැමැති වෙති යනු එකාන්තධර්ම්තාවෙක් ම ය. නැවැත හීන වූ චණ්ඩාලකුල‍යෙහි උපන් එකෙක් වී නමුත් ඉදින් බොහෝ පරිවාරසම්පත් හා භොග සම්පත්තීන් ආඪ්යය ව වෙසේ නම් ‍ එසේ වූ ඉසුරුමත් තැනැත්තහු සව්පියන් ආදී වූ උත්තම මධ්යයම අධම යන සියල්ලෝ ම භජනය කරති. ඕහට අවනත ව දවස් අරතාහ. යන මෙයිදු මේ ලොකයෙහි එකාන්තධර්මනතාවෙක් ම ය.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

“මාතා පිතා ව භාතා ච , පුත්තදාරා ච ඤාතකා, දළිද්දං නෙව කාමෙන්ති, එවං ලොකෙසු ධම්මතා.

අකුලීනො පි වෙ භොගි, සධනී වාථ සො පභු, තං වෙ සබ්බේ උපස්සාන්ති, එවං ලොකෙසු ධම්මතා” යී.

මෙසේ මව්පියන් විසින් ගෙන් පිටත් කරන ලද්දා වූ සුමනාවෝ තමන්ට දුන් භාජනය හා සාල්නැළිය ගෙන මිනිසුන් නැති එක් ගෙයකට වැද හඩහඬා දැසෙන් වැහෙන කඳුළුධාරා නියගිරින් ඉස ඉස5 සමණන් එන පෙරමග බල බලා නිකටෙහි අතක් දී සුසුම් ලලා උන්හ. ඉක්බිති නික්කම්මතිස්සයෝ තමන් ගිය තැනින් අවුත් ගෙය බලා සුවනාවන් නො දැක බැහැර පරීක්ෂාද කරන්නාහු මිනිසුන් නැති ගෙයි උදෙකලා 6 ව අඬ අඬා උන්නා වූ සුමනාවන් දැක සොඳර, කුමක් පිණිස අඬව් දැයි විචාළහ. එ බසට සුමනාවෝ තමන්ගේ මව්පියන් කළ කී සියල්ල ම පිළිවෙළින් කියා තමන් ගෙන් නෙරැපූ බව කීහ. එ බස් ආස නික්කම්මතිස්සයෝ කියන්නාහු කිමෙක් ද? සොඳුර, අප වෙන් කරන්නා වූ තොපගේ මව්පියෝ දෙදෙන කුමක් කුමක් දී වෙන් කළාහු දැයි විචාළහ. එකලැ සුමනාවෝ කියන් නාහු අපට දුන් දායාදයෙක් නම් බත් පිසගන්නා භාජනයක් හා එක සාල්නැළිය පමණෙක් ම ය යි කීහ.

1. පිසන්නා 2. සැළිය කුඩික්කියක් - වළන් 3. රැකව 4. ගෙයින් 5. පිස පිස 6. උදකලාව

682. සද්ධර්මා්ලඞකාරය

එ වෙලෙහි නික්කම්මතිස්සයෝ කිසි දොම්නසක් ‍ නැති ව එම්බා සොඳර, ශොක නො කරව. අපි කවර උපායෙකින් වත් ජිවත් වමෝ ම ය. එසේ හෙයින් මෙතැන් පටන් ගෙන සඞඝයා වහන්සේට ශක්ති වූ පරිද්දෙන් දානයක් දුන මැනැව. එ‍සේ දානයක් නො දී කිසිවක් අනුභව නො කරම්හ යි කතිකා කොට තුමූ ම විහාරයට ගොස් භික්ෂූඝන්වහන‍සේට ආරාධනා කොට අවුත් සොඳුර, මා එන තෙක් ණය ගෙන වේව යි යම් කිසි උපායෙකින් අප්රඅමාද ව සංඝයාවහන්සේට දන් දෙව යි විධාන කොට තුමූ බැළමෙහෙ සොයා ගියහ.

එකල්හි නික්කම්මතිස්සයන්ගේ පිය වූ මහාධනදෙවයන්ට මිත්රප වූ චන්ර්ිෙකසූය්ය්් නම් ජනපදනායකන්ගේ සිත්විලා1 කෙත්වතින් බිජුවට පන්සියයක් කිරිය කෙත්වල මුළුල්ල ම එකලට පැසුණේ ය. බැළමෙහෙ සොයා ගිය නික්කම්මතිස්සයෝ ඒ ජනපදනායකයා‍ගේ ගෙදොරට ගොස් ඔවුන් දුටහ. එකලැ ජනපදනායකතෙම නික්කම්මතිස්සයන් දැක යහළු, කුමක් පිනිස අවු දැයි විචාරා බැළමෙහෙයට ගොයම් දවන තෙක්2 ඇත් නම් විචාරා ආමි කි කල්හි ඔහුගේ ඉසැ සිට දෙපත්3 බලා දරුව, තෙපි පෙරැ සිය අතින් මේවරක් කළ කෙනකුන් සේ ‍ නො වෙති.4 කිමෙක් ද? ගොයම් දවන සේ දුනු දැයි විචාළේ ය.5 නැවැත ඔහු විසින් මෙහෙවර කරන සේ දනිතත් නො දනිතත් නුඹවන්සේ ගේ ගෙයම් දවත්ට ‍ම වේ ද වුව6 මැනැවැයි කි කල්හි ඒ ජනපදනායකතෙමේ තොපගේ සමත්ථිෙ කම කෙසේ බවත් නො දැනෙයි කියා නොගිවිස්සේ ම ය.

ඉක්බිති නික්කම්මතිස්සයෝ එසේ වී නම් මාගේ සමර්ථකම් බැලුව මැනැවැයි කියා දැකැත්ත ගෙන කුඹුරට බැස පෙරවරු භාගයෙහි ම ඒ පන්සියයක් කිරි පමණ කෙත්වතැ 7 ගොයම් දා නිමවූහ. ඒ දැක ජනපදනායකතෙමේ මහත් වූ ආශ්චය්ය් ෙමයට පැමිණි නික්කම්මතිස්සයන්නට සතුටු පඬුරු කොට තමහට 9 ගෙනා බත්භාජනය හා සමඟ දැසිදස් ආදි වූ බොහෝ සැපත් දුන්නේ ය. ඉක්බිති නික්කම්මතිස්සයෝ තමන් දා ලු ගොයම් තුමු ම ගෙන ගොස් කළවිටැ ලා මැඩ කොල සලා වී පැස පුවරු ලා වටින් ඇද වී එකතැනැ රැස් කළහ. එවේලෙහි ජනපදනායක තෙමේ නික්කම්මතිස්සයන්ගේ පුරුෂවික්රසමය දැක අතිශයින් සන්තොෂ ව ඒ සියලු ධාන්යුරාහිය ඕහට දුන්නේ ය.

1. නිත්තවල 2. කෙතක් 3. දෙපතුල 4. නොවෙයි 5. විචාරා 6. උව 7. කෙත්වල 8. සතුටුපඬුරු තමහට

තම්බසුමන වර්ගරය 683

නික්කම්මතිස්ස‍යෝ එ තැන් පටන් භික්ෂූතන්වහන්සේට ලහබත් අටක් තබා දුන්නාහු පැන් හා ලුණු මාත්රාතවක් දෙන් නාහු ය.1 එසේ හෙයින් භික්ෂූසහු ඕහට ලොණෝදකතිස්ස ය යි නම් තුබූහ.2 භික්ෂූනන් අතුරෙන් වනාහි මහලුකලැ මහණ වූ බුද්ධපබ්බජිතභික්ෂූනහු බොහෝ සේ බත් ගෙන බල්ලන්ට බත් ලා දෙන3 පෝරුවෙහි බහන්නාහු ය. ලොණොදක තිස්සයෝ බුද්ධපබ්බජියන්වහන්සේගේ4 ඒ ක්රිලයාව දැක එ තැන් පටන් කිරි හා සමග ලහබත් සොළසක් තබා දෙන්නට පටන්ගත්හ. ඒ කාරණය මුල් කොට ගෙන ඕහට ක්ෂීකරහකත තිස්ස ය යි නම් තුබූහ. බොහෝ දවසක් කිරි හා බත් වළඳන් නා වූ භික්ෂූබන්ට එහි අරුචි උපන්නේ ය. සිත නො පහදන්නේ ය.

ඉක්බිති ක්ෂී රභක්තතිස්සයෝ ඒ කාරණය දැන දෙනුන් සියයක් ලැබ එකාන්තයෙන් මම තුනුරුවන් කෙරෙහි සැදැහැ ඇත්තෙම් වීම් නම් දෙනුන්ගේ කිරි සුවඳගිතෙල් වේව යි කියා තමන්ගේ ශ්රුද්ධාව ආවර්ජැනා කොට දෙනුන්ගේ තන ඇල්වූහ. එකල්හි ඒ දෙනුන්ගේ තනයෙන් සුවඳගිතෙල් වහනය කෙළේ ය. ඒ තෙම එතැන් පටන් සොළොස් දෙනකුන්වහන්සේට සුවඳගිතෙල් උපුල්වා වත් කොට ලහබත් සො‍ළසක් තබා දුන්නේ ය. එසේ එහයින් ඕහට කල්යාහණහ්ත්ත තිස්ස ය යි නම් තිබූහ. මෙසේ කල්යාහණහත්තතිස්සයෝ දවසින් දවසැ දිවුණදිවුණා5 දන් දෙන්නාහු පන්සියක් දෙනාවහනසේට නිරන්තරයෙන් සුවඳගිතෙල් උපුල්වා මහදන් දෙන්නාහු ම ය. මෙසේ දන් දෙන්නා වූ කල්යාිණභත්තතිස්සයෝ දවසෙකැ සිතන්නාහු භික්ෂූනන්වහන්සේට මම පළමු ව කටුඅලදානයක් දුන් දවසෙක් නැත. දැන් 6 මා විසින් කටුඅලදානයක් දුන මැනැවැයි සිතා බොහෝ මනුෂ්යසයන් සමාදන ්කරවාගෙන කුඹල්පව්ව නම් පර්ව තයට 7 නැගී කටුඅල කණත්තාහු කටු අල තබා නිධානසැටක්8 දැක ගෙන ගොස් තමන්ගේ ගෙයි නිධාන කොට තබාගෙන මෙවිටැ සිත් වූ පරිද්දෙන් දන්පින් කෙරෙමි යි මහත් වු සන්තොෂ‍යට පැමිණියහ. ඒ එසේ ම ය.

එ‍ෙතකුදුවුවත්9 පිදුරුවෙනිය හැඳ කුතු නටන කිඩිත්ට වක්කාරියක් ලද නෙය්යාඩමැයි කීවා සේ හැඳගන්නා පමණක් නැති ව සිවුරු හැර උපන් වන ම නග්ලයෙන් අවුත් අනුන්ගේ උපකාරයෙන් දෙදෙනාට ලත් එක සාල්නැළිය

1. දෙන්නේ ද - දෙන්නා දැක 2. තැබූහ 3. ලන 4. ‍- සේලාගේ 5. දියුණ දියුණා. 6. දැනුත් 7. කුම්බලපබ්බතං - (සහ ) - කුම්බූලපබ්බතං - (රස) 8. කණන්නාහු නිධාන සැටක් 9. එතකුදු වුවත්.

684 සද්ධර්මාබලඞකාරය

පමණක් බත් පිස තබා දන් නො දී බත් අනුභව නො කරමි. යි සඞඝයාවහන්සේට ආරාධනා කරන්නට විහාරයට දිවන කුඩාවුන් මෙ පමණ නිධානසැටක් ලදින් සත් වූ පරිද්දෙන් දන් දෙමි සතුටු වෙති යනු කවර ආශ්චය්‍්ක්රයෙයක් ද? මෙසේ එක් දවස් ම නිධානසැටක් ලදින් කුසල් කිරීමෙහි ඔද වැඩියා වූ සිත් ඇති කල්යාාණභත්තතිස්සයෝ එ තැන් පටන් දවසින් දවසැ වඩවඩා මහදත් දෙමින් බොහෝකුසල් කොට සැප සේ වාසය කරන්නාහු ය.1 එ ‍ සමයෙහි පන්සියයක් භික්ෂූ්න්වහන්සේ අනුරාධපුරනුවරින් නික්ම ඒ ඒ තන්හි දහගජ මහබෝ පෙති පිලිම ආදිය වඳිමින් ගම්නියම්ගම් පිළිවෙළින් සැරිසරා වඩාන‍ාසේක් ක්රිමයෙන් මාගමට වැඩිසේක.

එකලැ කල්යාිණභත්තතිස්සයෝ භික්ෂූ්න්වහන්සේ දැක පහන් සිත් ඇති ව ආරාධනා කොට මහත් වු සම්භාවනාවෙන් මහදන් දි වළඳවා2 ඉක්බිති අවුමෙවුනි3 බණ අසා එකත්පස් ව උන්නාහු ස්වාමීනි, වඩනේ4 කොයි සිට දැයි විචාරා උපාසකය. අනුරාධපුරනුවරැ සිට ආම්හ යි කී කල්හි ස්වාමීනි, දැන් මේ කාලයෙහි කවර තෙනෙකැ භික්ෂූ්න්වහනසේ බොහෝ වාසය කරනසේක් දැයි විචාරා එම්බල උපාසකය, ලඞකාද්වීපයෙහි විරිය‍ඹුවාවෙහෙර ය5 අනුරාධපුරනුවර ය, මණිනාග දිවයින ය යන මේ තුන්තන්හි නොයෙක් සියදහස්ගණන් භික්ෂූයන්වහන්සේ වාසය කරනසේකැයි කී කල්හි මහත් වූ සන්තොෂයට පැමිණ එ කියන තුන් තැනට ම ගොස් දන් දෙනු කැමැති ව පළමු කොට විරියඹුවාවෙහෙරට ගොස් එහි වසන භික්ෂූ්න්වහන්සේට දන් දී එයින් ගොස් අනුරාධපුර නුවරැ දෙනානක ය, භගිරිනක ය, මිරිසවිටිය, 6 දකුණු ගිරි විහාර ය, මහාවිහාරය යන මේ පඤ්චමහාආවාසය ඇතුළු වූ ඒ ඒ විහාරවලැ නොයෙක් දහස්ගණන් භික්ෂූයන් වහන්සේට මහදන් දී7 එයින් තමන්8 ශක්ති පමණින් පඬුරු ගෙන්වාගෙන ගොස් රජ්ජුරුවන් දැක ඔවුන්ගෙන් සංග්රූහ ලැබ මණිනාග දිවයින් 9 ගොස් එතන්හිදු බොහෝ සඞඝයා වහන්සේට අ‍නෙකප්රාකාරයෙන්10 මහදන් දී එයින් අවුත් මහවැලිගඟැ රියහල්තොට11 සමීපයෙහි එ ම නමින් ප්රනසිද්ධ වූ එක්ගමෙකැ වාසය කෙරෙති.

මෙසේ ඒ ගම්හි වාසය කරන්නා වූ කල්යාැණභත්තතිස්සයෝ එක් දවසෙකැ තමන්ගේ භාය්යා්හ වන් සමීපයට කැඳවා සොඳුර,

1. කරන්නාහු 2. වළඳා 3. අනුමෙවෙනි 4. වැඩියේ 5. මිරියඹු වෙහෙරය - වෙනිගම්බවිහාර - (සහ, රස.) 6. මිරිසවැටිය 7. දන්දෙනු කැමැතිවය දන් දී 8. තමතමන් - 9. - දිවයිනට 10. - ප්ර්කාර 11. රිහල්තොට - අරියගාලතිත්ථෙස (සහ, රස.)

තම්බසුමන වර්ග-ය 685

තෙපි 1 මෙ තැන් පටන් සඞඝයාවහන්සේට මා විසින් දෙන ලද්දා වූ දන්වැට නො පිරිහෙළා නිරන්තරයෙන් ම පවත්වා ලව. මම අද පටන් ගඟින් එතෙරැ මෙතෙරැ1 යනු එනු කැමැත්තා වූ මනුෂ්යඝයන්ට ඔරු පැද පින් පුරා ගන්නා පිණිස යෙමි යි භාය්යාළා වන්ට අවවාද කොට තුමු ද පින් පිණිස ඔරු පැද මනුෂ්යණයන් එතෙරැ මෙතෙරැ2 ලමින් දවස් යවන්නාහ. මෙසේ ඔවුන් රියහල්තොටැ නිරන්තරයෙන් වාසය කරන හෙයින් නැවැත රියහල්තිස්සයෝ ය යි නම් තුබූහ. මෙසේ රියහල් තිස්සයන් ඔරු පැදීමෙන් දවස් යවන කල්හි දවසෙකැ ශක්ර දෙවෙන්ර්ුබූයෝ ඔවුන්ගේ ශ්ර්ද්ධාසම්පත්තිය දැනදැනත් විමසනු කැමැති ව නාටකජනයන් විසුව පාන්නට3 ලාගත් විටක ජරා රූපයක් සේ ඉතා මහලු වූ බමුණුවෙසක් මවාගෙන පයිරෙද්ද කරැ දමා කුඩමහල්ලක් ඉසට කොට ගෙන නැඹුරු ව වක ගසා ගෙන, ආනආනා සැරයටිය ගසගසා ඇවිත් ඔරුවට නැංගාහ. එවේලෙහි රියහල්තිස්සයෝ සැබවින් ම දිලිඳු වූ බමුණු මහල්ලෙකැයි සිතා ඔහු කෙරෙහි උපන්නා වූ බලවත් කරුණා ඇති ව ගඟින් එතෙර4 කරනු පිණිස ඔරුව පැද ගෙන යන්නාහු එතෙර4 සමීපයට පැමිණියාහ.

එකලැ ශක්ර බ්රාවහ්මණයා කියනුයේ පින්වත් මහතාණෙනි, මගේ සැරයටිය සිහිනැති ව පලා ආමි. මහා මට ගෙනවුත් දුන මැනැවැයි කීහ. එ බස් ආස උපාසක තෙමේ නැවැත ඔරුව පැදගෙන ගොස් සැරයටිය ගෙවුත් දුන්නේ ය. දෙවෙනි ව ත් ශක්රතයෝ පින්වත් මහතාණෙනි, තෙල්කුලාව සිහිමඳ ව දා ආව5 කීහ. නිස්සඋපසාකයෝ නැවතත් ඔරුව පැදගෙන ගොස් තොල්කුලාව ගෙනවුත් දුන්හ. මෙසේ හැමකල්හි ම විකට රූ මවාගෙන අ‍ඳෝනාකම6 කයන සේ දන්නා ඒ ශක්රහතෙම යමක් යමක් කිය ද, ඒ ඒ කී කී දෙය කෙනවුත් දෙමින් තිස්ස උපාසකයෝ විටින් විටත් සතුටු සතුටු ව ම ඔරුව පදනාහු ම ය. ශක්ර යෝ මෙසේ ඔවුන් විමසා අචල වූ ශ්රගද්ධා ඇති බව දැන සතුටු ව තමන් මවාගත්තා වූ මහලු බමුණුවෙස් හැර ශක්ර විලාස යෙන් සැදී පැහැදී සිට සත්රුවනින් ඔහුගේ ගෙය පුරවා7 අප්ර මාද ව පින්කම් කරව යි අවවාද කොට තමන්ගේ ශක්රේ භවනයට ම ගියහ. එ තැන් පටන් රියහල්තිස්සයෝ සත්රුවනින් පිරුණා වූ ගෙයි වෙසෙමින් දානාදි වූ සුචරිතයෙහි යෙදී එ තන්හි ම වාසය කරන්නාහ.

1. තොප 2. එතර මෙ‍තර, 3. පාන්නට 4. එතර 5. පලා ආමි 6. අ‍ඳෝනා 7. පුරා.

686 සද්ධර්මාඅලඞකාරය

එකලැ පුවඟුදිවයිනැ බොහෝ ‍ සඞඝයාවහන්සේ එක්දවසෙකැ එක තැනකට රැස් ව වැඩහිඳ සමග කථා කරන සේක් ඇවැත්නි, දන් මේ දසදහසක් ‍ යොදුන් ජම්බූද්වීපයෙහි කවර තෙනෙකැ මනුෂ්යනයෝ ශ්රෙද්ධාවන්තයෝ දැයි වදාළසේක. ඉක්බිති ඒ භික්ෂූගන් වහන‍සේ 1 අතුරෙන් සතිසම්බොධි නම් තෙරුන්වහන්සේ සිංහලද්වීපවාසීහු ශ්ර්ද්ධාවන්තයෝ ය යි වදාළ සේක. යොන්රජ්ජුරුවන්ගේ පුත් වූ මහාබුද්ධරක්ඛිත නම් තෙරුන්වහන්සේ යොන්රටවාසීහු ශ්රහද්ධාවන්තයෝ ය යි වදාළ සේක. මෙසේ දෙදෙනාවහන්සේගේ බස් අසා සෙසු ඇමදෙනා වහන්සේ අද දවස් ම සැදැහැ ඇත්තවුන් නැත්තවුන් විමසුව මැනැවැයි කියා ඒ දෙදෙනා වහන්සේ ම ඒ ඒ රට යවුසේක. එකලැ දෙදෙනාවහන්සේ අතුරෙන් යොනක බුද්ධරක්ඛිත මහතෙරුන්වහන්සේ වේලා ආසන්න වූ කල්හි රියහල්තිස්ස යන්ගේ ගම්දෙරට සිඟා වැඩිසේක. *

ඔවුන්ගේ භාය්යාිපවාවෝ එ දවස් ම වෙන වෙන ම වැඩි දොළොස්දහසක් භික්ෂූේන්වහන්සේට දොළොස්වරෙකැ දෙළොස් මහා දානයක් දී තමන් දුන් දානය ආවර්ජූනා කරමින් අද මා විසින ඉතා සිහින් මොළොක් වූ සිවුරුපිළි ද ශරීරයට සුවපහස් දෙන්නා වූ පිඩහම් ඇතිරිලි ආදිය අතුරන ලද මනහර ඇඳ පුටු ආදිය ද දන් දෙන ලද්දේ ය; මිහිරි වූ අන්නපානාදියෙන් සන්තපීණය කරන ලද්දේ ය; කපුරු තකුල් ආදි වූ පස්පලවතින් යුක්ත බුලතින් ද ගිතෙල් මී උක් සකුරු ආදී වූ බෙහෙත් පසයෙන් ද මනාකොට උපස්ථාන කරන ලද්දේ ය; සෙට දවස් මීට වඩා නිකම් දානොපකරණ සපයා ගෙන මා හැඟි කොට දනක් දීපියහෙම් දෝ හෝ යි සිතසිතා දැසිදසුන් හා කථා කරමින් කුරුයාන මත්තෙහි උන් හ.

එසේ හෙයින් කියන ලදී :-

“ඉදඤ්චිදඤ්ච බො අජ්ජ, දිනතා මෙ චීවරාදිකං, සුඛුමා සුඛසම්ඵස්සං, මඤ්චපීඨාදිකං තථා.

මධුරෙහි අන්තපානෙහි, ඛජ්ජහෝ‍ජ්ජෙහි තප්පිතො තාම්බූලමුඛවාසාදිහෙස‍ජ්ජෙහි ව සාධුකං.

ඉතොධිකං කථං සේවහං, සම්පාදෙත්වාෙන සාධුකං, දස්සාමිති විවාරෙන්ති , අච්ඡි දාසිගනණෙහි යා” යී.

1. වහන්සේලා

• බුද්ධරක්කිත තෙරුණුවන් යොන් රටට ගිය බවත් සත්සම්බොදි තෙරණුවන් රියහල් තිස්සයන්ගේ ගෙදොරට ගිය බවත් සහස්සවත්ථුයෙහි එයි.

තම්බසුමන වර්ගලය 687

මෙසේ සතුටින් පින පිනා උන්නා වූ සුමනාවෝ සිගා වැඩි තෙරුන්වහන්සේ දැක පාත්ර8ය ගෙන පියවර බලා වේලා ආසන්න හෙයින් බත් පිස දන් දෙන්ට නොපිළිවනැයි සිතා වහවහා ගෙට වැද තෙල්ඇතිලියක් උදුනෙහි තබා සුවඳගිතෙල් වත් කොට කාඩිබත් පැන් මිරිකා සෝධා හැර ගිතෙලින් බැද උක් සකුරු ආදි වූ චතුමධුර බහා දිව්යිභොජනයක් මෙන් පාත්රෙයෙහි පුරා පිළිවැටියෙකැ තබාගෙන තෙරුන්වහන්සේ සමීපටය ගෙන ගියහ. එ වේලෙහි තෙරුන්වහන්සේ සුමනාවන්ගේ චිත්තප්ර සාද වඩවනු පිණිස නැගණියෙනි, තෙල බත්පාත්රනය ආකාශයට ඇරැපියව යි වදාළසේක. සුමානාවෝ භයින් පාත්රෙය අත නෑර1 සිටියාහ. නැවත තෙරුන්වහන්සේ එම්බා නැඟණියනි, අද තොප දුන්නා වූ දානය සිහි කොට පාත්රටය අහසට ඇරැපියව යි වදාළ කලැ සුමනාවෝ තමන් විසින් කරන ලද්දා වූ දන්පින් සිහිකොට පත් පාත්රයය අහසට ඇරැපීහ. තෙරුන්වහන්සේ ද මේ පාත්රදයෙන් ගෙන ගිය2 ආහාරය වළඳන්නා වු භික්ෂූගන් වහනසේ මේ සුමනාවෝ මෙ තන්හි ‍ම සිට සැප සේ දකිත්ව යි අධිෂ්ඨාන කොට පුවඟු දිවයින්3 වැඩ ඒ බත්පාත්ර‍ය භික්ෂූනන් වහන්සේට වැළැඳවූසේක.

සුමනාවෝ ද තමන්ගෙන් ගෙන ගිය දන්4 වළඳන්නා වූ සඞයාවහන්සේ දැක මහත් වූ සන්තොෂයට පැමිණ සාධුකාර දෙමින් තමනගේ ගෙට වැද ප්රී තීන් පිනපිනා හිඳ පසු ව තමන්ගේ ස්වාමිපුත්රනයාණන් ආ කල්හි වේලාසන්නයේ සිඟා වැඩි තෙරුන්වහන්සේට තමන් දන් දුන් නියාව ද ඒ දුන්නා වු බත්පාත්රයය තමන් ලවා ම අහසට අරවා පාත්රනයා පස්සෙහි එන පරිද්දෙන් අදිෂ්ඨන කොට තෙරුන්වහන්සේ නික්මුණු නියාව ද පුවඟුදිවයිනැ වැඩහිඳ ඒ දන් වළඳන්නා වූ රහතුන්වහන්සේ ඔබගේ ම අදිෂ්ඨනාබලයෙන්5 ගෙදෙරැ ම සිට තමන් දුටු නියාව ද යන සියල්ලම ස්වාමිපුත්රායාණන්ට විස්තර කොට කීහ. එ තෙපුල් අසා තිස්ස උපාසකයෝ ද් ප්රීතතිවේගයෙන් මහත් ව මහත් වූ විස්මයට පැමිණියාහ. මෙසේ ඉතා ආශ්චය්ය්ඔබගවත් වූ බොහෝ කුශලයන්6 රැස් කෙරෙමින් දවස් යවා කෙළවරැ මරණමඤ්චකයට පැමිණ තමන් විසින් කරන ලද සියලු කුශලසම්භාරයන් සඳහන් කොට සතුටින් පිනපිනා කිසි මරණභයක් ‍ නැති ව සැප සේ සැතැපූණාහ. ඒ මෙසේ මැයි.

1. අත නො හැර 2. යන 3. - දිවයිනට 4. තමන්ගේ දන් 5. අධිස්ඨානයෙන් 6. කුසල්

688 සද්ධර්මා්ලඞකාරය

බොහෝ කුසල් කළා වූ සත්ත්වසයන්ට මරණවේදනාවෙක් නැත් ම ය.1 තමන් කළ කුසල් සිතසිතා සැප සේ මෙයින් මිය නිදා පිබිදියවුන් මෙන් කැමැති දිව්ය්ලොකයෙකැ උපදිති. බොහෝ කුසල් කළ සත්ත්වයයෝ යම් කලෙකැ මරණවෙගයෙන් පීඩිත ව සැලිසැලී මරණමඤ්චකයෙහි හොත්තාහු වී නම් එකල්හි උන් විසින් කරන ලද සියලු කුශලකර්මොයෝ 2 තෙපි නො බව යි අස්වසා අභයදානය දෙන කල්යා්ණමිත්‍වියන් මෙන් ච්ත්තයට අරමුණු ව මරණභය දුරු කෙරෙති. එකල්හි දෙව්ලොවැ උපදනා සත්ත්වරයන්ට උතුම් වූ උද්යාානවිමානකල්පවෘක්ෂාපදි ස්වරූපයෙන් ඉෂ්ටනිමිත්තයෝ පෙනෙති. දෙව්ලොවැ දිව්යාහප්සරා වන් විසින් පවත්වන ලද නෘත්යවගීතවාද්යුයෙන් හා නොයෙක් ආශ්චය්ය්‍ම් හයනයෙන් යුක්ත දිව්යනසම්පත්තියෙන් ප්රයතිමණ්ඩිත වූ දිව්යිවිමාන දිවයහන් ආදිය දැක සමපත්තිමදයෙන් උමතු ව ගියා සේ මහත් වූ අහඞකාර උපදනේ ය. ඒකාන්තයෙන් ම අප විසින් කුසල් කරන ලද්දේ ම ය; මරණ නො‍බාන තරම් අභයදානයක වූ රක්ෂා්වෙක්3 කරන ලද්දේ ය; සැප සේ මෙයින් ගොස් දෙව්ලොවැ ඉපද අප විසින් කරන ලද කුසලයෙන් උපන්නා වු දිව්යාසම්පත් අනුභව කරම්හ යි මෙසේ මේ දිරා වැටෙන ගෙයක් හැර මහත් ප්රා;සාදයකට නැගෙන්නවුන් මෙන් කුසල් කළවුන්ට මහත් වු ආසාව ද උපදනේ ය. මෙ පරිද්දෙන් සත්ත්ව‍යෝ තමන් විසින් කරන ලද කුශලධර්‍මයන් විසින් පොලඹන ලදු ව කිසි භයක් චකිතයක් නැති ව සතුටින් පින පිනා මිය දෙව්ලොවැ උපදනා හු ම ය. එබැවින් සිහිමුළා නැති ව මියයන්නා වූ මරණ ද කුසල් කළ සත්ත්වදයන්ට එකාන්ත ම ය. එයින් කී හ :- අභයගිරි නිවාසී කවිචක්රාවර්තසති ආනන්දව ස්ථවිරපාදයෝ සද්ධමෙමාපායන යෙහි :-

“කතපුඤෙඤා පන යදා, මව්වුවෙගෙන අදදිතො, එන්ද:නෙතා4 සයිතො හොති, සයනෙ මාරණන්තිකෙ.

යානිස්ස තම්හි සමයෙ, කල්යානණානි කතානි හි, තානිස්ස තම්හි සමයෙ, අජෙඣාලම්බතති මානසං.

තදා ඉට්ඨනිමිත්තා නි, අනුකූලානි දිස්සරෙ, අග්ගයානවිමානාදී, සග්ගගාමිස්ස ජනතුනො.

අච්ඡරාගණ සඞ්ඝු‍ට්ඨෙ, අච්ඡරාසතමණ්ඩිතෙ, 5 විමානයානෙ දිස්වාන, හොති තස්ස උදග්ගතා.

1. නැත්තේ ම ය. 2. - ධර්ම යෝ 3. රක්ෂාෙ 4. තථෙව 5. අචෙඡර -

තම්බසුමන වර්ග ය 689

තදා සො පරමස්සාසං, ලහතෙ දායකො නාරො, වජ්ජිත්වා 1 ජින්ණකං සාලං, පාසාදරොහණෙ විය.

සුකතං වත කල්යාසණං, හිරුන්තාණං කතං මයා, උළාරං අනුහොස්සාමි, සගේගෙ කුසලජං ඵලං

ඉති සො සම්පගට්ඨොවා, අභිතො සම්පමොදිතො, සකෙන පුඤ්ඤක‍ම්මෙන. අච්චන්තමුපලාලිතො.

පුඤ්ඤකම්මරතාවාසං, සග්ගං නීයාති2 පණ්ඩිතො, අමූළහමරණං තස්ස නියතං පුඤ්ඤාකම්මිතො” යී.

මෙසේ තමන් කළ කුශල සම්භායෙන් සඳහන් කරමින් පින පිනා කිසි රමණභයක් නැති ව වැදහොත්තා වු තිස්ස නම් උපාසකයන්ට දෙව‍තාවෝ දිව්යකලොකයෙන් රථ සයක් ගෙන්වුත් ආකාශයෙහි සිටගෙන අපගේ දිව්යකලොකයට පලා එව, අපගේ දිව්යෙලොකය යහපත, අපගේ දිව්යාලොකය ඉතා රම්යය ය. අපගේ දිව්යමලොකය ඉතා සිත්කලු ය, අපගේ දිව්යාලොකය පඤ්චකාම සම්පත්තීන් සමෘද්ධ ය, අපගේ දිව්යඳලොකය ආයුෂ ආදියෙන් වඩනේ ය යි මෙසේ තමතමනගේ දිව්යමලොක වර්ණ නා කොට කැඳවූහ. එ පවත් අසා තිස්ස උපාසකයෝ තුෂිතදිව්යතලොකය උතුමැයි3 පළමු තමන් බණින් ඇසූ හෙයින් තුසිතදෙව්ලොවින්4 ගෙනා රථය තබා සෙසු රථ අරැගෙන පලා යව යි කීහ.

එ බස් අසා සම්පයෙහි සිටි සුමනාවෝ කිමෙක් ද? ස්වාමීනි, මෙ‍ තෙක් කුසල් කොට පුරාපු නුඹවහන්සේ දැන් මරණාසන්නයෙහි ප්රගලාප කියා දොඩන්නට5 කාරණා කිම් දැයි කීහ. එ බස අසා තිස්සඋපාසකයෝ එම්බා සොඳුර, මම ප්රකලාප දො‍ඩන්නේම් නො වෙමි, දෙවතාවෝ සදෙනේක සදිව්යට ලොකයෙන් රථයක් ගෙනවුත් ආකාශයෙහි සිටගෙන තම තමන්ගේ දෙව්ලොවට මා කැඳවති. උන් හා සමඟ කථා කරමි යි කීහ. එ පවත් ආසා සුමනාවෝ ම ඒ රථ නුදුටිමි; රථ කොයි දැයි විචාළහ. එකලැ තිස්ස උපාසකයෝ මල්දමක් ගෙන්වාගෙන අහසට දැමූහ. 6 ඒ මල්දම ගොස් තුසිත දිව්යයලොකයෙන් ගෙනා රථයෙහි එල්විණ, ඒ දැක සුමනාවෝ ගබඩාවට වැද ඇඳට ‍ නැගී කටින් නාසෙන්7 සුළං රඳවා කාලක්රිසයා කොට තමන් ගෙහිමයාණන්ට8 පළමුකොට ගොස් කුලී නුදුන්නෝ ඔරුවට පළමු ව නැ‍වඟෙති යි කීවා සේ නො වී තමන් බොහෝ කුසල් කළ තැනැත්තන් හෙයින් තුසිත දෙව්ලොවින් ‍ෙගනා රථයෙහි ඔපපාතික ව පෙනී එහි ම සිට ගෙහිමියාණන්ට අඬ ගා කියන්නාහු :-

1. වජිත්වාණ 2. නියති 3. යහපතැයි කියා 4. දිව්යලලොකයෙන් 5. නන් දොඩන 6. දැම්මවූහ 7. නාසින් 8. ගෙයි හිමියාණන්ට.

690 සද්ධර්මානලඞකාරය

        “තිං විරායයි අත්ථෙිව, නිස්සාරෙ මානුසෙ භාවෙ,

ජහිත්වා 1 අසුචිං පූතිං, දෙහං කිමිකුලාලයං.

අගච්ඡථාසු එත්ථෙවදං, සුඛා දෙවසිරිං වරං, අහමාගතා පුරෙයෙව, තුසිතං යාමි ‘දානි හො”

යනාදීන් ගතයුතු කිසි සාරවස්තුවක් නැති2 දෙතිස්කුණප කොට්ඨාසයෙන් ගහන3 තෙල සේ වූ ශරීරයක් ඇරැගෙන, මේ මිනිසත්බැව්හි කුමක් පිණිස පමා වනසේක් ද? අසුකුලයෙහි පමුණුවන්ට වාසස්ථාන වූ අපවිත්රබ තෙල කුණුශරීරරය හැර මෙ තන්හි මෙ උතුම් වූ දිව්යථශොභාවෙන්4 බබළන දිව්යුරථයට නොපමා ව අව මැනැව. මම පළමුකොට ම අවුත් මේ රථයෙහි සිටගතිමි, එක් ව කුසල් කළ හිමියාණෙනි, දෙදෙනා එක් ව තුෂිතදිව්යැලොකයට යන පරිද්දෙන් වහා අව මැනැවැයි කීහ එකල්හි තිස්ස උපාසකයෝ කාලක්රිභයා කොට එ ම රථයෙහි ඔපපාතික ව උපන්හ.

මෙසේ ඉපද ඔහු දෙදෙනා සමග වූවාහු ඔවුනොවුන් බලා සතුටු සතුටු ව දිවසෙනඟ පිරිවරා මහජනයා බලබලා සිටියදී ම මහත් වූ දිව්යකතෙජසින් දිලිහිදිලිහී තුෂිතදිව්ය්ලොකයට ගියහ.

එබැවින් නුවණාති ශ්රහද්ධාවන්තයන්ගේ උතුම් වූ මේ චරිත ධර්මයය අසා දැන දිව්යනමනුෂ්යණසම්පත් හා නිවන්සම්පත් ප්රාවර්ථේනා කරන්නා වූ පින්වත් ශ්රිද්ධාවන්තයන් විසින් බුද්ධපුත්රු වූ සිල්වතුන්වහන්සේ උදෙසා දුන්නා වූ දානය කැමැති කැමැති වස්තු ප්රුදානය කරන කල්පවෘක්ෂතයක් මෙන් මේ ජාතියෙහි පටන් නිවන් දක්නා ජාති දක්වා දායකයන්ට ආයු වර්ණෂ සැප බල බුද්ධවර්ධ නාදිවශයෙන් සියලු දිව්ය්මනුෂ්ය්සම්පත් සාධා කෙළවරැ අමෘතමහානිර්වාහණසම්පත්තියත් සාධා දෙන්නේ ය යි නිශ්චය දැන කුසල් කටයුත්තේ ම ය.

කියන ලද මැයි :-

“පරමචරිතමෙතං ධීමතානං විදිත්වා දිවමනුජසුඛං5 වා නිබ්බුතිං පත්ථ යන්තා, දදථ විමලසීලෙ බුද්ධෂපුත්තෙසු දානං සුරතරු සදිසං හො කාමදං ආහවග්ගා 6” යී.

මේ තෙකින් මේ සද්ධර්මාකලඞකාරයෙහි තම්බසුමනවර්ග නම් වූ අටළොස් වන පරිච්ඡෙදය කියා නිමවන ලදි. ________

1. ගහෙත්වාල - (රස) 2. නැතිව. 3. ගත් 4. දිව්යකස්වභාවයෙන් 5. දිවි - 6. ආභවග්ගං